نارسایی ها و تنگناهای طرح های توسعه و عمران در اجرا

نارسایی ها و تنگناهای طرح های توسعه و عمران در اجرا :

با تجدیدنظر در شرح خدمات طرح های جامع و الحاق شدن مطالعات مربوط به حوزه نفوذ شهر ، بخش ، کوچکی از نارسایی ها و تنگناهای پیرامونی ومحیطی مربوط به طرح های جامع و همچنین :

1-نارسایی مربوط به کمبود ضوابط و مقررات مربوط به حریم شهر ها

2-نارسایی های مربوط به مشخص نبودن برنامه های عمرانی حریم و بلا تکلیفی اراضی و روستاهای واقع در حریم

3-نارسایی های مربوط به عدم پیش بینی نیازهای خدمتی و لحاظ سرانه های مربوطه در طرح شهر

4-نارسایی مربوط به عدم وجود ضوابط مشخص مربوط به تفکیک اراضی واقع در حریم شهرها

5-نارسایی مربوط به مشخص نبودن حدود اراضی شهری و برنامه تملک اراضی برای طرح های شهری مرتفع گردید اما بخش عمده ای از نارسایی ها و تنگناهای طرح های جامع در اجرا به طرح های توسعه وعمران منعکس گردید به عبارتی دیگر به لحاظ فقدان کاربرد مطالعات حوزه نفوذ و عدم وجود سازمان اجرایی طرح در حوزه نفوذ نارسایی ها وتنگنا هایی که در اجرا متوجه طرح های جامع بود شامل طرح های توسعه و عمران نیز گردید که ذیلا به چند نارسایی و تنگنای عمده طرح ها اشاره می گردد :

1-عدم تطابق و هماهنگی طرح های توسعه و عمران از نظر جنبه های اجرایی با بعد زمانی برنامه های عمرانی ملی و منطقه ای

2-عدم توجه به برنامه ریزی و تدوین سازی و کارهای اجرایی میان مدت در طرح های توسعه و عمران

3-فقدان نقش هماهنگ کننده و تعهد آور طرح های توسعه .و عمران برای دستگاه های اجرایی به عنوان یک سند برنامه ای

4-انعطاف ناپذیری و غیر قابل تغییر بودن ضوابط کالبدی توسعه

5-گسترده بودن ابعاد مطالعاتی طرح ها و توجه به کمیت ها یا اضافه نمودن اقلام مطالعاتی جدید ( خصوصا مطالعات اقتصادی – اجتماعی ) و پیچیده نمودن مکانیزم نتیجه گیری ها

6-نادیده انگاشتن واقعیت ها ، محدودیت ها و امکانات اجرایی سازمان های اجرایی و اساس کار قرار گرفتن

ایده آلهای طراح و طراحی ( شارمند ، جلد دم ، 1378 ، 43-44 )

در اواخر دهه 60 میلادی به رغم استفاده گسترده از طرح های جامع شهری ، شهرهای اروپایی بیش از پیش از الگوی متعادل نظریه پردازان منشور آتن فاصله می گیرند ، مشکلات توزیع غیر منطقی مراکز فعالیت و خدمات در شهرها گسترش بی رویه حومه شهری با امکانات و خدمات نازل جابه جایی سیل عظیم جمعیت میان مراکز کار ، سکونت و خدمات که با اتلاف سرمایهع ها و آلودگی های زیست محیطی و افزایش هزینه شهر نشینی توام است با شدت ضعف هایی در همه جا بروز می کند این مشکلات همراه با پدید آمدن نیازها و واقعیت های جدید موجب می شود که حل مشکلات مربوط به چگونگی سازمان دهی شهری نیز همانند حقوق صنفی در چهارچوب مبارزات سیاسی و اجتماعی این کشورها جای گیرد در واقع پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که طرح های جامع نه تنها مرتفع کننده نیازهای شهر نمی باشند بلکه خود عاملی مهم در تشدید مشکلات و مسائل شهری به شمار می آیند . ( شارمند ، 1377 : 38 )

25 سال تجربه شهر سازی بعد از جنگ در اروپا مشکلات این رویکرد با طرز تفکر را نیز به تدریج آشکار کرد ، از یک سو اعتراض معماران جوان گروه ده Ten Team به تقسیمات عملکردی ( مسکن ، کار ، فراغت ، حمل و نقل ) منشور آتن و از سوی دیگر تئوری سیستم که در سال 1954 توسط برتالفنی تدوین شد بر تفکر شهرسازی موثر واقع شدند تحت تاثیر این جریانات فکری ساختگرایان کوشیدند در مخالف با معقولات عملکرد گرایی با شهر به عنوان یک کلیت واحد ( گشتالت ) برخورد کنند هر چند تئوری سیستم ثابت کرد که سرعت سیستم های جامع و میان رشته ای  است اما قرار داشت که برای شناخت کلیت سیستم های باز هیچ معیاری در دست نداریم تا بگوییم که در شناسایی سیستم تمام خصیصه های خاص آن را در نظر گرفته ایم ، برتالفنی به صراحت بیان کرد که شناخت شناسی سیستم ها با شناخت شناسی پوزیتویسم منطقی یا امپریسیم ( اصالت تجربه ) عمیقا فرق دارد ( سعید نیا ، 32 )

تحت تاثیب این جریان ها در سال 1964 در انگلیس ( گروه مشورتی برنامه ریزی ) P.A.G لایحه تغییر قانون شهرسازی را تهیه کرد که مبنای قانون شهر سازی جدید انگلیس قرار گرفت ، بر اساس آن طرح های جامع که تحت عنوان طرح توسعه در سل 1969 کتاب برنامه ریزی شهری و منطقه ای رویکردی سیستمی

را منتشر کرد در همان حال که طرح های جامع مورد انتقاد کوبنده این شهرسازان قرار داشت یعنی در سال +1345 شورای عالی شهر سازی ایران تشکیل و در سال 1347 بخش قرارداد طرح جامع برای شهر تهران منعقد شد و درست در زمان انتشار کتاب چرویک در سال 1971 میلادی یعنی در سال 1351 مدل طرح جامع به مفهوم کاربری زمین در قانون (تغییر نام وزارت مسکن و شهرسازی ) به تصویب رسید ، ( همان منبع )