مهندسی عمران ایران
مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازیمهندسی عمران ایران
مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازیHSE
پیشگفتار
استانداردماشین‌های عمومی تراش چوب - آئین حفاظت ایمنی که توسط کمیسیون‌های فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و درنودو یکمین جلسه کمیته ملی استاندارد چوب و فرآورده های چوبی ، سلولزی و کاغذ مورخ 12/12/81 مورد تصویب قرار گرفته است، اینک به استناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه 1371 به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می‌شود.
برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر گونه پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استاندارد ارائه شود، در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ملی ایران باید همواره از آخرین تجدیدنظر آنها استفاده کرد.
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه، در حد امکان بین این استاندارد و استاندارد ملی کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود.
از منابع و مآخذ مربوط به آئین کار وزارت کار استفاده شده است .
آئین نامه حفاظتی تاسیسات و ماشینهای اره چوب بری
ماشینهای عمومی تراش چوب - آئین حفاظت و ایمنی
|
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین و ارائه آئین حفاظت و ایمنی در ساخت ماشینهای تراش چوب می‌باشد.
2 دامنه کاربرد
دامنة
کاربرد این، استاندارد شامل ماشینهای عمومی تراش چوب (گندگی، فرز نجاری،
کف رند،
کام کن زنجیری، چندکاره، خراطی، مته
)می‌باشد.
3 مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آن ارجاع شده است .بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می‌شوند. در مورد مراجع دارای تاریخ و / یا تجدیدنظر، اصلاحیه و تجدیدنظرهای بعدی این مدارک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد، امکان کاربرد آخرین اصلاحیه‌ها و تجدیدنظرهای مدارک الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و / یا تجدیدنظر، آخرین چاپ و / یا تجدیدنظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده موردنظر است.
استفاده از مرجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامی است :
استاندارد اصطلاحات و واژه‌های ماشین
4 اصطلاحات و تعاریف
در این استاندراد اصطلاحات و/ یا واژه‌ها با تعاریف زیر بکار می‌رود :
|
دستگاهی است ،که جهت یک اندازه کردن ضخامت و عرض قطعات چوبی بکار می‌رود. در این دستگاه قطعه کار روی یک میز افقی قابل تنظیم حرکت کرده و پس از عبور از زیرتیغه‌های رنده، به عرض و ضخامت مورد نظر شکل می‌گیرد.تیغه‌های در توپی با محور گردان افقی که در امتداد طول آن شیار مخصوص ایجاد شده قرار می‌گیرد و بوسیلة گوه‌های فلزی قابل تنظیم، محکم می‌شود.
4-2 ماشین مته
دستگاهی است، که برای سوراخ کاری قطعات و صفحات چوبی بکار برده می‌شود و دارای سه نظام مخصوص محکم شدن مته در آن می‌باشد، که میتواند دارای حرکت محوری افقی یا عمودی باشد.
4-3 ماشین کام کن زنجیری
دستگاهی است ،که دارای تیغة زنجیری عمودی متحرک می‌باشد و به صورت پایه دار یا بدون پایه، قابل نصب به دیوار است و با آن عملیات کام کنی و همچنین زبانه زنی،انجام می‌شود.
4-4 ماشین رنده یا کف رند
دستگاهی است ،که برای تسطیح سطوح، قطعات و صفحات چوبی بکار می‌رود. در این دستگاه قطعة کار روی سطح میز افقی قابل تنظیم حرکت کرده و پس از عبور از روی تیغة رنده، رندیده شده و تسطیح می‌گردد. و تیغه‌های دستگاه در شیارهائی روی استوانه (توپی فلزی) با محور گردان افقی که در امتداد طول آن ایجاد شده قرار می‌گیرد و به وسیلة گوه‌های فلزی محکم می‌شود.
4-5 ماشین خراطی
دستگاهی است، که دارای دو مرغک یا نگهدارنده مخصوص چوب در طرفین می‌باشد و قطعات چوب بین آنها قرار داده شده و محکم می‌گردد و حول محور افقی با سرعتهای قابل تنظیم به حرکت در می‌آید و به وسیلة تیغه یا تیغه‌های ویژه شکل داده می‌شود . شکل دادن چوب ممکن است بصورت دستی ساده، کپی تراشی و یا با استفاده از سیستم کامپیوتری[1] ( CNC یا [2] NC ) ، باشد.
4-6 ماشین فرزنجاری
دستگاهی است،که برای برش و تراش و شکل دادن سطوح و لبه قطعات و صفحات چوب و فرآورده‌های چوبی بکار می‌رود. در این ماشین میلة محور گردنده حاوی تیغه به صورت عمودی قرار گرفته و قطعه کار روی میز افقی با فشار از مقابل تیغه فرز عبور می‌نماید و شکل می‌گیرد.
5 حفاظتهای ایمنی ماشین گندگی
5-1 اسکلت دستگاه باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد، که قابل نصب روی فونداسیون بوده و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید.
5-2 قطعات حرکت دهنده و خوراک دهنده کار، باید باتوجه به وظیفه‌ای که خواهد داشت طراحی و از مواد مناسب ساخته شده و حرکت خطی یا دورانی آن هماهنگ با دیگر قطعات دقیقاً محاسبه و قابل تنظیم شده باشد.
5-2-1 غلطک شیاردار، باید کاملاً استوانه‌ای با شیارهای مارپیچ یا مستقیم طولی به گونه‌ای ساخته شده باشد، که نیرو و حرکت مناسب برای جلو بردن زیر غلطک یا توپی گندگی داشته باشد.
5-2-2 غلطک ساده باید قابل تنظیم برای ایجاد فشار مناسب بر روی چوب باشد و بتواند چوب عبور کرده، از زیر توپی گندگی را با اصطکاک یکنواخت و حرکت دورانی خارج نماید.
5-2-3 غلطکهای بالائی و انتهائی میز باید قابل تنظیم روی سطح چوب برای کمک به ورود و خروج چوب باشد.
5-2-4 چرخ زنجیرها باید کاملاً روان و تعداد دور مناسب برای انتقال حرکت و نیرو طراحی و ساخته شده باشد.
5-2-5 چرخ حرکت دهندة متصل به چرخ زنجیرها، باید به اندازه‌ای باشد، که انتقال دور و نیرو را دقیقاً انجام دهد.
5-2-6 جعبه دنده تنظیم سرعت، باید با چرخ دنده‌های مناسب از نظر قطر و دندانه و مواد ساخته شده، هماهنگی داشته باشد و روی بدنة گیربکس دریچة کنترل روغن موجود باشد.
5-2-7 اهرم تغییر سرعت، باید به گونه‌ای قرار گیرد، که هنگام کار با ماشین به آسانی در دسترس متصدی باشد.
5-3 اجزای نگهدارنده و هدایت کنندة قطعات کار، باید با دقت و سطوح مناسب از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد.
5-3-1 میز یا صفحة ماشین، باید دارای حرکت منظم و کافی در جهت ارتفاع باشد و اندازة آن بوسیلة شاخص مدرج نصب شده در ماشین ،قابل تنظیم و کنترل باشد.
5-3-2 کفشک‌های فشاردهندة فلزی، باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد، که مانند یک صفحة تکیه‌گاه مناسب قطعة کار قبل از توپی عمل نماید و مانع خوراک دهندگی نامناسب قطعة‌کار شود.
5-3-3 فرمان‌ها و اهرم‌های بالا و پائین دهندة میز و یا ثابت کنندة اجزای ماشین، باید از مکانیسم مناسب با حرکت روان برخوردار باشند.
5-4 ابزار و تجهیزات اصلی تراش دهندة قطعة کار ،باید دارای طراحی مناسب بوده و از بهترین مواد ساخته شده باشد و قابل سرویس و روغن کاری و یا تعویض قطعات مناسب با طول زمان کار ماشین و یا قطعه مورد عمل باشد.
5-4-1 توپی ماشین گندگی، باید از مکانیسم قابل اطمینان برخوردار باشد تا در موقع حرکت دورانی تیغه‌ها در درون توپی محکم قرار گرفته و حرکت نکند و تیغه ،قابل تنظیم در کوتاهترین مدت، ممکن در شیار روی توپی باشد و زوایای قرار گرفتن تیغه‌ها در توپی بایستی زاویة مناسب برش را داشته باشد.
5-4-2 تیغه‌ها باید از مواد مناسب با ضخامت و عرض مناسب قطر توپی گندگی تهیه شده باشد و با یکدیگر تناسب وزنی و ابعادی را داشته باشد تا بتوانند در موقع حرکت دورانی توپی را به حالت بالانس حفظ کنند، ضمناً زوایای تیز کردن تیغه بایستی مناسب و هماهنگ با زاویة برش باشد.
5-5 محل استقرار و تکیه گاه دوران کنندة اصلی ،باید دقیق و دارای طراحی و ساخت قطعات مناسب و قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
5-5-1 دو سر توپی گندگی، باید روی یاتاقان‌های مناسب دقیقاً جاسازی شده باشد و فاصلة یکنواخت توپی با لبة صفحات میز ماشین را حفظ نماید.
5-6 ابزارهای کنترل کننده، باید به تعداد کافی و در جاهای مناسب روی ماشین طراحی و ساخته شود.
5-6-1 کلید روشن و خاموش کردن ماشین مناسب و در دسترس متصدی با کیفیت عالی باشد.
5-6-2 ماشین گندگی ،باید مجهز به اهرم ترمز کنندة قطعه کار در ضمن عمل باشد.
5-6-3 تمام قطعات تنظیم کنندة حرکت ،باید دارای اهرم یا وسیله ثابت کننده باشند.
5-7 قطعات ایمنی و حفاظتهای ماشین، باید به اندازة کافی و با کیفیت مناسب روی ماشین وجود داشته باشد.
5-7-1 در جلوی ماشین، ورودی قطعة کار باید شانة فلزی با مکانیسم حرکت خاص و طراحی مناسب نصب شده باشد تا مانع پس زدن و پرتاب قطعات جدا شده از چوب در زیر توپی ماشین به طرف متصدی گردد.
5-7-2 در پشت غلطک یا توپی ماشین و نیز هماهنگ با کفشک جلوی غلطک کفشکی باید، فضاهای مناسب وجود داشته باشد تا از خوراک دهی نامطلوب و نامنظم رندیدن قطعة کار جلوگیری به عمل آورد.
5-8 ماشین گندگی، باید دارای تجهیزات دیگر حفاظتی نیز باشد تا خطرات احتمالی را برای کاربر به کمینه برساند.
5-8-1 روی توپی یا غلطک حاوی تیغة ماشین و غلطکهای در ردیف آن که در قسمت فوقانی ماشین می‌باشد. باید با حفاظ مناسب کاملاً پوشیده شده باشد، به‌گونه‌ای که ،ایمنی لازم را ایجاد نماید و قابل دسترس آزاد نباشد و در ضمن دارای مکانیسمی باشد، که موقع تنظیم و نیاز به غلطک از روی آن برداشته شود.
5-8-2 ماشین گندگی، باید مجهز به کانال خروج پوشال واتصال آن به مکنده و تأسیسات مکش اصلی کارگاه باشد تا از پراکنده شدن پوشال و ذرات چوب در فضا جلوگیری کند.
6 حفاظتهای ایمنی ماشین مته عمودی پایه دار
6-1 اسکلت دستگاه باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که قابل نصب روی فونداسیون بوده و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید(اسکلت دستگاه میتواند به صورت رومیزی نیز ساخته شود).
6-1-1 پایة دستگاه، باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که بتواند ستون و میز و بقیه تجهیزات ماشین را در حال تعادل روی خود حفظ نماید.
6-1-2 ستون فلزی اصلی ،باید به صورت استوانه‌ای از فلز مناسب به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که چرخ دندة متناسب برای حرکت میز روی آن نصب گردد.
6-1-3 نگهدارنده و حرکت دهندة میز روی ستون،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که بتواند حرکت متعادل میز را در طول ستون بوجود آورده و بعد از ثابت کردن آن لرزش در موقع کار نداشته باشد.
6-1-4 قسمت فوقانی ماشین مته، باید به گونه ای طراحی و ساخته شود، که تجهیزات الکتروموتور، چرخ تسمه و تسمه را براحتی در خود جای داده و حرکات لازم را امکان‌پذیر سازد.
6-2 قطعات حرکت دهنده و خوراک دهندة، کار باید با وظایفی که دارد طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد و حرکت خطی دورانی آن هماهنگ با دیگر قطعات دقیقاً محاسبه و قابل تنظیم باشد.
6-2-1 اجزاء نگهدارنده و هدایت کنندة قطعة‌کار ،باید با دقت و سطوح مناسب از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد.
6-2-2 میز متحرک باید دارای حرکت منظم و کافی در جهت عمودی وافقی و تحت زوایای مختلف باشند و شاخص مدرج کنار آن بتواند زاویة صفحه را مشخص نماید.
6-2-3 قطعات کمکی باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود ،که بتواند مناسب با ابعاد صفحة کار به صورت کشویی حرکت کرده و کوچک و بزرگ شود.
6-2-4 شیار نصب گیرة روی میز یا روی صفحة پایه، باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که گیره‌های ثابت کننده قطعات را به صورت کشوئی در خود جای دهد و قابل تنظیم نماید.
6-3 ابزار و تجهیزات سوراخ کنندة قطعه کار، باید دارای طراحی مناسب بوده و از بهترین مواد (فولاد ابزار) ساخته شود و قابل سرویس و روغن کاری و یا تعویض قطعات مناسب با جنس مواد و فرم کار باشد.
6-3-1 میلة محور متصل به سه نظام ،باید به گونه‌ای طراحی شود، که متناسب با محل استقرار آن به چرخ گردنده باشد و باید به صورت مناسب با مکانیسم مطلوب ساخته شود تا بتواند براحتی از محل استقرار خود خارج شده و یا در آن محکم جاسازی شود.
6-3-2 سه نظام ماشین باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که مته های مختلف براحتی در آن قابل استفاده باشد و بتواند دنبالة مته‌ها را دقیقاً و محکم در خود بگیرد.
6-3-3 مته یا سوراخ کننده ،باید از فولادهای ابزار متناسب با جنس مواد و تعداد دور و فرم کار ساخته شود و زوایای مطلوب متناسب با هر نوع کار را داشته باشد.
6-4 محل استقرار تکیه گاه دوران کننده، باید دقیق و دارای طراحی و ساخت قطعات مناسب و قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
6-4-1 موتور دستگاه ،باید متناسب با ابعاد دستگاه و ابعاد قطعة کار قابل انجام با آن طراحی و ساخته شود و دارای قدرت و تعداد دور مناسب باشد.
6-4-2 چرخ تسمة متصل به الکتروموتور، باید به مکانیسم مناسب برای تنظیم دورهای مورد نیاز در حین کار با ماشین و یا در موقع خاموش بودن ماشین باشد و از جنس مواد مطلوب استفاده شود، که خطر شکستن در حین کار نداشته باشد.
6-4-3 تسمه باید متناسب با چرخ بوده و از مواد مناسب و با دوام ساخته شود که در هنگام کار از طویل شدن ناخواستة طول تسمه جلوگیری نماید و بتواند تعداد دور و قدرت را با راندمان بالا انتقال دهد.
6-4-4 چرخ تسمة متصل به میلة محور، باید از مواد مناسب و طراحی خوب برخوردار باشد و هماهنگ با چرخ تسمة متصل به موتور برای تنظیم دوره‌های مختلف ساخته شود.
6-5-5 محل استقرار دنباله میله محور ،باید از فلز مناسب با طراحی مطلوب ساخته شود که بتواند سه نظام با دنبالة مناسب را در خود جا داده و محکم نگهدارد و بدون لرزش عملیات سوراخ‌کاری را انجام دهد.
6-5 ابزارهای کنترل کننده ،باید به تعداد کافی در جاهای مناسب و از مواد مطلوب روی ماشین طراحی و ساخته شود.
6-5-1 کلید خاموش و روشن کننده پائی ،باید روی صفحة پایه در محل مناسب به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که متصدی بتواند براحتی بوسیله پا ماشین را روشن و خاموش نماید.
6-5-2 کلید استارت دستی، باید در جلوی ماشین و قسمت بالا طوری طراحی و از مواد مناسب ساخته شود ،که براحتی متصدی بتواند با دست ماشین را خاموش و روشن کند.
6-5-3 فرمان تنظیم کنندة سرعت ،باید در بدنة فوقانی ماشین به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که متصدی بتواند براحتی با دست آنرا حرکت داده و دور مناسب را برای ماشین تنظیم نماید.
6-5-4 سرعت سنج باید در جلوی فوقانی ماشین به فرم ساعت شمار به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که همواره دور دقیق میله محور ماشین را در موقع عملیات سوراخ کاری نشان دهد.
6-5-5 وسیله اهرمی باردهی سه نظام ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که کارگر بتواند با دست آنرا هدایت نموده و مته را از بالا در عمق لازم داخل قطعة‌کار تنظیم کند و برای اعمال نیروی لازم بوسیله دست به آن تسلط داشته باشد.
6-5-6 به وسیله اهرمی باردهی پائی ،باید در قسمت صفحة پائین ماشین به گونه‌ای طراحی و با مکانیسم ساخته شود، که متصدی بتواند بوسیله پا مته را در عمق لازم در قطعة کار فرود آورده و نیروی کافی به آن وارد کند.
6-5-7 ثابت کردن سطح میز در زاویة مناسب ، باید با کمک شاخص نقاله‌ای فلزی با طراحی مناسب و در زیر صفحه امکان‌پذیر باشد و پیچ ثابت کنندة مناسب نیز برای آن ساخته شود.
6-5-8 اهرم ثابت کنندة سطح میز ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که سطح میز را در زوایای مختلف بتواند ثابت نماید.
6-5-9 یک نقالة مدرج فلزی در محل دید باطراحی مناسب به گونه‌ای ساخته شود، که امکان زاویه دار کردن صفحه را تا 45 درجه امکان‌پذیر نماید.
6-5-10 ماشین ،باید به فرمان بالا و پائین برنده نیز که با طراحی مناسب و مواد مطلوب ساخته می‌شود. مجهز باشد و این فرمان دارای اهرم ثابت کننده برای ثابت کردن میز در ارتفاع و زاویة مطلوب باشد.
6-5-11 در قسمت فوقانی ماشین ،باید روبروی دید متصدی چراغ هشدار دهنده و نشان‌دهندة وضعیت روشن یا خاموش بودن ماشین نصب شده باشد.
6-5-12 اهرم تنظیم کنندة عمق مته، باید در ماشین به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که با دقت میلی متری بتوان عمق فرو رفتن مته در قطعة کار را تنظیم نمود.
6-6 قطعات ایمنی و حفاظتهای ماشین ،باید به اندازة کافی و کیفیت مناسب روی ماشین وجود داشته باشد.
6-6-1 کلید خاموش کنندة اضطراری ،باید در قسمت فوقانی ماشین به گونه‌ای طراحی و تعبیه شود که در مواقع اضطراری متصدی بتواند با فشار دادن آن ماشین را به سرعت از حرکت باز دارد.
7 حفاظتهای ایمنی ماشین کم کن زنجیری
7-1 اسکلت دستگاه‌باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود ،که قابل نصب روی فونداسیون کف یا دیوار کارگاه باشد و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید.
7-2 تجهیزات خوراک دهنده به قطعه کار، باید متناسب با وظیفه‌ای که دارند طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد و حرکت خطی یا دورانی هماهنگ با دیگر قطعات را داشته باشند.
7-2-1 سیلندر متحرک حمل کننده اجزای ماشین اصلی از فلز مناسب ساخته شده و روی میله هدایت کننده حرکت روان داشته باشد.
7-2-2 میله هدایت کننده و عمودی اصلی (کشوی اصلی) از فولاد مناسب تهیه شود و دقیقاً در محل مناسب نصب شده باشد.
7-2-3 میله متصل به گونیا از فولاد مناسب تراشیده شده باشد و با مکانیسم مطلوب حرکت قابل تنظیم گونیا یا تکیه گاه را میسر نماید.
7-3 اجزاء نگهدارنده و هدایت کننده قطعات کار، باید با دقت و سطوح مناسب از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد.
7-3-1 صفحه گونیای عمودی میتواند از چوب پهن برگ سخت و یا فولاد مناسب با سطح صیقل داده شده ساخته شود.
7-3-2 صفحة گونیای افقی میتواند از چوب پهن برگ سخت یا فولاد مناسب با سطح صیقل داده شده ساخته شود.
7-3-3 گیره ثابت کننده قطعه‌کار به گونیا، باید با مکانیسم مطلوب و از فلز مناسب ساخته شود و به صورت پیچی یا اهرمی و غیره قابل تنظیم برای محکم نگهداشتن قطعه کار به گونیا باشد.
7-3-4 نگهدارنده و تکیه گاه انتهائی باید از قطعة چوبی با ابعاد مناسب ساخته شود و روی میله بلند عمودی قابل تنظیم در ارتفاع نصب گردد.
7-4 ابزار تراش دهندة قطعه‌کار، با توجه به اهمیت و وظیفه‌ای که دارد، باید از فولاد مناسب وبا طراحی مطلوب ساخته شود و قابلیت روغنکاری برای حرکت روان را داشته باشد.
7-4-1 زنجیر کم کنی که تیغة اصلی تراش دهنده می‌باشد، باید از فولاد مناسب ساخته شود و قابل تیز کردن باشد و از قطعات بهم پیوسته لولائی با حرکت روان تشکیل شود.
7-4-2 قطعه یا تیغه هدایت کننده زنجیر، باید از فولاد مناسب و با ابعاد دقیق ساخته شده باشد و کناره‌های آن شیار مناسب برای استقرار زنجیر تراش دهنده را داشته باشد.
7-4-3 چرخ زنجیر، باید با طراحی مناسب برای استقرار زنجیرتراش روی آن باشد و از فولاد مرغوب و مطلوب ساخته و تراشیده شده باشد و پیش بینی لازم برای استفاده از زنجیرهای تراش با قطرهای مختلف در آن شده باشد و حرکت آن روی میله مربوطه بایستی خیلی روان باشد.
7-4-4 قرقره هدایت کننده سر تیغه زنجیر ،باید از فولاد مقاوم به حرارت و اصطکاک ساخته شده و به صورت روان قابل حرکت بوده و هماهنگ با زنجیر تراش دهنده باشد.
7-5 محل استقرار و تکیه گاه دوران کننده اصلی ،باید دقیق و دارای طراحی و ساخت قطعات مناسب و قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
7-5-1 یاتاقان سر میله متصل به چرخ زنجیر ،باید با مکانیسم دقیق محاسبه و ساخته شود تا بلبرینگ مناسب در آن جای گرفته و سرمیله متصل به چرخ زنجیر دقیقاً در آن جاسازی شود و حرکت روان و یکنواخت دورانی را امکان‌پذیر نماید و قابل روغن کاری باشد.
7-5-2 پیچ محکم کنندة قطعة هدایت کنندة زنجیر ،باید از فولاد مناسب با مکانیسم مطلوب تهیه شود و حرکت آن به گونه‌ای باشد که قطعة هدایت کنندة زنجیر را با فشار مناسب تنظیم و ثابت نماید.
7-6 ابزارهای کنترل کننده به تعداد کافی و در جاهای مناسب ،باید طراحی و از مواد مطلوب ساخته شده باشند.
7-6-1 تنظیم کنندة کشش زنجیر، باید از مواد مناسب تهیه شده باشد و مکانیسم آن به گونه‌ای باشدکه اعمال کشش با نیروی لازم را در زنجیر امکان‌پذیر نماید.
7-6-2 تنظیم کنندة میزان حرکت زنجیر در عمق ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که براحتی در دسترس بوده و کاربر بتواند در کمینه و بیشینه حرکت لازم تیغة زنجیر، را برای کم کنی در عمق‌های مختلف قطعة کار تنظیم نماید.
7-6-3 وسیله بالا و پائین برندة اجزای اصلی کام کن ،باید به گونه‌ای‌طراحی و ساخته شود، که به راحتی قابل استفاده با دست راست متصدی باشد و در عین حال مقاومت آن برای اعمال نیروی مناسب کم کنی کافی باشد و شکسته یا خم نشود.
7-6-4 تنظیم کنندة حرکت طولی میز دستگاه (تکیه گاه) ،باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که به راحتی قابل استفادة متصدی با استفاده از دست چپ باشد و مکانیسم آن به نحو مطلوب حرکت طولی تکیه گاه را در یک حرکت رفت و برگشت با طول مورد نیاز و مناسب عملیات کام کنی امکان‌پذیر سازد.
7-6-5 کلید روشن و خاموش کردن دستگاه، باید از مواد مناسب و با مکانیسم مطلوب ساخته شده و در دسترس متصدی دستگاه باشد.
7-7 قطعات ایمنی و حفاظتهای ماشین، باید به تعداد کافی و با کیفیت مناسب روی ماشین وجود داشته باشد.
7-7-1 درپوش حفاظتی اجزای اصلی ،باید به گونه‌ای باشد که از فلز مقاوم ساخته شود و به صورت لولایی بتواند پس از تنظیم اجزای تراش دهنده روی آنها را بپوشاند و از دسترس متصدی محافظت نماید و تنها مقداری از تیغه که برای عملیات کم کنی لازم است به صورت آزاد از زیر آن خارج شده باشد.
7-7-2 دریچة و محفظة کنترل روی درپوش حفاظتی، باید دریچه‌ای کوچک با ابعاد مناسب ایجاد شود، که روی آن را با طلق بپوشاند و از این دریچه حرکت صحیح تیغه جهت کنترل امکان‌پذیر گردد.
7-7-3 حفاظ کنترل پرتاب پوشال و خرده چوب ،باید به گونه‌ای در جایی مناسب روی درپوش تیغه طراحی و ساخته شود که بتواند مانع از پرتاب پوشال و خرده چوب به صورت متصدی گردد تا مانع از کنترل عملیات صحیح کم کنی نشود.
7-7-4 دستگیره و کلید حفاظتی دستگاه،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که در موقع حرکت اهرم بالا و پائین برندة دستگاه تیغه زنجیری با فشار انگشت دست راست همزمان با اعمال نیروی پائین دهنده توسط متصدی الکتروموتور اصلی روشن شود و حرکت دورانی مناسب را بوجود آورد. این کلید به صورت اتوماتیک نیز میتواند در صورت حرکت دستگیره اهرمی فوق عمل نماید.
7-8 برای خارج‌کردن‌خرده چوب و پوشال لازم است ماشین به کانال مخصوص‌مجهزباشد، که بتواند به سیستم مکنده متصل شود و یا به صورت آزاد خروج ضایعات مذکور را امکان‌پذیر نماید.
7-9 علاوه بر قطعات شرح داده شدة دربالا، ماشین برای استحکام و دوام بیشتر دارای لوازم کمکی و اضافی نیز می‌باشد.
7-9-1 وسیله روغنکاری قطعات تراش دهندة چوب زنجیری، تاآنجا که بشود ،باید به گونه‌ای‌طراحی شده باشد، که امکان روغنکاری اتوماتیک قطعه هدایت کننده و زنجیر و قرقرة هدایت کننده را همزمان داشته باشد.
7-9-2 سنگ سنبادة تیز کنندة زنجیر میتواند در جای مناسب با مکانیسم مطلوب روی ماشین طراحی و ساخته شده باشد تا امکان تیز کردن اختصاصی زنجیر کم کنی را بوجود آورد.
8 حفاظتهای ایمنی ماشین کف رند
8-1 چهارچوب و اسکلت دستگاه ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد، که قابل نصب روی فونداسیون بوده و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید.
8-2 قطعات نگهدارنده و هدایت کنندة قطعه کار، باید متناسب با وظیفه‌ای که دارد طراحی شده و از مواد مناسب ساخته شده باشد و برای رسیدن به کیفیت کاری مناسب قابل تنظیم باشد.
8-2-1 صفحة کارده باید با سطح صیقلی تراش داده شده مناسب از موادی با کیفیت مطلوب ساخته شده و با مکانیسم مناسب قابل تنظیم (بالا و پائین بردن) نسبت به توپی رنده باشد و همواره وضعیت کاملاً افقی را حفظ نماید. این صفحه باید در قسمت جلو دارای لبه نازک شده باشد و لبة آن در قسمت زیر به اندازة مناسب پخ‌دار باشد (در سطح صفحة کارده ماشین می‌توان شیارهای ظریف طولی نیز ایجاد کرد).
8-2-2 صفحه یا میز خروجی (صفحه کارگیر)، باید با سطح صیقلی شده و از فلز مناسب و قابل تنظیم بوده و همواره به صورت افقی قرار گیرد.این صفحه باید دارای لبه‌نازک شده باشد ولبه آن در قسمت زیر به اندازة مناسب پخ‌دار باشد (در سطح صفحة کارگیر ماشین، می‌توان شیارهای ظریف طولی نیز ایجاد کرد).
8-2-3 لبة صفحات کارده و کارگیر، باید از قطعات با فلز مناسب (غیرشکننده)، تا آنجا که بشود ،به صورت شانه‌ای دندانه دار (جهت کم کردن صدا) ساخته شود و شیب آن به طرف زیر صفحه، به گونه‌ای باشد، که به صورت فاصله دار به اندازة مناسب از توپی رنده قرار گیرد به گونه‌ای که، با لبة تیغه همواره 3 میلی متر فاصله داشته باشد.
8-2-4 گونیای دستگاه ،باید از فلز مناسب با قطعات قابل تنظیم و دقیق ساخته شده باشد و طراحی آن به گونه‌ای باشد، که پس از نصب روی صفحات ماشین رنده امکان برخورد لبة آن به تیغه ماشین وجود نداشته باشد و به صورت راحت در عرض ماشین حرکت نموده و زوایای مورد نیاز را بخوبی تأمین نماید.
8-3 ابزار و تجهیزات تراش دهندة چوب ،باید دارای طراحی مناسب بوده و از بهترین مواد ساخته شده باشند و قابل سرویس، روغنکاری و تعویض قطعات متناسب با زمان کارکرد ماشین باشد.
8-3-1 تیغة رنده از فولاد ابزار مناسب با ضخامت و عرض هماهنگ با توپی رنده ساخته شود و زاویه قرار آن در توپی ،باید به گونه‌ای باشد، که بیشینه بازده کار را داشته باشد. (زاویة آزاد یا تراشه (°20 = Ê) و زاویه گوه یا زاویة تیغة (° 35 = b) و زاویة حمله یا زاویه پوشال (°35= l) ).
8-3-2 گوه نگهدارندة تیغه در میله یا توپی رنده ،باید از طراحی مناسب بهره‌مند بوده و با مکانیسم مطلوب (با پیچ یا باد و یا فشار روغن) که بتواند به طور مطمئن تیغه را در شیار توپی ثابت نماید ،ساخته شود و مکانیسم شیار محل استقرار گوه در داخل توپی به گونه‌ای باشد که زمان تنظیم تیغة رنده را به کمینه برساند (تنظیم تیغه به صورت بالا و پایین رفتن آن بوسیله پیچ، فنر تیغه‌ای یا فنر میله‌ای باشد).
8-3-3 میله رنده (غلطک یا توپی رنده)، باید از فلز مناسب و با طراحی مطلوب ساخته شده باشد ،به گونه‌ای‌که حرکت دورانی لازم را بدون لنگی امکان‌پذیر نموده و گوه‌ها و تیغه‌ها را به طور مطمئن در شیارهای خود جای دهد.این میله باید دقیقاً در بدنة ماشین روی یاتاقان قابل جاسازی باشد تا به صورت افقی هماهنگ با صفحات قرار گرفته و حرکت دورانی نماید.
8-4 یاتاقان‌های محل استقرار دو سر میله دنده، باید از مکانیسم با تکنولوژی مطلوب ساخته شود تا حرکت روان و دقیق توپی رنده را موازی با لبة صفحات رنده امکان‌پذیر نماید.و بایستی از بلبرینگ‌های پرس شده و یا قابل روغنکاری در آن استفاده گردد و به گونه‌ای که، در اثر حرکت دورانی حرارت اصطکاکی ایجاد شده را به کمینه برساند.
8-5 تجهیزات کنترل کننده و تنظیم کننده، باید به تعداد کافی در جاهای مناسب روی ماشین طراحی و ساخته شده باشد.
8-5-1 کلید روشن و خاموش کننده دستگاه،باید از مواد مناسب و در دسترس متصّدی و با کیفیت عالی ساخته شده باشد.
8-5-2 اهرم یا فرمان تنظیم کنندة صفحات کارده و یا کارگیر ،باید به فرم مناسب طراحی و ساخته شده باشد تا حرکات و تنظیم صفحات را به طور راحت و دقیق توسط متصّدی امکان‌پذیر نماید.
8-5-3 اهرم‌های تنظیم کنندة ثابت کنندة گونیا ،باید با فرم مناسب طراحی شده و از مکانیسم مطلوب برای تنظیم گونیا و ثابت کردن آن در زوایای مختلف بهره‌مند باشد و استحکام آن در استفادة با نیروی دست متصدی رعایت شده و راحتی عمل را نیز بوجود آورد.
8-5-4 فرمان مدرج میلی متری تنظیم صفحة کارده ،باید با مکانیسم مناسب ساخته شود، که حرکت صفحه را برای کم تیغ و پر تیغ کردن (کاهش یا افزایش پوشال) به صورت میلی متری امکان‌پذیر نماید و محل استقرار آن باید در تسلط متصدی به هنگام کار کردن با ماشین باشد.
8-6 وسایل و تجهیزات ایمنی دستگاه متناسب با نحوة استفاده از ماشین رنده و متناسب با ابعاد ماشین برای عملیات رنده کاری قطعات کوچک یا بزرگ ،باید طراحی و از مواد مناسب ساخته شود ،به گونه‌ای که ،خطرات ناشی از کار را به کمینه ممکن کاهش دهد.
8-6-1 حفاظ اصلی روی غلطک یا توپی رنده ،باید متناسب با ابعاد ماشین طوری طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که در موقع کار دست متصدی را از برخورد با تیغه رنده حفظ نماید.
8-6-2 حفاظ روی قسمت عقب توپی رنده، نیز باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که با تغییر گونیا عرض باقیمانده آزاد تیغه را در پشت گونیا بپوشاند و مانع از قابل دسترس شدن تیغه به صورت آزاد برای متصدی گردد.
8-7 ماشین رنده متناسب با ابعاد و نوع کار و محل نصب ،باید از تجهیزات مناسب متفرقه برخوردار باشد.
8-7-1 پوشال و ذرات خرده چوب، ،باید با کانال خروجی مناسب از ماشین خارج‌شود. بنابراین ماشین رنده متناسب با ابعاد آن، مکانیسم خروج پوشال باید به سیستم مکنده کارگاه متصل باشد.
8-7-2 درب کنترل تجهیزات داخلی دستگاه ،باید به گونه‌ای‌طراحی و ساخته شده باشد،که امکان دسترسی راحت به الکتروموتور تعویض تسمه ذوزنقه و پولیها یا چرخ تسمة انتقال دور را برای متصدی فراهم نماید.
9 حفاظتهای ایمنی ماشین خراطی
9-1 چهارچوب و اسکلت دستگاه ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد،که قابل نصب روی فونداسیون بوده و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید.
9-1-1 بدنة اصلی پایه متناسب با سیستم ماشین از فلز مناسب ساخته شود ،به گونه‌ای‌که، اجزاء ماشین قابل نصب در محل مناسب و روی آن باشد.
9-1-2 بستر دستگاه ،باید دارای طراحی متناسب با سیستم ماشین خراطی اتوماتیک نیمه اتوماتیک یا ساده داشته باشد و قطعات نصب شده روی بستر دارای مکانیسم مناسب سیستم کار ماشین باشد.
9-1-3 میز یا تکیه گاه برای کارکردن با کله گی خارجی دستگاه میتواند متناسب با سیستم ماشین روی بدنة اصلی و یا جداگانه طراحی گردد به گونه‌ای‌که ،مکانیسم عمل ساده برای کله گی تراشی را ایجاد نماید.
9-1-4 شیار کشوئی که پایة مرغک روی آن حرکت می‌نماید ،باید با ابعاد مناسب و به گونه‌ای دقیق و با سطح صاف مطلوب ساخته شود تا قطعات روی آن در کشو به راحتی حرکت نماید.
9-2 قطعات حرکت دهنده و خوراک دهندة کار ،باید متناسب با وظیفه‌ای که دارند، طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد،و در جهت‌های مختلف حرکت خطی یا دورانی آنها با دیگر قطعات دقیقاً محاسبه و قابل تنظیم باشد.
9-3 اجزای نگهدارنده و هدایت کننده قطعه کار ،باید با دقت و سطوح مناسب از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد.
9-3-1 محور دوران دهندة صفحه داخلی ،باید از فولاد مناسب و با قطر مناسب ساخته شده باشد،تا بتواند نیروهای وارده برای عملیات خراطی چوب و حرکت دورانی مناسب را در دورهای مختلف و وزن کله گی و قطعات نصب شده به آن را تحمل نماید و خطر شکستگی محور و یا لنگ شدن آن در موقع عمل وجود نداشته باشد.
9-3-2 پایة مرغک باید از فلز مناسب با طراحی مطلوب ساخته شده باشد،و قابل حرکت و تنظیم روی بستر کشوئی ماشین باشد.
9-3-3 مرغک باید از فولاد مناسب با طراحی مطلوب ساخته شده باشد،و مکانیسم حرکتی آن به گونه‌ای باشد، که قطعه را محکم در مرکز آن نگهداشته و امکان حرکت دورانی نیز به آن بدهد.
9-3-4 صفحة کله گی خارجی و کله گی داخلی ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود، که امکان نصب و خراطی قطعات چوبهای بزرگ با قطر و ضخامت مناسب و مورد نیاز را داشته باشد.
9-3-5 سه نظام کله گی ،باید از مواد مناسب و با طراحی مطلوب به گونه‌ای ساخته شود که علاوه بر داشتن مقاومت کافی برای حرکات قطعات آن در شیارهای مربوط بتواند با استفاده از آچار فلزی با مکانیسم مطلوب انتهای چوبهای با قطر مختلف مورد نیاز را محکم و ثابت در حرکت دورانی حفظ نماید.
9-4 ابزار و تجهیزات اصلی دوران و تراش دهندة قطعة کار ،باید دارای طراحی مناسب بوده و از بهترین مواد ساخته شده باشد،و قابل سرویس و روغن کاری و یا تنظیم قطعات متناسب با طول زمان کار ماشین و یا ابعاد و جنس قطعة مورد عمل باشد.
9-4-1 مقرّ تیغة ابزار تراش دهنده (تیغه گیر) ،باید با دقت و از مواد مناسب طراحی شده باشد به گونه‌ای که، تیغه‌های تراش دهندة چوب (مغار خراطی) دقیقاً در آن با وضعیت مطلوب محکم و ثابت شود و در موقع خراطی خطر رها شدن نداشته باشد.
9-4-2 تکیه گاه ابزار دستی و پایة اصلی تکیه گاه ابزار (مغار خراطی) ،باید از فولاد مناسب و با طراحی مطلوب به گونه‌ای ساخته شود که علاوه بر توان حرکت طولی در بستر ماشین تکیه گاه حرکت دورانی قابل تنظیم از نظر ارتفاع و زوایای مختلف حول محور خود را داشته باشد و در هر موقعیت تنظیم شده قابل ثابت نمودن، قابل اطمینان باشد به گونه‌ای‌که ،در موقع کار و تکیه دادن مغار خراطی و اعمال نیرو به آن حرکت نکند.
9-4-3 تیغة تراش دهنده و ابزار دستی خراطی ،باید از بهترین فولاد ابزار و با طراحی مناسب برای جای‌گیری در مقّر ماشین و یا استفادة با دست ساخته شده باشد و استحکام آن برای تحمّل نیروهای وارده ناشی از دست و عملیات خراطی به گونه‌ای‌باشد، که خطر شکسته شدن در حین کار را نداشته باشد.
9-5 محل استقرار تکیه گاه توپی دوران کنندة اصلی ،باید دقیق و دارای طراحی و ساخت قطعات مناسب و قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
9-5-1 کله اصلی (جعبه دنده) دستگاه با تجهیزات تغییر دور ،باید از مواد مناسب و طراحی مطلوب تهیه شده باشد، و ساخت چرخ تسمه‌ها و مکانیسم عمل آنها به گونه‌ای‌باشد، که امکان حرکت دورانی قابل تنظیم مطمئن را در موقع عمل ایجاد نماید و خطر شکستن، لنگ زدن و یا خارج شدن تسمه از روی قطعات چرخ تسمه رانداشته و تا آنجا که ممکن است مکانیسم انتقال دور به گونه‌ای باشد که در حین روشن بودن ماشین بتوان تغییرات دور مناسب را تنظیم نمود.
9-5-2 پایة متحرک متصل به ریل دستگاه و میز مقرّ تیغه گیر ماشین برای حرکت طولی ،باید از مواد مناسب و با طراحی مطلوب که متناسب با سیستم و مکانیسم عمل کرد ماشین باشد ساخته شود ،بگونه‌ای که ،حرکت طولی آنها روی دیگر قطعات ماشین به طور دقیق و بدون لرزش انجام شود و امکان عملیات خراطی دقیق را بوجود آورد.
9-5-3 میلة مارپیچ راهنما ،باید از فولاد مناسب و به طور دقیق طراحی و روی بستر ماشین نصب شده باشد ،به گونه‌ای‌که، حرکات طولی میز مقّر تیغة گیر ماشین به راحتی روی آن امکان‌پذیر گردد.
9-6 تجهیزات کنترل کننده و تنظیم کنندة دستگاه ،باید به تعداد کافی و در جاهای مناسب روی ماشین طراحی، نصب و ساخته شده باشد.
9-6-1 کلید استارت (کلید روشن و خاموش کردن دستگاه) ،باید از مواد مناسب و با طراحی مطلوب ساخته شد باشد،و در محلی از پایة ماشین که در دسترس متصّدی به راحتی قرار گیرد ،نصب شده باشد و عمل خاموش و روشن کردن ماشین را با اطمینان و ایمنی انجام دهد.
9-6-2 اهرم‌های تنظیم کننده سرعت، مرغک و یا اتصال کوپلینگ ،باید از مواد مناسب به گونه‌ای با طراحی مطلوب ساخته شده باشد،که مقاومت لازم برای حرکت دادن و یا محکم کردن آن بوسیله دست را داشته باشد.
9-6-3 فرمان حرکت دهندة طولی مرغک ،باید با طراحی مناسب و از فولاد مطلوب ساخته شده باشد، به گونه‌ای‌که، متصّدی بتواند به راحتی آنرا دوران داده و حرکت تنظیم طولی مرغک را انجام دهد.
9-6-4 فرمان حرکت دهندة پایة متحرک متصل به ریل ،باید دارای طراحی مطلوب بوده و از مواد مناسب ساخته شده باشد،به گونه‌ای‌که، حرکت طولی پایة متحرک را روی میلة مارپیچ متصدی به راحتی با آن انجام دهد.
9-6-5 وسیله یا اهرم ثابت کننده واگن و میز مقرّ تیغه گیر، باید از مواد مناسب و طراحی مطلوب ساخته شده باشد،و مکانیسم آن به گونه‌ای باشد ،که متصّدی به راحتی میز مقر تیغه گیر را در وضعیت تنظیم شده به طور مطمئنی ثابت و قفل نماید.
9-7 وسائل و تجهیزات ایمنی دستگاه ،باید به اندازة کافی و طراحی مناسب و از مواد مطلوب ساخته شده و روی ماشین نصب و یا قابل نصب باشد.
9-7-1 حفاظ روی صفحة کله گی و سه نظام دستگاه ،باید از موادی ساخته شده باشد،که با داشتن استحکام لازم بویژه هنگام پرتاب قطعات حرکت قطعه و کله گی و تیغة تراش دهنده، از بالای آن برای متصّدی قابل رؤیت باشد و مکانیسم عمل آن نیز به گونه‌ای باشد، که مانع از بستن قطعات با قطر زیاد مورد نیاز عملیات خراطی نگردد.
9-8 تجهیزات متفرقه مانند ترمز، کانال خروج خاک سمباده یا ذرات تراشیده شده و یا مقّر، ابزار خراطی و... بنابه طراحی و مکانیسم عمل ماشین میتواند روی ماشین تعبیه شود، مشروط به اینکه ایجاد مزاحمت برای عملیات خراطی و یا خطر برای متصّدی ننماید.
9-9 تیغه‌های خراطی ،باید با فرمهای مناسب برای کار و خوب تیز شده و زوایای آن بگونه مطلوب باشد و ایجاد خطر شکستگی در حین کار ننماید و چنانچه مغار خراطی با دست استفاده می‌شود ،باید طول تیغه و دستة آنها بلند و متناسب برای اعمال نیروی کافی باشد.
10 حفاظتهای ایمنی ماشین فرز میزی
10-1 اسکلت و چهارچوب دستگاه که اجزاء و متعلقات روی آن است ،باید به گونه‌ای ساخته شده باشد،که قابل نصب طبق دستورالعمل سازنده روی فونداسیون بتونی کف کارگاه باشد و در حین کار لرزش را به کمترین حد ممکن برساند.
10-2 قطعات حرکت دهنده و خوراک دهنده (الکتروموتور، چرخ تسمه، بلبرینگ تسمه و...)، باید متناسب با وظیفه‌ای که دارد طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد،و حرکت خطی یا دورانی آنها هماهنگ با دیگر قطعات دقیقاً محاسبه و قابل تنظیم بوده و عمل نماید.
10-4 اجزای نگهدارنده و هدایت کنندة قطعه کار ،باید با دقت و سطوح مناسب و از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد،و حرکت‌های مربوط را دقیق و صحیح انجام دهد.
10-4-1 میز یا صفحة ماشین ،باید دارای سطح خوب صیقل داده شده از مواد مناسب باشد و قطعات نصب شدة روی آن به گونه‌ای باشد که در موقع کار با ماشین ایجاد صدای نامناسب ننماید و خطر بازشدن و رها شدن نداشته باشد.
10-4-2 گونیای ماشین ،باید در شیار تعبیه شده روی صفحه قابل هدایت و تنظیم باشد و با پیچهای مناسب استقرار آن به صورت مستقیم و قابل تنظیم ثابت گردد و صفحات گونیا ،باید از دو قسمت ثابت فلزی و متحرک چوبی قابل تنظیم ساخته شده باشد.
10-4-3 صفحات چوبی در شیار تعبیه شده روی صفحات فلزی به صورت کشوئی قابل تنظیم گردد و همچنین طراحی گونیای متحرک به نوعی باشد، که نصب سپر یا حفاظ فنری فلزی یا طلقی جلوی تیغة فرز روی آن امکان‌پذیر باشد.
10-4-4 نگهدارنده و هدایت کنندة قطعه کار (دستگاه هدایت و نگهدارندة الکتریکی ،قطعات فنر، شانه و غیره) ،باید با طراحی مناسب و مواد با کیفیت مطلوب ساخته شده باشد،که علاوه بر انجام وظائف با کیفیت خوب برای متصدی دستگاه ایجاد خطر ننماید و قابل نصب دقیق روی صفحة ماشین باشد و از پس زدن قطعات چوب جلوگیری نماید.
10-4-5 حلقه های تنظیم کننده دهانه محور روی میز ماشین ،باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شده باشد،که بهره‌گیری از تیغه‌های فرز با قطرهای مختلف را امکان‌پذیر کند و در موقع قرارگیری روی صفحة ماشین و در مقّر خود کاملاً با صفحه میز در یک سطح قرار گیرند و جای گذاری و برداشت آن به راحتی امکان‌پذیر باشد.
10-5 ابزار و تجهیزات اصلی تراش دهندة قطعة کار ،باید دارای طراحی مناسب بوده و از بهترین مواد ساخته شده باشد،و قابل سرویس و روغن کاری و یا تعویض قطعات متناسب با طول زمان کار ماشین و یا قطعة مورد عمل و یا تعویض تیغه باشد.
10-5-1 تیغة فرز ،باید از فولاد ابزار متناسب با نوع کار و مواد، طراحی و ساخته شده باشد، و باید از تیغه‌های تولید کارهانه‌های شده توسط واحدهای تخصصی و شناخته شده استفاده گردد و با فرمهای متداول یک تکه یا چند تکه با فرمهای مختلف باشد و چنانچه به صورت چند تکّه و در یک توپی نصب می‌شود ،باید قطعات اتصال دهنده مطمئن و بدون نقص باشد که در حرکت دورانی زیاد فشار وارده ناشی از کار ایجاد خطر برای متصّدی ننماید.
10-5-2 تیغه یا توپی فرز ،باید دارای سوراخ محور وسط متناسب با میلة اصلی ماشین فرز باشد و بتواند محکم و دقیق با قطعات ثابت کننده روی میله اصلی تثبیت شود.
10-6 محل استقرار و تکیه گاه میلة دوران کنندة اصلی ،باید با مکانیسم مناسب باشد و به طور دقیق و با مواد کیفیت مطلوب طراحی و ساخته شده باشد،و قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
10-6-1 میلة دوران کننده را ،باید به گونه‌ای محاسبه، طراحی و از مواد مناسب ساخت،که تنشهای ناشی از ضربه، فشار و... را در موقع عمل تحمّل نماید و تغییر شکل و خارج شدن از حرکت محوری نداشته باشد.
10-6-2 مقّر میله اصلی ،باید دقیقاً طراحی و ساخته شده باشد،تا استقرار میله را در داخل خود به صورت مطمئن امکان‌پذیر نماید و قابل باز و بسته کردن راحت نیز باشد.
10-6-3 واشرهای مستقر روی میله برای نگهداشتن تیغه ،باید با طراحی مناسب از مواد مطمئن ساخته شده باشد،و به طور مطمئن بتواند روی میلة محور قرار گیرد.
10-6-4 سر میلة اصلی با فرز ،باید به گونه‌ای باشد،که بتوان به راحتی قطعات متحرک روی میله و قطعات تثبیت کنندة تیغه را روی آن سوار نموده و به اندازة کافی قسمت دنده شده داشته باشد که آخرین پیچ بتواند روی آن کاملاً محکم شده و سایر قطعات را به طور مطمئن حفظ نماید.
10-6-5 محور تقارن میله اصلی که شامل میله و محل استقرار آن به صورت بوش می‌باشد، باید به گونه‌ای باشد که کاملاً متقارن بوده و در حرکت دورانی کمترین نیروی گریز از مرکز را ایجاد نماید.
10-6-6 مقّر خارجی میلة اصلی، بوش یا سیلندر ،باید با طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد،و مقّر مطمئن برای میلة اصلی با دوران کافی باشد.
10-6-7 پیچ بالای میلة اصلی باید با ابعاد مناسب و از جنس با کیفیت مطلوب تهیه گردد و به طور مطمئن و محکم روی سر محور به گونه‌ای پیچیده و محکم شود که فرار ناخواستة قطعات روی میله را غیرممکن نماید.
10-6-8 مهرة ثابت کنندة قطعات روی میلة اصلی باید با ابعاد مناسب طراحی و از جنس مطلوب ساخته شده باشد،و وظیفة خود را که پیچیده شدن دقیق روی میله و ثابت کردن واشرها و قطعات نگهدارندة روی تیغه می‌باشد را، به نحو احسن انجام دهد.
10-6-9 مهره‌های تنظیم کنندة روی میلة اصلی برای ثابت کردن تیغة ،باید دارای ابعاد مناسب با ضخامت‌های مختلف باشد تا متناسب با فرم و ضخامت تیغه توسط متصدی انتخاب و بین پیچ محکم کننده و تیغة فرز قرار گیرد و باعث تثبیت مطمئن تیغه با توپی فرز روی میلة اصلی شود .
10-6-10 یاتاقان (محل استقرار قسمت متحرک با میله اصلی) ،باید به تعداد کافی و در فواصل مناسب از طول میلة اصلی طراحی و ساخته شود، به گونه‌ای که ،لرزش میله و یا خم شدن آن در موقع عمل به کمینه ممکن برساند و باعث کاهش ایجاد خطر برای متصّدی شود.
10-6-11 مهره اصلی نگهدارنده بوشها و یا واشرهای روی تیغه، باید با دقت کافی و جنس مناسب تهیه شده باشد.
10-7 تجهیزات کنترل کننده و تنظیم کنندة دستگاه در جاهای مناسب روی ماشین طراحی و ساخته شود.
10-7-1 کلید روشن و خاموش کردن دستگاه به صورت مناسب طراحی و در دسترس متصّدی با کیفیت عالی باشد و تاآنجاکه بشود، متناسب با الکتروموتور ماشین به صورت راست گرد و چپ گرد باشد.
10-7-2 قفل میلة دوران کننده ،باید به گونه‌ای طراحی و تهیه شده باشد، که برای تعویض تیغه متصّدی بتواند با استفاده از مکانیسم ساده حرکت دورانی میله را متوقف نماید.
10-7-3 فرمان تنظیم حرکت عمودی میلة اصلی ،باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر استحکام مطلوب به راحتی میلة ماشین را برای تنظیم تیغه و توپی و بالا و پائین بردن آن برای متصّدی امکان‌پذیر نماید.
10-8 وسایل و تجهیزات ایمنی دستگاه، باید به اندازة کافی با طراحی مناسب روی ماشین وجود داشته و یا قابل نصب باشد.
10-8-1 قفل فرمان حرکت میله ،باید به گونه‌ای باشد که پس از تنظیم تیغه با استفاده از آن متصّدی فرمان پائین دادن میله را قفل نماید و مانع از حرکت ناخواستة میله شود.
10-8-2 پدال ترمز ماشین، باید در محل مناسب طراحی و ساخته شده باشد،تا در مواقع مورد نیاز متصّدی بتواند به راحتی میلة اصلی ماشین را بسرعت متوقف نماید .
10-9 ماشین فرز دارای تجهیزات دیگر کمکی و حفاظتی نیز ،باید باشد تا خطرات احتمالی را برای متصّدی به حداقل برساند.
10-9-1 جهت راحتی عمل و جلوگیری از خطرات ناشی از کار ،باید کنار میز اصلی وجود داشته باشد و روی قرقره‌های فلزی روان حرکت متعادل و سریع موازی با گونیا نماید و لقی نداشته باشد و مجهز به تکیه گاه یا عمود بر گونیای اصلی ماشین باشد.
10-10 دهانة کانال محل خروج پوشال ،باید در پشت گونیای اصلی و میله و تیغة فرز و در جای مناسب طراحی و ساخته شده باشد،تا پوشهای ناشی از تراش چوب را که توسط تیغه بوجود آمده به راحتی توسط کانال مکنده که به آن متصل می‌باشد خارج نماید و مانع پرتاب ذرات چوب به چشم متصّدی شود.
11 حفاظتهای ایمنی ماشین مته افقی پایه دار
11-1 چهارچوب و اسکلت دستگاه ،باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که دارای تکیه گاه و پایة قابل اطمینان و قابل نصب روی فونداسیون بوده و در حین کار کمترین صدا و لرزش را ایجاد نماید.
11-1-1 بدنة اصلی از فولاد کربن دار (چدن) با ابعاد مناسب ساخته می‌شود به‌گونه‌ای که تجهیزات ماشین قابل نصب به آن باشد.
11-2 قطعات حرکت دهنده و خوراک دهندة کار ،باید متناسب با وظیفه‌ای که دارد طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد .
11-2-1 تجهیزات عمودی حرکت دهنده قسمتهای سوراخ کننده ،باید با طراحی مناسب و از مواد مطلوب به گونه‌ای ساخته شود که بعد از نصب ، تجهیزات سوراخ کننده قابل نصب روی آن باشد و حرکت عمودی روان را امکان‌پذیر نماید.
11-2-2 محل استقرار تجهیزات انتقال حرکت و نیرو ،باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که الکتروموتور داخل آن نصب گردیده و تجهیزات سوراخ کننده از آن بیرون قرار گیرد.
11-3 اجزای نگهدارنده و هدایت کنندة قطعة کار ،باید با دقت و سطوح مناسب از مواد قابل اطمینان طراحی و ساخته شده باشد.
11-3-1 صفحه یا میز اصلی ماشین، مقّر قطعه کار ،باید با طراحی مناسب و از مواد مطلوب ساخته شده باشد.
11-3-2 پایة گیرة قطعه کار ،باید روی میز اصلی به گونه‌ای نصب گردد، که با مکانیسم سادة مکانیکی یا پنوماتیکی ، قطعة کار را بتواند محکم روی صفحة میز برای عملیات سوراخ کاری نگهدارد.
11-3-3 میلة تنظیم استقرار قطعة کار روی میز ماشین، ،باید در کنار صفحة اصلی به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شده باشد،که تکیه‌گاه قابل تنظیم مناسبی برای قطعة‌کار در موقع سوراخ کاری و قابلیت تنظیم همزمان طول سوراخ با آن را داشته .
11-3-4 گونیای تکیه گاه قطعه به لبة میز، میتواند از مواد مناسب جداگانه با طراحی مطلوب ساخته شود و سر میز قابل نصب باشد و یا به صورت یک تکه جزئی از میز اصلی ماشین طراحی و ساخته شده باشد،به گونه‌ای که تکیه گاه مطلوبی برای قطعة‌کار در عملیات سوراخ کاری گردد.
11-3-5 قطعات تنظیم عمق کار میتواند با طراحی مناسب در کنار تجهیزات حرکت دهندة عمودی به گونه‌ای ساخته شود، که امکان حرکت افقی قابل تنظیم در عمق قطعه کار را برای مته به سادگی امکان‌پذیر نماید.
11-4 ابزار و تجهیزات اصلی سوراخ کنندة قطعة کار باید از فولاد ابزار مناسب و به نحو مطلوب طراحی و ساخته شود به گونه‌ای‌که، عملیات سوراخ کاری و کام کنی را در قطعات چوبی امکان‌پذیر سازد.
11-4-1 متة کم کن ساده باید از فولاد ابزار مناسب و با طراحی مطلوب به گونه‌ای ساخته شود،که در قطرهای مختلف و طول های مورد نیاز، عملیات سوراخ کاری را امکان‌پذیر نماید.
11-4-2 متة کم کن مارپیچ ،باید از فولادهای آلیاژی مناسب ابزار و با طراحی مطلوب به گونه‌ای ساخته شود، که علاوه بر امکان راحت کردن عملیات سوراخ کاری با آن خطر شکست در حین سوراخ کاری را به کمینه برساند.
11-4-3 متة سوراخ کنی دو قطر، باید از فولاد و آلیاژی مناسب ابزار به گونه‌ای ساخته شود، که شکل طراحی شدة آن امکان ایجاد سوراخ با دو قطر مختلف را در یک مرحلة کاری امکان‌پذیر نماید.
11-4-4 متة خزینه ،باید از فولاد آلیاژی ابزار به گونه‌ای ساخته شود که امکان خزینه کاری در ابعاد مختلف سر سوراخهای ایجاد شده در چوب را بوجود آورد.
11-4-5 سه نظام محل استقرار مته باید از فولاد مناسب ساخته شده باشد،و طراحی آن به گونه‌ای باشد که قطعات به طور دقیق مته را در سه نظام محکم و به صورت محوری نگهدارد و از جابجایی آن در حین عملیات سوراخ کاری جلوگیری کند. و سه نظام ،باید در موقع حرکت کاملاً بدون لنگی دوران کند و خطر پرتاب مته را نداشته باشد.
11-4-6 محور اصلی دوران کننده از فولاد مناسب ،باید به گونه‌ای ساخته شده باشد،که در موقع‌روشن بودن الکتروموتور بدون لنگی دوران نموده و اتصال آن با سه نظام از مکانیسم قابل اطمینان برخوردار باشد.
11-5 محل استقرار و تکیه‌گاه توپی سه نظام دوران کنندة اصلی ،باید از مواد مناسب و دارای طراحی ساخت قطعات مطلوب باشد به گونه‌ای که قابل روغن کاری و بازدید مرتب باشد.
11-5-1 الکتروموتور،باید دارای مشخصات فنی مناسب با ابعاد ماشین و استفاده از چوبهای‌سوزنی برگ و پهن برگ برای عملیات سوراخ کاری باشد و از نظر ایمنی قابل اطمینان برای متصّدی مربوطه گردد و به راحتی قابل سرویس کردن باشد.
11-5-2 تجهیزات کنترل کننده و تنظیم کنندة دستگاه ،باید به تعداد کافی و در جاهای مناسب و از مواد مطلوب طراحی و روی ماشین نصب شده باشد.
11-5-3 کلید روشن و خاموش کردن دستگاه ،باید در بدنة ماشین و در محل مناسب و از مواد مناسب به گونه‌ای ساخته شده و نصب گردد ،که متصّدی در موقع کار به راحتی بتواند به وسیلة آن ماشین را خاموش یا روشن نماید.
11-5-4 فرمان تنظیم حرکت مته در ارتفاع ،باید با طراحی مناسب و از مواد مطلوب به گونه‌ای ساخته شده باشد،که قابل نصب روی تجهیزات حرکت دهندة عمودی ماشین باشد و بوسیلة آن بتوان تجهیزات عمودی را در هر ارتفاع سوراخ کاری دقیقاً و به راحتی تنظیم نمود.
11-5-5 اهرم قفل کردن حرکت در ارتفاع ماشین ،باید از مواد مناسب با طراحی مطلوب به گونه‌ای ساخته شود که متصّدی بتواند به راحتی و با اطمینان حرکت عمودی تجهیزات و قسمتهای سوراخ کننده را بوسیلة آن ثابت نماید.
11-5-6 صفحة مدرج برای تنظیم حرکت عمودی دستگاه مته برای حرکت دقیق تجهیزات و قسمتهای سوراخ کنندة ،باید مجهز به یک شاخص مدرج میلی متری باشد که با طراحی مناسب و از مواد مطلوب ساخته شود و بتواند به صورت دایره‌ای روی فرمان تنظیم حرکت مته در ارتفاع و یا به صورت نوار مستقیم درجای مناسب در بدنة ماشین نصب گردد.
11-5-7 اهرم حرکت دهندة مته در عرض ،باید از فولاد مناسب و با ابعاد مطلوب به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که به راحتی متصّدی بتواند در موقع عملیات سوراخ کاری سه نظام و تجهیزات سوراخ کننده را بوسیله آن در عرض ماشین به راحتی حرکت دهد و عرض کام کنی یا سوراخ کاری را در یک محدودة مورد نیاز متناسب با ابعاد ماشین امکان‌پذیر سازد.
11-5-8 اهرم حرکت در عمق قطعة کار ،باید از مواد مناسب و با طراحی و ابعاد مطلوب به گونه‌ای ساخته شود که متصّدی بتواند در موقع عملیات سوراخ کاری بوسیلة آن مته را به راحتی در عمق محدود مورد نیاز در چارچوب داخل و خارج نماید.
11-6 وسایل و تجهیزات ایمنی دستگاه ،باید به اندازة کافی و با کیفیت مناسب روی ماشین وجود داشته باشد.
11-6-1 حفاظ روی قطعات گردندة فوقانی ،باید به گونه‌ای طراحی و از مواد مناسب ساخته شود، که الکتروموتور و قطعات گردندة پشت سه نظام را به گونه‌ای بپوشاند ،که تا آنجا که بشود، مانع نفوذ خاک اره و تراشه‌های چوب به داخل الکتروموتور گردد و از برخورد دست یا بدن متصّدی به الکتروموتور و قطعات گردندة در موقع سوراخ کاری جلوگیری کند و ایجاد خطر را به کمینه ممکن برساند.
11-6-2 کلید بستن مته در سه نظام ،باید از فولاد مناسب و با طراحی مطلوب ساخته شده باشد،به گونه‌ای که، مقاومت لازم را برای سفت کردن دستی مته در سه نظام بوسیلة متصّدی را داشته باشد و عملیات استقرار محکم و بدون لنگی مته در سه نظام را امکان‌پذیر نماید.
11-7 ماشین میتواند به گونه‌ای طراحی شود، که کلید خاموش و روشن کردن بوسیله پدال پایی با سیستم الکتریکی یاپنوماتیکی نیز انجام شود.
ماشین مته همچنین میتواند به گونه‌ای طراحی شود که دارای میز اصلی متحرک برای تنظیم عمق و عرض و طول سوراخ کاری باشد و الکتروموتور آن ثابت گردد.
