معماری هندوستان

تاج محل که یکی از شاهکارهای معماری دنیا محسوب می‌شود، سبک معماری مغولی را دارد که تلفیقی از معماری و هنر ایرانی است. یکی از مظاهر تمدن،‌ میراث معماری آن است. هندوستان از این نظر در جایگاه پیشکسوتان قرار دارد معماری هند در واقع پاسخگوی شرایط محیطی کشور و در تطابق با فرهنگ و سنن آن است. معماری سبک بودایی در طول سلطنت امپراتور آشوکا اهمیت و رونق بسیار زیادی پیدا کرد. معرف این سبک معماری سه بنای مشهور چایتاهال (مکان عبادت)، ویهارا (دیر) و استوپا (مکان زیارتی) هستند که غارهای شگفت‌انگیز آجانتا و الورا و بنای تاریخی سانچی استوپا نمایانگر آنها هستند. با نفوذ سبک معماری یونانی، سبک معماری هند دوگونه متمایز پیدا کرد. مکتب هنری مت هورا که کاملا هندی بود و مکتب هنری گاندهاروا که متاثر از سبک معماری و هنری یونانیان بود. تفکیک سبک بودایی به هینایانا و ماهایانا بر ماهیت هنر مردمی تاثیر گذاشت. تاریخ معابد هند و به معابد پانینی و پاتانجاسی که پراساداس نامیده می‌شدند، برمی‌گردد. نخستین نشانه‌های معماری معابد هندو به آثار به جامانده در آیهوله و پاتاداکال در عصر حاضر اطلاق می‌شود. بعدها با وقوع اختلافات، دراویدین، سبک جنوبی و هندو آریایی، شمالی، سبک ناگارا معماری معابد به عنوان سبک‌های قالب ظهور پیدا کردند که معابد بریها دیسوارا، تهانجاور وسان نمونه‌های بارز این سبک معماری هستند

شکل هرمی معابد از اصول طراحی در سبک معماری دراویدین محسوب

می‌شد و از مصالح اصلی که معماران هندی در این سبک به کار می‌بردند، سنگ بود و تزئینات آن کاملا هندی بود. معماری راجپوت تا حدودی متاثر از سبک‌های هندی موجود در آن زمان و معماری ایرانی و اسلامی بود که تاق، گنبد و مظاهر و نمادهای مسلمانان در آن به کار گرفته می‌شد. نفوذ معماری اسلامی و مغول نیز تاثیر زیادی در سبک معماری در هند داشت. در واقع بعد از پیدایش اسلام تاق و گنبد در معماری بناها بسیار به کار گرفته شده و ساخت مسجد رونق پیدا کرد. یکی از مشهورترین بناهای هند در دوران مغول ساخته شد معماری مغولی تلفیقی از معماری سنتی هندو و ایرانی بود که در نهایت منجر به خلق یکی از شاهکارهای معماری دنیا یعنی تاج محل شد. این بنا به دلیل سنگ‌های مرمر سفید رنگش، حکاکی‌های ظریف و مناره‌هایش غالب اوقات نماد کشور هند محسوب می‌شود. با ورود استعمار فصل جدیدی در تاریخ معماری هند آغاز شد. با وجود آنکه هلندی‌ها، پرتغالی و فرانسوی‌ها در طول حضور خود تاثیر زیادی بر همه ابعاد هنر این کشور داشتند، ولی این انگلیسی‌ها بودند که بیشترین تغییر را در دوران استعمار خود در این کشور ایجاد کردند. در واقع سبک معماری این دوران هندی - اسلامی بود که ترکیبی از سبک هندو، اسلامی و غربی بود. سازمان‌ها و ساختمان‌های شهری همچون دفاتر پست، ایستگاه‌های خط آهن و ... در سراسر هند ساخته شدند. نمونه بارز این سبک معماری ساختمان چهاتراپاتی شیواجی ترمینوس (CST) در بمبئی است که به احترام ملکه ویکتوریا نام‌گذاری شده است. ساخت دهلی‌نو در اوایل قرن بیستم با جاده‌های عریض و ساختمان‌های شگفت‌آور این بحث را به وجود می‌آورد که در واقع چه نوع سبکی متناسب با فرهنگ و تمدن مردم هند است. با آغاز فصل معماری نوین و استقلال هند، دیدگاه‌های نهر و تاثیر زیادی در تغییر سبک معماری موجود داشت. با طراحی چاندیگار توسط لی کربوسیر، شهری که مورد علاقه و تنفر بسیاری از معماران است حرکت به این سمت آغاز شد. با نفوذ معماری غربی هم تلاش‌ها در راستای شکل دادن سبک خاصی از معماری که ریشه در بافت سنتی هند داشت،‌ جهت داده شد و سبک منطقه‌گرایی انتقادی را به وجود آورد که معمارانی همچون بی. وی دشی و چارلز کرا معرف این سبک هستند. امروزه معماری هند در واقع تلفیقی از سبک‌های گوناگون است که متاثر از گذشت زمان و حضور فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در این کشور است