آسانسور

آسانسور:

تعایف

آسانسور: وسیله ای است متشکل از کابین و معمولا وزنه تعادل و اجزا دیگر که با روش های مختلفی مسافر یا بار یا هر دو را در مسیر بین طبقات ساختمان جابجا می کند.

آسانسور کششی: آسانسوری است که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کشش،به هنگام چرخش آن توسط سیستم محرکه انجام می شود.

آسانسور هیدرولیکی: در این نوع آسانسور عامل حرکت کابین،سیلندر و پیستون هیدرولیکی است و ممکن است وزنه تعادل نیز داشته باشد و معمولا برای ارتفاعات کم و سرعت های کم کاربرد دارد.

بالاسری: فاصله قائم بین کف بالاترین توقف تا زیر سقف چاه آسانسور را بالاسری گویند.این فاصله برای جلوگیری از برخورد تعمیرکاران یا اجزای فوقانی کابین با سقف چاه پیش بینی می شود و اندازه آن متناسب با نوع و سرعت آسانسور از جداول استاندارد بدست می آید.

تابلو کنترل آسانسور: مجموعه ای است شامل مدارهای فرمان و قدرت که وظیفه کنترل حرکت کابین و پاسخگوئی به احضار را به عهده دارد.قسمت فرمان در انواع قدیمی از رله های متعدد و در انواع جدید عموما از ریزپردازنده ها و سایر قطعات الکترونیکی ساخته می شود.

تراز طبقه شدن: منظور هم تراز شدن کف کابین با کف تمام شده طبقه در محل ورودی به آسانسور است.

سیستم اضافه بار: در برخی آسانسورها برای جلوگیری از اضافه بار حسگری را به شیوه های مختلف تعبیه می کنند تا هنگام سوار شدن مسافر یا گذاشتن بار بیش از ظرفیت پیش بینی شده در کابین،ضمن اعلام خبر از حرکت آسانسور تا تخلیه بار اضافی جلوگیری شود.

سیستم ترمز ایمنی: سیستم مکانیکی که ترجیحا در قسمت زیرین یا بالای چهار چوب(یوک) کابین یا وزنه تعادل قرار می گیرد و در مواقع اضطراری با افزایش غیر عادی سرعت،فعال شده و سبب توقف کابین یا وزنه تعادل به وسیله قفل شدن کابین یا وزنه تعادل به ریلها می شود،ترمز های ایمنی به سه دسته تقسیم می شوند:

_ آنی یا لحظه ای برای سرعت های تا 63/0 متر بر ثانیه

_ آنی با ضربه گیر برای سرعت های تا 1 متر بر ثانیه

_ تدریجی برای سرعت های بیشتر یا مساوی 1 متر بر ثانیه

چاه: فضائی است که ریل و برخی تجهیزات آسانسور در آن نصب می شوند و کابین و وزنه تعادل در این مکان حرکت می نمایند،معمولا با دیوارها،درهای طبقات و درها و دریچه های اضطراری محصور می گردد،در آسانسورهای نما باز قسمتی از دیوارها ممکن است محصور نباشد.

چاهک: فاصله قائم بین پائین ترین توقف تا کف چاه آسانسور را چاهک می گویند،این اندازه مانند بالاسری از اهمیت زیادی برخوردار است و از جدول استاندارد،متناسب با نوع و سرعت آسانسور انتخاب می شود.

درهای طبقات: درهائی هستند که در محل ورودی طبقات به کابین قرار می گیرند،درهای طبقات انواع مختلفی دارند مانند درهای تلسکوپی،درهای سانترال،درهای آکاردئونی،درهای لولائی و .........

انتخاب نوع و اندازه بازشوی درهای طبقات متناسب با نوع کاربری و مطابق با استانداردهای مربوطه صورت می گیرد.

در کابین: دری است که در ورودی کابین قرار گرفته و معمولا به طور خودکار باز و بسته می شود. سیستم محرکه باز و بسته کردن درهای خودکار طبقات معمولا روی در کابین وجود دارد و هنگامیکه در طبقه مورد نظر توقف می کند همزمان با باز شدن یا بسته شدن در کابین،در خودکار طبقه نیز باز یا بسته می شود.

ریل های راهنما: اجزای فلزی با مقطع T هستند که برای هدایت کابین یا وزنه تعادل به کار می روند.

زنجیر جبران(سیم بکسل جبران): در ساختمان های مرتفع وقتیکه کابین در بالا و یا پائین ترین طبقه قرار می گیرد مجموع وزن سیم بکسل ها که مقدار قابل ملاحظه ای است به یک سمت فلکه کشش منتقل می شود و مشکلاتی مانند سرخوردن روی فلکه کشش،گرم کردن موتور،مصرف انرژی زیاد را به وجود می آورد.برای جلوگیری از این موارد،سیم بکسل یا زنجیری،هم وزن سیم بکسل ها،از تیر پائین یوک کابین به تیر پائین وزنه تعادل متصل می شودکه اضافه وزن به وجود آمده به وسیله سیم بکسل ها را جبران می نماید و به آن زنجیر یا سیم بکسل جبران می گویند.

سرعت نامی: حداکثر سرعت کابین هنگام حرکت عادی را سرعت نامی می گویند.

سیستم های فرآخوانی آسانسور: نحوه پاسخ به احضار مسافرین در آسانسور با توجه به نوع کاربری ساختمان می تواند متفاوت باشد و انتخاب صحیح سیستم کنترل اهمیت زیادی دارد.

انواع مرسوم سیستم های فراخوانی به شرح زیر می باشد:

1- ساده: در این نوع،آسانسور به اولین احضار پاسخ داده و تا انجام این فرمان،احضار بعدی بی تاثیر است.این سیستم که ساده ترین است برای مکان های کم ترافیک،آسانسورهای باربر و بیماربر با تعداد طبقات کم مناسب است.دگمه احضار در طبقات تکی است.

2- جمع کن رو به پائین: در این نوع،آسانسور در حین حرکت از بالا به پائین به کلیه احضارها پاسخ می دهد و برای ساختمانهای مسکونی و پر جمعیت و ساختمان های اداری که در طبقات آن شرکت های مستقل از هم قرار دارند و کم ترافیک هستند مناسب می باشد،دگمه احضار در طبقات تکی است.

3- جمع کن رو به بالا: شبیه جمع کن رو به پائین است به احضارهای از پائین به بالا پاسخ می دهد و برای ساختمانهای کم ترافیک که طبقه اصلی در بالا و سایر طبقات در پائین است مناسب می باشد،دگمه احضار در طبقات تکی است.

4- جمع کن انتخابی: در این نوع،آسانسور به احضارهای در جهت حرکت کابین پاسخ داده و در نتیجه از توقف های غیر ضروری در پاسخ به احضارهائی که خلاف جهت حرکت کابین است جلوگیری به عمل می آید.در هر طبقه دو دگمه با علامت بالا و پائین وجود دارد.این نوع کنترل برای ساختمان های اداری پر ترافیک توصیه می شود.

5- فراخوانی گروهی: اگر کنترل به صورت دوتائی،سه تائی یابیشتر باشد دو،سه یا چند آسانسور با یک فرمان کنترل شده و نزدیکترین کابین هم جهت به احضار پاسخ می دهد.در این سیستم زمان انتظار مسافرین حداقل خواهد بود و برای برج های مرتفع،هتل ها و موسسات بزرگ که از چند دستگاه آسانسور نزدیک به هم استفاده می نمایندمناسب می باشد.

سطح کابین مفید: سطح مفیدی است که برای ایستادن مسافر و یا گذاشتن بار به کار گرفته می شود و مقدار آن متناسب با ظرفیت بار یا مسافر محاسبه می شود.

شیر اطمینان: شیر هیدرولیکی است که هنگام سقوط یا افزایش ناگهانی سرعت در آسانسورهای هیدرولیک به کار می رود و هنگام افزایش جریان روغن بیش از حد مجاز،بسته شده و از سقوط یا افزایش سرعت کابین جلوگیری می نماید.

ضربه گیر: وسیله ای ارتجاعی است که برای جلوگیری از اصابت کنترل نشده کابین و یا وزنه تعادل به کف چاهک به کار می رود و طوری طراحی و انتخاب می شود که قسمتی از انرژی جنبشی کابین را مستهلک کند.ضربه گیر لاستیکی تا سرعت 1 متر بر ثانیه،ضربه گیر فنر حلقوی تا سرعت 6/1 متر بر ثانیه و ضربه گیر هیدرولیک برای هر سرعتی قابل استفاده است.باید توجه داشت که ضربه گیر برای متوقف کردن کابین در سقوط آزاد طراحی نشده است.

طبقه اصلی ورودی: منظور طبقه ای است که ورودی افراد پیاده به ساختمان از آن طریق انجام  می شود و معمولا هم تراز خیابان است.چنانچه در ساختمانی دسترسی های اصلی مختلفی به یک آسانسور وجود داشته باشدپائین ترین آنها طبقه اصلی محسوب می شود.

طول میر حرکت: ارتفاع بین کف طبقه اصلی ورودی تا کف بالاترین طبقه توقف آسانسور،طول مسیر حرکت آسانسور نامیده می شود.

کابین: جزئی از آسانسور است که مسافر،بار یا هر دو را در خود جای می دهد.کابین دارای کف برای ایستادن،دیواره هائی برای حفاظت مسافرین یا بار،سقف و معمولا دارای درب می باشد.

کابین دو درب: کابینی است که دو درب دارد،در صورتیکه این دو درب در دو ضلع روبرو باشند «کابین دو درب روبرو » و در صورتیکه در دو ضلع مجاور باشند « کابین دو درب مجاور» نامیده می شود.

کنترل کننده مکانیکی سرعت: وسیله ای مکانیکی است که از طریق سیم بکسل یا زنجیر به سیستم ترمز ایمنی کابین یا وزنه تعادل وصل است تا در موقع افزایش سرعت از حد تعیین شده قفل کرده و ضمن فرمان قطع برق آسانسور،سیستم ترمز ایمنی را فعال کند.

موتور خانه: فضائی است که موتور گیربکس یا سیستم رانش آسانسور و تابلوی کنترل و غیره را در خود جای می دهد و ابعاد آن به ازای ظرفیت های مختلف در جداول استاندارد قید شده است.

نگهدارنده ریل ها: رابطی است که ریل ها را به سازه و دیواره چاه آسانسور متصل می کند،و برای اتصال آن از بست مخصوص و پیچ و مهره استفاده می شود.

وزنه تعادل: وزنه یا ترکیبی از وزنه ها است که برای متعادل کردن وزن کابین و بخشی از ظرفیت آسانسور به کار میرود.

یوک کابین: قاب نگهدارنده ای است که کف کابین،ترمزهای ایمنی،کفشک ها و سیم بکسل ها به آن متصل می شود.