سیستم اطلاعات جغرافیایی یا(GIS)

مقدمه:

برای لولین بار دراواسط دهه 1960درایالات متحده آمریکا کار برروی اولین سیستم اطلاعات جغرافیایی آغاز شد.دراین سیستم هاعکس های هوای اطلاعات کشاورزی،جنگلداری،خاک وزمین شناسی ونقشه های مربوط مورد استفاده قرار گرفتند.دردهه 1970 باپیشرفت علم وامکان استفاده به فناوری های کامپیوتری وتکنولوژی های لازم برای کار با داده های مکانی،سیستم اطلاعات جغرافیایی یا(GIS)برای فراهم آوردن قدرت تجزیه وتحلیل حجم های بزرگ داده ای جغرافیایی شکل گرفت.دردهه های اخیر به سبس گسترش تکنولوژی کامپیوتری،سیستم های اطلاعات جغرافیایی درسرعت متوسط جابجایی راباید قراردهیم.          

*امامیانگین سرعت می شود،

*برای سرعت وشتاب تاودرچه.....فرقی نداره،عددرادرمعادله قرارمی دهیم.ولی برای این طوری نیست.

امکان نگهداری به روز داده های زمین مرجع ونیز امکان ترکیب مجموعه داده های مختلف رابه طور موثر فراهم ساخته اند.

امروزGISبرای تحقیق وبررسی های علمی،مدیریت منابع وذخایر همچنین برنامه ریزی های توسعه ای به کارگرفته می شود.

GISچیست؟    

 سیستم اطلاعات جغرافیایی یاGISیک سیستم کامپیوتری برای مدیریت وتجزیه وتحلیل اطلاعات مکانی بوده که قابلیت جمع آوری، ذخیره تجریه وتحلیل ونمایش اطلاعات جغرافیایی(مکانی)رادارد.

داده ها در یک (GIS)براساس موقعیت شان نشان داده می شوند.تکنولوژی(GIS)باجمع آوری وتلفیق اطلاعات پایگاه های داده های معمولی،به وسیله تصویر سازی واستفاده از آنالیز های جغرافیایی،اطلاعاتی برای تهیه نقشه فراهم می سازد.این اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رویدادها،پیش بینی نتایج وتهیه نقشه ها بکار گرفته می شود.

*کاربردهای GIS:    

امروزه باتوجه به پیشرفت علوم وسیستم های کامپیوتری فناوری GISدرزمینه های زمین شناسی،مطالعات زیست محیطی،منابع آب وآب خیز داری،کشاورزی،جنگلداری،تعلیم وتربیت،کاربردهای شهری تجارت،صنعت،سازمان ها....کاربرد پیدا نموده است.برخی ازاین کاربردها عبارتند از:

زمین شناسی:تجزیه وتحلیل اطلاعات زمین شناسی دریک منطقه چه به منظور اکتشافات معدنی،وچه سایراهداف،اصولا یک فرآیند ترکیبی ازداده های مختلف می باشد.

یک زمین شناس بامرتبط کردن داده های گوناگون زمین شناسی به دنبال یافتن ساختارهای مفید زمین شناسی دریک ناحیه است.ازاین دو تمام داده های زمین شناسی برای اینکه بتواند مفید واقع شوند باید با توجه به موقعیت جغرافیایی شان تجزیه وتحلیل شوند.تهیه نقشه زمین شناسی ایران با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)صورت می گیرد.

GISبا فراهم کردن امکانات نمایش وتجزیه وتحلیل داده های مختلف با یک دیگر،یک زمین شناس راقادر به انجام کار باداده های گوناگون به طور بسیار وسیع تر ودقیق می نماید،به طوری که بااستفاده ازروش های آنالوگ تقریبا غیر ممکن می باشد.

 *مولفه های GIS:

یک سیستم GISشامل یک بسته کامپیوتری(شامل سخت افزار ونرم افزار)ازبرنامه های رایانه ای با یک واسطه کاربر می باشد که دست یابی به عملیات واهداف ویژه ای رافراهم می سازد.مولفه های چنین عبارتند از:کاربران،سخت افزارها،نرم افزارها،اطلاعات وروش ها

*اهداف یک سیستم اطلاعات جغرافیایی:

هدف نهایی یک سیستم اطلاعات جغرافیایی یاGIS،پشتیبانی جهت تصمیم گیریهای پایه گذاری شده براساس داده های مکانی می باشد وعملکرد اساسی آن بدست آوردن اطلاعاتی است که از ترکیب لایه های متفاوت داده ها با روش های مختلف وبا دیدگاه های گوناگون بدست می آیند.

هدف فوق ازطریق فعالیتهایی که برروی داده های مکانی انجام میگیرد،صورت می پذیرد.این فعالیت عبارتند از:

1-جستجو 2-سازماندهی  3-تجسم یا به تصویر درآوردن 4-ترکیب وتلفیق 5-تجزیه وتحلیل  6-پیش بینی

  درحقیقت یک سیستم اطلاعات جغرافیایی یاGIS،توانمندی های کاری رابرای جمع آوری،ورود،پردازش،تغییر شکل،به تصویر درآوردن ترکیب،جستجو،تجزیه وتحلیل،مدل سازی وخروجی کلید داده های مکانی براساس اهداف مورد نظر فراهم می سازد.

*به طور کلی کاربردهای GISدرزمین شناسی رامی توان به شرح زیر عنوان نمود:

1)تهیه نقشه های پتاسیل معدن:که هدف تلفیق اطلاعات حاصل ازلایه های اطلاعاتی،زمین شناسی،ژئوفیزیک،دورسنجی وزمین شناسی اقتصادی درجهت تهیه نقشه ای می باشد که معرف مناطقی بابیشترین احتمال جهت کانی سازی،براساس مدل متالوژی منطقه است.

2)تهیه نقشه های حوادث وبلایای طبیعی:که به پایداری زمین لرزه ها،خوران های آتشفشانی،خسارت ناشی ازطغیان رود خانه ها وتسونامی ها،فرسایش محلی،گرم شدن کره زمین و....می پردازد.

3)تهیه نقشه هایی برای مکان های برای دفن آلاینده هاوزباله ها

4)تهیه نقشه هایی برای میزان آلودگی آب،خاک وهوا ودرنهایت تهیه نقشه هایی جهت حفاظت ازمحیط زیست.

5)تهیه نقشه هایی برای منابع آب خیز داری (کشف منابع آبی زیرزمینی وبررسی آب های سطی)

6)کشاورزی وبرنامه ریزی برای کاربری اراضی:

بسیاری ازسازمان های مربوط به کشاورزی وکاربری اراضی،هم اکنون ازتکنیک های GISبهره می گیرند.به عنوان نمونه،داده های مربوط به کاربری اراضی وهواشناسی حاصل ازماهواره ها،اندازه گیری های زمینی واطلاعات مربوط به محصول سال قبل،همه با هم برای پیش بینی میزان یک یا چند نوع محصول دریک منطقه می توانند تجزیه وتحلیل شوند.

7)جنگلداری ومدیریت حیات وحش:

به وسیله یک سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه جنگل ها می توانند دائما وبه طور پیوسته به روز شوند پ.همچنین با استفاده ازGISمی توان میزان چوب موجود ونیز چگونگی توزیع آتش سوزی در جنگل ها رامورد بررسی قرارداد.

همچنین امروزه به دلیل گستردگی ومورد استفاده بودن GISدربسیاری ازامور وزمینه ها،آموزش واستفاده از نرم افزارهاو(GIS)امری لازم وضروری است.