آب

مقدمه :

دراول آوریل 1979 ، در پنسیلوانیا حادثه هسته ای ناحیه (( تری مایل آیلند )) امریکا را تکان داد. در فاصله چند کیلومتری از آنجا ، روستایی واقع شده که همواره پیشرفتهای علمی را در نور شمع زندگی می کنند . یکی از ریش سفیدان از روستاها اعلام می دارد که اسنانها پایان جهان را باعث می شوند همان بحث قدیمی در مورد منافع و مضار ((پیشرفت ))

معذالک ، جهان افسار گسیخته است . جمعیت ، جنگل زدایی و مصرف انرژی ، با خطر بر هم زدن نظم موزون و شگفت انگیز مکانیسم جهان (نک فصل ششم ) ، سرعت می گیرند یک ترانه محلی فرانسوی چنین می گوید : (( آسیابان تو در خوابی ، آسیابت خیلی تند می چرخد )).

کلودبرنارد یکی از دانشمندان می گوید ((همه چیز سم است ، هیچ چیز سم نیست . همه چیز به اندازه است )) می توان به آن اضافه نمود که همه چیز  هماهنگ است .

منابع آب

((سیاره آبی )) تصویر زیبای ماهواره ای از کره زمین فزونی آب در این سیاره را خاطر نشان می سازد : آب که سه چهارم سطح کره ما را می پوشاند . سه چهارم بافت  جاندارن را نیز تشکیل می دهد .

به نظر می رسد که فراوانی آب خطرهای ناشی از کمبود آن را مرتفع می سازد . افسوس که به دو دلیل چنین نیست : فقط داشتن آب کافی نیست ، بلکه مکان مناسب و زمان مناسب نیز شرط است .

زمان مناسب . فراوانی جریان آب یک رودخانه در زمستان چه دردی را دوا می کند اگر در تابستان ، زمانی که مبرم ترین نیازها را ، بخصوص برای آبیاری مصنوعی گیاهان و مزارع و زندگی ماهیان ، به آن داریم این جریان کاهش یابد؟  در خشک سالیها فرانسه در 1989  و 1990 در خاطر زنده است .

انسانها ،تحت تأثیر آب با دیگر فریبندگیهای ، دور هم جمع شدند و به بهره برداری بیش از حد از منابع پرداختند خواه مستقیم ، با استفاده مفرط از آب ، خواه غیر مستقیم با حمله به پوشش گیاهی (شهر نشینی ، کشت کردن در زمینهای بایر به طور مفرط ) و یا با سنگفرش کردن بیش از حد سطوح شهری ، بدین ترتیب هر آنچه مانع حرکت آب در محل بود از سر راه برداشته شد و در بسیایر از نقاط جریان شدید آب در مسیر خود به سوی خود به سوی دریا روانه شد .

آب باید کیفیت مناسب داشته باشد . آب شور دریا هر چه نزدیک باشد غیر قابل استفاده است مگر آنکه با صرف هزینه های زیاد برای بسیاری از مصارف نمک زدایی شود : نه مصرف کنندگان آب آشامیدنی نه آبگرمکنها یا تولیدات صنعتی و نه محصولات کشاورز هیچ یک آب شور را تحمل نمی کنند . البته چنین امری زیان آور است زیرا 97% منابع آبی ما را دریا تشکیل می دهد در حالی که آبهای سطحی (رودخانه ها ، رودها ، دریاچه ها ) یا زیر زمینی کمتر از 1% از منابع آب هستند .

نیاز به آب

دستگاههای مرکزی بیش از پیش به مدارهای بسته سردکننده مجهز می شوند و این امر مسلماّ برداشت آب آنها را به نسبت یک به ده کاهش می دهد ، اما همین امر میزان اتلاف در اثر تبخیر را در برجهای بزرگ تولید برودت جوی دو برابر می سازد : دستگاههای مرکزی خیلی کمتر برداشت می کنند اما بیشتر مصرف می کنند .

معمولا این آبها قبل از استفاده پالایش می شوند و مسلما این عملیات در مورد آب های سطحی بسیار شدیدتر است . پالایش آب عبارت است از حذف زواید معلق در آن از طریق ته نشین کردن و صاف کردن میکروب زدایی با استفاده از کلر یا از اعمال روی جدیدتر و مؤثرتر ( اما پرهزینه تر ... ) به کمک اوزون امروزه در یک دستور العمل اروپایی ، مورخ 1980 ، قواعد مربوط به آب آشامیدنی تعیین شده است . در فرانسه 60% آبهای خانگی از آبهای زیرزمینی تأمین می شود و 40 % آن از آبهای سطحی .

آب رودخانه ای که به دریا ریخته شود دیگر به عنوان رودخانه از دست رفته است آب زیر زمینی ( که معمولا پس از مصرف دوباره به زمین تزریق نمی شود).

آلودگی آبها

درست یا نادرست ، ما در بررسی حاضر ، آلودگی آبهای شیرینو آلودگی دریاها را جداگانه مورد مطالعه قرار نمی دهیم حتی اگر آثار برخی آلودگیها ، ضمن شبیه بودن ، کاملا یکسان نباشند . منظور از این نحوه بررسی هر چه بهتر نمایاندن ((همبستگی )) بین دریا و زمین است از یک طرف ، حاشیه ساحلی دریاست که بسیار پر جنب و جوش و بارآور است که از یک طرف می توان گفت که وسط دریا به دلیل دوری از بخشهای تغذیه ای قاره ها و روشنایی اندک در عمق ، در مقایسه (( بیابانی بیولوژیکی  )) است از طرف دیگر ،80 % از آلودگیهای دریا از زمین ناشی می شود .

از طریق رودخانه ها ، فضولات ساحلی ، جوّ (حتی اگر هم این آلودگی های ((زمینی ))  نسبت به آلودگی های تصادفی  در دریا ، در رسانه های گروهی بازتاب کمتری داشته باشند ) در واقع آلودگی آبها منحصر به یک شکل نیست ، بلکه اشکال متعددی دارد .

مرگ جنگلها

از آنجا که مرگ جنگلها طی دهه  80  تصویر جنگل را خدشه دار کرد ، بنابراین به سکوت برگزار کردن این پدیده امری ناممکن است .

مطمئنا می دانیم که آلودگی ناشی از گوگرد یا فلوئور در جوار جنگلها می تواند به آنها لطمه بزند . مسلما از نابودی بسیاری از جنگلهای اروپایی مرکزی آگاهیم . مطوئنا ، از فاصله دور به حدی اسیدی شود که باعث نابودی هر ذی حیاتی در آن گردد . بالاخره مطمئنا می دانیم که اسدی بودن باعث نابودی حیات در حدود بیست رود آلزاس نیز شده است .

به این ترتیب ة بر حسب آنکه جنس زمین خارا یا آهک ، ظرفیت (( هضم )) آلودگی اسیدی به نسبت  1 تا 10 تغییر می کند بنابراین براین بر حسب طبیعت و کیفیت زمینی که خطر (( نفوذ )) آلودگی اسیدی در آن وجود دارد .

می توان شیوه های مختلفی در مقابله با آن به کار برد ، یعنی بر حسب ظرفیت کم وبیش زیاد زمین در (( حفظ )) آلودگی این نظریه ، تقریبا به دیدگاهی نزدیک است که در مورد آب با ((اهداف کیفی )) ( نک : فصل اول . 104) به کار رفته است اما ،عقیده  مزبور با نظر گاه کاهش یک نواخت آلودگی اسیدی در مورد تمامی کشورها که کنوانسیون ژنو در آغاز آن توصیه کرده بود ، بسیار فاصله دارد .

آلودگی داخل اماکن .

اگر (( مرگ جنگلها )) یا (( سوراخ اوزون )) نمادی از عملکرد آلودگی هوا در فاصله زیاد باشند اما اخیرا آلودگی در داخل ساختمان ها و خودروها نیز جلب توجه کرده است ، جاهایی که در حقیقت 80 % از وقت خود را در داخل آنها می گذرانیم . به استثنای برخی از آلودگی های حرفه ای که شخص در کارخانه در معرض آن قرار می گیرد مسئله آلودگی در داخل اماکن تا همین اواخر مورد بررسی بسیار اندکی قرار گرفته است . فقط بعضی مواد پنبه نسوز کوهی ، بنزین ، دخانیات در اماکن عمومی pcp برای پرداخت چوبها موضوع توجه و قانونمندی  ویژه قرار گرفته اند )

So2 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ و گرد و خاک در فضای بسته کمترند تا در فضای باز ،

اکسید های ازت ، برعکس، در آشپزخانه ها (اجاقهای گازی ) بیشترند،

ترکیبات آلی فرّ از بسیاری نگران کننده اند این مواد نتیجه استعمال چسبها ، واکسها ،کالاهای نگهداری زمین ، ضد بوها ، حشره کشها ، رنگها ، کالاهای پرداخت چوب و غیره هستند برخی از این آلودگی ها کم دوامند (اثر چسب کاغذ دیواری و یا واکس حلی دهها ساعت ازبین میرود ) برخی دیگر با دوامترند (مثلا ، ضد بوها یا حشره کشها )

آلودگی فضای بسته  به ویژه از طریق ترکیبات آلی فرّار که بسیار متعددند.

مسلما یکی از موضوعات تحقیق جدّی در سالهای آینده خواهد بود .

شبکه های اندازه گیری آلودگی هوا

 بیست و نه شبکه اندازه گیری در فرانسه . در فرانسه مجموعه ای تقریبا متشکل از 1500 ایستگاه اندازه گیری به کیفیت هوا نظارت می کنند . 1000 ایستگاه در مناطق صنعتی 400 ایستگاه در مناطق شهری و 20 ایستگاه در مناطق روستایی  این ایستگاه ها یا به تحلیلگریهای خودکار ( بیش از 800 ) با انتقال نتایج تحلیل به کامپیوتر مرکزی ) و یا به نمونه بردارها ( که برای تحلیل به آزمایشگاهها منتقل می شوند ) مجهزند .

یازده تای آن رد مناطقی مستقرند که بیشتر از سایرین در معرض خطر آلودگی هوا قرار دارند ، برای اعلام خطر از آنها استفاده می شوند سازمان محیط زیست در تامین مالی شبکه های اندازه گیری مشارکت می کند.

سرانجام از آزمایشهای جالب یاد می کنیم که برای مشاهده بوهای مختلف انجام شده است صدها ((بینی )) و بوهای مختلف را تنفس می کنند در فر سر مو ، هاور ، دانکرک ، استرابورگ )

آزمایشگاههای سیار (کامیونهای کوچک ) برای اندازه گیری آلودگی امکان می دهند تا در برخی بخشها تحقیقات عمیق تری انجام شود .

حفاظت از حیوانات و گیاهان بومی : چرا؟

انسان هوشمند ... یا انسان ویرانگر ؟ آخرین اوژکس جدّ گاو اهلی امروزی که اسلاف ما نقش آن را بر دیوار غارهایشان رسم کرده اند در سال 1628 در لهستان کشته شد . سه قرن پیش دریا نوردانی که در جزیره ی موریس پیاده می شدند دودوی افسانه ای کبوتر عظیم بی دست و پایی را که قادر به پرواز نبود نابود کردند هپپوتراگ آبی رنگ غزال زیبایی با پوست خاکستری رنگ مایل به آبی ، حدود 1800 در افریقای جنوبی ناپدید شد .

امروزه ، بالن یوز پلنگ ، اوران گوتان ، کلنگ (پرنده غول پیکر) ، ببر ، سمور آبی ، فیل ، پرندگان شکاری ، لاک پشت آبی ، کرگدن ، خک ، خفاش ، ارکیده ، پروانه ، و بسیاری دیگر از گیاهان و حیوانات که فهرستشان بسیار مفصل است نسلشان در معرض نابودی است سازمان بیت المللی حفاظت از طبیعت تعداد 5000 جانور را درفهرست قرمز انواع مورد تهدید قرار داده است .

علت آن است که این درخت برای روییدن باید توسط دودوهای معروف خورده شود و به این هنگام گذشتن از روده مورد حمله شیره های معده قرار گیرد بدون (( دودو )) دیگر چوب آهن هم وجود نخواهد داشت .

مناطق مرطوب

مناطق مرطوب عبارتند از گسترده های آب یا عمق کم اعم از داخلی باتلاق ع برکه رودخانه کم عمق ، جویبار ، مرغزار یا جنگل آب گیر در سطح های هموار ه رسوبی یا سواحلی خلیج حاصله از مصب رود ، باتلاق نمکزار ، قطعه آب جدا شده از دریا توسط رشته ای از رسوب لجن زار ، سنگهای مرجانی .

مناطقی چون کارمارگو مناطق مرطوب آتلانتیک در خلیج مون ، سن ، میشل دریاچه گراند – لیو (نانت ) ، خایج کوچک اگیون (لاروشل) حوضچه ی آرکاشون ، تالابهای اورکس (لاند ) با تلاقهای بزرگ ( سولونین ، برن ، و دومب در مرکز فرانسه ) دریاچه های بزرگ شامپاین یا لورن حدود بین منطقه مرطوب پر اهمیت را درفرانسه تشکیل دهند .

نیمی از بیست و پنج منطقه ی مرطوب و هم ما مورد تهدید زهکشی کشاورزی قرار گرفته اند زمینهای غنی مصب سن ، سه چهارم از مساحت اولیه خود را از دست داده اند گاهی اوقات پمپاژ منابع آب ، مناطق مرطوب را تهدید می کند .

بزرگترین باتلاق ساحلی جهان ، چارک معروف اور گلاد در فلوریدا ، در سال 1992  موضوع مراجعه بین دولت فلوریدا ( که می خواست منابع آب آن را تخلیه کند) و مقامات فدرال امریکایی قرار گرفت