آرامگاه باباطاهر

آرامگاه باباطاهر

نقش میدان باباطاهر در رابطه با گردشگری شهر همدان

آرامگاه شاعر بزرگ باباطاهر سالانه بسیاری از گردشگران و مسافران را به سوی خود جذب کرده و مورد استقبال و توجه آنان قرار می‌گیرد.

این آرامگاه بر فراز تپه‌ای در شمال غربی شهر همدان واقع شده است که بنای این آرامگاه از شاهکارهای ممتاز و بدیع معماری عصر جدید است که طرح اصلی آن تلفیقی از معماریهای قرن هفتم وه شتم هجری و عصرحاضر می‌باشد.

برج آرامگاه بر قاعده‌ای هشت ضلعی واقع شده که ارتفاع آن از سطح فوقانی تپه ‪ ۲۰/۳۵متر و از کف خیابان ‪ ۲۵/۳۰متر می‌باشد.

ستونهای هشت گانه برج، قطعه سنگ مزار، کف و پله‌های آرامگاه از سنگ گرانیت حجاری شده است.

نما و فرش بنای آرامگاه باباطاهر همدان از سنگ است و در داخل آن کتیبه‌هایی از کاشی وجود دارد.

باباطاهر یکی از مشهورترین دوبیتی سرایان ایران است که دوبیتی شورانگیز این شاعر و عارف بزرگ مورد توجه همگان است.

در محوطه داخلی آرامگاه ‪ ۲۴دوبیتی از سروده‌های باباطاهر بر روی ‪ ۲۴قطعه سنگ مرمرین نوشته و نصب شده است.

بیوگرافی باباطاهر

باباطاهر معروف به باباطاهر عریان، عارف، شاعر و دوبیتی‌ سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری (سده ۱۱م) ایران و معاصر طغرل بیک سلجوقی بوده‌است. بابا لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و عریان به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده‌است.

آثار

برخی معتقدند ترانه ها یا دو بیتی‌های باباطاهر در بحر هزج مسدس محذوف و به لری سروده شده‌است. برخی محققان زبان وی را راژی و یا راجی و رازی دانسته‌اند که از گویش‌های قدیمی اهالی ری هستند. دو قطعه و چند غزل و مجموعه کلمات قصار به زبان عربی و کتاب سرانجام از آثار دیگر اوست. کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفا و صوفی و الفتوحات الربانی فی اشارات الهمدانی است. پنج نمونه از رباعیات بابا طاهر:

مو آن رندم که نامم بی قلندر		نه خون دیرم نه مون دیرم نه لنگر
چو روز آیه بگردم گرد گیتی		چو شو گرده به خشتی وانهم سر

ز دست دیده و دل هر دو فریاد		که هر چه دیده وینه دل کنه یاد
بسازم خنجری نیشش ز پولاد		زنم بر دیده تا دل گرده آزاد

خداوندا که بوشم با که بوشم		مژه پر اشک خونین تا که بوشم
همم کز در برانن سو ته آیم		تو کم از در برانی واکه بوشم

هزارت دل بغارت برده ویشه		هزارانت جگر خون کرده ویشه
هزاران داغ ویش از ویشم اشمر		هنی نشمرده از اشمرده ویشه

چه خوش بی مهربونی هر دوسر بی		که یک سر مهربونی دردسر بی
اگر مجنون دل شوریده ای داشت		دل لیلی از او شوریده تر بی

زندگی

از خاندان و تحصیلات و زندگی بابا طاهر اطلاعات صحیحی در دسترس نیست اما بنا به نوشته راوندی در راحةالصدور، بابا طاهر در سال ۴۴۷ هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام او نیز قرار گرفته‌است. در یکی از دوبیتی‌های مشهورش سال تولدش را به حروف ابجد گنجانیده که پس از محاسبه توسط میرزا مهدی خان کوکب به سال ۳۲۶ هجری رسیده‌است. او پس از ۸۵ سال زندگی وفات یافته‌است. آرامگاه وی در شمال شهر همدان در میدان بزرگی به نام وی قرار دارد. بنای مقبره بابا طاهر در گذشته چندین بار بازسازی شده‌است. در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده‌است. در دوران حکومت رضاخان پهلوی نیز بنای آجری دیگری به جای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی لوح کاشی فیروزه‌ای رنگی مربوط به سده هفتم هجری بدست آمد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. احداث بنای جدید در سال ۱۳۴۴ خورشیدی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده‌است. این بنای تاریخی طی شمار ۱۷۸۰ مورخه ۲۱/۲/۱۳۷۶ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده‌است. در اطراف بنای جدید فضای سبز وسیعی احداث شده است. افسانه‌های زیادی درباره زندگی و کرامات بابا طاهر موجود است. نقل شده است که بابا طاهر از دانش آموزان مکتبخانه همدان می پرسد که راه کسب آگاهی را به او نشان دهند. دانش آموزان در جواب به شوخی می گویند که او یک شب زمستانی را در یک مخزن آب سرد بگذراند! سپس بابا طاهر به نصیحت آنها عمل می‌کند و صبح به اشراق می رسد و از سر شوق فریاد می زند که "دیشب من کرد بودم و امروز صبح عرب شده ام". افسانه دیگر این است که گرمی آتش روح بابا طاهر موجب ذوب شدن برف‌های کوه الوند می شده است!برخی بر این باورند که نگارش کتاب "سرانجام" به سبب آن است که بابا طاهر یکی از بزرگان آیین "اهل حق" بوده است.

آرامگاه خرم‌آباد

باباطاهر شاعر ایرانی به اعتقاد مردم لرستان، لر و از اهالی خرم‌آباد بوده‌است. باباطاهر را در گویش لری بّاوطاهِر تلفظ می‌کنند.در آثار و دوبیتی‌های این شاعر ایرانی از برخی کلمات و اصطلاحات لری استفاده شده‌است و این دلیلی است که مردم لرستان این شاعر را اهل استان خود می‌دانند.

تاثیرات میدان بر ساختمانهای اطراف

مساحت کل زیر بنای آرامگاه و باغ آن حدود 8965 متر مربع برآورد شده است .وجود میدان باباطاهر باعث شده که همه ساله گردشگران زیادی برای بازدید از آرامگاه باباطاهر به همدان عزیمت کنند و از این رو در اطراف میدان فروشگاه های عرضه صنایع دستی،سفال و سرامیک،و ... دایر شده که باعث شده هر ساله در ایام تعطیلات تابستان و نوروز این نقطه از همدان رونق خاصی پیدا کند و به محل اقامت مسافران نوروزی و تابستانی بدل شده است.

 آمار توریست های باباطاهر

 بر اساس آمار به دست آمده چهار میلیون و 165 هزار و 940 نفر در تعطیلات نوروز 90 وارد همدان شدند.

از 25 اسفند ماه و با آغار سفرهای نوروزی به همدان تا پایان روز 14 فروردین ماه سال 90 بیش از چهار میلیون و 100هزار مسافر و گردشگر نوروزی وارد این استان شده و از زیبایی های آن بازدید کردند.

همدان مهد تاریخ و تمدن ایران استهمدان جاذبه‌های بیشماری دارد که هر کدام از آن‌ها برای جذب گردشگران کافی است.

کتیبه‌های گنجنامه، تپه باستانی هگمتانه، آرامگاه ابوعلی سینا و باباطاهر عریان را بخشی از جاذبه‌های گردشگری همدان می توان عنوان کرد . به عنوان مثال آرامگاه باباطاهر روزانه تا 9 هزار نفر بازدیدکننده داشته است، با وجود این، کماکان سهم بسیار کمی از دستاوردها و درآمدهای ناشی از صنعت گردشگری و توریسم نصیب کشور و به طور خاص همدان می‌شود.آمار اعلام شده مربوط به مسافرانی است که ساعاتی از روز را در همدان حضور داشته‌اند.