ابعاد MDF به طور معمول

ابعاد MDF  به طور معمول عبارتند از :

4100*1830 (ابعاد به میلیمترمی باشد)

3660*1830

2440*1830

2440*1220

البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا  4100*2100 و از کشور اتریش 2800*2070 و 2600*2070 میباشند.

ضخامتهای تولیدی و معمول نیز به شرح زیر می باشند:

3 ، 4، 6 ،8 ،10 ،12، 16، 18، 20 ، 25 ، 32، 38 میلیمتر

طبق اظهاردبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای MDF به طور تخمینی بالغ بر 140 هزار تن در سال میباشد.  در بازار ایران در حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد . با توجه به اینکه ضخامتهای مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامتهای کمتر در حد 3 میلیمتر که معمولا برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامتهای بالاتر در حدود12، 16 و 18 میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی MDF روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد.

نبودن کانال های توزیع جامع و اینکه شرکتها راساً اقدام به توزیع می کنند باعث تنوع قیمتی زیادی در بازار شده است.

انواع  MDF با خواص ویژه

به طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی های آنها  در دو گروه ،تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی  و یا خواص ویژه  طبقه بندی کرد:

تخته های صنعتی خاص دارای ویژگی هایی علاوه بر مشخصات معمول MDF هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب های مختلف یا مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع MDF های خاص و موارد استفاده آنها به شرح زیر هستند:

1. MDF نازک (Thin MDF)

این تخته ها به کلاسهای خیلی نازک mm8/1 تا mm 5/2 ، و از 5/2 تا 6 میلی مترو 4 تا 6 میلی متر تقسیم می شوند(استاندارد EN-622-5 ) که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.

از موارد کاربرد عمومی MDF های نازک، کف کشوها، پشت کابینت ها، رویه درها و ... می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی MDF معمولی روی  MDF نازک نیز اجرا میشود.

از سایر موارد کاربرد MDFهای نازک عبارتند از:

دیوار کوب ها، پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های انحناءدار و ... می باشد.

2. MDF ضخیم(Thick MDF)

MDF های ضخیم طبق استاندارد EN-622-5  به کلاسهای 45-30 میلی متر و 60-45 میلی متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه های معماری، ستونها، پایه های میز ، طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا" مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین کاری (خصوصا" عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است ، استفاده می شوند.

3. MDF با فرمالدئید کم (Low Formaldehyde MDF-E1)

مقدار انتشار فرمالدئید ازMDF معمولی بسته به نوع چسب ومقدار آن کمی متفاوت است. انتشار فرمالدئید MDF نباید بیشتر ازgr100/mg30 باشد(کلاسE2 طبق استانداردEN-622-1) این کلاس MDF قابل کاربرد در بسیاری از کاربردهای مبلمان و داخل خانه می باشد ولی تهویه مناسب در محل استقرار آنها نیز باید وجود داشته باشد تا فرمالدئید را از محیط خارج سازد.

اما در بعضی موارد لازم است که MDFبا فرمالدئید کمتر یعنی با حداکثر انتشار فرمالدئید gr100/mg9 (استاندارد EN-622-1) استفاده شود.  اکنون دربازار، MDF- E1 بعنوان MDF استاندارد معمولی درآمده است. MDFهای با فرمالدئیدهای کمتر و حتی بدون فرمالدئید هم در صورت سفارش مشتری قابل تولید می باشد.

MDF با فرمالدئید کم در مکانهایی که تهویه به خوبی انجام نمیشود ، مرطوب و گرم است و یا ساکنین آن احتیاجات و درخواستهای خاص دارند مثل مدرسه ها، بیمارستانها و... استفاده می شود. همچنین در موزه ها و محل های نمایش نیز از MDF کم فرمالدئید جهت کاستن از خوردگی فلزات استفاده می کنند.

4. MDF مقاوم در برابر رطوبت(MDF.H،  (MOISTURE RESISTANT MDF: MDF.HLS

تولید MDF با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط حداکثر 80% با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت MDF معمولی در این نوع تخته ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است.

طبق استاندارد  EN-622-5  دو نوع کلاس برای اینگونه تخته ها وجود دارد. یکی MDF.H برای استفاده های عمومی در محیط مرطوب و دیگری MDF.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می باشد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از:

مبلمان حمام و دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله ها ، پروفیلهای خاص و...

5. MDF مقاوم در برابر حشرات و قارچها

این نوع MDF ها که بیشترین استفاده آنها در تولید بعضی از کفپوشها می باشد دارای مواد ضد حشرات (حشره کش و قارچ کشی) می باشد که باعث می شود از حمله آفات در امان باشد و دوام بیشتری داشته باشد.

6. MDF مقاوم در برابر آتش (Flame Retardant MDF)

برای این منظور می توان MDFها را با پوشش های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های خاص ضد آتش تیمار کرد. ولی بهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها، پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو...می باشد.

7. MDF با وزن مخصوص بالا(High Density Fiberboard)

MDF   های استاندارد معمولی با ضخامتهای 19-12 میلی متر معمولا" دارای دانسیته kg/m 800-650 هستند. دانسیته های بالاتر یعنی بالای 800 نیز تولید و عرضه می شود.

در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر تولید می شود ، افزایش دانسیته قابلیت های ماشین کاری و سطح سازی (رنگ، روکش و...) را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی MDF نیز بهبود می یابد.

از موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتند از:

کف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز کار و...

8. MDF با وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard)

LDF با وزن مخصوص kg/m  650-550 و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m  550، جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این MDF ها جهت ساخت پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و کلا" مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد.

9. MDF با روکش های تزئینی (Decorative surfaced MDF)

مهمتـرین و غیـر قـابـل تفکیک ترین کاربرد یا آماده سازی MDF جهت کاربرد نهایی، روسازی آن و خصـوصـا" روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیـات روکـش کردن MDF  امـروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان MDF به خریداران می باشد بطوریکه معمولا" اکثر کارخانجات بزرگ تولید MDF دارای خطوط روکشی هم هستند.

انواع روکش ها شامل روکش های چوبی (گونه های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و... میشوند.

10. MDFهای قالب گیری شده

در این روش تخته MDF به شکل خاصی که در پرس به آن داده می شود تولید می شوند مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه MDF یا در کابینت و کشو و پنجره و... .

این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود(پرس ممبران) و عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق گرفتن است.

11. MDF های قابل انعطاف

بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی MDF با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد.

فرآیند تولید

فرآیند ساخت MDF از مواد اولیه چوب به صورت عمومی شامل پوست کندن، خرد کردن ، جدا سازی و شستشو ، اضافه کردن رزین ها یا واکس و دیگر مواد لازم ( تشکیل کیک) ، خشک کن ،پرس داغ ، سرد کن، سندینگ ، برش زدن و بسته بندی می باشد.

فرآیند تولید در کارخانه تولید تخته صنعتی واحدهای کشت و صنعت توسعه نیشکر :

در کارخانه تولید تخته صنعتی شعیبیه از ماده اولیه باگاس استفاده می گردد.

پیت به علت اینکه دارای قدرت جذب رطوبت بالا می باشد و استحکام کمتری دارد باعث کاهش کیفیت می شود. بنابراین باید از باگاس جدا شوند. با توجه به توضیحات بالا به بررسی اجمالی روند تولید MDF از باگاس می پردازیم.

1. جداسازی پیت و الیاف

تفاله نیشکرهای عصاره گیری شده در کارخانه شکر از طریق  نقاله به واحد تولید MDF انتقال می یابد و پس از توزین به نقاله دیگری ریخته می شود. این نقاله در حالت عادی باگاس را به مسیر تولید منتقل می کند و در صورت بروز مشکل احتمالی این نقاله باگاس را به انبار موقت انتقال خواهد داد. البته باگاس حداکثر تا مدت 10 روز می تواند در این انبار باقی بماند و در صورتی که این مدت افزایش یابد به دلیل مواد موجود ازجمله مواد قندی، باگاس فاسد شده و کیفیت خود را از دست می دهد.

اولین مرحله کاری که روی باگاس انجام می شود جداسازی مواد خارجی مثل خاک ، سنگ و ... است. پس از جداسازی مواد بیرونی ، باگاس وارد مرحله پیت زدایی می شود. برای این منظور واحدی به نام دپیتر وجود دارد که برای جدا کردن پیتها از الیاف دیگر با چکش هایی ضربه به باگاس وارد می شود . در اثر این ضربه ها پیت که دارای استحکام کمتری است خرد شده و به دلیل نیروی گریز از مرکز از صافی می گذرد. بدین ترتیب پیت از الیاف جدا شده و به کارخانه خوراک دام منتقل می گردد.

2. انبار مرطوب

پس از جدا شدن پیت، الیاف باید ذخیره شوند. طریقه انبار کردن باگاس باید به گونه ای باشد که آسیبی به آن وارد نشود. از آنجا که ورود نیشکر به کارخانه شکر در بعضی از ماههای سال کاهش می یابد و میزان باگاس تولیدی  کم خواهد شد باید این انبار حجم مورد نیاز را داشته باشد و در عین حال باید توجه داشت که مواد قندی باقیمانده در باگاس و رطوبت بالای آن موجب خراب شدن باگاس برای طولانی مدت می شود. بنابراین باید از روشهای ویژه نگهداری استفاده نمود.در کارخانه های توسعه نیشکر از روش مرطوب استفاده می شود به این ترتیب که ابتدا الیاف با آب و مایع مخصوص بیولوژیکی مخلوط شده و سپس با پمپ به انبار اصلی منتقل شده و در آنجا تا ارتفاع 25 متر ذخیره می گردد. در این حالت روبت باگاس باید در حدود 75 درصد باشد.

3. شستشو و آبگیری

زمانیکه باگاس برای تولید MDF  به خط تولید منتقل می شود در ابتدا باید شسته شود تا باقیمانده مواد زائد و خارجی مثل پیت یا ذرات ریز دیگر از آن جدا گردد. این کار با کمک آب انجام می شود . آب با فشار 4 بار به این قسمت وارد شده و با ایجاد یک جریان گردابی الیاف را از مواد دیگر جدا می کندو الیاف به قسمت بعدی منتقل می شود.

4. آماده سازی و پالایش (REFINER)

تصفیه کننده خود از چند قسمت تشکیل شده است. قسمت اول که دایجستر می باشد محفظه ای است از فولاد ضد زنگ و مانند ظروف تحت فشار ساخته می شود. در این محفظه باگاس در معرض بخار با حرارت 185  درجه سانتیگراد و فشار مشخص قرار می گیرد. این کار باعث می شود که باگاس نرمتر گردد و درنتیجه در مرحله بعدی که دفیبراتور است زمان و انرژی کمتری صرف شود.در دفیبراتور دو صفحه با قطر 54 اینچ وجود دارد که با لغزش آنها بر روی هم ذرات باگاس از هم جدا می شوند و به صورت الیاف کاملا مجزا از هم در می آیند تا محصول نهایی از کیفیت بهتری برخوردار باشد. قبل از اینکه ای الیاف از ریفاینر خارج شوند پارافین مذاب، هاردنر(محلول کلرور آمونیوم )، چسب(رزین اوره فرمالدئید) و دیگر مواد لازم افزوده می شوند.

5. خشک کن

در این مرحله رطوبت باگاس که با افزودن چسبها و دیگر مواد بیشتر شده است ، تا 8% کاهش می یابد.

6. شکل دهی

کیک آماده شده تا ارتفاعی در حدود 4 متر بالا رفته و سپس از طریق دستگاه  Dosing bin  به  دستگاه شکل دهی منتقل می شود. Dosing bin  با حرکت لرزشی و رفت و برگشتی  به تغذیه یکنواخت کمک میکند. در دستگاه شکل دهی کیک تا ارتفاعی مشخص ریخته می شود . عرض کیک در این ماشین 2550میلیمتر میباشد. از ویژگیهای مهم استفاده از ماشین فرم دهی که معمولا در فرآیند تولید با پرس ممتد استفاده می شود به شرح زیر آمده است:

- یکنواخت کردن کیک

-  دقت در وزن و میزان کیک

- شکل دهی مناسب و دقیق

- کاهش نیاز به سمباده زنی

-  کاهش مواد اولیه مورد نیاز

- انرژی مصرفی کم

7. پیش پرس

ضخامت کیک فرم داده شده، قبل از اینکه وارد پرس داغ شود با کمک پیش پرس ( پرس سرد) کمترمی گرددو در نتیجه پیوستگی و جرم حجمی آن افزایش پیدا خواهد کرد که باعث بهتر شدن عملکرد پرس داغ میشود.

8. پرس داغ

پرس داغ مرحله ای است که کیک فرم داده شده تحت فشار و حرارت بسیار قرار می گیرد. در اثر حرارت رزین های موجود در آن فعال شده و با فشار وارده ذرات به خوبی به هم فشرده شده و ضخامت مورد نظر حاصل می شود. پرس های موجود و مورد استفاده در صنعت، عبارتند از:

- پرس تک دهانه

-  پرس چند دهانه

-  پرس ممتد

دریکی از شرکت های تولید تخته صنعتی توسعه نیشکر از پرس ممتد استفاده می گردد. از مزایای استفاده از پرس ممتد یکنواختی بسیار بالا در محصول و حذف مرحله خنک کردن می باشد. به علاوه محدودیت سایز در این نوع پرس، تنها عرض دستگاه می باشد.

پرس مورد استفاده در این کارخانه از یک شرکت خارجی خریداری شده که نام تجاری این دستگاه Contipress  می باشد. طول این دستگاه 26.700 متر است و 36 فریم دارد . در هر فریم 8 جک هیدرولیکی موجود فشار لازم را اعمال خواهند کرد سرعت این پرس 40 متر بر دقیقه است که توان تولید عملی آن 30متر بردقیقه پیش بینی می گردد. در شکل زیر نمونه ای از  Contipress دیده می شود.

در این دستگاه حرارت لازم به وسیله روغن داغ به صفحات منتقل می شود. فقط قسمت اولیه و طولانی تر پرس حرارت لازم برای عمل کردن چسب را منتقل می کند و قسمت بعدی پرس (در شکل زیر نشان داده شده است) به کاهش درجه حرارت کمک خواهد نمود.

ورق خروجی به طول 5530میلیمتر بریده می شود و عرض آن با کنار بری آن 2440 میلیمتر می باشد.

9. سنباده زنی

قبل از اینکه ورقهای بریده شده سنباده بخورند در یک انبار موقت قبل از خط سنباده زنی نگهداری می شوند. این انبار موقت به دلایل زیر تشکیل می شود:

1. ورقها از نظر کیفیت بررسی می شوند

2. ورقها حرارت خود را کاملا از دست می دهند

به همین دلیل پرس ممتد در سه شیفت کار می کند و ماشین سنباده زنی در دو شیفت فعال خواهد بود که این زمان به مسایل نگهداری و تعمیرات دستگاه سنباده زنی نیز بسیار کمک می کند.

پس ازاینکه ورقها سنباده زنی شدند و سطحی کاملا صاف و هموار که مناسب روکش شدن باشند را پیدا کردند درجه بندی نهایی شده وبعد از بسته بندی به انبار محصول نهایی انتقال پیدا خواهند کرد.

ظرفیت طراحی شده برای این کارخانه حداکثر 400 مترمکعب در روز و 100 هزارتن در سال می باشد..

کاربردهای MDF تخته فیبر نیمه سنگین Medium Density Fiberboard  یکی از جدیدترین انواع اوراق فشرده چوبی است که به دلیل دارا بودن قابلیتهای متنوع و گاه منحصر به فرد با استقبال فوق العاده ای در طی سالهای اخیر روبرو شده است . این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایراوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و ... شده است . در واقع این محصول (MDF) ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکار رفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است . از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد کاربردهای متنوع (MDF) شده عبارتند از : • خصوصیـات فیزیـکی و مکـانیکی بالا • دامنه وسیع دانـسیـته (وزن مخـصوص) ، ضخامت و ابـعاد MDFقابل تولید • قابلیت ابزار خوری ، ماشین کاری و سنباده زنی • سطوح صاف و متراکم • قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف • عدم وجود معایب چوب • پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن • قابلیت انجام رو سازی های مختلف همچون انواع روکشی های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره • پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن • زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب • قیمت مناسب   تـولیـد انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده است. امروزه می توان تخته فیبر های نیمه سنگین MDF  بسیار متنوعی از جمله تخته های سه لایه یا یکنواخت و همگن،تخته های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف، تخته هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته های تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گیری شده، ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و... را در بازارهای جهانی یافت.

روشهای استفاده از MDF در صنعت

تخته فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگیهای آن( MDF معمولی و یا خاص) در صنعت به صورت های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد MDF به صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار نهایی مصرف کالای ساخته شده از تخته فیبر نیمه سنگین ،ازMDF روکش شده و یا رنگ شده  استفاده شده است. روش های استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:

-  ورقهای خام ( بدون روکش)

-  ورقهای روکش شده و لبه های ابزار خورده

- پروفیل های روکش شده

- چسباندن پروفیل های MDF روی صفحات