اندازه گیری طول یکی از اجزای اصلی اندازه گیری

مقدمه

اندازه گیری طول یکی از اجزای اصلی اندازه گیری است و چون بیشتر مواقع به عنوان مبنای برداشت هاست از اهمیت وی‍ژه ای برخوردار است.

واحد اندازه گیری فاصله متر واحد بین المللی است که در حدود یک چهل میلیونیم محیط نصف النهار است . جدا از متر واحدهای دیگری نظیر یارد-فوت-اینچ و غیره در کشورهای انگلیسی زبان به کاربرده میشود ولی در سایر کشورها به ندرت از آنها استفاده می شود.

روشهای کلی تعیین فاصله

این روشها را در چهار گروه و به شرح زیر دسته بندی کرده اند:

1-      روشهای محاسبه ای و ترسیمی

2-      روشهای مستقیم (مکانیکی)

3-      روشهای استفاده از دستگاههای اپتیکی (دوربینهای نقشه برداری)

4-      روشهای استفاده از دستگاههای الکترونیکی و الکترواپتیکی.

روش های اندازه گیری متداول در نقشه برداری :

1-      فاصله یابی کم دقت به روش قدم شمار

2-      فاصله یابی با چرخ اندازه گیری

3-      روش مترکشی افقی

4-      روش استادیمتری

5-      فاصله یابی با دیستومات

6-      کاربردهای مترکشی در اصول مساحی

همیشه باید به خاطر داشت که ما در نقشه برداری جز در برخی موارد همیشه با فاصله افقی سروکار خواهیم داشت .

D

B’

A’

 

X: فاصله غیر افقی

B

X

D: فاصله افق

A

 

قدم شماری

اگر مسیر دو نقطه نسبتا صاف باشد (شیب زیاد نداشته باشد ) و هدف از اندازه گیری بدست آوردن فاصله با دقت کم (  = دقت ) باشد کافی است   فاصله مد نظر را قدم شماری کنیم .

قبل از هر کاری می بایست ارزش هریک از قدم های خود را بدانیم . برای این کار ابتدا یک مسیر با طول مشخص را اندازه گیری کرده و چند بار روی آن قدم زده ( رفت و برگشت ) و میانگین تعداد قدم ها را یادداشت می کنیم . در آخر با ایجاد یک معادله با داشتن اندازه ی طول اولیه که انتخاب کرده بودیم ارزش هر قدم ما هم بدست می آید .   

حال مسیر بین دو نقطه را قدم شماری نموده و با دانستن ارزش هر قدم فاصله بدست می‌آید و از آن جهت ترسیم کروکی ها استفاده می‌شود. (کروکی :پلان کم دقت)

چرخ اندازه گیری:

برای متراژ جدول کشی ها ، کابل کشی ها و .. استفاده می شود

دقت آن نزدیک به مترکشی است. برای جدول و کابل شیب مهم نیست پس در محل های شیب دار هم استفاده می شود. برای فواصل کوتاه در ساختمان ها از مترلیزی هم استفاده می شود.

مترکشی افقی:

وسایل مورد نیاز:

متر فلزی  در اندازه های 30و50 متری مدرج به سانتی متر.

ژالون  در اندازه دو متری متر اول ترست

تراز دستی  آشنایی داریم...

میخ فلزی یا چوبی نوع خارجی که هیتی نام دارد. چوبی  پیکه

پتک.

اگر شیب زیاد بود یا فاصله ای دو نقطه زیاد بود از مترکشی تدریجی استفاده می کنیم یعنی در طول مسیر از نقاط کمکی استفاده می کنیم .

                                                                عکس  

روش استادیمتری

دوربین زاویه یاب را روی نقطه ی مد نظر تنظیم می کنیم و میر ( شاخص ) را در نقطه ی مقصد به طول عمود نگه می داریم.

با دوربین اعدادی که تار بالا ، تار وسط و تار پایین صفحه ی رتیکول روی آنهاست را نشانه رفته و یاد داشت می کنیم  و از رابطه ی زیر فاصله ی افقی را بدست می آوریم.

همچنین می توان اختلاف ارتفاع دو نقطه را بدست آورد.

قرائت زاویه قائم:

تار بالا =1730

تار پایین =

تار وسط = 1675     /    I=1058

−0/06

I = ارتفاع زاویه یاب

H = عدد تار وسط بر حسب متر

دیستومات: فاصله یاب الکترونیکی:

این دستگاه روی دوربین زاویه یاب نصب می شود و به وسیله ی امواج مادون قرمز موجی می فرستد و توسط رفلکتوری که در نقطه ی مقصد نگه داشته شده، برگشت داده می شود و به دوربین و دیستومات می رسد. این دستگاه با محاسبات داخلی خود فاصله را می دهد که البته این عدد داده شده فاصله ی غیر افقی است . چون دیستومات روی زاویه یاب نصب شده . ما طبق روش قبل زاویه را هم داریم پس با رابطه ی زیر فاصله ی افقی هم بدست می آید.

هر دو دوربین در وسط رفلکتور باید نشانه روی شود

D = فاصله ی غیر افقی که توس دیستومات قرائت می کنیم

V = با زاویه یاب وسط رفلکتور را نشانه روی می کنیم  و زاویه قائم را قرائت می کنیم  

کاربرد متر کشی در اصول مساحی.

1-      اخراج عمود بر یک امتداد در یک نقطه واقع بر آن :

A       3      B

با استفاده از روش فیثاغورث از نقطه ای که میخواهیم عمود اخراج کنیم ( A ) به اندازه 3 متر اندازه می زنیم . سپس دو متر برداشته و یکی را به اندازه 5 متر و دیگری را 4 متر باز میکنیم . ابتدای دو متر را روی نقاط A , B   قرار می دهیم و اعداد 4 و 5 دو متر را روی یکدیگر منطبق می کنیم . طبق طبق مثلث 3و4و5 فیثاغورث ضلع 4 متری عمود است بر نقطه A .

C = 4 , 5

 

2-      اندازه گیری زاویه افقی.

در امتداد SB,SA یک فاصله ی شخصی جدا می کنیم و ...

A

A

A

 

A’

A’

L

 

S

S

L

L

 

B’

B’

B

B

B

 

3-      پیاده کردن زاویه افقی.

می خواهیم امتدادی پیدا کنیم تا با SA زاویه  درجه پیدا کند.

4-      تعیین اختلاف ارتفاع دو نقطه.

B’

A’

 

ژالون

 

HB-HA=0/82 -0/35=0/47