آهک

آهک:

آهک از مهمترین مصالح کلسیم دار است که در ساختمان به شکلهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است بشر هم زمان پیدایش آتش به آهک دسترسی پیدا کرده باشد.

در صنعت ساختمان سازی مصالح کلسیم دار مخصوصاً کربناتهای کلسیم که سنگهای آهکی جزء آنهاست بصورت های گوناگون مصرف می شوند، از جمله به صورت سنگهای ساختمانی مانند سنگهای تراورتن و مرمر و غیره که برای فرش کف  و پله مصرف می شود و یا به صورت اکسید کلسیم CaO که به ان آهک زنده می گویند که به عنوان مانند چسبنده ملات در ساختمان سازی از آن استفاده می شود. ولی آهک زنده بعلت میل ترکیب شدیدی که با فلزات دارد لذا با فلزات مصرف شده در ساختمان مانند لوله های آب و لوله های شوفاژ ترکیب شده و در آنها  خورندگی ایجاد کرده و موجب پوسیدگی آنها می شود.

مصرف آهک :

برای آنکه بتوانیم آهک را بعنوان یک چسب ساختمانی به مصرف برسانیم باید آنرا  بصورت هیدرات کلسیم در بیاوریم.

آهک زنده یا CaO  میل ترکیب شدیدی با آب دارد و در اثر این ترکیب حرارت زیادی تولید می شود. بطوریکه هر گرم ان در حدود270 کالری گرما پس می دهد که این گرمای شدید موجب پخته شدن سنگهای آهکی که در کوره کاملاض پخته نشده باشد می گردد.

CaO + H2O              Ca(OH)2 + حرارت

در موقعی که می خواهیم آهک را در مجاورت آب قرار دهیم تا هیدرات کلسین بدست آید باید طوری عمل نمائیم تا کلیه ذرات آهک در مجاورت آب قرار گیرند. بطوریکه در آهک آب دیده کوچکترین ذره ای از آهک زنده یا CaO باقی نماند زیرا در غیر اینصورت این ذرات در ملات و یا پساز مصرف ان در مجاورت با آب شکفته شده و ازدیاد حجم پیدا می کند و به صورت آوئک در سازه ظاهر می گردد

 کاربردهای مهم آهک

آهک کاربردهای زیادی در کارهای ساختمان‌سازی و تهیه فرآورده‌های صنعتی و شیمیایی دارد که به بسیاری از آنها اشاره می‌کنیم:

·         تهیه ظرفهای چینی : چینی‌ها در واقع از انواع سرامیک محسوب می‌شوند و به دو دسته چینی‌های اصل یا چینی‌های سخت و چینی‌های بدلی تقسیم می‌شوند.

·         تهیه شیشه‌های معمولی : عمدتا شامل سیلیس ، کربنات کلسیم (یا آهک) ، کربنات سدیم و زغال کک است.

·         تهیه سیمان : در ابتدا از سنگ آسیاب برای پودر کردن مخلوط و از کوره‌های ثابت استفاده می‌شد.

·         تهیه ساروج : ساروج یا ملاط ، مخلوطی از آهک ، ماسه و آب است که بر خلاف سیمان در داخل آب خود را نمی‌گیرد و سفت نمی‌شود، ولی در مجاورت هوا به علت جذب گاز دی‌اکسید کربن و تشکیل سنگ آهک ، به‌تدریج سفت می‌شود.

·         قندسازی : می‌توان از ریشه گیاه چغندر ، قند استخراج کرد.

·         دباغی پوست : قبل از دباغی پوست باید عملیات آماده‌سازی را به منظور حذف ضایعات باقیمانده بر روی پوست ، بر روی آن انجام داد.

·         یکی دیگر از مصارف عمده آهک در صنایع شیمیایی و در آزمایشگاه‌های شیمی ، تهیه هیدروکسید سدیم از کربنات سدیم و هیدروکسید آمونیوم از کلرید آمونیم است.

·         کاربرد آهک در آسفالت

·         تثبیت بستر کانال و پایدار نمودن زمین بستر راه

·         کاربرد آهک در ساختما ن سازی

·         کاربرد آهک در صنعت ساخت(تهیه سیمان – تهیه آجر ماسه آهکی – صنعت شیشه سازی- تهیه ایتونگ

·         – فولاد و...)

·          

 ساروج:

ساروج ملاتی است که از مخلوط کردن آهک، خاک رس دار و خاکستر بدست می اید ساروج را از زمانهای قدیم در ایران می شناختند و قبل از تولید سیمان در ایران از آن امر ساختمان سازی به عنوان ملات استفاده می نمودند و برای آب بندی مخازن آب و آب انبارهای عمومی مورد مصرف قرار می گرفت هنوز هم بقایای آب انبارهاب قدیمی که بدنه ان با ساروج اندود شده است در تهران فراوان است. مصرف ساروج  در بعضی از شهرهای بندری در جنوب ایران هنوز رواج دارد. طرز تهیه ان در نقاط مختلف متفاوت است ولی در هر حال باید سنگ اهک خاک رس دار را طوری بپزند که با خاکستر مخلوط شود. مسلماً ممکن است سنگ اهک خاک رس دار را کوبیده به طوری که نرم شود. آنگاه انرا باپهن یا کاه  و آب مخلوط کرده و خشت بزند. پهن و کاه در حرارت کوره سوخته و به امر مغز پخت کردن خشت کمک می کند و در ثانی مقداری از ان به خاکستر تبدیل می شود و به ساختن ساروج کمک می نماید. خشت ها را پس از خشک شدن به کوره برده و تا درجه سرخ شدن حرارت می دهند آنگاه انرا کوبیده و به عنوان ساروج مصرف می نمایند این طریقه تهیه ساروج در بنادر جنوبی ایران هنوز هم رایج می باشد. در موقع مصرف در بعضی نواحی ایران به ملات ساروج الیاف گیاهی مانند لوئی اضافه می نماید مصرف الیاف گیاهی در ساروج در ترکیدن آن هنگام خشک شدن و تقلیل حجم ان جلوگیری می کند.

سیمان سیمان ماده‌ای چسبنده‌است که قابلیت چسبانیدن ذرات به یکدیگر و بوجود آوردن جسم یک پارچه از ذرات متشکله را دارا میباشد و از ترکیب مصالح آهکی، رس، سیلیس و اکسیدهای معدنی در دمای ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد ساخته می‌شود. به جسم حاصل، پس از حرارت دادن کلینکر ‌گویند و از آسیاب کردن آن بهمراه مقدار مناسبی سنگ گچ سیمان بدست میآید، اندازه دانه های کلینکر20-5 میلی متر و رنگ آن سبز تیره میباشد.