مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

تعیین آزمایشی تلفات در لوله های با قطر کوچک

تعیین آزمایشی تلفات در لوله های با قطر کوچک:

مقدمه : ریکی از عمومی ترین مسائل در مکانیک سیالات تخمین افت فشار است.

بنابراین هدف از این آزمایش بررسی افت فشار در اجزا مختلف یک سیستم لوله کشی می باشد.

شرح دستگاه : دستگاه مورد استفاده در این آزمایش شامل دو مدار کاملاً مجزا هیدرولیکی است که یکی به رنگ آبی روشن و دیگری به رنگ آبی تیره قابل مشاهده است که هرکدام از تعدادی اجزا سیستم لوله کشی تشکیل شده اند. دستگاه به یک میز هیدرولیکی وصل شده است.

ورودی جریان بطور مستقیم از میز به هر دو سیستم وارد شده که با قرار دادن دو شیر فلکه در انتهای هر مسیر می توان شدت جریان با باز و بسته کردن فلکه ها کاملاً قابل کنترل است.

اجزا هریک از مدارها بصورت زیر می باشند:

      1.         شیر فلکه کشوئی

      2.        

مدار آبی تیره

 

 
خم زانوئی استاندارد

      3.         خم تیز 90 درجه

      4.         لوله صاف

      5.         شیر فلکه بشقابی

      6.         افزایش ناگهانی سطح مقطع

      7.        

مدار آبی روشن

 
کاهش ناگهانی سطح مقطع

      8.         خم 90 درجه با شعاع 150 میلیمتر

      9.         خم 90 درجه با شعاع 100 میلیمتر

    10.      خم 90 درجه با شعاع 50 میلیمتر

در تمامی موارد (بجز شیر فلکه بشقابی و کشوئی) تغییر فشار در طول هر یک از اجزا بوسیله یک جفت لوله فشار سنج تحت فشار اندازه گیری می شود.

در مورد شیرهای اندازه گیری فشار بوسیله لوله U شکل شال جیوه اندازه گیری می شود. (به علت اختلاف فشار زیاد دو سر شیر).

 

شرح آزمایش  : همانطور که قبلاً گفته شد دستگاه دارای دو مدار کاملاً مجزا است و در مرحله اول یکی از مدارها را با بستن شیر فلکه خروجی آن کاملاً از مدار خارج می کنیم.

ابتدا پمپ را روشن کرده و شیر آب روی میز هیدرولیکی را تا آخر باز می کنیم و شیر فلکه بشقابی را کاملاً می بندیم و شیر فلکه کشوئی را کاملاً باز می کنیم. مشاهده می شود که آب در مدار آبی روشن جریان پیدا نمی کند و اختلاف فشار دوسر همه اجزا آن صفر است. ابتدا دبی دستگاه را به وسیله میز هیدرولیکی اندازه می گیریم ( با بالا گرفتن دسته دستگاه آب داخل مخزن دستگاه را خالی می کنیم و پس از خالی شدن آب بر اثر وزن طرف دیگر مخزن داخل دستگاه بالا می رود و سوپاپ داخل دستگاه بسته می شود پس از آن اهرم دستگاه را می بندیم و پس از برخورد دسته با اهرم یک وزنه 2 کیلویی بر روی دسته می گذاریم چون نسبت طول بازو دو طرف دسته 1 ب 3 است پس از پر شدن مخزن به میزان 6 کیلوگرم دوباره دو طرف هموزن شده و دسته دوباره به بازو برخورد میکند حال با تقسیم 6 بر زمان بین برخورد اولیه و ثانویه دبی دستگاه بر حسب لیتر بر ثانیه بدست می آید) و سپس اهرم را زیر بازو ترازو قرار می دهیم تا آب خروجی مخزن با آب ورودی آن برابر شود و باعث تغییر در دبی جریان نشود.

سپس مانومتر های 1 تا 6 و مانومترهای جیوه ای دوسر شیر فلکه کشوئی را می خوانیم و در جدول یک قرار می دهیم و سپس شیر فلکه را کمی می بندیم تا دبی عبوری از دستگاه کاهش یابد و عملیات فوق را مجدداً انجام می دهیم این عمل را در 8 مرحله انجام می دهیم و پس از آن شیر فلکه کشوئی را می بندیم و شیر فلکه بشقابی را باز می کنیم مشاهده می شود که آب در مدار آبی روشن جریان می یابد مانومتر های 7 تا 16 و مانومترهای دو سر شیر بشقابی را می خوانیم و انها را در جدول 2 قرار می دهیم در این حالت نیز با بستن تدریجی فلکه در 8 مرحله با دبی های مختلف افت فشارهای مختلف را بدست می آوریم.

افت لوله صاف : هدف از این آزمایش بدست آوردن روابط زیر است

        ·افت ارتفاع تابعی از آهنگ جریان حجمی است.

        ·ضریب اصطکاک تابعی از عدد رینولدز است.

ابتدا با رسم نمودار hL و Q بصورت لگاریتمی ( نمودار 1 ) رابطه بین کاهش ارتفاع – آهنگ جریان حجمی بدست می آید. نمودار نشان می دهد hL=KQn می باشد که با توجه به نمودار 1 این مقدار 64/1 بدست می آید. مقدار کم این عدد نسبت به مقدار مورد قبول برای جریانهای آشفته 75/1 تا 00/2 بعلت هموار بودن لوله و کوچک بودن عدد رینولدز در مقایسته با دیگر حالات بدست آمده است.

همچنین میتوانیم نمودار بین عدد رینولدز(Re) و ضریب اصطکاک (f) را رسم کنیم ( نمودار 2 ).









 

υ

 

 

 

 

 


همچنین ضریب اصطکاک را می توان بوسیله معادل بلازیوس نیز بدست آورد:f=0.0785/Re¼

افزایش ناگهانی سطح مقطع : هدف از این آزمایش مقایسه افزایش ارتفاع در طول افزایش مقطع ناگهانی با افزایش ارتفاع محاسبه شده با استفاده از فرض های :

        ·بدون افت ارتفاع

        ·با افت ارتفاعی معادل hL=(V1-V2)2/2g

سپس نمودار تغییر ارتفاع بدست آمده نسبت به تغییر ارتفاع محاسبه شده را رسم می کنیم  (نمودار شماره 3) – در سه حالت با افت بدست آمده ، بدون افت و با افت معادل (V1-V2)2/2g.

از روی نمودار مشاهده می شود که با در نظر گرفتن افتی معادل (V1-V2)2/2g ، نمودار افت بدست آمده بسیار نزدیک به افت واقعی محاسبه شده به ما می دهد.

همچنین میتوانیم نمودار افت فشار بر حسب دبی را در این سه حالت رسم کنیم (نمودار شماره 4).

 

کاهش ناگهانی سطح مقطع : در این آزمایش نیز همانند آزمایش قبل هدف از انجام آزمایش مقایسه افزایش ارتفاع در طول کاهش مقطع ناگهانی با افزایش ارتفاع محاسبه شده با استفاده از فرض های :

        ·بدون افت ارتفاع

        ·با افت ارتفاعی معادل hL=K. V2/2g

می باشد

با رسم نمودار های با در نظر گرفتن افتی معادل hL=K. V2/2g، بدون در نظر گرفتن افت و نمودار افت تجربی بر حسب افت تجربی مشاهده می شود که اینبار نمودار افت تجربی دارای کمترین شیب می باشد و افت در نظر گرفته تغریب مناسبی از افت واقعی را به ما می دهد (نمودارهای 5 و 6).

افت در خم ها و زانویی ها : در این آزمایش هدف اندازه گیری ضریب افت زانویی هاست. افت خوانده شده پیزومتر ئو سر زانویی نشانگر افت زانویی و افت اصطکاکی طولی لوله است که برای پیدا کردن افت اصطکاکی از رابطه ای که در لوله صاف بدست آورده بودیم یعنی hL=211749Q1.6362 استفاده می کنیم و با کم کردن افت اصطکاکی از افت کل، افت زانویی بدست می آید. و از رابطه h=K.V2/2g می توان ضریب افت زانویی را بدست آورد.

سپس نمودار ضریب افت را نسبت به دبی (نمودارهای 7 و 8) رسم می کنیم.

افت در شیر فلکه ها : هدف از این آزمایش بدست آوردن رابطه ای میان ضریب افت و آهنگ جریان حجمی برای شیر بشقابی و شیر کشویی است.

و طبق رابطه hL=KV2/2g مقدار K را بدست می آوریم و نمودار آن را بر حسب دبی حجمی عبوری رسم می کنیم (نمودار های 9 و 10).

 

تعیین آزمایشی تلفات در لوله های با قطر کوچک

 تعیین آزمایشی تلفات در لوله های با قطر کوچک

 

مقدمه : یکی از عمومی ترین مسائل در مکانیک سیالات تخمین افت فشار است.

بنابراین هدف از این آزمایش بررسی افت فشار در اجزا مختلف یک سیستم لوله کشی می باشد.

 

شرح دستگاه : دستگاه مورد استفاده در این آزمایش شامل دو مدار کاملاً مجزا هیدرولیکی است که یکی به رنگ آبی روشن و دیگری به رنگ آبی تیره قابل مشاهده است که هرکدام از تعدادی اجزا سیستم لوله کشی تشکیل شده اند. دستگاه به یک میز هیدرولیکی وصل شده است.

ورودی جریان بطور مستقیم از میز به هر دو سیستم وارد شده که با قرار دادن دو شیر فلکه در انتهای هر مسیر می توان شدت جریان با باز و بسته کردن فلکه ها کاملاً قابل کنترل است.

اجزا هریک از مدارها بصورت زیر می باشند:

       1.         شیر فلکه کشوئی

       2.        مدار آبی تیره

 

 
خم زانوئی استاندارد

       3.         خم تیز 90 درجه

       4.         لوله صاف

       5.         شیر فلکه بشقابی

       6.         افزایش ناگهانی سطح مقطع

       7.        مدار آبی روشن

 
کاهش ناگهانی سطح مقطع

       8.         خم 90 درجه با شعاع 150 میلیمتر

       9.         خم 90 درجه با شعاع 100 میلیمتر

     10.       خم 90 درجه با شعاع 50 میلیمتر

در تمامی موارد (بجز شیر فلکه بشقابی و کشوئی) تغییر فشار در طول هر یک از اجزا بوسیله یک جفت لوله فشار سنج تحت فشار اندازه گیری می شود.

در مورد شیرهای اندازه گیری فشار بوسیله لوله U شکل شال جیوه اندازه گیری می شود. (به علت اختلاف فشار زیاد دو سر شیر).

 

شرح آزمایش  :

 همانطور که قبلاً گفته شد دستگاه دارای دو مدار کاملاً مجزا است و در مرحله اول یکی از مدارها را با بستن شیر فلکه خروجی آن کاملاً از مدار خارج می کنیم.

ابتدا پمپ را روشن کرده و شیر آب روی میز هیدرولیکی را تا آخر باز می کنیم و شیر فلکه بشقابی را کاملاً می بندیم و شیر فلکه کشوئی را کاملاً باز می کنیم. مشاهده می شود که آب در مدار آبی روشن جریان پیدا نمی کند و اختلاف فشار دوسر همه اجزا آن صفر است. ابتدا دبی دستگاه را به وسیله میز هیدرولیکی اندازه می گیریم ( با بالا گرفتن دسته دستگاه آب داخل مخزن دستگاه را خالی می کنیم و پس از خالی شدن آب بر اثر وزن طرف دیگر مخزن داخل دستگاه بالا می رود و سوپاپ داخل دستگاه بسته می شود پس از آن اهرم دستگاه را می بندیم و پس از برخورد دسته با اهرم یک وزنه 2 کیلویی بر روی دسته می گذاریم چون نسبت طول بازو دو طرف دسته 1 به 3 است پس از پر شدن مخزن به میزان 6 کیلوگرم دوباره دو طرف هموزن شده و دسته دوباره به بازو برخورد میکند حال با تقسیم 6 بر زمان بین برخورد اولیه و ثانویه دبی دستگاه بر حسب لیتر بر ثانیه بدست می آید) و سپس اهرم را زیر بازو ترازو قرار می دهیم تا آب خروجی مخزن با آب ورودی آن برابر شود و باعث تغییر در دبی جریان نشود.

سپس مانومتر های 1 تا 6 و مانومترهای جیوه ای دوسر شیر فلکه کشوئی را می خوانیم و در جدول یک قرار می دهیم و سپس شیر فلکه را کمی می بندیم تا دبی عبوری از دستگاه کاهش یابد و عملیات فوق را مجدداً انجام می دهیم این عمل را در 8 مرحله انجام می دهیم و پس از آن شیر فلکه کشوئی را می بندیم و شیر فلکه بشقابی را باز می کنیم مشاهده می شود که آب در مدار آبی روشن جریان می یابد مانومتر های 7 تا 16 و مانومترهای دو سر شیر بشقابی را می خوانیم و آنها را در جدول 2 قرار می دهیم در این حالت نیز با بستن تدریجی فلکه در 8 مرحله با دبی های مختلف افت فشارهای مختلف را بدست می آوریم.

جدول محاسبات برای مدار آبی تیره

U_Tube (cm) Hg

Piezometer Tube Readings (cm) Water

Time to Collect x Kg of Water (s)

Test

Number

 

Gate Valve

5                     6


3                    4


1                   2


Time (s)

Weight (Kg)

302


312


775


1169


650


882


360


725


26.53


6


1

279


335


814


1160


674


878


412


728


27.86


6


2

260


355


848


1151


692


873


454


730


30.10


6


3

233


380


895


1143


718


865


550


731


33.86


6


4

212


399


930


1134


738


861


467


733


37.29


6


5

184


426


976


1112


736


854


599


730


45.86


6


6

158


453


1012


1109


791


847


644


729


58.81


6


7

145


465


1057


1099


811


842


691


729


1.31.81


6


8

120

 

 

496


1088


1095


838


841


736


725


5.42.3


6


9

U_Tube (cm) Hg

Piezometer Tube Readings (cm) Water

Time to Collect x Kg of Water (s)

Test

Number

 

Gate Valve

15      16


13       14


11        12


9        10


7          8


Time (s)

Weight (Kg)

389


425


469


756


335


680


386


658


469


706


720


675


24.61


6


1


364


450


510


746


392


671


431


658


510


704


715


678


27.29


6


2


339


475


541


739


435


673


469


652


543


703


712


682


30.36


6


3


314


500


573


730


480


667


505


656


575


700


709


685


34.28


6


4


287


525


605


721


525


660


543


653


608


699


705


688


42.18


6


5


262


550


635


712


564


554


576


650


638


698


702


691


51.61


6


6


233


575


668


703


609


647


614


647


673


698


700


695


1.21.59


6


7



























 

 

 

افت لوله صاف :

هدف از این آزمایش بدست آوردن روابط زیر است

        ·افت ارتفاع تابعی از آهنگ جریان حجمی است.

        ·ضریب اصطکاک تابعی از عدد رینولدز است.

ابتدا با رسم نمودار hL و Q بصورت لگاریتمی ( نمودار 1 ) رابطه بین کاهش ارتفاع – آهنگ جریان حجمی بدست می آید. نمودار نشان می دهد hL=KQn می باشد.. مقدار کم این عدد نسبت به مقدار مورد قبول برای جریانهای آشفته 75/1 تا 00/2 بعلت هموار بودن لوله و کوچک بودن عدد رینولدز در مقایسته با دیگر حالات بدست آمده است.

همچنین میتوانیم نمودار بین عدد رینولدز(Re) و ضریب اصطکاک (f) را رسم کنیم.

 

υ

 

 

 

همچنین ضریب اصطکاک را می توان بوسیله معادل بلازیوس نیز بدست آورد:f=0.0785/Re¼

 

 

 

ضریب اصطکاک و عدد رینولدز در لوله صاف ( مدار آبی تیره )

f

hl

Re

Q x   

No Test

6.978


232


2.361


2.262


1


6.766


204


2.248


2.154


2


7.013


181


2.08


1.993

99

3


7.132


147


1.859


1.781


4


7.311


123


1.6793


1.0619


5


7.915


88


1.365


1.308


6


8.283


56


1.0646


1.02


7


11


31


0.682


0.6235


8


15


3


0.183


0.1753


9


 

 

 


 

 

 

افزایش ناگهانی سطح مقطع :

هدف از این آزمایش مقایسه افزایش ارتفاع در طول افزایش مقطع ناگهانی با افزایش ارتفاع محاسبه شده با استفاده از فرض های :

        ·بدون افت ارتفاع

        ·با افت ارتفاعی معادل hL=(V1-V2)2/2g

سپس نمودار تغییر ارتفاع بدست آمده نسبت به تغییر ارتفاع محاسبه شده را رسم می کنیم– در سه حالت با افت بدست آمده ، بدون افت و با افت معادل (V1-V2)2/2g.

از روی نمودار مشاهده می شود که با در نظر گرفتن افتی معادل (V1-V2)2/2g ، نمودار افت بدست آمده بسیار نزدیک به افت واقعی محاسبه شده به ما می دهد.

همچنین میتوانیم نمودار افت فشار بر حسب دبی را در این سه حالت رسم.

 

افزایش ارتفاع  محاسبه شده بدون افت ( ) متر

افزایش ارتفاع محاسبه شده با افت() متر

متر محاسبه شده توسط رابطه *

افزایش ارتفاع اندازه گیری شده متر

 

 

افت اندازه گیری شده متر

Test

No

133


56


77


88


0.425


1.678


45


1


108


46


62


71


0.408


1.514


37


2


87


37


50


57


0.367


1.36


30


3


69


29


40


45


0.326


1.208


24


4


45


19


26


28


0.264


0.979


17


5


30


13


17


19


0.216


0.801


11


6


 

 


 

 

 

کاهش ناگهانی سطح مقطع :

 در این آزمایش نیز همانند آزمایش قبل هدف از انجام آزمایش مقایسه افزایش ارتفاع در طول کاهش مقطع ناگهانی با افزایش ارتفاع محاسبه شده با استفاده از فرض های :

        ·بدون افت ارتفاع

        ·با افت ارتفاعی معادل hL=K. V2/2g

می باشد

با رسم نمودار های با در نظر گرفتن افتی معادل hL=K. V2/2g، بدون در نظر گرفتن افت و نمودار افت تجربی بر حسب افت تجربی مشاهده می شود که اینبار نمودار افت تجربی دارای کمترین شیب می باشد و افت در نظر گرفته تغریب مناسبی از افت واقعی را به ما می دهد.

 

1.0

0.8


0.6


0.4


0.3


0.2


0.1


0


0


0.06


0.18


0.30


0.36


0.41


0.46


0.5


K

 

کاهش ارتفاع  محاسبه شده بدون افت ( ) متر

کاهش ارتفاع محاسبه شده با افت() متر

متر محاسبه شده توسط رابطه *

کاهش ارتفاع اندازه گیری شده متر

 

افت اندازه گیری شده متر

Test

No

133


187


54


370


1.978


237


1


108


152


44


302


1.514


194


2


87


122


35


247


1.36


160


3


69


97


28


194


1.208


125


4


45


63


18


136


0.979


91


5


30


42


12


90


0.801


60


6


 

 

 

 


 

 

افت در خم ها و زانویی ها :

در این آزمایش هدف اندازه گیری ضریب افت زانویی هاست. افت خوانده شده پیزومتر ئو سر زانویی نشانگر افت زانویی و افت اصطکاکی طولی لوله است که برای پیدا کردن افت اصطکاکی از رابطه ای که در لوله صاف بدست آورده بودیم یعنی hL=211749Q1.6362 استفاده می کنیم و با کم کردن افت اصطکاکی از افت کل، افت زانویی بدست می آید. و از رابطه h=K.V2/2g می توان ضریب افت زانویی را بدست آورد.

سپس نمودار ضریب افت را نسبت به دبی رسم می کنیم.


 

زانوها _ آبی تیره

Test

Number

زانوی تیز

زانوی استاندارد

زانوی تیز

زانوی استاندارد

زانوی تیز

زانوی استاندارد

زانوی تیز

زانوی استاندارد

1.31

1.07

3.18

2.94

162

133

394

365

232

1.56

1

1.27

1.00

3.10

2.83

142

112

346

316

204

1.48

2

1.27

0.99

3.17

2.88

122

95

303

276

181

1.37

3

1.31

0.44

3.21

2.35

101

34

248

181

147

1.23

4

1.29

1.00

3.25

2.96

81

63

204

186

123

1.11

5

0.12

1.04

3.46

3.17

5

43

143

131

88

0.9

6

1.64

1.16

3.88

3.40

41

29

97

85

56

0.7

7

1.11

0.71

4.25

3.85

11

7

42

38

31

0.44

8

5.45

8.17

9.53

12.26

4

6

7

9

3

0.12

9

 

خم ها _ آبی روشن

 

خم 150

خم 100

خم 50

Test

Number

0.742


1.89


272


0.828


2.40


345


0.914


2.00


287


1.68


2.44


1


0.742


1.94


227


0.828


2.39


279


0.914


2.02


236


1.51


2.2


2

0.742


1.93


183


0.828


2.51


238


0.914


2.09


198


1.36


1.98


3

0.742


2.03


151


0.828


2.51


187


0.914


2.11


157


1.21


1.755


4

0.742


2.25


110


0.828


2.76


135


0.914


2.38


116


0.98


1.422


5

0.742


2.27


74


0.828


2.76


90


0.914


2.36


77


0.80


1.163


6

0.742


0.03


33


0.828


0.03


38


0.914


0.03


35


5.06


7.35


7

 

زانوی تیز

زانوی استاندارد

خم 150


خم 100


خم 50


Test No

KB

KL

KB

KL

KB

KL

KB

KL

KB

KL

1.31


3.18


1.07


2.94


0.41


1.89


0.74


2.40


0.17


2.00


1


1.27


3.10


1.00


2.83


0.47


1.94


0.74


2.39


0.20


2.02


2


1.27


3.17


0.99


2.88


0.46


1.93


0.87


2.51


0.27


2.09


3


1.31


3.21


0.44


2.35


0.54


2.03


0.85


2.51


0.28


2.11


4


1.29


3.25


1.00


2.96


0.76


2.25


1.1


2.76


0.54


2.38


5


0.12


3.46


1.04


3.17


0.78


2.27


1.1


2.76


0.53


2.36


6


1.64


3.88


1.16


3.40


1.04


 

1.25


 

0.85


 

7


1.11


4.25


0.71


3.85


 

 

 

 

 

 

8


1.17


3.44


0.93


3.05


0.64


1.54


0.95


1.92


0.41


1.62


Average(K)

 

 

 

 

افت در شیر فلکه ها :

هدف از این آزمایش بدست آوردن رابطه ای میان ضریب افت و آهنگ جریان حجمی برای شیر بشقابی و شیر کشویی است.

و طبق رابطه hL=KV2/2g مقدار K را بدست می آوریم و نمودار آن را بر حسب دبی حجمی عبوری رسم می کنیم.

 

Gate valve

Globe valve

Test

No

K

درصد باز بودن

K

درصد باز بودن

1.10


100%


2.262


32.60


100%

2.44


1

6.82


95%


2.154


32.64


90%


2.2


2


13.50


88%


1.993


34.32


81%


1.98


3


25.92


79%


1.781


34.07


72%


1.755


4


40.48


47%


1.0619


37.49


58%


1.422


5


79.60


58%


1.308


37.51


48%


1.163


6


160.58


45%


1.02


 

 

 

7


440.86


28%


0.6235


 

 

 

8


6964.44


8%


0.1753


 

 

 

9