مهندسی عمران ایران
مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازیمهندسی عمران ایران
مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازیمزایا و روش های استفاده از ساندویچ پنل یا 3D پانل در ساختمان
مقدمه :
با توجه به وسعت کشور ایران و شرایط اقلیمی متفاوت در نواحی مختلف این سرزمین لازم است روشهای ساختمان سازی متناسب با ویژگیهای خاص منطقه ای تدوین و به مورد اجرا گذاشته شود . نظر به اینکه این کشور روی یکی از کمربندهای فعال زمین لرزه در جهان قرار دارد لذا ایجاد سازه های مقاوم و امن از اولویت خاصی برخوردار است . بررسی نیاز کشور به واحدهای مسکونی نشان می دهد که با توجه به بافت جوان نیروی انسانی هر ساله به حدود 600000 واحد مسکونی جدید نیاز هست که روشهای سنتی ساخت جوابگوی بخش محدودی از این نیاز می باشد . علاوه بر نیازهای جدید ، کیفیت ضعیف ساخت باعث استهلاک سریع ساختمانهای موجود شده که این امر باعث افزایش نیاز به ساختمان سازی جدید می شود ؛ همچنین به مقوله مقاوم سازی سازه های موجود نیز باید توجه لازم مبذول گردد . با توجه به نیازهای وسیع ذکر شده و لزوم بهبود کیفیت تولید ساختمان همانطور که در غالب کشورهای بزرگ نیز متداول است باید روشهای تولید صنعتی ساختمان بطور جدی مورد توجه قرار گیرد . یکی از این فنون مطرح شده در دو دهه اخیر استفاده از صفحات ساندویچی متشکل از دو لایه بتن مسلح با شبکه جوش شده و یک لایه پلی استایرن است که در برخی طرحهای ساخت مسکن در ایران به کار گرفته شده است . در این مقال سعی بر این بوده که بیشتر با ضوابط آئین نامه ای اجرای این نوع ساختمانها آشنا شویم و برای تکمیل بحث ، فیلم مستندی از نحوه اجرای عملـی چنین ساختمانهایی تهیـه و ضمیمه ایــن بحث کرده ایم . اگر توجه کافی به مجموعه ایـن پروژه شود متوجــه خواهیم شد کــه بعضی از بحث های آئین نامه ای بطورکامل در اجرا پیاده نمی شود که دلایل متعددی از جمله محدودیت های اجرایی و غیره دارد .
کلیات استفاده از پانلهای ساندویچی :
صفحات ساندویچی ( 3D ) از یک لایه پلی استایرن به ضخامت حداقل 4 سانتیمتر و دو شبکه میلگرد جوش شده در دوطرف این لایه تشکیل شده است . برای انتخاب عرض و ارتفاع پانلها استفاده از مدل 30 سانتیمتر توصیه می شود ( عرض های 90 – 120 – 150 سانتیمتر و ارتفاع 270 و 300 سانتیمتر ) ، وزن متوسط هر صفحه با اندازه 300 * 150 سانتیمتر و بدون بتن سبک بوده و به سادگی توسط یک کارگر قابل حمل و نصب می باشد و سرعت عمل در نصب نیز قابل ملاحظه است .
مقاومت صفحات در برابر آتش سوزی مناسب بوده و در جهت بهبود آن بکارگیری لایه مقاوم در برابر آتش سوزی توصیه می شود .
با توجه به وجود لایه عایق بتن ، بکارگیری این صفحات علاوه بر بهبود خاصیت عایق حرارتی و صوتی بودن دیوارها باعث سبک سازی بنا خواهد شد که جدا از کاهش حجم مصالح مصرفی باعث کاهش جرم ساختمان خواهد شد .
استفاده از این صفحات در پارکینگ ساختمانها ایجاد محدودیت نموده و لذا در شرایط لزوم تأمین پارکینگ در طبقات زیرین ساختمانها ، بکارگیری سیستم ترکیبی متشکل از اسکلت فلزی با بتن آرمه و صفحات ساندویچی به عنوان عامل جداکننده مورد توجه می باشد .
با توجه به اطلاعات بدست آمده از کشورهای اروپایی ، غالب ساختمانهای اجرا شده به این روش در حد یک یا دو طبقه بوده است . لذا طرح و اجرای ساختمانها با تعداد طبقات بیشتر نیاز به مطالعات ویژه داشته و در اینصورت مطالعات مهندس طراح باید پاسخگوی شرایط آئین نامه های معتبر باشد .
مزایای استفاده از پانلهای ساندویچی :
· سبکی دیوارهای ساخته شده از پانلهای ساندویچی در مقایسه با دیگر مصالح
· سرعت حمل و نقل و سهولت پانلهای ساندویچی در ارتفاع
· مقاومت زیاد در برابر نیروهای برشی ناشی از زلزله
· عایق در مقابل حرارت ، برودت ، رطوبت و صدا
· مقاوم در برابر آتش سوزی بعلت وجود قشرهای بتونی طرفین پانل ساندویچی
· نفوذناپذیری ساختمان در مقابل حشرات
· امکان حمل و بکارگیری پانلهای ساندویچی در مناطق صعب العبور جهت احداث ساختمان بدون نیاز به کارگران متخصص
· دستیابی به فضای مفید بیشتر بعلت ضخامت ناچیز دیوارهای پانل ساندویچی
· آزادی عمل در اجرای طرحهای متنوع به علت انعطاف پذیری قطعات پیش ساخته پانلهای ساندویچی
· صرفه جویی در هزینه پی سازی و اسکلت ساختمانهای بلندمرتبه بدلیل وزن اندک قطعات سقف و دیوار پانلهای ساندویچی
· صرفه جویی در هزینه تهویه مطبوع ساختمان در تابستان و یا زمستان بدلیل جلوگیری از تبادل حرارت و یا برودت و در نتیجه صرف انرژی کمتر
· افزایش عمر مفید ساختمان و دستگاههای تأسیساتی آن
· عدم نفوذ نسبی آلودگی صوتی و ایجاد آرامش برای ساکنین ساختمان در شهرهای بزرگ
· بازگشت سرمایه گذاری در امور ساختمان سازی در کوتاهترین زمان
· عبور دادن لوله های آب و فاضلاب و برق و تلفن به سادگی از زیر شبکه پانل و نصب چهارچوب دربها و کلاف فلزی پنجره ها قبل از بتن پاشی و کلاً اجرای تأسیسات ساختمان با کمترین هزینه
· عدم نیاز به کنده کاری و تخریب تأسیساتی دیوارها و سقف و در نتیجه عدم ایجاد نخاله های انباشته که صرفه جویی در هزینه و وقت را بدنبال دارد .
· پس از بتن پاشی طرفین پانلها با ضخامت حداقل 4 سانتیمتر ، پانلها بی نیاز از ملات گچ و خاک میباشد و با اجرای پلاستر گچ ( سفیدکاری ) ، دیوارها و سقف آماده برای نقاشی خواهد بود .
· حذف نعل درگاه در سیستم پیشرفته پانلهای ساندویچی .
· حمل و نقل پانلهای ساندویچی با هزینه اندک صورت می گیرد . بطور مثال یکدستگاه تریلر قادر است حدود 1000 متر مربع پانل سانویچی را حمل کند .
· استفاده از دیوار و سقف پانلهای ساندویچی در ساختمان سازی ، بهره وری مناسب آهن آلات مصرفی را موجب میگردد . بطور مثال باصرف 17 کیلوگرم در متر مربع فولاد بصورت مفتول و میلگرد می توان یک واحد مسکونی یک طبقه را بنا کرد .
بخش اول :
ضوابط بارگذاری ، تحلیل ، طراحی و مصالح
1-1- گستره
1-2- مشخصات مصالح
1-2-1- شبکه جوش شده و مفتولهای قطری
1-2-2- لایه عایق میانی
1-2-3- بتن پاشیدنی
1-3- بارگذاری و تحلیل
1-4- طراحی ساختاری ( سازه ای )
1-4-1- کلیات
1-4-2- مقاومت خمشی
1-4-3- مقاومت برشی
1-4-4- مقاومت در خمش و بار محوری همزمان
1-4-5- چگونگی فولادگذاری ، قرارگیری مفتولها و پوشش بتن
1-4-6- بازشوها
1-4-7- معیارهای تحلیل و طراحی در برابر آثار زمین لرزه
1-1- گستره
ضوابط این مجموعه معیارها ، صفحات ساندویچی ( 3D ) و سازه های متشکل از این صفحات را در بر می گیرد .
صفحات ساندویچی پیش ساخته که از این به بعد صفحه نامیده می شود از دو لایه شبکه فولادی جوش شده تشکیل شده است که در بین آنها یک لایه عایق از نوع پلی استایرن قرار گرفته و توسط اعضای قطری به یکدیگر متصل شده اند . مقاومت و انسجام این صفحات بوسیله مفتولهای قطری جوش شده به شبکه دو طرف تأمین می شود .
این صفحات پس از بتن پاشی یا بتن ریزی بعنوان دیوارهای باربر داخلی و خارجی ساختمان مورد استفاده قــرار می گیرند . سازه متشکل از صفحات ساندویــچی به سازه هایی اطلاق می شود که کلیه بارهای ثقلی و جانبی وارد بر آن توسط صفحات تحمل می شود . از این صفحات می توان بعنوان تیغه های غیر باربر الحاقی به سایر اجزای باربر نیز طبق ضوابط مربوط به دیوارهای جداکننده استفاده نمود .
1-2- مشخصات مصالح :
1-2-1- شبکه جوش شده و مفتولهای قطری
1-2-1-1- شبکه جوش شده ( مش ) با ماشین آلات تمام اتوماتیک ساخته شده و بایستی الزاماً با استانداردASTMA85 مطابقت داشته باشد .
1-2-1-2- مشخصات مفتول شبکه جوش شده و مفتول قطری باید مطابق الزامات ذکر شده در استاندارد ASTMA85 باشد .
1-2-1-3- مشخصات جوش مفتولهای قطری باید مطابق با الزامات ذکر شده در استاندارد ASTMA85 باشد .
1-2-1-4- در صورتیکه مقاومت جاری شدن مفتولهای بکاررفته در شبکه از 400 NPA فراتر رود باید تنش نظیر کرنش 5/3 در هزار در نظر گرفته شود .
1-2-1-5- شکل پذیری مفتولهای بکاررفته باید مطابق با الزامات بند 4-6 آئین نامه بتن ایران باشد .
1-2-1-6- در مناطق با شرایط محیط بسیار شدید و فوق العاده شدید طبق بند 8-2-9-2 آبا باید از مفتولهای قطری گالوانیزه استفاده کرد که مشخصات آن مطابق با استاندارد ASTMA797 باشد ، همچنین در صورت تشخیص مراجــع ذیصلاح می توان از شبکه جوش شده گالوانیزه استفاده کرد .
1-2-1-7- قطر اسمی مفتولهای شبکه جوش شده از 3 میلیمتر با گام 5/0 میلیمتر می باشد.
1-2-1-8- قطر مفتولهای قطری حداقل 3/0 میلیمتر می باشد .
1-2-2- لایه عایق میانی :
1-2-2-1- لایه عایق از فوم پلی استایرن منبسط شده تشکیل شده که دارای حداقل چگالی اسمی طبق استاندارد ASTMA78 می باشد .
1-2-2-2- لایه عایق پلی استایرن تحت آزمایش استاندارد ASTMA84 آزمایش می شود تا حراکثر پتانسیل گرمایی را دارا باشد .
1-2-3- بتن پاشیدنی ( شاتریک ) :
1-2-3-1- اجزای بتن پاشیدنی :
1-2-3-1-1- مشخصات کلی سنگدانه ها برای بتن پاشیدنی باید مطابق با مندرجات استانداردهای "دت 203 " و "دت 201 " دفتر امور فنی و تدوین معیارهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور باشد .
1-2-3-1-2- بــزرگترین انــدازه اســمی سنـگدانــه ها نبــاید از هیچ یک از مقادیر زیر تجاوز کند:
الف ) یک پنجم ضخامت فاصله آزاد بین شبکه جوش شده تا لایه عایق
ب ) سه چهارم حداقل فاصله آزاد بین شبکه جوش شده تا لایه عایق
تبصره – دانه بندی شماره 2 جدول 2-1 آئین نامه AC1506R-90 برای بتن پاشیدنی توصیه می شود .
در صورتیکه مهندس طراح پس از آزمایشهای گوناگون از یک نوع مصالح سنگی بتواند بتنی با مقاومت ، کارایی ، پمپ پذیری ، دوام و محصور شدن مناسب آرماتورها بسازد می تواند از آن مصالح نیز استفاده نماید .
1-2-3-1-3- استفاده از مصالح گردگوشه با درصد دانه سوزنی و پولکی به میزان حداکثر 10% درشت دانه توصیه می شود .
1-2-3-1-4- سیمان مصرفی در بتن پاشیدنی باید مطابق با شرایط بند 3-3 آبا باشد .
1-2-3-1-5- آب مصرفی در بتن پاشیدنی باید مطابق با شرایط بند 3-5 آبا باشد .
1-2-3-1-6- مواد افزودنی بکاررفته در بتن پاشیدنی باید با مندرجات بند 3-6 آبــا مطابقت داشته باشد .
1-2-3-2- طرح اختلاط :
1-2-3-2-2- مقدار نسبت آب به سیمان w/c بین 40/0 تا 55/0 می باشد .
1-2-3-2-3- حـداقل مقاومت مشخصه بتــن پاشیدنی مطابق بند 6-4-2 آبــا مشخص می گردد .
1-2-3-2-4- عیار سیمان در هر متر مکعب بتن پاشیدنی حداقل 350 بوده و حداکثر 500 می باشد .
1-2-3-2-5- روش بتن پاشی در این نوع سازه ها از نوع بتن پاشیدنی تر می باشد .
1-2-3-2-6- کارایی بتن پاشیدنی به گونه ای باشد که پمپ پذیری آن تأمین گردد . محدوده مناسب نشست بتن ( اسلامپ ) را می توان بین 40 تا 100 میلیمتر در نظر گرفت .
1-2-3-2-7- چگونگی اختلاط بتن ، عمل آوری و بتن پاشی در هوای سرد و گرم باید بر اساس مندرجات فصل هفتم آبــا صورت پذیرد .
1-2-3-2-8- زمان استفاده از بتن تازه به شرط تأمین کارایی حداکثر 90 دقیقه پی از اختلاط می باشد.
1-2-3-2-9- دمای محیط در زمان بتن پاشی حداکثر به 35 درجه سانتیگراد و حداقل به 5 درجه سانتیگراد محدود می گردد .
1-2-3-2-10- استفاده از مواد افزودنی باید مطابق با استانداردهای آبـــا باشد .
1-2-3-3- آزمایشهای بتن پاشیدنی :
1-2-3-3-1- بهترین روش آزمایش بتن پاشیدنی مغزه گیری می باشد .
بعلت محدودیت ضخامت بستن در این نوع سازه ها می بایست از نمونه مکعبی شکل ( چوبی یا فلزی به ابعاد حداقل 75*460*460 میلیمتر و یا نمونه 150*750*750 میلیمتر استفاده نمود . نمونه جهت آزمایش مقاومت فشاری و آزمایشهای دیگر از قبیل تخلخل ، وزن حجمی وغیره میباشد .
1-2-3-3-2- وضعیت پوشش میلگرد در نمونه های بند فوق بایستی مشابه شرایط اجرا باشد .
1-2-3-3-3- برای آزمایش مقاومت فشاری باید حداقل سه آزمایش که هر آزمایش شامل یک زوج نمونه مغزه گیری از قسمت بتن غیر مسلح وبرای سایر آزمایشها حداقل شش مغزه از قسمت بتن مسلح گرفته شود .
1-2-3-3-4- آزمایش مغزه ها باید مطابق "د ت 65" صورت پذیرد .
1- 2-3-3-5- ارزیابی نمونه های مغزه می بایست مطابق بند 6-6-5 آبا صورت پذیرد .
1-2-3-3-6- بمنظور ارزیابی کیفی بتن پاشیدنی میتوان از آزمایشهایی نظیر آزمایش چکش اشمیت ، بیرون کشیدن فولاد و نمونه گیری به شکل قالبهای استاندارد مکعبی یا استوانه ای و غیره مطابق با استانداردهای مربوطه استفاده کرد .
1-3- بارگذاری و تحلیل :
1-3-1- کلیه بارهای وارد به سازه بجز بارهای ناشی از زلزله باید براساس ضوابط استاندارد 519 ایران تحت عنوان "حداقل بار وارده به ساختمانها و ابنیه فنی" تعیین شوند .
1-3-2- در محاسبات زلزله با رعایت کلیه ضوابط ذکرشده ضریب رفتار حداکثر معادل 15 اختیار میشود .
1-3-3- اصول تحلیل سازه های صفحه ای و همچنین مشخصات مصالح ، مشخصات هندسی و مدل سازی آنها باید مطابق ضوابط بخش 3-10 آبا باشد .
1-4- طراحی ساختاری ( سازه ای ) :
1-4-1- کلیات :
طراحی اعضای ساختاری ( سازه ای ) در سیستم صفحه ای باید براساس مقررات آئین نامه بتن ایران ( آبا ) صورت گیرد مگر در موارد کمبود که صریحاً آئین نامه دیگری ذکر شده باشد .
1-4-2- مقاومت خمشی :
1-4-2-1- عملکرد ساختاری صفحات کف درصورت کفایت مفتولهای قطری بصورت ترکیبی کامل و بصورت دال یکطرفه خواهد بود .
1-4-2-2- در صورت عدم کفایت مفتولهای قطری برای تأمین شرایط بند فوق بایستی عملکرد مقطع با بهره گیری از تحلیل و محاسبات دقیق مشخص گردد .
1-4-2-3- طراحی خمشی براساس ضوابط فصل 11 آبا انجام می گیرد .
1-4-2-4- حداقل آرماتور مصرفی در صفحات سقف باید طبق بند 15-5-1-1 آبا تعیین شود .
1-4-3- مقاومت برشی :
1-4-3-1- مقاومت برشی صفحات دیواری باید طبق مقررات فصل 12 آبا تعیین شود . در این حالت ضخامت کل دیوار حداکثر باید معادل مجموع ضخامت لایه های بتنی دوطرف در نظر گرفته شود .
1-4-3-2- مقاومت برشی صفحات سقفی باتوجه به مشخصات هندسی ، تعداد ونوع اعضای قطری در صفحات طبق مقررات فصل 12 آبا محاسبه می گردد .
1-4-4- مقاومت در خمش و بار محوری همزمان :
1-4-4-1- مقاومت خمشی – محوری صفحات دیواری بایستی طبق مقررات فصل 16 آبا و باتوجه به عملکرد ترکیبی ، نیمه ترکیبی و یا غیر ترکیبی آنها محاسبه شود .
1-4-4-2- محدودیت میلگرد دیوارها طبق بند 16-4 آبا می باشد .
1-4-5- چگونگی فولادگذاری ، قرارگیری مفتولها و پوشش بتن :
1-4-5-1- چگونگی قرارگیری مفتولها در شبکه جوش شده و میلگردهای تقویتی باید مطابق با مقررات فصل 8 آبا صورت پذیرد .
1-4-5-2- مهار وصله آرماتورها و شبکه جوش شده طبق مقررات فصل 18 آبا می باشد .
1-4-5-3- پوشش بتنی روی شبکه جوش شده یا آرماتورها نباید کمتراز 18 میلیمتر باشد .
1-4-6- بازشوها :
1-4-6-1- در اطراف بازشوها باید فولاد تقویتی با سطحی معادل آرماتورهای قطع شده در هر جهت ، بصورت فولاد متمرکز در همان جهت قرار داده شود .
1-4-6-2- در هر دیوار صفحه ای سطح بازشوها نباید از یک سوم سطح کامل دیوار بیشتر باشد .
1-4-6-3- فاصله بازشوها تا انتهای دیوار باید حداقل 750 میلیمتر در نظر گرفته شود ؛ در غیر اینصورت باید تحلیل دقیق صفحات با منظور نمودن بازشوها انجام شود .
1-4-6-4- در صـورت بــهره گیری از تـــحلیل می توان مقادیر ذکــرشده در بندهای 1-4-6-2 و 1-4-6-3 را تغییر داد .
1-4-7- معیارهای طراحی در برابر آثار زمین لرزه :
1-4-7-1- حداقل مقاومت مشخصه بتن نباید از 20MPA کمتر باشد .
1-4-7-2- برای تأمین شکل پذیری لازم باید در محل برخورد دیوارهای باربر اصلی از کلافبندی قائم استفاده شود .
1-4-7-3- برای تأمین یکپارچگی و انسجام سقف باید کلافبندی افقی در بالای دیوارهای باربر اصلی تعبیه گردد .
1-4-7-4- کلافبندی های قائم و افقی باید به نحوی طراحی و تعبیه گردند که یک شبکه کلاف پیوسته فضایی تشکیل گردد .
1-4-7-5- در محل اتصال صفحه سقف به دیوار باید لایه عایق صفحات حذف و بتن ریزی انجام شود .
1-4-7-6- برای تأمین یکپارچگی و عملکرد جعبه ای سازه صفحه ای باید در محل اتصال صفحات دیواری به یکدیگر و صفحات دیواری به سقف از میلگرد دوخت استفاده گردد . تعداد و آرایش این میلگردها باید بر اساس آنالیز و یا آزمایشهای انجام یافته محاسبه گردد .
بخش دوم :
مسائل اجرایی – کنترل کیفی
2-1- مقدمه
2-2- حمل و نقل و نگهداری پانلها
2-3- اجرا و کنترل کیفی سیستم پانلی
2-3-1- اجرای شالوده
2-3-2- نصب پانلهای دیوار و اتصالات
2-3-3- نصب پانلهای سقف و اتصالات
2-3-4- بتن پاشی و بتن ریزی دیوارها و سقف ها
2-1- مقدمه :
مطالب این بخش شامل نگهداری صفحات ، ضرورتهای اجرایی و کنترل کیفی مختص نظام صفحه ای می باشد .
لازم به توضیح است که تمام دستورالعملهای اجرای سازه های بتن آرمه در این نوع سازه ها لازم الاجرا می باشد .
2-2- حمل و نقل و نگهداری صفحات :
2-2-1- صفحات باید در محیط های دور از تابش مستقیم اشعه خورشید و همچنین بارش باران و رطوبت با تغییرات حرارتی شدید نگهداری شوند .
2-2-2- صفحات نباید در معرض مواد آتش زا یا حرارت که باعث احتراق پلی استایرن گردد نگهداری شوند .
2-2-3- صفحات باید دور از مواد و شرایط محیطی خورنده فولاد و حلال پلی استایرن نگهداری شوند .
2-2-4- نگهداری صفحات روی یکدیگر باید به گونه ای باشد که جوش شبکه و مفتولها آسیب نبیند .
2-2-5- از بارگذاری و راه رفتن روی صفحات که باعث آسیب به شبکه جوش شده و مفتولهای قطری می گردد باید جلوگیری شود .
2-3- اجرا و کنترل کیفی نظام صفحات ساندویچی :
2-3-1- اجرای شالوده :
2-3-1-1- آرماتورهای انتظار شالوده ها باید در هر دو طرف داخل شبکه بندی قرار گرفته و به سمت شبکه جوش شده متمایل باشند .
2-3-1-2- برای تأمین پوشش داخلی آرماتورهای انتظار در پشت مسیر آنها باید بوسیله روشهای مناسب از جمله دستگاه دمنده حرارتی ( HEAT GUN ) ، لایه پلی استایرن در حدود 1 سانتیمتر ذوب شود تا حداقل پوشش 2 سانتیمتر تأمین گردد و پشت آرماتورها کاملاً با بتن پاشیدنی پر شود .
2-3-1-3- میلگردهای انتظار دیوارها باید حتماً از نوع آجدار باشد .
2-3-1-4- میلگردها در شناژ قائم باید تا کف شالوده ادامه پیدا کنند .
2-3-2- نصب صفحات دیوار و اتصالات :
2-3-2-1- در محل اتصال دو صفحه عمود بر هم آرماتورهای اتصال U شکل باید به صورتی روی هم قرار گیرند تا تشکیل خاموت بسته بدهند .
2-3-2-2- میلگردهای اتصال L ، U باید ترجیحاً بین شبکه جوش شده و لایه عایق قرار گرفته و به شبکه جوش شده بچسبند .
2-3-2-3- نحوه قرارگیری تار و پود شبکه اتصال ( مش تقویت ) دو صفحه باید به گونه ای باشد که حداکثر ضخامت بتن پوششی برای دیوار بدست آید .
2-3-2-4- در محل اتصال صفحات دیواری یا شالوده باید 5 سانتیمتر از پلی استایرن حذف شده و جای آن با بتن پر شود .
2-3-2-5- در محل بازشوها ( درب و پنجره ) باید پوشش 2 سانتیمتر بتن اطراف میلگردهای تقویتی دورتادور بازشوها کاملاً رعایت شود .
2-3-2-6- سیستم تأسیسات مکانیکی در سازه های صفحه ای ترجیحاً روکار باشد .
2-3-2-7- در صورت توکار بودن سیستم تأسیساتی ، لوله های آب باید از جنس پلیمری مناسب باشد .
2-3-2-8- بهتر است مسیر عبور لوله های تأسیسات قبلاً توسط اسپری یا ماژیک بر روی پلی استایرن نشانه گذاری شود ، سپس توسط روشهای مناسب ازجمله دمنده حرارتی مقداری از پلی استایرن در این ناحیه ذوب شود و لوله از داخل شیار عبور کند و به هیچ وجه نباید لوله های تأسیساتی باعث کاهش ضخامت بتن پاشیدنی شود .
2-3-2-9- در تمامی لوله های آب گرم در سیستم توکار باید پلی استایرن اطراف لوله به فاصله حدود 2 سانتیمتر برداشته شود بطوریکه لوله آب گرم باقشری از بتن دورتادور خود احاطه گردد .
2-3-2-10- محل اتصال مهارهای افقی و پانل بایستی حداقل سطح مقطع را اشغال کند تا ناحیه بدون بتــــن به کمترین مقـدار ممکن برسد . ( استفاده از مقطع دایره شکل توصیه می شود.)
2-3-2-11- باید همزمان با کار نصب تأسیسات ، نقشه اجرایی از تأسیسات توکار تهیه شود تا در صورت بروز مشکلات احتمالی ، محل و مسیر تأسیسات مشخص باشد تا در آینده تخریب اضافی صورت نگیرد .
2-3-3- نصب صفحات سقف و اتصالات :
2-3-3-1- نصب صفحات سقف ترجیحاً پیش از بتن پاشی دیوارها اجرا شود .
2-3-3-2- در قالب بندی سقف ها باید فاصله 2 سانتیمتری بین تخته قالب بندی و شبکه میلگرد جوش شده رعایت شود و به هیچ عنوان نباید قالب به شبکه میلگرد جوش شده بچسبد .
2-3-3-3- در وسط دهــانه تیــرها اجـرای خیز منفی به مقدار 200/1 طول دهانه توصیه می شود .
2-3-3-4- مجموعه داربست باید استحکام کافی جهت تحمل بارهای ثقلی سقف در حین اجرای بتن ریزی کلیه سطوح و همچنین نیروهای باد را داشته باشد .
2-3-4- بتن پاشی و بتن ریزی دیوارها و سقف ها :
2-3-4-1- در عملیات بتن پاشی به هیچ عنوان نباید به دلیل نصب قرنیز ضخامت بتن پایین دیوار کم شود . استفاده از قرنیز چوبی و نصب آن بعد از اتمام نازک کاری توصیه می شود .
2-3-4-2- در ساختن بتن ، پیمانه کردن وزنی مصالح ارجح است .
2-3-4-3- ساخت بتن با توجه به طرح اختلاط الزاماً باید توسط همزن های خودکار صورت گیرد و استفاده از روشهای دستی منع شده است .
2-3-4-4- مواد و مصالح برگشتی از عملیات بتن پاشی نباید مجدداً استفاده شود .
2-3-4-5- به علت ضخامت کم بتن در سازه های صفحه ای و تبادل حرارتی محیط با بتن ، می بایست توجه ویژه ای به محافظت و عمل آوری بتن شود . عمل آوردن باید بلافاصله بعد از پاشش آن آغاز شود .
2-3-4-6- در صورتیکه بتن از دستگاه بتن ساز تهیه می شود ، حداکثر باید در طول مدت 90 دقیقه مورد استفاده قرار گیرد ؛ این زمان برای شرایط آب و هوایی گرم ( دمای بالای 25 درجه ) ، 45 دقیقه است . برای بتن های خاص با مواد افزودنی یا پوزولان ، زمان های فوق مطابق با نوع و میزان آن مواد تعیین می شود اما در هیچ حالت این مدت ا ز 120 دقیقه پس از اختلاط نباید بیشتر شود .
2-3-4-7- عملیات بتن پاشی در شرایط آب و هوایی زیر متوقف می شود :
الف ) وزش بادهای شدید به نحویکه از اجرای مناسب بتن پاشی ممانعت کند یا باعث جدایی دانه ها و در نتیجه کاهش مقاومت شود ؛ طبعاً بتن پاشی در فضای درون ساختمان بدون اشکال خواهد بود .
ب ) درجه حرارت محیط ، شرایط بند 1-2-3-2-9 را ارضاء نکند .
ج ) باران باعث شسته شدن یا پوسته شدن سطح بتن پاشی تازه شود .
2-3-4-8- جــدول زیر حــداکثر مقدار اتلاف برگشت مصالح برای بتــن پـاشی را نشان می دهد .
|
سطــــــــــــــــــــح |
درصد بــــازگشت مصالح |
|
کف یا دالـــــــها |
5 – 0 |
|
دیوارهای قائــــــم یا شیبــدار |
10 – 5 |
|
کـــار بالای سر |
20 - 10 |
2-3-4-9- در صورت امکان کل ضخامت دیوارها یک لایه پاشیده شود .
2-3-4-10- در جاهایی که یک لایه بتن توسط لایه دیگری پوشانده می شود ابتدا باید اجازه داد لایه کمی سخت شده سپس تمامی مصالح شل ، ناهمواری و زیادی و مصالح بازگشتی که به سطح کار چسبیده است توسط جاروب خراشیدن یا وسایل دیگر برداشته شود ؛ سپس سطح مزبور با جریان سریع هوا – آب که از نازل خارج می شود تمییز شود . در نهایت سطح کار باید بطور کامل توسط یک چکش نواخته شود تا مخلهای سست که ناشی از حفره های تشکیل شده از مصالح بازگشتی یا عدم پیوستگی بتن پاشی هستند مشخص شده و حذف گردند .
2-3-4-11- عدد اسلامپ کم باعث اتلاف بیش از حد مصالح شده و عدد اسلامپ بیشتر می تواند باعث روانی مصالح روی سطح یا ریزش مصالح گردد ؛ لذا محدوده اسلامپ مطابق بند 1-2-3-2-6 برای بتن پاشیدنی می باید رعایت شود .
2-3-4-12- به منظور توزیع یکنواخت بتن پاشیدنی و کاهش اثر گلوله شدن ، نازل تقریباً عمود بر سطح دیوار تا حدود 15 درجه قرار داده می شود و بطور محوری به صورت یکنواخت با یک رشته از حرکتهای بیضوی یا دایره ای شکل کوچک گردانده می شود .
2-3-4-13- حرکت نازل بصورت جلو به عقب زاویه برخورد را عوض می کند و باعث اتلاف مصالح می شود .
2-3-4-14- نازل هرگز نباید بیش از 45 درجه از سطح مورد نظر زاویه بگیرد . در صورتیکه نازل با زاویه خیلی بیش از عمود بر سطح قرار گیرد ، بتن پاشیدنی چین می خورد و ایجاد سطوح ناهموار و بافت موجی می کند . این کار علاوه بر ضایع کردن مصالح ، باعث تخلخل و غیر یکنواختی بتن پاشیده شده نیز می شود .
2-3-4-15- بتن پاشی هرگز نباید به کنج ختم شود .
2-3-4-16- زاویه نازل نسبت به سطح دیوار باید حدود 90 درجه باشد در غیر اینصورت مصالح بازگشتی افزایش و تراکم و مقاومت بتن تا حد محسوسی کاهش می یابد . در داخل کنجها پاشش روی نیمساز انجام می شود تا اتلاف مصالح و تخلخل به حداقل برسد .
2-3-4-17- فاصله بهینه نازل تا سطح مورد پاشش بین 50 تا 80 سانتیمتر می باشد . در صورتیکه فاصله از این مقدار بیشتر شود باعث افزایش مصالح بازگشتی و کاهش مقاومت و تراکم خواهد شد . در صورتیکه فاصله از این حدود کمتر شود باعث افزایش مصالح بازگشتی خواهد شد ولی کاهش تراکم و مقاومت را در پی نخواهد داشت . باید توجه داشت که در اثر این کاهش فاصله ، شخص بتن پاش در معرض اصابت ذرات بازگشتی می باشد .
2-3-4-18- به عنوان یک ارزیابی چشمی اگر بتن پاشیدنی روی شبکه میلگرد جوش شده بچسبد نشان دهنده دور بودن بیش از حد نازل و یا کم بودن سرعت آن است . جمع شدن تدریجی بتن در پشت شبکه نشان دهنده بتن پاشی صحیح می باشد .
2-3-4-19- بتن پاشی دیوار نباید از بالا به پایین صورت پذیرد ، این عمل تا حدود 60 تا 80 سانتیمتری از بالای دیوار ادامه یافته . عمل بتن پاشی از کنج دیوار و سقف به سمت پایین انجام می گیرد .
2-3-4-20- یک لوله دمنده هوا در طول عمل پاشش بایستی مورد استفاده قرار گیرد تا از انباشتگی مصالح روی سطوح جلوگیری نماید . در صورتیکه امکانات استفاده از این سیستم وجود نداشته باشد باید یک تخته چوبی یا یونولیت جلوتر از بتن پاشی حرکت کند تا مواد اضافی از بتن پاشی روی دیوار نچسبد .
2-3-4-21- مهارت فرد بتن پاش در کیفیت و مقاومت و تخلخل و تراکم بتن پاشیدنی بسیار موثر می باشد ، لذا باید قبل از شروع بتن پاشی به فرد پاشنده بتن آموزش لازم داده شود و سپس مورد آزمایش قرار گرفته و از نمونه های پاشیده شده توسط وی مغزه گیری و دیگر آزمایشات بعمل آید تا نحوه پاشیدن وی اصلاح گردد
مطالبی که باید ازبلوکهای پلی استایرن بدانیم
فوم پلی استایرن چیست ؟
فوم
پلی استایرن یکی از فراورده های صنایع پتروشیمی بوده و شکل ظاهری آن از
بلورهای ریز تشکیل شده است که در مجاورت با فشار و بخار منبسط می گردد و
بعلت ساختار سلولی بسته در بلورهای پلی استایرن آلوارس فوم مقاومت خوبی در
مقابل آب داشته و نیز در برابر فساد پذیری و رشد باکتری از خود محافظت
مینماید .
کاربرد عمده پلاستوفوم در صنایع مختلف :
1- خانه های پیش ساخته
2- در ایجاد عایق در برابر سرما / گرما و صدا
3- زیرسازی راهها و محافظت از یخ زدن بدنه جاده و راه آهن
4- لوح های نما / سقف کاذب و تیرچه بلوک فومی
5- اجسام شناور بر سطح دریاها / وسایل نجات غریق و استخرها
6- سردخانه و یخچال سازی
7- بسته بندی مواد غذایی ، میوه ، ماهی و ...
ویژگی های بلوک پلاستوفوم :
1- برش در سایز های مختلف و دلخواه شما با دستگاه CNC :
ابعاد به سانتیمتر :
20 × 70 × 200
2- کاهش 30 % حجم بتن :
الف
) با توجه به مجوف بودن بلوکهای سنتی در ابتدا و انتها و قسمت کلاف میانی
(jost) چهار طرف سوراخهای بلوک پر از بتن میگردد . در حالیکه بلوک آلوارس
فوم به دلیل توپر بودن مانع از هدر رفتن بتن میگردد .
ب ) کاهش میزان چاله تیرچه ها به دلیل افزایش تیرچه ها با 70 و 60 سانتیمتر .
ج) حجم بتن فونداسیون ، ستون و پوترها به دلیل کاهش وزن سقف .
3- کاهش مصرف فولاد :
استفاده از بلوکهای سقفی آلوارس فوم در ساختمان سازی به دلیل وزن اندک سقفها بهره وری بیشتر از آهن آلات را میسر می سازدو حداقل 20 % کاهش وزن آهن آلات را به همراه خواهد داشت .
4- کاهش مصرف تیرچه :
به دلیل افزایش فاصله تیرچه از 40 سانتی متر به 50 الی 70 سانتیمتر از مصرف حداقل 20 % الی 40 % تیرچه اضافی جلوگیری میشود .
5- صرفه جویی در میزان قاب بندی :
نیازی به قاب بندی خاص نمی باشد و به دلیل برش آسان امکان پوشش کناره ها را دارد .
6- حذف اندود گچ و خاک :
امکان حذف اندود گچ و خاک و در نتیجه صرفه جویی در وقت و قیمت تمام شده و بار مرده سقف را دارا میباشد .
7- ایمن در مقابل آتش سوزی :
نوع غیر قابل اشتعال f-grode شعله ور نمی گردد و در نتیجه از گسترش آتش سوزی جلوگیری می کند و EPS در اثر سوختن تبدیل به گاز CO2 و آب می گردد و مواد افزودنی موجود در آن در حد صدم درصد می باشد .
8- حمل و نقل آسان :
سهولت بالا کشیدن در ارتفاع و امکان بکارگیری در مناطث صعب العبور بدون نیاز به کارگران متخصص و اینکه حمل و نقل بلوک با هزینه اندک صورت می گیرد - قابلیت نصب آسان دارد - انعطاف پذیر و بدون ضایعات است و باعث صرفه جویی در مصرف بلوک می شود.
9- کاهش هزینه های تهویه مطبوع :
هزینه تهویه مطبوع ساختمان در تابستان و زمستان کاهش یافته و مصرف انرژی کمتر اعم از سوخت فسیلی و برقی و افزایش عمر مفید ساختمان و دستگاههای تأسیساتی .
10- ضربه پذیر :
مانند بلوکهای سنتی ترد و شکننده نیست و در هنگام بتن ریزی ضربه های وارده را جذب میکند .
11- مقاوم در برابر آب و رطوبت :
آب و رطوبت محیط تأثیری در فرم و ظاهر اولیه بلوکها نمی گذارد .
12 - عایق صدا :
عایق صوت و عامل رفاه بیشتر در ساختمانهای مسکونی و درمانی است .
13 - جلوگیری از نفوذ حشرات :
مقاوم در برابر نفوذ حشرات و میکروارگانیسم ها می باشد - افزایش ایمنی ساختمان در برابر زلزله ، موجهای انفجار آوار ناشی از تخریب سقف در اثر زلزله و حوادث قهریه .
توصیه شده در نشریه استاندارد 94 سازمان برنامه و بودجه :
امروزه عواملی چون بارگذری - جنس زمین - سفره های زیرزمینی - گسلها و حرکات تکتونیکی زمین و عوامل دیگر باعث جابجایی و تغییر شکل سازه های سنگین می شود . بلوک پلاستوفوم باعث کسر 18000 کیلوگرم جرم در هر 100 متر مربع سقف می شود و شیره و دوغاب بتن را به خود جذب نمی کند و آب بتن را هدر نمی دهد و باعث عمل آوری طبیعی و باعث حفظ خواص بتن می شود
سوپر پانل
1- در این سیستم می توان طبقات مختلف و پلان های معماری متنوع داشت؟
"
این سیستم کارایی خیلی زیادی در پلان های مختلف دارد و میتوان آن را به
صورت تلفیقی با سایر سیستمهای سازهای استفاده کرد. بهترین طرح برای سیستم
سوپر پانل، این است که در طبقات تکرار طراحی داشته باشیم."
2- ضریب رفتار در این سیستم به چه صورت است؟
"
در مورد ضریب رفتار چیزی که در این سیستم به آن رجوع می کنیم آیین نامه
2800 ، بند اول، سیستم های دیوار بتن آرمه است. در استفاده از این سیستم در
سازه باربر به صورت دیوار برشی و المان باربر قائم طبق آیین نامه تا 50
متر و 15 طبقه محدود هستیم. در مورد سقف هم در رده بندی دیگری از این آیین
نامه مراجعه می کنیم. در 15 طبقه سیستم شامل ضرایب سختی 6و7و8 می شود."
3- آیا سیستم از نظر نظام مهندسی و شهرداری دارای مجوز است؟
"
در حال حاضر این سیستم برای صدور تأییدیه توسط سازمان تحقیقات و مسکن در
حال بررسی است. مجوزهای کنونی مجوزهای موردی است مثلاً مجوزی که قرار است
سازمان ملی زمین و مسکن برای یک مجموعه بلوک از زمین های واگذاری طرح
استیجاری دولت صادر کند. "
4- هزینه هر مترمربع ساخت چه مقدار است؟
"
هزینه هر مترمربع بستگی به نحوه طراحی دارد. در صورتی که طراحی مطابق با
فرم سازهای ساختمان باشد، هزینه سفت کاری در حد ساختمان های سنتی در می
آید. در نازک کاری با توجه به ویژگی های خاص این سیستم هزینه های عمومی
کاهش می یابد. (عدم وجود پرت مصالح ساختمانی و عایق بودن از نظر حرارتی)
هزینه کار تمام شده چیزی حدود 300 تا 350 هزار تومان در مترمربع است که
بستگی به طرح معماری دارد. "
5- اجرا را خود سوپر پانل انجام می دهد یا خریدار؟
"
هر قالب بندی با یک بار مشاهده سیستم می تواند آن را اجرا کند یا آموزش دو
سه ساعته ببیند و برای او گواهینامه صادر گردد. خود سوپر پانل هم با توجه
به سابقه ساختمان سازی حاضر است یا به صورت نمونه و یا کل پروژه در صورت
امکان این کار را انجام دهد. "
6- نمونه اجرا شده در تهران وجود دارد یا خیر؟
ساختمان هایی در قزوین و قشم و گنبد در حال اجرا است که با توجه به جدید بودن سیستم، بیشتر جنبه آزمایشی و نمایشی دارد.
7- حداکثر طول قطعات سقف بدون ستون در چه اندازه ای قابل اجرا است؟
طول
قطعات سقف معادل طول قطعات بتنی متعارف بتنی است. با توجه به کم بودن بار
ساختمان به خاطر پارتیشن ها و مصالح سبک و قابل تنظیم بودن ارتفاع تیرچه ها
دهانه ها خیلی محدودیت ندارند و 7،8،9 متر قابل اجرا هستند.
8- حفظ ارزش های پایدار معماری یا به عبارتی توجیه معماری سیستم به چه صورت است؟
از
نظر طراحی این سیستم دارای هیچ محدودیتی نیست. در ضمن همه چیز قابل اتصال
به این سیستم از داخل یا خارج بنا هست. بهتر است دانشجویان و اساتید محترم
با این سیستم آشنایی پیدا بکنند و رسانهها هم میتوانند در جهت آشنایی
بیشتر مردم با این سیستم کمک کنند. این سیتم هیچ محدودیتی به صورت سنتی یا
صنعتی ندارد و این بستگی به قدرت طراح دارد.
9- دمای بتن ریزی و تعداد طبقات در این سیستم به چه صورت است؟
حداقل
گرمای مخلوط بتن بالای 4-5 درجه است. در صورتی که در دمای زیر صفر بتن
ریزی انجام شود، عملیات سخت شدن بتن با همان حرارت ناشی از گیرش اولیه
ادامه می یابد. در مورد بتن ریزی در هوای گرم، قالب پلی استایرن اجازه خروج
آب بتن را به صورت تبخیر از مخلوط بتن نمی دهد و این رطوبت تا سخت شدن
کامل بتن باقی می ماند.
10- در مورد چرخه سبز و قابلیت بازیافت سیستم به چه صورت عمل می کند؟
سازه
اصلی سیستم جدای از یک سیستم بتن آرمه نیست، تمام ملاحظاتی که باید در
سیستم بتن آرمه رعایت شود در این جا نیز وجود دارد. مصالحی که به عنوان
قالب استفاده می شوند کاملاً قابلیت بازیافت دارند. از جمله پلی استایرن و
مصرف مجدد آن و ورق های گالوانیزه که به عنوان ضایعات آهن امکان استفاده
مجدد دارد.
11- در مورد نصب وسایل خانه مانند تابلو چه کار باید کرد؟
چیز
های سبک مانند تابلو روی همان رویه 5/1 سانتیمتری ( گچ برگ یا ملات) نصب
می شوند و مشکلی ندارد. عناصر سنگین تر مانند کابینت آشپزخانه در سیستم
پارتیشن چون در هر 30 سانتیمتر یک استاد داریم، می توان محل پیچ کردن را
روی استادها انجام داد.
12- ظرفیت تولید سیستم در طول یک سال چه مقدار است؟
کارخانه یک میلیون متر مربع سطح در سال تولید می کند. و طبق الگوی مصرف حدود 4000 تا 4500 واحد مسکونی می شود.
13-آیا فوم قالب گیری بعد از عملیات خواهد ماند؟
این فوم ها بعد از بتن ریزی باقی می مانند. فوم ها هنگام بتن ریزی کار قالب را انجام می دهند و بعد از آن کار عایق را می کنند.
14- عکس العمل سیستم در برابر آتش به چه صورت است؟
چیزی
که در این محصولات رعایت می شود این است که در اثر رسیدن شعله به هر نقطه
از جسم عمل انتشار شعله از طریق سوختن خود جسم ادامه پیدا نمی کند. اگر ما
شعله ای را به این قطعات نزدیک کنیم در همان نقطه مشتعل می شود، ذوب می شود
و اگر شعله را عقب ببریم تمام می شود و بقیه پلی استایرن دچار حریق نمی
شود و شعله ادامه پیدا نمی کند. طبق آیین نامه باید حداقل یک پوشش محافظ
روی اینها باشد تا زمانی که ساکنین در صورت خاموش نشدن آتش فرصت کافی برای
تخلیه ساختمان را داشته باشند. در استانداردهای آتش نشانی این ها به صورت
یک عدد f و یک عددی که بعد از آن به صورت دقیقه بیانگر زمان آن است مطرح می
شوند. 60f، 90f، 120f که به تعداد طبقات ساختمان، اهمیت بنا و زمان تخلیه
بر می گردد. در این سیستم ها حدود 5/1 سانتیمتر پوشش های معدنی وجود دارد و
برای آن مقاومت 120f را حاصل می کند.
گازی که بر اثر سوختن متصاعد
می شود، گاز کشنده به مفهوم سیانور نیست. گاز2co و هایت گازco . ولی چون
از نظر جرم، جرم یک متر مکعب قالب سازه 20-25 کیلو گرم است مقدار گاز هم
آنچنان زیاد نیست که فرد را در ساختمان محبوس کند و یا آن را وادار به فرار
کند.
15- آیا این سیستم قابلیت استفاده در ساختمان های اسکلت فلزی را دارد؟
می
توان آن را به صورت دیوار برشی در بین ستون ها و یا المان های سقفی و برای
پوشش کف ها استفاده کرد. پارتیشن ها را می توان با تمهیداتی در روی نمای
ساختمان ها استفاده کرد، که هم مسئله عایق صدا و هم عایق حرارت و اتصال به
عناصر نما را جوابگو باشد.
16- قابلیت های سیستم در سطوح منحنی به چه صورت است؟
المان های دیوار باربر قابلیت ایجاد در مدول های کمتر از 20/1 را دارد وسطوح منحنی در حد قوس دور پله شدنی است.
17- آیا شرایط بتن مورد استفاده ویژه است؟
با
توجه به این که پوشش دور آرماتور در حدود 5/2 سانتیمتر است توصیه می شود
اندازه دانه درشت زیر 20 میلیمتر و حدود 16 در حد شن های نخودی باشد. در
ضمن در بتن استفاده از روان کننده توصیه می شود. با ایجاد این تدابیر از پر
شدن قالب توسط بتن اطمینان حاصل می کنیم.
18- ویبره کردن بتن در این روش به چه صورت است؟
ویبرۀ
بدنه شدنی است. به شرطی که لوله ای دور قالب بگردانیم که با ایجاد ویبره
حرکت به طول 4-5 متر منتقل شود. ویبره به صورت موضعی هم با توجه به اینکه
فضایی حدود 15-16 سانتیمتر در وسط داریم، شدنی است. البته استفاده از بتن
روان و بتن خودتراز شونده که مقاومت های سازه ای هم می دهد مناسب ترین راه
ها است.
19- گردش ماشین در پارکینگ اجرا شده با این سیستم به چه صورت است؟
با
توجه به این که در سقف قابلیت اجرای تیر موجود است، می توان طراحی پلان را
طوری انجام داد که حجره های پارکینگ در جهت طولی دیوار باشد و دهانه لازم
را برای گردش ماشین فراهم کرد. در صورتی که این راه ها جواب نداد می توان
در چند نقطه از ستون استفاده کرد.
20- وزن تمام شده ساختمان چه مقدار است؟
وزن
بار مرده طبقات بین 450-475 کیلوگرم بر سانتیمترمربع است. با توجه به این
که سیستم قابلیت عبور لوله ها را از داخل سقف دارد، احتیاج به بردن لوله ها
در کف و پوشاندن آن با پوکه نیست. عدد گفته شده بدون پوکه ریزی به علاوه
وزن خود سازه و دیوارها، باری است که به فونداسیون وارد می شود. ضخامت
دیوار در ساختمان های 4-5 طبقه 15 یا بسته به طرح معماری 20 سانتیمتر است و
در بقیه طبق آیین نامه ایران 15 سانتیمتر می باشد و تعداد طبقات 4-5 طبقه
مناسب ترین تعداد است.
21- پلی استایرن در حرارت بالا ذوب می شود.
این برای دیوار مانعی ندارد چون شره نمی کند ولی برای سقف چون سقف در اثر
حرارت ترک می خورد این مواد مذاب پایین میریزند و خطرناک می شود، در این
سیستم چه تدابیری اندیشیده شده است؟
پلی استایرن در دمای 110 درجه
ذوب می شود. ریزش پلی استایرن ذوب شده وقتی اتفاق می افتد که لایه معدنی
رویه آن از بین رفته باشد و تا آن زمان ساکنین ساختمان از آن جا خارج شده
اند و حدود 100 دقیقه گچ از ریزش پلی استایرن جلوگیری می کند.
شناخت عملی ساختمان سازی: مزایای اسکلت فولادی سبک (LSF)
یکی از مزایای اسکلت فولادی در این است که در طراحی و اجرا نسبت به اسکلت بندی به سبک سنتی انعطاف پذیرتر است.
طول
اجزا: تیرچه (Joists) های فولادی عملا به هر اندازه ای می تواند ساخته
شود. بر این اساس پهنا و عرض ساختمانهای مسکونی متغییر است و نیاز به
همپوشانی تیرچه های داخلی را از بین می برد. بنابراین سرعت در کار ساختمان
سازی افزایش و ترک خوردگی یا ناهمواری در سقف کاهش می یابد. طول و اندازه
اجزا فقط بوسیله محدودیتهای حمل و نقلی کاهش می یابد (محدود می شود)
مقاومت
بالا به نسبت وزن: اجزا اسکلت فولادی سبک از اجزا اسکلت بندی سنتی سبک تر
هستند. اسکلت فولادی سبک برای اسکلت سازان جهت بالا بردن در محل کار آسان
تر است. این امر منجر به ساخت و ساز سریعتر با هزینه کمتر و مشکلات کمتر
بالا بردن می شود.
ضخامت اجزا: استحکام ذاتی فولاد سرد تا شده میزان
قابل توجهی از انعطاف پذیری را در آرایش اجزا اسکلت بندی فراهم می کند.
بنابراین قانون وزن خالص، طول هر واحد و مقاومت فولاد، فواصل تیرچه ها نسبت
به جزئیات اسکلت بندی سنتی با ارتفاع و عرض مشابه می تواند تغییر کند. با
افزایش ضخامت پایه فولادی، استحکام و همچنین فواصل طراحی اجزای اسکلت بندی
افزایش می یابد. در بعضی موارد این فواصل طولانی به طراح اجازه می دهد تا
تیرهای عمودی داخلی سقف یا دیوار را حذف کند. این به معنای فواصل و فضاهای
داخلی بدون مانع برای مصرف کننده نهایی و قیمتهای بالقوه سازه برای ساختمان
ساز می باشد.
مشکلات رطوبتی مرتبط: فولاد آب را جذب نمی کند، پس
مشکلات رطوبتی مرتبط شامل تاب برداشتن، انقباض و تابیدگی که در اسکلت بندی
سنتی رایج هستند در LSF مشکلی را ایجاد نمی کند. استفاده از LSF میزان وقوع
تاب برداشتن دیوارها، بیرون زدگی میخ ها و ترک خوردگی دیوارها که از
مشکلات رطوبتی هستند را به طور چشمگیری کاهش می دهد. اصلاح این نقایض
تعمیرات پر هزینه ای را در بر دارد که غیاب این مشکلات در سازه های LSF سبب
صرفه جویی می شود.
مقاومت در برابر پوسیدگی و آفت زدگی: اسکلت فولادی
در برابر حمله موریانه ها یا حشرات موذی ایمن است. همچنین، از آنجائیکه
اسکلت فولادی رطوبت را جذب نمی کند، از رشد قارچها و پوسیدگی ها جلوگیری می
کند.
تاسیسات مکانیکی و الکترونیکی: معمولا اسکلت فولادی با سوراخهای
گیره در جان تیرهای کف و استادهای دیوار ساخته می شود. به دلیل وجود این
سوراخها نصب انشعابات لوله کشی و الکتریکی آسانتر و با سرعت بیشتری انجام
می شود. طبق تائیدیه انجمن استانداردهای کانادا در ساختمانهای مسکونی
واشرهای پلاستیکی درون این سوراخها بسته می شود و در مصارف تجاری یا صنعتی
از واشرهایی با روکش فلزی استفاده می شود. واشرهای مشابه جهت عایق بندی
کردن لوله کشی برای جلوگیری از هر گونه لرزش و یا فعالیتهای الکتریکی میان
LSF و لوله ها به کار می روند.
شکم دادگی: اجزا فولادی مقاومتی دارند
که آنها را بدون اینکه بر اثر سنگینی بار کف دچار شکم دادگی، خزش و یا
وارفتگی شوند، سازگار می کند.
سازه های احتراق ناپذیر: فولاد احتراق
ناپذیر است و بنابراین در آتش سوزی و احتراق بی تاثیر است. LSF به دلیل
احتراق ناپذیری و طبیعت پایداری طی سالیان متمادی گزینه مناسبی برای
کاربردهای تجاری بوده است.
کیفیت هوای داخل ساختمان: فولاد یکی از خنثی
ترین مصالح ساختمانی است که هیچ گاز، بخاری را از خود ساطع نمی کند و به
رشد قارچهای سمی نیز کمکی نمی کند.
آسیب زیست محیطی: فولاد جز تنها
مصالح ساختمانی است که بدون تنزل در ویژگیهای عناصرش 100% قابل بازیافت
است. مقدار فولاد بازیافت شده کمتر از 30% نیست و حتی می تواند 15% باشد.
کار با دیگر مشاغل
ساخت
یک خانه جدید نیاز به مشارکت با مشاغل مختلف دارد. فصلهای بعدی این کتاب
به طور تخصصی توضیح می دهد که چطور مشاغل دیگر ممکن است در ساخت یک خانه
اسکلت فولادی موثر باشد. طبق یک قاعده کلی، با آغاز ساخت اسکلت فولادی،
مشارکت حرفه ها و مشاغل دیگر را نیز لازم می نماید.
در طی مراحل طراحی، طراحی اجزایی را که در نظم و بهتر کار گذاشتن سیم کشی و عایق بندی سهیم هستند را فراموش نکنید.
کاربردهای رایج
روشهای
اسکلت بندی ارائه شده در این کتاب نمونه ای از متدهایی هستند که لزوما
بهترین و تنهاترین روشهای موجود نمی باشند، جزئیات و طرحهای مهندسی دیگری
نیز موجود هستند که به همان اندازه مناسب هستند و ممکن است برای ساختمانهای
هندسی شکل کارآمدتر باشند.
برای توضیحات بیشتر اسکلت بندی به Low Rise Residental Construction Detail مراجعه کنید.
قاب بندی
هنگامیکه
دیوارهای اسکلت فولادی بر طبق این روش ساپورت می شوند کف سازه فولادی باید
با قاب بندی تیرچه های کف که استادهای باربر در زیر آنها قرار گرفته شده
اند ساخته شود.
معمولا، حداکثر فاصله میان مرکز خطوط تیرچه ها و استاد باید مانند نمودار 1-1 باشد.
در
نمودار 101 (حدود اغماض در قاب بندی In-line) برای حصول قاب بندی مطلوب،
تمامی تیرچه ها، اتصالات، اجزای خرپایی و همچنین استادها باید به صورت
عمودی با مرزهای مشخص در نمودار بسته شوند. اغماض بسته شدن در حالتی که یک
جز از سازه که بار گسترده مشخص و منطبق با موازین طراحی تعریف شده است
نادیده گرفته می شود.
حوزه بحث و محدودیتهای این کتاب
این
کتاب مربوط به ساخت کف و دیوارهای اسکلت فولادی سبک برای یک واحد ساختمانی و
یا مجموعه ای از چند واحد مسکونی در 3 طبقه با ارتفاعی که مطابق با قسمت 9
آیین نامه ساختمان سازی ملی کانادا می باشد. برای کاربردهای خارج از این
محدوده، یا برای پروژه های ساختمانی که تحت گواهی CCMC عمل نمی کنند، طراحی
و اجرا باید مطابق با خواسته ها و شرایط بخش 4 آیین نامه ساختمان سازی ملی
کانادا باشد. پیچیدگی یک نقشه تخصصی امری ضروری برای تمامی طراحیها و ساخت
و سازهاست که تنها مختص به توضیحات این کتاب نمی باشد.
در این زمینه با مسئولان ساختمان سازی محلی تبادل نظر نمائید.
CSSBI هیچ تعهد و مسئولیت تخصصی را برای این مقررات بر عهده نمی گیرد.
اگر سوالی در زمینه چگونگی کاربرد درست و مناسب دارید باید در صدد مشاوره حرفه ای و تخصصی باشید.
روشهای مشخص شده در این کتاب از محدودیتهای کاربردی مشخص شده در نمودار 2-1 تبعیت می کنند. این کتاب شامل جداول گزینش اجزا است.
استانداردهای صنعتی
اجزاء
اسکلت فولادی سبک در کانادا برای نیازهای ASTMCG645 و ASTMC955 تولید می
شوند این استانداردها کوچکترین اجزاء اسکلت بندی را مشخص می کنند و مصالح و
ساختارهای مورد نیاز برای اجزاء باربر و غیر باربر را معین می کنند. برای
تهیه یک محصول با کیفیت بالا، تولیدکنندگان CSSBI نیز از نشریات CSSBI برای
ساخت اسکلت فولادی سبک پیروی می کنند.
طرح ونقشه اجزاء اسکلت فولادی
سبک طی سالها از تحقیق و توسعه بهره برده و بخوبی اصلاح شده اند. طرح تمامی
فرآورده های فولاد سرد تا شده در کانادا، شامل اجزاء اسکلت فولادی باربر
شرح داده شده در این کتاب باید با استاندارد CSA ، به عنوان مرجعی برای
NBCC منطبق باشد.
اجزاء اسکلت فولادی سبک باربر باید بر طبق یکی از شرایط زیر سرد شوند:
a) A653M/ASTMA653 ، مشخصه ورقه های فولاد، ورقه (گرد) روی (گالوانیزه) یا روی آهن (آهن گالوانیزه) طبق فرایند گرم کردن.
b)
A792M/ ASTMA792 ، مشخصه ورقه های فولاد، آلیاژ آلمینیوم 55% طبق فرآیند
گرم کردن حداقل بازدهی و استحکام تمامی اجزاء فولاد باربر و ضمائم مربوطه
با ضخامت 146/1 میلیمتر یا کمتر باید Mpa230 ( Psi33.000 ) باشد.
برای
ضخامتهای 438/1 میلیمتر و بیشتر، حداقل قدرت بار Mpa340 تعیین شده است.
برای تهیه اجزاء اسکلت بندی به عنوان بخشی از پروژه تضمینی ساخت و ساز CCMC
، هر یک از اجزاء باربر اسکلت فولادی با توجه به اطلاعات زیر برچسب زده می
شوند:
1. هویت و شناسایی سازندگان و تولیدکنندگان.
2. کد تضمینی CCMC
هر
یک از اجزاء و ضمائم LSF باید حداقل یک پوشش فلزی همانند نمودار 3-1 داشته
باشند. این لایه فلزی به منزله محافظی برای جلوگیری از زنگ زدگی می باشد.
همانند
جزئیات اسکلت بندی سنتی، اجزاء LSF باید به گونه ای درون پوشش و لفافه
قرار بگیرد که در تماس مستقیم با رطوبت زمین و یا محیط بیرون نباشد. (در
برابر رطوبت محافظت شود.) لایه های مطرح شده در نمودار 3-1 عملا در شرایط و
ساختارهای طبیعی در نظر گرفته شده اند. توصیه می شود که فولاد دارای پوشش
روی – آلمینیوم در تماس با بتون خیس (تازه) قرار نگیرد.
آئین نامه و قوانین
تمامی
سازه ها باید با مقتضیات و شرایط آئین نامه ساخت و ساز محلی و یا در صورت
عدم دسترسی با شرایط آئین نامه ساخت و ساز ملی کانادا مطابق باشد و مورد
تائید مقامات قضایی باشد.
اسکلت فولادی سبک غیر باربر در بخش 24-9 آئین نامه ساخت و ساز ملی کانادا گنجانده شده است.
همانطور
که در این کتاب بحث کردیم، LSF باربر توسط مرکز سازه ها و عناصر کانادایی
برای تطابق با شرایط بخش 9 آئین نامه ساختمان سازی ملی کانادا، همانطوریکه
در بخش NBCC1995 (( Equivalents )) 2.5 ارزیابی شده اند.
طرح ظرفیت و گنجایش اجزاء سازه ها مطابق با بخش 4 NBCC می باشد.
اجزاء اسکلت بندی
همانطور
که در شکل 4-1 نشان داده شده است، سازه های فولادی سبک صنعتی از نوعی
فولاد سرد شده استفاده می کنند که در آن ورقه های فولاد به شکل(C) در می
آیند. تولرانس برش طولی زیاد نوعی از فرآورده های صنعتی فولاد است.
سازندگان سازه های فولادی در خصوص جزئیات می توانند مشاوره ای داشته باشند.
برشهای تیرچه ها و استاد دارای بالهای لبه داری هستند که سبب
افزایش استحکام آنها می شود. Track section ها از بالهای غیر استواری که به
صورت جزئی به سمت داخل زاویه دارند، ساخته شده اند که استادها را قبل از
اینکه با گیره محکم شوند موقتا نگه می دارند و همچنین به استادها این اجازه
را می دهند تا وزن وارده بر جان را تحمل کنند. شکل 5-1 برش عرضی انواع
پیکربندی استاد و تراک را نشان می دهد که برای سرهم کردن (ساختن) سرتیرها،
چهارچوبها و سر درها سوار شده اند.
این ترکیبات برای ساخت و سرهم کردن تیرها باید تحت نظارت مهندس باشد. این شکل چگونگی ترکیب اجزای مختلف را نشان می دهد.
سازه های باربر استاندارد
سازه
های فولادی باربر استاندارد مسکونی مورد استفاده در کانادا در جدول 6-1
لیست شده اند. در ستونهای جدول زیر، فاصله 610 میلیمتر (24 اینچ) از مرکز،
برای نوعی از وضعیت بارگذاری دیوار و کف استفاده می شوند. جداولی که اجزاء
را از آن می توان انتخاب کرد و بروشورهای سازندگان LSF در دسترس هستند.
مقاطع غیر استاندارد نیز موجود هستند اما اندازه های استاندارد به دلیل
دسترسی به آنها پیشنهاد می شوند. فهرستی از سازندگان LSF از CSSBI موجود
است.
سازه های غیر باربر استاندارد
اندازه های سازه های غیر
باربر استاندارد که معمولا در کانادا مورد استفاده قرار می گیرند در جدول
7-1 لیست شده اند. هر استاد باربر ممکن است به عنوان استاد غیر باربر نیز
مورد استعمال قرار گیرد. در حالیکه سازه های غیر باربر (استادها و تراک)
هرگز به صورت باربر به کار گرفته نمی شوند.
Standard Track Section
Standard
Track Section برای تمامی سایز های تیرچه ها و استادها موجود هستند. این
نکته حائز اهمیت است که Track Section ها برای تحمل بار سازه بدون اینکه
درون سازه های باربر بتن ریزی شوند، طراحی نشده اند. زمانیکه اسکلت بندی
استفاده نمی شود طراحی مهندسی ضروری می نماید.
مقطع مرکب سازه
برشهای
خطی( Track Section )ها برای تشکیل مقاطع مرکب می توانند با مقاطع C ترکیب
می شوند. (شکل 5-1) تا به عنوان تیرها- سرتیرها، چهارچوب ها یا جک استادها
استفاده شوند و در شرایط و موقعیتهای دیگر استحکام بیشتری را موجب می
شوند. تمامی بخشهای سرهم شده (ترکیب شده) باید از اجزائی با ضخامت یکسان
تشکیل شوند و در هر 610 میلیمتر یا 24 اینچ با یکدیگر متصل شوند. طول این
اجزاء نیز باید یکسال باشد مگر اینکه هدفشان غیر سازه ای (غیر ساختمانی)
باشد.
جداول موجود در این کتاب که ظرفیت انواع اجزاء ساختمانی را ارائه
می دهند که اغلب د رسازه های فولادی استفاده می شوند. امکان پیکربندی های
دیگر نیز وجود دارد اما ظرفیتهایشان باید با استاندارد CSA 136 مطابق باشد.
Accessories
سازندگان اسکلت فولادی سبک میزانی از Accessories
مورد نیاز برای سازه های مسکونی شامل تسمه های پل سازی، تقویت کننده جان و
اتصالات گیره (بستها) را نیز تولید می کنند.
بغلبندی دیوارهای افقی
بغلبندی
و پل سازی تسمه های افقی برای گیرداری دورانی را برای استادهای باربر
فراهم می کند و استادها را از دو سو بهم متصل می کند ( شکل 8-1). این پل
سازی در نهایت با پهنای 38 میلیمتر و ضخامت 879% میلیمتر (346% x 2/1-1
اینچ) ورقه های فولادی انجام می شود. طراحی استاد حداکثر فاصله این بست ها
را بر طبق جداول انتخابی (پیوست A ) یا کاتالوگ های سازندگان تعیین می کند،
اگر تخته کوبی سازه بیرونی استفاده می شود، نیازی به بغلبندی در آن قسمت
نمی باشد، اگر چه در بال استاد داخلی باید نصب شود.
سخت کننده جان
همانطور
که در شکل 9-1 نشان داده شده است، در تمامی قسمتهایی که بار متمرکز روی
تیرچه کف یا مقطع خطی متحمل می شود از سخت کننده جان استفاده می شود. سخت
کننده جان قطعه کوچکی از استاد باربر با ضخامت حداکثر 879% میلیمتر (346%
اینچ) می باشد. سخت کننده بالی با پهنای 38 میلیمتر (2/1-1 اینچ) دارد که
به آن اجازه می دهد تا درون بالهای 41 میلیمتری تیرچه جا شود. سخت کنندگان
می توانند بر روی یکی از زوایای جان تیرچه نصب شوند، و نهایتا با 8-3 پیچ
به تیرچه بسته شوند. سازندگان LSF معمولا این سخت کنندگان را به عنوان بخشی
از بسته بندی تیرچه کف در نظر می گیرند.
نبشی بست ها
نبشی بست
ها برای اتصال تیرچه های کف به سر تیرها، تیر سردرها به استاد اصلی
(میانی) یا سرتیرها به تیرهای لب بند مورد استفاده قرار می گیرند. ضخامت
نبشی بست ها نهایتا 438/1 میلیمتر (566% اینچ) می باشد و طول آنها کمتر از
عمق 25 میلیمتری تیرچه ها نیست. تعداد پیچهایی که برای اتصال نبشی بستها به
کار می رود بستگی به اندازه اجزاء متصل شونده دارد.
اتصال دهنده ها
معمولا
فقط پیچها در اسکلت بندی فولادی سبک استفاده می شوند. یک مته فلزی می
تواند سوراخی را ایجاد کند و اجزا را با اطمینان با یکدیگر متصل کند. این
پیچها اندازه های مختلف و با توجه به نیاز ها ساخته می شوند. در شرایط خاص و
یا برای تجهیزات تکراری ابزارهای خاص و اشکال مختلفی از اتصال دهنده های
مکانیکی همچون میله های پنوماتیکی (بادی) یا جوشکاری اقتصادی تر است.
سازنده LSF، تولیدکنندگان اتصال دهندگان و ابزارها می توانند در صدد به دست
آوردن اطلاعات بیشتر در این زمینه باشند. در این کتاب اتصال دهنده ها فقط
محدود به پیچ است.
به خاطر داشته باشید که تعداد 8 پیچ که اغلب در این
کتاب تعیین و مشخص شده اند حداقل تعداد می باشد و برای اجزاء ضخیم تر پیچ
های بیشتری مورد نیاز می باشند.
انواع کلاهک پیچ
شکل کلاهک
Self-drilling screw ها بسته به کاربردهای خاصی که دارند متنوع است. شماره 2
Philips و Robertson رایج ترین شیارها برای کلاهک پیچ می باشند. شکل زیر
انواع مختلفی از کلاهک های پیچ که در بازار موجود می باشند را نشان می
دهد.(شکل 11-1)
کلاهک سر پهن (Pan Head): که معمولا استادها را به
تراک می بندد، پل های فولادی را بهم مرتبط می کند، تسمه ها یا کانالها ی
زیر ساختی را به استادها یا تیرچه ها و چهارچوب های فولادی در را به
استادها متصل می کند.
کلاهک واشری 6 گوش (Hem Washer Head): که معمولا
برای بستن اجزاء ضخیم تر اسکلت بندی، اتصالات خارجی و اتصالاتی که با سطح
تماس پیدا نمی کنند، به کار می رود و سایز 8 میلیمتر (16/5 اینچ) معمولا
رایج است.
کلاهک پنکیک مانند (Pancake Head): که معمولا برای اتصال
شبکه های زیر ساختی به اسکلت فولادی یا در مناطقی که مصالح ساختمانی سخت در
روی پیچ ها قرار داده می شوند به کار می روند. این نوع بعضی وقتها به
عنوان Wafer Head Screws خوانده می شوند.
کلاهک شیپوری (Bugle Head):
که معمولا برای سوراخ کردن روکش گچی، تخته چند لایه یا پرداخت مصالح
ساختمانی بدون خرد کردن مصالح ساختمانی یا شکنندگی در سطح به کار می رود و
یک سطح صاف و هموار برای سهولت در پرداخت به وجود می آورد.
Wafer Head:
که از کلاهک تخت یا شیپوری بزرگ تر است و برای اتصال مصالح ساختمانی نرم و
انعطاف پذیر به استادهای فولادی استفاده می شود و یک سطح همترازی را برای
نائل شدن به یک ظاهر تمیز و پرداخت شده فراهم می کند.
Low-Profile Head: معمولا برای اتصال اجزلء LSF در مواقعی که مصالح ساختمانی سخت به کار می روند مفید فایده است.
Trim
Head: که معمولا برای بستن و متصل کردن زوارهای چوبی یا مصالح ساختمانی
متراکم و خیلی ضخیم به استادهای فولادی به کار می رود. کلاهک کوچک درون
زوار فرو می رود و اجازه می دهد که پرداخت با اندکی دست خوردگی (ناهمواری)
سطح مصالح ساختمانی آسانتر صورت گیرد.
کلاهک بیضوی (Oval Head): در
مواقعی استفاده می شود که سوراخهای یکی از ابزاری که باید به اسکلت متصل
شود بزرگتر از حد کعمول است (مثلا جعبه الکتریکی) و همچنین برای اتصال قفسه
ها و دستکها به اسکلت به کار می رود.
انواع نوک پیچ و شکل دنده ها
در
اسکلت فولادی ساختمانهای مسکونی 2 نوع رایج نوک پیچ وجود دارد: نوک تیز و
نوک مته ای شکل. (به تصویر 12-1 نگاه کنید). پیچ های نوک تیز برای
فولادهایی با ضخامت 879% میلیمتر (346% اینچ) به بالا به کار می رود و ممکن
است یک شمعک تیز یا نوک های تیز مشابه با آنهایی که در حال حاضر در سیستم
HVAC برای فولاد مورد استفاده قرار می گیرد، داشته باشد. نوک های قله ای
شکل برای ورقه های جداگانه با ضخامت 7/12 میلیمتر (5/0 اینچ) به بالا طراحی
شده اند و در سوراخ کردن نقش دارد.
بسته به ضخامت مصالح ساختمانی
که باید متصل شوند، دنده های سرتاسر پیچ با جلوگیری از گیر کردن دنده ها
درون واحدهای فولادی فرآیند سوراخ کردن را انجام می دهند. به این صورت که
اولین لایه را سوراخ می کنند و سپس رسوخ می کنند و در انتهای دیگر پیچ،
دنده ها تا کلاهک ادامه نمی یابند. زمانی که چوب یا دیگر مصالح ساختمانی
سخت به فولاد متصل می شوند لایه ها به یکدیگر متصل می شوند.
حداقل سایز پیچ
اغلب
اتصالات در اسکلت فولادی ساختمانهای مسکونی مستلزم تحمل وزن بار بوسیله
طراحی سازه می باشد. جدول 13-1 حداقل سایز پیچ را بسته به ضخامت ورقه های
متصل شونده تعیین می کند. اتصالات اجزاء غیر سازه ای همچون خشکه چینی، ورقه
های عایق بندی با هر نوع و اندازه ایمی تواند استفاده شوند.
شکل 13-1: اندازه های پیچ برای اتصال فولاد به فولاد
ابزار
بسیاری
از مراحل و ابزاری که در LSF به کار برده می شوند با مراحل و ابزار اسکلت
بندی چوبی مشابه است. در LSF علاوه بر ابزار مورد استفاده در اسکلت چوبی
ابزار زیر نیز مورد نیاز است:
• چکش فلزی با دو سوی اره ای
• هیلتی چند زمانه و رفت و برگشتی (ماکسیمم 2500 دور در دقیقه)
• پیچ گشتی 8 میلیمتری
• پیچ های شماره 2 Philips و شماره 2 Robertson
• انبردست IIR و 6R
• قیچی فلزبری
• سطح مغناطیسی تا 6 فوت
و همچنین ابزار اختیاری:
• علامت گذار
• سوراخ
ابزاری که اغلب مورد استفاده قرار می گیرند شامل قیچی فلز بر، اره گرد یا قلمی می باشد.
رده بندی مصالح ساختمانی و محل انبار کردن
نقشه
ساختمانهای اسکلت چوبی برای تبدیل شدن به اسکلت فولادی باید از جداول
اجزاء انتخابی استفاده کنند. (پیوست A). همچنین سازندگان LSF ممکن است
بتوانند راهنمایی را برای تبدیل طرح یک اسکلت چوبی به اسکلت فولادی تهیه
کنن. خدمات مهندسی برای خراب کردن ساختمان کارآمد هستند که خارج حوزه بحث
ما در این کتاب است.
نمایندگیهای سازنده LSF یا فروشندگان مصالح
ساختمانی می توانند اطلاعاتی را راجع به قیمت و کاربردهای محلی و روزمره
ارائه دهند. همچنین، بعضی سازندگان ممکن است راهنمایی هایی را در مورد
طراحی، محل کار و انتخاب و کاربرد مناسب ابزار ارائه دهند.
تفاوت در رنگها
سازندگان
کانادایی اسکلت فولادی ساختمانهای مسکونی، انتهای سکشنهای باربر (Load
Bearing Section) (جویست ها و استادها) را با رنگهای متفاوتی رنگ آمیزی می
کنند تا ضخامت فولاد در آن محدود به آسانی قابل تشخیص باشد. استانداردهای
مربوط به ضخامت فولاد و رنگهای رایج و متداول هستند اما رنگهای دیگری نیز
مورد استفاده قرار می گیرند. برای جلوگیری از سردرگمی و اشتباه این دسته
بندی به ترتیب ضخامت می باشد.
Cut List
برش یا تکه های اولیه
اجزاء اسکلت فولادی ارائه شده از سازندگان LSF از اسکلت چوبی بسیار متفاوت
است.نقشه اولیه و سوار کردن مناسب و درست اجزاء بسیار مهم است. نقشه و طرح
اولیه ضخامت و طول اجزاء اسکلت بندی را مشخص می کند که همان Cut list است
که توسط سازندگان LSF استفاده می شود. سازندگان LSF معمولا برش طولی
استادها، Joist ها و متعلقات آنها را ارائه می دهند. اجزا یا اندازه های
متفاوت مطابق با نقشه نصب می شوند.
با یک سازنده LSF برای جدول زمانی
دقیق مشورت کنید. بعضی از اندازه و طولهای استاندارد ممکن است توسط سازنده
LSF تهیه شوند. معمولا طول زیر 2/1 متر (48 اینچ) در محل کار برش داده می
شوند. عملیات برش را با سازندگان LSF چک کنید. سازندگان ممکن است قطعات را
در ابتدا برای Web Stiffener، پل بندی، سر تیرها و استادها که برای پنجره
ها و درها استفاده می شوند، برش بزنید. ترکها معمولا در اندازه های
استاندارد فروخته می شوند و می توانند در اندازه های مخصوص برای کاربردهای
خاص مرتب شوند. اندازه استاندارد Track که در ساختمانهای مسکونی استفاده می
شوند معمولا با اندازه های رایج در سازه های تجاری متفاوت است.استادهای
غیر باربر فولادی را می توان به آسانی توسط قیچی آهن بر، برش داد. برای برش
Joistها یا استادهای باربر ضخیم تر می توان از قیچی های برقی استفاده کرد.
هنگامیکه تعداد برشها زیاد می باشند یک Chop saw با یک تیغه ساینده به کار
سرعت عمل می دهد.
نگاهی کلی به اسکلت بندی
سه روش عمده برای
اسکلت یک ساختمان وجود دارد: ساختمان چوب بستی یا اسکلت چوبی، ساختمان
پانلی، ساختمان مدولی. امروزه هر یک از این روش ها برای ساختمان سازی مورد
استفاده قرار می گیرند اما Stick-built construction رایج تر است. برای
پروژه های چند واحدی یا پروژه هایی که از یک طرح تکراری استفاده می کنند،
روش Panelization مقرون به صرفه تر است. پانلهای پیش ساخته دیوار، کف و سقف
می توانند مستقیما به محل کار حمل و سریعتر نصب شوند. ساختمان سازی با
قطعه های پیش ساخته مزایای زیادی دارد مخصوصا در مکانهایی که صنایع ساختمان
سازی به خوبی سرویس دهی نمی دهند. (مثلا مکانهای دور و توسعه نیافته)
قاب بندی (In-line Framing)
هنگامیکه
دیوارها با قابهای فولادی ساپورت می شوند، قاب فولادی کف باید با تیرچه
(Joist) هایی که در زیر آنها استادهای باربر قرار دارند، ساخته شوند.
(نمودار 1-1)
پیچ های اتصال دهنده
حداقل سایز پیچها برای اتصال
فولاد به فولاد باید بر طبق نمودار 13-1 باشد Self-drilling sheet metal
screw در مواقعی به کار می روند که ضخامت فولاد بیش از 879/0 میلیمتر
(0346/0 اینچ) باشد. پیچهای نوک تیز برای فولادهایی با ضخامت 879/0 میلیمتر
(0346/0 اینچ) یا کمتر به کار می روند. حفاظت از خوردگی پیچها باید حداقل
08/0 میلیمتر (0003/0 اینچ) باشد.انواع دیگری از اتصالات در LSF همچون پیچ،
پرچ و یا جوش مورد استفاده قرار می گیرند. در شرایط خاص و برای جایگزینی
این اتصالات با یک طراح حرفه ای مشورت کنید.
شرایط پیچ های اتصال دهنده
اندازه و تعداد پیچهای مورد نیاز در بخشهای مرتبط در این کتاب مشخص شده است.
شرایط زیر را نیز در نظر بگیرید:
•
نوع Head (کلاهک)، دنده ها و انواع نوک: موقعیتهای کاربرد و پیشنهادات
سازندگان باید نوع کلاهک، دنده ها و نوع نوک پیچی را که مورد استفاده قرار
می گیرد را مشخص کند. این ویژگیها خصوصیات ساختاری پیچ نمی باشد.
• سایز پیچ: نمودار 13-1 سایز پیچ مورد استفاده را مشخص می کند.
• درجه و میزان فرورفتگی (نفوذ): همه پیچها باید حداقل تا سومین دنده (Threads) درون فولاد فرو روند.
• فاصله از لبه: حداقل فاصله از یک پیچ به لبه آزاد اجزاء فولادی باید 5/1 برابر قطر پیچ باشد.
• فواصل: حداقل فاصله از مرکز یک پیچ به مرکز پیچ دیگر باید 5/2 برابر قطر پیچ باشد.
•
مقاومت خوردگی: همه پیچها باید با 008/0 میلیمتر یا (0003/0 اینچ) با گرد
روی یا پوششهای مناسب دیگر که غیار حفاظتی بالایی دارند پوشش داده شوند
(عایق بندی شوند).
مراحل اتصال پیچ
پیچ گوشتی برقی با سرعت متغیر
(2500-0 دور در دقیقه) با موتور برقی حداقل 5/4 آمپر برای فرو رفتن پیچها
درون اسکلت فولادی باید استفاده شود. این پیچ گوشتی برقی باید در ابتدا
سرعتش کم باشد و سپس تندتر شود. به محض اینکه پیچ درون ورقه های فولادی فرو
رفت، پیچ گوشتی باید آزاد شودتا پیچ هرز نشود یا نشکند. اگر پیچ هرز شد یک
پیچ دیگر باید استفاده شود. گیره دستی با قفل کردن گیره دستی (c-clamps)
از جدا سازی اجزاء اسکلت جلوگیری می کند. برای اینکه کار با نتیجه بهتری
انجام شود، آچار پیچ گوشتی برقی مطابق با نیاز باید استفاده شود.
چوب در اتصالات فولادی
زمانی
که در زیر کف سازی، چوب به تیرچه های (Joists) فولادی متصل می شود، اتصال
دهنده Low ofer head پیشنهاد می شود. اگرچه پیچهای نوع bugle head 8 نیز
استفاده می شود. فاصله پیچها در سر تا سر لبه ورقه ها 152 میلیمتر (6 اینچ)
و در مرکز 300 میلیمتر (12 اینچ) می باشد. حداقل فاصله از لبه در انتهای
ورقه ها باید 10 میلیمتر (8/3 اینچ) باشد. موقعی که اجزاء چوبی ضخیم تر به
یکدیگر متصل می شوند برای بست دهنده های مناسب به سازندگان گیره ها و بست
ها رجوع کنید. از سازگاری متصل شونده ها با اجزاء اطمینان حاصل کنید. برای
جزئیات بیشتر یا سازندگان پیچ و بست مشورت کنید.
علاوه بر پیچها از
چسبهای مخصوص نیز برای اتصال زیر سازیهای کف (Sub floor) به تیرچه ها
(Joists) استفاده می شود. استفاده از چسبها برای محکم و سفت کردن سیستم
سازه ای و جلوگیری از جا بجایی و حرکت های مختلف میان تیرچه های کف
(Joists) و زیر سازی (Sub floor) که بعدا باعث ایجاد صدای جیر جیر می شود
کار آمد است.
فولاد در اتصالات چوبی
موقعی که قطعه های چوبی متصل می شوند wood screws 10 به کار می رود.
دنده
های پیچ (Screw threads) برای گیرش کافی باید حداقل 25 میلیمتر (1 اینچ)
داخل چوب نفوذ کند. از آنجائیکه پیچهای چوبی نوکی که برای سوراخ کردن
ندارند، بهتر است برای ایجاد سوراخهای درست از قبل سوراخها را ایجاد کنیم.
پیچ کردن اسکلت غیر باربر
بست
مناسب و استاندارد برای اسکلت غیر باربر داخل پیچ های نوک تیز Pan head
11x 6 میلیمتر (16/7 اینچ) می باشد. این پیچها به آسانی درون ترک (Track)
ها و فلنگها (Flanges) استادهای فولادی غیر باربر با پیچ گوشتی می روند.
پیچ های نوع Pan head
برای پرداخت لایه های خشکه چینی مناسب هستند. پرچ کردن برای این نوع از اسکلت بندی استفاده می شود.
پیچ کردن دارای وال (Screwing Drywall)
(تیغه
سبک دو جداره) برای فولادهایی تا ضخامت 879/0 میلیمتر (0346/0 اینچ) به
تیغه سبک دو جداره (Dry wall) پیچهای با نوک تیز 31 x 6 میلیمتر (4/1- 1
اینچ) به کار می رود. برای فولادهای ضخیم و سنگینتر، پیچهای نوک مته ای
موجود هستند.
پرداخت
یک نوار میخ کوبی (Air nailed) معمولا برای
اتصال و بستن قرنیزها (Base board) قالب ها و دیگر لوازمات پرداخت با اسکلت
فولادی به کار می رود.پیچ های پرداخت کاری نیز موجود هستند.
ایمنی
کارهای
ایمنی ساده می تواند اغلب خسارات را از بین ببرد و یکی از جنبه های مهم
کار روزمره در محل کار است. هر ایالت قانون سلامتی و ایمنی مخصوصی دارد و
از این قوانین باید همیشه پیروی شود. کار با فولاد مخاطرات ایمنی و سلامتی
خاصی را در بردارد که باید از آنها آگاه شوید بعضی از آنها به شرح زیر می
باشند:
• زمانی که فولاد خیس یا یخ زده است، بسیار لغزنده است.
• دمای فولادی که در معرض گرما یا سرما قرار گیرد ممکن است هنگام لمس کردن خیلی داغ یا سرد باشد.
•
باید به یاد داشته باشیم که برخلاف چوب، فولاد رسانای الکتریسیته است.
برای جلوگیری از برق گرفتگی همیشه دقت کنید که اجسام فولادی در معرض منابع
برقی نباشند.
• تیرچه ها پایدار نیستند مگر اینکه توسط زیر ساختها
بهطرز مناسبی نگه داشته شوند. به همین منظور، کارگران نباید در بالای ترک
های دیوار فولادی باسیتند. Steel Track ممکن است بر اثر وزن شخص کج شوند.
نقشه، طراحی، پروانه (مجوز) و Cut lists
جزئیاتی وجود دارند که توسط طراح حرفه ای باید طراحی شوند و باید در مجوز ساختمان سازی به کار گرفته شوند.
وقتی که طرحها و نقشه های معماری آماده شدند باید برای یک طراح حرفه ای فرستاده شوند.
نقشه سقف و خرپا باید جزئی از مجوز ساختمان سازی باشند.
سازنده
باید یک Cut list را از نقشه ها که اجزاء مورد نیاز برای ساختمان سازی را
فهرست می کنند تهیه کند. با این کار سازنده به شما کمک می کند.
سیستم ساختمانی D.C.G
همگان آگاهند که قرن 21 را سده بحران انرژی نیز نامیده اند. بی علت نیست اگر اخیراً در گوشه و کنار این کره خاکی شاهد بروز جنگ هایی بر سر تصاحب منابع انرژی هستیم. بدیهی است با توجه به روند افزایش جمعیت مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه و محدود بودن منابع انرژی این کشمکش ها بیشتر و جهانی تر شوند. اما متخصصین و دانشمندان جهان در پی چاره اندیشی، امروزه به فکر کاهش اتلاف انرژی و صرفه جویی آن به روش های مختلف افتاده اند که یکی از مهمترین آنها استفاده از مصالح جدید و عایق در ساختمان سازی است. با این عمل مقادیر بسیار زیادی از انرژی ذخیره خواهد شد، از طرفی استفاده از مصالح یاد شده نباید بگونه ای باشد که سرعت احداث ساختمانها را کاهش دهد زیرا در اینصورت مقرون به صرفه نخواهند بود.
سیستم های نوین احداث بنا با در نظر گرفتن دو عامل مهم فوق الذکر و عوامل دیگری نظیر استحکام سازه ای، مقاومت در برابر حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، آتش سوزی، و ... طراحی و اجرا می گردند که می توان کارآمدترین آنها را سیستم ساختمانی D.C.G نامید.
شرکت D.C.G با تکیه بر استفاده از تکنولوژی روز دنیا در امر ساختمان سازی و مزیت های بیشمار آن اقدام به ارائه این روش جدید و سریع و منحصر بفرد در صنعت ساختمان نموده است.
روش ساخت
ابتدا باید زیر تمامی دیوارها را یک فونداسیون نواری از بتن مسلح به عرض و ضخامت طراحی شده و ایجاد نمود. خاطر نشان می سازد که جهت اتصال مطمئن دیوارها به فونداسیون باید از میلگردهای فولادی به قطر و فاصله معین طبق نقشه سازه ای استفاده کرد پس از این مرحله و اتمام ساخت فونداسیون ها باید نسبت به نصب قطعات دیوار اقدام نمود. بدلیل یکپارچه بودن دیوارها لازم است عایقکاری رطوبتی در صورت نیاز بر روی فونداسیون ها انجام گیرد. پس از آغاز نصب قطعات دیوارها باید نسبت به قرار دادن میلگردهای افقی و قائم به مقدار لازم طبق نقشه های سازه ای اقدام نمود. پس از نصب قطعات دیوار به ارتفاع مناسب باید نسبت به بتن ریزی داخل جداره دیوارها مبادرت نمود. بتن باید با روانی مناسب و اندازه دانه ها تا حداکثر 16 میلی متر باشد. برای محل درها و پنجره ها باید از قطعات یک طرف بسته استفاده شود و برای بالای درب یا پنجره ها (نعل درگاه) باید از قطعه مخصوص آن استفاده نمود. پس از بتن ریزی کامل دیوارها و رسیدن به مرحله اجرای سقف اگر سقف پیش بینی شده شیب دار باشد باید از یک سازه چوبی برای زیر سازی قطعات استفاده نمود که این سازه چوبی به آماتورهای انتظار بیرون زده از دیوارها متصل و محکم می گردد.
اگر سقف پیش بینی شده بصورت افقی باشد از قطعات پیش ساخته شبیه بلوک های بتنی استفاده می شود.فقط کافیست تیرچه های فلزی در طول قرار گیرند و قطعات پیش ساخته مابین آنها جای داده شوند و سپس یک شبکه از میلگرد در بالای سقف تعبیه می شود و نهایتاً بوسیله بتن با روانی مناسب پوشش نهائی اجرا می گردد.
مزایای سیستم ساختمانی D.C.G
پیش ساخته بودن : قطعات اصلی این سیستم از جنس پلی استایرن انبساطی ( EPS ) و توسط قالب های مخصوص تولید می گردند. تولید قطعات می تواند هم در محل کارخانه و هم در محل کارگاه با استفاده از واحدهای تولیدی قابل حمل انجام شود.
مزیت های زیست محیطی : روش تولید قطعات و حمل و نگهداری آنها بگونه ای است که هیچ نوع آلودگی در این مسیر ایجاد نمی گردد و خط تولید عاری از هرگونه آلودگی زیست محیطی است که این ویژگی یکی از مزیتهای بزرگ استفاده از این روش است.
سهولت اجرا : نصب قطعات در طول احداث بنا بسیار ساده و راحت است و بدون نیاز به ماشین آلات سنگین انجام می شود و با توجه به وزن ناچیز آنها تعداد نیروی کار لازم نیز بطور چشمگیری کاهش خواهد یافت.
سیستم یکپارچه سازه ای : بدلیل پر شدن فضای داخلی تمام دیوارها از بتن مسلح ساختمان بصورت یک قاب یکپارچه بتنی و کاملاً مستحکم ساخته می شود.
مقاومت زیاد در مقابل زمین لرزه : بدلیل استفاده از بتن مسلح در تمامی دیوارها و سقف ها و یکپارچه بودن اتصالات، این نوع سازه در مقابل زمین لرزه مقاومت قابل توجهی از خود نشان می دهد ( 9 درجه در مقیاس ریشتر ) و مناسب برای مناطق زلزله خیز نظیر ایران است.
صرفه جویی در منابع مالی : بدلیل اینکه پس از پایان احداث ساختمان دو لایه عایق در هر طرف دیوارها وجود دارد این مسئله تبادل حرارتی از دیوارها و سقف را بطرز چشمگیری کاهش می دهد بطوریکه در این حالت 70% از انرژی هدر رفته در شرایط متفاوت، ذخیره می گردد و این مسئله در دراز مدت صرفه جویی در مصرف انرژی و در منابع مالی را بدنبال خواهد داشت و به همین ترتیب استفاده از دستگاههای خنک کننده در مناطق گرمسیری و سردسیر تقلیل خواهد یافت.
نیروی کار ارزان : روش نصب قطعات بسیار ساده و راحت است بطوریکه احتیاج به مهندسین و کارگران با تجربه و آموزش دیده ندارد و بااندک آموزش مختصری به کارگران غیر ماهر می توان کار را به انجام رساند. ضمناً بدلیل سبک بودن قطعات حوادث کارگاهی کاهش می یابند.
سهولت اجرای کارهای تأسیساتی : بدلیل سبک بودن و برش پذیر بودن قطعات D.C.G ساخته شده از پلی استایرن انبساطی عملیات بعدی ساختمانی از قبیل نصب درها و پنجره ها، سیم کشی و لوله کشی آب، گاز و برق براحتی انجام می گیرد.
نما سازی داخلی یا خارجی : بدلیل طرح انحصاری و منحصر بفرد قطعات پیش ساخته ( EPS ) انواع پلاسترهای مرسوم نما کاملاً به سطح قطعات می چسبد و یک نمای یکپارچه و زیبا را در نهایت بوجود می آورد.
سرعت نصب قطعات : طبق محاسبات و آمارگیری های بعمل آمده سرعت نصب و ساخت دیوارها در این حالت چهار برابر روش های موسوم ساخت دیوار است و با توجه به سرعت اجرای کار در صورت آماده بودن تمامی قطعات، زمان ساخت به شکل قابل ملاحظه ای کاهش می یابد که در نتیجه باعث بازگشت سریعتر سرمایه و رونق اقتصادی می گردد.
شرکت DCG با آوردن جدیدترین و مؤثرترین تکنولوژی صنعت ساختمان سازی به ایران سعی در اعتلای این صنعت در کشور دارد.
امروزه با توجه به روند افزایش جمعیت و محدود بودن منابع انرژی در جهت کاهش اتلاف و صرفه جوئی آن به روشهای مختلف، لزوم استفاده از مصالح جدید و عایق سازی در مبحث ساختمان اجتناب ناپذیر بوده و متخصصین این صنعت را به چاره اندیشی واداشته است.
شرکت DCG با تکیه بر استفاده از تکنولوژی روز دنیا در امر ساختمان سازی موجب ایجاد مزایا و توانمندیهای ویژه ای به شرح ذیل می گردد:
۱- استفاده از دیوارهای باربر و حذف تیر و ستون در ساختمان قابلیت انعطاف پذیری جانمائی پلان معماری در بناها را ساده و راحت تر می نماید.
2- با توجه به برشی بودن کلیه دیوارهای سازه ای و نیز با در نظر گرفتن با کسی عمل نمودن کل سازه، قابلیت جذب انرژی ناشی از لرزش زمین در ساختمان بسیار بالا رفته که منجر به مقاومت زیاد در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله می گردد.
3- استفاده از پنل های دیواری و سقفی پلی استایرن به طور همزمان در امر ساختمان سازی، وزن سازه و بالطبع اعمال نیروهای جانبی (ناشی از زمین لرزه) به ساختمان را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
4- پوشش پنج سانتی متری پلی استایرن در طرفین دیوارهای بتن مسلح، عملکرد سه عایق مهم در امر ساختمان سازی (رطوبتی، حرارتی، صوتی) را تواماً داشته و ضمناً اجرای ساختمان در نواحی مختلف ایران را با هر گونه شرایط جوی پذیرا بوده و آسان می نماید.
5- استفاده از قالبهای دیواری پلی استایرن باعث افزایش در سرعت ساخت و 70% کاهش اتلاف انرژی می گردد.
6- قابلیت پذیرش اجرای هر نوع نازک کاری در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان در این سیستم وجود دارد.
طراحی منازل با استفاده از فریم های فولاد سرد
فولاد سرد چیست ؟
اجزای خانوادة فولاد سرداز ورق های فولادی سازه ای ساخته می شود که از طریق پرس ورقهای بریده شده ویا رول فرمینیگ فولاد توسط مجموعه ای از قالب ها شکل داده می شوند برای شکل دهی به این شیوه به عملیات حرارتی نیاز نمی باشد (برخلاف فولاد نورد گرم) وبنابراین آنها را با نام فولاد سرد می شناسند .
اعضای خانوادة فولاد سرد ودیگر محصولات آن نازک تر ، سبک تر ودارای تولید ساده تری بوده ونوعا" نسبت به همتاهای تولیدی به شیوة نورد گرم خود از هزینه های کمتری برخوردارند گستره ای از ضخامت های مختلف فولاد برای برآورده کردن نیازهای سازه ای وغیر سازه ای در دسترس می باشند .
چرا CFS راانتخاب می کنند ؟
فریم های فولاد سرد در طی سالیان اخیر بنابه دلایل متعددی مورد توجه مصرف کنندگان قرار گرفته وتوانسته است که سهمی از بازار را به خود تخصیص دهد . در واقع بیش از 50% از سازه های خانه سازی در ها وایی CFS می باشند. دلایل متعددی برای جلب توجه به سمت فریم های فولاد سرد وجود دارد. فریم های CFS برای کف ودیوارهای داخل بسیار با محصولات چوبی مهندسی و cement board وسازگار می باشند .
مطالعات زمان سنجی متعدد نشان داده اند که مزایایی هزینه ای برای کاربران با تجربه CFS در حدود 2 تا 6درصد کل هزینه بنا می باشند که وابسته به نوع خانه است. همچنین CFS ازتلرانس های ابعادی دقیقی برخوردار است . وبرای مناطقی با مشکل حشرات وموریانه مواجه می باشند گزینه مناسبی است .هیچ دلیلی وجودندارد که منابع موجود برای کمک به طراحان از تسهیلات هزینه ای خاصی برخوردار باشند.
فریم های CFS آزادی در راهکارهای طراحی را ارایه می کنند که نسبت به استفاده از فریم سنتی با صرفه تر خواهند بود . (به عبارتی فضای باز بیشتر ،تیرهای بلند ترو سقف های بلند)
مزایای فریم های CFS
برخی از کیفیات منحصر به فرد فریم های فولادی عبارتنداز :
1- فراوانی : اعضای خانوادة فولادهای سرد به راحتی توسط توزیع کنندگان محلی تامین کنندگان ومصالح ساختمانی در دسترس می باشند .
2- ثبات قیمت: بهای فولاد در طی دو دهه اخیر تقریبا ثابت بوده است .
3-کیفیت یکپارچه : فولاد دارای گره ،پیچش ویامعایب موضعی نمی باشد . همواره ا زنظر ابعادی دقیق بوده وتحت تلرانس های تعیین شده ای تولید می گردد .
همخوانی با استانداردها، فریم های CFS تحت استاندارد های ICC,CABO, IBC ,IRC قرار دارند ، عدم اشتعال ومقاومت بالای آنها امکان استفاده آنها را در ساختمانهایی تا ارتفاع 6 طبقه فراهم می آور ند.
4-انعطاف در طراحی: اعضای خانواده CFS در اندازه های مختلف موجود می باشند وطراح را قادر به برآورده ساختن ملزومات مورد نیاز خود برای بارها ، تحت شرایط اقتصادی ودستیابی به طول تیرهای بلند می نماید.
5-وزن سبک:لیستوفر وزن فلز مصرفی در CFS تاحد 40% نسبت به وزن آهن آلات مرسوم در نورد گرم از مصرف کمتری برخوردارند که این امر وزن سازه را کاهش می دهد .
6-نصب آسان: سوراخهای موجود بر روی این سازه ها نصب خطوط الکتریکی، لوله کشی ومکانیکی را سهولت می بخشد
7-ارتجاع کمتر: فریم های CFS توسط پیچ بهم متصل می گردند واین امر مجازا پس زدگی میخ ها را در روش ساخت منازل چوبی حذف می کند.
8-ظاهر مشابه: پس از نصب سطوح نهایی نمای داخل و خارج، ساختمانهای CFS و فولادی از هم قابل تشخیص نخواهند بود.
9-عدم اشتعال : فولادقابل اشتعال نمی باشد . از انتشار آتش جلوگیری بعمل می آورد وبه راحتی با مقررات اشتعال پذیری تطابق می نمایند .
مشخصات :
When specifying CFS framing members, the universal designator system is typically used. The "STUF" designation identifies any common CFS member using:
• Web Depth (D), expressed in 1/100th inches,
• Flange width (B), expressed in 1/100th inches,
• Minimum Base Metal Thickness (t), expressed in mils (1/1000th inches), and the following designators:
Example: Designation for a 5-½"-16 gauge C-shape stud with 1-5/8" flanges: 550S162-54
CFS members are typically labeled with manufacturer's identification or logo, minimum uncoated steel thickness, minimum yield strength and coating designation (if other than minimum) at a minimum spacing of 48 inches along the length of the member. For users that are accustomed to the old "gage" system of steel thickness, the following conversions may be useful.
عضوهای CFS عمدتا توسط علامت شناسایی با لوگوی تولید کننده ، حداقل ضخامت فولاد بدون پوشش ، حداقل تنش شکست ومشخصات پوشش در حداقل فضای 46 اینچ در طول عضو برچسب زنی می شوند ، تبدیلهای زیر می توانند برای کاربرهای آشنا به سیستم ضخامت فولاد (gage)مفیدباشند .
ضخامت فولاد (mil) ضخامت فولاد gauge کد رنگ Ast/4-c955
18 25
27 22
33 20 سفید
43 18 زرد
54 16 سبز
68 14 نارنجی
97 12 قرمز
آیا خانه های فولادی در معرض خوردگی قرار دارند ؟
مالکین منازل انتظار دارند که خانه هایشان یک عمر یا بیشتر دوام داشته باشند بنابراین، وجود سیستم حفاظتی مناسب در مواد فریم ها برای تحقق این منظور لازم می باشد درمورد فولاد این کار توسط گالوانیزه سازی انجام می گیرد عضوهای فولادی واقع درداخل منازل همچون فریم کف یا دیوارها، سطح خوردگی بسیار کمتری دارند مطالعات نشان داده اند که فولاد با پوشش مرسوم روی G40 بایستی تحت این شرایط تا بیش از 100سال عمر کند . تمامی عضوهای سازه های دارای حداقل پوشش فلزی G60 (یا معادل آن) می باشند . عضوهای فریم غیر سازه ای نیز دارای حداقل پوشش فلزی G40(یا معادل) می باشند . عدم نصب تیرچه های CFS در تماس با مس ضروری است . مواد CFS با چوب خشک دیوارهای پیش ساخته، محصولات ایزولاسیون ویا گچ خشک وسیمان وارد واکنش نمی شوند .درآب وهواهای خاص ونامساعد همچون ساحلی بایستی از پوشش G70برای حفاظت سازه ها استفاده گردد . مانند هاوایی که درآن خوردگی ، موریانه ، زمین لرزه جزو ملاحظات خاص محسوب می گردند .
مواد مورد نیاز
سطح مقطع Cشکل ،گونه مرسوم درفریم های CFS محسوب می شود . یک عضو Cشکل متشکل از یک صفحه جان، یک بال ویک لبه سوراخدار و یا بدون سوراخ می باشد . نبشی، صفحات ، کانالهای زیر سازی وکلاهی نیز می توانند موجود باشند . ضخامت عضو برحسب mils (یک هزارم اینچ) بیان می شود البته سیستم gauge هنوز به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد .(هر چه gauge بالاتر باشد ضخامت کمتر است) . فولاد دربین دیگر مصالح ساختمانی از بیشترین نسبت مقاومت به وزن برخوردار است .
عضوهای فریم CFS توسط عملیات سرد از ورقهای فولاد سازه ای وبرطبق یکی از استانداردهای زیر شکل دهی می شوند .
• ASTM A 653. Grades 33.37.40 &50(Class 1,3)
• ASTM A 722: Grades 33,37,40 & 50A
• ASTM A 875: Grades 33,37,40, & 50(Class 1,31)
فولادهای که برطبق استاندارد ASTM A653 ساخته می شوند بایستی در موارد ملزومات تنشی وارتجاعی با نسبت مقاومت تنشی به نقطه تسلیم حداقل 1.08 وازدیاد طول کل حداقل 10%برای طول 2"و%7 برای 8" همخوانی داشته باشند .
تهیه کردن و حمل و نقل
CFS را معمولاً می توان از پخش کننده های اسکلت فولادی ، تهیه کننده تیغه ها یا تولید کنندههای اسکلت های فولادی ، تهیه کرد.
اجزاء فولادی به صورت دسته یا پالت وجود دارند . با یک جرثقیل می توان تخلیه بار را به راحتی انجام داد . با طراحی برش های دقیق می توانید کار را ساده کنید . نرم افزار Steelxpert یک ابزار عالی برای طراحی این برش هاست . همچنین توصیه می شود که مواد درخواستی را 15% بیشتر سفارش دهید . برای دریافت یک کپی از NT5-99 یا نرم افزار Steelxpert به سایت اینترنتی زیر مراجعه کنید :
http:// www.steelframingalborz.com/
اتصال دهنده های اجزاء CFS
پیچ های خودکار دریل کننده (یا پیچ های نفوذ کننده ) شایع ترین اتصال دهنده ها هستند دیگر تکنولوژی های اتصال مثل اتصال دهنده های بادی ، پودری و چین دار( بدون اتصال دهنده ) نیز قابل استفاده می باشند .
• اتصالات فولاد به فولاد ، معمولاً از پیچ های سرعت شماره 2/1-8 اینچ برای اتصال تیرچه ها / پایه ها به ناودانی ها استفاده می شود .از پیچ های دریل کننده شماره 4/3-10 اینج برای فولادهای ضخیم تر استفاده می شود. از پیچ های دریل کننده با سطح مقطع کوچک برای مواد سخت استفاده می شود . پیچ ها باید با حداقل فاصله مرکزی 0.5 اینچ از یکدیگر نصب شوند.
• اتصالات چوب به فولاد : معمولاً از پیچ شماره 8 دریل کنند به همراه نقطه راهنما برای اتصال چوب به فولاد استفاده می شود . پیچ های خود دریل شونده با سر مخروطی نیز برای وارد شدن به چوب بدون ایجاد ترک در آن طراحی شده اند . پیچ هایی که سر آن آنها ویفر است برای اتصال مواد نرم به پایه های فولادی مورد استفاده قرار می گیرند . از پیچ های سرپخ نیز برای نفوذ در جسم بدون ایجاد خرابی یا ترک در سطح پرداخت استفاده می شود .
پیچ های پوشش ها باید قبل از اینکه سطح پوشش را به داخل فشار دهند ، آن را سوراخ کرده و از آن بگذرند.
• اتصالات صفحات گچی به فولاد . صفحات گچی با پیچ های سرتیز مخروطی شماره 6 اینچ (با نام پیچ تیغه ) ، متصل می شوند . از یک تعیین کننده عمق جهت جلوگیری از ایجاد خسارت به صفحه گچی استفاده کنید. برای فولادهایی با ضخامت بیشتر از 43mils از پیچ های مخروطی خود دریل شونده استفاده کنید .
منابع تولید کننده :
تولید کننده های ملی و ناحیه ای ، واحدهای نورد ، تامین کننده ها و توزیع کننده های فولاد سرد را می توانید در وب سایت زیر بیابید :
http:// www.steelframingalliance.com/
تولید کننده ها می توانند اطلاعات جزئی تری شامل انواع گزینه ها ، ابعاد ، جداول طراحی و خصوصیات ارائه کنند .
انجمن تولید کننده های تیرچه های فولادی (SSMA) ، یک کاتالوگ جامع و یکپارچه شده از تولیدات مسکونی و تجاری سبک ارائه کرده است .
انتخاب یک تولید کننده یا یک واحد نورد که حمایت فنی و خصوصیات دلخواه را به همراه محصول به شما ارائه کند (مثل شکل خاص برای یک معماری تک ) یک مسئله مهم است . مواردی نیز درباره موثر بودن راهنمایی ها وجود دارند که باید بررسی شوند .
گو اینکه این مسائل معمولاً با تجربیات شخصی یا مشاوره با یک استاد آشنا با CFS حل می شوند .
منابع اطلاعات فنی
اطلاعات فنی درباره فولاد سرد را می توانید در وب سایت North American steel framing alliance به آدرس http://www.steelframingalliance.com بیابید . این وب سایت به سایت های دیگر از جمله light gauge steel Engineers Association با آدرس زیر /http:// www.Igsea.com لینک دارد .
هر دو وب سایت دارای اطلاعات مفیدی برای طراحان ، سازندگان و افراد بررسی کننده رعایت شدن قوانین که به یادگیری علاقه مند هستند، می باشند .
فولاد سرد همچنین در قوانین بین المللی ساخت ساختمان ، منتشر شده د ر سال2000 ، توسط International code council. مورد توجه قرار گرفته است .
استاندارد ملی بلوکهای سقفی پلی‌استایرن به شماره 11108 تصویب شد
پیش از این ایرج رهبر -رییس انجمن انبوه‌سازان تهران -در گفت‌و‌گو با دنیای‌اقتصاد گفته بود: اساسا بلوکهای سقفی پلی‌استایرن در صورتی که تاییدیه مرکز تحقیقات ساختمان را داشته باشند خاصیت ضدحریق دارند و استفاده از آنها مجاز است، اما در صورتی که این تاییدیه را نداشته باشند این خاصیت را نداشته و استفاده از آنها مجاز نیست. وی خاطرنشان کرده بود: در همین حال در هنگام استفاده از بلوکهای سقفی پلی‌استایرین از آنجا که قدرت جذب ملات بر روی آنها بسیار ضعیف است، استفاده از توری‌های فلزی روی آنها ضروری است. اما در برخی ساختمانها این بلوکها به تنهایی در طبقات کار گذاشته میشود و همین امر باعث میشود ساختمان زیر پای ساکنان در هنگام راه رفتن حالت لرزش پیدا کند.
رهبر
تاکید کرده بود: برای اینکه خا صیت ضدحریق بودن این نوع تیرچه‌ها جنبه
عملیاتی پیدا کند ضروری است که یک نوع عایق روی آنها نصب شود تا در صورتی
که حریق اتفاق بیفتد آتش با تاخیر به تیرچه بلوک برسد اما در حال حاضر
استفاده از این نوع عایق‌ها هم به ندرت است.
آزمایش فندک معیار نیستبودند.
به دنبال هشدار مکرر کارشناسان در این زمینه که برپایی همایش ها و کنفرانسهای متعدد خبری را به دنبال داشت استاندارد یونولیت ساختمانی تصویب شد. بر اساس مصوبه موسسه استاندارد از بلوک سقفی پلی‌استایرن نباید به عنوان ماده‌ای که مقاومت ساختمان را برعهده دارد، استفاده شود. بلکه از بلوک سقفی باید به عنوان قالب ماندگار که پس از اجرا در سقف باقی می‌ماند برای قالب‌بندی در جان انواع تیرهای T شکل و همچنین قالب زیرین در بتن‌ریزی درجا استفاده شود. مقاومت بلوکها در محاسبات مقاومت سقف منظور نشده و تنها به عنوان قالبهای ماندگار و مصالح پرکننده محسوب میشوند. با این وجود بلوکها باید قادر به تحمل ضربه‌های ناشی از حمل‌و‌نقل متعارف و نیروهای ناشی از عبور و مرور در زمان بتن‌ریزی باشند. این بلوکها به دو شکل، دارای شیار و بدون شیار در قسمت زیرین تولید میشوند. موسسه استاندارد تاکید کرده، فرآورده‌های پلی‌استایرن منبسط شده مورد استفاده در ساختمان باید از نظر رفتار واکنش در برابر آتش، از نوع کندسوز شده (خود خاموش‌شو) باشد و چنانچه 15 ثانیه در معرض آتش قرار بگیرد، میزان پیش‌روی شعله در مدت 20 ثانیه کمتر از 150 میلیمتر باشد. روی تمام صفحات و بلوکهای تولیدی باید نام یا علامت تجاری تولیدکننده، تاریخ تولید، نوع و ابعاد اسمی قید شده باشد. در متن استاندارد ملی بلوکهای سقفی پلی‌استایرن، موارد فنی نحوه کار گذاشتن این بلوکها در سقف طبقات قید شده است. از جمله اینکه برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیرسقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود. پوشش باید به تیرها و تیرچه‌ها متصل و مهار شود. اتصال مستقیم به بلوک پلی‌استایرن (مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی) به تنهایی قابل قبول نیست.
همچنین اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی (اعم از معمولی یا دارای انواع شیار) به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه‌ها (نظیر سامانه راپیتس) استفاده شود، بنابراین تولیدکنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصرف‌کنندگان که مغایر با این موضوع باشد، خودداری کنند.
از آن جایی که دیواره‌های بین واحدهای مستقل (مانند دیوار بین آپارتمان‌های مسکونی یا واحدهای تجاری، اداری مستقل و...) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند. این دیوارها باید از لایه بلوکهای پلی‌استایرن عبور کرده و تا سقف سازهای (یعنی زیر تیرچه یا بتن) امتداد داشته باشند، یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود، به گونه‌ای که بلوکهای پلی‌استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هرگونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده‌اند، جلوگیری شود.
براساس این گزارش بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی باید به دور از هرگونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها، حلالها یا زباله‌های قابل اشتعال) نگهداری شوند. محل نگهداری باید به گونه‌ای باشد که از احتمال ریزش یا تماس براده‌های داغ یا جرقه‌های ناشی از جوشکاری یا هرکاری یا هرگونه شی داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود. محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان باید به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار اصلی جلوگیری شود.
توصیه میشود که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از 60متر مکعب خودداری شود. در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از60متر مکعب بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر 60 متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.
همچنین کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هرگونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است، تعدادی کپسول آتش‌نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها باید پیش‌بینی شود.
بررسی نقاط قوت و ضعف سیستم صفحات ساندویچی با بتن پاششی (تری دی پانل)
نقاط قوت سیستم:
سهولت شکل‌دهی به پانلها برای انطباق آن با طرحهای معماری
ضخامت نسبتاً کمتر دیوارهای خارجی در مقایسه با دیوارهای خارجی متداول.
البته در صورتیکه برای جوابگویی به انتظارات صرفه‌جویی در مصرف انرژی،
ضخامت عایق حرارتی افزایش یابد، ضخامت‌ها تقریباً یکسان خواهد بود.
در حالت سیستم کامل، ایفای نقش جداکننده و عضو سازهای به صورت همزمان
پیوستگی بین کلیه دیوارها و سقف ساختمان و در نتیجه بازپخش و توزیع مطلوب نیروها در اعضای مختلف سازه
در حالت سیستم کامل، ایجاد اتصالات خطی در محل تلاقی پانلهای سقفی به
پانلهای دیواری (به جای اتصالات گروهی)، در نتیجه توزیع یکنواخت‌تر
نیروهای اعمال شده در اعضای دیواری، و نظارت بیشتر و بهتر بر حسن اجرای
اتصالات
سهولت و سرعت نصب و آماده سازی پانلها برای بتن پاششی، به دلیل سبکی و محدودیت اقدامات اجرایی
عدم نیاز به امکانات سنگین نصب
قابلیت انطباق با شیوه‌های طراحی مدولار
عدم وجود محدودیت خاص در مورد پرداخت نهایی سطوح و تنوع در نما. البته
بهترین توجیه اقتصادی در حالت نمای ساده با رنگ یا خود رنگ است
سهولت تامین مصالح و تجهیزات مورد نیاز در داخل کشور
وابستگی اندک به فناوری‌های خارجی
امکان موازی کردن اقدامات اجرایی، با توجه به عدم نیاز به قالب و قالب‌بندی
امکان کاربرد قطعات چندکاره و تیپ و محدود بودن مصالح و قطعات مورد نیاز
هوابندی نسبتاً مناسب دیوارهای خارجی ساختمان
وجود دانش فنی قابل قبول و ضوابط طراحی (سازه، ایمنی در برابر آتش) در مورد ساختمانهای کوتاه مرتبه
عدم وجود محدودیت شعاع حمل و مصرف اقتصادی
اندک بودن احتمال آسیب دیدگی قطعات در حمل و نقل
نقاط ضعف سیستم:
در حالت سازه کامل 3D، محدودیت ارتفاع ساختمان و دهانه‌های سقف‌های آن
دیوار خارجی تمام شده نیز، برخلاف جداکننده‌های متداول (تیغه گچی یا سفالی) در گروه دیوارهای سنگین قرار می‌گیرد
ضخامت بالای دیوارهای داخلی در مقایسه با دیگر تیغه‌های متداول
محدودیت ابعاد بازشوها در حالت سیستم کامل 3D (طبق ضوابط طراحی سقفها و دیوارهای بتن مسلح)
عدم امکان بازیافت مصالح و استفاده مجدد
لازمه ارائه آموزشهای تخصصی لازم برای اجرای بخشهای مختلف
نقش تعیین کننده عوامل اجرا در دقت و کیفیت اجرا، به ویژه در مورد بتن پاششی
تعدد نسبی ابزارهای کمکی اجرا (دستگاه شات کریت، دوخت میلگردها و ...)
لزوم فراوری مواد و مصالح در کارگاه
سختی و در بسیاری از موارد (در در شرایط اقلیمی حاد) عدم امکان کنترل رواداری‌ها و شرایط عمل‌آوری لایه های بتن پاشیده شده
وجود محدودیتهای جدی فصلی در اجرا
سختی کنترل کیفیت، خصوصاً در مورد تعیین ضخامت پوششهای بتن روی میلگردها
لازمه انجام بازدیدهای ادواری برای حصول اطمینان از عدم وجود مشکلات خوردگی در پوشش خارجی دیوار
سختی و در بعضی موارد عدم وجود امکان ایجاد تغییرات در زمان ساخت و در دوره بهره‌برداری
سختی و در بعضی موارد عدم وجود امکان دسترسی به تاسیسات مکانیکی و برقی در حالت اجرای توکار مدارها
عدم امکان تعمیر یا جایگزینی قطعات
لزوم در نظرگرفتن تمهیدات اضافی برای جوابگویی به انتظارات در زمینه صدابندی
لزوم در نظر گرفتن تمهیدات اضافی برای جوابگویی به انتظارات در زمینه صرفه‌جویی در مصرف انرژی
عدم وجود امکان حذف پلهای حرارتی به دلیل عملی نبودن پیوستگی لایه عایق حرارتی
وجود خطر جذب آب و یخ‌بندان لایه بتنی خارجی (در مناطق سردسیر)
عملکرد ضعیف در محیط‌های مهاجم و خورنده
عملکرد ضعیف در مناطقی که تغییرات دمای روزانه و فصلی قابل ملاحظه است، به خصوص زمانی که ضخامت لایه بتنی خارجی اندک است
میزان بالای اتلاف و ضایعات بتن (خصوصاً در حالت پاشش تحت فشار با دستگاه در زیر سقف)
قرارداد اجرای ساختمان بامصالح
قرارداد حاضر به همراه شرایط عمومی ، شرایط خصوصی و دیگر اسناد و مدارک منضم به آن که مجموعا قرارداد واحد محسوب و غیر قابل تفکیک است در تاریخ ............. بین ....................... که در این قرارداد صاحب کار نامیده می شود از یک طرف ، و ........................ که در این قرارداد مجری خوانده می شود از طرف دیگر ، به شرح زیر منعقد گردید :
ماده 1- موضوع قرارداد :
موضوع قرارداد عبارتست از :
............................................................................................................
اجرای کامل تمامی عملیات ساختمانی ( ابنیه و تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی ) محوطه سازی ، حصارکشی ، راه اندازی و تحویل
اجرای بخش یا بخشهای ........................................................................
شامل :
....................................................................................................
....................................................................................................
به استثنای : .......................................................................................
مطابق نقشه ها و مدارک و مشخصات که حداقل در سه نسخه به رویت و امضای مجری رسیده و یک نسخه آن نزد مجری است و دو نسخه دیگر تحویل صاحب کار و ناظر شده است.
ماده 2- محل اجرای کار :
-محل اجرای کار واقع در ......................... است که به رویت مجری رسیده و از موقعیت و وضعیت آن آگاهی کامل یافته است .
ماده 3- مبلغ قرارداد :
مبلغ این قرارداد بر اساس پیشنهاد مجری که ، با توجه به ماده (1) و سایر مواد این قرارداد و جمیع جهات برآورد شده است از قرار متر مربع زیر بنا ( به حروف ) ریال ( به عدد ) .........................ریال وجمعا ......................... ریال است . این مبلغ تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید و شرایط تعدیل آن به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد . پرداخت مالیات و کسورات قانونی که به مبلغ مذکور تعلق می گیرد به عهده مجری است .
ماده 4- نحوه پرداخت :
مبلغ.........................ریال معادل................... درصد مبلغ قرارداد به عنوان پیش پرداخت در قبال ..................... (تضمین مورد قبول صاحب کار) پس از امضا و مبادله این قرارداد و هنگام تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری پرداخت می شود . مواعد بقیه پرداختها در مراحل مختلف کار و پس از تایید ناظر به شرح مندرج در شرایط خصوصی قرارداد است .
ماده 5- مدت قرارداد ، برنامه زمانبندی :
مدت قرارداد ...........................ماه است و تاریخ شروع کارهمان تاریخ صورت مجلس تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری است . این مدت با توجه به برنامه زمانبندی ارایه شده از طرف مجری تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد .
ماده 6- نیروی انسانی – مصالح و تدارکات :
تامین نیروی انسانی ، تهیه و تدارکات کلیه مصالح ، ابزار کار ، ماشین آلات و بطور کلی تمام لوازم و وسایل ضروری برای اجرای ساختمان و هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به عهده مجری می باشد ، مجری متعهد است مصالح صرفی را از حیث مرغوبیت و مشخصات فنی به شرح مندرج در شرایط خصوصی این قرارداد تهیه و به کار گیرد .
ماده 7- مهندسان ناظر :
نظارت بر اجرای ساختمان به عهده ........................به نشانی ................................................ می باشد که از طرف سازمان نظام مهندسی ساختمان استان به صاحب کار مجری معرفی شده اند ، چنانچه بعدا به هر دلیل هر یک از مهندسان ناظر تغییر کنند ، سازمان مذکور موظف است حداکثر ظرف 15 روز مهندس ناظر جدید را کتبا به مجری و صاحب کار معرفی نماید .
ماده 8-نحوه اندازه گیری سطح زیر بنا :
سطوح زیر بنای ساختمان ، فضاهای ارتباطی ، راه پله ها ، خرپشته ، انباری ها ، اتاق نگهبان ، اتاق سرایدار و موتورخانه به طور کامل و سطح پیلوت ، زیر زمین ها و بالکن های مسقف که سه طرف آن دیوار باشد (دست انداز و جان پناه،دیوار محسوب نمی شود) 2/3(دوسوم)سطح آن جزو زیر بنا محسوب می شود.سطح ایوان ها و بالکن های مسقف که دارای دو طرف دیوار باشد 1/2(یک دوم)سطح آنها در محاسبات منظور می گردد .
سطح حیاط خلوت ، نورگیر ، هواکش و پاسیو ، حداکثر تا 6 متر مربع که حداقل سه طرف آن محصور به بنای دردست احداث باشد جزو زیر بنای ساختمان محسوب می شود ، چنانچه سطح موارد مذکور بیش از 6 متر مربع باشد باشد 1/3 ( یک سوم ) سطح آنها جزو زیر بنا محاسبه می شود ، ضمنا پیش امدگی ها،ایوان ها،بالکن های بدون سقف و قرنیزها جزو سطوح زیر بنای ساختمان محسوب نمی شوند .
تبصره : این ماده شامل قراردادهایی که مبلغ آن به صورت مجموع و گلوبال تعیین شده نمی گردد .
ماده 9- اسناد و مدارک قرارداد و منضمات آن :
اسناد و مدارک قرارداد ، عبارتند از : قرارداد حاضر ، شرایط عمومی ، شرایط خصوصی ، برنامه زمان بندی کلی ، نقشه ها و پروانه ساختمانی ، همچنین مشخصات فنی ، نقشه ها ، صورت مجلس ها ، توافقنامه هایی که در طول اجرای کار تنظیم و به امضای طرفین می رسد نیز جزو منضمات این قرارداد محسوب می شود .
ماده 10- شرایط – مسوولیتها – اختیارات :
مسوولیت تمامی عملیات اجرایی ، فنی و حقوقی موضوع قرارداد به عهده مجری است و سایر شرایط ، تعهدات ، اختیارات و مسوولیتهای طرفیت قرارداد به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی منضم به این قرارداد است که طرفین ذیل آن را امضا کرده اند و برای آنها لازم الاجرا است .
ماده 11- نشانی طرفین قرارداد :
نشانی صاحب کار :
نشانی مجری :
امضای صاحب کار
امضای مجری / مدیر
نمونه قرارداد نظارت بر اجرای عملیات ساختمانی
شماره قرارداد :
تاریخ قرارداد :
این قرارداد بین خانم / آقای ................... نام پدر ................... شماره ملی .........................شغل
ساکن
: .................................................. ............. تلفن
......................بعنوان صاحب کار ( مالک ) ...................... و
خانم / آقای مهندس ........................ نام پدر شماره ملی
................................... شماره پروانه اشتغال
:............................
ساکن :
............................................ تلفن ............... بعنوان
مهندس ناظر ، ..................... ساختمان با اسکلت
......................به تعداد ........................ طبقه جهت کاربری
.......................... واقع در
با شرایط مندرج در زیر منعقد میگردد :
ماده 1- موضوع قرارداد : نظارت بر عملیات ساختمانی ( طبق مفاد شیوه نامه ماده 33 قانون نظام مهندسی ساختمان )
ماده
2- مبلغ قرارداد : قیمت خدمات مهندسی ساختمان طبق تعرفه مصوب سال جاری
تعیین و به حساب سازمان نظام مهندسی توسط مالک واریز خواهد شد .
ماده
3 – مدت قرارداد : از تاریخ ................... ( تاریخ عقد قرارداد ) به
مدت دو سال شمسی بوده و درصورتی که نظارت کارهای ساختمانی نیاز به زمانی
بیش از زمان فوق باشد ، ناظر موظف است حداکثر دو ماه مانده به پایان مدت
قرارداد مراتب را به صاحب کار ، سازمان نظام مهندسی ، مراجع صدور پراونه
اعلام و از سازمان نظام مهندسی درخواست تمدید قرارداد با صاحب کار را نماید
.
ماده 4 – وظایف ناظر : طبق بند 13-2 شیوه نامه ماده 33 ،
ناظر ساختمان مکفند عملیات ساختمانی را که توسط مجری و تحت نظارت آنها
احداث میشود در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه خود را لحاظ انطباق ساختمان با
مشخصات مندرج در پروانه ، نقشه ها، محاسبات و مشخصات فنی منضم به آن و
مقررات ملی ساختمان براساس شرح خدمات مصوب مهندسان رشته ساختمان نظارت کرده
و در پایان کار مطابقت عملیات اجرایی ساختمان را با مدارک فوق برابر
گزارشات مندرج در ماده 8 گواهی نماید . ناظران هماهنگ کننده هر ساختمان
باید گزارش پایان هر یک از مراحل اصلی کار خود و سایر ناظران را به مرجع
صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان تسلیم نماید .
ماده
5 – وظایف صاحب کار ( مالک ) : طبق ماده هفتم فصل سوم شیوه نامه ماده 33 ،
مالک یا صاحب کار برای انجام امور ساختمانی خود مکلفند ، از مجری استفاده
نمایند . مجری نماینده فنی صاحب کار در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی تمامی
مراحل اجرای کار به ناظر یا ناظران و دیگر مراجع کنترل ساختمان می باشد ،
طبق بند 7-1-4- فصل سوم ، رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و ساختمانهای
پیرامون آن و همچنین رعایت مسایل زیست محیطی کارگاه و سایر بند 7-1-1 لغایت
7-1-15-4 جزء وظایف و مسولیت های مجری ساختمان بوده و عدم انتخاب و معرفی
مجری ساختمان توسط صاحب کار هیچگونه مسئولیتی بر ناظر ساختمان ایجاد نمی
نماید .
ماده 6- درصورت عدم وجود مجری ساختمان ، صاحب کار مکلف
است قبل از هرگونه عملیات اجرایی ، اعم ازخاکبرداری و خاکریزی شروع عملیات
ساختمانی ، اجرای پی سازی قبل از بتن ریزی ، اجرای اسکلت بندی و سقف های
ساختمان قبل از بتن ریزی ، اجرای سفت کاری ، نازک کاری را کتبا" حداقل 24
ساعت قبل از عملیات به ناظر اطلاع دهد و درصورت عدم اطلاع مالک یا مجری ،
گزارشات عدم تطبیق عملیات با مشخصات فنی و نقشه اجرایی توسط ناظر به سازمان
نظام مهندسی ارسال میگردد .
ماده 7 – چنانچه بدلیل پایان یافتن
مدت قرارداد با فسخ یا ابطال آن و یا فوت ، حجر ، ناتوانی ناظر حقیقی «
درصورت تایید مراجع قانونی » یا سلب صلاحیت قانونی وی و نظایر آن ، ادامه
کار ناظر غیر ممکن شود ، عملیات ساختمانی توسط مجری یا مالک متوقف شده و
شروع مجدد آن منوط به وجود ناظر جدید خواهد بود .
ماده 8- مراحل گزارشات ساختمان
1- گزارش وضعیت همجواری محل ساختمان و اعلام شروع عملیات ساختمانی
2- گزارش تایید تحکیم و پایداری سازی همجواری و پایان پی سازی
3- گزارش پایان اسکلت بندی و سقف های ساختمان
4- گزارش پایان سفت کاری ساختمان
5- گزارش پایان عملیات نازک کاری ساختمان
6- گزارش پایان عملیات اجرای ساختمان
ماده 9 – این قرارداد در هرزمان با یک ماه اطلاع قبلی بر اساس ضوابط مندرج در شیوه نامه ماده 33 ، قابل فسخ خواهد بود .
ماده 10 – این قرارداد در سه نسخه تنظیم شده است که هرکدام حکم واحد دارند .
نام و امضاء مهندس ناظر .................. نام وامضاء صاحب کار ....................... نام و امضاء سازمان نظام مهندسی ..........
نسخه اول : ناظر ....... نسخه دوم : صاحب کار........ نسخه سوم : نظام مهندسی
3-قرارداد اجرای ساختمان الف - با مصالح ب - بدون مصالح یا دستمزدی ج - پیمان مدیریت
تیپ قرارداداجرای ساختمان (با مصالح)
قرارداد حاضر به همراه شرایط عمومی، شرایط خصوصی و دیگر اسناد و مدارک منضم به آن که مجموعا قرارداد واحد محسوب و غیر قابل تفکبک است در تاریخ ...... بین ....... که در این قرارداد صاحبکار نامیده می شود از یک طرف، و ...............که در این قرارداد مجری خوانده می شود از طرف دیگر، به شرح زیر منعقد گردید
ماده 1- موضوع قرارداد :
موضوع قرارداد عبارت است از :
•اجرای کامل تمامی عملیات ساختمانی (ابنیه و تاسیسات مکانیکی وتاسیسات برقی
•محوطه سازی، حصارکشی، راه اندازی و تحویل
•اجرای بخش یا بخش های
شامل :
به استثنای :مطابق نقشه ها و مدارک و مشخصات که حداقل در سه نسخه به رویت و امضای مجری رسیده و یک نسخه آن نزد مجری است و دو نسخه دیگر تحویل صاحب کار و ناظر شده است.
ماده 2 – محل اجرای کار :
محل اجرای کار واقع در ........................................است که به رویت مجری رسیده و از موقعیت و وضعیت آن آگاهی کامل یافته است.
ماده 3 – مبلغ قرارداد :
مبلغ این قرارداد بر اساس پیشنهاد مجری که، با توجه به ماده (1) و سایر مواد این قرارداد و جمیع جهات برآورد شده است از قرار مترمربع زیربنا(به حروف)...............................ریال (به عدد).........................ریال و جمعا .........................ریال است. این مبلغ تاع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید و شرایط تعدیل آن به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد.
پرداخت مالیات و کسورات قانونی که به مبلغ مذکور تعلق می گیرد به عهده مجری است.
ماده 4 – نحوه پرداخت :
مبلغ ..................ریال معادل..........درصد مبلغ قرارداد به عنوان پیش پرداخت در قبال ... (تضمین مورد قبول صاحب کار) پس از امضاء و مبادله این قرارداد و هنگام تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری پرداخت می شود. مواعد بقیه پرداخت ها در مراحل مختلف کار و پس از تایید ناظر به شرح مندرج در شرایط خصوصی قرارداد است.
ماده 5 – مدت قرارداد، برنامه زمان بندی :
مدت قرارداد ...................ماه است و تاریخ شروع کار همان تاریخ صورت مجلس تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری است. این مدت باتوجه به برنامه زمان بندی ارایه شده از طرف مجری تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد.
ماده 6 – نیروی انسانی – مصالح و تدارکات :
تامین نیروی انسانی، تهیه و تدارک مصالح، ابزار کار، ماشین آلات و به طور کلی تمام لوازم و وسایل ضروری برای اجرای ساختمان و هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به عهده مجری می باشد، مجری متعهد است مصالح مصرفی را از حیث مرغوبیت و مشخصات فنی به شرح مندرج در شارایط خصوصی این قرارداد تهیه و به کار گیرد.
ماده 7 – مهندسان ناظر :
نظارت بر اجرای ساختمان به عهده ....... به نشانی.............می باشد که از طرف سازمان نظام مهندسی ساختمان استان به صاحب کار مجری معرفی شده اند. چنانچه بعدا به هر دلیل هریک از مهندسان ناظر تغییر کنند، سازمان مذکور موظف ایت حداکثر ظرف 15 روز مهندس ناظر جدید را کتبا به مجری معرفی و صاحب کار معرفی نماید.
ماده 8 – نحوه اندازه گیری سطح زیربنا :
سطوح زیربنای ساختمان، فضاهای ارتباطی، راه پله ها، خرپشته، انباری ها، اتاق نگهبان، اتاق سرایدار و موتورخانه به طور کامل و سطح پیلوت، زیرزمین ها و بالکن های مسقف که سه طرف آن دیوار باشد (دست انداز و جان پناه، دیوار محسوب نمی شود)3/2(دوسوم) سطح آنها جزو زیربنا محسوب می شود. سطح ایوان ها و بالکن های مسقف که دارای دو طرف دیوار باشد2/1(یک دوم) سطح انها در محاسبات منظور می گردد.
سطح حیاط خلوت، نورگیر، هواکش و پاسیو، حداکثر تا 6 مترمربع که حداقل سه طرف آن محصور به بنای دردست احداث باشد جزء زیربنای ساختمان محسوب می شود. چنانچه سطح موارد مذکور بیش از 6 متر مربع باشد3/1(یک سوم) سطح آنها جزو زیربنا محاسبه می شود، ضمنا پیش آمدگی ها، ایوان ها، بالکن های بدون سقف و قرنیزها جزو سطوح زیر بنای ساختمان محسوب نمی شوند.
تبصره : این ماده شامل قراردادهایی که مبلغ آن بصورت مجموع و گلوبال تعیین شده نمی گردد.
ماده 9 – اسناد و مدارک قرارداد و منضمات آن :
اسناد و مدارک قرارداد عبارتند از : قرارداد حاضر، شرایط عمومی، شرایط خصوصی، برنامه زمان بندی کلی، نقشه ها و پروانه ساختمان، همچنین مشخصات فنی، نقشه ها، صورت مجلس ها، توافقنامه هایی که در طول اجرای کار تنظیم و به امضای طرفین می رسد نیز جزء منضمات این قرارداد محسوب می شود.
ماده 10 – شرایط – مسئولیت ها – اختیارات :
مسئولیت تمامی عملیات اجرایی، فنی و حقوقی موضوع قرارداد به عهده مجری است و سایر شرایط، تعهدات، اختیارات و مسئولیت های طرفین قرارداد به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی منضم به این قرارداد است که طرفین ذیل آنرا امضا کرده اند و برای آنها لازم الاجرا است.
ماده 11 – نشانی طرفین قرارداد :
نشانی صاحب کار : .
نشانی مجری : .
امضای صاحب کار امضای مجری / مدیر
آئین نامه اجرایی قانون کارشناسان رسمی دادگستری
فصل اول ـ کلیات:
ماده 1ـ در این آئین‌نامه، واژه‌های اختصاری زیر در مفاهیم مشـروح مربوط به کار میرود:
الف ـ قانون: «قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری».
ب ـ کانون: «کانون کارشناسان رسمی دادگستری».
ج ـ شورای عالی: «شورای عالی کارشناسان رسمی».
ماده 2 ـ ملاک تعیین کارشناس رسمی مقیم در مـورد تـعیین نصاب تشکـیل کانون در مراکز هر استان، محل اقامتی میباشد که در پروانه‌کارشناسی آنان تعیین گردیده است.
ماده 3 ـ معیار تشخیص نزدیکترین کانون، فاصله نزدیکترین مرکز هر استان با مرکزاستان دیگر، بر اساس جداول تعیین فاصله شهرهاکه به وسیله وزارت راه و ترابری تهیه میشود بوده و در صورت بروز هرگونه ابهام و اختلاف در تشخیص نزدیکترین کانون، نظر شورای عالی ملاک عمل میباشد.
فصل دوم ـ شورای عالی:
ماده 4 ـ تعداد نصاب هر کانون برای عضویت در شورای عالی، متناسب با تعداد کارشناسان رسمی آن کانون، حداقل سه ماه قبل از برگزاری انتخابات در هر دوره انتخاباتی بوسیله شورای عالی تعیین و اعلام میگردد.
ماده 5 ـ نصاب کانونها برای عضویت در شورای عالی با در نظر گرفتن نسبت کل کارشناسان رسمی به تعداد هجده نفر اعضاء شورای عالی تعیین میگردد. چنانچه تعداد کارشناسان رسمی یک کانون (اعم از کارشناسان آن استان وکارشناسان استان دیگری که به‌دلیل نداشتن کانون مستقل عضو آن کانون محسوب می‌گردند) کمتر از نصاب لازم برای معرفی یک عضو باشند، کارشناسان آن کانون به ترتیب باکارشناسان نزدیکترین کانون یاکانونهای دیگر تجمیع و تعداد نصاب اعضاء برای شورای عالی تعیین خواهد شد.
تبصره ـ پس از تعیین و اعلام تعداد نصاب اعضای هر کانون، داوطلبان عضویت در شورای عالی یک ماه مهلت دارند تا در کانون مربوط داوطلبی خود را ثبت نمایند. کانونها موظفند ظرف حداکثر پانزده روز از تاریخ پایان مهلت ثبت نام ، اسامی و آخرین وضعیت پروانه کارشناسی داوطلبان را به شورای عالی و در دوره اول به کانون استان تهران اعلام نمایند.
ماده 6 ـ شورای عالی بلافاصله پس از وصول تمامی اسامی داوطلبان که ثبت نام کرده‌اند فهرست اسامی و وضعیت پروانه آنان را در اختیار کمیسیون تشخیص صلاحیت موضوع ماده (13) قانون قرار می‌دهد.
تبصره 1 ـ داوطلبان باید در زمان ثبت نام و اخذ رأی دارای پروانه معتبر کارشناسی بوده و در حالت تعلیق نباشند.
تبصره 2 ـ شورای عالی پس از اخذ نظر کمیسیون ماده (13) بلافاصله فهرست اسامی داوطلبان واجد شرایط را به کانونهای مربوط اعلام می نماید. داوطلبانی که صلاحیت آنها رد شده میتوانند از تاریخ اعلام کانون مربوط به آنان، ظرف مدت پنج روز اعتراض خود را به کانون مربوط تسلیم نمایند. کانون مزبور بلافاصله اعتراضات واصله را به کمیسیون ماده (13) منعکس نموده و کمیسیون یاد شده ظرف یک هفته نظریه قطعی خود را به کانون مربوط اعلام خواهد کرد.
ماده 7 ـ به منظور انتخاب اعضاء شورای عالی پس از تعیین نصاب هر استان در روز و ساعت معینی در کانون مربوط در سـراسـر کشور انتخابات برگزار میشود. کارشناسان رسمی دادگستری عضو کانون مربوط میتوانند به تعداد دو برابر نصاب تعیین شده به کاندیداهای مورد نظـر خود رأی دهند. انتخاب شـوندگان به ترتیب فوق در جلسه‌ای که در محل شورای عالی تشکیل میشود و تاریخ آن از قبل تعیین و به اطلاع منتخبین رسیده از بین خود 18 نفر را بعنوان اعضاء شورای عالی انتخاب می‌نمایند. در هر صورت تعداد انتخاب شدگان در استان باید دو برابر نصاب تعیین شده باشد.
تبصره 1ـ کلیه هجده نفر باقیمانده از منتخبان مرحله اول، به عنوان «افراد ذخیره» کانونهای مربوط در شورای عالی محسوب می‌گردند تا چنانچه اعضاء اصلی کانون مربوط به هر دلیل از جمله فوت، استعفاء، تعلیق، ابطال پروانه کارشناسی یا غیبت غیر موجه عضویت خود را از دست دهند، «افراد ذخیره» آن کانون که به ترتیب حائز اکثریت آراء بوده برای بقیه مدت به عضویت اصلی شورای عالی در آیند.
تبصره 2 ـ چنانچه «افراد ذخیره» نیز به دلائل فوق وجود نداشته باشند، انتخابات میان دوره‌ای در کانون مربوط انجام شده و دو برابر نصاب تعیین شده مذکور انتخاب و معرفی می‌گردند تا در شورای عالی با حضور تمامی اعضاء اصلی ونیز«افراد ذخیره» کانونها که حداکثر سی و شش نفر خواهند بود، اعضاء اصلی مورد نیاز تا حد نصاب را انتخاب نمایند. در هر صورت رعایت نصاب تعیین شده برای کانونها اعم از اصلی و ذخیره باید مد نظر باشد. بقیه منتخبان مذکور «افراد ذخیره» کانون مربوط برای باقیمانده مدت محسوب می گردند.
ماده 8 ـ مسئولیت اجرای انتخابات به عهده شورای عالی خواهد بود. معرفی کارشناسان موضوع ماده (13) قانون به رئیس قوه قضائیه و اجرای انتخابات شورای عالی و کلیه وظائفی که در قانون و این آئین‌نامه به عهده شورای عالی است، در دوره اول و قبل از تشکیل شورای عالی به عهده کانون استان تهران میباشد.
ماده 9ـ محل برگزاری مرحله اول انتخابات شورای عالی، کانون استانها و در مرحله دوم کانون استان تهران یا شورای عالی میباشد.
در مواردی که طبق قسمت اخیر ماده (5) این آئین‌نامه دو یا چند کانون و نمایندگی با یکدیگر تجمیع و رأی می‌دهند، محل برگزاری مرحله اول انتخابات در کانونهای مذکور خواهد بود که اعضای هر کانون برای اخذ رأی به کانون استان خود مراجعه می‌نمایند. حائزان اکثریت آراء در این مـحاسبه کارشناسی میباشد که بیشترین رأی را در صندوق کانونهای مذکور کسب نموده باشد، اعم از آراء اعضای مقیم کانونها و آراء اعضای استانهای دیگری که به دلیل نداشتن کانون مستقل عضو نمایندگی آن کانون می‌باشند.
ماده 10ـ به منظور همکاری و هماهنگی کانونها در امر انتخابات شورای عالی و انتخاب سی و شش نفر مربوط (هجده نفر اعضای اصلی و هجده نفر افراد ذخیره)، بدواً با تشکیل مجمع عمومی مرکب از اعضای هیئت مدیره کلیه کانونهای کشور که به دعوت کانون استان تهران تشکیل میگردد از بین کارشناسان معتبر نسبت به تعیین «هیئت نظارت بر انتخابات شورای عالی» برای هر استان به پیشنهاد هر یک از هیئت مدیره‌های استانها اقدام میگردد. تعداد اعضای هیئت نظارت مذکور باید به نحوی باشدکه برای هراستان لااقل سه نفر به عنوان ناظر برانتخابات، به‌شرط آنکه ناظران خود داوطلب عضویت در شورای عالی نباشند، انتخاب شوند. نحوه تشکیل، حـد نصاب، اداره جلسه و سایـر ضوابط مجمع عمومی هیئت مدیره کانونها، طبق نظامات و تشریفات مقرر در قانون و این آئین‌نامه میباشد که برای مجامع عمومی پیش بینی شده است.
ماده 11ـ انتخابات اعضای شورای عالی در یک روز و ساعت معین در کل کشور انجام و صندوق اخذ رأی در محل کانونهای مربوط یا نمایندگیهای کانون ذی ربط مستقر میگردد. کارشناسان واجد شرایط رأی دادن در ساعات تعیین شده برای تکمیل تعرفه منضم به رأی و اخذ برگ مخصوص رأی‌گیری شخصاً با در دست داشتن پروانه کارشناسی معتبر در محل صندوق کانون استان یا نمایندگی مربوط مراجعه و به طور مخفیانه رأی خواهند داد. صندوقها باید قبلاً با نظارت ناظران منتخب مجمع عمومی هیئت مدیره‌ها لاک و مهر شده و برگهای آراء نیز قبلاً توسط ناظران مذکور امضاء و مهر گردد.
تبصره ـ مجمع عمومی هیئت مدیره استانها میتوانند در صورت داشتن امکانات اخذ رأی در استانهائی که در آنها کانون تشکیل نشده و به صورت نمایندگی یکی از کانونها اداره میشوند ناظران را معرفی و در همان روز و ساعت و تاریخ اخذ رأی، در استانهای مذکور نیز صندوق اخذ رأی مستقر نمایند.
ماده 12ـ پس از خاتمه مهلت اخذ رأی، صندوقها در محل کانون یا محل نمایندگی مربوط، باحضور ناظران منتخب مجمع عمومی هیئت مدیره کانونها و دو نفر نمایندگان هیئت مدیره کانون مربوط که خود داوطلب انتخاب در شورای عالی نمی‌باشند، مفتوح گردیده، شمارش و قرائت آراء انجام می‌گیرد. سپس اسامی منتخبان بر اساس آراء مأخوذه صندوق یا صندوقهای اخذ رأی آن استان به ترتیب آراء مکتسبه صورتمجلس و به امضاء اعضاء جلسه رسیده و برای شورای عالی ارسال میشود.
ماده 13ـ اولین جلسه شورای عالی، حداکثر پانزده روز پس از انتخابات مرحله دوم، با حضور کلیه اعضاء اصلی تشکیل میگردد. در این جلسه، اعضاء از بین خود رئیس، نایب رئیس، خزانه دار، کارپرداز، دو نفر منشی و دو نفر بازرس با اکثریت آراء انتخاب می‌نمایند.
تبصره 1ـ دعوت اعضاء برای تشکیل جلسه به وسیله رئیس شورای عالی صورت می‌گیرد و در اولین دوره به دعوت رئیس کانون استان تهران میباشد.
تبصره 2 ـ چنانچه در جلسه اول همه اعضاء شرکت ننمایند، ظرف یک هفته جلسه بعدی تشکیل و با حضور نصف به علاوه یک اعضاء اصلی رسمیت خواهد یافت. رأی دو سوم حاضران در جلسه معتبر است.
تبصره 3 ـ جلسات شورای عالی در هر ماه یک بار تشکیل میشود و در صورت ضرورت جلسات فوق العاده تشکیل خواهد شد.
ماده 14ـ چگونگی ایجاد تشکیلات سازمانی و تقسیم وظائف اعضاء شورای عالی طبق دستورالعمل داخلی شورای مزبور صورت خواهد گرفت.
ماده 15ـ عضویت در شورای عالی افتخاری است و بابت عضویت و شرکت در جلسات حق‌الزحمه‌ای پرداخت نمی‌شود.
تبصره ـ چنانچه هر یک از اعضاء به تشخیص و تصویب شورای عالی به صورت موظف در این شورا مشغول به کار گردند، با تصویب شورای یاد شده حق الزحمه‌ای مناسب برای دوران اشتغال به آنان پرداخت میگردد.
ماده 16ـ هزینه‌های جاری شورای عالی در بودجه‌ای که همه ساله توسط شورای مزبور تصویب میگردد، از محل درآمد کانون استانها به نسبت بودجه سالانه هرکانون تامین میشود. کانونها مکلف به پرداخت این هزینه‌ها در ظرف سال می‌باشند.
ماده 17ـ شورای عالی می‌تواند از طریق کانونهای مستقل مربوط، محدوده مورد عمل کارشناسان رسمی را به حوزه مـعینی مـنحصر نماید. کارشناسان رسـمی موظفند نظاماتی را که از طریق شورای عالی با رعایت قانون و این آئین‌نامه اعلام میگردد رعایت نمایند.
ماده 18ـ شورای عالی می‌تواند از میان کارشناسان رسمی کانونهای کشور در هر رشته، هیئت یا هیئتهائی مرکب از حداقل سه نفر کارشناس رسمی به عنوان کمیسیونهای مشورتی علمی و فنی کارشناسان آن رشته انتخاب نماید تا ضمن همکاری لازم در تهیه سؤالات آزمون و نیز اعطاء صلاحیت اولیه یا اضافی به کارشناسان رسمی یا متقاضیان کارشناسی، نظر مشورتی خود را به شورای عالی و یا به کانونهائی که شورای عالی به آنها تفویض اختیار نموده اعلام نمایند.
ماده 19ـ به منظور هماهنگی و امکان استفاده از کارشناسان رسمی کشور در دعاوی خارجی و محاکم و مراجع بین المللی، شورای عالی موظف است کارت و پروانه کارشناسان رسمی کل کشور را علاوه بر زبان فارسی به زبان انگلیسی نیز تهیه و جهت استفاده آنها در اختیار کانونهای کشور قرار دهد.
ماده 20 ـ اعضای شورای عالی برای مدت چهار سال با رأی کارشناسان رسمی کل کشور انتخاب میشوند و انتخاب مجدد تنها برای یک دوره دیگر بلا مانع است.
ماده 21 ـ مکاتبات شورای عالی صرفاً از طریق رئیس شورا و در غیاب وی با نایب رئیس خواهد بود.
ماده 22 ـ مقررات، دستورالعملها و ضوابطی که در حدود مقررات قانون و این آئین‌نامه توسط شورای عالی تصویب و ابلاغ میگردد و همچنین درکلیه مواردی که در اجرای این آئین‌نامه ابهاماتی پیش آید، نظر شورای عالی که با در نظر گرفتن مقررات قانون و این آئین‌نامه اعلام میگردد معتبر بوده و برای کلیه کارشناسان رسمی کانونها و مراجع مربوط لازم‌الرعایه میباشد.
فصل سوم ـ مجامع عمومی:
ماده 23 ـ اعضای مجامع عمومی هر کانون از کارشناسان رسمی آن کانون و همچنین کارشناسان رسمی نزدیکترین استان مجاور که به لحاظ فـقدان کانون مستقل عضو آن کانون هستند و دارای پروانه کارشناسی معبتر بوده و در حال تعلیق نباشند تشکیل میگردد.
ماده 24 ـ چنانچه مجامع عمومی بر اساس بند (الف) ماده (6) قانون در دومین جلسه نیز نصاب لازم را نداشته باشند، دعوت از اعضاء تا تشکیل مجمع با نصاب لازم قانونی تجدید میشود.
ماده 25 ـ در هیچ یک از مجامع، وکالت از اعضاء دارای اعتبار نمی‌باشد.
ماده 26 ـ در مواردی که مهلت تشکیل مجمع عمومی عادی گذشته و به هردلیل از جمله عدم حد نصاب قانونی در جلسات اول و دوم مجمع عمومی عـادی رسمیت نیافته و منتج به نتیجه نشده باشد مجمع عمومی فوق العاده تشکیل میگردد.
ماده 27 ـ در مواردی که نیاز به انتخابات میان دوره‌ای باشد و همچنین در سایر مواردی که ضرورت تشکیل مجمع فوق العاده را با رعایت دیگر مقررات قانون بنا به تشخیص هیئت مدیره کانون مربوط ایجاب نماید و تصمیمات متخذه جزو وظایف مجمع عمومی عادی نباشد، مجمع عمومی فوق العاده تشکیل میگردد.
ماده 28 ـ نصاب رسمیت جلسات مجامع عمومی عادی در مورد جلسات مجامع عمومی فوق‌العاده نیز لازم الرعایه است.
ماده 29 ـ مهلت ثبت نام داوطلبان برای عضویت در هیئت مدیره کانون و بازرسان و دادستان انتظامی قبل از تشکیل مجامع عمومی، از سوی شورای عالی از طریق درج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار اعلان و توسط کانون مربوط اعلام میگردد. داوطلبان باید درمهلت تعیین شده به صورت کتبی تقاضای خود را دردفتر کانون مربوط ثبت نمایند.
ماده 30 ـ منظور از شهر محل کانون مندرج در تبصره (1) ماده (9) قانون، حوزه فعالیت کارشناس میباشد که در پروانه کارشناسی وی مشخص شده است.
ماده 31 ـ پس از پایان مهلت ثبت نام داوطلبان، دفتر کانون مربوط موظف است تقاضاهای ثبت شده و وضع پروانه داوطلبان و مشخصات کامل آنها را در اختیار کمیسیون ماده (13) قانون قرار دهد. کمیسیون موظف است ظرف مدت هفت روز شرائط داوطلبان را با شرایط مندرج در ماده (9) قانون تطبیق و نظرخود را به کانون مربوط اعلام نماید.
ماده 32 ـ نظر کمیسیون بلافاصله در محل کانون مربوط اعلام میگردد. کارشناسان داوطلب که به نظر کمیسیون اعتراض دارند می توانند ظرف سه روز از تاریخ اعلان، اعتراض خود را به کانون مربوط تسلیم نمایند. اعتراضات واصله توسط کانون مربوط بلافاصله به شورای عالی ارسال میگردد و شورای مزبور حداکثر ظرف یک هفته رسیدگی و نظر خود را اعلام مینماید. نظر شورای عالی قطعی است.
ماده 33 ـ پس از اعلام اسامی داوطلبان واجد صلاحیت، مجمع عمومی در مهلت مقرر قانونی تشکیل میگردد و برای انتخاب رئیس و منشیان، از بین اعضای حاضـر در مجمع یک نفر به عنوان رئیس سنی و یک نفر منشی اداره جلسه را به عهده می‌گیرند و سپس رئیس و دو نفر منشی مجمع عمومی از سوی حاضران در مجمع و از بین اعضاء حاضر انتخاب میشوند.
ماده 34 ـ هیئت نظارت از بین اعضاء حاضر در جلسه مجمع عمومی انتخاب می‌گردند. داوطلبان برای هیئت مدیره، بازرسان و دادستان انتظامی نمی‌توانند به عضویت هیئت نظارت انتخاب شوند.
ماده 35 ـ اعضاء شورای عالی و هیئت مدیره کانونها و سایر اعضاء ارکان کانونها موظفند همانند سایر کارشناسان رسمی ضمن اقدام برای تمدید به موقع پروانه کارشناسی خود، سایر نظامات مربوط را از طریق کانون ذی ربط رعایت نمایند.
ماده 36 ـ وظائف هیئت رئیسه و هیئت نظارت مجامع عمومی عبارتند از:
الف ـ ایجاد نظام در برگزاری انتخابات.
ب ـ توزیع اوراق اخذ رأی پس ازامضاء و مهر نمودن.
ج ـ مراقبت در جمع آوری، شمارش و قرائت آراء.
د ـ تنظیم و امضاء صورتجلسه برگزاری انتخابات و تهیه فهرست منتخبان به ترتیب تعداد آراء مکتسبه.
ه ـ اعلام نتیجه انتخابات به شورای عالی جهت صدور احکام مربوط.
تبصره ـ هیئت نظارت مکلف است قبل از اخذ رأی صندوق خالی اخذ آراء را به رؤیت مجمع عمومی رسانیده و سپس آن را لاک و مهر نماید.
ماده 37 ـ انتخابات به صورت جمعی و مخفی انجام می‌گیرد و رأی باید روی اوراق چاپی دو قسمتی تأیید شده به مهر و امضای هیئت نظارت به شرح زیر نوشته شود:
در قسمتی از ورقه که نزد کانون باقی می‌ماند مشخصات کامل رأی دهنده شامل موارد ذیل ثبت میگردد:
الف ـ نام و نام خانوادگی و نام پدر.
ب ـ شماره پروانه کارشناسی.
ج ـ نام کانون محل اخذ رأی.
د ـ امضاء رأی دهنده.
پس از ثبت مشخصات مذکور، قسمت دوم ورقه که باید فاقد هر گونه امضاء، شماره و علامت مشخصه بوده و فقط دارای محل مناسب و کـافی برای درج اسامی به تعداد اعضاء اصـلی و عـلی البـدل ارکـان کـانون باشد، از ورقه جدا و به رأی دهنده تسلیم میگردد، تا رأی خود را در آن به صورت مخفی نوشته و در صندوق بیاندازد.
ماده 38 ـ پس از پایان مهلت اخذ رأی، صندوق آراء توسط هیئت رئیسه مجمع عمومی و هیئت نظارت مفتوح و آراء مأخوذه شمارش و قرائت میشود و فهرست منتخبان به ترتیب آراء مأخوذه تهیه و امضاء میگردد.
تبصره ـ آراء قرائت شده مجدداً در صندوق ضبط و توسط هیئت نظارت لاک و مهر می گردد و تا پایان رسیدگی به اعتراضات احتمالی و اعلام نتیجه قطعی انتخابات محفوظ می‌ماند تا در صورت نیاز به بازبینی و بازرسی مورد استفاده قـرار گیرد و سپس معدوم میشود.
ماده 39 ـ مـدت اعـتراض، جـریان انـتخابات تـا سـه روز پس از اعـلام نـتایج اولیه انتخابات میباشد و اعتراض از کسانی پذیرفته میشود که در مجمع عمومی حضور داشته‌اند.
ماده 40 ـ اعتراض به صورت کتبی به کانون مربوط تسلیم و در جلسه‌ای مرکب از هیئت رئیسه مجمع عمومی و هیئت نـظارت و نـماینده شورای عالی رسیدگی میشود. رأی اکثریت حاضران معتبر میباشد.
ماده 41 ـ کانون مربوط ظرف سه روز از تاریخ قطعی شدن انتخابات، اسامی منتخبان را به شورای عالی ارسال کرده و شورای مزبور احکام لازم را دراسرع وقت صادر و ابلاغ مینماید.
ماده 42 ـ چنانچه در جلسه رسیدگی به اعتراضات، اعتراض وارد تشخیص داده شود، مراتب جهت اتخاذ تصمیم لازم به شورای عالی اعلام میگردد.
فصل چهارم ـ هیئت مدیره:
ماده 43 ـ اعضاء اصلی هیئت مدیره کانون به ترتیب تعداد آراء مکتسبه از بین منتخبان تعیین و بقیه نیز به ترتیب تعداد آراء و تا حد نصاب مقرر در ماده (10) قانون عضو علی‌البدل خواهند بود.
ماده 44 ـ اولین جلسه هیئت مدیره منتخب ظرف حداکثر یک هفته پس از صدور احکام اعضاء توسط شورای عالی به ترتیب به دعوت رئیس، نایب رئـیس هیـئت مدیره قبلی و یا ناظر شورای عالی در مجمع عمومی با حضور تمامی اعضاء تشکیل و نسبت به انتخاب رئیس و نائب رئیس و منشی و مسئول امورمالی تصمیم‌گیری خواهند نمود.
تبصره 1 ـ چنانچه در جلسه اول تمامی اعضاء حضور نیابند جلسه بعدی ظرف یک هفته با رعایت نصاب مندرج در ماده (10) قانون تشکیل یافته و مسئولان یاد شده، انتخاب می‌گردند.
تبصره 2 ـ جلسات هیئت مدیره باید حداقل هر پانزده روز یک بار تشکیل و خلاصه مذاکرات و نتیجه تصمیمات قرائت و تصویب و سپس صورتجلسه به امضاء حاضران در جلسه برسد.
ماده 45 ـ از اعضای اصلی و علی البدل جهت شرکت در جلسات هیئت مدیره دعوت به عمل می‌آید و اعضای علی البدل در صورتی حق رأی خواهند داشت که به علت عدم حضور اعضای اصلی حد نصاب قانونی حاصل نشده باشد. در این صورت تا حصول نصاب قانونی اعضای علی البدل به ترتیب آراء به عنوان اعضای اصلی صرفاً در همان جلسه حق رأی خواهند داشت.
ماده 46 ـ در صـورت فـوت یا اسـتعفاء و یا سـلب صـلاحیت و یـا غیـبت غیر موجه در شش جلسه متوالی و یا هر دلیل قانونی دیگر که بـاعث بـرکناری عضو اصـلی شود، عـضو عـلی البـدلی که دارای بـیشترین رأی بـوده به عـنوان عضو اصلی جایگزین میگردد و حکم وی با معرفی رئیس کانون توسط رئیس شورای عالی صادر میشود.
ماده 47 ـ هیئت مـدیره هـر کـانون مکـلف است هـزینه مـتناسبی را که شورای عالی برابر تبصره ذیل ماده (30) قـانون بـه عنوان سهم آن کـانون از هـزینه‌های جاری شورای عالی تعیین و ابلاغ مینماید هـمه سـاله در بـودجه خـود مـنظور و به تدریج طی سال مالی مربوط حداکثر تا پایان سال مالی به شورای عالی بپردازد.
ماده 48 ـ هیئت مدیره هر کانون موظف است به منظور اطمینان از ارتقای کیفیت خدمات حرفه‌ای کارشناسان کانون مربوط، هماهنگی در روشهای انجام کارشناسی، کیفیت گزارشهای کارشناسی، پیشگیری از رفـتار نـاسازگار با شـئون حرفه‌ای و ضرورت گذراندن دوره‌های بازآموزی کارشناسان عضو، همچنین دقت در رعایت مقررات قانونی، آئین‌نامه‌ها و دستـورالعملهای اجـرائی و ضوابط و نظامنامه‌های تدوینی و تصویبی شورای عالی، بر کار حرفه‌ای کارشناسان رسمی آن کانون نظارت مستمر نماید.
نظارت کانون بر فعالیتهای حرفه‌ای اعضاء با جلب نظر گروههای تخصصی ذی ربط انجام می‌گیرد.
کــارشناسان رســمی مــوظفند پـرونده‌ها، اطــلاعات، مـدارک مورد نیاز را برای رسیدگی در اختیار کانون و گروههای مذکور قراردهند. گزارشـها و مدارک مربوط جزو اسناد طبقه بندی شده محسوب و به کارگیری و یا افشای آن در غیر مورد ممنوع میباشد.
فصل پنجم ـ بازرسان:
ماده 49 ـ وظائف و اختیارات بازرسان در شورای عالی عبارتست از:
الف ـ مانند سایر اعضاء شورای عالی در جلسات شورای مزبور با داشتن حق رأی شرکت نموده و در تعیین خط مشی و سایر تصمیمات سهیم می‌باشند.
ب ـ هر زمان که لازم بدانند میتوانند امورمالی شورای‌عالی را مورد بررسی و حسابرسی قرار داده و اگر در زمینه نگهداری حسابها و مسائل مالی به مواردی از وجود نقص و یا سوء جریان برخورد نمودند موضوع را به رئیس شورای عالی جهت طرح در جلسات آن شورا گزارش نمایند و چنانچه رئیس شورای‌عالی از طرح موضوع خودداری نماید، بازرسان میتوانند موضوع نواقص احتمالی را مستقیماً در شورای عالی مطرح نمایند.
ماده 50 ـ وظائف و اختیارات بازرسان در هیئت مدیره کانونها بشرح زیر است:
الف ـ بازرسان میتوانند در جلسات هیئت مدیره بدون داشتن حق رأی شرکت نمایند.
ب ـ بازرسان اختیار دارند بدون دخالت در امور اجرائی بر عملیات کـانون نظارت داشته و دفاتر و اسناد و مدارک و اطلاعات مورد نیاز را بدون آنکه وقفه‌ای در فعالیتهای اجرایی کانون ایجاد شود مطالبه و مورد بررسی قرار دهند.
ج ـ بازرسان موظفند صورتهای مالی مصوب هیئت مدیره کانون را که حداقل دو هفته قبل از تشکیل مجمع عمومی سالیانه تهیه و در اختیارشان قرار می‌گیرد، مورد رسیدگی قرار داده و نظر خود را ظرف حداکثر پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی در اختیار هیئت مدیره جهت طرح در مجمع عمومی قرار دهند و گـزارش سـالیانه خود را بر اساس ماده (20) قانون به مجمع عمومی ارائه نمایند.
فصل ششم ـ آزمون، کارآموزی، صدور پروانه کارشناسی:
ماده 51 ـ شورای عالی همه ساله طی یک نوبت آگهی که حداقل در دو روزنامه کثیر الانتشار کشور منتشر میشود تعداد کارشنـاسان مورد نیاز در رشته‌های مخـتلف را به تفکیک نیاز استانها اعلان خواهند نمود.
تبصره 1 ـ شورای عالی قبل از انتشار آگهی نظرات ادارات کل دادگستری‌های استانها و کانونها را در مورد نیاز استان مربوط کسب و برمبنای آن تصمیم مقتضی اتخاذ مینماید.
تبصره 2 ـ کانونها میتوانند آگهی منتشره از سوی شورای‌عالی در بخش مربوط به حوزه فعالیت خود را در یک روزنامه محلی نیز منتشر نمایند.
ماده 52 ـ داوطلبان درخواست پروانه کارشناسی باید تقاضای خود را با مشخصات زیر به دفتر کانون مربوط یا دفتر نمایندگی استانهایی که کانون کارشناسان در آن استان تشکیل داده است تسلیم نمایند:
الف ـ مشخصات کامل داوطلب.
ب ـ محل اقامت داوطلب برای ابلاغ اوراق.
ج ـ تصریح به نداشتن سوء پیشینه.
د ـ تعهد به عدم اعتیاد به افیون و مواد مخدر.
ه ـ مدرک تحصیلی مورد نیاز و چنانچه دانشنامه از دانشگاههای خارج از کشور اخذ شده باشد ارائه تاییدیه از مرجع ذی صلاح.
و ـ رشته مورد درخواست پروانه کارشناسی.
ز ـ محل مورد درخواست برای کارشناسی.
ح ـ اعلام آدرس و مشخصات دو نفر معرف.
ط ـ گواهی از مراجع معتبر مورد قبول کانونها مبنی بر داشتن چند سال سابقه کار تجربی در رشته مورد تقاضا بعد از اخذ مدرک تحصیلی لیسانس در رشته مورد تقاضا با توجه به بند (و) و ماده (15) قانون و در مورد رشته هایی که دانشنامه لیسانس مربوط نداشته باشد اخذ گواهی از مراجع معتبر مورد قبول کـانونها مبنـی بر پانزده سال سابقه کار تجربی در رشته مورد تقاضا با داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر در هر رشته و در خصوص متقاضیان مشمول تبصره (2) ماده (15) قانون ارائه گواهی ده سال سابقه در امور ثبتی یا نقشه‌برداری ثبتی.
ماده 53 ـ به منظور انتخاب کارشناسان مورد نیاز از لحاظ علمی و تجربی و صلاحیت اولویتهای اخلاقی و سایـر موارد مقرر در ماده (15) قانون، در هر دوره آزمون شورای عالی کسانی را که در آزمون علمی و تجربی موفق و نصاب نمره قبولی کسب کرده‌اند به کمیسیون ماده (13) قانون معرفی مینماید.
ماده 54 ـ برگزاری آزمون به صورت کتبی و شفاهی خواهد بود و منابع سؤالات امتحانی عبارتست از منابع کتب دانشگاهی دررشته مربوط که با رعایت استانداردها و تجارب لازم مربوط به هر رشته انتخاب و معرفی می‌گردند.
تبصره ـ موعد اعلام نتیجه قبولی داوطلبان حداکثر ظرف دو ماه از تـاریخ اخذ آزمون میباشد.
ماده 55 ـ داوطلبان کارشناسی که جهت اخذ پروانه کارشناسی انتخاب می‌گردند، موظفند، دوره کارآموزی خود را زیر نظر کارشناس راهنما که از سوی کانون مربوط معرفی میگردد با موفقیت بگذارنند. کارشناس راهنما هر سه ماه یکبار نظر خود رانسبت به کارآموز به کانون مربوط گزارش می نماید و درصورتی که نظر کارشناس راهنما نسبت به کارآموز منفی باشد دوره کـارآموزی بـرای مـدتی‌کـه لازم باشد اضافه میگردد.
تبصره ـ وظائف کارآموز عبارتست از انجام امور کـارشناسی آمـوزشی و مطالعه قوانین و مقررات مربوط و شناخت وظائف کارشناسی که از سوی کارشناس راهنما به وی محول میگردد و مـوفقیت در کـلاسهای آمـوزشی که از طرف کانونها تشکیل میشود.
ماده 56 ـ دستورالعمل جزئیات طرح سؤالات آزمـون، نحوه بــرگزاری آزمون، نصاب نمره قبولی، مصاحبه علمی و تجربی، کارآموزی و نظارت بر آن و همچنین مـقررات رشــته‌ها و گــروه‌های کــارشناسی و تشکـیل نـمایندگی کـانون اسـتانها و شهرستانها، به وسیله شورای عالی تدوین، تـصویب و جـهت اجـراء به کـانونها ابلاغ میگردد.
فصل هفتم ـ کمیسیون صلاحیت و اولویتهای اخلاقی:
ماده 57 ـ به منظور تطبیق موارد مندرج در مواد (9) و (15) قانون و گزینش صلاحیت اولویتهای اخلاقی متقاضیان کارشناسی و همچنین اظهارنظر در خصوص صلاحیت داوطلبان عضویت در ارکان کانون و عضویت در شورای عالی کمیسیونی به شرح مندرج در ماده (13) قانون تشکیل میگردد که اهـم وظـائف آن به شـرح ذیل میباشد:
الف ـ تطبیق شرایط داوطلبان کارشناسی (مـتقاضیان امـر کـارشناسی) با مـوارد مندرج در ماده (15) قانون و گزینش صلاحیت اولویتهای اخلاقی و اعلام نتیجه به شورای عالی.
ب ـ تطبیق شرایط داوطلبان عضویت در ارکان کانون با شرایط مندرج در ماده (9) قانون و اعلام نظریه خود ظرف مهلت هفت روز به کانونهای مربوط.
ج ـ تطبیق شرائط داوطلبان عضویت در شورای عالی با شرایط مندرج در بندهای یاد شده در ماده ( 27 ) قانون و اعلام نظر درمهلت هفت روز به شورای‌عالی.
ماده 58 ـ واحد حراست کانون مکلف است هـر گونه هـمکاری را با کـمیسیون ماده (13) قانون به عمل آورده و تحقیقات مورد نظر کمیسیون را در مهلتی که تعیین میشود انجام و نتیجه را اعلام دارد. همچنین کلیه مراجع قضائی و انتظامی، وزارتخانه‌ها، سازمانها، مؤسسات، شرکتها، بانکها، شهرداریها، بـنیادها، نهادهای انقلاب اسلامی و اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی و سایر مراجع عمومی و دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام یا ذکر صریح نام است موظفند به استعلامات کمیسیون ماده (13) و حراست کانون پاسخ داده و همکاریهای لازم را معمول دارند.
تبصره ـ در صورتی که وزارت اطلاعات در مهلت مقرر در تبصره (ه( ماده (15) به استعلامات انجام شده پاسخ ندهد کمیسیون بر اساس اطلاعات کسب شده تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد نمود.
فصل هشتم ـ دادسرا و دادگاههای انتظامی:
ماده 59 ـ شکایت از تخلفات کارشناس رسمی باید کتبی و با امضای شاکی بوده و حاوی مشخصات زیر باشد:
الف ـ نام و نشانی شاکی.
ب ـ موضوع شکایت با تصویر گزارش کارشناس و ذکر مدارک مورد استناد.
شکایت در دفتر کانون مربوط ثبت میشود و هیئت مدیره کانون عندالاقتضاء شکایت را جهت رسیدگی و اظهارنظر به دادسرای انتظامی کانون کارشناسان رسمی ارسال مینماید.
ماده 60 ـ در صورتی که دادسرای انتظامی پس از اقدامات اولیه و بررسی و تفهیم اتهام به تعقیب کارشناس معتقد باشد، کیفر خواست صادر و ضمن ارسال به دادگاه انتظامی کانون کارشناسان رسمی، یک نسخه از آن را ظرف مهلت ده روز از طریق کانون مربوط به وسیله پست سفارشی پیشتاز به کارشناس ابلاغ مینماید. کارشناس می‌تواند ظرف مهلت یک ماه از تاریخ ابلاغ پاسخ خود را کتباً از طریق دفتر کانون و یا مستقیماً به دفتر دادگاه انتظامی تسلیم نماید.
ماده 61 ـ درصورتی که دادسرا یا دادگاههای انتظامی کانون حضور شاکی یا کارشناس را برای ادای توضیحات وکشف حقیقت لازم بدانند حسب مورد احضاریه صادر می‌نمایند. عدم حضور در وقت مقرر بدون عذر موجه مانع از رسیدگی و اتخاذ تصمیم نخواهد بود.
ماده 62 ـ عذر موجه برای کارشناس علاوه بر مقررات مندرج در ماده (41) قانون آئین دادرسی مدنی شامل دعوت دادگاهها و مراجع قانونی دیگر جـهت قرار کارشناسی یا ادای توضیحات نزد مراجع مذکور نیز میباشد.
ماده 63 ـ دادگاههای انتظامی پس ازوصول پاسخ کارشناس یا انقضای مهلت‌های مذکور در ماده (59) وقت رسیدگی تعیین میکنند و از طریق دفتر دادگاه به اطلاع دادسرای انتظامی و کارشناس و ریاست کانون مربوط و در مورد دعاوی تجدیدنظر به شورای‌عالی جهت معرفی دیگر اعضاء دادگاه خواهند رساند.
اعضای معرفی شده در هر پرونده تا پایان رسیدگی و صدور رأی قابل تعویض نخواهند بود.
عدم حضور کارشناس یا معاون دادسرای انتظامی مانع رسـیدگی و صدور حکم نخواهد بود.
ماده 64 ـ چنانچه به نظر شورای عالی نیاز به شعبه یا شعب دیگر تجدید نظر انتظامی باشد، با در خواست رئیس شورای مـزبور و تـصویب رئـیس قوه قضائیه تشکیل خواهد شد. ارجاع پرونده به شعبه یا شعب تجدید نظر به عهده رئیس شعبه اول تجدید نظر است.
ماده 65 ـ در صورتی که مراجع قضایی از کارشناسان تخلفی مشاهده نمایند که قـابل تعقیب در دادگاه انتظامی باشد مراتب را کتباً به کانون مربوط اطلاع می‌دهند. هر گاه کانون موضوع را قابل تعقیب تشخیص دهد پرونده را جهت رسیدگی به دادسرای انتظامی کانون ارجـاع می‌نمـاید و چنانچه معتقد به تعقیـب نباشد مراتب را به مرجع مذکور اطلاع می‌دهد. در صورتی که نظر کانون مورد پذیرش مرجع قضایی قرار نگیرد رأساً جهت رسیدگی به دادسرای انتظامی کانون ارجاع مینماید.
ماده 66 ـ مراجع قضائی رسیدگی کننده به شکـایات علیه کارشناسان رسمی چنانچه عمل انتسابی را جرم ندانند لکن موضوع را منطبق با یکی از تخلفات مندرج در ماده (26) قانون تشخیص دهند پرونده را با صدور قرار مقتضی جهت رسیدگی به دادسرای انتظامی کانون مربوط ارسال خواهند نمود.
ماده 67 ـ کلیه شکایات واصله علیه اعضای هیئت مدیره، دادستان و بازرسان کانونها به شورای عالی ارسال میگردد. شورای عالی موظف است موضوع را ضمن بررسیهای لازم عندالاقتضاء با سوابق امر در اجرای بند (ط) ماده (7) قانون جهت رسیدگی و اتخاذ تصمیم به دادسرای انتظامی قضات ارسال نماید.
ماده 68 ـ دادستان انتظامی هر کانون مکلف است دو برابر دادیاران مورد نیاز را از بین کارشناسان رسمی آن کانون انتخاب و معرفی نـماید. هـیئت مـدیره کانون مربوط دادیاران مورد نیاز را تأیید و جهت صدور حکم انتصاب به دادستان انتظامی معرفی میکند.
تبصره ـ دادستان انتظامی کانون می تواند افرادی را از بین حقوقدانان پس از تأمین بودجه آنان از طریق هیـئت مدیره و مجمع عمومی به عنوان معاون دادستان انتخاب و ابلاغ لازم صادر نماید.
ماده 69 ـ در صورتی که مراجع قضایی و انتظامی وزارتخانه‌ها، ادارات، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و وابسته به دولت، بانکها، نهادها، بنیادها، شهرداریها و اشخاص حقیقی و حقوقی، کارشناس رسمی از کانونها خـواسته باشند مکـلفند دستمزد کارشناسی را در امور ارجـاعی به حساب کانون یا نمایندگی کانون مربوط واریز نمایند تا پس از کسر پنج درصد (5%) سهم کانون و سایر کسورات قانونی مابقی به کارشناس پرداخت گردد.
تبصره 1 ـ در صورتی که به هر علت حق‌الزحمه کارشناسی در صندوق کانون تودیع نگردید مراجع مذکور دراین ماده مکلفند پنج درصد ( 5%) سهم کانون را کسر و در وجه کانون واریز و به اطلاع کانون یا نمایندگی کانون مربوط برسانند. کارشناسان نیز موظفند فهرست پنج درصد (5%) وجوه مکسوره از حـق الزحمه کارشناسیهای خــود را به اطلاع کانون برسانند.
تبصره 2 ـ کــارشناسان مـتخلف از مـفاد این مـاده در حکم مـرتکبان خلاف شئون شغلی مصرح در بند (ه( ماده (26) قانون بوده و تحت تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت.
ماده 70 ـ در تخلفات انتظامی که دو سال از تاریخ وقوع آن منقضی گردیده و تعقیب نشده باشد و یا دو سال از تاریخ آخرین اقدام انتظامی آن گذشته و منتهی به صدور حکم نشده، تعقیب موقوف خواهد شد.
محمدرضا عارف
معاون اول رئیس جمهور
آخرین بروزرسانی (دوشنبه ، 8 فروردین 1390 ، 18:25)
تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری
تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری
شماره 100/51082/9000
۱۳۸۹/۱۲/۸
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
به
پیوست یک نسخه تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری به شماره
100/51082/9000ـ 8/12/1389 که در تاریخ 8/12/1389 به تصویب ریاست محترم قوه
قضاییه رسیده، جهت درج در روزنامه رسمی کشور ارسال میگردد.
رئیس حوزه ریاست قوه قضاییه ـ علی خلفی
تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری
در
اجرای ماده 29 قانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب 18/1/1381 مجلس شورای
اسلامی، تعرفه مربوط به تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری، مصوب
23/5/1384 و اصلاحیه آن به شرح مواد آتی اصلاح میشود:
فصل اول ـ مقررات عمومی
ماده1ـ
دستمزد کارشناسان پس از گزارش و اظهارنظر کارشناسی در حدود صلاحیت آنها از
طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی طبق مقررات این تعرفه محاسبه و پرداخت میگردد.
تبصره
ـ منظور از کانون در این تعرفه، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و منظور از
مرکز، مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضائیه میباشد.
ماده2ـ
مراجع قضائی، وزارتخانه‌ها، سازمانهای دولتی و ارگانها و نهادها و
شهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها در تعیین دستمزد کارشناس مکلفند براساس
مقررات این تعرفه عمل نمایند.
تبصره1ـ در مواردی که مرجع قضائی در
پرونده‌های کیفری و حقوقی برای کشف جرم و تعیین علت و علل و مشخص نمودن
واقعیت اقدام به تعیین کارشناس مینماید، تعیین دستمزد متناسب با کمیت و
کیفیت کار با همان مرجع میباشد.
تبصره2ـ در صورت عدم استطاعت مالی
متقاضی کارشناسی به تشخیص قاضی پرونده حق‌الزحمه کارشناسی تا میزان معینی
حداکثر تا پنجاه درصد به وسیله دادگاه کاهش می‌یابد ولی به هرحال پرداخت
هزینه‌ها یا وسیله اجرای قرار کارشناسی مانند ایاب و ذهاب و غیره به عهده
متقاضی میباشد.
تبصره3ـ در مورد مناطق محروم و یا اشخاص حقیقی که
استطاعت کافی ندارند حسب مورد به تشخیص قاضی پرونده، مرکز یا کانون مربوط
حق‌الزحمه این تعرفه سی‌درصد کاهش می‌یابد.
تبصره4ـ هر کارشناس حداکثر موظف به ارائه 3 مورد کارشناسی مجانی یا کاهش یافته در هر سال میباشد.
تبصره5ـ
در صورت عدم استطاعت مالی متقاضی کارشناسی به تشخیص مرجع قضائی مربوط
مراتب جهت معرفی کارشناس معاضدتی حسب مورد به مرکز یا کانون اعلام تا با
توجه به تبصره 4 کارشناس مربوط معرفی گردد.
ماده3ـ در کارشناسی‌ها
چنانچه موضوع کارشناسی مربوط به جزئی از کل بوده ولی اظهارنظر کارشناسی
مستلزم بررسی در کل کار مربوط باشد، دستمزد با پیشنهاد کارشناس و موافقت
مقام ارجاع‌کننده بر مبنای کل کار انجام شده محاسبه و پرداخت خواهدشد.
ماده4ـ
در مواردی که موضوع کارشناسی توسط چند نفر کارشناس رسمی از یک رشته
کارشناسی انجام میشود، از دستمزد هر کارشناس سی درصد کسر میگردد.
ماده5
ـ کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند در صورت درخواست کارشناس یا هیئت
کارشناسی، دستمزد کارشناسی را طبق این تعرفه و در صورتی که قبلاً قابل
برآورد نباشد، حسب مورد بطور علی‌الحساب به حساب مرکز یا کانون تودیع و قبض
آن را در پرونده مربوط پیوست نمایند. در این صورت، کارشناسان رسمی مکلفند
پس از تودیع دستمزد نسبت به انجام کارشناسی اقدام نمایند.
ماده6 ـ در
صورتی که کارشناس اقدام به کارشناسی نموده ولی به دلیلی که خارج از حیطه
اختیار وی باشد اجرای کارشناسی منتفی گردد، محق دریافت بخشی از دستمزد
متناسب با کارهای انجام شده و یا وقت صرف شده خواهدبود؛ به شرط اینکه از
حداقل مقرر در این تعرفه کمتر نباشد. به علاوه، چنانچه در این رابطه به محل
اجرای قرار کارشناسی مسافرت نموده باشد هزینه سفر، اقامت و فوق‌العاده
روزانه وی بر مبنای ضوابط این تعرفه پرداخت میشود.
ماده7ـ در صورتی که
اجرای قرار کارشناسی مستلزم عزیمت به خارج از حوزه فعالیت و محل اقامت
کارشناس باشد، تامین وسیله ایاب و ذهاب و محل اقامت مناسب و غذا به عهده
متقاضی بوده و علاوه بر دستمزد کارشناسی، فوق‌العاده ماموریت کارشناس برای
هر روز مسافرت به ماخذ روزانه مبلغ 250.000 ریال برای داخل استان محل اقامت
کارشناس و مبلغ 400.000 ریال برای ماموریت خارج از استان کارشناس پرداخت
خواهدشد. چنانچه متقاضی از تامین وسیله ایاب و ذهاب و اقامت خودداری نماید و
کارشناس برای انجام کارشناسی راساً و به هزینه خود نسبت به تهیه موارد
فوق‌الذکر اقدام نماید علاوه بر دستمزد و فوق‌العاده ماموریت، هزینه‌های
مربوط در وجه کارشناس پرداخت خواهدشد.
تبصره1ـ در صورتی که انجام
کارشناسی مستلزم عزیمت به خارج از کشور باشد، انجام امور مربوط به روادید و
پرداخت هزینه‌های مربوط اعم از عوارض خروج از کشور و تهیه بلیط هواپیما،
هزینه اقامت و همچنین سایر هزینه‌های سفر و پرداخت فوق‌العاده روزانه
هم‌ردیف مدیران کل به عهده متقاضی میباشد.
تبصره2ـ در صورتی که مبلغ
مورد رسیدگی به ارز باشد، پس از تسعیر آن به ریال، براساس نرخ واریز‌نامه
رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مطابق جدول رشته مربوط محاسبه
خواهدگردید.
ماده8 ـ دستمزد تامین دلیل با توجه به کمیت و کیفیت خدمات
کارشناسی مورد نیاز از طرف مقام ارجاع‌کننده تعیین میشود و حداقل آن 700
هزار ریال میباشد.
ماده9ـ هزینه انجام کلیه آزمایشها و تهیه نمونه‌های
لازم و گمانه‌زنی که طبق نظر کارشناس ضروری باشد، به عهده متقاضی است و در
صورت اختلاف و ضرورت انجام اقدامات مذکور، حسب مورد نظر مرکز یا کانون
مربوط معتبر است.
ماده10ـ در مواردی که برای بعضی از امور کارشناسی در
این تعرفه دستمزد تعیین نشده باشد، دستمزد آن حسب مورد توسط مرجع قضایی،
مرکز یا کانون مربوط تعیین میگردد، حداقل دستمزد 700.000 ریال خواهدبود.
ماده11ـ
در مواردی که موضوع کارشناسی مربوط به سالهای قبل از تاریخ انجام کارشناسی
باشد، دستمزد طبق قیمت روز براساس این تعرفه محاسبه و پرداخت خواهدشد.
ماده12ـ دستمزد ارزیابی‌ها برای کلیه رشته‌ها در هر مورد ارجاعی بشرح ذیل تعیین میگردد.
تا 50.000.000 ریال مقطوعاً 700.000 ریال
از 50 میلیون ریال تا 150 میلیون ریال نسبت به مازاد چهار در هزار
از 150 میلیون ریال تا 250 میلیون ریال نسبت به مازاد سه در هزار
از 250 میلیون ریال تا یک میلیارد ریال نسبت به مازاد دو در هزار
از یک میلیارد ریال تا ده میلیارد ریال نسبت به مازاد یک در هزار
از ده میلیارد ریال تا یکصد و پنجاه میلیارد ریال نسبت به مازاد سه دهم در هزار
از یکصدوپنجاه میلیارد ریال تا پانصد میلیارد ریال نسبت به مازاد پانزده صدم در هزار
از پانصد میلیارد ریال تا یکهزار میلیارد ریال نسبت به مازاد یک بیستم در هزار
از یکهزار میلیارد ریال به بالا نسبت به مازاد یک صدم در هزار و حداکثر یکصد و پنجاه میلیون ریال.
تبصره1ـ
در هر مورد که ارجاع کار شامل موارد متعدد باشد، مجمع مبالغ ارزیابی مندرج
در گزارش به طور یک جا مبنای محاسبه این ماده قرار می‌گیرد. لیکن در صورتی
که موضوع ارزیابی در شهرستان دیگر و یا مربوط به اشخاص حقوقی یا حقیقی
مختلف باشد، ارزیابی‌ها به طور جداگانه مبنای محاسبه قرار خواهدگرفت.
تبصره2ـ
دستمزد بررسی به اختلاف فی مابین کارفرمایان و پیمانکاران و مهندسین مشاور
و دستمزد تعیین و کنترل صورت وضعیت برای کلیه رشته‌ها بر مبنای مبلغ
قرارداد طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه پنجاه درصد میباشد.
تبصره3ـ
دستمزد تعیین علل و مسبین و تعیین خسارت برای کلیه رشته‌ها بر مبنای میزان
خسارت تعیین شده طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه بیست درصد میباشد.
تبصره4ـ تشخیص تخلف از مفاد قرارداد و یا رسیدگی به تاخیر قرارداد در هر مورد طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه ده درصد میباشد.
تبصره5
ـ در ارزیابی قطعات یدکی کالای مستعمل، فرآورده‌های غذائی و داروئی و
بهداشتی، ضایعات تولیدی، ابزارآلات، اجزای ریز الکترونیک و مخابرات در هر
کار ارجاعی به صورت یک‌جا و طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه بیست درصد
میباشد.
ماده13ـ در صورتی که رسیدگی به مستندات و مدارک مربوط به
کارشناسی به زبان خارجی باشد علاوه بر تعرفه قانونی در هر رشته، هزینه
ترجمه رسمی براساس آئین‌نامه تعرفه مترجمین رسمی اضافه میشود.
ماده14ـ
دستمزد تعیین اجاره‌بها، برای کلیه رشته‌ها جهت هر واحد یا مجموعه مستقل تا
اجاره ماهیانه پانصدهزارریال، مقطوعاً 700.000 ریال و از پانصدهزارریال تا
سی میلیون ریال، ده درصد و از سی میلیون ریال به بالا، دو در هزار اضافه
خواهد شد. دستمزد تعیین اجرت‌المثل یا اجور گذشته بر مبنای این ماده به
اضافه بیست و پنج درصد خواهد بود.
ماده15ـ حق‌الزحمه تفسیر عکسهای
هوایی برای هر پلاک ثبتی و تعیین موقعیت ثبتی آن در عکسهای مزبور مقطوعاً
مبلغ 1.500.000 ریال است و برای تفسیر عکسهای هوایی سالهای گذشته، به ازای
هرسال مبلغ دویست هزار ریال اضافه خواهدشد. همچنین، برای پلاکهای متعدد
متصل به هم به ازاء هر پلاک اضافی بیست درصد به حق‌الزحمه این ردیف اضافه
خواهدشد.
فصل دوم ـ تعرفه دستمزد گروههای کارشناسی
گروه 1ـ مهندسی آب و معادن شامل رشته‌های (آب، مواد، معادن)
رشته مهندسی آب:
ماده16ـ دستمزد اندازه‌گیری آب و حقابه‌ها بشرح ذیل است:
1ـ تا 100 لیتر در ثانیه، مقطوعاً 700.000 ریال.
2ـ مازاد بر 100 لیتر در ثانیه تا 1000 لیتر در ثانیه، بازاء هر لیتر 1.000 ریال.
3ـ از 1000 لیتر به بالا به ازاء هر لیتر در ثانیه، 200 ریال و حداکثر ده میلیون ریال.
ماده17ـ دستمزد تعیین کیفیت شیمیایی و آلودگی آب با توجه به مسائل زیست‌محیطی در هر مورد 700.000 ریال میباشد.
ماده18ـ دستمزد بررسی مشخصات سفره‌های سطحی و زیرزمینی آب از هر لحاظ مقطوعاً 1.500.000 ریال است.
تبصره ـ در صورتی که انجام کارشناسی مستلزم عملیات نقشه‌برداری باشد، دستمزد آن طبق تعرفه مربوط پرداخت خواهد شد.
ماده19ـ دستمزد ارزیابی قنوات، چاهها و منصوبات آن، شبکه‌های آبیاری و زهکشی آب و فاضلاب مطابق ماده 12 این تعرفه خواهدبود.
ماده20ـ تعیین نوع و بررسی کیفیت حفاری چاهها و قنوات و بهسازی چشمه‌ها مقطوعاً 1.500.000 ریال است.
ماده21ـ دستمزد رسیدگی به اختلاف مربوط به حریم و بستر رودخانه‌ها و کانالها و انهار به شرح زیر تعیین میگردد:
1ـ حریم کانالها و انهار تا عرض بستر 12 متر از قرار هر کیلومتر 500.000 ریال و حداکثر پنج میلیون ریال.
2ـ حریم رودخانه و کانالهای با عرض بیش از 12 متر، از قرار هر کیلومتر 700.000 ریال و حداکثر 7 میلیون ریال.
ماده22ـ دستمزد رسیدگی به وضع فاضلاب به لحاظ تشخیص بار آلودگی بر حسب کمیت و کیفیت مقطوعاً 1.000.000 ریال است.
رشته فلزات و معادن:
ماده23ـ
1ـ تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی رشته فلزات طبق تعرفه دستمزد کارشناسان گروه 7 (صنعت و فن) خواهدبود.
2ـ
تعرفه دستمزد کارشناسان رشته معادن مربوط به ارزیابی ذخائر معدنی (احتمالی
ـ ممکن ـ قطعی) طبق ماده 12 این تعرفه خواهد بود. (در معادن زیرزمینی
معادل بیست درصد به تعرفه مربوط اضافه خواهد شد)
گروه 2ـ اموال منقول شامل رشته‌های:
(آثار هنری و اشیاء نفیسه و کتب خطی ـ اشیاء عتیقه و احجار کریمه،
ساعت و جواهرات، فرش، لوازم خانگی و اداری)
ماده 24ـ دستمزد کارشناسی رشته‌های فوق مطابق ماده 12 این تعرفه خواهد بود.
گروه 3ـ امور پزشکی ـ داروئی و غذایی شامل رشته‌های:
(پزشکی، داروسازی و سم‌شناسی، مواد غذائی و مسمومیتهای ناشی از آن)
ماده
25ـ دستمزد کارشناسی رشته‌های فوق، برحسب اهمیت و حساسیت و پیچیدگی موضوع و
با توجه به کمیت و کیفیت کار با پیشنهاد کارشناس و موافقت مرجع
ارجاع‌کننده (حداقل 700.000 ریال و حداکثر 7.000.000 ریال در هر مورد)
میباشد.
تبصره ـ کلیه هزینه‌های آزمایشگاهی، نمونه‌برداری (بیوپسی)، رادیوگرافی و نظائر آن به عهده متقاضی میباشد.
گروه 4ـ رشته حسابداری و حسابرسی ـ آمار
(امور بازرگانی ـ تعیین نفقه و بیمه)
رشته حسابداری و حسابرسی:
ماده
26ـ دستمزد کارشناسی در امور حسابرسی نسبت به جمع ارقام حسابهای مورد
رسیدگی طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه پنجاه درصد خواهد بود.
ماده 27ـ دستمزد کارشناسی امور ذیل بر اساس ماده 12 این تعرفه خواهد بود:
1ـ
ارزش سهام و سهمالشرکه، با توجه به مجموع دارائیهای جاری و بدهیها و
ذخائر رسیدگی شده به اضافه قیمت تمام شده دفتری دارائیهای ثابت.
2ـ رسیدگی و حسابرسی ترازنامه و حساب سود و زیان و امور توقف و ورشکستگی.
3ـ تعیین قیمت تمام شده کالاها با توجه به ارقام تشکیلدهنده قیمت تمام شده.
رشته امور بازرگانی:
ماده 28ـ دستمزد کارشناسان رشته بازرگانی با مقام ارجاع‌کننده حداقل 1.000.000 حداکثر 10.000.000 ریال است.
رشته تعیین نفقه:
ماده 29ـ تعیین دستمزد نفقه با توافق مقام ارجاع‌کننده میباشد و در هر مورد حداقل 700.000 ریال و حداکثر 5.000.000 میلیون ریال است.
رشته بیمه:
ماده 30ـ دستمزد رشته بیمه با توافق مقام ارجاع‌کننده در هر مورد حداقل 700.000 ریال و حداکثر 7.000.000 ریال است.
رشته آمار:
ماده 31ـ تعیین دستمزد رشته آمار با توافق مقام ارجاع‌کننده در هر مورد حداقل 700.000 ریال و حداکثر 5.000.000 ریال است.
گروه 5 ـ امور وسائط نقلیه موتوری شامل رشته‌های:
(امور حمل و نقل ]ترابری[ ـ وسائط نقلیه هوایی، وسائط نقلیه دریایی و غواصی، وسائط نقلیه موتوری زمینی و وسائط نقلیه ریلی)
ماده 32ـ دستمزد کارشناسی وسائط نقلیه موتوری زمینی به شرح ذیل است:
1ـ رسیدگی به اصالت خودرو 700.000 ریال.
2ـ رسیدگی به تصادف درونشهری 600.000 ریال.
3ـ رسیدگی به تصادف خارج از شهر 800.000 ریال.
اظهارنظر
فنی و تعیین خسارت تعمیرگاهی، تعیین تناژ، تعیین مدل و تعیین اجاره‌بها و
اجرت‌المثل برای هر دستگاه مقطوعاً 700.000 ریال و برای وسائط نقلیه بدون
موتور پنجاه درصد آن.
ماده33ـ تعرفه دستمزد وسائط نقلیه دریایی و غواصی و رشته امور حمل و نقل:
1ـ برای دعاوی مربوط به حمل و نقل (مسئولیت صادرکننده اسناد حمل)
با توجه به مبلغ خواسته، مطابق ماده 12 این تعرفه است.
2ـ تعیین ارزش وسائط نقلیه آبی:
براساس ماده 12 این تعرفه است.
3ـ تعیین علت در تصادم دریایی یا تصادم در آبهای داخلی بشرح ذیل میباشد:
الف ـ در صورت تصادم بین قایقهای تفریحی و مسافربری در آبهای داخلی:
در هر مورد 900.000 ریال.
ب ـ در صورت تصادم بین دو یا چند فروند شناور در دریا:
ـ برای شناورهای با ظرفیت بار کمتر از 500 تن (ظرفیت ناخالص یا GT) 2.000.000 ریال در هر مورد
ـ برای شناورهای با ظرفیت بار بالاتر از 500 تن (ظرفیت ناخالص یا GT) 5.000.000 ریال در هر مورد
تبصره ـ در صورتی که تصادم بین دو یا چند شناور با ظرفیتهای متفاوت باشد ظرفیت بالاتر مبنای تعیین حق‌الزحمه میباشد.
4ـ در مورد غواصی و عملیات زیرآبی، ماده 10 این تعرفه ملاک عمل خواهد بود.
تبصره ـ دستمزد ارزیابی‌های وسائط نقلیه هوائی و ریلی و زمینی برابر ماده 12 این تعرفه است
.گروه 6 ـ راه و ساختمان شامل رشته‌های:
(راه و ساختمان ـ معماری داخلی و تزئینات ـ مهندسی ترافیک ـ
برنامهریزی شهری ـ مهندسی محیط‌زیست ـ امور ثبتی ـ
ابنیه و آثار باستانی ـ نقشه‌برداری)
رشته راه و ساختمان:
ماده
34ـ دستمزد ارزیابی اراضی غیرمزروعی و ابنیه و مصـالح ساختمانی و تعیین
حقـوق کسب و پیشـه و تجـارت و سرقفلـی مطـابق مـاده 12 این تعرفه تعیین
میشود.
ماده 35ـ دستمزد تطبیق نقشه‌های ساختمانی با وضعیت محل و بنا
برای هر متر مربع مساحت زیربنا 2.000 ریال و حداقل 700.000 ریال و حداکثر
7.000.000 ریال است.
ماده 36ـ دستمزد تطبیق مشخصات قراردادی ساختمانها
با وضعیت محل و بنا برای هر متر مربع مساحت زیربنا 2.000 ریال و حداقل
700.000 ریال و حداکثر ده میلیون ریال است.
ماده 37ـ دستمزد تهیه نقشه‌های معماری و سازه ساختمانهای موجود در صورت ضرورت و دستور مرجع قضائی بشرح زیر میباشد.
1ـ معماری کلی هر متر مربع 1.500 ریال و حداکثر 15.000.000 ریال.
2ـ سازه هر متر مربع 2.000 ریال و حداکثر 20.000.000 ریال.
ماده
38ـ دستمزد افراز و قطعهبندی مستلزم تهیه نقشه دقیق قطعات افرازی و صورت
ارزیابی آنها، طرح قطعات مفروزه بطور واضح و روشن بشرح زیر است:
1ـ دستمزد افراز املاک و مستغلات و تقسیم ترکه بر اساس ماده 12 این تعرفه به اضافه بیست درصد.
2ـ
در صورتی که نقشه ملک مورد افراز تهیه نشده باشد هزینه نقشه بر اساس تعرفه
نقشه‌برداری مربوط علاوه بر دستمزد ردیف 1 محاسبه میشود.
تبصره ـ در
مواردی که واحدهای ساختمانی با هر نوع کاربری که بصورت آپارتمان، طبقه یا
بلوک مجزا هستند همانند باشند، طبقه یا بلوک اول به میزان مقرر در مادتین
34 الی 38 این تعرفه محاسبه و برای بقیه طبقات و یا بلوک مشابه فقط ده درصد
دستمزد مربوط پرداخت خواهد شد.
ماده 39ـ دستمزد تشخیص زمین مسبوق به
احیاء از نظر ساختمانی تا مساحت 1000 متر مربع 1.000.000 ریال و برای هر یک
هزار متر مربع مازاد، مبلغ 400.000 ریال اضافه میگردد.
رشته نقشه‌برداری و رشته امور ثبتی
ماده 40ـ پیاده کردن محدوده پلاک ثبتی در نقشه و عکس هوایی:
1ـ اگر گذر بند مشخص باشد:
تا 1000 متر مربع مقطوعاً 1.000.000 ریال.
نسبت به مازاد تا 10 هکتار، برای هر مترمربع 100 ریال.
از 10 هکتار به بالا نسبت به مازاد هر متر مربع 50 ریال و حداکثر 20.000.000 ریال.
2ـ اگر گذر بند مشخص نباشد:
تا 1000 متر مربع مقطوعاً 3.000.000 ریال.
نسبت به مازاد تا 10 هکتار هر متر مربع 100 ریال
از 10 هکتار به بالا نسبت به مازاد هر متر مربع 50 ریال و حداکثر 30.000.000 ریال.
ماده 41ـ حق‌الزحمه نقشه‌برداری اراضی و تهیه پروفیل و غیره بر مبنای بند 2 ماده 40 و حداکثر 30.000.000 ریال.
ماده
42ـ حق‌الزحمه مطالعه پرونده ثبتی و تشخیص محل پلاک مورد نظر در املاک تا
1000 متر مربع حداقل 1.000.000 ریال و نسبت به مازاد تا 5000 متر مربع برای
هر متر مربع 400 ریال و از 5000 متر مربع تا 50000 متر مربع نسبت به مازاد
برای هر متر مربع 200 ریال و از 50000 متر مربع به بالا نسبت به مازاد
برای هر متر مربع 100 ریال و حداکثر پانزده میلیون ریال.
ماده43ـ دستمزد
نقشه‌برداری و تهیه نقشه موقعیت قنوات و مسیر انهار و کانالها و
رودخانه‌ها با مقیاس 1000/1 به صورت پیمایش با تعیین محل چاهها، حداقل
1.000.000 ریال است و حداکثر با نظر مقام قضائی میباشد.
ماده44ـ دستمزد تشخیص حدود ثبتی و رسیدگی به اختلافات املاک خارج از محدوده شهرها:
1ـ دستمزد مطالعه پرونده ثبتی و پیاده نمودن پلاک مورد نظر و تشخیص حدود آن در املاک مزروعی تا یک هکتار حداقل 1.000.000 ریال است.
2ـ
در مواردی که مساحت ملک بیش از یک هکتار باشد به ازاء هر هکتار مازاد،
بیست درصد به دستمزد اضافه میشود و حداکثر 6 میلیون ریال میباشد.
ماده45ـ دستمزد کارشناسی رشته شهرسازی:
1ـ حق‌الزحمه شهرسازی در زمینه بررسی انطباق طرحهای تفکیک اراضی شهری با ضوابط و مقررات شهرسازی به شرح زیر است:
1ـ1ـ طرح تفکیک با دو قطعه زمین، مبلغ 3.000.000 ریال.
1ـ2ـ طرح تفکیک با 3 تا 10 قطعه زمین، مبلغ 500.000 ریال به ازاء هر قطعه مازاد بر 2 قطعه.
1ـ3ـ طرح تفکیک با بیش از 10 قطعه زمین، مبلغ 200.000 ریال به ازاء هر قطعه مازاد بر 10 قطعه.
2ـ حق‌الزحمه شهرسازی در زمینه بررسی انطباق کاربری اراضی شهری با طرحهای توسعه شهری به شرح زیر میباشد:
2ـ1ـ کاربری یک یا دو قطعه زمین مجاور با یکدیگر مبلغ 3.000.000 ریال.
2ـ2ـ کاربری 3 تا 10 قطعه زمین مجاور با هم، مبلغ 500.000 ریال به ازاء هر قطعه مازاد بر 2 قطعه.
2ـ3ـ کاربری بیش از 10 قطعه زمین مجاور با هم، مبلغ 200.000 ریال به ازاء هر قطعه مازاد بر 10 قطعه.
3ـ حق‌الزحمه شهرسازی در زمینه بررسی انطباق شهری ساختمانها به ضوابط و مقررات شهرسازی به شرح زیر میباشد:
3ـ1ـ ساختمان با یک یا دو واحد قابل تفکیک، مبلغ 3.000.000 ریال.
3ـ2ـ ساختمان با 3 تا 10 واحد قابل تفکیک، مبلغ 500.000 ریال به ازاء هر واحد مازاد بر 2 واحد.
3ـ3ـ ساختمان با بیش از 10 واحد قابل تفکیک، مبلغ 200.000 ریال به ازاء هر واحد مازاد بر 10 واحد.
تبصره ـ دستمزد سایر رشته‌های زیرگروه 6 طبق ماده 10 این تعرفه خواهد بود.
گروه 7ـ صنعت و فن شامل رشته‌های:
(الکتروشیمی، صنایع نفت و پتروشیمی ـ برق، الکترونیک و مخابرات ـ
برق،
ماشین و تأسیسات کارخانجات ـ تأسیسات ساختمانی ]آسانسور و شوفاژ و تهویه[
ـ کامپیوتر ـ گاز و گازرسانی ـ انرژی هسته‌ای ـ مهندسی هوافضا ـ مهندسی
پزشکی ـ نساجی و رنگرزی)
ماده46ـ دستمزد کارشناسی و ارزیابی رشته‌های فوق براساس ماده 12 این تعرفه و تبصره‌های ذیل آن خواهد بود.
تبصره ـ حق‌الزحمه کارشناسی نرم‌افزار کامپیوتر مطابق ماده 12 این تعرفه به اضافه پنجاه درصد خواهد بود.
گروه 8 ـ فنی و هنری شامل رشته‌های:
(تئاتر ـ شعر و سرود ـ تشخیص اصالت خط و امضاء و اثر انگشت ـ
چاپ و چاپخانه ـ عکاسی و امور سینمایی ـ طراحی و گرافیک ـ
امور ورزشی ـ تألیفات ـ تمبر ـ صنایع دستی ـ موسیقی)
ماده47ـ
دستمزد کارشناسی رشته تشخیص اصالت خط و امضاء و اثر انگشت در پرونده‌های
غیرمالی و در هر مورد بررسی (هر مستند) حداقل 1.000.000 ریال در صورتیکه
کم و کیف کار ایجاب نماید با پیشنهاد کارشناس و توافق مرجع ارجاع‌کننده
کارشناسی حداکثر 5.000.000 ریال تعیین میگردد.
تبصره ـ دستمزد کارشناسی رشته‌های فوق در پرونده‌های مالی مطابق ماده 12 این تعرفه محاسبه و حداکثر ده میلیون ریال میباشد.
ماده48ـ دستمزد کارشناسی مربوط به عکاسی و امور سینمایی و تئاتر و شعر و سرود و چاپ و چاپخانه بشرح ذیل میباشد:
الف
ـ دستمزد کارشناسی مسائل فنی عکس و فیلم و اختلاف رنگها، شرایط نوری،
کمپوزیسیون (ترکیب‌بندی)، پرسپکتیو، ظهور و چاپ حداقل 1.000.000 ریال و
حداکثر 5.000.000 ریال در هر مورد با نظر مقام ارجاع‌کننده.
ب ـ امور مربوط به فیلمبرداری و سینما:
دستمزد
رسیدگی به موارد اختلاف فیمابین کارفرمایان و تهیه‌کنندگان اعم از
نویسنده، کارگردان، تصویربردار، تدوین‌کننده، لابراتوار و صدابردار بشرح
زیر است:
1ـ برنامه‌های کوتاه‌مدت و مستند اعم از فیلم و یا ویدیو و برنامه‌های انیمیشن حداقل 1.000.000 ریال.
2ـ برنامه‌های بلندمدت سینمائی بیشتر از یک ساعت، برحسب مدت فیلم و حداکثر 7.000.000 ریال.
ج ـ دستمزد ارزیابی فیلم، وسایل و لوازم عکاسی و فیلمبرداری و سینما و ویدئو مطابق ماده 12 این تعرفه محاسبه خواهد شد.
د
ـ هزینه‌های مربوط به آزمایشگاه، استفاده از لوازم مونتاژ، دستگاههای
نمایش جهت بازدید فیلم و تصاویر تابع ماده 9 این تعرفه خواهد بود.
گروه 9ـ کشاورزی شامل رشته‌های:
(کشاورزی و منابع طبیعی ـ دامپروری و دامپزشکی ـ محصولات دامی ـ
آبزیان و شیلات ـ سم و سم‌شناسی ـ صنایع چوب ـ
محیط زیست طبیعی ـ گیاه پزشکی)
ماده49ـ دستمزد ارزیابی‌های رشته‌های فوق مطابق ماده12 این تعرفه محاسبه خواهدشد.
ماده50
ـ دستمزد تعیین حق آبادانی و حق ریشه و زراعت و نسق زارعانه و تعیین هزینه
احیاء و اصلاح تسطیح زمینهای کشاورزی و باغات و حق غارسی طبق ماده 12 این
تعرفه است.
ماده51 ـ دستمزد نمونه‌برداری به منظور تعیین کیفیت و
طبقه‌بندی محصولات زراعی، باغی، دامی، آبزیان، خوراک دام، مکمل و داروهای
مصرفی دامی با توافق مرجع ارجاع‌کننده و کارشناس تعیین میشود.
ماده52 ـ
دستمزد تشخیص اراضی (دایر و بایر و موات) تا مساحت 1000 مترمربع،
1.000.000 ریال و برای هر هزار متر مربع مازاد ده درصد و بالاتر از یک
هکتار سه درصد دستمزد فوق میباشد.
ماده53 ـ دستمزد افراز املاک کشاورزی براساس ماده 12 این تعرفه به اضافه بیست درصد خواهد بود.
تبصره ـ در صورتی که انجام امر کارشناسی مستلزم تهیه نقشه باشد، دستمزد نقشه‌برداری برطبق تعرفه مربوط محاسبه خواهد شد.
ماده54
ـ دستمزد ارزیابی تجهیزات مرتبط و مواد اولیه و محصولات و فرآورده‌های
کشاورزی و دامی و جنگلی و شیلات و غیره موجود در انبارها براساس ماده 12
این تعرفه محاسبه خواهد شد.
گروه 10ـ مدیریت و خدمات شامل رشته‌های:
(امور
آموزشی ـ امور خبرنگاری و روزنامه‌نگاری ـ ایرانگردی و جهانگردی ـ زبانهای
خارجی ـ امور اداری و استخدامی ـ کتابداری ـ امور گمرکی ـ
ثبت شرکتها و علائم تجاری و اختراعات)
ماده55
ـ دستمزد کارشناسی در مورد کلیه رشته‌های فوق با توجه به کم و کیف کار در
هر مورد حداقل 700.000 ریال و حداکثر 7.000.000 ریال با پیشنهاد کارشناس و
توافق مرجع ارجاع‌کننده خواهد بود.
گروه 11ـ ایمنی و حوادث شامل رشته‌های:
(امور آتش‌سوزی و آتش‌نشانی ـ امور اسلحه و مهمات ـ امنیت عمومی ـ
حوادث ناشی از کار ـ مواد محترقه و منفجره ] ناریه[ )
ماده56 ـ دستمزد کارشناسان این گروه طبق تعرفه کارشناسان گروه 10 موضوع ماده 55 تعیین میگردد.
ماده57
ـ اعلام نظر نسبت به موارد اختلاف در نحوه محاسبه دستمزد، حسب مورد با
کانون ذیربط یا مرکز و تفسیر مواد تعرفه حسب مورد به عهده شورای عالی
کارشناسان یا مرکز میباشد.
ماده58 ـ کلیه متن و مواد و تبصره‌های این
تعرفه از سوی کارشناسان رسمی وکانونها و نیز کارشناسان موضوع ماده 187
قانون برنامه سوم توسعه و مراجع کشور اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی،
شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی، بانکها، مؤسسات اعتباری و سایر
شرکتها و دستگاههای دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام میباشد
لازم‌الرعایه است.
ماده59 ـ این تعرفه با 59 ماده و 22 تبصره به پیشنهاد
شورای عالی کارشناسان در تاریخ 8/12/1389 به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید و
15 روز پس از انتشار در روزنامه رسمی لازم‌الاجراست. مقررات مغایر لغو
میگردد.
رئیس قوه قضائیه ـ صادق لاریجانی
منبع : سایت روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
پنج شنبه دوازدهم اسفند ماه ۱۳۸۹
تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری
1381 مجلس شورای اسلامی، تعرفه /1/ در اجرای ماده 29 قانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب 18
1384 و اصلاحیه آن به شرح مواد آتی اصلاح /5/ مربوط به تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری، مصوب 23
می شود:
فصل اول مقررات عمومی
ماده 1 دستمزد کارشناسان پس از گزارش و اظهارنظر کارشناسی در حدود صلاحیت آنها از طرفاشخاص حقیقی یا حقوقی طبق مقررات این تعرفه محاسبه و پرداخت می گردد.تبصره منظور از کانون در این تعرفه، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و منظور از مرکز، مرکز امور
مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضائیه می باشد.ماده 2 مراجع قضائی، وزارتخانه ها، سازمان های دولتی و ارگانها و نهادها و شهرداری ها و مؤسسات
وابسته به آنها در تعیین دستمزد کارشناس مکلفند براساس مقررات این تعرفه عمل نمایند.تبصره 1 در مواردی که مرجع قضائی در پروند ههای کیفری و حقوقی برای کشف جرم و تعیین علت وعلل و مشخص نمودن واقعیت اقدام به تعیین کارشناس می نماید، تعیین دستمزد متناسب با کمیت و کیفیت کار باهمان مرجع می باشد.تبصره 2 در صورت عدم استطاعت مالی متقاضی کارشناسی به تشخیص قاضی پرونده حق الزحمه کارشناسی تا میزان معینی حداکثر تا پنجاه درصد به وسیله دادگاه کاهش م ییابد ولی به هرحال پرداخت هزین هها یاوسیله اجرای قرار کارشناسی مانند ایاب و ذهاب و غیره به عهده متقاضی می باشد.تبصره 3 در مورد مناطق محروم و یا اشخاص حقیقی که استطاعت کافی ندارند حسب مورد به تشخیص
قاضی پرونده، مرکز یا کانون مربوط حق الزحمه این تعرفه سی درصد کاهش می یابد.تبصره 4 هر کارشناس حداکثر موظف به ارائه 3 مورد کارشناسی مجانی یا کاهش یافته در هر سالمی باشد.تبصره 5 در صورت عدم استطاعت مالی متقاضی کارشناسی به تشخیص مرجع قضائی مربوط مراتبجهت معرفی کارشناس معاضدتی حسب مورد به مرکز یا کانون اعلام تا با توجه به تبصره 4 کارشناس مربوطمعرفی گردد.ماده 3 در کارشناسی ها چنانچه موضوع کارشناسی مربوط به جزئی از کل بوده ولی اظهارنظر کارشناسی مستلزم بررسی در کل کار مربوط باشد، دستمزد با پیشنهاد کارشناس و موافقت مقام ارجا عکننده بر مبنای کل کارانجام شده محاسبه و پرداخت خواهدشد.ماده 4 در مواردی که موضوع کارشناسی توسط چند نفر کارشناس رسمی از یک رشته کارشناسی انجاممی شود، از دستمزد هر کارشناس سی درصد کسر می گردد.ماده 5 کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند در صورت درخواست کارشناس یا هیئت کارشناسی،دستمزد کارشناسی را طبق این تعرفه و در صورتی که قبلاً قابل برآورد نباشد، حسب مورد بطور عل یالحساب به حساب مرکز یا کانون تودیع و قبض آن را در پرونده مربوط پیوست نمایند. در این صورت، کارشناسان رسمی مکلفند پس از تودیع دستمزد نسبت به انجام کارشناسی اقدام نمایند.ماده 6 در صورتی که کارشناس اقدام به کارشناسی نموده ولی به دلیلی که خارج از حیطه اختیار وی باشد اجرای کارشناسی منتفی گردد، محق دریافت بخشی از دستمزد متناسب با کارهای انجام شده و یا وقت صرف
شده خواهدبود؛ به شرط اینکه از حداقل مقرر در این تعرفه کمتر نباشد. به علاوه، چنانچه در این رابطه به محل اجرای قرار کارشناسی مسافرت نموده باشد هزینه سفر، اقامت و فو قالعاده روزانه وی بر مبنای ضوابط این تعرفه پرداخت می شود.ماده 7 در صورتی که اجرای قرار کارشناسی مستلزم عزیمت به خارج از حوزه فعالیت و محل اقامت کارشناس باشد، تامین وسیله ایاب و ذهاب و محل اقامت مناسب و غذا به عهده متقاضی بوده و علاوه بر دستمزد کارشناسی، فو قالعاده ماموریت کارشناس برای هر روز مسافرت به ماخذ روزانه مبلغ 250.000 ریال برای داخل استان محل اقامت کارشناس و مبلغ 400.000 ریال برای ماموریت خارج از استان کارشناس پرداخت خواهدشد.
چنانچه متقاضی از تامین وسیله ایاب و ذهاب و اقامت خودداری نماید و کارشناس برای انجام کارشناسی راساً و به
هزینه خود نسبت به تهیه موارد فوق الذکر اقدام نماید علاوه بر دستمزد و فو قالعاده ماموریت، هزینه های مربوط در
وجه کارشناس پرداخت خواهدشد.تبصره 1 در صورتی که انجام کارشناسی مستلزم عزیمت به خارج از کشور باشد، انجام امور مربوط به
روادید و پرداخت هزینه های مربوط اعم از عوارض خروج از کشور و تهیه بلیط هواپیما، هزینه اقامت و همچنین سایر هزینه های سفر و پرداخت فوق العاده روزانه هم ردیف مدیران کل به عهده متقاضی می باشد.تبصره 2 در صورتی که مبلغ مورد رسیدگی به ارز باشد، پس از تسعیر آن به ریال، براساس نرخ واریز نامه رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مطابق جدول رشته مربوط محاسبه خواهدگردید.ماده 8 دستمزد تامین دلیل با توجه به کمیت و کیفیت خدمات کارشناسی مورد نیاز از طرف مقامارجاع کننده تعیین می شود و حداقل آن 700 هزار ریال می باشد.ماده 9 هزینه انجام کلیه آزمای شها و تهیه نمون ههای لازم و گمان هزنی که طبق نظر کارشناس ضروریباشد، به عهده متقاضی است و در صورت اختلاف و ضرورت انجام اقدامات مذکور، حسب مورد نظر مرکز یاکانون مربوط معتبر است.ماده 10 در مواردی که برای بعضی از امور کارشناسی در این تعرفه دستمزد تعیین نشده باشد، دستمزدآن حسب مورد توسط مرجع قضایی، مرکز یا کانون مربوط تعیین م یگردد، حداقل دستمزد 700.000 ریالخواهدبود.ماده 11 در مواردی که موضوع کارشناسی مربوط به سالهای قبل از تاریخ انجام کارشناسی باشد،دستمزد طبق قیمت روز براساس این تعرفه محاسبه و پرداخت خواهدشد.ماده 12 دستمزد ارزیابی ها برای کلیه رشته ها در هر مورد ارجاعی بشرح ذیل تعیین م یگردد.
تا 50.000.000 ریال مقطوعاً 700.000 ریالاز 50 میلیون ریال تا 150 میلیون ریال نسبت به مازاد چهار در هزاراز 150 میلیون ریال تا 250 میلیون ریال نسبت به مازاد سه در هزاراز 250 میلیون ریال تا یک میلیارد ریال نسبت به مازاد دو در هزاراز یک میلیارد ریال تا ده میلیارد ریال نسبت به مازاد یک در هزاراز ده میلیارد ریال تا یکصد و پنجاه میلیارد ریال نسبت به مازاد سه دهم در هزاراز یکصدوپنجاه میلیارد ریال تا پانصد میلیارد ریال نسبت به مازاد پانزده صدم در هزاراز پانصد میلیارد ریال تا یکهزار میلیارد ریال نسبت به مازاد یک بیستم در هزاراز یکهزار میلیارد ریال به بالا نسبت به مازاد یک صدم در هزار و حداکثر یکصد و پنجاه میلیون ریال.تبصره 1 در هر مورد که ارجاع کار شامل موارد متعدد باشد، مجمع مبالغ ارزیابی مندرج در گزارش بهطور یک جا مبنای محاسبه این ماده قرار م یگیرد. لیکن در صورتی که موضوع ارزیابی در شهرستان دیگر و یامربوط به اشخاص حقوقی یا حقیقی مختلف باشد، ارزیابی ها به طور جداگانه مبنای محاسبه قرار خواهدگرفت.تبصره 2 دستمزد بررسی به اختلاف فی مابین کارفرمایان و پیمانکاران و مهندسین مشاور و دستمزد تعیین و کنترل صورت وضعیت برای کلیه رشته ها بر مبنای مبلغ قرارداد طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه پنجاه درصدمی باشد.تبصره 3 دستمزد تعیین علل و مسبین و تعیین خسارت برای کلیه رشت هها بر مبنای میزان خسارت تعیینشده طبق ماده 12 این تعرفه به اضافه بیست درصد می باشد.تبصره 4 تشخیص تخلف از مفاد قرارداد و یا رسیدگی به تاخیر قرارداد در هر مورد طبق ماده 12 اینتعرفه به اضافه ده درصد می باشد.تبصره 5 در ارزیابی قطعات یدکی کالای مستعمل، فرآورده های غذائی و داروئی و بهداشتی، ضایعاتتولیدی، ابزارآلات، اجزای ریز الکترونیک و مخابرات در هر کار ارجاعی به صورت یک جا و طبق ماده 12 اینتعرفه به اضافه بیست درصد می باشد.ماده 13 در صورتی که رسیدگی به مستندات و مدارک مربوط به کارشناسی به زبان خارجی باشد علاوهبر تعرفه قانونی در هر رشته، هزینه ترجمه رسمی براساس آئین نامه تعرفه مترجمین رسمی اضافه م یشود.ماده 14 دستمزد تعیین اجاره بها، برای کلیه رشته ها جهت هر واحد یا مجموعه مستقل تا اجاره ماهیانه پانصدهزارریال، مقطوعاً 700.000 ریال و از پانصدهزارریال تا سی میلیون ریال، ده درصد و از سی میلیون ریال به بالا، دو در هزار اضافه خواهد شد. دستمزد تعیین اجرت المثل یا اجور گذشته بر مبنای این ماده به اضافه بیست و پنج درصد خواهد بود.ماده 15 حق الزحمه تفسیر عکس های هوایی برای هر پلاک ثبتی و تعیین موقعیت ثبتی آن در عکسهای مزبور مقطوعاً مبلغ 1.500.000 ریال است و برای تفسیر عک سهای هوایی سالهای گذشته، به ازای هرسال مبلغ دویست هزار ریال اضافه خواهدشد. همچنین، برای پلاکهای متعدد متصل به هم به ازاء هر پلاک اضافی بیست درصد به حق الزحمه این ردیف اضافه خواهدشد.فصل دوم تعرفه دستمزد گروههای کارشناسی گروه 1 مهندسی آب و معادن شامل رشته های (آب، مواد، معادن)رشته مهندسی آب:ماده 16 دستمزد اندازه گیری آب و حقابه ها بشرح ذیل است:
1 تا 100 لیتر در ثانیه، مقطوعاً 700.000 ریال.
2 مازاد بر 100 لیتر در ثانیه تا 1000 لیتر در ثانیه، بازاء هر لیتر 1.000 ریال.
3 از 1000 لیتر به بالا به ازاء هر لیتر در ثانیه، 200 ریال و حداکثر ده میلیون ریال.ماده 17 دستمزد تعیین کیفیت شیمیایی و آلودگی آب با توجه به مسائل زیست محیطی در هر مورد 700.000 ریال می باشد.ماده 18 دستمزد بررسی مشخصات سفره های سطحی و زیرزمینی آب از هر لحاظ مقطوعاً 1.500.000ریال است.تبصره در صورتی که انجام کارشناسی مستلزم عملیات نقشه برداری باشد، دستمزد آن طبق تعرفه مربوط پرداخت خواهد شد.ماده 19 دستمزد ارزیابی قنوات، چا هها و منصوبات آن، شبک ههای آبیاری و زهکشی آب و فاضلابمطابق ماده 12 این تعرفه خواهدبود.ماده 20 تعیین نوع و بررسی کیفیت حفاری چاهها و قنوات و بهسازی چشم هها مقطوعاً 1.500.000 ریال
است.ماده 21 دستمزد رسیدگی به اختلاف مربوط به حریم و بستر رودخانه ها و کانال ها و انهار به شرح زیرتعیین می گردد:
1 حریم کانالها و انهار تا عرض بستر 12 متر از قرار هر کیلومتر 500.000 ریال و حداکثر پنج میلیون ریال.
2 حریم رودخانه و کانالهای با عرض بیش از 12 متر، از قرار هر کیلومتر 700.000 ریال و حداکثر 7میلیون ریال.
قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری
ماده
1 - کانونهای کارشناسان رسمی دادگستری در مراکز استانها که مطابق این
قانون تشکیل می‌گردند به عنوان "کانون استان" شناخته میشوند ودارای
شخصیت حقوقی مستقل غیر دولتی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی می‌باشند.
ماده 2
- کانون استان در مراکز استانها با وجود حداقل سی نفر کارشناس رسمی مقیم
تشکیل میگردد و تا وقتی که در مرکز استانی کانون مستقل‌تشکیل نگردیده است،
کارشناسان رسمی آن استان عضو نزدیکترین کانون به آن استان خواهند بود.
ماده
3 - شورای عالی کارشناسان متشکل از هجده نفر عضو به انتخاب کارشناسان کل
کشور به تناسب تعداد کارشناسان عضو هر کانون در تهران‌تشکیل میگردد. اعضای
شورای عالی کارشناسان باید دارای شرایط موضوع ماده (15) این قانون باشند و
نحوه انتخاب آنان براساس آیین‌نامه این قانون‌خواهد بود.
تبصره 1 - مدت عضویت در شورای عالی کارشناسان چهار سال میباشد و انتخاب مجدد برای یک دوره دیگر بلامانع است.
تبصره
2 - منتخبین موضوع این ماده از بین خود یک نفر به عنوان رئیس، یک نفر نایب
رئیس، یک نفر خزانه‌دار، یک نفر کارپرداز، دو نفر منشی و‌دو نفر بازرس با
اکثریت آراء انتخاب می‌نمایند.
شورای مذکور تا انتخاب اعضای جدید کماکان عهده‌دار وظایف مقرر می‌باشند.
ماده 4 - اهداف هر کانون به شرح زیر است:
الف
- ایجاد زمینه لازم برای تشکل و جذب نیروهای متخصص و متعهد به منظور ارائه
خدمات کارشناسی و تلاش در جهت تأمین و تعمیم‌عدالت در امور مربوطه.
ب - فراهم آوردن موجبات تعالی علمی و تجربی کارشناسان عضو.
ج - تنظیم و اداره امور کارشناسان عضو در کارهای مربوط به کارشناسی درحدود مقررات.
د - نظارت مستمر بر نحوه عمل و رفتار کارشناسان عضو جهت حصول اطمینان از حسن جریان امور کارشناسی.
ه
- ایجاد ارتباط و مبادله اطلاعات تخصصی و فنی بین کارشناسان عضو از طریق
شورای عالی کارشناسان با مؤسسات مشابه در سایر کشورها با‌رعایت مقررات
موضوعه.
ماده 5 - ارکان هر کانون به شرح زیر است:
الف - مجمع عمومی؛
ب - هیأت مدیره؛
ج - بازرسان؛
د - دادسرا و دادگاه انتظامی.
ماده
6 - مجامع عمومی - عادی و فوق‌العاده- هر کانون از کارشناسان رسمی عضو آن
کانون که پروانه کارشناسی آنان دارای اعتبار بوده و در حال‌تعلیق نباشند به
شرح ذیل تشکیل میشوند:
الف - مجمع عمومی عادی سالانه در سه ماه اول
هر سال به دعوت هیأت مدیره تشکیل و با حضور نصف به علاوه یک کارشناسان رسمی
عضو‌کانون رسمیت خواهد یافت. در صورتی که در جلسه اول نصاب مزبور حاصل
نشود به دعوت هیأت مدیره، جلسه تجدید و با حضور حداقل یک سوم‌اعضاء رسمیت
خواهد یافت و تصمیمات مجمع با اکثریت آرای اعضای حاضر در جلسه معتبر خواهد
بود.
ب - مجمع عمومی عادی یا فوق‌العاده دارای هیأت رئیسه‌ای مرکب از یک
نفر رئیس و دو نفر منشی خواهد بود که از بین اعضای حاضر در‌جلسه مجمع و
توسط اعضای یاد شده تعیین میشوند. برای نظارت در اخذ رأی و قرائت آراء پنج
نفر به عنوان هیأت نظارت از بین اعضای حاضر در‌مجمع توسط مجمع انتخاب
خواهند شد.
تبصره 1 - در صورت عدم دعوت هیأت مدیره برای تشکیل مجمع
عمومی عادی در موعد مقرر، جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده به دعوت‌بازرسان هر
کانون یا یک دهم کارشناسان رسمی عضو در کانون و یا یک پنجم کارشناسان رسمی
عضو در کانونهای دیگر تشکیل خواهد شد.
تبصره 2 - نحوه تشکیل و اداره
جلسات مجامع عمومی عادی و فوق‌العاده، چگونگی نظارت بر انتخابات توسط هیأت
نظارت، شیوه برگزاری‌انتخابات اعضای هیأت مدیره و بازرسان و دادستان
انتظامی در آیین‌نامه اجرائی این قانون مشخص خواهد شد.
ماده 7 - وظایف و اختیارات شورای عالی کارشناسان به قرار زیر است:
الف
- اقدامات لازم برای ارتقاء سطح خدمات کارشناسی در سراسر کشور از طریق
سیاستگزاری، برگزاری دوره‌های آموزشی، بازآموزی،گردهمائی، هم‌اندیشی و
همچنین برگزاری آزمون سالیانه براساس نیاز مناطق کشور و تدوین مقررات مربوط
به رشته‌ها و گروههای مختلف کارشناسی.
ب - تدوین مقررات و ضوابط
صلاحیت علمی و فنی متقاضیان کارشناسی و نیز ضوابط ارتقاء صلاحیت عملی،
جغرافیایی و نقل و انتقال‌کارشناسان رسمی برابر مقررات این قانون.
ج - تدوین نظامنامه‌های مربوط به تشکیل و شرح وظایف کمیسیونهای مشورتی علمی و فنی و سایر کمیسیونهای خاص.
د - تعیین تعرفه عضویت و پیشنهاد حق‌الزحمه کارشناسی جهت ارائه به مراجع ذیربط.
هـ - بررسی و تصویب یا رد پیشنهادات کانونها در محدوده ضوابط و مقررات.
و- تدوین و تصویب نظامنامه‌های مالی، معاملاتی و استخدامی کانونها.
ز - تدوین و بازنگری در ضوابط و روشهای کارشناسی و اظهارنظر در خصوص استعلامات و ارائه رویه واحد در امور کارشناسان.
ح - نظارت بر حسن انجام انتخابات کانونها در حوزه‌های انتخابات استانی با رعایت مقررات مربوطه.
ط - نظارت بر اجرای مقررات توسط ارکان هر کانون و اعلام تخلفات آنان به مراجع ذیربط.
ی - تعیین نماینده جهت شرکت در مجامع بین‌المللی و مجامع داخلی از قبیل قانونگذاری، اجرایی و قضائی.
ک - صدور احکام انتصاب اعضای هیأت مدیره، رؤسا و دادستانهای انتظامی هر کانون.
ل - انجام سایر وظایف مقرر در قوانین و مقررات.
تبصره 1 - نحوه تشکیل جلسات و اتخاذ تصمیم طبق آیین‌نامه اجرائی این قانون میباشد.
تبصره 2 - تصمیمات شورای عالی کارشناسان درحدود مقررات این قانون برای کلیه کانونهای کشور لازم‌الاجراء میباشد.
تبصره
3 - شورای عالی کارشناسان می‌تواند باتوجه به شرایط، قسمتی از اختیارات
خود را به کمیسیونهای وابسته و یا کانونهای مستقل استان‌مربوط تفویض
نماید.
ماده 8 - وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی به شرح زیر است:
الف - بررسی گزارش سالیانه عملکرد کانون و اتخاذ تصمیم درباره آن پس از استماع گزارش بازرسان.
ب - بررسی و تصویب صورتهای مالی سالیانه کانون پس از استماع گزارش بازرسان.
ج - بررسی و تصویب خط مشی و برنامه و بودجه سال آینده کانون به پیشنهاد هیأت مدیره.
د - رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به سایر موارد پیشنهادی که در محدوده وظایف کانون توسط هیأت مدیره در دستور جلسه قرار گیرد.
هـ - تصویب اخذ وام و اعتبار برای کانون به پیشنهاد هیأت مدیره.
و
- گزارش عملکرد و صورتهای مالی سالانه پس از تصویب مجامع عمومی، توسط
هیأت مدیره هر کانون برای شورای عالی کارشناسان ارسال‌خواهد شد.
ز - انتخاب اعضای هیأت مدیره و بازرسان و دادستان انتظامی کانون.
تبصره
- در مواردی که به علت سلب شرایط یا فوت یا بیماریهای صعب‌العلاج که ادامه
فعالیت را به مدت معتنابهی غیرممکن می‌سازد یا استعفای‌تعدادی از اعضای
هیأت مدیره یا دادستان و یا بازرسان، حسب مورد تعداد اعضای هیأت مدیره به
حد نصاب لازم نرسد و یا انجام وظایف دادستان و یا‌بازرسان متوقف گردد، برای
تکمیل اعضای هیأت‌مدیره و جایگزین کردن دادستان و بازرسان توسط مجمع عمومی
فوق‌العاده انتخابات به عمل خواهد‌آمد که به ترتیب و حسب مورد با دعوت
رئیس هیأت مدیره کانون مربوط و یا دو نفر از اعضای هیأت مدیره و یا بازرسان
تشکیل میگردد.
سایر موارد تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده با رعایت دیگر مقررات این قانون بنا به تشخیص هیأت مدیره کانون مربوط صورت خواهد گرفت.
ماده
9 - اعضای هیأت مدیره ، بازرسان و دادستان انتظامی از بین کارشناسان رسمی
عضو کانون مربوط که دارای پروانه کارشناسی رسمی معتبر‌بوده و در حال تعلیق
نباشند انتخاب می‌گردند. اشخاص یاد شده علاوه بر دارا بودن شرایط مذکور در
ماده (15) این قانون باید دارای شرایط زیر نیز‌باشند:
الف - حداقل سه سال سابقه کارشناسی رسمی،
ب - مدرک تحصیلی لیسانس یا بالاتر.
تبصره 1 - اشخاص یاد شده در مدت عضویت باید در شهر محل کانون مربوط اقامت داشته باشند.
تبصره 2 - تشخیص و احراز شرایط انتخاب مقرر در این ماده برعهده کمیسیون تشخیص صلاحیت اولویتهای اخلاقی میباشد.
ماده
10 - هیأت مدیره در کانون تهران دارای یازده نفر عضو اصلی و سه نفر عضو
علی‌البدل و در سایر کانونها دارای پنج نفر عضو اصلی و دو نفر‌عضو
علی‌البدل خواهد بود که برای مدت چهار سال انتخاب میشوند. جلسات هیأت
مدیره در کانون تهران با حضور حداقل هفت نفر و در سایر کانونها‌با حضور
حداقل سه نفر تشکیل و رسمیت خواهد یافت. تصمیمات هیأت مدیره کانون تهران با
حداقل شش رأی و هیأت مدیره کانونهای دیگر با حداقل‌سه رأی معتبر خواهند
بود.
تبصره 1 - موارد شرکت اعضای علی‌البدل در جلسات هیأت مدیره به جای اعضای اصلی در آیین‌نامه اجرایی این قانون مقرر میگردد.
تبصره
2 - پس از انقضای مدت مأموریت چهارساله هیأت مدیره، در صورتی که انتخاب
هیأت مدیره جدید به هر علت انجام نشود و به تأخیر‌افتد، هیأت مدیره سابق تا
تشکیل هیأت مدیره جدید کماکان انجام وظیفه خواهد نمود.
در هر صورت مدت
زمان تأخیر در انتخاب هیأت مدیره جدید نباید از شش ماه تجاوز نماید. در
صورت برطرف نشدن علل تأخیر، مهلت مذکور با تأیید‌مجمع عمومی فوق‌العاده
امکان‌پذیر است.
ماده 11 - هیأت مدیره کانون تهران از بین خود یک نفر
رئیس، دو نفر نایب رئیس، دو نفر منشی، یک نفر مسؤول امور مالی با رأی مخفی
برای‌مدت دو سال به عنوان هیأت رئیسه انتخاب مینماید. هیأت رئیسه سایر
کانونها مرکب از یک نفر رئیس، یک نفر نایب رئیس، یک نفر منشی و یک
نفر‌مسؤول امور مالی میباشد که به ترتیب بالا انتخاب خواهند شد. تجدید
انتخاب اعضای مذکور بلامانع است. تا زمانی که هیأت رئیسه جدید تعیین‌نشده
است، هیأت رئیسه قبلی کماکان انجام وظیفه خواهد نمود.
تبصره 1 - رئیس هیأت مدیره هر کانون، رئیس کانون مذکور نیز خواهد بود.
تبصره 2 - نحوه دعوت و زمان انتخاب هیأت رئیسه جدید در آیین‌نامه اجرائی این قانون مشخص خواهد شد.
ماده 12 - وظایف هیأت مدیره هر کانون به قرار زیر است:
الف - اداره امور کانون جهت تحقق موارد مقرر در ماده (4) این قانون.
ب - اتخاذ تصمیم در خصوص اجازه صدور و تمدید پروانه کارشناسی و نیز ابلاغ کارآموزی برای افراد واجد شرایط.
ج - دعوت برای تشکیل مجامع عمومی و اجرای تصمیمات آنها.
د - قبول شکایات و عندالاقتضا ارجاع به دادسرای انتظامی کانون برای تعقیب کارشناس رسمی.
تبصره
- تصمیمات هیأت مدیره در مورد رد شکایت ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ
به شاکی قابل اعتراض و رسیدگی در دادسرای انتظامی‌کانون مربوط خواهد بود.
هـ - اعلام تخلف به دادسرای انتظامی در صورت اطلاع از وقوع تخلف کارشناس رسمی.
و
- اظهارنظر مشورتی نسبت به مسایل و موضوعات ارجاعی از طرف کلیه دستگاهها
اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و‌مؤسسات و نهادهای عمومی
غیر دولتی.
ز - تصویب معاملات جاری، استخدام و عزل و نصب کارکنان.
ح - اجرای سایر وظایفی که در این قانون برای هیأت مدیره پیش‌بینی شده است.
ماده
13 - کمیسیون تشخیص صلاحیت‌های مندرج در ماده (15) این قانون متشکل از پنج
عضو اصلی و دو عضو علی‌البدل خواهد بود که دو‌عضو اصلی و یک عضو علی‌البدل
از بین حقوقدانان توسط رئیس قوه قضائیه انتخاب و بقیه اعضاء از بین
کارشناسان رسمی به پیشنهاد شورای عالی‌کارشناسان و تأیید رئیس قوه قضائیه
منصوب خواهند شد. تشخیص صلاحیت اولویتهای اخلاقی مندرج در این قانون بر
عهده کمیسیون یاد شده‌می‌باشد.
تبصره - مدت عضویت هر عضو در کمیسیون یاد شده چهار سال میباشد.
ماده 14 - رئیس هر کانون بالاترین مقام اداری و اجرائی آن کانون بوده و دارای وظایف ذیل است:
الف - ابلاغ مصوبات هیأت مدیره کانون و اجرای آنها بر حسب مورد.
ب - نظارت بر حسن جریان کلیه امور اجرایی و اداری.
ج - حفظ حقوق و منافع و اموال کانون.
د - امضای پروانه کارشناسان رسمی و صدور آن بعد از تصویب هیأت مدیره کانون مربوطه.
هـ - نمایندگی کانون در نزد مراجع قانونی و اشخاص حقیقی.
و - ارجاع به داوری و صلح و سازش پس از تصویب هیأت مدیره کانون.
ز - تهیه و تنظیم بودجه سالانه و پیشنهاد به هیأت مدیره.
ح - اخذ وام و اعتبار پس از پیشنهاد هیأت مدیره کانون و تصویب مجمع عمومی.
ط - انجام امور اداری و مالی و معاملاتی و استخدامی و عزل و نصب کارکنان کانون با رعایت مقررات مربوط.
ی - امضای قراردادها و اسناد تعهدآور کانون مربوط، به اتفاق یک نفر از اعضای هیأت مدیره با انتخاب هیأت مدیره کانون مذکور.
ماده 15 - متقاضیان اخذ پروانه کارشناسی رسمی علاوه بر وثاقت باید واجد شرایط ذیل باشند:
الف
- متدین به دین اسلام و یا یکی از اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون
اساسی جمهوری اسلامی ایران و وفاداری به نظام مقدس جمهوری‌اسلامی ایران،
ب - داشتن تابعیت ایرانی.
ج - نداشتن پیشینه کیفری مؤثر.
د - عدم اعتیاد به مواد مخدر.
هـ- نداشتن وابستگی و سابقه عضویت و هواداری در گروههای غیرقانونی یا مخالف اسلام.
تبصره - وزارت اطلاعات مکلف است ظرف مهلت دو ماه مراتب استعلام را اعلام نماید.
و
- داشتن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشته مورد تقاضا و حداقل پنج سال
سابقه تجربی در رشته مربوط بعد از اخذ مدرک تحصیلی مذکور.هرگاه در رشته
مورد نیاز، دوره تحصیلی کارشناسی یا بالاتر وجود نداشته باشد در این صورت
افراد با دارا بودن مدرک دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در‌هر رشته و حداقل
پانزده سال سابقه کار در آن رشته میتوانند متقاضی اخذ پروانه کارشناسی
رسمی باشند.
ز - دارابودن حداقل بیست و پنج سال سن در پایان مهلت ثبت نام.
ح - موفقیت در آزمون علمی و تجربی و گزینش صلاحیت اولویتهای اخلاقی.
ط
- گذرانیدن دوره کارآموزی به مدت یک سال تحت نظر کارشناس رسمی‌ای که بیش
از ده سال سابقه کارشناسی رسمی داشته و به عنوان‌کارشناس راهنما با معرفی
هیأت مدیره کانون مربوط .
ی - داشتن معافیت یا کارت پایان خدمت وظیفه عمومی.
تبصره
1 - شرایط لازم برای ثبت‌نام، نحوه انتخاب و نحوه برگزاری آزمون و منابع
سؤالات امتحانی و موعد اعلام نتیجه و نحوه نظارت بر‌کارآموزان در طول دوره
کارآموزی و همچنین وظایف کارآموزان در این دوره در آیین‌نامه اجرایی این
قانون مشخص خواهد شد. کارآموزان در طی دوره‌کارآموزی حق هیچگونه اظهارنظر
کارشناسی رسمی را به طور مستقل ندارند.
تبصره 2 - پس از اعلام تعداد
مورد نیاز در رشته کارشناسی امور ثبتی، دارندگان دانشنامه کارشناسی و
فارغ‌التحصیلان آموزشگاههای اختصاصی‌ثبت اعم از شاغل یا بازنشسته که حداقل
ده سال سابقه در امور ثبتی و یا نقشه‌برداری ثبتی داشته باشند میتوانند در
صورت داشتن شرایط مذکور در‌آزمون یاد شده شرکت کنند.
تبصره 3 - در
رشته‌هایی که سابقه کارشناسان رسمی آن کمتر از ده سال است، شرط دارابودن ده
سال سابقه کارشناسی برای کارشناس راهنما‌لازم‌الرعایه نیست. متقاضیان
رشته‌های جدید کارشناسی رسمی به مدت سه ماه تحت نظارت کانون مربوط کارآموزی
خواهند نمود.
تبصره 4 - عدم پذیرش درخواست صدور پروانه کارشناسی رسمی هریک از متقاضیان مانع از تقاضای مجدد آنان برای دفعات بعدی نخواهد بود.
ماده
16 - کسانی که تا تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون دارای پروانه کارشناسی
رسمی معتبر باشند، تا زمانی که براساس قوانین جاری سلب‌صلاحیت از آنان نشده
باشد، پروانه کارشناسی آنان معتبر بوده و تابع مقررات این قانون خواهند
بود.
ماده 17 - کارشناسان رسمی جدید به هنگام اخذ پروانه باید با حضور
در جلسه هیأت مدیره کانون مربوط با حضور ریاست دادگستری استان یا‌نماینده
وی به شرح زیر سوگند یاد نمایند:
«به خداوند متعال سوگند یاد میکنم در
امور کارشناسی که به من ارجاع میگردد خداوند متعال را حاضر و ناظر
دانسته، به راستی و درستی نظر خود را‌اظهار نمایم و اغراض شخصی خود را در
آن دخالت ندهم و تمام نظر خود را نسبت به موضوع کارشناسی اظهار نمایم و هیچ
چیز را مکتوم ندارم وبرخلاف واقع چیزی نگویم و ننویسم و رازدار و امین
باشم.»
ماده 18 - در تمامی مواردی که رجوع به کارشناسی لازم باشد - به
استثنای مواردی که در قوانین و مقررات جاری کشور به گونه دیگری
برای‌وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی، شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی غیر دولتی و
سایر دستگاههای دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام یا ذکر‌صریح
نام میباشد، تعیین تکلیف شده است و یا مواردی که تابع قوانین و مقررات خاص
میباشد - دستگاههای یاد شده در این ماده باید از وجود‌کارشناسان رسمی
استفاده نمایند.
تبصره 1 - ارجاع امر کارشناسی از ناحیه مراجع قضائی به کارشناس، تابع قانون آیین دادرسی میباشد.
تبصره
2 - کارشناسان رسمی مکلفند در امور ارجاعی در صورت وجود جهات رد، موضوع را
به طور کتبی اعلام و از مبادرت به کارشناسی امتناع‌نمایند، در غیر این
صورت متخلف محسوب و به مجازات انتظامی موضوع این قانون محکوم میشوند. جهات
رد کارشناس رسمی همان جهات رد‌دادرس مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی
میباشد.
ماده 19 - اظهارنظر کارشناسی باید مستدل و صریح باشد و
کارشناسان رسمی مکلفند نکات و توضیحاتی که برای تبیین نظریه ضروری است و
یا‌توسط شورای عالی کارشناسان مشخص میگردد به طور کامل در آن منعکس
نمایند. کارشناس رسمی موظف است در حدود صلاحیت خود نظر‌کارشناسی را به طور
کتبی و در مهلت مقرر به مراجع ذیربط تسلیم و نسخه‌ای از آن را تا مدت
حداقل پنج سال بعد از تاریخ تسلیم نگهداری نماید.
تبصره - در مواردی که
انجام معاملات مستلزم تعیین قیمت عادله روز از طرف کارشناس رسمی است،
نظریه اعلام شده حداکثر تا شش ماه از‌تاریخ صدور معتبر خواهد بود.
ماده
20 - بازرسان هر کانون مرکب از دو نفر بازرس اصلی و یک نفر بازرس
علی‌البدل خواهد بود که برابر این قانون برای مدت چهار سال انتخاب‌خواهند
شد تا برامور اجرائی کانون مربوط نظارت داشته گزارش لازم را به مجمع عمومی
ارائه نمایند.
ماده 21 - دادسرای انتظامی هریک از کانونها، مرجع تعقیب
تخلفات انتظامی کارشناسان رسمی متخلف حوزه آن کانون میباشد.
دادستان‌دادسرای انتظامی هر کانون از بین کارشناسان رسمی به وسیله مجمع
عمومی آن کانون برای مدت چهار سال انتخاب خواهد شد و دادیاران
دادسرای‌انتظامی از بین کارشناسان رسمی کانون مربوط به پیشنهاد دادستان و
تأیید هیأت مدیره آن کانون به تعداد لازم تعیین میشوند. دادسرای انتظامی
پس از‌رسیدگی به شکایات ارجاعی در صورتی که عقیده بر تخلف داشته باشد،
کیفرخواست صادر و در غیر این صورت قرار منع تعقیب خواهد داد. قرار
منع‌تعقیب ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ از طرف شاکی یا رئیس هیأت مدیره هر
کانون قابل اعتراض در دادگاه انتظامی کانون مربوطه میباشد و چنانچه‌دادگاه
انتظامی مزبور قرار منع تعقیب را صحیح ندانست، به موضوع رسیدگی و حکم
مقتضی صادر میکند.
تبصره - مرجع تعقیب تخلفات انتظامی اعضای هیأت مدیره و دادستان و بازرسان کانون استانها، دادسرای انتظامی قضات میباشد.
ماده
22 - هرگاه تخلف کارشناس رسمی عنوان یکی از جرائم مندرج در قوانین را
داشته باشد، دادسرای انتظامی کانون مربوط مکلف است مراتب‌را برای رسیدگی به
جنبه جزائی آن در اسرع وقت به مراجع قضائی صالح اعلام دارد و چنانچه علاوه
بر جرائم مزبور تخلف انتظامی داشته باشد، مطابق‌این قانون و آیین‌نامه‌های
آن به تخلف انتظامی رسیدگی و اقدام لازم معمول دارد. تصمیم مراجع قضائی
مزبور مانع اجرای مجازاتهای انتظامی‌کارشناسان رسمی نخواهد بود.
ماده
23 - مرجع رسیدگی به تخلفات انتظامی کلیه کارشناسان هر استان، دادگاه
انتظامی مربوطه میباشد. اعضای دادگاه به شرح زیر برای مدت‌چهار سال انتخاب
می‌گردند:
1- یک نفر حقوقدان که حداقل ده سال سابقه کار داشته باشد به انتخاب رئیس قوه قضائیه.
2- رئیس هیأت مدیره کانون مربوطه یا یکی از اعضای هیأت مدیره به انتخاب رئیس کانون.
3- یک نفر کارشناس رسمی در رشته مربوط به انتخاب رئیس کانون مربوطه.
تبصره 1 - ریاست دادگاه با عضو حقوقدان خواهد بود.
تبصره
2 - چنانچه نیاز به شعبه یا شعب دیگر دادگاه باشد با درخواست کانون مربوطه
و تصویب رئیس قوه قضائیه تشکیل خواهد شد.ارجاع‌پرونده به شعبه یا شعب به
عهده رئیس شعبه اول خواهد بود.
تبصره 3 - تصمیمات اتخاذ شده از سوی
دادگاه انتظامی با اکثریت آراء معتبر و انشای رأی توسط یکی از اعضاء اکثریت
و ابلاغ آن توسط رئیس‌دادگاه صورت خواهد گرفت.
تبصره 4 - تصمیمات
دادگاه انتظامی از جانب هیأت مدیره کانون مربوطه و از طرف محکوم علیه ظرف
یک ماه پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر‌خواهی است.
تبصره 5 - تصمیمات دادگاه
انتظامی و دادسراهای انتظامی در مورد کارشناسان رسمی به وسیله پست سفارشی
به نشانی مندرج در پرونده‌عضویت کانون ابلاغ میشود و هرگاه کارشناس رسمی
تغییر نشانی خود را کتباً اعلام ننموده باشد آخرین نشانی موجود در پرونده
معتبر خواهد بود.
تبصره 6 - موارد رد اعضای دادگاه انتظامی همان موارد
رد دادرسان میباشد، در صورت وجود جهات رد فرد دیگری به ترتیب گفته شده در
همین‌ماده تعیین خواهد شد.
تبصره 7 - هرگاه رسیدگی به شکایت انتظامی در
امور کارشناسی مستلزم انجام کارشناسی مجدد توسط سایر اعضای کانون
کارشناسان رسمی‌باشد، پرداخت دستمزد کارشناسی طبق تعرفه قانونی به عهده
شاکی میباشد.
ماده 24 - مرجع تجدیدنظر نسبت به آرای قابل تجدیدنظر،
دادگاه تجدیدنظر کارشناسان رسمی میباشد که در تهران مستقر میگردد و اعضای
آن‌به شرح ذیل انتخاب می‌گردند:
الف - یک نفر حقوقدان با ده سال سابقه کار به انتخاب رئیس قوه قضائیه.
ب - رئیس شورای عالی کارشناسان یا نماینده وی.
ج - یک نفر کارشناس در رشته مربوطه به انتخاب شورای عالی کارشناسان.
ماده
25 - هرگاه رئیس قوه قضائیه یا وزیر دادگستری و یا سه نفر از اعضای هیأت
مدیره هر کانون استان (در مورد کارشناسان کانون مربوطه) از سوء‌رفتار و یا
اعمال منافی با شؤون و حیثیت کارشناسی کارشناسان رسمی اطلاع حاصل کنند،
میتوانند با ارائه ادله خود از دادگاه انتظامی تعلیق موقت او‌را تا صدور
حکم قطعی بخواهند در این صورت دادگاه مزبور خارج از نوبت این درخواست را
رسیدگی و مستند به دلایل ابرازی، رأی مقتضی صادر‌می‌کند.
دادسرای
انتظامی کانون مربوطه مکلف است ظرف مدت سه ماه از تاریخ وصول حکم تعلیق
موقت ، نسبت به اتهامات وارده به کارشناسان مذکور‌رسیدگی و پرونده را جهت
صدور رأی به دادگاه انتظامی ارسال دارد.
تبصره - مرجع رسیدگی به تجدید نظر خواهی همان مرجع معین شده در ماده (24) این قانون برای تجدیدنظر میباشد.
ماده 26 - تخلفات و مجازاتهای انتظامی به قرار ذیل است :
الف - تخلفات :
1- عدم حضور در مراجع صالحه در وقت مقرر بدون عذر موجه.
2- توسل به معاذیری که خلاف بودن آنها بعداً ثابت شود.
3- مسامحه و سهل‌انگاری در اظهارنظر، هرچند مؤثر در تصمیمات مراجع صلاحیتدار باشد یا نباشد.
4- تسلیم اسناد و مدارک به اشخاصی که قانوناً حق دریافت آن را ندارند و یا امتناع از تسلیم آنها به اشخاصی که حق دریافت دارند.
5- سوء رفتار و اعمال خلاف شؤونات شغلی.
6- نقض قوانین و مقررات در اظهارنظر کارشناسی.
7- انجام کارشناسی و اظهارنظر با وجود جهات رد قانونی.
8- انجام کارشناسی و اظهارنظر در اموری که خارج از صلاحیت کارشناس است.
9- انجام کارشناسی و اظهارنظر برخلاف واقع و تبانی.
10- انجام کارشناسی و اظهارنظر با پروانه‌ای که اعتبار آن منقضی شده باشد.
11- افشاء اسرار و اسناد محرمانه.
12- اخذ وجه یا مال یا قبول خدمت مازاد بر تعرفه دستمزد و هزینه مقرر در قوانین یا دستورات مراجع صلاحیتدار.
13- انجام کارشناسی و اظهارنظر در زمان تعلیق، محرومیت از حقوق اجتماعی و یا اثبات فقد شرایط موضوع ماده (15) این قانون.
ب - مجازاتها به ترتیب درجه :
1- توبیخ با درج در پرونده کارشناس در کانون.
2- محدود کردن اختیارات فنی کارشناس رسمی برای مدت یک سال.
3- محدودکردن اختیارات فنی کارشناس رسمی برای مدت سه سال.
4- محرومیت از اشتغال به امر کارشناسی رسمی از سه ماه تا یک سال.
5- محرومیت از اشتغال به امر کارشناسی رسمی از یک تا سه سال.
6- محرومیت دائم از اشتغال به امر کارشناسی رسمی.
تبصره 1 - مرتکبین هر یک از تخلفات ردیفهای (1)، (2) و (3) حسب مورد به مجازات درجه یک تا سه انتظامی محکوم می‌گردند.
مرتکبین هر یک از تخلفات ردیفهای (4)، (5) و (6) حسب مورد به مجازات درجه سه تا پنج انتظامی محکوم می‌گردند.
مرتکبین هر یک از تخلفات ردیفهای (7)، (8)، (9)، (10)، (11) و (12) حسب مورد به مجازات درجه پنج تا شش انتظامی محکوم می‌گردند.
مرتکبین هر یک از تخلفات ردیف (13) به مجازات درجه شش انتظامی محکوم می‌گردند.
تبصره
2 - اعمال ارتکابی کارشناس، چنانچه علاوه بر تخلف انتظامی، واجد وصف کیفری
باشد، دادگاه انتظامی مکلف است پرونده امر را عیناً به‌مرجع قضایی
صلاحیتدار ارسال نماید.
تبصره 3 - هیأت مدیره هر کانون مکلف است از
تمدید پروانه کارشناسی رسمی کسانی که سه بار ظرف سه سال به مجازاتهای
انتظامی محکوم‌می‌شوند خودداری کند. اینگونه کارشناسان رسمی میتوانند پس
از مدت دو سال از تاریخ لغو پروانه مجدداً تقاضای تمدید پروانه کارشناسی
رسمی‌نمایند، مگر اینکه به مجازات انتظامی محرومیت دائم یا موقت از اشتغال
به امر کارشناسی رسمی محکوم شده باشند.
ماده 27 - هیأت مدیره هر کانون
در صورت احراز زوال وثاقت و شرایط مذکور در بندهای (الف، ب، ج، د، هـ)
ماده (15) این قانون در مورد‌کارشناس رسمی، به طور موقت از تمدید پروانه
خودداری میکند و سریعاً موضوع را به دادگاه انتظامی کانون مربوطه اعلام
مینماید.
مرجع مذکور مکلف است ظرف حداکثر سه ماه از تاریخ وصول نسبت
به موضوع اتخاذ تصمیم کند و نظر نهائی را به هیأت مدیره کانون مربوط
ارجاع‌دهنده اعلام نماید.
ماده 28 - رئیس هیأت مدیره هر کانون مسؤول
اجرای احکام قطعی دادگاه انتظامی و دادگاه تجدیدنظر کارشناسان در مورد
کارشناسان متخلف‌می‌باشد.
ماده 29 - دستمزد کارشناسی رسمی طبق تعرفه‌ای
است که با پیشنهاد شورای عالی کارشناسان به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهد
رسید و هر دو‌سال یک بار قابل تجدیدنظر میباشد. قضات دادگاهها در مورد
دستمزد کارشناسی مطابق ماده (264) قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و
انقلاب‌در امور مدنی مصوب 1379.1.21 اقدام خواهند کرد.
تبصره - ضوابط
تعیین هزینه‌های خدمات کارشناسی به پیشنهاد شورای عالی کارشناسان و تصویب
رئیس قوه قضائیه مشخص خواهد شد و‌پرداخت آن برعهده متقاضی است.
ماده 30 - هزینه‌های مربوط به هر کانون از محلهای زیر تأمین میگردد:
الف - حق عضویت و حق صدور یا تمدید پروانه کارشناسی رسمی هر دو سال یک بار قابل تجدیدنظر است.
ب - پنج درصد (5%) از حق‌الزحمه کارشناسان رسمی.
ج - وجوهی که برای موارد خاص به تصویب مجمع عمومی از کارشناسان رسمی و یا متقاضیان کارشناسی رسمی اخذ خواهد شد.
تبصره
- پرداخت حق حضور اعضای غیر کارشناس در هیأت انتظامی و کمیسیونها و سایر
مخارج مربوط برعهده شورای عالی کارشناسان است که‌به نسبت از کانونها اخذ
خواهد نمود.
ماده 31 - کلیه مراجع قضائی و انتظامی، وزارتخانه‌ها،
سازمانها، مؤسسات، شرکتها، بانکها، شهرداریها، بنیادها، نهادهای انقلاب
اسلامی و‌اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیر دولتی و سایر مراجع عمومی و دولتی
که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام یا ذکر صریح نام است موظف
هستند‌مبلغ بند (ب) ماده (30) این قانون را از دستمزد کارشناسان رسمی کسر و
به حساب کانون مربوط واریز نمایند. همچنین مکلف می‌باشند مالیات متعلقه‌را
نیز با رعایت قوانین مالیاتی کسر و به حساب خزانه‌داری کل واریز کنند.
ماده
32 - در مواردی که هیأت مدیره هر کانون استان، تجدیدنظر در صلاحیت فنی
کارشناس رسمی را ضروری تشخیص دهد پیشنهاد خود را با‌دلایل مربوط به شورای
عالی کارشناسان ارائه خواهد نمود. شورای عالی با کسب نظر مشورتی از کمیسیون
تشخیص صلاحیت علمی و فنی رشته‌مربوط تصمیم نهائی را در خصوص موضوع اتخاذ
مینماید. هیأت مدیره هر کانون پس از دریافت تصمیم شورای عالی مبنی بر
موافقت با محدود کردن‌صلاحیت فنی کارشناس رسمی، تصمیم یاد شده را به مورد
اجرا می‌گذارد. اعاده صلاحیت کارشناس رسمی منوط به شرکت و موفقیت در
کلاسهای‌بازآموزی یا کلاسهای مشابه مورد تأیید کانون مربوط و با موافقت
شورای عالی کارشناسان خواهد بود.
ماده 33 - کارشناسانی که مستخدم شاغل
دولت یا مؤسسات دولتی یا شرکتهای دولتی و وابسته به دولت یا شهرداریها یا
سایر نهادهای عمومی‌غیر دولتی و یا سایر شرکتهای دولتی که شمول قانون بر
آنها مستلزم ذکر نام یا ذکر صریح نام است، می‌باشند، نمی‌توانند در دعاوی و
سایر امور مستلزم‌امر کارشناسی رسمی که مربوط به دستگاه متبوع آنهاست به
عنوان کارشناس رسمی مداخله و اظهارنظر کنند مگر اینکه در آن رشته کارشناس
رسمی‌دیگری وجود نداشته و یا مرضی‌الطرفین باشند یا آنکه کارمند مذکور طبق
مقررات مربوط به آن دستگاه قانوناً ملزم به اظهار نظر باشد. هیچ‌کدام
از‌مراجع قضائی و ادارات دادگستری و ثبت اسناد و املاک نمی‌توانند امر
کارشناسی رسمی را به کارشناسانی که کارمند شاغل قضائی یا اداری دادگستری‌یا
ثبت اسناد و املاک می‌باشند ارجاع کنند مگر اینکه در آن رشته جز قاضی و یا
کارمند شاغل، کارشناس دیگری وجود نداشته باشد.
ماده 34 - مقررات تبصره
الحاقی به بند (24) ماده (55) قانون شهرداریها -مصوب 1352.4.5 - و
اصلاحات بعدی در مورد کارشناسان رسمی و‌مترجمان رسمی دادگستری نیز جاری
است.
ماده 35 - در صورت فوت و یا حجر کارشناس رسمی و یا محرومیت دائم
از کارشناسی رسمی، با اعلام ذی‌نفع، نماینده کانون مربوط به اتفاق‌نماینده
مرجع قضائی محل ضمن تنظیم صورتجلسه لازم برگها و اسناد راجع به امور
کارشناسی را جمع کرده در کانون، بایگانی مینماید و در صورتیکه بین آنها
اشیاء یا اسنادی، با ارائه دلایل کافی توسط مدعی، متعلق به اشخاص باشد به
صاحبان آنها رد میکند.
ماده 36 - در هر یک از رشته‌های کارشناسی که
اظهارنظر کارشناس رسمی نسبت به موضوع ارجاع شده لزوماً محتاج به کسب
اطلاعاتی است که‌تنها در اختیار وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی، شرکتهای دولتی
و وابسته به دولت، نهادهای عمومی غیر دولتی و سایر شرکتهای دولتی که شمول
قانون‌بر آنها مستلزم ذکر نام یا ذکر صریح نام است، میباشد، کارشناس مذکور
مکلف به مراجعه به دستگاه یا دستگاههای ذیربط بوده و دستگاه یا‌دستگاههای
یاد شده نیز موظف به در اختیار گذاشتن اطلاعات مورد نیاز برای اظهارنظر
کارشناسی رسمی می‌باشند.
تبصره - اطلاعات طبقه‌بندی شده و غیرقابل
انتشار دستگاههای مورد اشاره در این ماده از حکم مذکور مستثنی میباشد و
طبق مقررات قانون‌آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب
1379.1.21 در اختیار کارشناس ذیربط قرار خواهد گرفت.
کارشناس مزبور
تنها این اطلاعات را در حیطه وظایف و مسؤولیتهای خود در رابطه با امر ارجاع
شده اعمال خواهد کرد و به کارگیری و یا افشای آن در‌غیر مورد مذکور ممنوع
است در غیر این صورت مشمول قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و
سری دولتی - مصوب 1353.11.29 - در‌قسمتهای ذیربط آن خواهد بود.
ماده
37 - هرگاه کارشناس رسمی با سوء نیت ضمن اظهار عقیده در امر کارشناسی
برخلاف واقع چیزی بنویسد و یا در اظهار عقیده کتبی خود‌راجع به امر کیفری و
یا حقوقی تمام ماوقع را ذکر نکند و یا برخلاف واقع چیزی ذکر کرده باشد
جاعل در اسناد رسمی محسوب میگردد و همچنین‌هرگاه کارشناس رسمی در چیزی که
برای آزمایش در دسترس او گذاشته شده با سوء نیت تغییر بدهد به مجازاتهای
مقرر در قانون مجازات اسلامی‌محکوم میشود و اگر گزارش خلاف واقع و اقدامات
کارشناس رسمی در حکم دادگاه مؤثر واقع شده باشد کارشناس مذکور به حداکثر
مجازات تعیینشده محکوم خواهد شد. حکم یاد شده در مورد خبرگان محلی نیز
لازم‌الرعایه میباشد.
ماده 38 - صدور پروانه برای کارشناسان رسمی فقط برای یک رشته کارشناسی مجاز است.
ماده
39 - کلیه کانونهای موجود مکلفند حداکثر ظرف سه ماه از زمان لازم‌الاجراء
شدن این قانون وضعیت خود را با مقررات این قانون تطبیق‌دهند.
ماده 40 - آیین‌نامه اجرائی این قانون ظرف سه ماه از تاریخ تصویب توسط وزیر دادگستری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده
41 - قانون راجع به کارشناسان رسمی مصوب 1317.11.23 و قانون راجع به اصلاح
قانون کارشناسان رسمی وزارت دادگستری مصوب1339.2.14 و لایحه قانونی
استقلال کانون کارشناسان رسمی مصوب 1358.8.1 شورای انقلاب جمهوری اسلامی
ایران لغو میشوند.
قانون فوق مشتمل بر چهل و یک ماده و سی و نه
تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ هجدهم فروردین ماه یکهزار و سیصد و
هشتاد و یک‌مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1381.1.28 به تأیید شورای
نگهبان رسیده است.
نحوه اجرای ساختمان بطور خلاصه
شاید اکثریت مجریان ساختمانها در هریک از مراحل ساخت بنادارای تجربه ومهارت باشند اما دانستن این نکته حائزاهمیت است که رعایت نکات صحیح درساخت موجب اطمینان از صحت عملیات ساخت داشته وبه عبارتی باتکیه بر یکسری اطلاعات قبل از شروع عملیات اجرایی میتوان از خیلی از آسیبها وضررهای احتمالی جلوگیری کرد.
اجرای کـارهـای ساختمانی شـامـل مراحـل متعددی است که ضمن آن افراد با ماشین آلات ساختمانی، ابزار و مصالح گوناگون سروکار دارند . این روابط ویژگی ها امکان وقـوع حوادث را بـرای نیروی انسـانی را افـزایش می دهـنـد . محـافظت از افراد انسانی در قبال حوادث نـاشـی از کـار از اهمیت ویژه ای برخوردار اسـت . از این رو بـاید ابـزار و ماشین آلات بـه طور مستمر مورد بازرسی کامل قرار گـرفـتـه و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود . در بکار گیری ماشین ها نیز باید از افراد با تجربه استفاده شود .
دستورالعملهای حفاظتی و ایمنی کارگاه های ساختمانی :
برای تامین ایمنی کارگاه هـای ساختمانی بـاید همه ی کـارهـا بـا دقت و برنامه ریزی دقیق انجام گیرند. در ضمن باید دقت داشته باشیم و کـه هنگام کار یا تخلیه ی مصالح مزاحمتی برای همسایگان و سایرین ایجاد نشود. همچنین از انجام کارهای پر سر و صدا در شب خودداری شود . در صورتی که لازم است کاری در شب انجام شود باید قبلا اجازه ی شهرداری و مقامات مسئول کسب شـود .
ابـتدا کارفرما موظف است بـرای انجام مراحل قانونی و کسب مجوز پاک سازی بـه شهرداری و دیگر مراجع ذیربط مراجعه کند .
پس از انجام مراحل قانونی و کسب مجوز پاک سازی کارفرما موظف بـدادن تعهـدی مبنی بـر عدم ایجاد مزاحمت و سلب آسایش بـرای همسایگان و عـدم ایجاد سد معبر در خیابان به هنگام ساخت و پاک سازی می باشد . در ضمن کار فرما موظف به تعهد مبنی بر جلو گیری از تخریب و صدمه به ساختمان های مجاور هنگام پاک سازی و سـاخت و سـاز می باشد .
پس از انجام مراحل بالا و گـرفتن مجوز پاک سازی با اجازه مهندس ناظر و با احتیاط کامل و ارئه تمهیداتی خاص در هنگـام پاک سازی جهت جلو گیری از آسیب بـه ساختمانهای مجاور شروع بـه پاک سازی خرابه می نماییم.
پس از اخذ مجوز پاک سازی از شهرداری و قبل از پاک سازی خرابه باید سـازمانهای مربوطه از قبیل سازمانآب برق گـاز ... را در امور کار قرار داده و هماهنگی هـای لازم را بعمل آوریم و نسبت به نصب آنها اقدام نماییم .
پاک سازی خرابه :
کارفرما برای صرفه جویی در وقت و هزینه عملیات پاک سازی و گودبرداری را به یک اکیپ پیمانکار سپـرده و پـس از بستن قـرار داد پیمانکـار طبق قرار داد منعقد شده موظف می شود خرابه پر از زباله جات را تمیز کرده و به بیرون از کارگاه منتقل کند.
یک نکته حائز اهمیت در پروژه های عمرانی و ساخت و ساز رعایت کامل نکات ایمنی می باشد. می دانیم که امروزه طبق آئین نامه سازمان نظام مهندسی ایران سازه های فلزی باید از تیرآهن ضرب دری در سازه های خود استفاده کنند و نیز سازه های بتونی که با سیستم دیوار باربر اجرا می شوند باید دارای شناژ بندی افقی و عمودی طبق قوانین مندرج در آئین نامه باشند. می دانیم که این عمل برای مقابله سازه با نیروهای جانبی می باشد.
حال با توجه به اینکه کشور ما در منطقه ی زلزله خیز قرار گرفته اجرای این نکته از الزامات و دارای اهمیت فوق آلعاده ای می باشد.
گودبرداری :
یـک لـودر چـرخ لاستیکی بـه کـارگاه آورده شد و سپس لودر شروع به کار کرد. سپس خاک حاصله را توسط همان لودر در یک کامیون بارگیری کرده و بـه مکان دیگری انتقال دادیم.
برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به محل کارگاه یک رمپ ایجاد کرده بودیم که پـس از اتمام کار لودر آن را توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب نمودیم .
کـارگـران به وسیله ی بیل و کلنگ مشغول تخریب و خاک برداری رمـپ گردیدند. پس از اتمام کـار و پـایان این مرحله سطح کار ــ زمین کارگاه ــ را کاملا آب داده و توسط غلتک دستی کوبیدند.تا سطح کـار کاملا متراکم شود و بعدهـا در اثـر وزن ساختمان نشست نـکـنـد .
البته باید متذکر شوم که قبل از شروع به گودبرداری باید درخت و بوتـه های احتمالی را که در محل کارگاه موجود است از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند.
همچنین باید محل چاه های قدیمی یا تختـه سنگ و موانعی را که ممکن است موجب حادثه شوند شناسایی و نسبت به ایمن سازی آنها اقدام نمود. و نیز اگر با گود برداری پایداری ساختمان هـای مجاور دچـار مخاطره می شود بـاید از ایمنی آنها بوسیله شمع بندی زیر پایه هـا، سپر و مهار کردن ساختمان هـا بطور مطمئن اطمینان حاصل نمود.
این عوامل حفاظتی باید تـا رفع خطر مرتباً به وسیله ی اشخاص ذیصلاح بـازدید شـونـد تـا موجبات حفاظت مـوثـر ساختمان هـای مجاور و امنیـت جانی کـارگـران و هـمـسـایـه هـا نـیـز تـامیـن بـاشـد. پیمانکارموظف است تجهیزات ایمنی لازم بـرای حفاظت کارگران را در اختیار آنها قرار دهـد. در حفاری با بیل و کلنگ کارگران باید فاصله کافی ازیکدیگر داشته باشند. در گـودالـهـا و شیارهـای عمیق کـه عمق آنها از یک مـتـر بیشتر باشد نباید کارگران را به تنهایی بکار گمارد .
خاکـبـرداری در زمین هـای بـا رطـوبـت طبیعی را می تـوان تـا عمق یک مـتـر، بـرای مـاسـه 25/1 مـتـر، برای ماسه رس دار 5/1 مـتـر، بـرای خـاک رس 2 مـتـر و برای خاک بسیار متراکم را بدون پایه هـای ایمنی، سپر و حائل انجام داد. در سـایر موارد بـا تـوجـه بـه جنس خاک ، عمق گـودبـرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گـردد. لازم ذکر است که خاک این منطقه از جنس رس می باشد.
پـیـاده کـردن نـقـشـه :
هدف از پیاده کردن نقشه به معنی انـتـقـال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی می باشد. بطوریکه محل دقیق پی ها و ستون هـا و ابعاد آنها روی زمین مشخص گردد. در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه ی پی کنی استفاده می شـود. بـرای نقشه ی ساختمان هـای مهم معمولا از دوربین نقشـه بـرداری استفاده می شـود. برای نقشه ی ساختمان های کوچک و معمولی از مـتـر و ریسمان کـار استفاده می شـود .
کــارگــران بـا حـضـور مهندس نـاظـر بـه پیاده کـردن دقیق نقشه فونداسیون اقـدام کـردنـد. بـه گـونـه ای که به وسیله ی متر، ریسمان کار و گچ کاملا ابعاد فونداسیون را مشخص کرده و آن را در زمین پیاده کـردنـد.
بـتـون مگــر :
بتون مـگـر کـه بـه آن بـتـون لاغر نـیـز می گـویند اولین قـشر پی سـازی می بـاشد. مقدار سیمان در بتون مگر حدود 100 الی 150kg/m3 است . بتون مگر معمولا به دو دلیل مورد استفاده قرار می گـیـرد :
1 : برای جلو گیری از تماس مستقیم بتون اصلی فونداسیون با خاک.
2 : برای رگلاژ کف فونداسیون و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی.
کـارگـران پـس از ساختن بـتـون مگر، آن را در جـاهـای مشخص شـده بــه ضخامت حدودا ده سانتی متر ریخته و سطح روی آن را بـا ماله تقریباً صاف کردند .
جالب توجه است کـه بـرای ساختن بتون مگـر با عیار صد و پنجاه ، برای پیمانه کـردن و تعیین عیار از حـلـب هـای بیست کیلوگرمی روغن استفاده می شد .
کارگران پس از ریختن بتون مگر و گذشت حدودا سه الی چهار ساعت به آب دادن مختصر و سطحی آن پرداختند. لازم به ذکر است که در هنگام ریختن بتون مگـر حدوداً از هر طرف هفت تا ده سانتیمتر بیشتر از ضـخـامـت فونداسیون بتون ریزی کردیم. که البته این کار برای سهولت در اجرای قالب بندی و کفراژبندی بود.
قـالـب بـنـدی فونداسیون و شمع بندی :
قـالـب بندی معمولا بـه چـنـد صورت می تواند صورت گیرد. یـا به صورت فلزی یا به صورت چوبی و یا بـه صورت آجری .
ابعاد فونداسیون را کاملا مشخص کرده بـه وسیله ی ریسمان کار جدا کرده سپس به ساختن قالب آجری فونداسیون با ارتفاع مشخصمی پردازیم.
کندن چاههای شمع بندی در این مرحله انجام میشود.
پس از ساختن قالب بندی فونداسیون کار کاملا آماده تحویل به گروه آرماتوربند برای اجرای شبکه مش و آرماتور بندی پی میشود.
پس از تهیه ی میل گرد بـا شماره هـای مشخص که قبلا" توسط مهندس محاسب انتخاب شده وطی یک دفترچه که به آن اصطلاحا" لیستوفرمیگویندهمراه با نقشه مشخص است کاررا تحویل گروه آرماتوربند میدهیم.
آرماتوربندی :
کار گروه آرماتوربند کارآغاز میشود البته در این هنگام چاله های بین شناژ بندی فونداسیون را از خاکی که از خاک برداری باقی مانده بود پـر میکنیم. تا در هنگام بتون ریزی ، پشت قالب آجری که در واقع یک تیغه ی پنج سانتیمتری بود پر بـاشـد. تـا در واقع تاب و تحمل وزن بتون را داشته باشد و از تخریب آن جلوگیری گردد.
نحوه ی آرماتوربندی :
فولاد را که در بتون استفاده می کنیم باید به صورت یک شبکه و کلاف یک پارچه در آورده تا بتواند به خوبی در مقابل نیروهای وارده از خود مقاومت نشان دهد . بـه این شبکه میل گرد و آرماتورهای بـه هم بافته شده حصیری می گویند.
میل گردها را معمولا با توجه به قطر آنها می خوانند مثلاً میل گرد 18، میل گردی است که قطر آن 18 میلیمتر می باشد .
لازم ذکر است با توجه به آئین نامه حداقل میل گردی که در ساختمانها مصرف می شـود نـمـره 6 می باشد.
مـیـل گـردها معمولا به طول 12 متربه بازار عرضه می شوند. که با توجه به شکل و ابعاد فونداسیون باید آنها را به اندازه ی دلخواه قیچی کنیم. بـا تـوجـه بـه توضیح بالا که شبکه آرماتورها باید به صورت یک کلاف یک پارچه عمل کند نحوه ی اتصال آنها بـه یکدیگر بسیار حائز اهمیت است. کـه مسلماً باید با نظارت مهندس ناظر اجرا شود .
معمولا در کارگاه ها برای اتصال دو نخ آرماتور 40 برابر قطر آرماتور آنـهـا را بـا هــم اورلــب کـرده و بـه وسیله ی مفتول آنـهـا را بـه هـم می بندیم . کـه البته این نوع اتصال طبق آئین نامه برای آرماتورهای تـا نـمره ی 32 مجاز می باشد . روشهای دیگری نیز برای اتصال آرماتورها وجود دارد.
بـا تـوجـه بـه خاصیت میل گـرد و عـلت استفاده آن در بتون باید اندازه قطر و نحوه اجرای آرماتورها دقیقاً طبق نقشه و با نظر مهندس محاسبه و اجرا شود، مقدار میزان مصرف میل گرد در بتون با توجه به سطح مقطع آن است .
بـا دقت در شکـل ظاهری فونداسیون و محاسبه می توانیم به این نتیجه برسیم که در سطح بالایی پی نیروهای کششی وارده کم و نیروهای فشاری وارده که بـتـون بـه خـوبـی می توانـد در مقابل آن مقاومت کند زیاد است . و در سطح پایینی پی نیروهای کششی وارده زیاد و نیروهای فشاری وارده کم است . پس باید در سطح پایینی پی از تعداد میل گردهـای بیشتر و قویتری استفاده کنیم تـا در مـقـابـل نیروهای کششی وارده به خوبی مقاومت کند . در کارگاه هـای کوچک مثلا در کارگاه مورد نظر ما با توجه به مشکلات اجرایی و نظر به اهمیت سـطح مقطع فولاد در بتون بـه جای استفاده از میل گردهـای بـا نمره بالاتر در شبکه پایین پی از تعداد بیشتری میل گرد با نمره میل گردهای شبکه بالایی پی البته با نظر مهندس ناظر استفاده می شود.
چون ما از بتن مگر در سطح کار استفاده کردیم حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتون مگر می باید حدوداً 3 سانتی متر باشد . برای این کار از قطعه بتنی کوچک بنام بالشتک استفاد میکنیم.
نـکـتـه حـائـز اهمیت در اجـرای کـار این است کـه باید فاصله میل گردهـا و خاموت هـا را دقیقاً طبق نقشه اعمال کنیم کـه البته این فـاصلـه هـا را باید از مرکز به مرکز آرماتورهـا در نظر بگیریم .
فقط در موقع جاگذاری باید دقت لازم انجام گیرد تـا قفسه هـا و مش میل گردی درست در وسط گود قرار گیرد تا در هنگام بتون ریزی از همه طرف توسط بتون احاطه شونـد . در واقع بتون مثل کاوری دور و اطراف آن را بپوشاند. معمولاً میلگردهای مصرفی در بتون را از نوع میلگرد آجدار انتخاب می کنند.
خم کردن آرماتور :
در کارگاه های کوچک آرماتورها را با دست و آچارF( گوساله) خم می نمایند . ولی در کارگاه هـای بـزرگ خم کـردن آرماتور بوسیله ی ماشین انجام می شود . مسئول کارگاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را تعیین نموده و به کارگران داده و خم کردن هر سری را دقیقاً زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور و محل خم کردن و زاویه ی خم کـردن و طول قلاب ها طبق نقشه انجام شـود . طول قلاب معمولا نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد . میل گردها باید از نوع ذکر شده در نقشه باشد. یکی از نکات اجرایی که باید مد نظر قرار دهیم این است که اگر میل گرد خمیدگی موضعی داشت می باید این خمیدگی قبلاً صاف گـردیده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بـشـود. بـرای صاف کـردن میل گرد چکش کاری مجاز نیست . بلکه باید بـه وسیله ی کشش این کار را انجام دهیم .
آرماتورها باید طوری بسته شود تا در موقع بتون ریزی از جـای خـود تکـان نخورده و جـابـجـا نـشـونـد .
آرمـاتـورهـای تـا قطـر 12 میلی متـر را می تـوان بـا دسـت خـم نـمـود ولـی آرماتورهای بزرگتر از 12 میلی متر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهزبه فلکه خـم شـود قطر فـلکـه خـم متناسب بـا قطر آرماتور بوده و توسط مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین می شود .
کـلـیـه آرمـاتـورهـای ساده باید بـه قلاب ختم شود ولی آرماتورهـای آجدار را می توان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید متناسب با درجه ی حرارت محیط بـاشد و باید بـا نظر مهندس کارگاه بطور تجربی تعیین شـود. باید از خم کردن آرماتورها در دمای کـمـتـر از پنج درجه ی سانتیگـراد خـودداری نمود . حتی المقدور باید از بـاز کـردن خـم هـای آرماتورهـای شکل داده شده و مصرف آن خـودداری نـمـود. بولت ها یا آرماتورهـای انتظاری که برای اتصال شالوده بـه صفحه ستون به کار میرود تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه میابد تا انتهای شمع بندی.
کلیه ی بولت ها درانتها دارای خـم نـود درجه بودند. این آرمـاتـورهـا بـه وسیله خاموت بـه یکـدیگـر متصل شده و داخل فونداسیون به خوبی مستقر میشوند و در داخل پی ادامه داشتند تا انتهای شمع بندی. قـبـل از بـتـون ریزی یـک بـار دیگـر فاصله محور تـا محـور بولت ها کنترل میشود .
سپس با نظارت مهندس ناظر شروع به کار گذاشتن صفحات بیس پلیت بر روی بولت ها میکنیم. تمام صفحات را به وسیله تراز دستی و آجر و مهره های نصب شده بر روی بولت ها و صفحه بیس پلیت تراز میکنیم.
بتون ریزی فونداسیون :
بـتـون تـشکـیل شده از دانـه هـای سنگی بـه اضافه ی سیمان وآب است. کـه سیمان و آب تشکیل خمیـر سیمان را می دهـنـد . خمیر سیمان کـه در واقـع مخلوط سیمان و آب می باشد در اثر واکنش شیمیایی سیمان و آب روند سخت شـدن را طـی می کـنـد و در نتیجه دانه که شامل ماسه و شن یا سنگ شکسته می باشد را به صورت توده ی سنگ مانندی به یکدیگرمی چسباند که به بتون سخت شده معروف است . البته به آن سنگ مصنوعی نیز می گویند .
دانه های سنگی عموما به دو گروه ریز و درشت تقسیم می شوند . دانـه هـای ریز از ماسه طبیعی یا کارخانه ای که اندازه ی ذرات آنها تا یک چهارم اینچ می رسد تشکیل شده و دانه های درشت دانه هایی است کـه روی الک شماره 16 باقی می ماند.
همانطور که گفتیم خمیر سیمان از مخلوط سیمان و آب تشکیل شده و چون به طور کامل اشباع نمی شود پس هوا نیز در آن وجود دارد .
خمیر سیمان معمولا حدود 25 تا 40 درصد کـل حجم بتون را در بـر می گیرد که حجم مطلق سیمان معمولا بین 7 تا 15 درصد و حجم آب از 14 تا 21 درصد است . مقدار هوا در بتون تا حدود 8 درصد حجم بتون تغییر می کند که البته این مقدار به اندازه درشت ترین دانه ها بستگی دارد.
از آنجا که دانه ها حدودا 60 تا 75 درصد بتون را شامـل می شـود
انتخاب آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . دانـه هـا باید از موادی تشکیل یافته باشند که دارای مقاومت کافی بوده و در مقابل شرایط محیطی مقاوم بـاشـنـد . کیفیت بتون تا حد زیادی به کیفیت خمیر سیمان بستگی دارد . در بتونی که به طور صحیح ساخته می شود هر یک از دانه هـا کاملا به خمیر سیمان آغشته می شود و تمامی فضای موجود بین دانه ها کاملا با خمیر سیمان پر می شود. دانه های درشت باید به حدی مصرف شـود کـه فضای خالی در بتون ایـجـاد نکند . یعنی مانع مخلوط شدن دانه های کوچکتر نشود و فضای بین دانه های درشت را دانه های متوسط پر نمایند .
مصرف دانـه هـای متوسط هم باید به حدی باشد که جای دانه های درشت را نگیرد . بتونی کـه دارای دانه بندی متعادل باشد از مقاومت بالایی برخوردار خواهد بود .
مصرف دانـه هـای ریز ، سیمان و آب هم باید به حدی باشد که کاملا اطراف کلیه ی دانه ها را آغشته نماید و فضای خالی دانه ها را بپوشاند. اگر مصرف دانه های ریز زیاد باشد بتون معایب زیر را پیدا خواهد نمود :
1 ــ مقاومت فشاری بتون کم می شود .
2 ــ سیمان مصرفی مورد نیاز بتون زیاد خواهد شد .
3 ــ بتون به آب زیادی احتیاج خواهد داشت که بعد ازسخت شدن به صورت حباب های هوا در بتون باقی خواهد ماند .
علت اینکه مقاومت فشاری بتون کم می شود دلیل مستقیم با مصرف آب زیاد و سیمان زیاد دارد . چرا که هر کدام مقاومت فشاری بتون را به گونه ای کـه توضیح می دهیم کم خواهد نمود .
ــ مصرف آب زیاد : زیرا همانطور که گفته شد بعد از سخت شدن بتون ایجاد خلا در بتون می نماید و هرچه تخلخل بتون زیاد باشد مقاومت آن کمترخواهد شد . ما در هنگام ساخت بتون به دنبال دستیابی بـه یـک جسم متراکم و تـوپـر هستیم . هنگام اضافه کردن آب باید در نظر داشته باشیم کـه آب مصرفی در حدی باشد که بتون اولا براحتی جابجا شود یعنی آب باعث لغزاندن دانه های سنگی روی همدیگر شود و ثانیاً آب مورد نیاز جهت انجام فعالیت شیمیایی و هیدراتاسیون سیمان فراهم گردد .
در زیر برخی از مزایای ناشی از کاهش آب در بتون را شرح می دهیم :
1 ــ افزایش مقاومت فشاری و خمشی
2 ــ باعث افزایش قابلیت آب بندی بتون می گردد
3 ــ افزایش مقاومت و پایداری بتون در مقابل عوامل جوی
4 ــ چسبندگی بهتر بین میلگرد و بتون
پس هر اندازه آب کمتری در بتون استفاده شود بتون مرغوب تری بدست می آید به شرط آنکه بتوان آنرا به طور صحیح مخلوط و متراکم نمود .
مصرف زیاد سیمان در بتون : سیمان اگر با آب مخلوط شود فقط کار یک ماده ی چسباننده را انجام می دهد.
پس دانه های سنگی در بتون توسط سیمان به هم چسبانده می شود. این دانـه های سنگی هستند که باید مقاومت کافی در مقابل عوامل مختلف را دارا باشند.
اگر جای مواد سنگی را در بتون مواد دیگری بگیرند طبیعتاً از مقاومت بتون کاسته می شود . هنگامی که در هنگام ساخت بتون مقدار سیمان زیاد بـاشـد جـای دانـه هـای سـنگـی را اشغال خواهـد کرد در نتیجه مقاومت بتون را کـم خواهد کرد . در ثانی از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه نخواهد بـود کـه مصرف سیمان را زیاد نماییم زیرا هـزینـه ی تهیه ی دانـه های سنگی خیلی کمتر از هزینه ی تهیه ی سیمان خواهد بود.
مصرف زیاد ماسه در بتون : تقریبا تـوضیح در این بـاره مشابه توضیح مصرف زیاد سیمان خواهد بـود .
مصرف سیمان در صورتی در بتون کـم خواهـد شد کـه سطح دانـه هایی کـه سیمان می خواهد آنها را بـه همدیگـر بچسباند کـم شود و این نیز در صورتی ممکن خواهد بود که دانه بندی درشت تر باشد. هرچه دانه های سنگی درشت تر باشد مصرف سیمان نیز لزوماً کمتر می شود چراکه سطحی که سیمان می خواهد دانه ها را بهمدیگـر بچسباند کمتر می شود و هـرچـه مصرف ماسه در بتون زیاد شود سطح جانبی دانـه هـای بتون نسبت به حجم زیاد شده و لذا باید برای چسباندن آنها سیمان بیشتری مصرف نمود .
مخلوط کردن بتون :
مواد تشکیل دهنده ی بتون در ابتدا به طور جداگانه است که باید برای ساختن با هم مخلوط شوند . ترتیب تغذیه ی این مواد در هنگام ساخت نقش مهمی در یکنواختی بتون دارد . بـا این وجود با تغییر ترتیب تغذیه ی این مواد همچنان می توان بتون خوبی تولید کرد .
زمـان افـزودن آب تعداد دور کـل دیـگ مخلوط کـن و سرعت دوران آن باید کنترل شوند . عوامل مهم دیگر در اختلاط عبارتند از اندازه هر پیمانه نسبت به اندازه دیـگ مخلوط کـن ، زمـان مخلوط کـردن ، پیمانه کـردن و اختلاط ، طراحی و شبکه بندی دیگ و تیغه های مخلوط کن .
بتونی که تازه مخلوط می شود باید حالت نیمه پلاستیک و روانی داشته باشد . بـه گـونـه ای کـه بتوان آن را بـه راحتی شکل داد و در درون قالب قرار داد . بتون پلاستیک بتونی است کـه قابلیت خمیری دارد و شکـل پـذیـری آن مـانند خمیر خاک رس در صنعت سفالسازی است. در هنگام حمل نباید جدایی اجزا از هـم صورت گیرد . وقتی کـه بتون سخت می شود مخلوط یک نواختی از مواد متشکله بدست می دهد .
اگر پیمانکار در بدست آوردن عیار بتون مثلا بتون 350 کوتاهی کرده باشـد و عیار کمتری بدست آورده باشد در صورتی که عیار بدست آمده 60 درصد عیار اصلی باشد بـا توجه بـه نوع پروژه دستور تخریب داده نمی شـود بـلکـه جریمه تعلق می گیرد . ولی اگـر 60 درصـد جواب ندهد دستور تخریب داده خواهد شد . این نکات در کتاب رواداری های مجاز کاملاً ذکر شده است.
همانطور کـه گفته شـد مـا برای قالب بندی فونداسیون از آجـرهـای موجود در کارگاه استفاده کردیم . حال برای اجرا و شروع بتون ریزی برای جلو گیری از خورده شدن آب بتون سطح داخلی آنها را که می باید با بتون در تماس باشد با یک ورقه ی نایلون پوشاندیم به این ترتیب از تماس مستقیم بتون بـا قـالـب آجـری جلو گیری نمودیم .
همانطور که می دانیم آجر آب بتون را خورده و درنتیجه باعث فاسد شدن آن می شود .
بـعـد از این مرحـله کارفرما مهندس ناظر را در جریان قرار داده و ناظر در روز بعد برای بازدید به کارگاه میاید. پـس از کنترل دقیق شبکه آرماتـوربندی اجازه ریختن بتون فونداسیون را صادر میکند.
بـالای آن قسمت از قا لب ها و فونداسیون که ناگزیر به عبور و مرور هستیم تخته الـوار گذاشته تا رفت و آمد مسیر و از آسیب احتمالی به قالب جابجا شـدن احتمالی آرماتورهای فونداسیون جلوگیری به عمل آوریم . قابل ذکر است کـه همواره در طول بتون ریزی یک کارگرباید به وسیله دستگاه ویبراتور بتون ریخته شـده در قالب را ویبره کند تا هوای موجود در بتن را خارج کرده و از پوکی بتون جلوگیری بـه عمل آورد . البته باید دقت داشته باشیم که شیلنگ دستگاه ویبراتور همواره تقریبا عمود بر زمین و محل بتون ریزی بـاشـد . زیرا اگـر شیلنگ دستگاه ویبراتور تقریبا عمود نباشد در سطح بتون گیرکـرده و بـرای خارج کـردن آن دچار مشکل می شویم.
کار مراقبت و آب پاشی بتون چهار روز به طول میکشد.
در این مدت بتون ریخته شده به سختی لازم رسیده و البته بـرای اجـرای عملیات بعدی که نصب ستون ها بود آماده تاب و تحمل وزن ستون ها و دیوارهـا را پـیـدا کـرده بـود .
اتصال ستون ها به فنداسیون :
قبل ازهرچیزصفحه های بیس پلیت باید تمیز شود.بعد جای ستون به وسیله قالب آن روی صفحه مشخص شود.سپس توسط جرثقیل ستون را بلند میکنیم .
برای اینکه جرثقیل بتواند ستون ها را به راحتی از زمین برای نصب بلند کند انتهای بالایی ستون را به صورت دایره سوراخ میکنیم تا در وقت برای نصب آن صرفه جویی شود .بعداز نصب ستونها شروع به نصب تیرهای افقی میکنیم.ودرمرحله بعد ازنصب شروع به ساخت شمشیری های پله میکنیم.
عایق کاری تیرورق ها :
بعد از تراز کردن کل طبقات تمام تیرورق های ساختمان را با امولاسیون قیری (پرایمر) می پوشانیم این کار را برای جلوگیری از رسیدن هوا به فلز یا همان تیرورق انجام میدهیم.
ساخت تیرچه طبقات :
برای سرعت درکار ساخت تیرچه ها نیز همزمان با ساخت تیرورق ها باید انجام شوداست .
نکته حائز اهمیت در ساخت تیرچه ها استفاده از قالب های سفالی می باشد که ضمن اینکه بعد از ساخت تیرچه جزئی از آن می شود انقباضات و انبساط های آن با بتن مشابه می باشد و سبب تقویت سقف می شود.
سقف :
ابتدا تیرچه هـا را خوابانده و سپس به وسیله ی بلوک هایی کـه باید در سقف بـه کـار برود فـاصـله ی بین آنها را انـدازه میکنند. بطوریکه در دو سر تیرچه هـا یک ردیف بلوک قرار داده و پس از اندازه کردن آنها را به وسیله ی مفتول در جای خود محکم میکنیم. بـعـد از این کـار اقـدام بـه فرش نمودن سقف میکنیم . نکته ی قابل ذکر در فرش نمودن سقف این است که سوراخ های بلوک هایی را که می باید در مقابل تیرهای اصلی قرار گیرند به وسیله ی گچ می پوشانیم. این کـار بـرای جلو گیری از حدر رفتن بتون در هنگـام بتون ریزی سقف اجرامیشود . به این ترتیب در هنگـام بتون ریزی بتون ریخته شـده ازطریق سوراخ های مذبور وارد بلوک ها نشده و هم از سنگین شدن سقف و هـم از ضایع شـدن بـتـون جلوگیری میشود .
بعد از آنکه سقف را کاملا به وسیله ی بلوک فرش کردیم به کار گذاشتن میل گردهای ممان منفی و حرارتی باید انجام شود . میل گردهـای حرارتی از نـوع میل گردهای ساده بوده ومعمولا"به صورت کلاف به کارگاه آورده میشود . البته به علت کـم بـودن قطر آنها این کار به آسانی میسر بود. بعد از آنکه میل گردهای حرارتی گذاشته شد اقدام به کارگذاری جک ها میکنیم . جک های چوبی را اندازه ی مورد نظر ــ ارتفاع سقف ــ ساخته شده است به فاصله ی حدوداً هر هشتاد سانتی مـتـر در زیر سـقـف قرارداده میشود. کـارفرما مهندس ناظر را در جریان امور قـرارمیدهد و ناظر پـس از بازدید از کـارگـاه اجـازه بتون ریزی سقف را صادر میکند.بتن ریزی سقف باید در یک روزانجام شود می دانیم که این کار برای جلو گیری از ایجاد درز سرد می باشد
پـس از بتون ریزی اقدامات برای عمل آوری و مراقبت از بـتـون انجام میشود.ضمنا به مدت زمان لازم جهت عمل آوری بتن نیز توجه جدی شود تا بتن دچار آسیب جدی نشود.
کشیدن دیوار بیست و دو سانتی :
بطور کـلی نحوه اتصال و چیدن آجرها به سه گونه ی متفاوت صورت می پذیرد. روشی که در آن آجرها روی یکدیگر خوابانیده می شوند تا به صورت یک طرح یا نقشه ی مشخصی شکل بگیرند به روش آجرچینی الگو مرسوم اسـت . روش دوم کـه بـه روش سـازه ای از آن یاد می کنیم حالتی اسـت کـه واحدهای منفرد در یک سازه ی آجری به یکدیگر بسته می شونـد . در روش سوم از چسبیدن ملات به آجرها یا به تقویت کننده هـای فـولادی در اتصالات استفاده می شود که به روش آجرچینی با ملات موسوم است .
خصوصیات دیوارهـای آجری تحت تاثیر خصوصیات فیزیکی آجرها با تاثیر کـمـتـر و خصوصیات ملات ، نحوه ی اجرا و طراحی دیوارها با تاثیر بیشتر قرار می گیرند . بـرای مثال بیشتر آجرهای ساخته شده دارای مقـاومت هـای فـشـاری بیش از 13 مگـا پـاسکـال می باشند ، امـا زمانیکه آنها در دیوار بـا ملات تـرکـیـب می گـردنـد تـنشهای فشاری مجاز به 4/3 ــ 5/0 مگا پاسکال تغییر می یابد که این به واسطه ی ضریب محدود کننده ی ملات می باشد .
توانایی یک دیوار ساخته شده جهت مقاومت در برابر عبور حرارت یکی از مهم ترین ملاحظات در انتخاب مصالح جهت ساخت دیوار و روش بکارگیری شـده در چیدن دیوار خـواهـد بـود . هنگامی کـه در بسیاری از ساختمان هـای مـدرن کاهش و افزایش دما به طور گسترده ای با سطوح شیشه ای کنترل می گردد . این سازه ی دیوارهای خارجی است که حرارت سطح داخلی دیوار را کنترل می نمآید و مـانـع از مسئله ی انقباض می گـردد کـه خـود عامل مهمی اسـت کـه باید در نـظـر گرفته شود
توانایی مصالح جهت مقاومت در بـرابـر آتش سوزی بـه توانایی مقاومت در برابر انتقال حرارت بستگی دارد . ضمنا برای ساختمان های باربر ضروری است که مواد و مصالح موجود پس ازاینکه در معرض حرارت ناشی از آتش سوزی قرار گرفتند بتوانند به تحمل بارهای وارده ادامه دهند . بـرای دیوار، کف و تیغه بندی ها میزان سرعت آتش سوزی بر حسب ساعت داده می شود
که این مسئله بر اساس آزمایش های استاندارد آتش سوزی می باشد . حداکـثر زمان در بیشتر آتش سوزی ها چهار ساعت می باشد . توانایی دیوار بـا کف جهت مقاومت در برابر عبور صـوت از یک جهت و از جهت دیگر عامل مهمی در انتخاب مصالح دیوار می باشد . دیوارها بـا جذب صوت و انعکاس آن از انتقال سر و صدا جلوگیری می نمایند . امـا نـکـتـه ی مهم تـر اینکه بـه وسیله ی عمل یا دیافراگمی از انتقال صوت از یک سـوی دیوار به سوی دیگر ممانعت به عمل می آورند .
حال پس از آشنایی با خصوصیات دیوارهـای آجری بـه چگونگی اجرای آن می پردازیم .
در اجرای این دیوارها اول ریسمان بین دو دهنه ی دیوار می زنند سپس یک لایه ملات به اندازه ی بیست سانتی متر به طول دو دهنه می ریزند و آجرهـا را روی آن به صورت عرضی می چینند . چیدن آجرها را طوری انجام می دهند که خط درز بالایی روی خط درز پایینی قرار نگیرد . این کار را تا زیر سقف انجام می دهند و بدین صورت دیوار چینی آجری صورت می گیرد .
کشیدن دیوار و پارتیشن های ده سانتی :
پس از کشیدن دیوارهای بیست و دو سانتی خارجی ساختمان دیوارهای داخلی را به صورت تیغه های ده سانتی انجام می دهند . اجرای این دیوارها نیز مثل دیوارهای بیست و دو سانتی است .
ضوابط فنی در خصوص پلی استایرن درسیستم سقف تیرچه بلوک( یونولیت های معروف)
بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش ، رواداری های ابعادی ، مقاومت مصالح )که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد) شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و محافظتهای صحیح بهره گیری گردد.
بدیهی است که سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط ، مانند سایر سیستم های ساختمانی به طور کامل با مقررات ملی ساختمان و کلیه ضوابط و آئین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید.
-1 الزامات ایمنی در برابر آتش
1-1 تنها استفاده از انواع کند سوز شده بلوک پلی استایرن منبسط شده مجاز بوده و استفاده از انواع غیر کند سوز ممنوع است.تولیدکنندگان موظف می باشند مدارک لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع کند سوز شده برای تولید بلوک را به شرح زیر ارائه نمایند:
الف – مواد اولیه (پودر پلی استایرن منبسط شده محصول کارخانجات پتروشیمی) باید از نوع کند سوز باشد.
در این زمینه باید مدارک فنی معتبر از کارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد. مدارک فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واکنش در برابر آتش را بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی ، در یکی از گروه های زیر نشان دهد.
گروهD (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد EN13501-1
گروه B-1 (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد DIN 4102
تیپA مطابق با استاندارد BS3837-1
گروهA مطابق با استاندارد ASTME 84
ب- اخذ گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن دال بر کند سوز بودن محصول مطابق با شرایط ذکر شده در بند الف .
2-1 برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود . پوشش باید به تیرها و تیرچه ها متصل و مهار گردد. اتصال مستقیم به بلوک پلی استایرن ( مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی ) به تنهایی قابل قبول نیست انواع پوششهای مورد پذیرش به شرح زیر می باشند:
* پوشش گچ یا پوششهای محافظ پایه گچ – پرلیت یا گچ – ورمیکولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل 1.5 سانتی متر که به نحو مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه ای مهار شده باشد.
3-1 اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی ) اعم از معمولی یا دارای انواع شیار ( به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا" باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه ها (نظیر سیستم راپیتس) استفاده شود. لذا تولید کنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصرف کنندگان که مغایر با این موضوع باشد ، خودداری نمایند.
4-1 از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل ) مانند دیوار بین آپارتمان های مسکونی یا واحد های تجاری ، اداری مستقل و غیره ) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند . این دیوارها باید از لایه بلوکها ی پلی استایرن عبور کرده و تا سقف سازه ای ) یعنی زیر تیرچه یا بتن ( امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود به گونه ای که بلوکهای پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده اند ، جلوگیری گردد.
5-1 انبار کردن بلوکها در کارگاه ساختمانی : بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها ، حلالها یا زباله های فابل اشتغال ) نگهداری شوند . محل نگهداری باید به گونه ای باشد که از احتمال ریزش یا تماس براده های داغ یا جرقه های ناشی از جوشکاری یا هر گونه شی ، داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود.محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار انبار اصلی جلوگیری شود.
6-1 توصیه می گردد که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از 60 متر مکعب خودداری شود . در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از 60 متر مکعب ، بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر 60 متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.
7-1 کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هر گونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است . تعدادی کپسول آتش نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها پیش بینی گردد.
٢- الزامات مکانیکی
2-1 حداقل مقاومت بلوکهای تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلو گرم به ازای هر 30 سانتی متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر 7 سانتی متر در وسط بلوک اعمال شود.
تذکر : آزمایشها نشان می دهند که به علت تفاوتهای موجود در مواد اولیه و فرآیند تولید چگالی دقیقی برای کسب مقاومت مذکور در فوق نمی توان مشخص کرد با این وجود به عنوان یک راهنمای کلی انتظار می رود که در صورت تولید مناسب ، بلوکهای با عرض 50 و ارتفاع 25 سانتی متر با دانسیته حدود 14-13کیلوگرم بر متر مکعب مقاومت مورد نظر کسب شود . ضمنا" با فرض شرایط یکسان از نظر مواد اولیه ، فرایند تولید و ضخامت بلوک ، هر چه که عرض بلوک افزایش یافته یا ارتفاع آن کاهش یابد، به چگالی بیشتری برای کسب مقاومت لازم نیاز خواهد بود.
2-2 لازم است تا کارخانجات تولید کننده بلوک سقفی از جنس پلی استایرن منبسط شده دارای آزمایشگاه حداقل برای کنترل رواداری های ابعادی و باربری بلوک باشند در این آزمایشگاه باید باربری بلوکها با استفاده از جک با بار معادل 200 کیلو گرم و بصورت نواری بر روی بلوکهای به طول 30 سانتی متر مورد آزمایش قرار گیرد (مطابق شکل زیر) بلوکی که به این شکل آزمایش می شود ، نباید دچار هیچگونه شکست یا گسیختگی گردد.
3-2 استفاده از بلوکهای با طول کمتر از 30 سانتی متر ممکن است خطر شکست بلوک را در پی داشته باشد.لذا به مصرف کنندگان توصیه می شود از به کار بردن بلوکهای با طول کمتر خودداری نمایند. همچنین هر گونه تولید و یا ارائه بلوکهای به طول کمتر از 30 سانتی متر به مصرف کنندگان ممنوع است.
4-2 استفاده از بلوک های توخالی با طول کمتر از بلوک کامل (برش آن به قطعات کوچکتر از یک بلوک کامل) ممنوع است.
5-2 برای بلوک های دارای حفره که درابتدا و انتهای دهانه یا در مجاورت پلهای اصلی یا در مجاورت تیرهای عرضی و یا در محلی که امکان ورود بتن به داخل حفره ها وجود داشته باشد قرار می گیرند به منظور جلوگیری از سنگین شدن سقف و هدر رفتن بتن باید تمهیدات لازم برای بستن حفره های بلوک به وسیله در پوشها با پر کننده های مناسب به نحو مطمئن به عمل آید تا از ورود بتن به داخل آن جلوگیری شود و یا اصولا" در این قسمتها از بلوک های توپر استفاده شود.
٣- الزامات ابعادی
1-3 عرض لبه نشیمن بلوکها در محل قاعده باید ±2 27 میلی متر باشد.
2-3 رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع 5 و قاعده 5 سانتی متر الزامی است.
3-3 حداکثر رواداری طول ، عرض و ضخامت بلوک از مقدار اسمی اعلام شده به شرح زیر باشد.
طول بلوک در هر نقطه حداکثر 5± میلی متر به ازای هر متر طول اسمی بلوک و عرض بلوک حداکثر ±3میلی متر با عرض اسمی بلوک می تواند تفاوت داشته باشند.
ضخامت هیچ نقطه اندازه گیری شده از بلوک نباید بیش از 5± میلی متر با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد.
4-3 کلیه لبه های بلوک ) به غیر از محلهای پخی در لبه های فوقانی ( باید گونیا باشند. رواداری مجاز برای انحراف از گونیا بودن لبه های طولی و عرضی حداکثر 5±میلی متر به ازای هر 1000 میلی متر طول یا عرض نمونه می باشد حداکثر انحراف از گونیا بودن لبه ضخامت 3± میلی متر می باشد.
۴- مشخصات ظاهری
1-4 بلوکها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند سطح بلوک باید نسبتا" صاف باشد و بین دانه های پلس
استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.
2-4 لازم است تا نام تولید کننده ، کند سوز بودن محصول ، ابعاد بلوک ) طول ، عرض و ضخامت ( و حداقل چگالی بلوک بر روی تمام بلوکهای تولیدی کارخانه حک یا چاپ یا برچسب شود.در صورت استفاده از چاپ یا برچسب این کار باید به نحو تثبیت شده صورت گیرد به گونه ای که امکان پاک شدن یا برآمدن ساده در حین نقل و انتقال یا سوء استفاده توسط افراد وجود نداشته باشد.
حداقل تراکم پلی استایرن
اشنایی با المانهای ساندویچ پانل (2)
▪ مقاومت در خمش و بار محوری همزمان :
ـ مقاومت خمشی – محوری صفحات دیواری بایستی طبق مقررات فصل ۱۶ آبا و باتوجه به عملکرد ترکیبی ، نیمه ترکیبی و یا غیر ترکیبی آنها محاسبه شود .
ـ محدودیت میلگرد دیوارها طبق بند ۱۶-۴ آبا می باشد .
ـ چگونگی فولادگذاری ، قرارگیری مفتولها و پوشش بتن :
ـ چگونگی قرارگیری مفتولها در شبکه جوش شده و میلگردهای تقویتی باید مطابق با مقررات فصل ۸ آبا صورت پذیرد .
ـ مهار وصله آرماتورها و شبکه جوش شده طبق مقررات فصل ۱۸ آبا می باشد .
ـ پوشش بتنی روی شبکه جوش شده یا آرماتورها نباید کمتراز ۱۸ میلیمتر باشد .
▪ بازشوها :
ـ در اطراف بازشوها باید فولاد تقویتی با سطحی معادل آرماتورهای قطع شده در هر جهت ، بصورت فولاد متمرکز در همان جهت قرار داده شود .
- در هر دیوار صفحه ای سطح بازشوها نباید از یک سوم سطح کامل دیوار بیشتر باشد .
ـ فاصله بازشوها تا انتهای دیوار باید حداقل ۷۵۰ میلیمتر در نظر گرفته شود ؛ در غیر اینصورت باید تحلیل دقیق صفحات با منظور نمودن بازشوها انجام شود .
- در صـورت بــهره گیری از تـــحلیل می توان مقادیر ذکــرشده در بندهای ۱-۴-۶-۲ و ۱-۴-۶-۳ را تغییر داد .
- معیارهای طراحی در برابر آثار زمین لرزه :
- حداقل مقاومت مشخصه بتن نباید از ۲۰MPA کمتر باشد .
ـ برای تأمین شکل پذیری لازم باید در محل برخورد دیوارهای باربر اصلی از کلافبندی قائم استفاده شود .
ـ برای تأمین یکپارچگی و انسجام سقف باید کلافبندی افقی در بالای دیوارهای باربر اصلی تعبیه گردد .
ـ کلافبندی های قائم و افقی باید به نحوی طراحی و تعبیه گردند که یک شبکه کلاف پیوسته فضایی تشکیل گردد .
ـ در محل اتصال صفحه سقف به دیوار باید لایه عایق صفحات حذف و بتن ریزی انجام شود .
ـ
برای تأمین یکپارچگی و عملکرد جعبه ای سازه صفحه ای باید در محل اتصال
صفحات دیواری به یکدیگر و صفحات دیواری به سقف از میلگرد دوخت استفاده گردد
. تعداد و آرایش این میلگردها باید بر اساس آنالیز و یا آزمایشهای انجام
یافته محاسبه گردد .
● مسائل اجرایی – کنترل کیفی
مطالب این بخش شامل نگهداری صفحات ، ضرورتهای اجرایی و کنترل کیفی مختص نظام صفحه ای می باشد .
لازم به توضیح است که تمام دستورالعملهای اجرای سازه های بتن آرمه در این نوع سازه ها لازم الاجرا می باشد .
▪ حمل و نقل و نگهداری صفحات :
ـ صفحات باید در محیط های دور از تابش مستقیم اشعه خورشید و همچنین بارش باران و رطوبت با تغییرات حرارتی شدید نگهداری شوند .
ـ صفحات نباید در معرض مواد آتش زا یا حرارت که باعث احتراق پلی استایرن گردد نگهداری شوند
ـ صفحات باید دور از مواد و شرایط محیطی خورنده فولاد و حلال پلی استایرن نگهداری شوند .
ـ نگهداری صفحات روی یکدیگر باید به گونه ای باشد که جوش شبکه و مفتولها آسیب نبیند .
ـ از بارگذاری و راه رفتن روی صفحات که باعث آسیب به شبکه جوش شده و مفتولهای قطری می گردد باید جلوگیری شود .
▪ اجرا و کنترل کیفی نظام صفحات ساندویچی :
۱) اجرای شالوده :
ـ آرماتورهای انتظار شالوده ها باید در هر دو طرف داخل شبکه بندی قرار گرفته و به سمت شبکه جوش شده متمایل باشند .
ـ
برای تأمین پوشش داخلی آرماتورهای انتظار در پشت مسیر آنها باید بوسیله
روشهای مناسب از جمله دستگاه دمنده حرارتی ( HEAT GUN ) ، لایه پلی استایرن در حدود ۱ سانتیمتر ذوب شود تا حداقل پوشش ۲ سانتیمتر تأمین گردد و پشت آرماتورها کاملاً با بتن پاشیدنی پر شود .
ـ میلگردهای انتظار دیوارها باید حتماً از نوع آجدار باشد .
ـ میلگردها در شناژ قائم باید تا کف شالوده ادامه پیدا کنند .
۲) نصب صفحات دیوار و اتصالات :
ـ در محل اتصال دو صفحه عمود بر هم آرماتورهای اتصال U شکل باید به صورتی روی هم قرار گیرند تا تشکیل خاموت بسته بدهند .
ـ میلگردهای اتصال L ، U باید ترجیحاً بین شبکه جوش شده و لایه عایق قرار گرفته و به شبکه جوش شده بچسبند .
ـ نحوه قرارگیری تار و پود شبکه اتصال ( مش تقویت ) دو صفحه باید به گونه ای باشد که حداکثر ضخامت بتن پوششی برای دیوار بدست آید .
ـ در محل اتصال صفحات دیواری یا شالوده باید ۵ سانتیمتر از پلی استایرن حذف شده و جای آن با بتن پر شود .
ـ در محل بازشوها ( درب و پنجره ) باید پوشش ۲ سانتیمتر بتن اطراف میلگردهای تقویتی دورتادور بازشوها کاملاً رعایت شود .
ـ سیستم تأسیسات مکانیکی در سازه های صفحه ای ترجیحاً روکار باشد .
در صورت توکار بودن سیستم تأسیساتی ، لوله های آب باید از جنس پلی مری مناسب باشد .
ـ بهتر است مسیر عبور لوله های تأسیسات قبلاً توسط اسپری یا ماژیک بر روی پلی استایرن نشانه گذاری شود ، سپس توسط روشهای مناسب ازجمله دمنده حرارتی مقداری از پلی استایرن در این ناحیه ذوب شود و لوله از داخل شیار عبور کند و به هیچ وجه نباید لوله های تأسیساتی باعث کاهش ضخامت بتن پاشیدنی شود .
ـ در تمامی لوله های آب گرم در سیستم توکار باید پلی استایرن اطراف لوله به فاصله حدود ۲ سانتیمتر برداشته شود بطوریکه لوله آب گرم باقشری از بتن دورتادور خود احاطه گردد .
ـ محل اتصال مهارهای افقی و پانل بایستی حداقل سطح مقطع را اشغال کند تا ناحیه بدون بتــــن به کمترین مقـدار ممکن برسد . ( استفاده از مقطع دایره شکل توصیه می شود.)
ـ
باید همزمان با کار نصب تأسیسات ، نقشه اجرایی از تأسیسات توکار تهیه شود
تا در صورت بروز مشکلات احتمالی ، محل و مسیر تأسیسات مشخص باشد تا در
آینده تخریب اضافی صورت نگیرد .
۳) نصب صفحات سقف و اتصالات :
ـ نصب صفحات سقف ترجیحاً پیش از بتن پاشی دیوارها اجرا شود .
ـ در قالب بندی سقف ها باید فاصله ۲ سانتیمتری بین تخته قالب بندی و شبکه میلگرد جوش شده رعایت شود و به هیچ عنوان نباید قالب به شبکه میلگرد جوش شده بچسبد .
ـ در وسط دهــانه تیــرها اجـرای خیز منفی به مقدار ۲۰۰/۱ طول دهانه توصیه می شود .
ـ مجموعه داربست باید استحکام کافی جهت تحمل بارهای ثقلی سقف در حین اجرای بتن ریزی کلیه سطوح و همچنین نیروهای باد را داشته باشد .
۴) بتن پاشی و بتن ریزی دیوارها و سقف ها :
ـ
در عملیات بتن پاشی به هیچ عنوان نباید به دلیل نصب قرنیز ضخامت بتن پایین
دیوار کم شود . استفاده از قرنیز چوبی و نصب آن بعد از اتمام نازک کاری
توصیه می شود .
ـ در ساختن بتن ، پیمانه کردن وزنی مصالح ارجح است .
ـ ساخت بتن با توجه به طرح اختلاط الزاماً باید توسط همزن های خودکار صورت گیرد و استفاده از روشهای دستی منع شده است .
ـ مواد و مصالح برگشتی از عملیات بتن پاشی نباید مجدداً استفاده شود .
ـ
به علت ضخامت کم بتن در سازه های صفحه ای و تبادل حرارتی محیط با بتن ، می
بایست توجه ویژه ای به محافظت و عمل آوری بتن شود . عمل آوردن باید
بلافاصله بعد از پاشش آن آغاز شود .
ـ در صورتیکه بتن از دستگاه بتن ساز
تهیه می شود ، حداکثر باید در طول مدت ۹۰ دقیقه مورد استفاده قرار گیرد ؛
این زمان برای شرایط آب و هوایی گرم ( دمای بالای ۲۵ درجه ) ، ۴۵ دقیقه است
. برای بتن های خاص با مواد افزودنی یا پوزولان ، زمان های فوق مطابق با
نوع و میزان آن مواد تعیین می شود اما در هیچ حالت این مدت ا ز ۱۲۰ دقیقه پس از اختلاط نباید بیشتر شود .
ـ عملیات بتن پاشی در شرایط آب و هوایی زیر متوقف می شود :
الف
) وزش بادهای شدید به نحویکه از اجرای مناسب بتن پاشی ممانعت کند یا باعث
جدایی دانه ها و در نتیجه کاهش مقاومت شود ؛ طبعاً بتن پاشی در فضای درون
ساختمان بدون اشکال خواهد بود .
ب ) درجه حرارت محیط ، شرایط بند ۱-۲-۳-۲-۹ را ارضاء نکند .
ج ) باران باعث شسته شدن یا پوسته شدن سطح بتن پاشی تازه شود .
ـ در صورت امکان کل ضخامت دیوارها یک لایه پاشیده شود .
ـ
در جاهایی که یک لایه بتن توسط لایه دیگری پوشانده می شود ابتدا باید
اجازه داد لایه کمی سخت شده سپس تمامی مصالح شل ، ناهمواری و زیادی و مصالح
بازگشتی که به سطح کار چسبیده است توسط جاروب خراشیدن یا وسایل دیگر
برداشته شود ؛ سپس سطح مزبور با جریان سریع هوا –
آب که از نازل خارج می شود تمییز شود . در نهایت سطح کار باید بطور کامل
توسط یک چکش نواخته شود تا مخلهای سست که ناشی از حفره های تشکیل شده از
مصالح بازگشتی یا عدم پیوستگی بتن پاشی هستند مشخص شده و حذف گردند .
ـ
عدد اسلامپ کم باعث اتلاف بیش از حد مصالح شده و عدد اسلامپ بیشتر می تواند
باعث روانی مصالح روی سطح یا ریزش مصالح گردد ؛ لذا محدوده اسلامپ مطابق
بند ۱-۲-۳-۲-۶ برای بتن پاشیدنی می باید رعایت شود .
ـ به منظور توزیع یکنواخت بتن پاشیدنی و کاهش اثر گلوله شدن ، نازل تقریباً عمود بر سطح دیوار تا حدود ۱۵ درجه قرار داده می شود و بطور محوری به صورت یکنواخت با یک رشته از حرکتهای بیضوی یا دایره ای شکل کوچک گردانده می شود .
ـحرکت نازل بصورت جلو به عقب زاویه برخورد را عوض می کند و باعث اتلاف مصالح می شود .
نازل هرگز نباید بیش از ۴۵
درجه از سطح مورد نظر زاویه بگیرد . در صورتیکه نازل با زاویه خیلی بیش از
عمود بر سطح قرار گیرد ، بتن پاشیدنی چین می خورد و ایجاد سطوح ناهموار و
بافت موجی می کند . این کار علاوه بر ضایع کردن مصالح ، باعث تخلخل و غیر
یکنواختی بتن پاشیده شده نیز می شود .
ـ بتن پاشی هرگز نباید به کنج ختم شود .
ـ زاویه نازل نسبت به سطح دیوار باید حدود ۹۰
درجه باشد در غیر اینصورت مصالح بازگشتی افزایش و تراکم و مقاومت بتن تا
حد محسوسی کاهش می یابد . در داخل کنجها پاشش روی نیمساز انجام می شود تا
اتلاف مصالح و تخلخل به حداقل برسد .
ـ فاصله بهینه نازل تا سطح مورد پاشش بین ۵۰ تا ۸۰
سانتیمتر می باشد . در صورتیکه فاصله از این مقدار بیشتر شود باعث افزایش
مصالح بازگشتی و کاهش مقاومت و تراکم خواهد شد . در صورتیکه فاصله از این
حدود کمتر شود باعث افزایش مصالح بازگشتی خواهد شد ولی کاهش تراکم و مقاومت
را در پی نخواهد داشت . باید توجه داشت که در اثر این کاهش فاصله ، شخص
بتن پاش در معرض اصابت ذرات بازگشتی می باشد .
ـ به عنوان یک ارزیابی
چشمی اگر بتن پاشیدنی روی شبکه میلگرد جوش شده بچسبد نشان دهنده دور بودن
بیش از حد نازل و یا کم بودن سرعت آن است . جمع شدن تدریجی بتن در پشت شبکه
نشان دهنده بتن پاشی صحیح می باشد .
ـ بتن پاشی دیوار نباید از بالا به پایین صورت پذیرد ، این عمل تا حدود ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتری از بالای دیوار ادامه یافته . عمل بتن پاشی از کنج دیوار و سقف به سمت پایین انجام می گیرد .
ـ
یک لوله دمنده هوا در طول عمل پاشش بایستی مورد استفاده قرار گیرد تا از
انباشتگی مصالح روی سطوح جلوگیری نماید . در صورتیکه امکانات استفاده از
این سیستم وجود نداشته باشد باید یک تخته چوبی یا یونولیت جلوتر از بتن
پاشی حرکت کند تا مواد اضافی از بتن پاشی روی دیوار نچسبد .
ـ مهارت فرد
بتن پاش در کیفیت و مقاومت و تخلخل و تراکم بتن پاشیدنی بسیار موثر می
باشد ، لذا باید قبل از شروع بتن پاشی به فرد پاشنده بتن آموزش لازم داده
شود و سپس مورد آزمایش قرار گرفته و از نمونه های پاشیده شده توسط وی مغزه
گیری و دیگر آزمایشات بعمل آید تا نحوه پاشیدن وی اصلاح گردد .
قرارداد اجرای ساختمان بدون مصالح یا دستمزدی
ماده 1- موضوع قرارداد
موضوع قرارداد عبارتست از :
اجرای کامل تمامی عملیات ساختمانی (ابنیه و تأسیسات برقی و تأسیسات مکانیکی ) محوطه سازی ، حصار کشی ، راه اندازی و تحویل .................
یا
اجرای بخش یا بخشهای .............................................
شامل : ................................................
.......................................................
.......................................................
به استثنای : ..........................................
مطابق نقشه ها و مدارک و مشخصات که حداقل در سه نسخه به رویت و امضای مجری رسیده و یک نسخه آن نزد مجری است و دو نسخه دیگر تحویل صاحب کار و ناظر شده است .
ماده 2- محل اجرای کار :
محل اجرای کار واقع در ..................................................است که به رویت مجری رسیده و از موقعیت و وضعیت آن آگاهی کامل یافته است .
ماده 3- مبلغ قرارداد :
مبلغ این قرارداد بر اساس پیشنهاد مجری که ، با توجه به جمیع جهات برآورد شده است از قرار هر متر مربع زیر بنا..................مجموعا به حروف...............................( به عدد ) .................................. ریال است . این مبلغ شامل :
-دستمزد تامین نیروی انسانی ، تهیه ماشین آلات ، ابزار ، لوازم و وسایل کار است و فقط تهیه مصالح ساختمانی مصرفی به عهده صاحب کار است .
-دستمزد و تأمین نیروی انسانی است و تهیه ماشین آلات ، ابزار ، لوازم و وسایل کار و مصالح مصرفی به عهده صاحب کار است .
این مبلغ تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد . پرداخت مالیات و کسورات قانونی که به مبلغ مذکور تعلق می گیرد به عهده مجری است .
ماده 4-نحوه پرداخت :
مبلغ ( به حروف ) ....................( به عدد ) ................. ریال معادل.............. درصد مبلغ قرارداد به عنوان پیش پرداخت در قبال .........................( تضمین مورد قبول صاحب کار ) پس از امضا و مبادله این قرارداد و هنگام تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری پرداخت می گردد . مواعد بقیه پرداختها در مراحل مختلف کار و پس از تایید ناظر به شرح مندرج در شرایط خصوصی این قرارداد است .
ماده 5- مدت قرارداد :
مدت قرارداد ...................ماه است و تاریخ شروع کار همان تاریخ صورت مجلس تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری است . این مدت تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد .
ماده 6- نگهداری دفتر مخصوص و انجام مراقبت های لازم :
مجری موظف است در دفتر مخصوص ، کلیه مصالح مصرفی و ماشین آلات و ابزار و وسایلی که توسط صاحب کار به وی یا در کارگاه ساختمان تحویل می شود ثبت نماید . از ماشین آلات و ابزار ، به خوبی نگهداری و پس از اتمام کار عینا تحویل صاحب کار دهد . جبران خسارات ناشی از عدم نگهداری و مصرف ناصحیح از ماشین آلات ، ابزار و وسایل مذکور به عهده مجری است . همچنین مجری موظف است از مصالحی که توسط صاحب کار در اختیار او قرار می گیرد به خوبی استفاده نموده و صرفه جویی های لازم را به عمل آورد .
ماده 7- مهندسان ناظر :
نظارت بر اجرای ساختمان به عهده .........................به نشانی : ................................... می باشد که از طرف صاحب کار به مجری معرفی شده است . چنانچه بعدا به هر دلیل مهندس ناظر تغییر کند ، صاحب کار موظف است حداکثر ظرف 15 روز مهندس ناظر جدید را کتبا به مجری معرفی نماید .
ماده 8- نحوه اندازه گیری سطح زیر بنا :
سطوح زیر بنای ساختمان ، فضاهای ارتباطی ، راه پله ها ، خرپشته ، انباری ها ، اتاق نگهبان ، اتاق سرایدار و موتورخانه به طور کامل و سطح پیلوت ، زیر زمین ها و بالکن های سقف که طرف آن دیوار باشد ( دست انداز و جان پناه ، دیوار محسوب نمی شود ) 2/3 ( دو سوم ) سطح آنها جزو زیر بنا محسوب می شود . سطح ایوالن ها و بالکن های سقف که دارای دو طرف دیوار باشد 1/2 ( یک دوم ) سطح آنها در محاسبات منظور می گردد .
حیاط خلوت ، نورگیر ، هواکش و پاسیو ، حداکثر تا 6متر مربع که حداقل سه طرف آن محور به بنای در دست احداث باشد جزو زیر بنای ساختمان محسوب می شود ، چنانچه سطح موارد مذکور بیش از 6 متر مربع باشد باشد 1/3 ( یک سوم ) سطح آنها جزو زیر بنا محاسبه می شود ، ضمنا پیش آمدگی ها ، ایوان ها ، بالکن های بدون سقف و قرنیزها جزو سطوح زیر بنای ساختمان محسوب نمی شود .
تبصره : این ماده شامل قراردادهایی که مبلغ آن به صورت مجموع و گلوبال تعیین شده نمی گردد .
ماده 9- اسناد و مدارک قرارداد و منضمات آن :
اسناد و مدارک قرارداد عبارتند از : قرارداد حاضر ، شرایط عمومی ، شرایط خصوصی ، برنامه زمان بندی کلی ، نقشه ها و پروانه ساختمان ، همچنین مشخصات فنی ، نقشه ها ، صورت مجلس ها ، توافقنامه هایی که در طول اجرای کار تنظیم و به امضای طرفیت می رسد نیز جزو منضمات این قرارداد محسوب می شود .
ماده 10- شرایط- مسوولیتها- اختیارات :
مسوولیت تمامی عملیات اجرایی ، فنی و حقوقی موضوع قرارداد به عهده مجری است و سایر شرایط ، تعهدات ، اختیارات و مسوولیتهای طرفیت قرارداد به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی منضم به این قرارداد است که طرفین ذیل آن را امضا کرده اند و برای آنها لازم الاجرا است .
ماده 11- نشانی طرفین قرارداد :
نشانی صاحب کار :
نشانی مجری :
امضای صاحب کار
امضای مجری / مدیر
منبع:وبلاگ مهندس فرشید هاشمی کارشناس رسمی دادگستری
آشنایی با پدآفند عامل و غیر عامل مبحث 21 مقررات ملی ساختمان
مقدمه:
پدافند در مفهوم کلی، دفع، خنثی کردن و یا کاهش تاثیرات اقدامات آفندی دشمن و ممانعت از دستیابی به اهداف خودی است. پدافند به دو بخش تقسیم میشود 1- پدافند عامل 2- پدافند غیرعامل
پدافند عامل: پدافند عامل عبارت از رویارویی و مقابله مستقیم با دشمن و به کارگیری جنگ افزارهای مناسب و موجود به منظور دفع حمله و خنثی کردن اقدامات آفندی وی میباشد.
پدافند غیرعامل: پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق میگردد که مستلزم به کارگیری جنگ افزار نبوده و با اجرای آن میتوان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
1- موضوعیت پدافند غیرعامل
بخشی از خسارات و صدمات وارده از حملات هوایی-موشکی، مربوط به اصابت بمب یا هر نوع پرتابه دیگری و ایجاد انفجار توسط آنها میباشد. که در لحظه وقوع حادث میگردد و اغلب موارد، خسارات و صدمات مربوط به پیامدهای این حملات از خسارات ناشی از انفجار اولیه به مراتب بیشتر میباشد و با رعایت اصول پدافند غیرعامل و اجرای طرحهای مربوطه میتوان ضمن کاهش خسارات اولیه از بروز خسارات و صدمات بعدی جلوگیری نموده و یا تاثیر آنها را تا حد بسیار زیادی کاهش داد.
اصول اولیه پدافند غیرعامل، ساده و تقریباً ثابت بوده ولی کاربرد این اصول در موارد مختلف تفاوت داشته و در مواردی پیچیده و مشکل میشوند.
2- اصول، روشها و موضوعات اساسی در مبحث پدافند غیرعامل
1-2 اختفا Concealment
اختفا یا پنهان کاری به کلیه اقداماتی گفته میشود که مانع از قرار گرفتن تاسیسات و تجهیزات در دید مستقیم دشمن گردیده و یا تشخیص تاسیسات و تجهیزات و همچنین آگاهی از انجام فعالیتهای خاص را برای او غیر ممکن و یا مشکل می‌سازد.
روشهای اختفا عبارتند از
الف- استفاده مناسب از عوارض زمین و احداث تاسیسات در محلی که توسط دشمن به سهولت قابل تشخیص و رویت نباشد.
ب- عادی و غیر مهم جلوه دادن تاسیسات با جدول‌بندی، درختکاری و ...
ج- جداسازی منطقی تاسیسات صنعتی که به علت نوع فعالیت نمی‌توان آنها را به طور کلی دگرگون نمود. به نحوی که تاثیر زیاد بر نوع فعالیت‌ها نگذارد.
د- حذف نقاط حیاتی و حساس و مهم از روی نقشه‌هایی که به دلیل خاص باید در رسانه‌های گروهی منعکس گردد.
هـ- نشان ندادن نمای خارجی تاسیسات حیاتی و حساس در تلویزیون به خصوص در ارتباط با محیط اطراف و جاده‌ها
و- عدم درج آگهی در جراید به گونه‌ای که وقوع فعالیتی مهم در محدوده زمانی و در موقعیت جغرافیایی مورد استفاده قرار گیرد.
ز- ایجاد تاسیسات در اعماق زمین و یا در دل کوه‌ها که به این ترتیب علاوه بر پنهان کردن آنها بحث استحکام کافی در مقابله با راکت، بمب و موشک را میتوان مطرح کرد.
ح- جابه‌جایی: از آن جایی که تاسیسات صنعتی به صورت ثابت در نقطه‌ای مستقر میشود و انتظار و تغییرات و تحولات دفعی از آنها نمی‌رود. چنانچه جمع‌آوری و نصب مجدد گونه‌هایی از صنایع تا حد لازم سهولت داشته باشد میتوان کالبد‌های مورد نیاز را از نوع سبک و انعطاف‌پذیر مانند چادر و یا سازه‌های سبک با قابلیت مونتاژ و دمونتاژ آن انتخاب نمود و در مراحل زمانی مختلف محل آن را جابه‌جا نمود.
2-2 - استتار comouflage
مفهوم کلی استتار هم رنگ و هم شکل کردن تاسیسات و تجهیزات با محیط اطراف میباشد. استتار از موثرترین و متداول‌ترین روشهای دفاعی غیرعامل در ارتش کلاسیک دنیا است.
در مبحث استتار دو نوع دید از طرف دشمن مدنظر است 1- دید هوایی 2- دید زمینی
عوامل مربوط به اجرای استتار عبارتند از: رنگ، سایه، بافت، زمین، جنس و مصالح و حرارت و ....
انواع استتار
1- استتار نوری 2- استتار حرارتی 3- استتار راداری 4- استتار رادیویی (مثل ایجاد پارازیت یا ارسال فرامین کاذب) 5- استتار بصری 6- استتار صوتی 7- ضد الکترونیکی
2-3 استحکامات:
در بحث پدافند غیرعامل استحکامات به سازه‌های موقتی اطلاق میشود که با توجه به شرایط و امکانات و میزان اهمیت و آسیب‌پذیری نقاط حیاتی و حساس در محلهای مناسب و اطراف تاسیسات ایجاد می‌گردند تا مانع اصابت مستقیم موشک بمب یا ترکش این مهمات به تاسیسات و یا تجهیزات گردیده و اثرات ترکش و انفجار را به طور نسبی خنثی نمایند. استحکامات به شکل زیر طبقه‌بندی میشوند:
1- خاکریز
چنانچه تجهیزات در فضای باز چیده شده و یا درون ساختمانی و با مقاومت مصالح معمولی قرار گرفته باشند با ایجاد خاکریز با ارتفاع و قطر مناسب میتوان در مواردی مانع اصابت مستقیم بمب و موشک به تاسیسات و تجهیزات گردیده و در اکثر موارد مسیر ترکش و موج انفجار به طرف تاسیسات را سد کرد.
3- کیسه شن
در صورتی که فضای لازم برای ایجاد خاکریز با شیب مناسب وجود نداشته باشد. با چیدن گونی‌های پر از شن و ماسه در چندین ردیف و روی هم میتوان به نتایج مورد نظر برای حفظ تاسیسات دست یافت.
علاوه بر محصور کردن تاسیسات و تجهیزات میتوان از کیسه شن به عنوان پوشش محافظتی نیز استفاده کرد (مثل: لوله‌های زمینی انتقال نفت....)
3- دال بتنی، شبکه شن و یا استوانه بتنی
استفاده از این وسائل زمانی توصیه میشود که تداوم تهدید محتمل باشد.
4- دیوار کشی
ایجاد دیوار احتیاج به بررسی کارشناسی داشته و قطر و ارتفاع آن با توجه به مقاومت مصالح به کار رفته باید محاسبه شود. دیوار کشی شامل آجر چینی، سنگ چینی، ایجاد بلوک‌هایی با سیمان مسلح و یا استفاده از بلوکهای پیش ساخته میباشد. دیوار کشی بهتر است در قطعات مجزا و کنار هم صورت گیرد.
2-4 پوشش
ایجاد پوشش یک اقدام موقتی است که با بالا رفتن شدت تهدید و احتمال حمله هوایی موشکی انجام شده و تا زمانی که احتمال حمله وجود دارد ادامه می‌یابد. با این عمل تاسیسات و تجهیزات یا مرکز فعالیت از دید خلبان یا حسگر نصب شده در سر بمب و موشک پنهان گردیده و هدف گیری و هدایت موشک و بمب‌های هدایت شونده از جمله بمب‌های لیزری میسر نشده و یا دقت آنها کاهش می‌یابد. پوشش می‌تواند توسط دود ، بخار آب (غلیظ) و یا با هوا کردن بادکنک و بالن ایجاد شود.
انواع پوشش:
پوشش امنیتی: اقداماتی است که عمدتاً در مورد تاسیسات ثابت به کار گرفته میشود و فعالیتهای مجازی یا غیرواقعی را برای دشمن تداعی میکند.
پوشش فیزیکی: اصطلاحاً اقداماتی است که موقتاً به صورت فیزیکی مانع از تشخیص هدف میگردد. که از جمله این اقدامات میتوان به ایجاد پرده دود یا بخار غلیظ اشاره کرد.
2-5 ایجاد سازه‌های امن و مقاوم‌سازی
طراحی و احداث تاسیسات حیاتی و حساس به گونه‌ای که به طور کلی در مقابل اصابت مستقیم بمب و موشک مقاوم باشند در خیلی از موارد اصولاً عملی نبوده و به صرفه و صلاح نیز نمی‌باشد. زیرا هزینه ایجاد و تاسیسات با چنین مشخصاتی ممکن است به مراتب پیش از کل تجهیزات مربوطه باشد.
در اکثر موارد اصلاح بر این است که اجزا مستقل تاسیسات و تجهیزات که اصابت احتمالی بمب موشک موجب از کار افتادن تجهیزات و توقف فعالیت بخشی از مجموعه گردیده اما خسارت جانبی زیادی به بار نمی‌آورد تنها در مقابل موج انفجار و ترکش بمب موشک محافظت شوند ولی بخشهایی از مجموعه که صدمه دیدن آنها موجب از کار افتادن کل سیستم و وقفه کامل یا نسبی در انجام فعالیت میگردد با مقاومت کافی اصابت بمب ساخته شوند.
چنانچه تاسیسات حیاتی و حساس که احتمالاً در فهرست هدفهای دشمن قرار دارند فاقد مقاومت کافی در مقابل اصابت مستقیم بمب، موشک بوده و یا موج انفجار ناشی از اصابت، بمب موشک در نزدیکی تاسیسات را نتواند تحمل نمایند.میتوان با اجرای طرحهای خاص مهندسی، مقاومت بنای آنها را افزایش داده و احتمالاً به حد مطلوب رسانید.
2-6 پراکندگی
پراکندگی عناصر کالبدی یکی از مباحث مهم پدافند غیرعامل محسوب میگردد که در کاهش خسارت ناشی از ایراد ضربه تخریبی دشمن بسیار موثر است و به عکس در صورتی که دشمن در مراحل تهاجمی خود پیش از شناسایی حضور و با بازشناسی به مرحله نشانه‌روی و اصابت دست یابد تمرکز عناصر کالبدی و حساس مجموعه مورد تهاجم موجب میگردد عملیات تهاجمی با حجم کمتر و متمرکز، بیشترین تخریب را به جا بگذارد.
ایجاد مجتمع‌های عظیم صنعتی،تاسیسات بندری وسیع، نیروگاه بزرگ و غیره در کشور که ممکن است مورد حمله هوایی دشمن قرار گیرد به صلاح نیست.
در مورد مراکز موجود لازم است مطالعات صورت گرفته و در صورت امکان طرح‌هایی جهت انتقال تدریجی آنها به نقاط مختلف کشور تهیه شود تا با رعایت اصول پراکندگی در محلهای جدید مستقر گردند.
2-7- تفرقه Separation
منظور از تفرقه، جداسازی بخشی یا بخشهایی از تجهیزات، قطعات یدکی مواد و سایر وسائل و انتقال آنها به محلی غیر از محل استقرار دائمی و نجات آنها از تاثیر یک حمله هوایی موشکی احتمالی است. این امر نباید باعث توقف کامل فعالیت‌ها گردد.
2-8 فریب و اختلال:
به مجموعه اقداماتی که بتواند بازشناسی و توجه دشمن را از هدفهای مورد نظر منحرف کرده و موجب گمراهی وی در تشخیص و هدف‌گیری شود، فریب و اختلال اطلاق میشود.
2-9 دسترسی‌ها:
دسترسی‌ها به معنی راهها و فضاهای عبوری و ارتباطی است و در انواع و مقیاس‌های مختلف قابل طرح است. خطوط ارتباطی یک موضع به محیط بیرونی باید تابع ضوابطی باشد که خصوصیات تهدیدات منجر به اختلال در تردد و یا حذف تردد شود.
2-10- موانع
کلیه عواملی که نفوذ حضور دشمن را در محدوده مورد نظر مشکل نماید موانع نام دارد. انواع موانع عبارتند از:
الف- فاصله: یک اصل کلی آن است که هر چند فاصله سوژه از مبدا تهدید و تهاجم بیشتر باشد از ایمنی بیشتری برخوردار است، زیرا طی کردن فاصله با به کارگیری هر نوع شی تهاجمی اعم از موشکی، هوایی و زمینی، مستلزم برنامهریزی دقیق‌تر و به کارگیری سلاح و تکنولوژی کارآمدتر و هزینه گزاف‌تر و در عین حال خطرپذیری بیشتر است.
ب- توپوگرافی
به معنی پستی و بلندی‌های زمین میباشد در صورت وجود ناهمواری در مسیر نقاط مورد نظر علاوه بر خود این ناهمواری‌ها باعث دشواری حرکت مهاجم به خصوص نیروی زمینی می شوند در عین حال امکاناتی را جهت به کارگیری تدافعی فراهم مینماید.
ج- زیستگاه‌ها
در هر منطقه که توده‌ای از کالبد معماری و تجمع نیروی انسانی وجود داشته باشد دلیل استحکامات متنوع و پیچیدگی کالبدی و سایر امکانات و از طرفی عدم شناخت دقیق دشمن از میزان و مکانیزم مقاومت‌های احتمالی همواره نوعی احتیاط و تردید وجود داشت و این امر خود به مثابه وجود قابلیت‌های پیشگیرانه میباشد.
د- آبهای سطحی
شامل نهرها، رودها، کانالها، دریاچه‌ها و حوضچه‌های طبیعی، مصنوعی، تالاب‌ها و برکه‌های سطوح زیر کشت غرقابی مانند برنج و نیشکر میباشد که استعداد مانع بوده را در مقابل هجمه‌های تصرف زمینی دارند.
ه- رمل‌ها
2-11 - سیستمهای ردیابی و اعلام خطر
بخشی از اقدامات پدافند غیرعامل و هوایی نظیر ایجاد پرده پوششی اقدامات درون سازمانی به منظور آماده نمودن محیط جهت ترک فعالیت استفاده از جان پناه و پناهگاه‌ها و غیره اندکی قبل از وقوع حملات هوایی موشکی صورت می‌گیرد.
و بنابراین کلیه افراد باید در زمان به نحوی از وقوع این حملات مطلع گردند.
مهمترین اقدام برقراری سیستم اعلام خطر در نقاط حیاتی و حساس با تشکیل یک مرکز اعلام خطر و گماردن یک نفر مسئول در هر زمان و استفاده از بلندگو، آژیر و خطر و غیره میباشد.
3-11- آموزش و فرهنگ سازی:
مسئولین تصمیم‌گیرندگان و کلیه افرادی که به نحوی در سیاستگذاری تهیه اجرای طرحهای پدافندی غیرعامل سهمی می‌باشند. لازم است متناسب با نیاز از آموزشهای لازم برخوردار گردند. ارائه آموزش با تشکیل دوره‌های آموزشی مختلف، در مراکز آموزش نظامی و غیرنظامی میسر میباشد.
2-12- پنگاهگاه‌ها و جان پناه:
پناهگاه‌های به مکانی اطلاق میگردد که در مقابل اثرات حملات هوایی-موشکی نسبت به ساختمانهای معمولی و یا فضای باز از امنیت بیشتری برخوردار باشد.
پناهگاه‌ها بهتر است در نزدیکی محلهای تجمع افراد باشد و بهتر است در فاصله مناسب از تاسیسات و با استحکام مورد نظر جهت مقاومت در مقابل اصابت مستقیم بمب موشک و یا موج انفجار اتخاذ گردد.
پناهگاه‌ها باید مجهز به هواکش، سیستم تهویه طبیعی و یا مصنوعی، سیستم روشنایی و برق اضطراری، وسائل کمک‌های اولیه،آب و غذا، وسائل کنار زدن آوار و راه‌های ورود و خروجی متعدد به خارج از محوطه پناهگاه باشند.
جان پناه:
چنانچه ساختمان محل فعالیت دارای مقاومت کافی در مقابل موج انفجار و ترکش نبوده و تجهیزات و وسائل به کار رفته در تاسیسات خود خطر آفرین باشند و در مواردی که تاسیسات خود هدف حمله هستند با شنیدن صدای آژیر باید به محل امن‌تر رفت.
جان پناه میتوان یک سنگر بتنی سرپوشیده، سنگر معمولی با دیواره آجری یا حتی خاکی باشد که افراد بتوانند با رفتن درون آن و نشستن روی پاهای خود یا روی سنگر در معرض اصابت ترکش قرار نگیرد.
2-13- پدافند در مقابل حملات ویژه (شیمیایی، میکروبی، هسته‌ای)
استفاده از سلاح‌های شیمیایی در محیط جنگ رایج است و کمتر در محیط‌های تاسیساتی کاربرد دارد.
اعلام خطر حمله شیمیایی یا حملات هوایی معمولاً متفاوت بوده و این اعلام خطر ممکن است قبل یا هم زمان با حمله صورت پذیرد. استفاده از ماسک در این شرایط بسیار مهم است.
در مورد حملات هسته‌ای: چنانچه افراد بدانند در صورت اطلاع از انفجار قریب الوقوع هسته‌ای با رفتن داخل یک سنگر، کشیدن یک پتوی مرطوب روی سر خود میتوانند تا حد زیادی از آثار ناشی از ریزش اتمی مصون بمانند. قطعاً در مقابل یک حمله هسته‌ای به طور کامل تسلیم نخواهند شد، آموزش در این زمینه نقش موثری را ایفا میکند.
2-14- آمایش دفاعی
که شامل سازماندهی و چینش مناسب فضاها و تاسیسات برای نیل به اهداف استراتژیک و دفاعی صورت می‌گیرد و به مطالعات گسترده‌ای نیاز دارد.
2-15 سلاح شناسی:
یکی از مطالعات مهم در امور دفاعی و پدافندی، مطالعه بر روی توانایی‌های سلاح‌های متفاوت، میزان آسیب‌رسانی هر یک دسته‌بندی و روشهای مقابله با آنها میباشد.
2-16 مکان یابی localisation
انتخاب مطلوب و بهینه یک محل با امکان تحقق آن فعالیت و داشتن شرایط مناسب برای توسعه آینده به گونه‌ای که علاوه بر عوامل عمومی اصول پدافند غیرعامل رعایت شود.
2-17 دفاع غیرنظامی Civil Defence
1- مجموعه تمهیدات دفاع عامل و غیرعامل برای افراد و تاسیسات غیرنظامی
2- مجموعه فعالیتهای که میتوان با انجام آن از بروز و استمرار سوانحی که جان و مال مردم را تهدید میکند جلوگیری نمود و یا در صورت بروز، آثار ناشی از آنرا کاهش داد
3- کاهش خسارات مالی و صدمات جانی وارده بر غیرنظامیان در اثر حوادث طبیعی یا حوادث غیرطبیعی
مفهوم دفاع غیرنظامی:
در منابع لاتین عبارت «دفاع غیرنظامی» یا «دفاع شهری» برابر با عبارت civil Defence است. دفاع غیرنظامی «حفاظت از غیر نظامیان در شرایط جنگی» است و از این رو مشتمل بر بخشی از دفاع ملی است که در پی تمهیدات لازم به منظور کسب آمادگی کافی در برابر هرگونه حمله احتمالی یا باج خواهی از یک کشور میگردد. طبق این تعریف، دفاع غیر نظامی باید «ایمنی جمعیت غیرنظامی کشور و ادامه حیات آنان (در زمان جنگ) را تضمین نماید». از این رو دفاع غیرنظامی به صورت سیستماتیک اهداف زیر را دنبال مینماید:
1- به حداقل رسانیدن آثار حاصل از حملات نظامی بر جمعیت غیرنظامی
2- مقابله فوری با شرایط اضطراری حاصل از چنین حمله‌ای
3- بازیابی و برقراری تسهیلات و خدمات آسیب دیده در نتیجه چنین حمله‌ای
نتیجه گیری
آنچه در این مقاله به آن پرداخته شد عبارت بود از اهم موضوعاتی که در مطالعه دفاع غیر عامل مورد بررسی قرار گیرد. بدون تردید مسائل جانبی بسیار زیادی وجود دارند که در مجال‌های دیگر قابل بررسی هستند. مبحث مهم فرهنگسازی در مسئله دفاع غیر عامل یکی از این موضوعات میباشد.
2-18 استحکامات fortification
ایجاد هرگونه حفاظی که در مقابل اصابت مستقیم بمب، راکت، موشک، توپخانه، خمپاره و یا ترکش آنها مقاومت نموده و مانع صدمه رسیدن به نفرات، تجهیزات یا تاسیسات گردیده و اثرات ترکش و موج انفجار را به طور نسبی خنثی نماید.
2-19 - مراکزحیاتی (vital Centers)
مراکزی که دارای گستره فعالیت ملی میباشد و وجود و استمرار فعالیت آنها برای کشور حیاتی است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله دشمن باعث اختلال کلی در اداره امور کشور میگردد.
مراکز حساس Critcal Centers
مراکزی که دارای گستره فعالیت منطقه‌ای می‌باشند و وجود و استمرار فعالیت آنها برای مناطقی از کشور ضروری است و آسیب یا تصرف آنها به وسیله دشمن باعث بروز اختلال در بخشی از کشور میگردد.
مراکز مهم Important centers
مراکزی که دارای گستره فعالیت محلی می‌باشند و وجود و استمرار فعالیت آنها برای بخشی از کشور دارای اهمیت است و آسیب یا تصرف آنها به وسیله دشمن باعث بروز اختلال در بخشی از کشور میگردد.
2-20- تهدیدات:
تهدید دشمن را کاملاً جدی بگیرید (فرمانده معظم کل قوا)
به کارگیری پدافند غیرعامل در جهت مقابله با تهدیدات و تقلیل خسارات ناشی از حملات هوایی، موشکی، زمینی و ... کشور مهاجم، موضوعی بنیادی و اساسی است که وسعت و گستره آن تقریباً تمامی مراکز حیاتی و آسیب پذیر نظامی، اقتصادی و ... کشور را در برگرفته و حفظ امنیت ملی، استقلال سیاسی و اقتصادی و پیروزی در جنگ به نحو چشمگیری در راس امور است.
مدیریت پدافند غیرعامل در واقع به دنبال آن است که «ژن» دفاع را در درون ساختار جامعه‌ای که امکان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد قرار دهد.
از طرفی نیز بدون هیچ نوع شناختی از نحوه تهاجم دشمن و روشهای ایراد خسارت نمی‌توان به راه حل مناسب برای پیشگیری از آن اندیشید. لذا قدم اول دشمن شناسی (نحوه تهاجم دشمن) است.
هر مهاجمی برای رسیدن به هدف تهاجم خود که در وهله اول وارد آوردن خسارت به طرف مقابل است، لاجرم ملزم به طی مراحلی است که در آن مراحل، بسته به نوع تهاجم (زمینی، هوایی، دریایی و ...) دارای ماهیتی متفاوت میباشد.
مهاجم نیز برای انجام تهاجم خودش یک سری مراحل و روش‌هایی را دنبال میکند از جمله:
1- شناسایی
2- حضور
3- نشانه‌روی
4- ایراد خسارت
5- فرار
آنچه مسلم است وظیفه ما ایجاد خلل در هر یک از مراحل فوق میباشد تا بتوان به هدف دفاع که همان به حداقل رساندن میزان خسارت دشمن به نیروهای و تاسیسات و تجهیزات خودی است رسید.
هر گاه تمهیدات دفاع عامل همراه با ملزومات دفاع غیرعامل به حدی از کارآمدی برسد و یا بالاتر باشد خود به‌خود باعث از بین رفتن طمع دشمن و ناامیدی در تهاجم خواهد شد و یا در صورت حادث شدن تهاجم، دشمن را در دستیابی به اهدافش با مشکل جدی روبرو خواهد نمود.
هر کشوری که به مسائل نظامی، دفاعی،تهدیدات و فرصت‌ها نیاندیشد محکوم به نابودی است چرا که سایر حکومت‌ها به جای او خواهند اندیشید. این مسئله برای کشورمان به لحاظ قرارگیری در موقعیت استراتژیک جغرافیایی منابع طبیعی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
تصرف هر کشوری به طور ناگهانی یا به مرور صورت می‌گیرد، تهاجم نظامی به صورت غافلگیرانه است که جوابگوی اصلی آن «دفاع غیرعامل» میباشد. یکی از مشخصه‌های نبرد نوین که در دهه گذشته شاهد نمونه‌هایی از آن بودیم به کارگیری گسترده فناوری‌های نوین در آن میباشد. مقابله با فن‌آوری‌های تهدید یا دستیابی به آنها بسیار پرهزینه، زمان‌بر و نیازمند ریسک بسیار بالا است.
در زمینه روند پیشرفت تجهیزات و تسلیحات در قرن بیست و یکم به نکات ذیل میتوان اشاره کرد:
-تکثیر سلاح‌های در جهت سیستمهای با عوامل غیرانسانی است.
- هواپیماهای بدون سرنشین طیف زیادی از فعالیت‌ها را انجام می‌دهند.
- هلیکوپترها در آینده به صورت چند منظوره خواهد بود.
پدافند غیرعامل(Passive Defense) مجموعه اقداماتی است که انجام میشود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد
به بیان دیگر هر اقدام غیر مسلحانه‌ای که موجب کاهش آسیب‌پذیری نیروی‌انسانی، ساختمانها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان‌های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غیرعامل گفته میشود.
هدف از اجرای طرحهای پدافند غیرعامل کاستن از آسیب‌پذیری نیروی انسانی و تاسیسات و تجهیزات حیاتی و حساس و مهم کشور علیرغم حملات خصمانه و مخرب دشمن و استمرار فعالیت‌ها و خدمات زیربنایی و تامین نیازهای حیاتی و تداوم اداره کشور در شرایط بحرانی ناشی از جنگ است.
به عنوان مثال، از پدافند غیرعامل میتوان به استتار، اختفا و ایجاد سرپناه برای تاسیسات مهم و استراتژیک اشاره کرد.
در پدافند عامل مثل سیستمهای ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر، فقط نیروهای مسلح مسئولیت دارند. در حالی که در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمانها، صنایع و حتی مردم عادی میتوانند نقش مؤثری بر عهده گیرند.
اصول پدافند غیرعامل
در اکثر منابع علمی و نظامی دنیا اصول و یا موضوعات پدافند غیرعامل شامل 6 الی 7 اقدام میباشد، که در طراحی و برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات اجرایی دقیقاً می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
1. استتار Camouflage
2. اختفاء Concealment
3. پوشش Cover
4. فریب Deception
5. تفرقه و پراکندگی Separation & Dispersion
6. مقاوم‌سازی و استحکامات Hardening
7. اعلام خبر Early Warning
انجام اقدامات دفاع غیرعامل، در جنگ‌های نامتقارن امروزی در جهت مقابله با تهاجمات خصمانه و تقلیل خسارت ناشی از حملات‌هوایی، زمینی و دریایی کشور مهاجم، موضوعی بنیادی است که وسعت و گستره آن تمامی زیرساخت‌ها و مراکز حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی، سیاسی، ارتباطی، مواصلاتی نظیر بنادر، فرودگاه‌ها، و پل‌ها، زیر ساخت‌های محصولات کلیدی نظیر پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی، مراکز هدایت و فرماندهی و جمعیت مردمی کشور را در برمی‌گیرد تا حدی که حفظ امنیت ملی و اقتصادی، شکست‌ناپذیری در جنگ، به نحو چشمگیری وابسته به برنامهریزی و ساماندهی همه جانبه در موضوع حیاتی دفاع غیرعامل میباشد.
توضیحات:
مهندسین محترم جهت آشنایی بیشتر با مفاهیم پدافند غیر عامل به مبحث ۲۱مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایند.
آیین نامه ماده 33 نظام مهندسی و کنترل ساختمان
آیین نامه ماده 33 نظام مهندسی و کنترل ساختمان
فصل اول- تعاریف :
ماده 1- اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار می‌روند:
دفتر مهندسی: هر گونه محل انجام خدمات مهندسی ساختمان که طبق ماده (9) آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مجوز فعالیت دریافت نموده باشد.
شخص حقیقی: مهندسان دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی ، کاردانهای فنی و معماران تجربی دارای پروانه اشتغال بکار کاردانی یا تجربی می‌باشند.
شخص حقوقی: شرکت، موسسه، سازمان و نهاد عمومی یا خصوصی که برای انجام خدمات مهندسی، دارای پروانه اشتغال بکار مهندسی شخص حقوقی معتبر از وزارت مسکن و شهرسازی باشد.
فصل دوم ـ مقررات ملی ساختمان
ماده 2ـ مقررات ملی ساختمان، مجموعه اصول و قواعد فنی و ترتیب کنترل اجرای آنهاست که باید در طراحی، محاسبه، اجرا، بهره‌برداری و نگهداری ساختمانها در جهت تأمین ایمنی، بهداشت، بهره‌دهی مناسب، آسایش، صرفه اقتصادی، حفاظت محیط‌زیست و صرفه‌جویی در مصرف انرژی و حفظ سرمایه‌های ملی رعایت شود.
ماده 3 ـ مقررات ملی ساختمان دارای اصول مشترک و یکسان لازم‌الاجرا در سراسر کشور است و بر هرگونه عملیات ساختمانی نظیر تخریب، احداث بنا، تغییر در کاربری بنای موجود، توسعه بنا، تعمیراساسی و تقویت بنا حاکم میباشد.
ماده 4 ـ مقررات ملی ساختمان به عنوان تنها مرجع فنی و اصل حاکم در تشخیص صحت طراحی، محاسبه، اجرا، بهره‌برداری و نگهداری ساختمانها اعم از مسکونی، اداری، تجاری، عمومی، آموزشی، بهداشتی و نظایر آن است.
تبصره: در مباحثی که مقررات ملی ساختمان تدوین نگردیده باشد، تا زمان تصویب، منابع معتبر(به طور ترجیحی منتشر شده توسط مراجع ملی ذیربط) ملاک عمل خواهند بود.
فصل سوم : اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان
ماده 5-به منظور تنسیق امور صنفی و شغلی مهندسان متخصص در رشته‌های هفتگانه ساختمان و در جهت ارائه خدمات مهندسی کارآمد، کلیه طراحیها از جمله معماری، سازه، تأسیسات برقی و مکانیکی باید توسط اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمانی صلاحیتدار دارای پروانه اشتغال، بعنوان طراح تهیه گردد.
تبصره1: برای تعیین فعالیتهای اشخاص حقیقی دارای پروانه اشتغال، وزارت مسکن وشهرسازی نسبت به تهیه و ابلاغ دستورالعمل لازم اقدام خواهد نمود.
تبصره2: اشخاص حقیقی دارنده پروانه اشتغال به کار مهندسی میتوانند دفتر مهندسی طراحی تشکیل دهند مشروط به آن که برای دفتر یادشده از وزارت مسکن و شهرسازی مجوز فعالیت دریافت نمایند و در محل اشتغال به این فعالیت تابلوی دفتر مهندسی نصب کنند.
ماده 6- اشخاص حقوقی، موسس یا موسسین دفاتر مهندسی طراحی ساختمان باید دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی معتبر از وزارت مسکن و شهرسازی باشند و مطابق با قراردادی که با مالک منعقد می‌نمایند عهده‌دار انجام خدمات براساس دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسکن و شهرسازی خواهند بود.
ماده 7- شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی مکلفند تنها نقشه‌هایی را بپذیرند که توسط اشخاص حقوقی، یا مسئولین دفاتر مهندسی طراحی ساختمان و طراح آن در حدود صلاحیت و ظرفیت مربوط امضاء و مهر شده است.
ماده 8- سازمان نظام مهندسی استان موظف به نظارت بر حسن انجام خدمات اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان میباشد و در صورت مشاهده تخلف باید مراتب را حسب مورد برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم به شورای انتظامی استان، سازمان مسکن و شهرسازی استان و سایر مراجع قانونی ذیربط اعلام نمایند. در صورت احراز هرگونه تخلف، برخورد انضباطی تا حد ابطال پروانه اشتغال صورت خواهد پذیرفت.
فصل چهارم – اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان
ماده 9- کلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان به عنوان مجری، طبق دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسکن و شهرسازی انجام شود و مالکان برای انجام امور ساختمانی خود مکلفند از اینگونه مجریان استفاده نمایند.
ماده10ـ مجری ساختمان در زمینه اجرا، دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت مسکن و شهرسازی است و مطابق با قراردادهای همسان که با صاحبان کار منعقد مینماید اجرای عملیات ساختمان را براساس نقشه‌های مصوب و کلیه مدارک منضم به قرارداد بر عهده دارد. مجری ساختمان نماینده فنی صاحب کار در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی کلیه مراحل اجرای کار به ناظر و دیگر مراجع کنترل ساختمان میباشد.
تبصره: شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی موظفند نام و مشخصات مجری واجد شرایط را که توسط صاحب کار معرفی شده و نسخه‌ای از قرارداد منعقد شده با او را که در اختیار شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار داده است، در پروانه مربوطه قید نمایند. مالکانی که دارای پروانه اشتغال به کار در زمینه اجرا می‌باشند نیازی به ارائه قرارداد ندارند.
ماده 11ـ مجری ساختمان مسئولیت صحت انجام کلیه عملیات اجرایی ساختمان را برعهده دارد و در اجرای این عملیات باید مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی، محتوای پروانه ساختمان و نقشه‌های مصوب مرجع صدور پروانه را رعایت نماید.
ماده 12ـ رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و مسائل زیست‌محیطی به عهده مجری میباشد.
ماده 13 ـ مجری موظف است برنامه زمانبندی کارهای اجرایی را به اطلاع ناظر برساند و کلیه عملیات اجرایی به ویژه قسمتهایی از ساختمان که پوشیده خواهند شد با هماهنگی ناظر انجام داده و شرایط نظارت در چهارچوب وظایف ناظر (ناظرین) در محدوده کارگاه را فراهم سازد.
ماده 14ـ مجری موظف است قبل از اجرا، کلیه نقشه‌ها را بررسی و در صورت مشاهده اشکال، نظرات پیشنهادی خود را برای اصلاح به طور کتبی به طراح اعلام نماید.
تبصره: مجری موظف است در حین اجرا، چنانچه تغییراتی در برنامه تفصیلی اجرایی ضروری تشخیص دهد، قبل از موعد انجام کار، مراتب را با ذکر دلیل به طور کتبی به مالک اطلاع دهد. اعمال هرگونه تغییر، مستلزم کسب مجوز کتبی ناظر خواهد بود.
ماده 15ـ مجری مکلف است حسب مورد از مهندسان رشته‌های دیگر ساختمان، کاردانهای فنی، معماران تجربی، کارگران و استادکاران و همچنین عوامل فنی ماهر استفاده کند و در هر محل که به موجب ماده4 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان داشتن پروانه مهارت فنی الزامی شده باشد، مقررات مذکور را رعایت نماید.
ماده 16ـ مجری مکلف است از مصالح مناسب مطابق مشخصات فنی ارائه شده در نقشه‌ها استفاده نموده و در صورتیکه مصالحی دارای استاندارد اجباری است از این نوع مصالح استفاده نماید.
ماده 17ـ مجری مکلف است پس از پایان کار نسبت به تهیه نقشه‌ها به همان صورتی که اجرا شده یعنی‹‹ نقشه‌های چون ساخت›› اعم از معماری، سازهای و تأسیساتی و مانند آن اقدام نموده و پس از امضاء و اخذ تأیید ناظر (ناظران) یک نسخه از آنها را تحویل مالک و یک نسخه هم به شهرداری مربوطه تحویل نماید.
ماده 18 – مجری مکلف است نسبت به تضمین کیفیت اجرای ساختمانی که به مسئولیت خود می‌سازد، براساس دستورالعمل ابلاغی وزارت مسکن و شهرسازی اقدام نماید و مواردی که مکلف به ارائه بیمه نامه تضمین کیفیت شده باشد، بیمه مزبور را به نفع مالک و یا مالکان بعدی تهیه و در اختیار ایشان قرار دهد.
ماده 19- سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و سایر مراجع کنترل ساختمان میتوانند عملکرد اجرایی اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان را بررسی نمایند و مکلفند در صورت اطلاع و مشاهده هرگونه تخلف، مراتب را برای بررسی و اتخاذ تصمیم، حسب مورد به سازمان مسکن و شهرسازی استان و شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان اعلام، تا در صورت محکومیت نسبت به برخورد انضباطی تا حد ابطال پروانه اشتغال اقدام نمایند.
تبصره: در صورت بروز خسارت ناشی از عملکرد مجری، وی موظف است خسارت مربوط را که به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده است جبران نماید.
ماده 20- اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمان که توانائی طراحی و اجرای پروژه را بصورت توام دارند، میتوانند از وزارت مسکن و شهرسازی درخواست صلاحیت طرح و ساخت بنمایند.
فصل پنجم- ناظر
ماده 21 – ناظر شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال بکار در یکی از رشته‌های موضوع قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است که بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود نظارت مینماید. عملیات اجرایی تمامی ساختمانهای مشمول ماده (4) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان باید تحت نظارت ناظر انجام پذیرد.
ماده 22 – ناظران مکلفند بر عملیات اجرایی ساختمانی که تحت نظارت آنها احداث میگردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمه آن نظارت کرده و در پایان کار مطابقت عملیات اجرایی ساختمان را با مدارک فوق، گواهی نمایند.
ماده 23 – ناظران باید گزارش پایان هر یک از مراحل اصلی کار خود را به مرجع صدور پروانه ساختمان ارائه نمایند. مراحل اصلی کار عبارتند از:
الف) پی‌سازی
ب) اجرای اسکلت
پ) سفت‌کاری
ت) نازک‌کاری
ث) پایان کار
هرگاه ناظران در حین اجرا با تخلفی برخورد نمایند باید مورد را به مرجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و یا دفاتر نمایندگی آن (حسب مورد) اعلام نمایند.
تبصره: تغییرات بعدی مراحل اصلی کار،با توجه به نوع ساختمان،توسط وزارت مسکن و شهرسازی اعلام خواهد شد.
ماده 24– ناظر به هنگام صدور پروانه ساختمان، توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان انتخاب شده و به مالک و مراجع صدور پروانه ساختمان معرفی میگردد. ناظر نمی‌تواند شاغل در دستگاه صادر کننده پروانه ساختمان در منطقه‌ای باشد که ساختمان در آن منطقه احداث میشود.
تبصره1: تا زمانی که سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در شهرها و مناطقی که پروانه در آن صادر میگردد دفتر نمایندگی تأسیس ننموده باشد، مراجع صدور پروانه ساختمانی با هماهنگی با آن سازمان، وظیفه معرفی ناظر مربوطه را انجام می‌دهند.
تبصره2: دستورالعمل مربوط به نحوه ارجاع کار، نظارت، میزان حق‌الزحمه و نحوه دریافت و پرداخت آن و همچنین رفع اختلاف نظر بین ناظر و مجری، توسط وزارت مسکن و شهرسازی استان تهیه و ابلاغ خواهد شد.
ماده 25- ناظر نمی‌تواند مجری تمام یا بخشی از ساختمان تحت نظارت خود باشد، اما انجام نظارت ساختمان توسط طراح ساختمان بلامانع است. ناظر همچنین نمی‌تواند هیچگونه رابطه مالی با مالک ایجاد نماید یا به نحوی عمل نماید که دارای منافعی در پروژه گردد.
فصل ششم: شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان
ماده 26 – شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در صورت برخورد با تخلف ناظران باید موارد را جهت بررسی و اقدام به سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اعلام نمایند.
ماده 27 – شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند با اعلام کتبی وزارت مسکن و شهرسازی یا سازمان نظام مهندسی ساختمان استان یا ناظران، در خصوص وقوع تخلف ساختمانی، در اسرع وقت با اطلاع ناظر، دستور اصلاح را صادر نمایند و تا زمان رفع تخلف از ادامه کار جلوگیری نمایند.
ماده 28– شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان برای ساختمانهایی که طبق تشخیص ناظران و تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، مقررات ملی ساختمان در آنها رعایت نشده باشد، تا زمان رفع نقص، پایان کار صادر نخواهند نمود.
فصل هفتم: سازمان نظام مهندسی ساختمان
ماده 29- سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در زمینه رعایت مقررات ملی ساختمان و حسن اجرای عملیات ساختمانی دارای وظایف زیر میباشد:
الف- نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی که توسط اعضای آن سازمان ارائه میگردد و انجام کنترلهای لازم به صورت کامل و یا موردی برای انجام وظایف قانونی سازمان.
ب -تعقیب اعضای متخلف از طریق شورای انتظامی و مراجع قانونی ذیصلاح.
پ- تنظیم روابط بین شاغلان حرفه مهندسی ساختمان و کارفرمایان به طرق مختلف، از جمله ارائه پیشنهاد برای تعیین حداقل شرح خدمات مهندسی، تعیین تعهدات متعارف مهندسی و اخلاقی در قبول مسئولیتهای کار و تهیه و تنظیم قراردادهای یکسان مورد عمل.
ت- ارجاع مناسب کارها به افراد صلاحیتدار حرفه ای و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت حرفه‌ای در امور ساخت و ساز از طریق کشف موارد نقض ماده (32) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و اعلان آن به مراجع قضایی صلاحیتدار و نیروی انتظامی و تعقیب قضایی تا رفع تخلف.
فصل هشتم- وزارت مسکن و شهرسازی
ماده30- وزارت مسکن و شهرسازی بعنوان ناظر عالی در زمینه ساخت و ساز، بر عملکرد سازمانهای عهده‌دار کنترل و اجرا در زمینه رعایت دقیق مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی نظارت مینماید و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، موارد را به مراجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اعلام نموده و تا رفع تخلف، موضوع را از مراجع قانونی و در صورت لزوم مراجع قضایی پیگیری مینماید.
فصل نهم – شناسنامه فنی و ملکی ساختمان
ماده 31 – شناسنامه فنی و ملکی ساختمان سندی است که حاوی اطلاعات فنی و ملکی ساختمان بوده و توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان صادر میگردد. چگونگی رعایت مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی باید در شناسنامه فنی و ملکی ساختمان قید گردد.
تبصره1- مجریان مکلفندپس از اتمام کار، برای تهیه شناسنامه فنی و ملکی ساختمان به ترتیبی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین مینماید، اطلاعات فنی و ملکی ساختمان و تاییدیه‌های لازم را در اختیار سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار دهند. یک نسخه از شناسنامه فنی و ملکی ساختمان گواهی ناظر(موضوع ماده 22 این آیین‌نامه)در اختیار شهرداری و یا سایر مراجع صدور پروانه برای صدور پایان کار قرارداده میشود.
تبصره2- هزینه‌های خدمات مهندسی‌ای که در قالب شناسنامه فنی و ملکی به مالک ساختمان ارایه میشود براساس تعرفه خدمات فوق که سالانه به پیشنهاد شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی به تصویب وزارت مسکن و شهرسازی می‌رسد در قالب ماده (37) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، دریافت میشود.
ماده 32 – شناسنامه فنی و ملکی ساختمان در کلیه نقل و انتقالات ساختمانهائی که پس از ابلاغ این آئین‌نامه، پروانه ساختمانی دریافت می‌دارند همراه با نقشه‌های چون ساخت باید تحویل خریدار گردد تا از مشخصات ساختمانی که خریداری مینماید، مطلع شود.
ماده 33 – ابعاد، شکل، عناوین و محتوای شناسنامه فنی و ملکی ساختمان که در سراسر کشور یکسان است، توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و ابلاغ خواهد شد.
ماده 34- شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان مکلفند تمامی وظایف و الزاماتی که به موجب این آیین‌نامه بر عهده مالک، ناظر، مجری ساختمان و سایر عوامل دخیل در طرح و اجرای ساختمان نهاده شده، به اطلاع متقاضی پروانه و عوامل فوق برسانند.
ماده 35- شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در مورد ساختمانهایی که پس از ابلاغ این آیین‌نامه برای آنها پروانه ساختمان صادر میکنند، در زمان خاتمه کار و تقاضای پایان کار، موظفند شناسنامه فنی و ملکی ساختمان را از متقاضی مطالبه و گواهی پایان کار را براساس آن صادر نمایند.
فصل دهم – تـرویج
ماده 36 – مقررات ملی ساختمان باید در دروس کارشناسی رشته‌های مرتبط دانشگاهی تدریس شود. وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری تمهیدات لازم را برای تحقق این امر فراهم می‌سازد.
ماده 37 – وزارت مسکن و شهرسازی باید اقدامات زیر را در جهت ترویج مقررات ملی ساختمان به کار بندد و وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرایی ذیربط مکلفند همکاریهای لازم را به عمل آورند:
الف- افزایش آگاهیهای عمومی از طریق تهیه و پخش برنامه از رسانه‌های عمومی و یا سایر روشهای ممکن.
ب- برگزاری دوره‌ها و سمینارهای آموزشی و بازآموزی برای تمامی دست‌اندرکاران شاغل در بخشهای ساختمان.
پ- تنظیم و اعمال روشهای تشویقی به منظور رعایت مقررات ملی ساختمان.
فصل یازدهم – متفرقه
ماده 38– در بازسازی، مرمت، نگهداری و بهره‌برداری بناهای دارای ارزش تاریخی، سازمان میراث فرهنگی موظف است ضوابط خود را به لحاظ ایمنی و بهداشت با مقررات ملی ساختمان تطبیق دهد.
ماده 39- مجری مکلف است قبل از شروع عملیات اجرائی، مشخصات ساختمان در دست احداث را بر روی تابلوئی در کنار معبر عمومی به صورتی که از فاصله مناسب برای عموم قابل دیدن باشد، درج نماید. این تابلو تا زمان پایان کار باید در محل باقی بماند. شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه از شروع به کار یا ادامه کار ساختمانهایی که تابلو مشخصات را نصب ننموده‌اند، جلوگیری به عمل می‌آورند. ابعاد و اندازه تابلو و همچنین مشخصاتی که باید بر روی تابلو قید شود توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تعیین میگردد.
ماده 40- دستورالعملهای موضوع مواد این آیین‌نامه ظرف شش ماه به وسیله وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و ابلاغ میشود و در موارد مسکوت یا ابهام در نحوه اجرا یا اعمال مواد این آیین‌نامه یا دستورالعملهای مربوط، طبق نظر وزارت مسکن و شهرسازی عمل خواهد شد.
سوگند نامه
سوگند نامه
بسم الله الرحمن الرحیم
پل ورسک
پل ورسک
پل ورسک را بهتر بشناسیم
- مجموعه: مکانهای تاریخی ایران
در هر برهه ای از زمان و هرجا که اراده ای توانا به منصه ظهور می رسد، در پی آن شگفتی ها پدید می آید. شگفتی هایی که دراین میان فقط اهل نظر می توانند به عظمت آن پی ببرند.
با نگاه به چشم انداز راه آهن ایران، چه در شمال هنگام عبور از قلل شامخ البرز وچه در جنوب هنگام گذشتن از فراز دره ه وکوههای سخت وبلند به راحتی می توان به اهمیت وعظمت آن پی برد.
یکی از شاهکارهای راه آهن کشور «پل ورسک» است که به عنوان مهمترین و مرتفع ترین پل خط آهن شمال ایران مطرح است .
ازاین پل که شهرت جهانی نیز دارد و نام آن در تمامی آثاری که پس از پایان جنگ جهانی دوم منتشر شد ، با عنوان «پل پیروزی » یاد شده است .
ساخت پل ورسک که از مهمترین رویدادهای فنی مهندسی راه آهن کشور محسوب می شود، توسط مهندسان آلمانی و اتریشی و کارگران فنی انجام شده است. به لحاظ ویژگی های منحصر به فرد، این پل در فهرست آثار ملی کشورمان نیز به ثبت رسیده است .
پل ورسک که در واقع از شاهکارهای معماری جهان به شمار می رود، در دره ورسک واقع در ۸۵کیلومتری جنوب قائم شهر در محور سوادکوه قرار دارد و راه آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می کند. عظمت این که در واقع دوکوه عظیم وسخت گذر عباس آباد را به یکدیگر اتصال می دهد، حقیقتی انکارناپذیر است که حتی جهانگردان خارجی نیز به آن اعتراف دارند ودر برابر عظمت و بزرگی و اراده آهنین طراح وسازندگان آن سرتعظیم فرود می آورند.
امروز پل ورسک علاوه براهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل، از جاذبه های سیاحتی کشور نیز محسوب می شود که مسیر دسترسی به آن در صورت کسب مجوز از مقامات ذیصلاح از ارتفاعات شرق ورسک، است .
گفتنی است در سال ۱۳۲۰ که نیروهای متفقین در زمان جنگ جهانی دوم وارد ایران شدند، یکی از دلایل پیروزی خود را دراین جنگ وجود راه آهن سراسری ایران عنوان کردند. از طرفی ، «چرچیل»، نخست وزیر وقت انگلیس نیز پل ورسک مستقر در راه آهن شمال را پل پیروزی لقب داد.
طراح پل ورسک کیست؟
باید توجه داشت که این بنا برخلاف ادعای برخی افراد مبنی بر ساخته شدن آن بدست مهنس آلمانی بنام ورسک ، ساخت یک معمار اتریشی به نام (( والتر اینگر )) در سال 1310 هجری شمسی است و نام این پل بر گرفته از نام قریه ورسک واقع در قسمت شمالی این پل میباشد. قریه ورسک در زمان احداث پل دارای حدود 20خانوار جمعیت بوده است .
به روایت بومیان منطقه، هنگامی که این پل ساخته شد، به فرمان رضا شاه ، مهندس سازنده پل به همراه همسر و فرزندانش در هنگام عبور نخستین قطار از روی این پل در زیر آن قرار گرفتند تا به این ترتیب اطمینان سازه ساخته شده، ثابت شود. رامگاه والتر اینگر در نزدیکی پل ورسک قرار دارد .
مشخصات فنی پل ورسک:
این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است . به بیان دیگر این بنا از ملات غیر مسلح ساخته شده است .
حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی و ۱۱۰متر ارتفاع از ته دره است ، جمعاً ۴۵۰۰ مترمکعب است .
طول کلی پل 2/73 متر است. هزینه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر۲میلیون و۶۰۰هزار تومان بوده است . برای ساخت این پل عظیم چندطرح مبتنی براستفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسید.
پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می شود و شماره ثبت تاریخی ملی آن 1534 می باشد .ورسک از جمله پلهای استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و اتریشی با تضمین ۷۰ ساله احداث شد.
سه خط طلا
سه خط طلای راه‌آهن شمال در سه کیلومتری پل ورسک و بعد از آبادی ورسک به سمت گدوک در ارتفاعات شرق جاده تهران - شمال مشاهده میشود. این خطوط برای کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوه به این شکل بنا شده است.
آزاد راه تهران شمال
شـرکت احداث و بهـره‌برداری آزاد راه تهران - شمـال در تاریخ 1375/8/17 در
اداره ثبت شرکتهـا و مالکـیت صنعتی ایـران به ثبـت رسیـده است.
فعـالـیت اصلی شـرکت، احـداث و بهره‌برداری آزاد راه تهـران- چالوس به استنـاد مصوبه هیات محترم وزیران می‌باشـد.
هیئت وزیران در تیر ماه سال 1375 و بنـا به پیشنهـاد وزارت راه و ترابری
و به استنـاد قانون احـداث پروژه‌هـای عمـرانی بخـش راه و ترابـری و
تامیـن مالی آن از طـریق مشـارکت وزارت راه و ترابری با سـایر منـابع پـولی
و مـالی، احداث و بهره‌برداری آزادراه تهران چالوس با مشارکت این شرکت را
تصویب نمود.
پل محمد حسن خان
پلی قدیمی مربوط به سده ۱۲ هجری قمری بر روی رودخانه بابلرود شهرستان بابل استان مازندران میباشد.
این پل از آثار دوره قاجاریه است که به جای پل قدیمی‌تری ساخته شده‌است. به نوشته تاریخ بیهقی، در دوره غزنوی در این محل پلی چوبی وجود داشته‌است، که به نوشته تاریخ طبرستان ابن اسفندیار، بعدها به دستور نصیرالدوله شاه غازی (۵۵۸-۵۳۶ ه. ق.) «زر به خروارها ریخته شد و پارو در میان زد و … پلی از خشت و آهک بنا کردند».
این پل در ۲ کیلومتری مرکز شهر بابل و در جنوب قرار دارد و اطراف آن متشکل از ۵ محله شامل شهرک شهید چمران، شهرک فرهنگیان، محله سرپل محمدحسن‌خان بخش دو و سه و محله سرپل محمدحسن‌خان بخش مرکزی است.
در اوایل حکمرانی کریم‌خان زند، به سال ۱۱۴۶، محمدحسن‌خان قاجار جد آغامحمدخان قاجار، که شهر بارفروش (شهر بابل فعلی) و سایر نقاط مازندران را تصرف کرده و در جنگ بر کریم‌خان زند پیروز شده‌بود به پاس قدردانی از مردم بابل، با صرف هزینه ۱۲۰۰۰ تومان بر روی رودخانه بابل پل بزرگی احداث کرد که تا امروز باقی مانده و به پل محمدحسن‌خان معروف است. این پل دارای هفت چشمه (طاق) اصلی و دو چشمه فرعی است که ارتفاع آن از بستر رودخانه ۱۱ متر است. این پل با طول ۱۴۰ متر و عرض ۶ متر، یکی از پلهای مهم استان از نظر مسائل اقتصادی و ارتباطی به شمار می‌آید.
تا سال ۱۳۴۳ ارتباط بابل و آمل از طریق همین پل ممکن بود تا اینکه در همین سال راه جدیدی که از سوی غرب شهر آغاز می‌شد ساخته شد، اما با این که سالیان زیادی از قدمت این پل می‌گذرد کماکان پابر جاست و ماشین‌های سنگین از آن عبور میکنند، که این امر با خود انتقادهایی را هم بدلیل صدماتی که می‌تواند به این اثر ملی وارد کند به همراه داشته‌است.
به همین منظور و بدلیل قابلیت عبور تنها یک باند سواره‌رو و ترافیک سنگین بر روی پل محمدحسن‌خان و به دلیل حجم ترافیک سنگین در محور قدیم بابل به آمل چندی پیش معاونت ساخت و توسعه راه‌های وزارت راه و ترابری تصمیم به ایجاد پلی بتنی یکطرفه در کنار پل قدیمی موجود گرفت،که اکنون در حال استفاده میباشد.
این پل بزرگ‌ترین راه ارتباطی بخشهای بندپی شرقی و بندپی غربی شهرستان بابل نیز میباشد.
این پل پیش از این یکبار بوسیله رضاشاه پهلوی مرمت شده‌است.
یکی از موارد شاخص این پل معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخم‌مرغ (البته به گفته برخی زرده تخم‌مرغ و ساروج) در ساخت آن است.
این اثر در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۴۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
آدرس :بابل جاده قدیم آمل
زمان :شبانه روز