آیین نامه نظارت و کنترل فنی بر عملیات و خدمات نقشه برداری

آیین نامه نظارت و کنترل فنی بر عملیات و خدمات نقشه برداری

مدیریت نظارت و کنترل فنی

مطابق آئین نامه استانداردهای اجرایی طرح های عمرانی موضوع ماده 24 قانون برنامه و بودجه ، نظارت و کنترل فنی بر عملیات و خدمات نقشه بردازی بر عهده سازمان مدیریت و برنامه ریزی و متعاقبا به عهده سازمان نقشه برداری کشور(به طور اخص مدیریت نظارت و کنترل فنی) است.
لذا این مدیریت طبق قانون فوق ، عهده دار مسئولیت های ذیل است:

ارتباط با سازمان مدیریت و برنامه ریزی درامورمهندسین مشاور

نظارت حین اجرای ﭘروژه های مختلف و خدمات نقشه برداری

کنترل کیفیت محصولات سازمان و بخش خصوصی درامر پروژه های مختلف و خدمات نقشه برداری (این کنترل بر حسب نوع محصول در چهار بخش مربوط به مدیریت نظارت و کنترل فنی انجام می شود که در زیر به آنها اشاره شده است)

طبقه بندی و مشارکت در تنظیم صورت وضعیت

تهیه و توزیع مدارک پروژه هایی که توسط بخش خصوصی انجام می شوند

دریافت مدارک برای کنترل وارسال جهت نگهداری نهائی

مشارکت دربهبود روشهای عملیاتی

همکاری درپیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت ISO 9000

همکاری در پیاده سازی TQM

شرکت در نشست ها و مباحثات کمیته استانداردهای توپوگرافی سازمان (خصوصا مشارکت فعال درزمینه استانداردهای ISO/TC211 )

مشارکت درتدوین و نظارت دستورالعمل ها و استانداردها

آماده سازی و بررسی گزارشات کمی و کیفی پروژه ها

کنترل زمان بندی قراردادها و محاسبه تاخیرات پروژه ها

شرکت در جلسات رفع اختلاف بین کارفرما و مشاورین

تعداد ﭘرسنل مدیریت در حدود 70 نفر می باشد که 90%از آنها دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته های مختلف ژئوماتیک هستند و با دستگاهها و روش های به روز، نظارت وکنترل ده ها پروژه را بر عهده دارند.
این مدیریت دارای چهار بخش کنترل نقشه برداری زمینی – هوائی – کارتوگرافی و GIS می باشد.

بخش کنترل نقشه برداری زمینی

جهت آشنایی اجمالی با قسمت نظارت زمینی موارد زیربه اختصار ارائه می گردد

کنترل مدارک :
یکی از مواردی که در بررسی های کیفی مورد نظر می باشد صحیح بودن و منظم بودن مدارک مربوط به پروژه است.
همچنین برای نگهداری مدارک ( آرشیو) و برای انجام نظارت، لازم است مدارک با نظم خاصی قرار گیرند تا براحتی برای اموری نظیر کنترل دردسترس باشند و شامل:
ـ مدارک عملیات تهیه نقشه به طریقه مستقیم زمینی
ـ مدارک برداشت جزئیات
ـ نقشه های تهیه شده شامل فایل رقومی نقشه ها و پلات نقشه های تهیه شده.
ـ صـورت وضعیت انجام شده توسط خود شرکت
لازم به ذکر است به تازگی فرمت خاصی برای ارائه مدارک به صورت رقومی معرفی شده و تعدادی از شرکتها برای انجام آزمایشی آن انتخاب شده اند و بعد از رفع مشکلات اولیه ابلاغ خواهد شد تا مدارک کاغذی به حداقل ممکن برسد.
در صورتی که مدارک بر اساس فرمت استا ندارد نظارت تهیه شده باشد، تحویل مدارک نیز به همان صورت انجام می پذیرد .
کلیه مدارک در یک مرحله و به صورت یکجا برای اجتناب از آشفتگی تحویل و تبادل می شوند.

کنترل نقشه ها :
از نظر
- کامل بودن عوارض مسطحاتی و ارتفاعی
- دقت هندسی عوارض
- نمایش عوارض با توجه به مقیاس و کنترل کارتوگرافی
در جنبه های
- شیت بندی با توجه به استانداردهای سازمان و کنترل محدوده کاری و اندکس
- اطلاعات حاشیه ای نقشه ها
- نحوه نمایش مختصات (محلی و جغرافیایی)
- نمادها و لایه بندی فایل
- صحت موقعیت ایستگاهها
- درون یابی نقاط و تطبیق با خطوط تراز
- مقایسه نقشه ها با نقشه های با مقیاس های دیگر از همان منطقه

کنترل های زیربنائی اطلاعات مکانی :

کنترل شبکه های مسطحاتی :
با توجه به نوع پروژه از نظر مقیاس نقشه و دقت های مورد نیاز نقشه برداری و همچنین با در نظر
گرفتن نوع شبکه بر حسب درجــه ( یک تا چهار ) ، نحوه ی کنترل متغیر می باشد.

کنترل شبکه ارتفاعی:
با توجه به نوع پروژه و دقت ارتفاعی مورد نیاز،انتخاب روش کنترل متفاوت است.

کنترل اطلاعات ملکی مربوط به نقشه های کاداستر :
بعلت عدم وجود اسناد ثبتی ، با مراجعه به اهالی ، مالکین و نماینده شورا ی منطقه مورد نظر و کسب اطلاعات زمینی میتوان به بررسی صحت اطلاعات ملکی پرداخت .

کنترل محاسبات پروژه ها شامل :
- کنترل محاسبات شبکه های نقاط GPS
- کنترل محاسبات شبکه های مسطحاتی
- کنترل محاسبات شبکه های ا رتفاعی
- بررسی روشهای اندازه گیری

کنترل پروژه های میکروژئودزی طبق استاندارد ارتش آمریکا بر روی سدهای خاکی و بتنی به منظور تعیین تغییر شکل ناشی از نیروهای تنشی و برشی پدید آمده و با استفاده از دستگاههای نقشه برداری (سنتی-مدرن) و استفاده از نرم افزارهای طراحی شده به همین منظور انجام می پذیرد.


نحوه ی تعیین ضرایب پروژه :
با توجه به اینکه انجام عملیات و اندازه گیریها نیازمند برقراری دید می باشد ، بر اساس موا نعی که در جـمع آوری اطلاعات زمینی وجود دارد ، ضرائب سختی کار تعیین می گردد .


طبقه بندی حجم عملیات :
نقشه های تهیه شده یا عملیا ت نقشه برداری مطابق با مصوبات سازمان مدیریت و برنامه ریزی طبقه بـندی می شوند.
نظرات ناظرین حین عملیا ت نیز برای اعمال درجه صعوبت و یا موارد خاص اعمال می گردد.

بخش کنترل نقشه برداری هوائی

در این بخش عملیا ت بصورت ذیل نظارت و کنترل می شوند و برروی مدارک کلی عملیات فتوگرامتری نیز کنترل های مربوطه صورت می گیرد.
• عکسها یا پلات طبقه بندی ( گویا ) شده زمینی
• اندکس طراحی شده نقاط زمینی که دراداره تهیه و محاسبات طرح شده
• تست دستگاههای فتوگرامتری بخش خصوصی و سازمان
• محاسبات مثلث بندی انجام شده توسط نقشه برداری هوائی بدلیل حساسیت بالای تکثیرمختصات مدلها
• نظارت حین عملیات در تولید داده های رقومی مکانی برای پیشگیری ازاشتباه درعملیات وتطبیق مشخصات فنی با عملیات
• صحت موقعیت عوارض تبدیل شده در محصولات نقشه ای دریافت شده
• صحت و کامل بودن نقشه های تولید شده توسط بخش خصوصی و خود سازمان برای اطمینان از تطبیق با مشخصات از قبل تعیین شده طبق دستورالعملها
مدل ارتفاعی رقومی زمین نیز جزو محصولاتی است که کنترل نهائی آن در این بخش صورت می گیرد.
در حال حاضر این مدل رقومی برای مقیاس 25000 : 1 برای 40% کشورآماده شده است.
نقشه های مورد کنترل عبارت است از :
نقشه های رقومی مقیاس های 25000 : 1 کشوری
نقشه های رقومی 10000 : 1 و 5000 :1
ونقشه های رقومی بزرگ مقیاس 2000 : 1 و 1000 : 1 و 500 : 1
در ضمن نقشه های رقومی طرح شهر ها در مقیاس 2000 : 1 نیز از عمده موارد حجیم فعالیت های این بخش می باشد.
نقشه های فوق هم در سازمان و هم دربخش خصوصی تولید می شود.

بخش کنترل کارتوگرافی

در این بخش تولیدات کارتوگرافی شده سازمان و بخش خصوصی برای اطمینان به تطبیق با دستورالعمل ها مورد کنترل قرار می گیرند.

- نقشه های رقومی 25000 : 1 کشوری
- نقشه های رقومی 1:10000 – 5000 : 1
- نقشه های رقومی 2000 : 1 – 1000 : 1 – 500 :1 و نقشه های موردی
- نقشه های رقومی طرح شهرها در مقیاس 2000 : 1
- نقشه های جنرالیزه شده در مقیاس های 50000 : 1 - 100000 : 1 - 250000 : 1 و 750000: 1 و گاهی بالاترکه از مقیاس مبنائی 25000 : 1 ایجاد می شوند .
- نقشه های موضوعی تولید شده با مدارک مربوط ونقشه های مشابه و قبلی موجود
- نقشه های تصویری یا عکسی تولید شده طبق درخواست های مختلف
و موارد درخواستی مرتبط دیگر.

بخش کنترلGIS

NTDB (پایگاه اطلاعات توپوگرافی ملی) در مقیاس 25000: 1

بطور کلی منظور از کنترل NTDBکنترل داده های مکانی (Spatial Information و اطلاعات توصیفی مجموعه داده های مدیریت در مقیاس 25000: 1 سازمان می باشد.

نرم افزارها عبارتند از:

Microstation ver 5.

Oracle Ver 6.

(برنامه های خودکاری نیز که در محیط های مختلف برنامه نویسی مانند MDL، EDG ، UCM تهیه شده اندبرای سرعت و دقت بیشتر در امر کنترل مورد استفاده قرار می گیرند.

کنترل مشخصات گرافیکی عارضه Type ، Color ، Style و...،اتصال عارضه به جدول توصیفی ،وجود اتصالات اضافی برای عارضه، وجود اتریبیوتهای علاوه بر Mslink در عارضه ... نیز با برنامه های خودکارمشخص می شوند.

علاوه بر موارد فوق کلیه شیت ها از نظر صحت کامل بودن عوارض و اطلاعات نسبت به اطلاعات مبنای فتوگرامتری کنترل گردند. (مرحله Completeness )

در مراحل بعدی کنترل تشکیل صحیح Node ، Arc ، پیوستگی عوارض وکنترل کلیه عوارض

سطحی موجود در شیت ازنظر تشکیل Polygon ،کنترل شناسایی و تفکیک عوارض ومطابقت اطلاعات توصیفی با اطلاعات ارائه شده روی پلات گویا انجام می شود.

کنترل اطلسها : کنترل فایلهای رقومی اطلس ها با مجلدهای تهیه شده با استفاده از نرم افزار از دیگر فعالیتهای انجام شده در قسمت کنترل بشمار می رود

کنترل Shape File

به منظور کنترل عملیات تبدیل فرمتها از فرمتdgn به فرمت shapefile که در قسمتGIS انجام می گردد،این مجموعه در قسمت کنترلGIS ایجاد گردید که هدف آن کنترل اطلاعات تولید شده و عدم اشکال های گرافیکی و توصیفی در محصولات می باشد. نرم افزارهای مورد استفاده در این بخش نرم افزارهای Arcview وMicrostation می باشند.

بطور کلی کنترلهایی که روی shapefile انجام میشود عبارتند از:

- کنترل اسامی تمها با لیست عوارض

- کنترل صحت سیستم تصویر

- جداول توصیفی مربوط به هر Theme

- کامل بودن عوارض ( Completenss)

- قرار گیری نقاط جمعیتی روی Nodeجاده ها جهت انجام صحیح آنالیزهایNetwork

- کنترل صحت انجام آنالیزهای مختلف مانند Find best route

- کنترل Union بودن پلیگونها در تم های سطحی

- کنترل نبودن اشکالاتی مانند Papion و Slivers در کلیه تم های سطحی

نظارت GIS استانها

یکی از اهداف سازمان نقشه برداری توسعه فرهنگ استفاده ازسیستم های اطلاعات به جای نقشه های سنتی است . در این راستا در استانهای مختلف کشور هسته های ( GIS استانی ) شکل گرفته و ضرورت داشتن نظارت بر آنها و ارائه مشاوره فنی مناسب از سوی سازمان نقشه برداری به سازمان های مدیریت و برنامه ریزی استان ها در جهت پیشبرد هر چه بهتر راه اندازی سیستم های اطلاعات جغرافیایی استانی ، احساس شده است .

استان اصفهان به عنوان اولین استان کشور ، در راه اندازی سیستم GIS استانی است که نظارت بر نحوه راه اندازی سیستم GIS آن به سازمان نقشه برداری کشور واگذار گردیده است.

امید می رود از تجارب به دست آمده در این استان در جهت پیاده سازی هرچه بهتر GIS استانهای دیگر استفاده در خور و شایسته نمود.