مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

مهندسی عمران ایران

مطالب عمومی مهندسی عمران معماری شهرسازی

آزمایش اندازه گیری میدان مغناطیسی ناشی از جریان های الکتریکی در سیم های مستقیم و حلقوی (بیوساوار)

آزمایش اندازه گیری میدان مغناطیسی ناشی از جریان های الکتریکی در سیم های مستقیم و حلقوی (بیوساوار) :

شرح آزمایش :

وسایل مورد نیاز: سیم مستقیم رسانا ، حلقه رسانا ، سیملوله رسانا ، حسگر میدان مغناطیسی  با کابل اتصال به تسلامتر ، منبع تغذیه جریان مستقیم ، باند اپتیک ، گره ها ، پایه ها و سیم های رابط .

آزمایش اول : در این مرحله باند اپتیک را روی پایه به طور افقی نصب کردیم و پایه جریان را روی باند بستیم و در این آزمایش از سیم مستقیم و طویل استفاده کردیم و دو سر منبع جریان را به سیم متصل کردیم . حسگر عمودی را به کابل مربوط به تسلامتر متصل کرده و سپس با قرار دادن حسگر در محفظه ای روی تسلامتر قرار داده و کنتور را با دکمه set صفر کردیم . سپس حسگر را روی باند قرار داده ، به طوری که نوک حسگر در وسط سیم و روی محور آن و به فاصله 4mm از میله  قرار گیرد و آن را بوسیله گیره محکم کردیم . سپس منبع جریان را از صفر تا 10 آمپر تغییر داده و میدان مغناطیسی را از روی تسلامتر خواندیم و در جدول یادداشت کردیم .

آزمایش دوم : در این مرحله به جای میله رسانا ، حلقه رسانا را قرار دادیم که قطر آن 8cm بود . بار دیگر با فرو بردن حسگر در سوراخ مربوطه ، اثر هال را از بین برده و کنتور تسلامتر را صفر کردیم . سپس آن را طوری که نوک آن در مرکز حلقه قرار گیرد روی باند اپتیک سوار کردیم . منبع تغدیه را روشن کرده و آن را از صفر تا 10 آمپر تغییر داده و میدان مغناطیسی را از روی تسلامتر خواندیم و در جدول یادداشت کردیم . در مرحله دوم از این آزمایش با جریان ثابت 10A نوک حسگر را بطوریکه 6cm از مرکز حلقه رد شده باشد قرار دادیم و سپس با کم کردن فاصله نوک حسگر به اندازه 1cm در هر مرحله ، تا فاصله 3 ساتتیمتری از مرکز حلقه رسیدیم و سپس از این مرحله ، با کم کردن فاصله به اندازه 0.5cm در هر مرحله تا 3 سانتیمتری مرکز حلقه در طرف دیگر آن این کار را ادامه دادیم . سپس تا فاصله 6 سانتیمتری از مرکز حلقه این کار را در هر مرحله با اضافه کردن 1cm انجام داده و نتایج را در همه این مراحل در جدول مربوطه یادداشت کردیم .

آزمایش سوم : در این آزمایش از سیملوله ای استفاده کردیم که طول آن 34cm و تعداد حلقه‌های آن 30 عدد بود و آن را روی پایه مخصوص خود قرار دادیم . سپس اثر هال را مطابق روش قبل از بین برده و نوک حسگر افقی را در وسط سیملوله (17cm داخل سیملوله) قرار دادیم. سپس منبع جریان را روشن کرده و آن را از صفر تا 10 آمپر تغییر داده و میدان مغناطیسی را از روی تسلامتر خواندیم و در جدول یادداشت کردیم .

 

محاسبات آزمایش:

 

آزمابش اول :

 

-----------

I(A)

B(mT)

I^2(A^2)

B^2((mT)^2)

IB(mAT)

-----------

0

0

0

0

0

-----------

1

0.05

1

0.0025

0.05

-----------

2

0.09

4

0.0081

0.18

-----------

3

0.14

9

0.0196

0.42

-----------

4

0.19

16

0.0361

0.76

-----------

5

0.26

25

0.0676

1.3

-----------

6

0.31

36

0.0961

1.86

-----------

7

0.35

49

0.1225

2.45

-----------

8

0.4

64

0.16

3.2

-----------

9

0.45

81

0.2025

4.05

-----------

10

0.49

100

0.2401

4.9

sum

55

2.73

385

0.9551

19.17

 


 

 

نمودار میدان مغناطیسی برحسب جریان الکتریکی :

 

 


 

 

 

آزمابش دوم :

-----------

I(A)

B(mT)

I^2(A^2)

B^2((mT)^2)

IB(mAT)

-----------

0

0

0

0

0

-----------

1

0.02

1

0.0004

0.02

-----------

2

0.03

4

0.0009

0.06

-----------

3

0.05

9

0.0025

0.15

-----------

4

0.06

16

0.0036

0.24

-----------

5

0.08

25

0.0064

0.4

-----------

6

0.1

36

0.01

0.6

-----------

7

0.11

49

0.0121

0.77

-----------

8

0.13

64

0.0169

1.04

-----------

9

0.14

81

0.0196

1.26

-----------

10

0.16

100

0.0256

1.6

sum

55

0.88

385

0.098

6.14


نمودار میدان مغناطیسی برحسب جریان الکتریکی :


 

x(cm)

B(mT)

-6

0.04

-5

0.05

-4

0.06

-3

0.08

-2.5

0.1

-2

0.11

-1.5

0.13

-1

0.14

-0.5

0.15

0

0.16

0.5

0.15

1

0.14

1.5

0.13

2

0.11

2.5

0.09

3

0.08

4

0.06

5

0.05

6

0.04

 

نمودار میدان مغناطیسی برحسب فاصله از حلقه :

 


آزمابش سوم :

-----------

I(A)

B(mT)

I^2(A^2)

B^2((mT)^2)

IB(mAT)

-----------

0

0

0

0

0

-----------

1

0.11

1

0.0121

0.11

-----------

2

0.23

4

0.0529

0.46

-----------

3

0.34

9

0.1156

1.02

-----------

4

0.46

16

0.2116

1.84

-----------

5

0.58

25

0.3364

2.9

-----------

6

0.69

36

0.4761

4.14

-----------

7

0.8

49

0.64

5.6

-----------

8

0.92

64

0.8464

7.36

-----------

9

1.02

81

1.0404

9.18

-----------

10

1.13

100

1.2769

11.3

sum

55

6.28

385

5.0084

43.91


نمودار میدان مغناطیسی برحسب جریان الکتریکی :


محاسبه رابطه (2):

طبق قانون بیوساوار ، در مورد جزء انتگرال B داریم :


که r فاصله بین dx و نقطه ای است که می خواهیم مقدار B را در آن بدست بیاوریم و  ، زاویه بین r و راستای سیم است و R ، فاصله عمودی سیم از نقطه ای است که می خواهیم مقدار B را در آن بدست بیاوریم .


 

محاسبه رابطه (3):

B را در نقطه ای که می خواهیم مقدار B را در آن بدست بیاوریم به دو مؤلفه قائم وموازی تجزیه می کنیم . مؤلفه قائم ، صفر است . زیرا مؤلفه های آن در جهت های مختلف قرار دارند و بر محور عمودند . پس مقدار B را باید از روی مؤلفه موازی پیدا می کنیم . ( r ، R و  مانند قبل تعریف می شوند و  زاویه بین مؤلفه موازی B و محور حلقه می باشد .)

آزمایش اندازه گیری میدان مغناطیس
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:38
0 نظر

«طراحی و برنامه ریزی منابع و امکانات ساخت و تولید»

«طراحی و برنامه ریزی منابع و امکانات ساخت و تولید»

طراحی و برنامه ریزی منابع و امکانات ساخت و تولید (MRPII) را می توان بعنوان روشی برای طراحی و برنامه ریزی مدیریتی، اجرا و کنترل فعالیت تولیدی تعریف کرد. MRPII توسط شرکتهای تولید کننده ابداع و اختراع شد اما در اکثر صنایع غیر تولیدی نظیر صنایع خدماتی و توزیع کننده نیز عمومیت یافته است. MRPII در یک حلقه بسته یا حلقه ای دارای فیدبک (پسفورد) بصورت یکپارچه درآمده و در پیش بینی تقاضا، برنامه ریزی تولید و زمانبندی تولید و کنترل فعالیت تولیدی بکار گرفته می شود. MRPII فلسفه ای برای طراحی و برنامه ریزی قانونی و رسمی است که یک چهارچوب کاری برای یکپارچه سازی و بکارگیری جزئیات مدیریتی را در این کتاب ارائه کرده است.

MRPII شامل یکپارچه سازی داده های ورودی زیاد توسط محاسبات طراحی و برنامه ریزی ظرفیت برای خروجیهای مختلف اطلاعاتی است. اکثر شرکتها از نرم افزار MRPII با هدف و کاربرد ویژه استفاده می کنند که می تواند نیازهای اطلاعاتی مربوط به اقدامات و کاربردهایی نظیر خرید، محاسبه و حسابداری، لیست حقوق، توزیع و تجارت و فروش و مهندسی را برآورده کند. بسیاری از کاربران MRPII نیازمند یک سیاست جامع و کامل پیشرفت و تکامل توسط مدیریت هستند. برخی از کاربران دریافته اند که MRP برای ما و مطابق میل ما کار نمی کند و معمولاً وقتی بکار گرفته می شود که شرکت دارای سیستم های مدیریتی پیشرفته و کامل برای سیستم اطلاعات مدیریت کامپیوتری نیست.

 

-         پیشرفت و تکامل MRP

طراحی منابع ساخت و تولید که بخشی از طراحی و برنامه ریزی امکانات و تجهیزات است، در اوایل دهه 1960 برای اعمال و بکارگیری تکنولوژی کامپیوتری الکترونیکی در مدیریت ساخت و تولید بکار گرفته شد. برخلاف تجربه در بکارگیری آن در حسابداری و روشهای دستی از آن در مدیریت ساخت و تولید کامپیوتری استفاده می شود و بعنوان روشهای غیر متداول ad hoc در بسیاری از شرکتها بکار گرفته می شود.

-         پیشرفت و تکامل اولیه

MRP در ابتدا «پردازش صورتحساب مواد» نام داشته و نرم افزار BOMP تکمیل شده است. سازندگان تجهیزات ظهور عکس،‌ سازندگان محصولات دارای پیچیدگی بالا بودند. این محصولات دارای هزاران قطعه هستند که برخی اصلی و برخی فرعی هستند. این محصولات دارای چندین مرحله ساخت و تولید هستند که دارای چندین سطح و مرحله تولیدی هستند. تنوع زیاد این قطعات و اجزا سبب شده است که گزینه ها و موارد زیادی را در این فهرست قرار دهند. افرادی که مسئول زمانبندی این محصولات هستند نیاز به ابزار و تجهیزات مدیریتی برای ساده سازی ساختار در فرآیند هستند. یک مثال از این محیط تولیدی صنعت تولید ابزار و تجهیزات کشاورزی نظیر شرکت JI Case است که در سال Joseph orlicky , 1961 برنامه ریزی و طراحی ابزار و امکانات را انجام داد. شرکت JI Case ابزار و تجهیزات سنگین متعدد و متنوعی برای صنعت ساختمان تولید کرده است. از آن جمله می توان به بولدیزر، گرایدر و دیگر تجهیزات پاکسازی زمین اشاره کرد. اقدام اولیه در این رابطه، ابتکار و اختراع یک سیستم منطقی و عقلانی برای تجهیزات و امکانات و مدیریت منابع است. Orlicky کتاب کلاسیک کنونی «now-classic»‌ MRP را در سال 1975 منتشر کرد که مربوط به فرمول نویسی و قاعده مند کردن منطق محاسباتی برای برنامه ریز و طراحی تجهیزات و امکانات مستقل از تقاضا است. Oliver weight کتاب مدیریت و فهرست کالا در عصر کامپیوتر را در سال 1974 منتشر کرد. که در آن نحوه غلبه بر سیستم های غیر متداول و غیرقانونی مطرح شده است. در کتاب wight چگونگی اینکه MRP می تواند طبق مدیریت منابع و امکانات و روشها بسط و گسترش داده شود، تشریح شده است.

-         اقدامات مدیریتی تغییر یافته MRP

چنانکه تصور و درک سیستم های اطلاعاتی مدیریتی تولید و ساخت در کتابهای wight و orlicky توضیح داده شد، بسیاری از اختصارات و اصطلاحات برای توضیح ایده ها و طرحهای جدید مطرح شدند تا بتوان ایده آلهای گذشته را با مفهوم و تعریفی مجدد مطرح کرد. امروزه، اختصارات MRPI , MRP در رابطه با تجهیزات و امکانات پایه ای و اصلی بکار می رود و MRPII ایده و طرح وسیع تری است که توسط wight برای یکپارچه کردن داده ها، محاسبات و سیاستها ارائه شده است. مدیرانی که از منطق و قانون MRP شناخت و آگاهی دارند می دانند که روشی کامل است که محدود به ساخت و تولید است. اصطلاح MRPII نیز بعنوان روشی عمومی برای برنامه ریزی و زمانبندی مبتنی بر زمان در استفاده از منابع و امکانات مطرح است. تلاشهای اولیه در جهت مدیریت ساخت و تولید کامپیوتری صورت گرفته است. ابتدا تعیین شد که روشهای مدیریت شرکت باید منطبق و هماهنگ با MRP باشند. مقاومت اولیه در برابر MRP در شرکت ها متفاوت بود و MRP برای ما «در ابتدا»‌کاربرد نداشت. ارزیابی و بررسی MRP نشان دادند که شرکتهای معدودی در اصول و قوانین مدیریتی دارای تفاوت و اختلافهای جدی هستند. امروزه یک روش کلی و عمومی برای انتخاب بسته های نرم افزاری تجاری وجود دارد. این بسته ها به گونه ای هستند که به کمترین اصلاح و بازنگری نیار دارند. این امر مربوط به این مزیت است که نرم افزار کامپیوتری MRP با بالاترین سطح طراحی می شود و به گونه ای است که با دانش کاربری (در سطح متوسط) بتوان از آن استفاده کرد. در سطوح بالای مدیریتی اکنون این نگرش ایجاد شده که می توان از MRP بهره گرفت و از مزایای سیستم مدیریتی MRP استفاده کنند. هر فردی در یک شرکت باید دارای دانش و آگاهی از سیستم مدیریتی MRP باشد زیرا به نحوی با آن مرتبط هستند. MRP از مدل پائین به طرف بالا به جای مدل متداول بالا به طرف پائین از نظر سطوح افراد استفاده می کند. این مدل مدیریتی در ایالات متحده بمنظور کنترل داده ها و مدیریت اجرایی بکار گرفته شده است. یک طرح رایج و متداول در دهه های 1980 , 1970 این بود که چگونه سطح بالای مدیریتی را برای حفاظت MRP بکار گرفت؟ بنابراین مدیریت بوسیله درک مستقیم برحسب موقعیت و جایگاه بکار می رود و بعنوان یک روش بازبینی و تجدید نظر مدیریت پائین به بالا مطرح است که بر پایه داده های کامپیوتری ارائه می شود و توسط همه کارمندان در کلیه سطوح شرکتها مورد استفاده قرار می گیرند.

-         MRP بعنوان یک سیستم اطلاعاتی مدیریت امکانات و تدارکات

اجزا و مؤلفه های مهم بکارگیری MRPII ، طراحی و برنامه ریزی امکانات (MRP) ، برنامه ریزی تجهیزات و تدارکات (CRP) و برنامه ریزی امکانات توزیع (DRP) هستند. در حال حاضر، یک تفاوت ویژه بین MRP و DRP وجود دارد اگرچه از نظر منطق و اصول می توان آنها را شبیه هم در نظر گرفت. اصطلاحات MRP و DRP می توانند مفاهیم و اصطلاحات جدیدی را مطرح کنند، نظیر DRP که سطح وسیعی از اطلاعات را با خود بهمراه دارد. DRP می تواند بعنوان برنامه ریزی و طراحی بطرف بالا برحسب MRP مطرح شده و سطوح برنامه ریزی اصلی مربوط به مراکز توزیعی به گونه ای طراحی شده اند که مستقل از تقاضای مشتری هستند. بصورت مؤثر، آزمایشات رده بندی APICS CPIM در سال 1992 انجام شده 2 معیار آزمایشی «طراحی و برنامه ریزی ملزومات و امکانات» ، «مدیریت منابع و امکانات» با یکدیگر ترکیب شدند تا «مدیریت منابع و ظرفیتها» را در ادامه با «کنترل فرآیند تولیدی» ترکیب کرده و برنامه ریزی منابع و امکانات را انجام دهند. این توزیع مجدد سبب ایجاد تحول در محاسبات MRP/CRP پایه ای و اصلی شده است.

-         طراحی و برنامه ریزی تجهیزات و ملزومات مواد اولیه

MRP بمنظور ارائه یک ابزار طراحی و برنامه ریزی سازمان یافته برای شرکتهای تولید کننده، پیشرفت و تکامل یافته است. در اصلی ترین و پایه ای ترین شکل آن MRP ، مجموعه محاسباتی است که زمانبندی و برنامه ریزی تولید اصلی (MSP) را بعنوان داده ورودی پذیرفته و توسط آن طراحی و برنامه ریزی متناسب با تاریخ و مقادیر هر یک از ملزومات و مواد اولیه را محاسبه کرده است. علاوه بر MPS ، داده های مربوط به توازنهای فهرست کالا و موجودی، مدت زمان بین سفارش و دریافت کالای مربوطه و مقادیر هر مورد توسط محاسبات پایه ای و اصولی بدست می آیند. نتیجه بدست آمده از این برنامه ریزی حمایت و پشتیبانی مطلوب از محصولات است. بدین ترتیب فرآیند مونتاژ محصولات تولید شده در زمان محاسبه شده و تعیین شده صورت می گیرد.

و تمامی موارد سفارش داده شده و خریداری شده طبق تاریخ مقرر دریافت و بکار گرفته می شوند. در روش شناسی تکنیکی و فنی، MRP یک مدل طراحی و برنامه ریزی قطعی و جبری است. نتایج هر مرحله در محاسبه بصورت مستقیم توسط مرحله قبلی تعیین می شوند و این امر توسط توزیع احتمالاتی بکار رفته برای هر متغیر انجام می شود. روش به گونه ای است که متغیر در حوزه وسیعی از داده ها، مقداردهی می شود. مدل MRP جبری برای فعالیتهای ساخت و تولید روز به روز مفید و کارآمد است. در روش شناسی فنی، MRP یک مدل طراحی و برنامه ریزی قطعی و جبری است. محاسبه زمانبندی MRP بصورت طبیعی و با استفاده  از کامپیوتر الکترونیکی و بسته نرم افزاری MRP صورت می گیرد. علاوه بر نرم افزار، فایلهای خاصی برای کامپیوتر لازم هستند تا عملیات قابل اجرا شود. این فایلها حاوی داده هایی هستند که اکثر شرکتهای تولید کننده از آن بهره می گیرند. ابتدا، فایل زمانبندی و برنامه ریزی تولید اصلی مورد نیاز است. این فایل، عبارتی است که مستقل از همه موارد درخواست محصولات کامل و امکانات اضافی و موارد خدماتی می باشد. مورد دوم یک عامل اصلی یا بخشی از فایل اصلی است. این فایل منبع و منشاء تعادلهای یک طرفه و داده های وضعیت است. همین طور داده های زمانی لازم برای تولید یک محصول در صورت تخمین زمان لازم، ارائه می شوند. در عمل بسیاری از مردم به زمانهای تقریبی مراجعه و استناد می کنند. بسیاری از شرکتهای سازنده داده های مرتبط با این موارد را نگهداری می کنند. با این داده های ارائه شده، می توان محاسبه طراحی و برنامه ریزی مواد خام را انجام دهند. محاسبه MRP پایه ای تنها شامل توابع جبری اولیه است. اما دارای عملیاتهای تکراری است که دارای کاربردهای عملی است. محاسبه دستی توسط دانشجویان MRP ترجیح داده می شود، زیرا بدین وسیله آنها می توانند درک و شناخت کاملی از طراحی و برنامه ریزی پله ای پیدا کنند. این محاسبه بنام فهرست اجزای بکار رفته در مواد «محصولات»‌ شناخته می شود. نتایج بصورت داده های تاریخ دار و دارای مقدار بصورت فایل در کامپیوتر ذخیره می شوند. این فهرست بصورت هفتگی تجدید می شود. برخی از بسته های نرم افزاری MRP بصورت لحظه ای عمل می کنند و عملیات محاسبه بلافاصله پس از ورود داده ها شروع می شود.

-         در چه نقاطی MRP مفید است و در چه نقاطی مفید و کارآمد نیست؟

MRP برای برنامه ریزی تولید محصولات طراحی شده و به اندازه پیچیده و کامل است که بتواند دو یا چند سطح از فهرست مواد را محاسبه کند. اخیراً تمامی محصولات تولید شده دارای 2 یا چند سطح هستند که MRP را مفید و کارآمد می سازند. یک استثناء در این رابطه مربوط به فرآیند تک مرحله ای و یک سطحی است،‌ که در آن بخشهای فرعی و جانبی دیده نمی شود و همه اجزا مستقیماً برای مونتاژ بکار گرفته می شوند. در این رابطه هیچ سرویس خدمات پس از فروش لازم به طراحی ندارد. تنها تعداد کمی از شرکتها از این تکنیک و شیوه استفاده می کنند که از آن جمله می توان به شرکتهای تولید کننده ظروف پلاستیکی اشاره کرد. در این حالتها، MRP نمی تواند مفید واقع شود زیرا لزوم و نیازی به پیاده سازی ساختارهای تولیدی وجود ندارد و روشهای کامپیوتری مرتبط با این بخش بسیار ساده تر هستند. حتی در این حالات، ویژگیهای برنامه ریزی کوتاه مدت MRP برای مواد خام و کارگران و امکانات ممکن است دارای کارآیی و قابلیت یکسان و ثابت باشند.

-         منطق محاسباتی MRP

محاسبات اصلی و مرکزی MRP برای توضیح و تشریح ساده تر فرآیند برای هم صورت می گیرند و در بین محاسبات انجام شده، آشناتر هستند. تولید برنامه ریزی شده برای محصولات نهایی و قطعات سرویس توسط برنامه ریزی تولید اصلی تعیین و اجرا می شود. برای تعیین ملزومات و امکانات تولیدی، اجزای فرعی MRP دارای فهرست کالای مستقل از تقاضا هستند. با درک و شناخت چگونگی استقلال موارد از تقاضا در رابطه با تولید، MRP می تواند ملزومات مرتبط و متناسب با تاریخ و زمان مشخص را محاسبه کند. با استفاده از فهرست موجودی می توان قطعات و اجزای لازم برای ساده سازی عملیات تعیین کرد. یک فهرست را می توان برای هر محصول تولید شده در شرکت ارائه کرد و در آن تمامی اجزاء و قطعات لازم مطرح می شوند و نحوه ترکیب اجزاء و قطعات تشریح می شود. نتیجه آن است که طراحی مبتنی بر زمان مستقل از میزان تقاضا خواهد بود. طراحی افقی دارای دوره های زمانی متعددی است که محاسبه شده و نمایش داده شده اند. سیستم های کامپیوتری اولیه از منطق MRP تولید مجدد استفاده می کردند، که تمام محاسبات در هر هفته تکرار شده و داده های اطلاعاتی عظیمی بدین وسیله تشکیل می شوند. پیشرفتهای ایجاد شده در سخت افزار و نرم افزار امکان ارائه MRP غیرقابل تغییر را فراهم کرده اند و بدین ترتیب به روزسازی و تکمیل تجهیزات و داده ها بصورت دائمی صورت می گیرد. براساس داده های موجود در برگه های اطلاعاتی، می توان فهرستهایی از امکانات و مواد مورد نیاز را تشکیل داد که در آن کارمندان، ظرفیت و توانمندی و ماشین آلات و تجهیزات، امکانات و ملزومات در نظر گرفته شده اند. از MRP می توان برای محاسبه CRP استفاده کرد و بدین ترتیب می توان منابع و ظرفیتهای لازم و کافی را برای بهره گیری از MRP و CRP ایجاد کرد. روش سعی و خطای بکار رفته در این رابطه طراحی و برنامه ریزی نامحدود نامیده می شود. این فرآیند با در نظر گرفتن تقریب ظرفیتهای موجود صورت می گیرد و بدون احتساب ظرفیت واقعی و موجود است. پیشرفتهای محاسباتی تکنیکهای تحقیقی نظیر برنامه نویسی خطی است که در محاسبات on-line برای برنامه ریزی و طراحی ظرفیت محدود بکار گرفته می شوند. در حالی که برخی از شرکتهای معدود از کامپیوترهای رومیزی و بسته های دارای صفحه های گسترده برای محاسبه MRP استفاده می کنند و دارای صفحه های استاندارد استفاده می کنند، روش مرتبط با تعلیم «pedagogical» برای همه کاربران MRP که اکنون نرم افزار MRP را خریداری می کنند، لازم و ضروری است، تا بتوانند اطلاعات بیشتری را با زحمت کمتر بدست آورند.

-         نمایش محاسباتی برای شرکت XY

منطق طراحی منابع و امکانات (MRP – CRP) را می توان توسط یک مثال ساده توضیح داد که در آن، شرکت XY که تنها 2 محصول بنام Y , X را تولید می کند. اگرچه این طرز بیان بمنظور ساده سازی است اما می تواند بسیاری از ایده ها و طرحهای برنامه ریزی، زمانبندی و کنترل را نشان دهد. این طرز بیان شیوه تفکر طراح را برای هر محاسبه توضیح می دهد و این در حالی است که قالب نرم افزار تجاری برای برنامه ریزی اتوماتیک با در نظر گرفتن متغیرها برای انتقال پیامها و بمنظور حداقل کردن زمان طراحی انتخاب شده است. ورودیهای اصلی در محاسبات طراحی تجهیزات و امکانات بشرح زیر هستند:

1-   ساختار تولیدی توسط فهرست ها و صورتحسابهای مالی مواد اولیه.

2-   قواعد و اصول تولید و استانداردهای زمانی.

3-   فایلهای فهرست کالای اصلی که مواد اولیه را توضیح می دهند.

4-   زمانبندی تولید که زمانبندی و برنامه ریزی خروجی طراحی شده برای کالاهای تولید شده را بیان می کند.

-         ساختار تولید، فهرست و صورتحساب مواد اولیه و قانونمند کردن داده ورودی

با فرض اینکه محصول Y , X دارای ساختارهای یکسان باشند، چنانکه در نمودار درختی مواد در شکل 1-11 نشان داده شده است. برای ایجاد ذهنیت اجازه دهید X را یک یویوی بچه تصور کنیم که از 2 بخش دایره ای تشکیل شده است و دارای یک رشته (ریسمان) است. فرض کنید که محصول Y , X از نظر انتهای آنها دارای تفاوت است. صورتحساب تولیدی مواد، B/M می توانند توسط قواعد و اصول تدوین شده تشکیل شوند. تشکیل ساختار صحیح B/M برای MRP مهم و حیاتی است و این امر نیازمند دارا بودند اطلاعات صحیح است. تغییر در اصول و سیاستها می توانند بصورت فیزیکی انجام شود این تغییرات در مرحله اول باید در فهرست کالای موجودی ایجاد شوند. ساختار نادرست B/M می تواند در پردازش داده ها تأثیرگذار بوده و سبب بدست آورن داده های بعدی نادرست شوند.

-         فایل اصلی فهرست کالا و موجودی

بخش اصلی نوعاً شامل تعداد اجزاء و توضیحات موردی، فروشندگان اولیه و ثانویه، قیمتها، فواصل زمانی بین سفارش و تحویل، اندازه ها و مقادیر، امنیت کالاهای انبار شده و اطلاعات ارزشمند دیگر می باشد، که برای هر قطعه قابل ارائه است. تعداد و شماره های قطعه برای تمامی موارد خریداری شده تخصیص می یابد، همین طور برای کالاهای تولید شده نیز در نظر گرفته می شود. برای نمایش شرکت XY ، مؤلفه C5 کسری از قرقره در نظر گرفته می شود.

-         داده های ورودی زمانبندی و برنامه ریزی اصلی

نحوه زمانبندی اصلی در جدول 2-11 نشان داده شده که رابط بین تقاضای بازار و طرح مدیریت برای پاسخگویی به تقاضا است. در شرکتهای دارای DRP ، زمانبندی و برنامه ریزی اصلی، ارتباط بین MRP و DRP را برقرار می کند. بصورت متداول شرکتهایی از MRP محروم هستند دارای طرح و زمانبندی مطلوب نیستند. آنها براحتی و نسبت به درخواست و تقاضای مشتری واکنش نشان می دهند. این شرکتها اکثراً براساس فلسفه فروش عمل می کنند و فرض را بر آن می گذارند که هر چیزی تولید شود بلافاصله باید به مشتری تحویل شود. در حقیقت زمانبندی و برنامه ریزی متناسب با مشتری صورت می گیرد. در حالت این چنین و با تولید غیر پویا فرآیند تولیدی، پرهزینه خواهد بود و مشتریان از تاریخ تحویل نامناسب و غیردقیق ناراضی هستند.

MRP مؤثر و کارآمد امکان برنامه ریزی هدفمند و کارآمد و کنترل مطلوب مبتنی بر تحلیل هزینه– فایده را در مدیریت فراهم می کند. بدین ترتیب هزینه ها توسط مدیریت بهتر، کاهش می یابند و قابلیت اطمینان نیز افزایش خواهد یافت. همین طور خدمات بیشتر و بهتری را می توان به مشتری ارائه کرد. فهرستهای زمانبندی و برنامه ریزی اصلی برحسب دوره زمانی، تولید و فرآیند مرتبط با هر محصول را در شرکت تعیین می کند. زمانبندی اصلی شامل همه محصولات و همه قطعات است که مستقل از تقاضا هستند نظیر قطعات سرویس و تعمیرات. در یک شرکت تولید برای ذخیره کردن «make-to-stoke»‌، برنامه ریزی تولیدی اصلی براساس پیش بینی تولیدات و محصولات آینده صورت می گیرد. در شرکت تولید برحسب سفارش، برنامه ریزی تولید اصلی براساس پیش بینی و ذخیره کردن انجام می شود.

-         لیست اجزای بکار رفته و شبکه بندی

صفحه گسترده MRP برای هر مورد و محصول مربوط به زمانبندی اصلی تهیه می شود. اگر هر یک از اجزای محصول X یا Y مستقل از تقاضا باشند، خطوط برنامه ریزی و زمانبندی اصلی باید در رابطه با آنها در نظر گرفته شوند. جدول 3-11 ملزومات و امکانات مربوط به طراحی محصول X را در 1 هفته نشان می دهد. ردیفی که دارای عنوان «ملزومات اصلی و عمده» است واقعاً ردیفی مرتبط با برنامه ریزی اصلی برای تولید است. جدول نشان می دهد که این بخش دارای 20 واحد است. که در آن سفارش فروش و سفارش مشتری برای مدل X برای 1 هفته قبل ارائه شده است. طرح مربوط به موجودی ها، دارای 80 واحد است که برای دوره 2 هفته ای ارائه شده است. تعادلهای دوره ای بعدی، منفی هستند زیرا اگر هیچ سفارشی تحویل نشود آنگاه 85 مورد کمبود در هفته سوم بدست می آید و 150 مورد برای هفته چهارم و … . جدول 4-11 تأثیر آزادی عمل طراح و برنامه ریز را برای هفته جاری نشان می دهد. ایجاد یک سفارش خرید، برای تأکید بر تفاوت بین ترخیص سفارش طراحی شده، وصل سفارش طراحی شده و وصول برنامه ریزی،‌ زمانبندی شده صورت می گیرد. منطق MRP برای ایجاد تصویر و ذهنیت از ملزومات منابع و امکانات در طراحی افقی بکار گرفته می شود اما هیچ عملکرد ویژه ای توسط برنامه ریز براساس لحظه قبلی صورت نمی گیرد. به محض تحویل سفارش، MRP متناسب با طراحی سفارش جدد تغییر می کند. جدول 5-11 طرح مربوط به محصول X را پس از به روزسازی توسط اجرای برنامه ریزی MRP نشان می دهد. سفارشات برنامه ریزی شده برای یک مورد و برای مدت 2 هفته، 8 نیاز و ابزار را ایجاد می کند. سفارش مربوط به 85 واحد تا هفته آینده تحویل نخواهد شد. طراح با استفاده از نرم افزار اقتصادی می بایست شرایط اولیه کامپیوتری را شبیه جدول 5-11 همانند جداول 3-11 و 4-11 تشکیل دهد زیرا MRP فرض می کند که طراح دارای شناخت و آگاهی لازم برای کارکرد با این سیستم است. کاربران ساده از این واقعیت بی خبر هستند که انسان همواره تحت کنترل است و کامپیوتر سیستم را تنها در حالتی اجرا می کند که مبتنی بر استراتژی مطلوب باشد. طراحی ابزار و امکانات در هر برنامه ریزی و برای هر مورد لازم و ضروری است. جدول 5-11 در رابطه با MRP برای محصول Y است که به دنبال برنامه ریزی و زمانبندی اصلی طراحی شده است. جداول 3-11 و 4-11 نشان دادند کدهای سطح پایین برای محصولات Y , X صفر در نظر گرفته می شوند. کد سطح پائین بعنوان یک سطح ساختاری در صورتحساب مواد اولیه محسوب شده و موارد انتهایی دارای سطح صفر و اجزای تشکیل دهنده موارد انتهایی دارای سطح 1 هستند. پس از آنکه نمودارها برای کل موارد سطح 1 آماده شدند، برنامه ریزی مربوط به موارد سطح 1 صورت می گیرد. جدول 10-11 مقدار کسری مربوط به مؤلفه C5 برای هر والد (parent) را نشان می دهد. بعنوان مثال اگر رشته خریداری شده دارای طول 1000m باشد و یک طناب 0.75m برای تولید لازم باشد آنگاه برای C5 می توان نوشت (300+86)×0.75 یا 288.8 m متر.

در جدول 11-11 ، ملزومات مربوط به 760 برای C6 برای هفته 1 را نشان می دهد که برای 160 واحد از C3 بعلاوه 600 واحد از C8 را ارائه می کند. ملزومات سطح 2 برابر با آنچیزی است که برای همه موارد سطح 1 مطرح است. در مثال فرض بر آن است که C6 یک مورد خریداری شده است که در 200 محفظه انتقال یافته است. جدول 12-11 مقدار کسری را برای هر مؤلفه نشان می دهد. این امر در مورد X و مورد نهایی Y در سطح 2 قابل طرح است.

-         استفاده از اطلاعات خروجی MRP :

موارد فرعی MRP در فهرست کالا و موجودی مطرح می شوند که دارای گزینه های زمانبندی شده اند و برای محاسبه نیازهای اصلی و مهم، لازم و ضروری هستند. اگر داده های فهرست موجودی نادرست باشند، ملزومات محاسبه شده اشتباه خواهند شد و بدین ترتیب نتایج نهایی مربوط به MRP اشتباه می شوند. مسأله از نظر مدیریت دشوار می شود. زیرا در عمل دستیابی به فهرست کالای صحیح و دقیق دشوار است، دقت فهرست کالا برحسب درصد بیان می شود. بعنوان مثال در این فهرست دقت محاسبه مطرح می شود. قانون شست (Thumb) بدین صورت است که حداقل 95 درصد درستی و دقت برای MRP مؤثر لازم و ضروری است. به این دلیل شرکتهایی که از MRP بهره می گیرند، در دستیابی به این سطح دقت با مشکلات جدی مواجه هستند. بکارگیری MRP توسط اعمال کنترلهای فیزیکی جدی و سخت در فهرست کالا صورت می گیرد. در این رابطه تشخیص خطاها و تغییر عوامل خطا از جمله اقدامات کنترلی است، همین طور اصلاحات کنترلی سبب می شود که عوامل خطا را بتوان تعین کرد.

-         تثبیت نیازها و ملزومات

MRP مدیر را قادر می سازد تا به نیازهای مشتری در آینده بهمراه تثبیت قیمت پاسخ دهد. نمایش ارائه شده چگونگی تجهیزات و امکانات در هر سطح را نشان می دهد. صفحات گسترده می توانند از پائین بطرف بالا دنبال شوند که به آن pegging اطلاق می شود. در هر سطح از MRP ، می توان ملزومات و امکانات مورد نیاز را دنبال کرد، همین طور می توان موارد سطح بالاتر را پیدا کرد و تعیین کرد که هر مورد به چه چیزی ختم می شود. بدون MRP هر اقدامی با تأخیر مواجه می شود این امر بدلیل فقدان بینش مطلوب در رابطه با کل فرآیند رخ می دهد.

-         MRP و حداقل کردن پرداختی فهرست کالا و موجودی

در اصل، MRP یک سیستم طراحی و برنامه ریزی جامع و فراگیر است و اگر بدرستی اجرا شود، نتایج و پیامدهای آن حداقل کردن فهرست موجودی خواهد بود. اصول MRP شامل (ZI) , (JIT) هستند که سبب حداقل کردن ذخائر و کالاهای انبار شده می شود. طراحی MRP می تواند توسط سیستم های اجرایی تولیدی نظیر روش kanban ژاپنی اصلاح شود. ارتباطات و وابستگی های هزینه در ژاپن سبب شده است صنایع سیاستگذاری های خود را برای حرکت و تحول در راستای کاهش هزینه مهندسی صنایع تدوین کنند. اقدام عادی و متداول در ایالات متحده برقراری تعادل و تبادل متقابل بین هزینه ها است. در این رابطه فرمولها و روابط زیادی مطرح شده است. در حال حاضر فهرست کالاها مبتنی بر درخواست و تقاضا نیستند و مستقل از این امر هستند. وابستگی آنها به کلیه موارد موجود در فهرست کالا است. وقتی MRP بصورت یکپارچه تدوین شد، سیستم DRP می تواند تأثیر مستقل بر میزان تقاضا و زمانبندی مرتبط با MRP داشته باشد.

 

-         Lot Sizing در MRP :

استفاده از رابطه Lot Sizing بهمراه نرم افزار MRP بندرت بصورت گزینه ای و موردی صورت می گیرد بلکه آنها باید به میزان کم و با احتیاط زیاد بکار گرفته شوند. بسیاری از افراد در صنعت اعتقاد دارند که MRP برای تولیدات در سطح وسیع و مقیاس بالا لازم و ضروری است. بخش اعظم نرم افزار MRP  شامل گزینه تخصیص دوره زمانی برای تعیین و تأمین سفارشات است. این گزینه ها برای ساده سازی فرآیند سفارش دهی ایجاد شده اند. اگر Sizing Lot در محاسبات اعمال نشود، آنگاه MRP از نظر مقیاس و سطح محاسباتی با محدودیت مواجه می شود. اکثر تحقیقات صورت گرفته نشان دهنده ترکیب امکانات است. منطق معمول برای ایجاد توازن بین هزینه های نگهداری و هزینه های برپایی «setup»‌ بکار می رود. این امر توسط بهره گیری از الگوریتم های مختلف انجام می شود. کاربران الگوریتم های Lot Sizing باید آگاه باشند که روابطی نظیر wagner-whiten یا توازن دوره ای هزینه های اصلی یا مورد نظر قرار نمی دهند. با این حال مردم هنوز با روشهای مربوطه برای Lot Sizing چند سطحی که مبتنی بر MRP هستند، درگیر هستند. که از آن جمله می توان به هزینه های بیش از حد ساده سازی شده و هزینه های نگهداری اشاره کرد. مسأله دیگر مربوط به الگوریتم های Lot Sizing در MRP آن است که اندازه بهینه شده برای موارد اصلی و والد نتایجی را شبیه موارد غیر بهینه شده ارائه می دهند. وقتی مسأله تنظیم و تعیین هزینه مطرح است، ایجاد توازن و تعادل در هزینه می تواند بسیار پیچیده شود. نتیجه آن است که باید بصورت ساختاری مقادیر زیاد و اندازه های بزرگ را توسط نرم افزار MRP محاسبه کرد. مدیر باید دلایل محکم و واضح را برای بکارگیری طراحی مواد و تجهیزات داشته باشد. فلسفه مدیریتی تنها بر اساس اقدامات و فعالیتهای زمانی و چگونگی صرف هزینه ها متناسب با زمان استوار است.

-         امنیت کالاهای انبار شده:

امنیت کالاهای انبار شده برای موارد مستقل از سفارش و تقاضا:

بعنوان یک قانون کلی، امنیت کالاهای انبار شده نباید براساس موارد مستقل از تقاضا تعیین و توسط MRP برنامه ریزی شود. در این رابطه موارد استثناء وجود دارد که از آن جمله می توان مسائل کیفی، تلفات و علل مشابه که به در دسترس بودن وابستگی ندارند. در مراجع قبلی وابستگی به تقاضا بصورت جدی در نظر گرفته می شد و باید بین هزینه و تقاضا تعادل برقرار شود. تجربه مربوط به MRP نشان داده که صرفه جویی هزینه و ایجاد فرصتهای جدید می تواند با ایجاد تعادل ایجاد شود. این امر سبب بهبود کنترل کیفی و کاهش پرداختها می شود که توسط روابط تئوری قابل محاسبه نیستند. بدلیل اینکه MRP نگرش و درک را در رابطه با مقدار کالای ذخیره شده ایجاد می کند، در عمل دارای کارآیی و قابلیت مطلوب است و بدین ترتیب برنامه ریزی های MRP وابستگی کمتری به امنیت کالاهای انبار شده دارند. این ایده در رابطه با خطاهای پیش بینی در طراحی و برنامه ریزی مؤثر و کارآمد است.

-    طراحی و برنامه ریزی کلی: وقتی امنیت کالاهای انبار شده در MRP در نظر گرفته شد، منطق محاسباتی شامل روشی بنام طراحی و برنامه ریزی کلی برای ایجاد تأثیر امنیت و ایمنی کالاهای انبار شده بدون اعمال کنترل واقعی بر ذخائر بکار گرفته می شود. برای درک طراحی کلی، توجه کنید که تخصیص تقاضا و درخواست برای هر دوره باید انجام شود و به جای داده های نادرست، مقادیر پیش بینی شده را برای تغییرات در نظر گرفت.

برای نمایش این حالت، در جدول 13-11 فرض کنید که امکانات و تجهیزات برای دوره 5 تا 8 با پیش بینی 80 واحد برای هر دوره زمانی ترکیب شده است. بدلیل اینکه ملزومات در جدول 13-11 برای انحراف استاندارد پیش بینی ها نادرست هستند از نظر تعیین همسایگی و نیازهای مرتبط با هر دوره اشکالاتی ایجاد می شود. در جدول 14-11 ملزومات واقعی نشان داده شده اند و تعداد و مقادیر آنها در جدول 13-11 ارائه شده است. طراحی کلی تأثیر بر امنیت کالاهای انبار شده بدنبال دارد این امر متناسب با زمانهای کلیه مؤلفه ها و اجزای والد و اصلی است. مقدار کل فهرست موجودی تحت کنترل نگهداشته می شود این امر توسط برنامه ریز و زمانبند اصلی انجام می شود.

-         Push and Pull

یک ایده مرتبط با Lot sizing و مفهومی متداول است. Oliver Wight از Pull برای مراجعه به اقدامات نادرست و نامطلوب که سبب بروز نقص در برنامه ریزی می شود، استفاده کرد. شروع آن حدود 1980 بود در مقاله هایی که در رابطه با تکنیکهای مدیریت ژاپنی و سیستم های kanbar مطرح شده،‌Pull بعنوان تکنیکهای اجرایی مطرح شده که می تواند سبب کاهش فهرستهای کالا شوند. در حال حاضر 2 مفهوم اصلی مورد توجه است. در یکی، Push به معنی تصمیم گیری مرکزیت یافته و Pull به معنی تصمیم گیری بدون مرکزیت است. بنابراین طراحی و برنامه ریزی «Push»‌ و اجرا «Pull» است. در تعریف دیگر Push به معنی منبع و منشأ و Pull به معنی درخواست و تقاضا هستند. بدلیل دشواری ایجاد تعادل بین منبع و تقاضا برخی از همکاران از Push به معنی کنترل فعالیت تولیدی متناسب با منبع و منشأ موجود استفاده می کنند. این افراد از Pull به معنی منبع حداقل استفاده می شود. سیاستهای Lot sizing بر کارکرد روی فرآیند و تعادل و توازنهای بهره گیری از امکانات تأثیر خواهد گذاشت. این موارد، توازن و تعامل هزینه ای را که در مدیریت برای تحقیق تصمیم گیری ها لازم است و برای هر محیط MRPII کاربرد دارد، ایجاد می کند.

-         خروجیهای اطلاعاتی مربوط به محاسبات MRP/CRP

سلامت و صحت اطلاعات برای مدیران،‌ کارمندان، مشتریان و تولید کنندگان که به نحوی با طراحی MRP/CRP مرتبط هستند، بسیار مهم و تعیین کننده است. این اطلاعات باید بصورت واقعی و لحظه ای در دسترس باشند. اگر روش MRPII کامل و جامع بکار گرفته شود، هدف از بکارگیری اطلاعات و ارزش و اهمیت آن بسیار مهم است. یک خروجی مهم سیستم MRP ، اطلاعات کاملی مربوط به تعادلهای فهرست کالا و موجودی تجهیزات و امکانات مورد نیاز و سفارشهای طراحی شده، است. این داده ها در رابطه با کنترل سفارشات و تحویل آنها است. کاربرد بسیار مهم دیگر ارتباط با مشتریان شرکت است. وقتی یک مشتری درخواست سفارش جدیدی یا سرویس را دارد، اطلاعات بصورت online و لحظه ای بر روی کامپیوتر ارائه می شوند. ارائه سرویس مشتری بلافاصله پس از درخواست قابل پیگیری است و می توان به سؤالات و درخواستهای مشتری پاسخ داد. این اقدام با میزان حقیقت و صحت بالا انجام می شود. این قابلیت یکی از مهمترین مزایای سیستم MRP است. برخی شرکتها از OEM «سازندگان تجهیزات اصلی» استفاده می کنند و با آنها همکاری دارند این امر به مشتریان امکان دستیابی به پایگاه داده ساخت و تولید را توسط ارتباطات مستقیم می دهد. پایگاه داده شامل ملزومات طراحی مربوطه به تجهیزات خریداری شده است. این اطلاعات توسط تولید کننده برای طراحی و برنامه ریزی امکانات و ظرفیت در اختیار مشتریان قرار داده می شوند. کارمندان کارخانه بدین ترتیب امکان دستیابی به داده های مورد نیاز را دارند. با در اختیار داشتن این داده ها می توان برای مقابه با مشکلات و بهره گیری از امکانات برنامه ریزی کرد. کارمندان بخش فروش می توانند این اطمینان را به مشتریان بدهند که داده های مورد نیاز مشتری و امکانات سرویس دهی در هر زمان توسط آنها قابل دستیابی هستند. کارمندان طراحی و برنامه ریزی مالی آمادگی دسترسی به صندوق برای حمایت از طرح تولیدی را دارند. حسابداران دارای اطلاعات زمانبندی شده مربوط به هزینه ها برای همه تجهیزات و مؤلفه های ساخته شده، محصولات و همه موارد خریداری شده هستند. روش MRPII کاملتر و جامعتر می تواند داده ها و اطلاعات را برای برنامه ریزی و طراحی ارائه کند. این روش، اطلاعاتی را ارائه می کند که در طراحی غیر مستقیم وظایف کارمند به افراد کمک می کند.

 

-         عملکرد سفارشی MRP

در رأس فرآیند طراحی و برنامه ریزی تجهیزات و امکانات، طراحی و برنامه ریزی است و کنترل سفارشات برای موارد خریداری شده و ساخته شده صورت می گیرد. پس از اجرای طراحی و برنامه ریزی MRP ، enplosion «انفجار» اجرا شده و سفارشات برای کلیه موارد، طراحی و برنامه ریزی می شوند. به لحاظ تاریخی، سفارش طراحی شده نشان داده که آنها در بین طراحان توزیع شده اند. خروجی کامپیوتر برای مواد ساخته شده در تحلیلهای کنترلی بکار گرفته می شوند و خروجی بدست آمده و برای خریداران یا تحلیل های طراحی و برنامه ریزی خرید ارسال می شوند. امروزه، نرم افزار مرتبط با این بخش دارای خروجی نمایش ویدئویی است. ارتباط صوتی با کامپیوتر بعنوان روشی مؤثر و مطلوب در زمینه تبادل مطرح است. اجرای طراحی مجدد هفتگی می تواند برای برخی از محصولات مفید واقع شود در این رابطه بسته های نرم افزاری MRP متعددی وجود دارد که دارای گزینه طراحی مجدد است. طراحی مجدد تبادلی بر روی کلیه گزینه های موجود در صورتحساب بصورت لحظه ای انجام می شود. در هر حالتی، هر شرکت کاربر باید طراحی مجدد متغیر را انتخاب کند. یک شرکت بزرگ ممکن است دارای سازمانهای بزرگ طراح باشد. در این حالت هر طراح یک گروه منطقی از گزینه ها و موارد را تشکیل می دهد. شماره یا نام فایل اصلی معمولاً مربوط به شماره طراح است. این امر به نرم افزار MRP امکان می دهد تا گزینه ها و موارد را نشان دهد. مثالهای قبلی در این فصل با قالب نمایش افقی نشان داده شدند. این قالب برای نمایش محاسبات MRP مناسب است. در جدول 5-11 ابزار اولیه برای FRAME ، A3 , MOTOR و مورد 10175 مطرح شده است و دارای 22 واحد نشان داده شده در 9/11/95 است. ابزار بعدی برای 36 واحد هنوز پوشش داده نشده است. نکته قابل توجه آن است که MRP دارای 4 بخش سفارش نشان داده شده در صفحه است. طول برنامه ریزی افقی توسط نرم افزار بکار گرفته شده در دورة زمانی 6 ماه تا 2 سال تعیین می شود. بصورت طبیعی سفارشات تحویل نمی شوند مگر اینکه مرور و بازنگری افقی در رابطه با آن صورت بگیرد. سفارشاتی که خیلی زود و بدون در نظر گرفتن ملاحظات ارائه می شوند در ادامه مشکلات جدی را در صورتحساب مواد ایجاد کرده و تغییراتی را در آن اعمال می کند. در این رابطه فرض بر آن است که طراح تصمیم به ارائه و تحویل سفارش برای 36 واحد کرده است. این امر در اکثر سیستم ها توسط فراخوانی سفارش و مرور و بازنگری آن صورت می گیرد. بعنوان مثال تابع F1 برای انتقال به صفحه سفارش (دستور) در نظر گرفته می شود. تمامی مشکلات و ایرادها باید در جدولی نظیر جدول 16-11 ارائه شوند. تذکر داده می شود که صورتحساب یک سطحی مواد بصورت اتوماتیک از پایگاه داده فراخوانی و نمایش داده می شود. مسیریابی استاندارد نیز از data-base خوانده می شود. تاریخها و مقادیر برحسب MRP داده می شوند. هر یک از این تاریخها می توانند برای یک سفارش ویژه تغییر کند البته اگر طراح تصمیم به تغییر بگیرد. در یک سفارش استاندارد، طراح تنها نیاز به فشردن کلید F1 دارد. سفارش 36 واحد باید برحسب شرایط و وضعیت طراحی تغییر کند و اصلاح شود. اگر سیستم اجرایی لحظه ای با ویژگی ثبت تصویری بکار گرفته شود، روشها باید تغییر کنند. یک مزیت این سیستم ها از نظر هزینه و میزان انتقال اطلاعات است. سفارشهای MRP واقعی چنانکه قبلاً توضیح داده شد لازم است تا توسط سیستم تشکیل شوند. سفارشات خرید و تحویل برای تولید کنندگان به روشی شبیه آنچه در رابطه با سفارشات خرید مطرح است، ارائه می شوند. در روشهای مرتبط با خرید می توان به روش «دقیقاً سر وقت» ‌اشاره کرد. در این روش قراردادهایی بین خریدار و فروشنده بصورت بلندمدت منعقد می شود تا کالاهایی در تاریخهای مشخص به خریدار تحویل شوند. متغیرهای سیاست سفارش دهی در MRP متناسب با مقادیر پائین و کوچکتر تنظیم می شوند. برای یک طراح با تجربه که با نرم افزار MRP دارای طراحی مطلوب کار می کند، کل فرآیند در چند ثانیه مرور می شود و اگر نکاتی یا اصلاحاتی از نظر تاریخها لازم باشد، انجام می گیرد. کاربران MRP از این روش متناتسب با اهمیت موارد استفاده می کنند. انجام مرور و بازنگری کامل FRAME ، MOTOR A3 در یک روز و احتمالاً برای روزهای بعدی، سبب می شود که طراحان به گزینه های دیگر نیز فکر کنند. بسته های نرم افزاری تنوع زیادی را از نظر ترتیب قرارگیری موارد ارائه می کنند. در این میان تعداد موارد، خریدها، مرکز کاری و نوع و تاریخ پیامها از اهمیت بیشتری برخوردارند. در این حالت، مورد بعدی برای سفارش، مرور SCREW ، ADJUSTING و FRAME و مورد 10291 در جدول 17-11 ارائه شده است. این مورد مستقل از تقاضا و مشتریان است. امنیت کالاهای انبار شده به میزان 200 طراحی شده و خدمات مشتران بلافاصله پس از درخواست قابل پیگیری است. در طی طراحی و برنامه ریزی MRP ، تمامی منابع لازم متناسب با نیازهای متغیرهای سیاسی قابل ارائه هستند. 40 مورد جهت مشتریان در نظر گرفته شده است. و 68 مورد نیز برای تولید اقلام و کالاهای اصلی تخصیص یافته است. توجه کنید که Lot sizing در این حالت به مرحله اجرا در می آید. چند واحد 100 تایی بدلیل وجود ملزومات و نیازهای فرآیند تخصیص یافته اند. از محاسبه میزان تبادل برای برقراری تعادل با فرض تعیین شدن سفارش و میزان و چگونگی آن استفاده شده است. از امنیت کالاهای ذخیره شده در محاسبه امکانات و تجهیزات مورد نیاز استفاده شده است. هدف تحلیلی آن است که بتوان کمبودها و نواقص را جبران کرد و تا حد امکان نیازها و ملزومات تولید و سرویس دهی را تأمین کرد و در رابطه با آنها برنامه ریزی کرد. روشهای خاصی در این رابطه بکار گرفته می شود که بین 2 شرکت دارای تفاوتهایی است. در زیر مراحل بکار رفته در این رابطه ارائه شده اند:

1-  بررسی کردن نحوه ارائه ملزومات برای اجزاء و محصولات مختلف در ADJUSTING , SCREW , FRAME  بمنظور تعیین ذخائر موجود برای تولید SCREW ، ADJUSTING و FRAME .

2-  استفاده از گزینه pegging برای بررسی گزینه اصلی هر مؤلفه اگر هر گونه موارد اضافی و تکمیلی وجود داشته باشدکه قابل قرض دادن بصورت موقتی باشد، تا نیازهای تولیدی را بصورت مقطعی برطرف کرد. در دسترس بودن گزینه های «parents» سبب می شود که در کل فرآیند کار با صورتحساب و فهرست مواد اولیه به روشی مشابه عمل شود.

3-  اگر امکان تولید کامل و ارائه درخواستهای مشتریان بصورت کامل وجود ندارد باید قراردادهایی با تولید کنندگان منعقد کرد و زمان دقیق تحویل را در آن قید کرد.

4-  سرعت بخشیدن به اجرای عملیات و اقدامات سبب کوتاه شدن زمان می شود. مدت زمان سفارش و تحویل دارای قابلیت انعطاف پذیری در کل فرآیند تولید و خرید است. با استفاده از پایگاه داده MRP ، اطلاعات بصورت کامل و لحظه ای در دسترس هستند و می توان در رابطه با مدت زمان بین تولید و تحویل کالا دقیقاً برنامه ریزی و زمانبندی کرد.

5-  اگر همه گزینه های دیگر نادرست باشند، تاریخهای برنامه ریزی اصلی برای موارد سرویس دهی و محصولات تولید شده باید دارای اطلاعات دقیقی باشند، این بدان دلیل است که بر طبق آنها به مشتری قول تحویل کالا داده می شود.

چیز جدیدی در رابطه با قرض دادن براساس سفارشهای مرتبط با کارخانه یا تولید کنندگان وجود ندارد. با استفاده از پایگاه داده MRP ، این اقدامات بسرعت قابل اجرا هستند. روابط مطلوب براساس زمان تعیین شده قابل اجرا است و هر فردی در شرکت براساس این اطلاعات و برنامه ریزی صورت گرفته براساس آن، عمل می کند. سیاستها و روشهایی که در هر شرکت بکار گرفته می شوند در راستای حل مسائل و مشکلات اجرا می شوند. معمولاً تحلیلگران کنترل تولید و تحلیلگران خرید می توانند مسائل برنامه ریزی مجدد و ارتباط مجدد در کارخانه را توسط تغییرات مبتنی بر زمان حل کنند. با استفاده از نرم افزار MRP جدید و به روز، کل فرآیند سفارش دهی بصورت اتوماتیک انجام می شود. نرم افزار کنونی، گزینه های زیادی را در اختیار کاربران قرار می دهد.

-         کنترل فعالیت تولیدی

از نتایج MRP در رابطه با کارمندان کنترل تولید بمنظور ارائه سفارشات استفاده می شود. آنها همین طور توسط تحلیلگران خرید و تحویل سفارشات به مشتریان بکار گرفته می شوند. فرآیند برقراری ارتباط و تحویل سفارش می تواند بصورت اتوماتیک انجام شود. روشها ممکن است متناسب با نحوه تولید دارای تغییراتی باشند، علاوه بر فرآیند تولید روز به روز، سیستم MRP می تواند برای اجرای  عملیاتهای تولیدی میان مدت و بلند مدت استفاده شود. این اطلاعات می تواند در برنامه ریزی چگونگی تولید به تولید کنندگان کمک کنند. دریافت سفارشات و برنامه ریزی تحویل آنها توسط MRP با دقت و صحت بالا قابل انجام است. نرم افزار MRP توانایی محاسبه مجدد کل فرآیند و برنامه ریزی صورت گرفته را دارد. حتی می توان بکمک آن اصلاحات زیادی را برای دستیابی به هدف در حین اجرای فرآیند انجام داد.

-         طراحی و برنامه ریزی قابلیت و ظرفیت امکانات

MRP یک پایه و مبنا را برای برنامه ریزی متغیرهای ساخت و تولید مستقیم ایجاد می کند. افرادی که در رابطه با مدیریت بخش فروش مسئول هستند نیاز به آگاهی از تاریخهای شروع بکار و تاریخهای اجرایی برای هر یک از بخشها دارند. آنها باید از میزان دقت و صحت اطلاعات آگاهی داشته باشند و در این رابطه ظرفیت و توانایی تولیدی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. توانایی و ظرفیت تولید توسط ساعتهای کاری ماشین آلات یا کارگران تعیین می شود. هر دو معیار در اکثر شرکتها استفاده می شود و هر دو به چگونگی نگرش و اعمال ملاحظات در این رابطه وابسته هستند. اگر تاریخ شروع و مدت زمان مجاز یک فرآیند را بدانید آنگاه با دقت و کیفیت بیشتری می توانید برای انجام فرآیند برنامه ریزی کنید. از آن جمله می توان به میزان تولید اشاره کرد. اکثر شرکتها اطلاعات مرتبط با این بخش را برای برنامه ریزی بلندمدت بدقت جمع آوری کرده و از آنها بهره می گیرند. از آن جمله می توان به نمودار کارگران اشاره کرد. با تقسیم مدت زمان کل لازم برای یک فرآیند بر تعداد آنها می توان ساعات کاری لازم برای هر کارگر را در این رابطه بدست آورد. فایلهای عملیاتی و اجرایی تحت هر شرایطی برای اجرای بهتر فرآیند باید در برنامه ریزی ظرفیت تولیدی بکار گرفته شوند. این فایل دارای ترتیبهای عملیاتی و چگونگی اجرای هر فرآیند است. در هر مرحله باید یک ناظر در نظر گرفته شود تا عملیات با دقت مناسب انجام شود. امکانات و تسهیلات اصلی می توانند متناسب با طراحی بکار رفته توسط MRP تغییر یا تکامل یابند.

-         درجات و رده بندی های سیستم ها و ساختارها

سیستم های MRPII و MRP را می توان به روشهای مختلف طبقه بندی کرد. مهمترین رده بندی های مرتبط با کاربر مربوط به نوع محصول، سرویس و فرآیند است که در آن توسط نرم افزار تمامی امکانات و نیازهای سخت افزاری برای صنایع مختلف تعیین شده است. بصورت کلی می توان طبقه بندی برحسب نوع محصول،‌ سرویس و فرآیند را بیان کرد و داریم:

1-  تولید گسسته. چهار فهرست در این رابطه وجود دارد که برای محصولات و یا اجزای آن ویژگی گسستگی را بدنبال دارد.

الف) پروژه. پروژه های مهم دقیقاً مبتنی بر زمان نظیر ساختمان سازی، کشتی سازی و طراحی محصول جدید.

ب) Job shop . اغلب یک قرارداد فرعی تجاری وجود دارد که در آن میزان تنوع محصولات و طراحی و اجزای اضافه شونده در آن تعیین می شود.

ج) مهندسی بمنظور سفارش دهی یا ایجاد یک سفارش. محصولاتی که طراحی و ساخته شده اند باید توسط مشتری خریداری شوند. در زمینه جلب نظر مشتری و سفارش دهی از طرف او مؤلفه هایی وجود دارد.

د) تکراری بودن. محصولات تولید شده در حجم بالا و براساس استاندارد و نظیر اتومبیلها و محصولات الکترونیکی مصرفی. این محصولات با شیوه تولید برای انبار کردن، ساخته می شوند.

2-  ساخت و تولید فرآیندی یا پیوسته. این امر در رابطه با محصولاتی مطرح می شوند که قابل اندازه گیری از نظر حجم یا وزن هستند. از آن جمله می توان تولید بنزین و مراحل اولیه تهیه غذا و فرآوری کاغذ را عنوان کرد.

3-  خدمات صنعتی. این خدمات برای تولید محصولات متناسب با بهره گیری از نیروی انسانی بدون هیچگونه محصول فیزیکی قابل تحویل به مشتری ارائه می شوند.

نرم افزار MRP و MRPII می توانند برای کاربرد ویژه ای تنظیم شوند و یا می توانند به گونه ای استفاده شوند که دارای انعطاف پذیری مطلوب باشد. بسته های نرم افزاری زیادی در این رابطه در حال حاضر ارائه شده اند که هر یک دارای قابلیتهای ویژه در یک زمینه هستند. بدلیل اینکه اکثر شرکتها از روش تولید متناسب با سفارش پیروی می کنند محصولات تکراری آنها توسط بسته های نرم افزاری MRP از نظر سطح تولید تنظیم می شوند و از یکدیگر تفکیک می شوند. 3 عنوان و فهرست کلی از سیستم های سخت افزاری برای پشتیبانی توسط MRP و MRPII وجود دارد:‌

1)  شبکه های میکروکامپیوتری و PC ها. این موارد توسط شرکتهای کوچک نظیر سیستم پردازش داده اصلی «مرکزی» استفاده می شود. شبکه شامل سرور فایل است که یک میکروکامپیوتر با توانایی ذخیره سازی اطلاعات زیاد است. علاوه بر آن میکروکامپیوترهایی نیز در نقاطی که لازم است، قرار گرفته اند. اجرای برنامه ریزی MRP می تواند توسط سرور فایل صورت بگیرد و یا اینکه بر روی یک میکروکامپیوتر طراحی شده براساس شبکه انجام شود.

2)  کامپیوترهای کوچک – یک شرکت بزرگ با نیازهای پردازشی زیاد ممکن است به یک کامپیوتر کوچک بعنوان واحد پردازنده اطلاعات نیاز داشته باشد. این امر سرعت پردازش را بیشتر کرده و حافظه ذخیره سازی را افزایش داده و می توان از چندین دیسک در یک شبکه کامپیوتری استفاده کرد. شبکه های کامپیوتری و PC ها برای پردازش توزیع شده بکار گرفته می شوند.

3)  جایگاههای اصلی – بزرگترین شرکتها ممکن است به یک جایگاه اصلی کامپیوتری برای پردازش داده ها نیاز داشته باشند. این ابزار در حال حاضر قوی ترین کامپیوترها را برای پردازش بکار می گیرد. بدین ترتیب سرعتهای پردازش و ذخیره سازی چندین برابر می شود. شرکتهایی که نیاز به چنین تجهیزاتی دارند در نقاط مختلف دارای سیستم های کامپیوتری هستند که بهم شبکه شده اند. شرکتها بدین ترتیب می توانند طرح MRP را تنها در زمینه ای که مسئول آن هستند اجرا کنند و هر بخش بصورت جداگانه عمل کند.

معیارهای اصلی و مهم برای انتخاب جایگاههای سخت افزاری مناسب و ساختار مناسب با آن در زیر ارائه شده است:

1-  اندازه فایلها، بصورت ویژه فهرست و صورتحساب مواد اولیه، ملزومات و نیازهای مواد اولیه فایلهای تولید کنندگان و فایلهای اضافی لازم برای پشتیبانی از حسابداری و فروش و …

2-   تعداد مورد نظر کاربران سیستم مربوط به کل بخشها و بصورت متوسط در زمانهای حداکثر استفاده

3-   تعداد تبادلات و دادوستدهای میانگین در یک روز و زمانهای حداکثر در رابطه با استفاده از فهرستهای نگهداری

4-   آینده نگری مبتنی بر واقعیت برای هر 3 مورد بالا.

جدول 18-11 جمع بندی کلاسهای سیستم های MRP را ارائه کرده و یک مثال از چگونگی یک بسته نرم افزاری را مطرح کرده است. در این بسته نرم افزاری MRP مواردی نظیر تولید براساس سفارش و اقدامات تولیدی تکراری مطرح شده است.

-         روشهای انتخاب نرم افزار کامپیوتری برای MRP

تنوع زیاد نرم افزار MRPII و MRP اکنون در بازار دیده می شود. بسیاری از شرکتهای نرم افزاری اقدام به تولید نرم افزارهای مدیریت مالی و … کرده اند. این نرم افزارها دارای برنامه های جانبی برای MRP ، مدیریت فهرست کالا و موجودی و کنترل فرآیند تولید و طراحی و برنامه ریزی امکانات کرده اند. همین طور برنامه های جانبی برای فروش در زمانهای مختلف را ارائه کرده اند. برخی از ماژولها دارای پیش شرطهایی هستند. بعنوان مثال در مدیریت فهرست موجودی و صورتحساب ابتدا ماژولهای مربوطه حداقل سازی (از نظر تنوع) می شوند. اهمیت این برنامه ها در آن است که دقیقاً مبتنی بر سازمان دهی صورت گرفته عمل می کنند. از دهه 1970 و اوایل 1980 اولین نمونه های بسته های نرم افزاری مربوط به این بخش ارائه شدند. بسیاری از بسته های نرم افزاری بهمراه سخت افزار لازم برای اجرای آن ارائه می شوند و کل مجموعه تحت یک عنوان عرضه می شد. سخت افزار بکار رفته نوعاً میکروکامپیوتر بود و در شرکتهای بزرگ از جایگاه اصلی «mainframe» برای قرار دادن کامپیوترهای بزرگ و قدرتمند استفاده می شد. مدلهای کامپیوتری کوچک دارای توانایی محدود بودند. بتدریج کامپیوترهای قدرتمند بصورت شبکه بهم وصل شده و تشکیل واحد کامپیوتری با توانایی بسیار بالا را دارند. در بسته های نرم افزاری ارائه شده سعی می شد تا حد امکان ساده سازی صورت گرفته و گزینه های کاربردی در آن لحاظ شوند. ترکیب سخت افزار و نرم افزار انعطاف پذیر را سیستم های باز «systems open» می گویند. بعنوان مثال یک نرم افزار کاربردی ممکن است تنها در UNIX این قابلیت را داشته باشد. سیستم هایی که از این قابلیت استفاده می کنند، سیستم های باز مبتنی بر UNIX اطلاق می شوند، این انعطاف پذیری بیشتر سبب می شود که انتخاب یک سیستم ساده تر  انجام شود. اما در بین رقبای سخت افزاری و نرم افزاری علاوه بر این موارد، مزایایی برای خریداران در نظر گرفته می شود. از جمله ملاحظاتی که در این رابطه می توان انجام داد تنوع ابزارهای کاربری است. هر چه نرم افزارها بتوانند اطلاعات بیشتری را ارائه کنند، از اقبال بیشتری برای انتخاب شدن برخوردار می شوند.

-         درجه بندی و رتبه بندی سیستم های MRP

یک سیستم رایج و متداول باید برای انواع بسته های نرم افزاری MRPII و MRP قابل اجرا و بکارگیری باشد. هدف از مرحله اول در این فرآیند انتخاب بسته های نرم افزاری مناسب به گونه ای که برای اهداف و نیازهای شرکت کارآمد باشند، تعریف می شود. همین طور وسعت و گسترة بهره گیری از امکانات باید تعیین شود. علاوه بر آن رابطهای لازم برای کارکرد با دیگر نرم افزارها باید تعیین شوند. مرحله دوم در رتبه بندی آن است که در سیستم های MRP جزئیات و روش بکار رفته بدقت بررسی شوند. اعضای گروه انتخاب MRP باید از فرمها و قالبها برای تعیین قابلیت و توانایی هر یک استفاده کنند. در این رابطه 3 مرحله باید طی شود:

1-   توضیح و معرفی اولیه نرم افزار

2-   بازدید از محلهای پیاده سازی شده و استفاده کننده دیگر از این سیستم

3-   تفکیک جزئی اجزاء و بخشهای مختلف نرم افزار

برای مرحلة اول، تولید کننده نرم افزار، اطلاعاتی را به گروه تحقیق ارائه می کند. همین طور متناسب با شرکت شما، تنظیمات و توضیحات لازم برای بهره گیری بهتر را مطرح می کند. بدین ترتیب معرفی اولیه از نرم افزار ارائه می شود. بعنوان مثال می توان نحوه عملکرد «تخمین هزینه و کاربردهای نرم افزار» در مهندسی نشان داده می شود. در طی این فرآیند، ارائه کننده نرم افزار قابلیتهای ویژه آن را مطرح می کند و عملکرد مطلوب آن را برای یک دوره کوتاه مدت نشان می دهد. هدف از این کار جلب نظر افراد برای خرید در آینده است. هر یک از اعضای این تیم انتخاب کننده نرم افزار بصورت جداگانه، آن را بررسی کرده و مزایا و کاستی های آن را تعیین می کنند. طرح زمانی مناسب برای مشاهده نتایج عملکرد هر یک از نرم افزارها تعیین می شود و جزئیات و دقت عملکرد در هر مرحله بدقت بررسی می شوند.

مرحله 2 شامل بازدید از مراجع تولید کنندگان نرم افزاری است تا بتوان برای سؤالات، پاسخهای مناسب را یافت. این مرحله نقش مهمی در انتخاب نرم افزار دارد. در این مرحله مزایا و مشکلات هر نرم افزار بدقت تعیین می شود. شما باید بهترین قابلیتهای نرم افزاری و توانمندی اجرایی هر یک را در محل و جایگاه پیاده سازی هر طرح بررسی کنید. اگر نرم افزار بصورت ضعیف و ناقص نوشته شده باشد در این مرحله و همراه با بررسی قابلیتها دقیقاً ضعفها نمایان می شوند. مرحله سوم که مهمترین مرحله است انتخاب محل آزمایش و بررسی است. متأسفانه این مرحله اکثراً انجام نمی شود و در نهایت می تواند سبب تصمیم گیری نادرست شود.

در این محیط کاری، نمونه ها و ورودیها به نرم افزار داده می شود و خروجیها از نظر دقت و صحت با یکدیگر مقایسه می شوند. با مقایسه نتایج می توان کارآیی و توانمندی نرم افزار بهتر را شناسائی کرد. معمولاً عملیات و فرآیند مقایسه و بررسی طی 1 تا 2 روز انجام می شود. در برخی حالات سخت افزارهایی باید در محل مصرف کننده نصب شوند. این میز کاری دارای چندین پایانه یا کامپیوتر است که هر یک براساس اصول مختلفی کار می کنند. در این مرحله هر یک از قابلیتها بصورت مرحله ای و ترتیبی بررسی می شوند و داده ها با دقت بالا ثبت می شوند. فرآیند بررسی و آزمایش عملکرد به گونه ای انجام می شود که اطمینان از دقت و صحت و کارآیی نرم افزار در استفاده صدها یا هزاران بار کارمندان از آن را بتوان حاصل کند. در فرمهای ارزیابی، نمونه هایی بعنوان ورودی داده می شوند و نتایج ثبت می شوند. این داده ها در رابطه با موارد مختلف نظیر حسابها، فهرست و صورتحساب مواد اولیه و … هستند. چنانکه در مراحل بررسی و ارزیابی مطرح شده باید مراحل زیر توسط گروه ویژه اجرا شوند:

-         برنامه ریزی و زمانبندی اصلی برخی موارد

-         اجرای یک برنامه ریزی MRP

-         ارائه و تحویل محصولات و سفارشات

-         اجرای برنامه ریزی فروش

-         ایجاد توازن و تعادل بین فهرستهای مواد اولیه و کالا

-         دریافت مقادیر سفارشی و

-         انتقال و رساندن 2 مورد بدست مشتریان

-         بررسی وضعیت مرکز و میزان بار

-         اجرای یک طرح جدید و بررسی وضعیت برای پروژه های فروش

تبادلات و دادوستدها همه روزه بین شرکتها صورت می گیرد. هر شرکت در رابطه با موضوعاتی و محصولاتی جدی و مصمم است. تیم انتخاب کننده باید دارای اطلاعات مطلوب و کافی در جمع بندی و نتیجه گیری از مرحله سوم باشند تا بتوانند بهترین بسته نرم افزاری را انتخاب کنند. در مرحله نهایی مسأله و مورد قیمت مطرح می شود. این بخش می تواند شامل قیمت نرم افزار، سخت افزار و سطح سرویس دهی باشد. اگر مسأله ای جدی در این فرآیند رخ دهد باید به مراحل اولیه بازگشت و بسته های نرم افزاری مجدداً مورد ارزیابی قرار داد. در بررسی و ارزیابی نرم افزارها باید از افراد با تجربه کمک گرفت. این امر کمک می کند تا در مراحل اولیه بتوان مشکلات جدی و پنهان را شناسائی کرد. همین طور کمک یک مشاور در مراحل انجام اقدامات و بازنگری شرایط و چگونگی عملکرد بسیار مهم و تأثیرگذار است.

 

 

-         چک لیست MRP

یک چک لیست باید توسط گروه تحقیقی بکار گرفته شود و تمامی مراحل نصب و بکارگیری MRP و MRPII باید در آن ثبت شوند. این فهرست باید بصورت دوره ای توسط مدیر در طی اجرای فرآیند بررسی و اطلاعات لازم در آن ثبت شود. در زیر یک چک لیست نمونه ای ارائه شده است که در آن سؤالات با Q و پاسخها با A نشان داده شده اند:

1-   خدمات مشتری (پس از فروش)

(a آیا می توان از نرم افزار برای دستیابی به زمانبندی و تاریخ مطلوب برای محصولات و خدمات کمک گرفت؟ چگونه از سیستم انتظار دارید که این فرآیند را انجام دهد؟‌

(A یک سیستم MRP که بدرستی مدیریت شده باشد می تواند تصویری حقیقی را برای تولید براساس سفارش ایجاد می کند. MRP ابزاری برای کنترل اهداف سرویس دهی به مشتری است که می تواند برای هر کلاس از محصول بکار گرفته شود.

2-   کیفیت

سؤال. چه دیدگاهها و نظراتی در سیستم به ما در نگهداشتن کیفیت در سطح مطلوب کمک می کنند؟

پاسخ. پایگاه داده MRP که در آن تمامی اطلاعات مربوط به محصولات برای سرویس دهی درجه شده است بسیار کامل و جامع است. این سیستم از سیستم های اطلاعات مدیریتی نظیر SPC پشتیبانی می کند.

 

3-   تولید کنندگی

سؤال. چگونه سیستم می تواند در راستای جلوگیری از افزایش قیمت تولید محصول کمک کرده و میزان ضایعات و تلفات را کاهش دهد؟‌

(A MRP یک روش سازمان یافته برای مدیریت اطلاعات است که می توان از آن برای تخمین قیمتها، فروشها و خدمات پس از فروش استفاده کرد. هر شرکت کاربری باید روشهای تشخیص MRP را بشناسد این روشها بصورت دائمی در اصلاح کیفیت فرآیند کاربرد دارند.

4-   مدیریت فهرست کالا و موجودی

سؤال. چگونه می توان به هدف حداقل سازی فهرست کالا و موجودی با حداکثر سرویس های مشتری دست یافت؟

پاسخ. منطق طراحی و برنامه مواد اولیه MRP یک ابزار طراحی شده با هدف کارآیی مطلوب فهرست کالا است. هر شرکت باید از سفارش دهی، Lot – sizing و خدمات مشتری برای رسیدن به اهداف استفاده کند.

5-   ابزارهای مدیریتی جدید

سؤال. ارتباط MRP با کار و فعالیت در رفتار مکمل با فروش مبتنی بر زمان kanban و مهندسی مجدد چگونه است؟

پاسخ. MRP یک پایگاه داده طراحی را ارائه می کند که از همه این موارد پشتیبانی می کند. فرآیند طراحی و برنامه ریزی قانونمند MRP در دستیابی به روشی جدید در تولید بیشتر مؤثر است. متغیرهای اصلی کاری می توانند در اطراف و متناسب با گروههای کاری یا واحدهای تولیدی شکل می گیرند.

6-   خرید دقیقاً مبتنی بر زمان

سؤال. آیا MRP به پشتیبانی خرید مبتنی بر زمان کمک می کند؟‌

پاسخ. بصورت کلی، سیستم های MRP برای تحویل مقادیر زیاد کالا و محصول مناسب هستند آنها دارای ارتباطات و روابط بلند مدت هستند که در فرآیند خرید مبتنی بر زمان تأثیرگذار هستند، اکثر پایگاههای داده MRP دارای محیطهای نرم افزاری هستند. این امر امکان تحلیل نحوه تحویل محصول و میزان کیفیت آن را فراهم می کند. تکنیکهای مربوط به تحلیل قیمتها و شرکتهای مالی و دیگر ملاحظات و بررسیها در این محیط وجود دارند.

7-   رابطها

سؤال. آیا رابط MRP با سیستم ها در محیطهای دیگر نظیر CAD/CAM و طراحی و برنامه ریزی مالی قابل استفاده است؟

پاسخ. یکی از ملاحظات مهم و اساسی در انتخاب یا به روز کردن سیستم MRP آن است که با سیستم های CAD/CAM ارتباط برقرار کند. برخی از سیستم ها دارای چندین رابط برای برقراری ارتباط با سیستم های دیگر هستند. این رابط میزان پیچیدگی را در گسترش و تکمیل صورتحسابها و فهرستهای کالا کاهش می دهد.

 

 

8-   رضایت کاربر سیستم

سؤال. آیا سیستم MRP در قبال اطلاعات مهم که برای کارمندان یک شرکت مهم و حیاتی هستند، پاسخگو است؟‌

پاسخ. این سؤال نیاز به مرور و بررسی دوره ای دارد. توانایی سیستم در پاسخگویی به شرایط و اطلاعات می توانند با بهره گیری از تکنولوژی های جدید افزایش یابد.

-         آموزش و مدیریت کارمندان MRP

اکثر افراد در سازمانها از مزایای برنامه MRP بهره می برند. کارمندان می توانند در زمانبندی، برنامه ریزی، مدیریت مواد اولیه و به روز کردن داده ها از آن استفاده کنند. برای استفاده و بهره گیری مناسب از قابلیتهای این سیستم ابتدا باید کارمندان را آموزش داد. هر چه دانش و آگاهی در این رابطه بیشتر باشد می توان بهره برداری بهتری از سیستم های کنترلی و طراحی و برنامه ریزی تولید بعمل آورد. در رابطه با استفاده از نرم افزار باید آموزش ویژه صورت بگیرد. تولید کنندگان نرم افزار کنونی در حال حاضر بهمراه نرم افزار، بسته های آموزشی نیز ارائه می کنند و در آن استفاده از نرم افزار بصورت دقیق و بخش به بخش توضیح داده شده است. مدیران و ناظران باید در بهره گیری از این برنامه دارای دانش و آگاهی بیشتری باشند. با بهره گیری مطلوب و کامل از قابلیتهای آن، مدیران می توانند تغییرات مطلوب و تأثیرگذار را در سیستم ایجاد کنند. در رابطه با استفاده از حسابداری سالیانه دیدگاههای مختلفی وجود دارد. شکل 3-11 فهرستی از مثالها مربوط به نسبتها و روابط اندازه گیری مهم را ارائه کرده است. از آنها می توان برای بایگانی کارکرد و کارآیی اولیه و دنبال کردن نحوه عملکرد آن در آینده استفاده کرد. یک سیستم MRP کاربردی و اجرایی باید بتواند این معیارها را بصورت اتوماتیک ایجاد کند. در این رابطه باید نمونه گیری و محاسبه بصورت دوره ای انجام شود. برخی از معیارها مربوط به کارآیی و راندمان مالی شرکت است و سیستم MRPII می توانند در این رابطه کمک قابل توجهی ارائه کند. بکارگیری مطلوب سیستم MRPII در یک شرکت تنها با اصلاح معیارها و ملاکها امکان پذیر است. داده ها و مقادیر باید حداقل بصورت ماهیانه بررسی شوند. همواره در این فرآیند باید هدف بهبود و اصلاح کارآیی در محیطهای خاص مدنظر باشد.

-         طراحی توزیع امکانات و تجهیزات (DRP)

DRP را می توان بعنوان منطقی که از MRP سرچشمه گرفته در نظر گرفت و در آن برنامه ریزی توزیع و گسترش شبکه متناسب با نیاز مشتری صورت می گیرد. وقتی محصولات برای توزیع انتقال پیدا کردند برنامه ریزی چگونگی تحویل به مشتری انجام شده و فضای لازم برای انبار کردن طراحی می شود همین طور امکانات لازم تأمین می شوند. نرم افزار DRP در رابطه با انتقال محصولات از محل انبار تا محل تحویل به مشتری ارائه شده است. براساس داده های موجودی می توان نرم افزار DRP را تنظیم کرده و محیط و شرایط را بصورت مطلوب تعیین کنیم. منطق محاسبه امکانات و تجهیزات توزیع براساس طراحی و برنامه ریزی ظرفیت تولید شکل می گیرد. شکل 4-11 نشان می دهد که: صورتحساب MRP برای ماده A دارای نمودار درختی است. DRP بنظر می رسد در این رابطه طراحی اصلی و برنامه ریزی را انجام داده و آن را بصورت نمودار درختی B ارائه کرده است. جدول 20-11 یک مثال عددی از این ارتباط را نشان می دهد. در بخش بالای برگه A می توان فضای انبار برای کالای Y را ملاحظه کرد. فضاهای اصلی مورد درخواست بصورت RDC-10 و RDC-20 بیان شده اند. از نتیجه بدست آمده در فصل 20، بعنوان ورودی برای این مثال استفاده می شود و خواننده می تواند به خوبی ارتباط بین DRP و MRP را ملاحظه کند. ارتباط عددی بیشتر DRP و MRP در این مثالها ارائه شدند و در این رابطه باید گفت DRP براحتی و به سادگی توسط کامپیوتر به MRP متصل نمی شود. ارتباط بین DRP و MRP ، طرح اصلی و برنامه ریزی اصلی است که نشان دهنده چگونگی تصمیم شرکت برای مواجه شدن با آینده و رخدادهای بعدی است. از روش سعی و خطا برای ایجاد یک طرح قابل مشاهده برای عملکرد استفاده می شود. طرح مربوطه براساس برنامه ریزی و زمانبندی اصلی شکل می گیرد.

-         جمع بندی و نتیجه گیری:

سیستم های MRP گروه وسیعی از ابزار و امکانات مهم و تکنیکهای مرتبط با بدنه APICS را ارائه می کنند که سبب ارائه طراحی و برنامه ریزی تخصصی و حرفه ای و اجرای فرآیندهای اجرایی می شود. وقتی این دانش بدرستی بکار گرفته شود و کارمندان آموزش دیده به خدمت گرفته شوند، MRP و MRPII می توانند بالاترین سطح رضایت را از عملکرد ایجاد کنند. به این ترتیب می توان بیشترین راندمان و کارآیی را از فعالیتهای تجاری در این عصر اطلاعات بدست آوریم.

 

-         جدول 1-11 صورتحساب و فهرست های ساخت و تولید برای موارد Y , X

کد سطح پائین

واحدهای

اندازه گیری

مقدار هر مؤلفه برای هر والد

توضیح

بخش

0

1

1

2

1

2

 

متر

each

each

each

each

 

0.75

1

0.01

2

1

مدل یویوی X

رشته

peg مرکزی

Dowel stock

انتهای گرد

مانع چوبی

01

05

04

09

03

06

جدول 2-11 برنامه ریزی و زمانبندی اصلی

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

مورد

60

300

65

65

65

85

95

75

مدل X

0

50

100

300

300

300

200

350

مدل Y

جدول 3-11 طراحی تجهیزات و امکانات مواد اولیه (MRP) ، مدل محصول X ،‌ بخش 1 .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

60

300

65

65

65

85

95

75

 

 

 

 

 

 

 

 

20

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

0

0

0

0

0

80

0

 

640-

580-

280-

215-

150-

85-

0

15

70  دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

 

 

 

 

 

 

80

تحویل سفارش طراحی شده

 جدول 4-11 مدل MRP محصول X ، بخش 1.

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

60

300

65

65

65

85

95

75

 

 

 

 

 

 

 

 

20

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

0

0

0

0

0

80

0

 

640-

580-

280-

215-

150-

85-

0

15

70  دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

 

 

 

 

 

 

80

تحویل سفارش طراحی شده

جدول 5-11 مدل MRP محصول X ، بخش 1.

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

60

300

65

65

65

85

95

75

 

 

 

 

 

 

 

80

20

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

60

300

65

65

65

85

0

0

 

0

0

0

0

0

0

0

15

70  دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

60

300

65

65

65

85

 

تحویل سفارش طراحی شده

جدول 6-11 مدل MRP محصول X ، بخش 2 .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

0

50

100

300

300

300

200

350

 

 

 

 

 

 

 

 

300

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

50

100

300

300

300

130

0

 

0

0

0

0

0

0

0

70

120  دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

 

50

100

100

300

300

130

تحویل سفارش طراحی شده

جدول 10-11 گزینه C5 مؤلفه MRP ، بخش 5 .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

0

45

5/362

8/123

8/273

8/273

8/288

5/97

 

 

 

 

 

 

 

 

20

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

0

1000

0

0

0

0

0

 

1005

1005

1050

5/312

3/435

710

8/983

1273

1350 دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

 

 

1000

 

 

 

 

تحویل سفارش طراحی شده

جدول 11-11 گزینه C6 مؤلفه MRP بخش 6 .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

0

0

120

700

330

730

730

760

 

 

 

 

 

 

 

 

200

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

0

200

600

400

600

800

600

 

90

90

90

10

110

40

170

100

60 دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

10

 

 

200

600

400

600

800

600 تحویل سفارش طراحی شده

جدول 12-11 گزینه C7 مؤلفه MRP بخش 7 .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره گذشته

0

0

0

5

0

5

5

0

 

 

 

 

 

 

 

 

0

تجهیزات و امکانات دریافتهای برنامه ریزی شده

0

0

0

10

0

0

10

0

 

7

7

7

7

2

2

7

2

2  دریافتهای سفارش طراحی شده توازن و تعادل

 

 

 

 

10

 

 

10

تحویل سفارش طراحی شده

 جدول 13-11 جدول پیش بینی ها بهمراه سفارشهای شرکت

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره زمانی

90

110

130

140

 

 

 

 

ملزومات و تجهیزات

 

 

 

 

 

 

 

 

دریافتهای برنامه ریزی شده

 

 

 

 

 

 

 

 

On hand

 

 

 

90

110

130

140

 

سفارشات طراحی شده

 جدول 14-11 ملزومات و امکانات طراحی کلی

8

7

6

5

4

3

2

1

دوره زمانی

105

125

145

155

 

 

 

 

ملزومات و تجهیزات

 

 

 

 

 

 

 

 

دریافتهای برنامه ریزی شده

 

 

 

 

 

 

 

 

در دسترس

 

 

 

105

 

145

155

 

سفارشهای  طراحی شده

جدول 15-11 سفارش ملزومات و امکانات MRP موردی

تحویل سفارش طراحی شده

دریافتهای سفارش طراحی شده

نیاز معین

Projected

OH

دریافتهای برنامه ریزی شده

ملزومات

تاریخ

0

0

0

0

22

22

11/9

36

36

36

0

0

36

19/9

30

30

30

0

0

30

21/9

50

50

50

0

0

50

25/9

30

30

30

0

0

30

18/10

54

54

54

0

0

54

7/10

 جدول 16-11 نمایش تحویل سفارشات

کد وضعیت

UM

مقدار مورد نیاز

توضیح

مورد

00

In

36

پایه، چهارچوب

10137

00

Ea

72

جهت، چهارچوب و weldment

11286

90

Ea

36

چهارچوب، تنظیم و تعیین شرایط

10291

ادامه جدول 16-11

اقدامات قانونمند

کد وضعیت

زمان اجرا

تنظیم عملکرد

زمان اجرا

تنظیم std

توضیح عملیات

مرکز کاری

سازمان

کاربر

00

00/0

00/0

72/42

30/2

نصب

21

254

01

00

00/0

00/0

30/3

10/0

نقاشی

03

276

02

جدول 17-11 نمایش ملزومات و امکانات MRP موردی

سفارش طراحی شده تحویلی

 سفارش طراحی شده دریافتی

نیاز معین

Projected

OH

اقدامات برنامه ریزی شده

امکانات

تاریخ

 

 

 

 

 

108

تعیین شده

 

 

 

 

 

200

امنیت

300

300

268

268-

0

308

11/9

 

 

 

232

 

 

12/9

100

100

63

237

0

95

14/9

200

200

193

207

0

230

18/9

100

100

43

257

0

50

20/9

0

0

0

202

0

10

26/10

جدول 18-11 تحلیل نرم افزار برنامه ریزی

جایگاه پردازش اولیه

Mainfram

مینی کامپیوتر

میکروکامپیوتر

نوع تجارت

 

X

X

فروش

 

X

X

تولید براساس سفارش تکرار

 

X

X

فرآیند پیوسته و مداوم سرویس و خدمات

جدول 19-11 تحلیل کاربردی نرم افزار موجود

مقادیر نامی

توضیحات

ضررهای اصلی

زمان

3

2

1

0

 

 

 

 

 

 

 

 

13- دریافت 160517 برحسب سفارش 160501، دریافت 136929 برای انبار کردن.

 

 

 

 

 

 

 

14- بررسی هزینه ها در تمام سطوح برای 160501 و 594822 برای تخمین و تقریب، طراحی و اجرا.

 

 

 

 

 

 

 

15- افزودن 160501 به فهرست کالای موجود.

 

 

 

 

 

 

 

16- موارد صورتحسابها و انتقالی 141574 و 160501 برای مشتری

 

 

 

 

 

 

 

17- بررسی وضعیت مرکز کاری و میزان بار کاری

 

 

 

 

 

 

 

18- طراحی ظرفیت و امکانات و مرور و بازنگری

 

 

 

 

 

 

 

19- بررسی وضعیت پروژه برای 160501 ، 594822

جدول 20-11 فضای سرویس دهی شرقی و مراکز توزیع منطقه ای غربی، مدل محصول Y .

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

تقاضا برای RDC-10

0

0

100

150

100

100

50

50

تقاضا برای RDC-20

0

0

100

100

100

50

100

0

تقاضای دیگر

80

80

80

80

80

80

80

80

کل تقاضا برحسب میزان سفارش

80

80

280

330

280

230

230

130

دریافتی طراحی شده

50

100

300

300

300

200

350

0

توازن و تعادل

110

140

120

100

130

110

140

20

150 سفارش کارخانه ای طراحی شده

 

50

100

300

300

300

200

350

 

سفارش کارخانه ای طراحی شده

هفته

8

7

6

5

4

3

2

1

مورد

60

300

65

65

65

85

95

75

محصول X

0

50

100

300

300

300

200

350

محصول Y

برنامه ریزی و زمانبندی اصلی

هفته

 

8

7

6

5

4

3

2

1

مورد

60

300

65

65

65

85

95

75

مدل X

0

50

100

300

300

300

200

350

مدل Y

 

 

 

«طراحی و برنامه ریزی منابع و امک
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:36
0 نظر

« طرح ریزی توزیع نیازمندیها »

« طرح ریزی توزیع نیازمندیها »

   طرح ریزی توزیع نیازمندیها ((DRP اولین بار بعنوان یک روش فنی برای طرح ریزی عملیاتهای توزیع و پخش شرکتهای تولیدی ارائه و مورد توجه قرار گرفت. بعنوان یک نتیجه تجربی که توسط این روش در شرکتهای تولیدی بدست آمد DRP می توانست برای اکثر انواع و نمونه های عملیاتی توزیعی و پخش و فرآیند های مرتبط بکار گرفته شود. DRP امکان هماهنگ کردن سیاستهای کاری سازمانها و شرکتهای چند گانه را فراهم کرد، حتی در مواردی که عملیاتهای تولیدی و توزیع در سازمانها و شرکتهای مختلف و متفاوت یا توسط ساختارهای مشارکتی (بصورت اشتراکی) انجام می شوند. ایده و طرح DRP فعال کننده و محرک زنجیر(supply-chain) است که در آن مسأله اصلی برقراری توازن و تعادل دارائی و هزینه های اجرای عملیات در حالی است که بتوان سرویس دهی مطلوب در سطح کل جهان را به مشتری ارائه داد. DRP کارایی و قابلیت اصلی برای چنین اقداماتی نظیر سرویس دهی به مشتری، مدیریت فهرست کالا و دارائی ، خرید ، سودمندی و تأثیرگذاری تولیدی و حداکثر میزان سود را بهبود می بخشد.

DRP از تکنیکهای طرح ریزی مرحله ای زمانی که بسیار شبیه MRP هستند و در فرآیند ساخت و تولید بکار می رود، استفاده می کند. با استفاده از تکنیک طرح ریزی مرحله ای زمانی در هر دو مرحله توزیع و ساخت و تولید بسیاری از مشکلات تجارت و داد و ستد که ناشی از تولید و توزیع هستند به طرز چشمگیری کاهش می یابند. فلسفه و اصول مدیریتی DRP در رابطه با مدیریت توزیع همانند توزیع و گسترش زنجیر- موجودی (supply-chain)  در رابطه با تولید است، حتی وقتی که شرکتهای مستقل دراین فرآیند شرکت داشته باشند. DRP امکان مشارکت بین رقبای تجاری تولید کننده و توزیعی را فراهم و انگیزه ها برای فعالیت بصورت یک واحد یکپارچه را در آنجا ایجاد می کند. بصورت قراردادی و متداول آنها سازمانها و شرکتهای مستقل و جدایی بودند. این تفکیک و جدایی سبب بروز پیچیدگی و ناکارآمدی و ضررهای مالی ناشی از فرآنندهای مختلف و سیستم های گوناگونی و حتی اهداف پیچیده و تصمیماتی دشوار از نظر اجرایی شود.

این الحاق و یکپارچگی در طرح ریزی نیازمندیهای توزیعی در یک شیوه و روش مدیریتی برای طرح ریزی اهداف و مقاصد توزیعی و کنترلی بنام DRPII شناخته می شود. این امر بسیار شبیه الحاق و یکپارچگی طرح ریزی نیازمندیهای مواد اولیه (MRP) در یک فرآیند کاملتر و گسترده تر مرتبط با طرح ریزی منایع ساخت و تولید و کنترلی است که بنام MRPII شناخته می شود. لغات و اصطلاحات جدیدی برای این منظور ساخته شده اند که شرکتها یاد بگیرند چگونه به یکدیگر الحاق یافته و یک واحد یکپارچه شوند و برهمین اساس از سیستم های کامپیوتری واحد استفاده کرده و MRPII را با DRPII تلفیق کنند تا بصورت یک فرآیند کنترلی و اطلاعاتی مدیریتی سیاستها و راهبردها درآیند.

- ایده اساسی و پایه ای DRP

DRP ، طرح ریزی تغییرات و تحولات مواد خام از نظر ورود به انبار، میزان استفاده و مصرف و خروج کالا و شبکه توزیعی است. DRP مواد موجود را که در فهرست کالا و موجودی ثبت شده در نظر می گیرد این مواد، موادی هستند که می توان آنها را وارد شبکه توزیعی کرد تا پاسخها و نتایج لحظه ای را بتوان در رابطه با درخواست و نیازهای مشتری ارئه کرد.

- طرح ریزی مرحله ای زمانی

طرح ریزی مرحله ای زمانی جزو اصلی DRP  و MRP است. DRP برای بازسازی و زیرسازی مجدد طرح ریزی توزیع بصورت یک تکنیک استاندارد در می آیند.  تکنیکهای  طرح ریزی ظرفیت می تواند برای تعیین نیازمندیها و تجهیزات حمل و نقل، انبار و دیگر منابع مهم مورد استفاده قرار بگیرد. با استفاده از اطلاعات سیاستهای DRP ، مدیریت می تواند منابع توزیع را برای حمایت و پشتیبانی از استراتژی های تجاری آینده شرکت بصورت کلی و جامع بررسی کند. تنهاMRP امکان پیشرفت و تکمیل JIT را برای اقدامات DRP ساخت و تولیدی در زمینه ارزیابی و بررسی یک فلسفه و طرح JIT در مورد توزیع و دیگر اقدامات و محیطهای غیرتولیدی را فراهم می کند. این امر بدان دلیل رخ می دهد که MRP و DRP یک مفهوم و تعریف عملیاتی و کاربردی در رابطه تعریف (just-in-tim) «دقیقآ لحظه ای» را ارائه می کند. DRP ، تغییرات و تحولات مواد را در ورودی، داخل و خارج از شبکه توزیعی طراحی می کند. این سیستم برای اصلاح و بهبود کارآیی و قابلیت دارائی و کالا در شبکه های توزیعی تکمیل شد. اهداف مربوط به آن بهبود کارایی و قابلیت کیفیت تحویل کالا (محصول) به مشتری و حداقل کردن میزان مصرف مواد اولیه و موجودی و بدست آوردن هزینه های توزیع کلی کمتر، بودند.کاربرد اصلی DRP، طراحی میزان تغییرات مواد در شبکه توزیع است. این هدف، طرح ریزی بازسازی و زیرسازی مجدد سفارشات توسط تولیدکننده ها یا مصرف کنندگان را نیز در برمی گیرد. بدین ترتیب زمان صرف شده، متناسب با میزان سفارش و مصرف مشتری اصلاح می شود. بعنوان یک نتیجه DRP تمامی اقدامات و فعالیتهای زیرسازی مجدد را برای بهبود فهرست کالا و موجودی متناسب با سطوح تعریف شده مدیریتی از تمام جهات، درزمینه شبکه توزیع را طراحی و طرح ریزی می کند.

- هدف اولیه از بکارگیری DRP :

   هدف اولیه از DRP بدست آوردن فهرست کالا و موجودی متعادل و متوازن در تمامی نقاط و حالتهای مناسب در شبکه است. در محیط لحظه ای کنونی (که دارای تغییرات لحظه ای است) این امر بدان معنی است که می توان بکمک آن پاسخهای سریع، لحظه ای و مناسب را در واکنش به درخواستهای مشتری در فهرست کالا و موجودی و شبکه توزیع اعمال کرد. هرشرکتی را که در نظر بگیرید دارای فعالیتهای تولیدی یا توزیعی است. DRP قادر است کارایی و قابلیت منایع توزیع مواد (خام)، سرمایه گذاری در فهرست کالا و موجودی و سرمایه گذاری کاری (تولیدی) را اصلاح کند.

- ارتباط طرح ریزی توزیع

   DRP یک ارتباط (رابط) در یک شرکت است و اطلاعات لازم را برای بخش مدیریت در رابطه با مراحل تولید و فعالیت شرکت که اطلاع از آنها برای اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات در شبکه لازم و ضروری لازم است ارائه می کند، تا بدین ترتیب بتوان به اهداف طرح تجاری دست یافت، زمانی که طرح تجاری بنا به دلیل میزان مواد(اولیه) موجود قابل اجرا و عملی نباشد، اطلاعات DRP و MRP بعنوان ملاک و شاخص در نظر گرفته شده ، بدین ترتیب طراح این امکان را خواهد یافت تا تغییرات و چیدمان مجدد را برای ارائه طرح تجاری مطلوب و اعمال تغییرات تأثیرگذاردرآن انجام دهد.قهرست کالای کلی براساس زنجیر موجودی(supply chain)  تهیه می شود و تنها بدین وسیله مدیران می توانستند به تغییرات و رخدادها پاسخ مناسب داده و فرآیند تجاری را بصورت مطلوب ادامه دهند. در گذشته محدوده ها و مرزهای سود بسیار بزرگتر و میزان رقابت کمتر بود همین طور فهرست کالا و موجودی بصورت کلی و گسترده تهیه و مورد استفاده قرار می گرفت. شرایط اقتصادی، رقابت در عرصه جهانی و انتظارات مصرف کنندگان کنونی  لزوم بهره گیری از یک سیاست و خط مشی بدون رقابت و تنش را بخوبی تحمیل می کند.

- نگاهی شفاف و دقیق بر توزیع

   در رابطه با DRP برای انجام یک فعالیت> سیستم باید قابلیت نظارت و کنترل کلیه تغییرات و تحولات مواد (خام) را در شبکه زنجیر- موجودی داشته باشد. آگاهی از چگونگی تغییرات طرح ریزی شده برای هر واحد ذخیره محصولات (SKJ) امکان تصحیح اطلاعات را برای هدف متناسب با منابع تهیه و تولید فراهم کرده که در نهایت سبب کنترل و تحت نظر داشتن جریان JIT مواد خام یا (محصولات) خواهد شد. این نتایج بصورت قابل توجهی بر کیفیت خدمات به مشتری تأثیرگذار می باشند.

- just in time  (دقیقآ مبتنی بر زمان)

اهداف عملکرد مبتنی بر زمان شامل موارد زیر است:

·        تحویل محصولات طبق برنامه زمانبندی شده با تعداد مورد درخواست و نیاز مشتری ها

·        تحویل محصولی با کیفیت بالا بدون نیاز به افزایش زمان تولید

·        تعیین میزان تلفات و ضرر و زیان

·        بهبود و پیشرفت سودمندی و کارآمدی کارمندان و کارگران

·        پیشرفت و حرکت مداوم در جهت بهبود و اصلاح (عملیات تولیدی)

مدیریت فهرست کالا و موجودی باید با بهره گیری از طرح ریزی مرحله ای ازمانی که برای یک شرکت انجام شده ، صورت بگیرد تا در نهایت بتوان به اهداف نهایی نائل شد. طرح ریزی نقش مهم و اصلی را در ایجاد مواد اولیه موجود در آینده ای نزدیک برای ادامه تولید ایفا می کند. طرح ریزی بنام MRP در زمینه ساخت و تولید و DRP در زمینه توزیع نامیده می شود. پیش زمینه لازم برای توزیع JIT طرح ریزی مجدد مرحله ای زمانی برای DRP که باید حتمآ موجود باشد. DRP ابزار یا تجهیزات یا مواد اولیه طرح ریزی و بعنوان منبعی مهم و حیاتی برای برآورده کردن نیازها و درخواستهای مشتری محسوب می شود. DRP بهترین فرصت را برای دستیابی به توزیع مبتنی بر برنامه و زمان تعیین شده ، فراهم می کند. بدون DRP فرآیند توزیع باید براساس پاسخ به احتمال تصادفی یا میزان تقاضای مشتریان عمل کند که به هیچ عنوان عملکردی لحظه ای و منطبق بر برنامه زمانبندی شده نخواهد بود.

-  نمایش و توضیح منطق DRP :

   منطق محاسباتی مربوط به طرح ریزی نیازمندیهای توزیعی بسیار شبیه به چیزی است که در رابطه با طرح ریزی نیازمندیهای مواد اولیه (خام) از آن استفاده می شود. هر دوی آنها دارای داده های ورودی هستند. در MRP ، ورودی ها ، صورتحساب ساختار و اساس محصول با دقتی است که بتواند توازن و تعادل در فهرست کالا و موجودی و برنامه ریزی و زمانبندی تولیدی اصلی را ایجاد کند. در DRP ، ورودیها ساختار شبکه توزیعی هستند که توازن را برای درخواست روزانه یا هفتگی باری هر محصول در هر نقطه ای از شبکه برقرار کند.

- مثال: مثال زیر روش محاسبه DRP و تأکیدها و ضرورتهایی که به طراح گوشزد می شود را بدون کامپیوتر به طراح نشان می دهد، این امر در ابتدای هر مرحله رخ می دهد. طراح نیازی به مداخله در هر مرحله ندارد.

نرم افزار DRP شرایط را با در نظر گرفتن متغیر های مدیریتی و تغییرات زمانبندی ، محاسبه می کند. بعنوان مثال، نرم افزار کامپیوتری از یک قالب و چهارچوب سفارش طراحی شده افقی استفاده می کند. تعداد دوره های طرح ریزی در آینده بدون داشتن شرایط اولیه یا برنامه ریزی و زمانبندی امکان پدیر نیست. اگر برنامه کامپیوتری نیازی به ایجاد تغییرات یا برنامه ریزی و زمانبندی را در چهارچوب افقی تشخیص دهد ، این امر را توسط پیغامی به طراح منتقل می کند. این پیغام بیان می دارد که در شرایط موجود امکان برقراری توازن و تعادل بین موارد مورد نظر وجود ندارد و باید تغییراتی در نقاطی که تشخیص داده شده ، صورت بگیرد. این پیغام در هر توالی و ترتیب پیشروی برنامه تکرار می شود، ترتیب اولویت و تقدم بسیار مهم و حیاتی است زیرا در برخی از نقاط  و بخشهای فهرست کالا و موجودی ، تغییرات بسیار حیاتی و ضروری و در برخی دیگر دارای اهمیت چندانی نیستند.

-  ساختار شبکه توزیع

   شکل 1-20 مدل محصول را به همراه ارتباطات در شبکه توزیع شرکت را نشان می دهد. این شکل بسیار شبیه به صورتحسابهای گرافیکی (ترسیمی) مواد خام است که در MRP استفاده شده اند. فرض برآن است که باقیمانده خروجی های سمت غربی در 2 مراکز توزیع بنامهای DC1 و DC2  بکارگرفته شوند. DC1  تغذیه ناحیه غربی را تأمین می کند و DC2 تغذیه ناحیه جنوب غربی را تأمین می کند. خروجی های باقیمانده از بخش جنوب شرقی توسط DC3  مصرف و DC4 تغذیه جنوبی ترین بخش را برعهده دارد. با فرض اینکه DC1 و DC2 از مراکز توزیع ناحیه غربی بنام RDC10  تغذیه شوند و DC3 و DC4 از مراکز توزیع شرقی بنام RDC20  تغذیه شوند، این چهارچوب طراحی شده است.

فرض برآن است که 2  مراکز توزیع منطقه ای توسط تولید کنندگان و توزیع کنندگان اولیه (اصلی) زیادی پشتیبانی شوند. برای ساده سازی این مثال تنها سیاستهای کاری مربوط به یک محصول Y را توضیح می دهیم. محصول Y توسط یک شرکت تولید شده است، این شرکت مبدأ و محل تولید اصلی این محصول نامیده می شود ، پس از آن این محصول بوسیله DRP و از طریق RDC10 و RDC20  توزیع می شود.

- محاسبات DRP:

   مثالهایی که از DRP در این فصل مورد استفاده قرار گرفتند براساس دوره زمانی هفته ای طراحی شده بودند. هر نوع طراحی دوره ای دیگری نظیر روزانه یا ساعتی نیز می تواند انتخاب شود. اما غالبآ از نظر کاربردی دروه هفتگی استفاده می شود. برای این دوره نیز باید دوره هایی خاص در درون آن تعریف شوند. دوره های اولیه ممکن است چند روز باشد و پس از آن چند هفته ، سپس ماهانه یا در نهایت دوره های 3  ماهه تعریف شوند. سیستم ممکن است براساس دوره های تعریف شده عمل نکند و تنها منطبق بر ستونها و ترتیب توالی ثبت داده ها ، رفتار کند. محور افقی زمان متناسب با توانمندی واکنش و عکس العمل به شبکه تولیدی ، پیش می رود. انتخاب 8  هفته ای یک نمونه عادی برای برنامه ریزی و بررسی سیستم است.

جدول 1-20 یک طرح زمانی مرحله ای را برای محصول Y  نشان می دهد. DC1 مسیرهای متعددی را بهمراه محصولات متعدد دنبال کرده ، DC1 بعنوان یک طرح  DRP برای هر محصول که باید توزیع شود شناخته و بکار گرفته می شود. طرح DRP میان تقاضا را از یک هفته تا هفته آینده نشان می دهد برنامه ریزی متناسب با زمان است ، بدین ترتیب توازن و تعادل در رابطه با تولید متناسب تقاضا انجام می شود. برای این مثال ، میزان تقاضاهای تعدیل شده از کل خروجی ها برابر با 10 واحد برای محصول Y در هفته جاری ، ارائه شده اند. 10 واحد در هفته 2 ، 20 واحد در هفته 3 و به همین ترتیب. جدول نشان می دهد که در فهرست کالای موجودی DC1 ، 50 واحد از محصول Y وجود دارد. همین طور نشان می دهد که 10  واحد برای انتقال در هفته جاری بسته بندی شده اند و تا پایان هفته 40  واحد از انبار ترخیص و به مقصد ارسال می شوند. 10  واحد در هفته 2  انتقال خواهند یافت و 20  واحد نیز در هفته 3 . در انتهای هفته سوم 10  واحد خارج شده و این بدان معنی است که هفته چهارم ، 10  واحد موجودی داریم.

جدول 1-20 صفحه 6-20

   ثبت داده های در جدول 2-20 برای نشان دادن (میزان دستیابی) به اهداف صورت می گیرد. نرم افزازهای کنونی بصورت اتوماتیک میزان سفارشات را طرح ریزی و چندین دوره زمانی جلوتر را برای شرکت برنامه ریزی می کنند. ردیف سفارش طراحی شده« plenned order » به وضوح و بصورت دقیق نتایج DRP ثبت شده را بصورت یک پرونده طرح ریزی ارائه می کند. این بخش نشان می دهد که در هفته چهارم از شروع برنامه ریزی ، 10  واحد از محصول مورد نظر موجودی خواهیم داشت. این امر با استناد به 30  واحد درخواست مشتریان است که برای آنها ارسال شده است. در هفته پنجم توازن تا 30  کاهش می یابد. ترازهای منفی به همین ترتیب ادامه می یابند تا زمانی که در سیستم تصمیم به اصلاح و تصحیح گرفته شود. این تصمیم باید متناسب با میزان تولید، موجودی ، مسائل مالی ، حمل ونقل ، زمانبندی تحویل کالا به مشتری و عوامل بسیار دیگر صورت بگیرد.

جدول2-20 صفحه6-20

   جدول 3-20 مروری بر جدول 2-20 است که نشان می دهد طراح از میزان 30  سفارش درهفته سوم وارد عمل شده و در فرآیند دخالت کرده است ، این امر دقیقآ از هفته 4  در DC1  رخ داده که سبب حذف تراز منفی ایجاد شده قبل از این مرحله شده است . این حالتهای گذرا بسیار متفاوت و متنوع هستند. در مرحله ای از زمان برخی از داده ها به میزان حداکثر خود می رسند این در حالی است که پایگاه داده مربوط به طراحی اولیه این مقادیر بصورت ثبت شده ، موجود بوده و حفظ می شوند. مقادیر مربوط به ستون داده های گذشته (past-due) مربوط به مواد (اولیه) در طی دوره گشته و توسط مرکز توزیع دریافت و جمع آوری نشده اند در این حالت تقدم طرح ریزی مجدد و اصلاح دوباره ، با فهرست و لیست داده های جاری است. وقتی درخواستی فراتر از میزان مورد پیش بینی دریافت شده و منابع موجود برای پاسخگوئی به آن کافی نباشند، توازن بهم خورده و میزان ذخائر مربوط به آینده دچار کاهش می شود. علاوه بر آن سفارشات جاری نیز دچار تاخیر می شوند. جدول 3-20 بازنگری دقیق تری را صورت داده و نشان می دهد طرح جاری برای DC1  که پس از دریافت سفارشات باقیمانده در طرح ریزی افقی اعمال شده براساس طرح ریزی محدد و دقیقآ مبتنی بر زمان (تحویل کالا) ارائه شده است

جدول 3-20 صفحه 7-20

   جدول 4-20 طرح توزیع را برای DC2  نشان می دهد که خروجی های باقیمانده مشابهی همانند آنچه برای DC1  بکار گرفته شده ، استفاده شده اند با این تفاوت که از نظر منطقه جغرافیایی اختلافاتی وجود دارد. این جدول نشان می دهد که DC2  دارای 10  واحد از محصول Y بصورت موجود ، این در حالی است که در هفته گذشته میزان سفارش به 20  واحد افزایش یافته  ، البته این جهش یک تغییر گذرا بوده و زمانبندی و برنامه ریزی در مورد DC2  برای هفته جاری انجام شده است. 10  واحد علاوه بر 20  واحد قبلی و 5  واحد افزایش گذرا که جمعآ 23  واحد بوده در انتهای هفته جاری بعنوان ذخیره در انبار نگهداری می شود. تقاضاهای بیشتر را می توان با برنامه ریزی در هفته دوم تا 40  واحد و 50  واحد برای هفته چهارم پاسخگو بود. تقریبآ همه نرم افزارهایی که امروزه بکار گرفته می شوند ، ترازهای منفی را می توانند در هر دوره زمانی تصحیح کنند. برای دسترسی به اهداف مورد نظر در این مثال تنها از نظر منطق DRP استفاده شده است. در مرحله بعدی بحث در رابطه با چگونگی ارتباط بهتر توسط نرم افزار کامپیوتری انجام می شود.

- در مراکز توزیع کنونی، DC3  و DC4 مربوط به مراکز توزیع غربی هستند.

جدول 4-20 صفحه 7-20

   جدول 5-20 تغذیه هجده DC3 را نشان می دهد که در آن 10  واحد ایمنی بصورت ذخیره شده است ، این مقدار به جز میزان تقاضای ثابت است. میزان انتقال کالا باید در حداکثر مقدار 20  واحد طراحی شود، حتی DC3  که دارای کمترین درآمد برحسب دلار است دارای زمان مختص به خود است. این مقادیر در طی بازسازی مجدد چرخه بصورت هفتگی اعمال می شوند.

جدول 5-20 صفحه 8-20

   جدول 6-20 میزان تقاضا را با دوره فصلی در DC4  نشان می دهد. به این نکته توجه کنید که مقادیر طرح بصورت طبیعی از DRP و از تغییرات مقادیر مربوط به تغییرات تقاضا بدست آمده اند. این امر در کل زنجیر در حال توازن با تقاضا اعمال می شود، بدین ترتیب مقادیر و داده های لازم در رابطه با محل کارخانه در طی زمانبندی و برنامه ریزی تولید اصلی بدست می آیند.

جدول 6-20 صفحه 8-20

- مراکز توزیع منطقه ای :

   2 مراکز توزیع غربی که توسط مرکز توزیع منطقه ای تغذیه می شوند را RDC10  می نامند. جدول 7-20 میزان سفارشات طراحی شده برای DC1 و DC2  برای کلیه تقاضاها برحسب RDC10  را نشان می دهد. جدول 8-20 را ملاحظه کنید که در آن سیاست ساخت و تولید بدون هیج امنیتی در ذخیره RDC10  اعمال شده ، میزان ذخیره با ایمنی بالا تنها برای سیاستهای تولیدی در مقیاس بالا در نظر گرفته می شوند.

جدول 7-20 و 8-20 صفحه 9-20

- تقاضای مربوط به مراکز توزیع منطقه ای

   تقاضای مربوط به مراکز توزیع منطقه ای ، RDC10 و RDC20  توسط انبار اصلی تأمین می شوند در رابطه با پیش بینی تقاضاهای مربوط به آینده ، داده ها در جدول 9-20 داده شده اند. تقاضاهای انبار اصلی مرتبط با فعالیتها و عملیاتهای تولیدی و تأمین نیاز در رابطه با برنامه ریزی تولیدی اصلی می باشند. توجه کنید که MPC در هفته 6 بر اساس 650  انتقال به انبار اصلی در نظر گرفته شده است. این میزان سفارش از آنجایی ناشی می شود که در طرح در حین طراحی در مورد RDC10 و RDC20  کمی اضافه تر و دست بالا در نظر گرفته است. در حین پیش بینی DC ها برای هفته های 7 و 8  در طراحی افقی ، MPS برای برقراری توازن تولید با تقاضا تنظیم خواهد شد. این مثال نشان می دهد که چگونه DRP بصورت تصادفی ، درخواستهای مربوط به کلیه مشتریان را در رابطه با مراکز توزیع بکار می گیرد. این داده ها حتی فراتر از آن میزان تقاضای تصادفی را در حالت زمانی مرحله ای ، برنامه ریزی و تقاضای مستقل را ارائه می کند.

   در اصل ، شبکه می تواند دارای تعدادی مراکز توزیع اولیه و ثانویه باشد که به یکدیگر گره خورده اند. ملاحضات و بررسیها به گونه ای انچام می شوند که توازن و تعادل همه جانبه بر سیستم حاکم شود ، چه از نظر خدمات پس از فروش به مشتریان ، فهرستهای کالا و موجودی و هزینه های پردازش اطلاعات.

جدول 9-20 صفحه 10-20

- نقش طراح

   در هر سیستمی نظیر DRP، فردی باید بعنوان ناظر که توانمندی تحلیل را داشته باشد و تصمیمات درست را در شرایط سخت بگیرد ، مورد استفاده قرار بگیرد. در حالت DRP که نقش طراح بسیار ویژه و حساس است. وظیفه طراح ، بهبود و اصلاح کارآیی سیستم DRP است.

- قضاوت و تصمیم گیری طراح :

   در رابطه با DRP برای مراکز غربی ، تقاضاهای مربوط به مراکز توزیعی چنانکه در ثبت طراحی و طرح ریزی DRP برای DC3  نشان داده شده اند، داده های ثبت شده DRP برای تقاضای دوره ای فصلی برای DC4  توسط RDC20  به کار گرفته شده اند و در جدول 10-20 نشان داده شده اند. توجه کنید که طراح بیش از آنچه لازم بوده وارد جزئیات در هفته 6 شده است. این امر نشان می دهد که طراح سعی دارد قضاوت صحیح و تصمیم گیری مناسب را در انتهای طرح ریزی افقی انجام دهد. طراح تصمیم می گیرد که تقاضاهای مربوط به 100  مورد را در هفته 5 و 6 تعیین کند و بدنبال آن میزان تقاضا ها برای هفته 7 و 8 را تغییر می کند. در اولین مرحله تلاش برآن است که تا پایان مسیر افقی ادامه یابد. نکته قابل توجه آن است که سفارشات  طراحی شده تنها برای برخی از هفته ها نیست . DRP داده های پیش بینی و بروز سازی شده را در سیستم DRP وارد می کند . طراحی مجدد با خروج این داده ها از سیستم صورت می گیرد، مسیر تغییرات و اصلاحات به گونه ای است که میزان وابستگی به نتایج مقایسه ای پیش بینی شده ، کمتر و کمتر شود. در دوره زمانی 1 ،  طراح تنها بعنوان طراح نحوه توزیع عمل کرده ، MPS ساخت و تولید ، امکان به واقعیت پیوستن پیش بینی ها را از مبنای صفر بررسی می کند.

جدول 10-20 صفحه 11-20

- نقش تغییرات طراح :

   نرم افزار طرح ریزی مرحله ای زمانی MR/DRP بصورت مداوم برای اصلاح و تکمیل نتایج نسبت به حالتهای اولیه در اواسط دهه1960 (MRP) و اواسط دهه (DRP)1970 مورد استفاده قرار گرفته است. اصلاحات نرم افزاری بصورت مستقیم در این جهت صورت گرفته اند که توانایی محاسباتی نرم افزار را برای کل فرآیند افزایش داده و بتوانند مثلآ میزان سفارشات توسط محاسبات نرم افزاری با دقت بالا تعیین کند. بدین ترتیب شناسائی حالتهای غیر معمول در طی برخی دوره ها آسانتر می شود. این نرم افزرا قادر است ضمن محاسبه ، عملیات بررسی و تست نتایج را برای یک سری از شرایط مختلف که توسط طراح و متخصص نرم افزار برای آن فهرست شده اند ، انجام دهد. این مثال دقیقآ در این رابطه بحث می کند که DRP یک تکنیک طراحی است که در آن سیستم مدیریتی بر اساس اطلاعات تأئید شده که دائمآ از طرف طراحان بررسی و نظارت می شوند ، مورد محاسبه و تحلیل قرار می گیرد. در این حالت DRP یک سیستم مدیریتی است و نه یک سیستم کامپیوتری.

- گزارشات و نتایج مورد انتظار

   جدول 11-20 یک نمونه عمومی و عادی از پیامهای مورد انتظار را با رعایت تقدم و اولویت نشان می دهد. این گزارشات بر اساس اولویتی که از قبل تعیین شده است ، طبقه بندی می شوند. بالاترین تقدم مربوط به موردی است که دارای بیشترین اهمیت است. در این حالت طراح باید با مرور یک SKU که میزان موجودی انبار را متناسب با حالت گذرا نشان داده و عملکرد صحیح را بیان می کند، تصمیم گیری کند ، طراح در مرحله اولیه باید در SKU به دنبال اولین محلی باشد که توازن برقرار شده است. وقتی طراح پیامها را از لیست تقدم فراخوانی می کند تمامی پیامهای موجود در یک لحظه از فهرست مربوطه فراخوانی می شوند و در اختیار طراح قرار می گیرند. بدین ترتیب طراح می تواند تمامی مشکلاتی که توسط کامپیوتر تشخیص داده شده را ملاحظه و در طراحی فردی خود، تجدید نظر کند، پس از بازنگری پیامها و انجام اصلاحات توسط طراح ، طراح به گونه ای عمل می کند که پیامها را یک پس از دیگری حذف کند ، این اقدامات در تاریخچه و اسناد نرم افزار باقیمانده تا در صورت لزوم در مراحل بعدی بروزسازی از آنها استفاده کند.

جدول 11-20 صفحه 12-20

- نقش کنونی طراحان DRP:

   نقش یک طراح در حال حاضر بسیار مهم و تعیین کننده است زیرا اطلاعات جدی و مهم را در بسته های نرم افزاری MRP/DRP ایجاد کند. نقش طراح در اصل یک کنترل کننده است. این اطلاعات او سبب می شود تا اشکالات در سیستم شناخته شده و از بروز مجدد آنها جلوگیری شود. با رفع این ایرادات فضای اضافی برای محاسبات عملیات های گوناگون از بسیار ساده تا پیچیده فراهم می شود. در نتیجه زمان مورد نیاز نیز بشدت کاهش می یابد. بدین ترتیب با یک پیام 30 ثانیه ای صوتی می توان کلیه پیامهای نوشتاری را حذف کرد. همین طور عملکرد کامپیوتر را در بخشهای پیش بینی و طراحی مبتنی بر نیازمندیهای مرحله ای زمانی بهبود بخشید.

- متغیرهای طرح ریزی :

نکاتی که طراح باید مورد توجه قرار دهد بشرح زیر هستند :

-         انتخاب ابعاد الگوریتم  

-         انتخاب میزان ایمنی و امنیت موجودی

-         تنظیم و تعیین متغیر ایمنی موجودی

-         الگــــــوریتم مبتنی بر زمان

-         تنظیم مؤلفه مبتنی بر زمان

-         تخصیص یک شناسه به فهرست کالا و موجودی مناسب (ABC)

-         انتخاب الگوریتم پیش بیـــنی

-         تنظیم و تعیین متغیر پیش بینی

- پایه و مبنای DRP :

DRP بر روی 3  اصل پایه ای و اصولی استوار است که MRP نیز بر اساس آنها عمل می کند. در MRP آنها صورتحساب مواد خام ، کالا و موجودی صحیح و دقیق و برنامه ریزی مبتنی بر واقعیت تولیدی در DRP آنها صورتحساب شبکه توزیع ، فهرستهای کالا و موجودی و پیش بینی های واقعی در رابطه با میزان تقاضاها.

- خصوصیات و ویژگیهای بنیادین DRP :

   شکل 1-20 ماهیت شبکه های توزیعی را نشان می دهد. نتایج منطبق بر زمان دارای بهترین مقادیر هستند ، ماهیت جغرافیایی شبکه های توزیعی و هزینه های حمل و نقل معمولآ در جابجــایی و انتقال مواد ، ناچیز محسوب می شوند. ارتباط بین نقاط  توزیع شبیه بـه روابط جزء- والد (component-parent) است که در کل شبکه ساخت یافته اعمال شده است. مثال نشان دهنده منبع و ارتباطات توزیعی است. صورتحساب مواد بصورت اختلاف بین والدها و اجزاء ارائه شده است تا بدین ترتیب ارتباط برای هر واحد نگهداری محصول (SKU) تعریف شود، این بدان معنی است که منبع اولیه باید در هر مرحله بعنوان جزئی از شبکه توزیع تعریف شود. منابع متغیر ممکن است توسط سطوح فرعی کنترل و اداره شوند و یا آنکه با استفاده از چندین منبع موجود اداره شوند. تفکیک مطلوب نیازمندیها تا پائین ترین مرحله و پس از آن شروع مرحله بعدی بدین ترتیب صورت می گیرد. این امر می تواند بصورت بسیار مشابه با آنچه در فهرستهای طرح ریزی در سیستم های MRP استفاده شد بکار گرفته شود.

- نیاز به فهرستهای کالا و موجودی دقیق و صحیح :

   واضح است که فهرستهای موجودی صحیح برای DRP همانند MRP دارای جایگاه کلیدی هستند و تکنیکهای مشابهی برای ارائه و نگهداری آنها با دقت بالا وجود دارند.

- تقاضای مستقل از توزیع :

   مثال چگونگی ساختار توزیعی را می تواند تشریح کند که همانند روش ساختار تولید برای صورتحساب مواد اولیه است. این امر نشان می دهد که فهرست مواد می تواند در داخل شبکه توزیع گسترش یابد. شروع با نقطه توزیع نهایی است و ذخیره در بالاترین سطح نگهداشته می شود، به گونه ای که در پایان توزیع در همه نقاط متقاضی میزان موجودی به حداقل مقدار خود برسد. سطح پایین تر بصورت سطوح فرعی تا رسیدن به نقطه نهایی تعریف می شود ، این ساختار تولید ، شبکه توزیع را برای هر جزء ویژه تعریف و صورتحساب توزیع آن را برای ومواد (اولیه آن) تهیه می کند. این ساختار تولیدی جدید روشی را برای پشت سرهم چیدن نیازمندیها و بازگشت به نقاط و تولید (مجدد) ارائه می کند.

- توزیع طرح ریزی مرحله ای زمانی

   تکنیکهای طرح ریزی زمانی مرحله ای (MRP/DRP) بسیار موثرتر از هر روش دیگری هستند. در مراحل اولیه در سیستم های طرح ریزی ساخت و تولید برای توزیع ، لازم است تا وابستگی به نقاط تعیین شود. در شبکه های توزیع بزرگتر توافق بر آن است که میزان تقاضا نقاط توزیع بصورت فردی بعنوان مقدار اولیه در نظر گرفته شود. بدین ترتیب میزان پاسخهای تصادفی غیرقابل انتظار چندان زیاد نخواهد بود. تجربه نشان داده در شبکه های بزرگتر میزان تقاضا نسبت به مقدار مورد انتظار کمی کمتر است. همین طور در حجم بزرگتر در حالت بروز رخدادهای غیر قابل انتظار DRP از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و می تواند میزان تقاضا را تقویت کند. در صورت تغییرات مطلوب تقاضا باید نیازمندیها متناسب با زمان در دسترس تعدیل شوند  موثرترین روش برای جبران تغییرات نامطلوب در تقاضا ، تغییر در فرآیند DRP است.

بررسیها در زمینه سازماندهی شبکه های توزیع و ماهیت تقاضا ما را به این جمع بندی رسانده که روش طرح ریزی مرحله ای زمانی هم عملی و کاربردی و هم در شبکه توزیع ضروری است. بنابراین DRP در نقطه شروع برای کنترل ساخت و تولید یک شرکت شامل توزیع و ساخت و تولید است. DRP بعنوان یک مجموعه دقیق و صحیح از تقاضاهای مستقل برای تولید مطلوب طبق برنامه ریزی و زمانبندی مورد استفاده قرار می گیرد.

- تکنیکهای مرتبط با DRP :

   تا کنون بحث در رابطه با منطق کلی و اهداف DRP بود. در بخش بعدی در رابطه با تکنیکهای ویژه و ملاحظات بکار رفته در سیستم بحث می کنیم.

- مدیریت تقاضا و پیشرفت و تکامل پیش بینی ها :

   بدلیل توانمندی خود اصلاحی طرح ریزی زمانی مرحله ای ، دقت پیش بینی تقاضا چنانکه برای سیستم های دیگر نقش حیاتی دارد و در اینجا نقش حیاتی ندارد. بسیاری از مردم بر این باورند که پیش بینی دقیق و صحیح از تقاضا در طرح ریزی زمانی مرحله ای بیش از سایر سیستم ها لازم و ضروری است. اما تجربه نشان داده که چنین نیست. بروز سازی مداوم به DRP این امکان را داده تا مدلهای پیش بینی ساده ای و ریاضی ساده ای را در این رابطه بکار بگیرد. نیاز به دقت کمتر در پیش بینی نتیجه توانمندی موجود در طرح ریزی زمانی مرحله ای است که دائمآ ذخائر لازم از محصولات را تعیین می کند. بنابراین اگر یک SKU فراتر از میزان درخواست برنامه ریزی شده دریافت شود، طرح جدید میزان جایگزینی مناسب را بلافاصله تعیین می کند، در صورتی که میزان ذخائر فراتر از حد انتظار باشد در انجام تغییرا ت در تقاضا ، تأخیر ایجاد می شود. توانایی پاسخگوئی به نیازهای گوناگون مصرف کننده و شناسائی چرخه توزیع DRP با طرح ریزی زمانی مرحله ای سبب شده تا آن را بعنوان یک سیستم کششی (انعطاف پذیر) بشناسند. برخی از رقبا بر روی ایده ها و تفکرات طرح ریزی مرکزی DRP متمرکز شده و DRP  را یک سیستــم push می نامند. بنابراین DRP متناسب با شرایــط یک سیستـمpush pull است. یک فوریت مهم و کلیدی DRPII و MRPII هماهنگی با طرحهای ساخت یافته ای است که با تمامی اهداف و کاربردهای تجاری مورد نظر همزمان شده اند. فرآیند طرح ریزی تقاضا بصورت کاهشی (down word) ابزاری را برای جمع آوری تقاضای طرح ریزی شده متناسب با اهداف تجاری فراهم می کند. مدیریت تقاضا که در شکل 2-20 نشان داده شده نمونه ای از ارتباطات سطوح طرح ریزی مربوط به طرحهای تجاری برای واحدهای ذخیره کننده محصولات است. رابطه pyramid این ایده مربوط به سطوح چند گانه طرح ریزی و پیش بینی را گسترش می دهد. در این طرح بیان می شود که هر سطح از طرح ریزی یا پیش بینی توسط محدوده ها و نواحی خاصی احاطه شده است که این نواحی توسط سطوح بالایی تعیین می شوند.

جدول صفحه 15-20

- پیشرفت و تکمیل توانمندی ها و قابلیت ها

   نیاز به بکارگیری قضاوت و اظهار نظر مدیریت از آنجا سرچشمه می گیرد که در تمامی سطوح فرآیند مدیریت تقاضا برقرار است. یک سیستم مدیریت تقاضا نیاز به تشکیل برای پاسخگوئی به تقاضای محاسبه شده (درآن سطح) دارد. این قضاوتها و اظهارنظرها توسط تعدادی از تکنیکهای مربوطه صورت می گیرد. در نتیجه سیستم مدیریت تقاضا در DRP بکار گرفته شده تا تعدادی از روشهای قابل اعمال در طرح ریزی تقاضا را برای این بخش ارائه کند.

- نمایش بکارگیری و اجرای پیش بینی :

   نمایش تقاضای طرح ریزی شامل تکنیکهای تنظیم پیشرفته است که توسط متخصصان کنترل کیفیت ارائه شده اند. نمایش تقاضا طرح ریزی شده باید به 2 روش مورد ارزیابی و سنجش قرار بگیرد:

1.    این نمایش باید تعیین کند که اگر خطائی رخ داد میزان تقاضای طرح ریزی شده حداکثر خواهد شد یا حداقل.

2.    دقت و صحت مطلوب در رابطه با خطاهای تک دوره ای باید در نظر گرفته شود.

اگر میزان خطا در حد قابل قبول بود آنگاه قضاوت کلی در رابطه با تقاضای طرح ریزی شده که باید بصورت افزایشی یا کاهشی (upword or downword) باشد صورت گرفته و اصلاحات لازم بعمل می آیند. دقت مطلوب برای خطای تک نقطه ای نیازمند تجزیه و تحلیل بیشتر است. دو حالت در این رابطه ممکن است رخ دهد که تجزیه و تحلیل باید آنها را و علل آنها در نظر داشته باشد. درحالت اول باید تعیین کند اگر spike سبب شود تقاضا از میزان برنامه ریزی شده تغییر کند و نتایج آماری بشدت کاهش یابند، علت و سبب اصلی چه چیزی بوده است. دوم اینکه اگر اثر extrinsic بر تقاضا اثر شدید داشته باشد، نیازمندیهای تقاضا چگونه تغییر می کنند. تقاضای طرح ریزی شده برای آینده نباید در طی کارکرد واقعی در محدوده مجاز ، تغییری داشته باشد. محدوده مجاز با در نظر گرفتن خدمات مورد انتظار و میزان پرداختی تعیین می شود. هر SKU نمایش داده شده و در یک دوره زمانی مطلوب از نظر کارآیی ارزیابی می شود که عمومآ 1 سال است.

- انتخاب تاریخچه و سابقه تقاضا

   سابقه تقاضا باید در همان سطح بهمراه جزئیات مربوط به طرح نگهداری شود. سوابق باید اطلاعات کاربردی واقعی را ارائه کنند. سوابق مربوط به پیش بینی های تقاضا مربوط به حداقل 3 دوره (قبل) باید نگهداری شوند، معمولآ تا 3 سال قبل نگهداری می شوند.

- توانمندی دنبال کردن SKU های انفرادی :

   تقاضا برای موارد فردی اغلب تغییراتی را در الگوهای رفتاری مستقل ایجاد می کند. یک سیستم مدیریت تقاضا نیازمند آن است که یک تقاضای طراحی شده را بر حسب موارد انفرادی تنظیم کند. وقتی این امر رخ داد می توان اصلاحات مطلوب را در تقاضای طراحی شده انجام داد تا نیازمندیها در عملیات مربوطه منعکس شوند. بالاترین سطح برای این موارد برنامه ریزی و زمانبندی اصلی برای DRP است. تکنیک مدیریت تقاضای pyramid ما را قادر می سازد تا داده ها مستقیمآ از طرح تجاری و فروش شرکت استخراج کنیم ، همانند آنچه در محیط MRP وجود دارد.

- طرح ریزی ذخیزه

   منطق ذخیره از منطق طرح ریزی مرحله ای زمانی استاندارد استفاده می کند با این تفاوت که زمانهای گذرا به شبکه توزیع و صورتحساب مواد (اولیه) مرتبط می شود. این منطق از انتقال استاندارد و مقادیر    موجودی برای طراحی حمل و نقل متناسب با طراحی افقی برای هر موردی متوازن با مقادیر موجود در شبکه توزیع است، به جز انتقال گذرا 1152  واحد طی 9  روز. پیامهایی که توسط کامپیوتر صادر می شوند، بیانگر: اگر هر فهرست کالا در حال گذرا بیش از 5 روزکاری به طول بیانجامد، دریافت نخواهد شد   است. مواد ممکن است تحویل شده اند اما به دفاتر ثبت DC وارد نشده اند.

جدول 12-20 صفحه 17-20

و یا محموله گم شده است. به هر دلیل ، مسئولیت طراح واکنش صحیح و مناسب در این حالت است. جدول 13-20 «گزارش طراحی فهرست کالا و موجودی B» نشان می دهد که اکنون هفته 4 است و نسبت به گذشته دریافتی داشته اند که این امر توسط طراح در مرکز توزیع DC0243 ثبت شده و جزو ذخائر هفته 4 محسوب شده است ، نرم افزار کامپیوتری طراح را آگاه می سازد که طرح ریزی بصورت افقی بوده است و دارای 6 دوره زمانی است. و بصورت غیرطبیعی میزان تقاضا از آنچه پیش بینی شده ، بیشتر است. این امر بدلیل تاثیر متغیرهای مدیریتی DRP است کامپیوتر نمی تواند یک سفارش را ایجاد کند ، بهمین دلیل طراح باید بلافاصله اصلاحات لازم را بعمل آورد. این امر به سادگی طراحی انتقال موجودی انبار است. در این مرحله طراح متناسب با تغییرات تقاضای مشتری و هزینه های نقل و انتقال دررابطه با برنامه ریزی برای آینده تصمیم می گیرد.

جدول 13-20 صفحه 18-20

جدول 14-20 «گزارش طراحی فهرست کالا و موجودیC» وضعیتی مشابه 4 هفته قبل را برای SKU نشان می دهد. طراح اکنون پیامهایی را دریافت می کند که در صورت طرح ریزی و «رفع نواقص» فهرست کالا و موجودی به بالاترین سطح خود یعنی همانند هفته 2 می رسد. بدلیل انتشار متغیرهای DRP کامپیوتر امکان تغییرات را در چهارچوب تعریف شده ندارد و طرح باید با توجه به نکات و داده های ارائه شده عملکرد صحیح را انجام دهد. این امر می تواند به سادگی تأخیر انداختن در ارسال محموله به شرکت دیگر یا شناخت مشتریان ارزشمند و مهم تر طی 2 هفته گذشته باشد این داده ها با مقایسه اطلاعات ثبت شده طی هفته های گذشته براحتی قابل کسب هستند. میزان کارآمدی و سودمندی طراح با استفاده از کامپیوتر افزایش می یابد و بدین ترتیب می تواند تغییرات مؤثر و مطلوبی را در نقل و انتقالات ایجاد کند. تنها در یک مورد طراح مسئول بیش از 25000SKU بوده که طی مدت زمان کمتر از 25 درصد زمان مجاز باید تصمیمات صحیح را در رابطه با آنها اتخاذ می کرده است.

جدول 14-20 صفحه 20-20

- PARETO در DRP :

   جدول 15-20 نحوه استفاده از ایده paretoABC را برای شناسایی ارتباط بین مراکز توزیع و SKU ها نشان می دهد . شبکه یک مقدار به کلاس pareto اختصاص داده که برای هر شبکه توزیع و هر مورد این مقدار یک عدد است.  در این رابطه می توان از مقادیر نقل و انتقال استاندارد استفاده کرد. تخصیص این داده ها و مقادیر طراح را قادر می سازد تا سیستم MRP/DRP را به گونه ای تنظیم و تعیین کند که بیشترین درصد طرح ریزی SKU بدون نیاز به دخالت او حاصل شود.

جدول15-20 صفحه21-20

- بکارگیری اقدامات تجاری ویژه

   اقدامات تجاری ویژه به 2 عنوان اصلی تقسیم می شوند. اقدامات promotional ویژه یا تغییرات در محل مشتری. هر دوی آنها را می توان بصورت مؤثر توسط یک DRP اداره کرد. اقدامات promotional می تواند بهمراه توانمندی های فردی به کار گرفته شوند. یک مشتری که به محل جدیدی نقل مکان می کند می تواند توسط تجربه قبلی خود و توانمندی های خود میزان تقاضاها را برای یک موقعیت DC تعیین کند. طراحی که مستقیمآ بادر ارتباط است می تواند نقش عمده ای در تعیین دقیق و مناسب تقاضای او داشته باشد.  با استفاده از تقاضای مناسب پیش بینی مطلوب برای یک دوره جدید صورت می گیرد.

- تخصیص و بکارگیری کنترل و طرح ریزی :

    روش تخصیص در فهرست کالا برای مراکز ذخیره و مواد اولیه در کلیه نقاط توزیع در پاسخ به تقاضای واقعی بکارگرفته شده است. این امر می تواند برنامه ریزان و طراحان مواد تولیدی صورت بگیرد. در ابتدا DRP بدون در نظر گرفتن میزان استاندارد حمل و نقل اجرا شده اگر فهرست کالا بتواند در سطح قابل قبول مراکز توزیع باقی بماند ، فرآیند ادامه می یابد ، در غیراینصورت نیاز به تلاش بیشتری است. اگر بتوانید فهرست کالا در سطح مطلوب نگهدارید، نیازی به تلاش بیشتر نیست اگر نتوانستید فهرست کالا را در هیچ سطحی نگهدارید اصلاحات لازم را در حمل و نقل اعمال کنید ، پس از آن محاسبات DRP با در نظر گرفتن تأثیرات مواد اولیه انجام دهید. تجربه نشان داده است که مقدار نقل و انتقال در ابعاد زیاد، حتما همراه با 2 روز مشکل و مسأله است که در حدود 75 مورد این مسأله پیش می آید. ذخیره  تنها در 15 درصد موارد رخ می دهد و نقل و انتقال سریعتر تنها در 7 درصد موارد رخ می دهد. اگر منبع ساخت و تولید نتواند توازن بین تولید و تقاضا را برقرار کند، باید بخش مدیریت دخالت کرده و تولید کنندگان دیگری را نیز به کمک بگیرند. نیاز به در نظر گرفتن یک محل برای ذخیره کردن موجودی شرکت امری ضروری است. در شرکت دارای سیستم تقاضای افقی این محل بصورت یک سیستم گسترده در نظر گرفته می شود.

- یکپارچه کردن DRP با دیگر طرح ریزی ها :

   DRP با دیگر طرح های تولیدی در 2 سطح بصورت یکپارچه در می آید: اول در سطح طراحی اصلی ، DRP میزان تقاضای محصول متناسب با فروش و طرح ریزی عملیاتها را تعیین می کند. دوم در سطح برنامه ریزی تولیدی اصلی ،DRP سفارشات طرح ریزی شده ویژه را برای تحویل دو شبکه توزیع وارد می کند. این تحویلها معمولآ از طرف تولیدکننده به سمت انبار یا مرکز توزیع صورت می گیرد.

- طرح ریزی عملیاتها و فروشها

   DRP با طرح ریزی عملیاتها و فروشها به 2 روش بصورت یکپارچه در می آید که متناسب با عوامل محدودکننده است وقتی تولید کننده از نظر ظرفیت تولید محدود می شود ، فرآیند S&OP  میزان تقاضای پیش بینی شده را با ظرفیت تولیدی مقایسه می کند اگر ظرفیت نتواند پاسخگوی تقاضا باشد طرح فروش متناسب با ظرفیت تولیدی تصحیح می شود. اگر هماهنگی با ظرفیت وجود داشته باشد ، طرحهای مدیریتی بسرعت اصلاح می شوند. اگر تولید توسط مواد اولیه محدود شود از طرح ریزی نیازمندیهای ظرفیتی (CRP) استفاده می شود تا بدین ترتیب ظرفیت تولیدی لاز م تعیین شود. در وضعیتی که مواد اولیه تعیین کننده تولید هستند ، فهرست کالا متناسب با مواد اولیه تهیه می شود. بنابراین در نهایت باید توازن و تعادل بین ظرفیت و فهرست کالا و موجودی برقرار شود و این توازن نباید متغیر باشد.

- زمانبندی و برنامه ریزی تولیدی اصلی  (MPS):

نقل و انتقالات طراحی شده براساس تقاضاهای تولید کننده بصوت نیازمندیهای لازم برای شبکه توزیع تعریف شده اند. جدول 16-20 نمونه ای از چگونگی نقل و انتقالات است که در آن ورودی به برنامه ریزی تولید اصلی ، نقل و انتقالات طرح ریزی شده است . اگر هیچ محدودیتی در رابطه با ظرفیت وجود نداشته باشد ، تقاضاهای طراحی شده می توانند مستقیمآ توسط برنامه ریزی تولید اصلی پاسخگوئی شوند، اگر محدودیتی وجود داشته باشد ، برنامه ریز اصلی سفارشات را قبل از قراردادن در برنامه ریزی تولیدی اصلی تنظیم می کند. اگر اداره و کنترل بر تقاضاها کافی نباشد ، برنامه ریز اصلی باید میزان سفارشات و تقاضاها را کاهش دهد. طراحان DRP مسئول کاهش تعداد موارد قابل پیش بینی هستند که فراتر از حد ظرفیت تولید می شود. برنامه ریز اصلی شرکت تولیدی باید اطمینان حاصل کند محصول ساخته خواهد شد و بموقع توسط شبکه توزیع تحویل مشتری می شود. برنامه ریز اصلی باید کل درخواست را در MPS برابر با طرح S&OP قرار دهد.

جدول16-20 صفحه20-23

- لیستهای PICK:

   این لیستها توسط لیست DRP و در زمینه تعداد موارد قابل نقل  و انتقال به انبار تهیه می شود. این لیست دارای برنامه ریزی و زمانبندی برای اجرا است . قبل از اقدام به خروج هر کالا هر مورد باید بدقت بررسی شود. کلیه موارد مطلوب موجود در فهرست کالا در این لیست ثبت می شوند. مواردی که بصورت مختصر ثبت شده اند در بخشی مجزا در این لیست قرار می گیرند. این لیست شامل کلیه موارد بهمراه تعداد دقیق هر یک از آنهاست . این لیست به گونه ای طراحی شده که کارگران انبار بتوانند اطلاعات لازم را در رابطه با کالا ها را بهمراه جزئیات آنها براحتی استخراج کنند. نحوه چیدمان و پر کردن این لیست در جدول 17-20 آمده است و حداکثر میزان بهره گیری از وسایل حمل و نقل سبب کاهش کیفیت سرویس دهی مصرفی شده است . در ستون past-due حداقل مقادیر لازم برای انجام عملیات انتقال به DC ارائه شده است. داده های ستون past-due برای افراد و کارمندان انبار از این نظر حائز اهمیت است که می توانند از میزان موجودی انبار و تعداد و انواع کالاهای موجود در آن در هر لحظه آگاهی پیدا کنند. این لیست حداقل ، حداکثر و مقادیر توصیه شده برای انجام عملیات نقل و انتقال را برای هر کالا به صورت جداگانه و دقیق و به همراه جزئیات ارائه کرده است.

جدول17-20 صفحه 20-24

- نتایج و جمع بندی های DRPII :

   اعمال DRP در DRPII با استفاده از طرح های مواد اولیه صورت می گیرد که توسط DRP برای محاسبه منابع توزیع لازم به منظور اداره و کنترل تغییرات مواد اولیه و عملیاتهای ذخیره سازی ویژه بر حسب DRP ، بکار می رود. 3 نوع منبع برای عملکرد در شبکه توزیع لازم است. ماشین آلات حمل و نقل ، فضای ذخیره سازی و کارگر.

اصول تعیین نیازمندیها ، تعیین این 3 مورد مقادیر لازم آنهاست. پتانسیل DRPII امروزه در صنعت تعیین می شود این امر طی چندین سال رخ داده است. شرکتهایی که DRPII در آنها مفید و مؤثر شناخته شده اند   هستند که دارای سیستم توزیع گسترده هستند. در حال حاضر ، پیشرفت و تکمیل DRP متناسب با پتانسیل استفاده از آن در تولید ، توزیع و خدمات تجاری است. پیشرفتهای نرم افزاری و سخت افزاری نظیر انتقال داده الکترونیکی ودی کد کردن داده و ارتباطات ماهواره ای همگی بکارگیری DRP را ساده تر و هزینه آن را کاهش داده اند. DRPII یک سیستم یکپارچه است که می تواند راه حلهای لازم برای دستیابی به نیازهای توزیع را فراهم کند. DRP نقل و انتقال طرح ریزی شده و وضعیت ذخائر را در هر موقعیت با در نظر گرفتن شبکه توزیعی تعیین می کند. DRP ساختار طرح ریزی برای شبیه سازی کامپیوتری را متناسب با منابع موجود و طرح ریزی برای آینده ایجاد می کند. تولید کنندگانی که از شبکه توزیع استفاده می کنند دریافته اند که سیستم یکپارچه DRP و MRP نیازمند انجام اصلاحات مهم و کاربردی است. DRP با MRP ترکیب شده و یک سیستم توزیع و تولید کامل را که با آن سود و مزایای شرکت افزایش خواهد یافت ، ارائه کرده اند. در کاربردهای عمومی ، در یک محیط رقابتی جدید با استفاده از تکنولوژی DRP می توان بهترین طراحی را برای امکانات  و نیازمندیها انجام داد. در صنعت با نزدیک کردن نیازها متناسب با میزان تقاضا توانسته است بکمک طرح ریزی مرحله ای زمانی نیازمندیهای صنعتی را تعیین کند. چنین صنعتی با آگاهی از نیازمندیها و میزان پیشرفت و توسعه در آینده می تواند، عملکرد بهتری داشته باشد. تولید کنندگان و مصرف کنندگان دارای ارتباط و رابطه مشارکتی شده و می توانند فرصت بهتر و بیشتری را برای بهره گیری از تکنولوژی DRP و DRPII داشته باشند ، نیاز به عملکرد چندین سازمان و شرکت در کنار هم تکنولوژی DRP را بعنون یک انتخاب مناسب و مطلوب برای همه شریکهای تجاری معرفی می کند.

- برنامه ریزی و زمانبندی نقل و انتقالات :

   استفاده از pick list و اطلاعات طرح ریزی بر اساس DRP ، فرآیند برنامه ریزی حمل و نقل را بصورت منظم و منطقی امکان پذیر می کند. برنامه ریزی انتقال بین انبار اصلی و انبار کارخانه و DCهای اصلی با استفاده از pick list صورت می گیرد. این لیست زمان لازم را برای انتقال کالا ها تعیین می کند ، همین طور تجهیزات و ابزار حمل و نقل را بصورت منظم برنامه ریزی می کند. بخش حمل و نقل در رابطه با آنکه چه چیزی مورد نیاز مشتری است و باید منتقل شود ، تصمیم می گیرد. وقتی انتقال صورت گرفت ، چیدمان متناسب با نیاز مشتری انجام می شود، در ادامه باز خوردهای سیستم DRP در رابطه با چگونگی بارگیری و نحوه حمل و نقل ارسال می شود و مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. DRP میزان هر یک از کالاها را ثبت می کند در طرف دیگر برای تحویل، مشکلی ایجاد نشود. DRP سابقه ای از حمل و نقل صروت گرفته در گذشته را بصورت پایگاه اطلاعاتی ایجاد می کند.

- بکارگیری DRP در DRPII :

   تنها برای طرح ریزی نیزمندیهای مواد اولیه برای تولید ، طرح ریزی منابع اولیه تولید بکار گرفته می شود ، تا DRP براساس طرح ریزی منابع توزیعی شکل بگیرد. در فعالیتهای تولیدی ، MRP بعنوان اساس طراحی اقدامات عملیاتی (اجرایی) ساخت و تولید استفاده می شود، بنابراین تابع توزیع می تواند از DRP بعنوان اساس طرح ریزی توزیع فعالیتهای عملیاتی و کاربردی بهره بگیرد. انتقال و تبدیل مواد و محصولات DR بعنون پایه و اساس تعیین منابع مورد نیاز برای هر دوره زمانی محسوب می شود. اطلاعات تغییر و تحول میزان ، مقدار و زمان لازم برای انتقال و جابجایی کلیه SKUها را تعیین می کند. تفکرات و طرحهای برنامه ریزی شده و طراحی شده برای هر دوره زمانی بمنظور محاسبه نیازمندیهای زمانی و امکانات کارگران لازم و ضروری است. توازنهای فهرست کالا و موجودی در شروع و انتهای هر دوره بعنوان اساس محاسبه فضای لازم برای محل انبارکردن محصولات در یک شبکه توزیعی محسوب می شود.

- طرح ریزی بارگیری وسیله حمل و نقل :

   Pick list برای ترخیص کالا و انتقال ان از یک نقطه ممکن است تبدیل به فضای لازم برای انتقال شود.حجم مکعب لازم را برای هر نوع نقل و انتقال می توان برحسب داده ها و نیازهای موجود ، محاسبه کرد. مشخصه های فیزیکی هرنوع نقل و انتقال از نظر صرفه جویی هزینه ، بسیار مهم و تعیین کننده است. جمع بندی وسیله نقلیه شامل همه انواع وسایل حمل و نقل موجود است که برای انتقال کالا در نظر گرفته شده اند. جدول 18-20 نمونه ی از چگونگی نیازمندیهای نقل و انتقال را با استفاده از pick list نشان می دهد. پایگاه داده مربوط به مرکز توزیع حاوی معیارها و داده های اندازه گیری شده لازم برای هر SKU است. با ضرب بار حجمی استاندارد SKU در مقدار تغییر شده در pick list از کالای مورد نظر می توان اطلاعات مرتبط با فضای لازم و بدنبال آن میزان هزینه لازم جهت تخصیص را به گونه ای تعیین کرد که بیشترین صرفه اقتصادی را بدنبال داشته باشد.

جدول 18-20 صفحه25-20

- طرح ریزی نیازمندیهای منابع نقل و انتقال :

   موضوعات مرتبط با برنامه ریزی و زمانبندی DRP درزمینه نیازمندیهای حمل و نقل برای هر مرکز توزیعی ، تعیین می شوند. این امر امکان سازماندهی نقل و انتقال را برای مدت چندین هفته فراهم می کند. مجموع کلیه نقل و انتقالات صورت گرفته می تواند وارد یک پایگاه داده شده تا برای برنامه ریزی و تعیین نیازمندیهای کلی حمل و نقل بکار گرفته شود. شبیه سازی با استفاده سفارشات طرح ریزی شده برای حالت DRP طولی (horizon) انجام می شود و پایگاه داده منابع و مراکز توزیع به تعیین منابع و امکانات نقل و انتقال کمک خواهد کرد.

- طرح ریزی نیازمندیهای منابع و مراکز ذخیره سازی و نگهداری :

   برای شبیه سازی نیازمندیهای فضای ذخیزه سازی ، توازنها و تعادلهای فهرست کالا و موجودی (inventory) می تواند به نیازمندیهای (فضای) ذخیره سازی حجمی تبدیل شود. این نیازمندیهای ذخیره سازی می توانند برای توازن و تعادل فهرست کالا و موجودی در هر دوره خاص ، محاسبه شوند. فضای لازم برای هر مکان ذخیره سازی در شبکه توزیع را می توان محاسبه کرد.

- نیازمندیهای منابع و امکانات کارگری (بخش) توزیع :

   برای تعیین نیازمندیهای کارمندان و کارگران بخش توزیع باید طرحها و ایده هایی در هر دوره و برای هر موقعیت توزیعی تهیه شود. نیازمندیهای کارمندان و کارگران را می توان با روش مشابهی همانند آنچه برای وسایل حمل و نقل و منابع و فضاهای لازم توضیح داده شد ، محاسبه کرد. در رابطه با کارمندان و کارگران ، زمان لازم و طرح مورد نظر برای هر بخش باید در پایگاه داده کارمند در نظر گرفته شود. براساس این داده ها ، نیازمندی منابع و امکانات کارگری و کارمندی را می توان محاسبه کرد. حرکات و جابجائیها و تغییرات مواد اولیه و نقل و انتقالات طرح ریزی شده برای هر انبار را می توان به یک پایگاه داده کارگری و کارمندی تبدیل کرد تا نیازمندیهای آنها تعیین شوند، این موارد همگی ، انطباقها و سازگاری هایی است که توسط تکنیکهای طرح ریزی ظرفیت برای بهره گیری و کاربرد در ارتباط با MRP مورد استفاده قرار می گیرد.

« طرح ریزی توزیع نیازمندیها »
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:33
0 نظر

« طرح اولیه کارخانه و مدیریت ماده خام »

« طرح اولیه کارخانه و مدیریت ماده خام »

2.1.1 ساخت کارخانه :

قبل از بحث در رابطه با طرح اولیه کارخانه ، ابتدا بایستی مفهوم و معنی کلمه کارخانه را توضیح دهیم. یک کارخانه به معنی واحد تولیدی است. یک واحد تولیدی از یک ساختمان یا گروهی از ساختمانها بعنوان فضای لازم برای قرارگیری کارمندان و تجهیزات و ماشین آلات است همه این موارد برای تولید محصول لازم و ضروری هستند. اصلاح تولید به ورود ماده خام و تولید محصول با کمک تجهیزات و ماشین آلات و کارمندان مربوط می شود. در این فضا باید همه عوامل و افراد از اصول مشخص و تعیین شده ای پیروی کند.

- ساختمان کارخانه :

ساختمان می تواند دارای اشکال F , L , T , H , U باشد که انتخاب آن از جهتی به زمین در نظر گرفته شده برای احداث آن وابسته است. ساختمانهای دارای چنین شکلهایی امکان توسعه و گسترش را بسادگی دارند. در طرحهای پیشرفته از بلوکهای جامد برای احداث فضای جدید و تکمیل ساختمان استفاده می شود این ساختمانها حتی الامکان با هزینه کمتر و با استفاده کمتر از دیواره ها بمنظور تفکیک فضا ساخته می شوند. ویژگی اصلی آنها انعطاف پذیری آنها در نحوه قرار گیری تجهیزات و ماشین آلات است.

فرآیند توسعه و تکمیل فضا لازم نیست بصورت پیوسته و مداوم انجام شود و می تواند برحسب نیاز بخشهای لازم را اضافه کرد.

 

- مزایای ساختمانهای یک طبقه :

1) در نقاطی که زمین ارزانقیمت است ، ساختمانهای یک طبقه با استقبال بیشتری مواجه می شوند

زیرا دارای قابلیت بیشتری هستند.

2) توسعه و تکمیل ساختمان در هر زمان براحتی امکان پذیر است.

3) عملیات ساخت و احداث سریعتر انجام می شود.

4) ساختمانهای یک طبقه نیازی به دیوارها ، آسانسور و پلکانها ندارند ، بنابر این همه امکانات و تجهیزات در یک طبقه قابل دسترسی هستند.

5) هزینه استهلاک کمتری دارند.

6) نرخ مالیات کمتری دارند.

7) هزینه حمل و نقل داخلی کمتر است.

8) ارتباط ساختمانها ساده تر انجام می شود.

9) امکان حفاظت از بار و تجهیزات و محصولات بصورت بهتر و ساده تر فراهم می شود.

10) انعطاف پذیری بیشتر از نظر طرح اولیه ساختمان وجود دارد.

11) نظارت بر محیط و فضای کارخانه ساده تر صورت می گیرد.

12) امکان کنترل و اداره و مدیریت بصورت بهتر وجود دارد.

13) امکان استفاده حداکثر از نور خورشید در روز بصورت بهتر وجود دارد.

14) امکان تفکیک عملیات و اقدامات پر خطر و پر سروصدا در این فضا وجود دارد.

15) حرکتها و جابجائیها اکثرأ بصورت افقی انجام می شوند ، در نهایت تلفات انرژی برای غلبه بر نیروی جاذبه به زمین کاهش می یابد.

16) ساختمانهای یک طبقه دارای هزینه های نهایی کمتر هستند.

 

- معایب ساختمانهای یک طبقه :

1) وقتی قیمت زمین زیاد باشد بعنوان مثال در شهرها ، هزینه احداث و ساخت این نوع بنا ، بسیار زیاد است.

2) وقتی محدودیت فضایی داریم ، افزایش فضای ساختمان و کارخانه بسیار دشوار است و مشکلات جدی بهمراه دارد.

3) از مزایای حرکت مواد که در رابطه با جابجایی افقی برای غلبه بر جاذبه وجود دارد نمی توان استفاده کرد.

4) اتلاف حرارت و گرما از سقف به میزان بیشتر صورت می گیرد.

5) در برخی مناطق آلودگی بیشتر مشکل ساز می شود.

- مزایای ساختمانهای چند طبقه :

1) وقتی هزینه و قیمت زمین زیاد باشد ، احداث این ساختمانها دارای هزینه کلی کمتر است.

2) وقتی فضا محدود باشد افزایش فضا بصورت عمودی بسیار مطلوب بوده و نتایج مناسبی بدنبال دارد

3) در برخی مناطق بدلیل وجود خصوصیات و ویژگیهای نقشه برداری ایجاد ساختمان چند طبقه از نظر هزینه مقرون بصرفه است.

4) فضای قابل دسترسی بدین صورت کاهش می یابد و بین طبقات امکان جابجایی تجهیزات سریعتر صورت می گیرد.

5) اتلاف حرارت از سقف کاهش می یابد.

6) در برخی مناطق که در بخشی از فضای خود دارای محدودیت هستیم ، میزان آلودگی کمتر می شود .

- معایب ساختمانهای چند طبقه :

1) زمان احداث و ساخت بیشتر ، در کنار این امر هزینه در اکثر نقاط بدلیل افزایش این زمان ، افزایش می یابد.

2) فضا توسط دیوارها از بین می رود و همین طور در پلکانها و ستونها شاهد اتلاف فضا هستیم.

3) در بارهای زیاد ممکن است از نظر استحکام و پایداری در برابر تنش عملکرد مناسبی نداشته باشند

4) تغییرات طرح اولیه براحتی و در هر مرحله امکان پذیر نیست.

5) راندمان کلی بنا از نظر استفاده از فضا در کنار تجهیزات کاهش می یابد.

6) تظارت دشوار است.

7) امکان استفاده کامل از نور طبیعی وجود ندارد.

8) هزینه های کلی عملیاتی و کاربردی زیاد است.

9) بصورت کلی هزینه های نهایی ساختمانهای چند طبقه 50% بیشتر از ساختمانهای یک طبقه است.

- گرایش و تمایل کنونی در رابطه با طراحی و احداث ساختمان :

در حال حاضر گرایش در مورد احداث ساختمان یک طبقه با استفاده از بلوک است که بر حسب نیازمندی شکل داده شده اند. ابعاد این بلوکها حدود 40*20 فوت و 50*30 فوت بصورت چهار گوش است. این بلوکها دارای قابلیت و انعطاف پذیری قابل توجهی برای احداث فضای مورد نظر هستند. این امر سبب ایجاد انعطاف پذیری بیشتر در طراحی می شوند. پنچره ها تا حد امکان بزرگ در نظر گرفته می شوند تا حداکثر استفاده از نور فراهم شود. از رنگهای خاکستری و مایل به آن ( برای کاهش اثر نا مطلوب آلودگی ) استفاده می شود. دیوارها و اجزای جدا کننده (پارتشین) به گونه ای احداث

می شوند که امکان تغییر فضا براحتی فراهم شود. از سقفهای بتونی استفاده می شود. کف زمین کاملأ صاف و مسطح است. فضای پارکینگ تا حد امکان بزرگ احداث می شود. توجه ویژه در مورد خروج کارمندان و سهولت تردد آنها لحاظ می شود.

- طبقه بندی فرآیندها و مراحل احداث و ساخت :

مرحله ساخت به 3 فرآیند C, B , A تقسیم بندی می شو د فرآیند A که بصورت مرحله پیوسته و 24 ساعته است نظیر تصفیه وپالایش    در فرآیند B محصول بدست آمده ارزیابی می شود مثالهایی از فرآیندهای تکراری را می توان به تولید فولاد ، مواد غذایی و پالایش و تصفیه فلز تخصیص داد. فرآیند متناوب (فرآیند C) نظیر تولید سرامیک ، شیشه و ظروف مواد غذایی است.

 

2.2 . مقدمه :

- طرح اولیه کارخانه :

طرح اولیه با توجه به نکات مورد نظر و امکانات مورد در خواست از فضا تهیه می شود در این طرح  می توان به مواردی نظیر طرح اولیه دفتر ، کارخانه و فضای انبار اشاره کرد. در این طرح محل قرارگیری تجهیزات و ماشین آلات به گونه ای انتخاب می شوند که بیشترین راندمان از آنها بدست آید استقرار ابزار و تجهیزات باید به گونه ای باشد که امکان دسترسی مستقیم بسادگی فراهم شود.

طرح اولیه بهینه ، طرحی است که مسیر تولید را تا انتها در نظر گرفته و در طراحی خود همواره راندمان حداکثر در نظر گرفته در راه باشد. طرح بهینه سبب کاهش هزینه های تولیدی بصورت جدی می شود در این رابطه باید تمام عوامل اثر گذار در هزینه نهایی در نظر گرفته شوند. در این رابطه نوع ماده خام و فرآیند انجام شده باید بدقت مورد توجه قرار بگیرد. طرح بهینه طرحی است که امکان

 

 نظارت و بررسی عملکرد را براحتی فراهم کند ، همین طور از فضای کمتر تا حد امکان استفاده کند.

طرح باید به گونه ای ارائه شود که امکان ایجاد ، اصلاح در مراحل مختلف عملیات قابل اجرا باشد.

2.2.1 هدف از تهیه طرح اولیه کارخانه :

برخی از مهمترین اهداف در ارتباط با طرح اولیه بشرح زیر هستند :

1) ساده سازی و سهولت کلی در تمام مراحل فرآیند تولید و حداکثر استفاده از امکانات با کمترین میزان اتلاف و استفاده به بهترین نحو از زمان و نگهداری مناسب و بهینه محصول.

2) بازبینی و نظارت کلی به افراد ، تجهیزات و مراحل تولید برای بدست آوردن بهترین نتیجه با کمترین هزینه.

3) حداقل کردن هزینه نگهداری ماده خام و بکارگیری و استفاده از آن در زمانهای مناسب.

4) کاهش فضای بکار گرفته شده در طبقه و استفاده مؤثر و کار آمد از فضای موجود.

5) افزایش میزان تولیدات و کاهش مالیات مرتبط با آن.

6) نظارت و کنترل بهتر بر فرآیند.

7) رضایت بیشتر از نحوه کارکرد تجهیزات و کارمندان و رضایت متقابل کارمندان.

8) بهبود شرایط محیطی و کاهش خطرات موجود در محیط کار.

9) حداقل کردن میزان ضرر و زیان و تولید بیشتر.

10) جلوگیری از اتلاف سرمایه.

11) ایجاد شرایط بهتر با انعطاف پذیری بیشتر و قابلیت پذیرش تغییرات بیشتر

2.2.2 عوامل تأثیر گذار بر طرح اولیه :

در زیر ملاحظاتی در این رابطه مطرح شده اند که هر یک می توانند عامل کلیدی و اثر گذار بر طرح اولیه باشند. این عوامل بشرح زیر هستند :

1) سازماندهی و هماهنگی نهادها و سازمانها :

این امر بمعنی تخصیص محل مناسب برای هر نهاد با توجه به نوع وظیفه  و عملکرد مورد انتظار ازآن است. در این رابطه نوع عملیات و مراحل آن به دقت مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرند. این اقدام نشان خواهد داد که :

1) چه چیزی باید تولید شده باشد ؟

2) چه مقدار از آن باید تولید شده باشد ؟

3) توالی و ترتیب عملیاتها به چه صورت است ؟

4) چه مدت زمانی باید صرف انجام هر یک بشود ؟

5) چه تجهیزات و ماشین آلاتی می توانند به بهترین نحو صورت گروهی بکار گرفته شوند ؟

6) توانایی و ظرفیت ماشین آلات چقدر است و چه میزان عملیات باید از آنها انتظار داشت ؟

7) میزان فضای مورد نیاز برای هریک چقدر است ؟

2) موقعیت و مکان بخشهای تولیدی در ساختمان :

بخشها و قسمتهای گوناگونی را می توان برای تسهیل عملیات بکار گرفت. اما نکته مهم در این رابطه برقراری ارتباط صحیح و مطلوب و اقتصادی (مقرون بصرفه) بصورت کاملأ مدیریت شده است. بعنوان مثال در یک فرآیند شیمیایی کد دارای مراحل متعددی است این ارتباط هماهنگی باید با دقت و حساسیت بیشتری انجام شود.

3) موقعیت قرارگیری بخشهای خدماتی :

بخشهای نظیر محل نگهداری مواد خوراکی  ، منبع آب ، توالت از جمله این موارد هستند. این امکانات باید به گونه ای قرار بگیرند که امکان استفاده مطلوب را فراهم کنند. در این رابطه باید این امکانات توانایی سرویس دهی بصورت یکسان به همه کارمندان و کارگران را داشته باشند.

4) خصوصیات و ویژگیهای محل :

بخشهای گوناگونی در یک کارخانه وجود دارند که در کنار یکدیگر بکار گرفته می شوند از آن جمله بخشهای تولیدی ، خدماتی و نظارتی هستند. بخشهای نظارتی همواره بصورت کامل از بقیه بخشها تفکیک می شوند. این بدان علت است که نباید در این قسمتها هیچگونه آلودگی صوتی ناشی از کارکرد ماشین آلات شنیده شود. بخشهای دیگری که در یک کارخانه وجود دارند ، مربوط به فروش انواع تولیدات هستند.

5) ابعاد و موقعیت محل کارخانه :

در استفاده از یک محل باید ابعاد آن را با توجه به نوع فعالیت مورد نظر بدقت مورد توجه قرار داد بعنوان مثال در یک فرآیند شیمیایی باید یک مکان چند طبقه در نظر گرفته شود و طرح اولیه بر این

اساس و برای بدست آمدن راندمان بهتر ارائه شود. بهتر است که از بالابر و آسانسور تا حد امکان استفاده نشود.

6) نوع ساخت و احداث محل :

نکات جدی و مهم را از نظر بکارگیری مواد در سازه و بدنه ساختمان باید رعایت کرد که بشرح زیر هستند :

1)     تنش و فشار

2)     دوام و پایداری

3)     ایمنی

4)     سرعت ساخت و احداث بنا

5)     هزینه

ساختمان می تواند از قطعات فولادی یا آجری ساخته شود از چوب در این زمینه بندرت استفاده میشود زیرا خطر آتش سوزی و هزینه های بیمه آن زیاد است. از آجر معمولأ در دیوارها استفاده میشود. چهارچوب های فولادی و شبکه های فولادی بدلیل استحکام بالای آنها بصورت گسترده استفاده می شود. برای کاهش وزن سازه از ورقه های آهنی در اسکلت ساختمان استفاده می شود. انتخاب نوع و جنس تجهیزات با توجه به عملکرد ساختمان صورت می گیرد.

7) ملزومات و نیازمندیهای فضای انبار :

فضای مناسب و کافی برای نگهداری تجهزات مواد و محصولات بسیار مهم است. همینطور برای انبار کردن محصولات ساخته شده باید نقاط مناسب در نظر گرفته شوند از آن جمله برای موارد زیر باید

فضا تخصیص داده شود :

1)     مواد ورودی جدید

2)     چیدن و نگهداری ماده خام

3)     بازرسی ماده خام

4)     نگهداری موقتی مواد برای انتقال به محل نگهداری دائمی و اصلی

5)     فهرست و لیست در حال تولید

6)     ابزار و تجهیزات

7)     محصولات نهایی

فضای ایجاد شده به عوامل زیر وابسته است :

1)     اندازه و حجم ماده خام و محصولات در حال تولید

2)     مقادیر آنها (از نظر تعداد)

3)     تناوب و ترتیب استفاده

مواد مایع در داخل لوله ها و محفظه های مناسب نگهداری میشوند در این رابطه از استوانه های دارای جنس مناسب برای نگهداری برخی مایعات دیگر استفاده میشود. مواد سمی باید از نظر نگهداری بدقت مورد توجه باشند. این مواد نیز در داخل بطری ، لوه و جعبه های دارای جنس مناسب نگهداری می شوند.

فضای در نظر گرفته شده برای نگهداری این مواد باید مناسب باشد و ماده نباید به هیچ وجه تحت فشار قرار بگیرد. میزان استفاده از ماده خام و تناوب استفاده از آن در تعیین نحوه نگهداری و محل آن

اثر گذار است. در مورد مواد خطرناک برای حمل و نقل و جابجایی آنها باید ملاحظات جدی در نظر گرفته شود. فضای نگهداری مواد خام و بقیه مواد باید با توجه به جنس محصول مناسب باشد و در محلهای مورد نیاز از پنچره استفاده شود. این محل باید از طریق اتاق کنترل کاملأ قابل رؤئت و بررسی و بازبینی باشد. شکل 2-2 نکات لازم در رابطه با محل انبار را نشان داده است. از آن جمله  می توان  به مواد زیر اشاره کرد :

1)     دریچه ورودی ماده اولیه

2)     محل (مناسب) برای تخلیه ماده خام

3)     محل چیدن و بازرسی مواد خام

4)     محل آزمایش و بررسی مواد خام

5)     محل نگهداری موقتی برای انتقال به داخل کامیون

6)     محل نگهداری برای هر نوع ماده

7)     راهروهای اصلی

8)     راهروهای فرعی (جانبی)

9)     پیجره سرویس (دهی)

10) جعبه های محتوای مواد

11) شمارش کنندگان مواد برای اطمینان از وجود مواد اولیه و محصولات به تعداد صحیح

8- تصویر مطبوع :

- کانال تصویر و سیستم مرتبط با آن وظیفه تأمین هوای تازه را بر عهده دارد. هوا از سیستم خارج

نمی شود پس و توسط ورود به چرخه دی اکسید کربن آن بهمراه افزایش رطوبت و دما متراکم تر خواهد شد.

- نتایج مربوط به تهویه در این سیستم ناراحت کننده است.

- کارخانه های پیشرفته با افزایش تغییرات هوا ، در سیستم تهویه تغییر ایجاد میکنند.

- روشهای ایجاد تهویه مطبوع :

- پنجره ها و دیواره های مربوط به تهویه و گردش هوا.

- تهویه مکانیکی با استفاده از خروجیها که توسط فنها (دهنده ها) هوای تازه را به داخل هدایت میکنند.

- تهویه مطبوع :             (AIRCONDITIONING)

- این سیستم با توجه به دمای هوا کنترل می شود همین طور رطوبت ، تمیزی و نحوه توزیع هوا در این رابطه تأثیر گذار است.

- کنترل دما با گرم کردن در زمستان و سرد کردن (خنک کردن) در تابستان عمل می کند. حرارت میتواند بوسیله کمپرسور و یا سیم پیچ ها و000 ایجاد شود.

- رطوبت نیز می تواند با ترکیب به هوای وارد شده به سیستم ، به کارخانه وارد شود.

هوا می تواند بوسیله گردوخاک آلوده شود

- هوا با فشار به داخل فضا پاشیده می شود.

- هوا از داخل فیلترها عبور می کند.

- از تصفیه الکتروستاتیک (بوسیله باردار کردن ذرات معلق) استفاده می شود

- حرکت هواباید به گونه ای هدایت شود که دقیقأ از مسیر فیلترها عبور کند.

- برخی از ترکیبات آلوده کننده در هوا بوسیله عملیات و مواد شیمیایی تصفیه می شوند.

- تهویه مطبوع در ساختمان بمنظور اهداف زیر بکار گرفته می شود :

1- جلوگیری از ایجاد خطاهای اندازه گیری. آلودگی سبب گسترش خطا در تمام ابزار اندازه گیری میشود

2- افزایش کارآیی تجهیزات و ماشین آلات خصوصأ در صنعتی نظیر نساجی

3- افزایش کیفیت راندمان و کارآیی در کار گروهی

4- حداقل کردن میزان فساد و از بین رفتن موادی نظیر روغنها و مواد شیمیایی

5- افزایش راندمان کارمندان

6- افزایش کیفیت محصولات و اصلاح کیفیت آنها

7- کاهش خوردگی و فساد فلزات و تخریب آنها در طی فرآیند

8- حفاظت کارمندان در برابر آلودگی و دود و گازهای سمی

9- ایجاد هوا و فضای مناسب و پاک در کارخانه

9) تجهیزات سرویس دهی :

این سیستمها مربوط به تجهیزاتی نظیر گرم کننده ها ، خنک کننده ها ، کمپرسورها و تجهیزات تهویه مطبوع می باشند.

10) تجهیزات مرتبط با کارمندان :

تجهیزات مناسب سبب بهبود کارآیی افراد میشوند. امکانات و تجهیزات حتی شامل توالت و حمام

می باشند این موارد نیز در عملکرد بهرت کارمندان اثر بخش هستند

11) روشنایی :

این امر یکی از مهمترین مواردی است که اثر جدی در کیفیت و میزان تولید دارد. روشنایی امکان رضایت کارمندان و کاهش برخوردها را در حین کار فراهم می کند.

- مزایای یک سیستم روشنایی خوب و مناسب :

- افزایش خروجی – کاهش هزینه ها

- کاهش برخورها

- اصلاح کیفیت محصول

- امکان دید بهتر

- استفاده بهتر از امکانات ، تجهیزات و فضایب موجودت

- نظارت بهتر و راحت تر سبب تسهیل نظارت بر فرآیند می شود.

- ویژگیهای یک سیستم روشنایی مناسب و کار آمد :

1- نور باید به حدی باشد که امکان دید مناسب را فراهم کند و این امر باید در تمام جهات بصورت یکنواخت فراهم شود.

2- نور باید در کل طبقه بصورت یکسان پخش شود.

3- نور نباید روی یک نقطه یا ناحیه متمرکز شود.

4- نور باید تا حدی باشد که امکان ایجاد تمایز و تفکیک بین 2 شی کنار یکدیگر براحتی فراهم شود

5- نور نباید تولید سایه کند.

6- از ایجاد تیرگی و تابش شدید توسط نور باید جلوگیری شود.

- ویژگی  و ماهیت نور :

1- نور طبیعی برای کار بهترین نوع نور است اما این شدت روشنایی در ساعات مختلف تغییر می کند ، میزان نور و چگونگی آن به شرایط --- وابسته است وبا آنها تغییر می کند.

2- نور مصنوعی باید به گونه ای تأمین شود که تمام خصوصیات نور طبیعی را بهمراه تمام مزایای آن داشته باشد. در حالتی که در ساعات مختلف روز میزان نور کافی نباشد ، از نور مصنوعی کمک گرفت می شود.

- منابع نور مصنوعی :

1- لامپهای رشته ای تنگستن

2- لامپهای فلورسنت

3- لامپهای بخار حپول

لامپهای رشته ای تنگستن ارزانقیمت هستند و دارای نصب آسان می باشند در توانهای گوناگون قابل دستیابی هستند. میزان راندمان آنها کم است. اما نور دهی موضعی مطلوبی دارد.

لامپهای فلورسنت دارای استوانه و محفظه ای هستند و دارای بیشترین داندمان هستند و بعلت طول عمر زیاد و راندمان مناسب به تعداد زیاد مورد استفاده قرار می گیرند.

لامپهای بخار حپوه پر نور ترین لامپها هستند. دارای نگهداری و نصب ساده هستند. در ابتدای کار آنها دارای نور به رنگ آبی هستند این لامپها در فروشگاههای بزرگ و فضاهای بزرگ بمنظور روشنایی بکار گرفته می شوند و دارای کارآیی مطلوبی هستند.

- مقادیر روشنایی :

واحد اندازه گیری روشنایی لومن است. استانداردهایی در این رابطه تدوین شده اند که در انواع مختلف بکار گرفته می شوند و بشرح زیر هستند :

روشنایی

نوع کالا

 

5

(راهرو) مسیرهای گذرگاهی

1

10

مسیرهای پله

2

15

کار سخت و خشن

3

30

کارماشینی(اتوماتیک)یاکارعادی

4

50

میز کار عادی

5

70

کار دقیق

6

100

کار نصب دقیق

7

200-1000

کار بررسی و باز بینی دقیق

8

 

12- گرم کردن :

- در یک کارخانه ، گرم کردن برای رسیدن به اهداف زیر صورت می گیرد.

1- در پردازش ، حرارت دهی برای ذوب کردن فلزات و آلیاژهای فلزی بکار گرفته می شود. در زمستان برای گرم کردن کارمندان و محیط از حرارت استفاده می شود. دمای متعادل بین 60-65f0 است.

2) برای پختن غذا و گوشت از آن استفاده می شود.

- منابع حرارتی :

- برای فرآورش وعمل آوری محصول. در اجاقهای گاز ، بویلرها 000

- برای گرم کردن محل. از گرم کننده های اکتریکی ، زغال سنگی و000 استفاده می شود.

- برای آشپزی. بصورت اجاقهای الکتریکی یا گازی.

- سخت بکار گرفته شده به روشهای گوناگون می توند حرارت خود را به محیط منتقل کند.

- سیستم های گرم کننده بصورت اتوماتیک کنترل می شوند.

13) نکته و ملاحظه بعدی :

1- بکارگیری و نگهداری مناسب این امر با استفاده از رنگ مناسب و بخشهای فلزی و شیشه ای مطلوب امکان پذیر است.

2- احداث فضای ایمنی و اقتصادی ، محکم ، قابل اطمینان و پایدار این امر با استفادذه از تجهیزات مطلوب و بکار گیری اجزایی نظیر پنجره ها در محل مناسب امکان پذیر است.

3- معیارهای ایمنی و امنیتی نظیر دیوارهای ضد حریق و حفاظت محیط بوسیله قطعات حفاظتی.

4- کنترل اغتشاش و سرو صدا کاهش سرو صدا باید به گونه ای باشد ه محیط برای کارکرد افراد مساعد باشد و سکوت در حد نیاز ایجاد شود.

--- سروصدا را میتوان بوسیله موارد زیر کاهش داد :

1- نگهداری و بکار گیری ماشین آلات و تعمیر آنها برای کاهش سروصدای آنها.

2- عایق کردن بخشهای پرو سروصدا و ماشین آلات دارای صدای زیاد

3- اعمال طراحی مجدد و اصلاح معایب برای ایجاد محیط بهتر و مساعد برای کار.

14- ملاحظات برای توسعه و گسترش در آینده :

فضای گاهی برای توسعه در آینده باید در نظر گرفته شود. طرح اولیه بصورت یکی زا اشکال U , H , E , T , L , F ارائه می شود. در این رابطه جهات گسترش و تکمیل کارخانه مورد ارزیابی قرار

می گیرند و نقاط توسعه بعدی (آینده) با نقطه چین نشان داده می شود.

2.2.3 اصول طراحی اولیه :

6- اصل در رابطه با طراحی اولیه باید در نظر گرفته شوند که بشرح زیر هستند :

1- اصل و قاعده تجمع و کنار هم قرارگیری تجهیزات این اصل در ارتباط با ماشین آلات و افراد و امکانات در نظر گرفته می شود.

2- اصل و قاعده حداقل فاصله بر اساس آن حداقل فاصله تعیین شده برای تمامی موارد باید رعایت شود.

3- اصل گردش و تناوب این اصل در رابطه با ترتیب اجرای عملیات و رعایت نکات مرتبط با آن است.

4- اصل و قاعده فضای مکعبی: بر حسب این قاعده بهترین فضا با دارا بودن بیشترین راندمان وکارآیی باید انتخاب و بکار گرفته شود.

5- اصل و قاعده رضایت و ایمنی ، برحسب آن ، طرح باید دارای بهترین میزان ایمنی و رضایت کارگران از آن باشد.

6- قاعده انعطاف پذیری ، بهترین طرح بر حسب آن ، طرحی است که دارای انعطاف پذیری بیشتر برای حداقل کردن هزینه و ایجاد امکانات بیشتر ، باشد.

2.2.4 عوامل تأثیر گذار بر طرح اولیه :

1- نوع صنعت : اهداف صنایع و نحوه عملکرد آنها برای طبقه بندی بکار گرفته می شوند این فهرستها بشرح زیر هستند :

الف) فرآیند مصنوعی (ترکیبی) : این فرآیند در مورد ترکیب چند ماده با یکدیگر طی یک فرآیند

خاص اطلاق می شود. بعنوان مثال می توان به فرآیند تولید سیمان بوسیله ترکیب خاک رس و سنگ آهک اشاره کرد.

ب) فرآیند تحلیلی ، این فرآیند بر خلاف فرآیند ترکیبی است در این فرآیند اجزاء به چندین بخش تقسیم می شوند. پالایش بنزین و استخراج اکسیژن از هوا ، مثالهایی از این فرآیند هستند.

ج) فرآیند شایسته سازی (conditioning)

در این فرآیند مواد خام برای استفاده آماده می شوند ، تا در صنعت مورد نظر بکار گرفته شوند.

د)فرآیند استخراجی در این فرآیند بوسیله حرارت از مواد خام محصولات مورد نظر استخراج می شوند

2- نوع محصولات :

برخی از محصولات بوسیله حرارت بدست می آیند و برخی بصورت جامد و مایع هستند. در این رابطه نوع محصول می تواند بصورت زیر بررسی شود.

الف) عملیات تولید

ب) محصول مخلوطی (ترکیبی)

ج) محصول جرمی

4- اثر بر فرآیندها :

در رابطه با اثر مواد در فرآیند توضیح داده شد ، اما شایان ذکر است مسأله اداره و مدیریت تولید و ابزار و فضا نیز بر فرآیند اثر گذار هستند.

2.2.5 فرضیات و تفکرات مربوط به طراحی نامناسب :

الف) تجمع تجهیزات ، ماشین آلات و حتی کارگران

ب) کارکرد و فعالیت بیش از حد در یک فرایند

ج) خطوط گردش طویل و دراز برای مواد

د) هزینه زیاد برای آموزش کارگران

ر) چرخه های طولانی تولیدی

ز) ایجاد تأخیر در تحویل محصولات

و) افزایش هزینه های اداره و مدیریت فرآیند

ه) دشواری نظارت و کنترل فرآیند به نحو مطلوب

ی) افزایش تلفات و صدمات وارده بر محصولات

2.2.6 عوامل مهم در طراحی یک طرح اولیه :

در یک طراحی باید مواردی درنظر گرفته شوند که همگی آنها توسط muther بیان شده اند بصورت گروهی در زیر ارائه شده اند :

1) عامل ماده خام ، که می تواند در عملیات ، کیفیت و توالی تولید محصول اثر داشته باشد.

2) عامل انسانی ، که شامل کارگران مشغول به کار در فرآیند بصورت مستقیم ، بهره وری نیروی انسانی و نظارت بر آنها نیز از جمله بخشهای دیگر هستند.

3) عامل ماشین آلات: شامل تجهیزات بکاررفته برای عملیات و جابجایی کالا و بازرسی و بررسی کالا می باشد.

4) عامل وقفه (تأخیر): برای مواردی باید فضا و تجهیزات ذخیره و نگهداری محصول تولیدشده را در نظر گرفت

5) عوامل خدماتی: این موارد و بخشها سبب تسهیل کار افراد می شوند و در بخشهای گوناگون نظیر کنترل ضررو زیان، کنترل تولید و کنترل کیفیت، اتاقهای مختلف که برای اهداف گوناگون بکار گرفته می شوند از آن جمله هستند.

6) عامل ساختمان: شامل خصوصیات خارجی و داخلی ساختمان و نحوه توزیع و پخش تجهیزات در داخل آن است.

7) عامل تغییرکننده: که می تواند شامل توزیع، پخش و انعطاف پذیری در رابطه با کل ابزار می شود.

هریک از این عوامل و موارد در طرح اولیه اثرگذار هستند در تمام این موارد باید مسأله نور و روشنایی را مدنظر قرار داد و در تحقق اهداف نهایی یک مهندس مؤثر هستند.

7-2-2 انواع طرح اولیه ساختمان:

چهارگروه اصلی در ارتباط با این طرح وجود دارد:

1)     طرح اولیه تولید

2)     طرح فرآیند

3)     طرح مکان و موقعیت ثابت

4)     طرح گروهی

 

1) طرح اولیه تولید: در این طرح ماشین آلات و تجهیزات بدنبال یکدگیر و پشت سر هم چیده می شوند بدون اینکه گردش یا انحرافی در آن مشاهده شود. در این طرح تجهیزات عمدتاً روی یک خط قرار می گیرند. این طرح می تواند دارای شکل U یا بصورت دایره ای باشد.

- مزایا: این طرح دارای مزیتهای زیر است:

1)     هزینه و مخارج کم و مسیرکوتاه در یک فرآیند.

2)     عملیات پیوسته و بدون وقفه

3)     امکان اداره و هدایت ماشین آلات به نحو بهتر

4)     دستیابی به اهداف خاص در این روش ساده تر است

5)     از فضای هر طبقه استفاده بهینه می شود.

6)     بازرسی و بازبینی بصورت مؤثرتر و بهتر صورت می گیرد.

7)     هزینه ساخت برای هر واحد کاهش می یابد.

 

- معایب: این طرح دارای معایبی است که بشرح زیر می توان آنها را بیان کرد

1)     در رابطه با برخی ماشینها بر عملکردی خاص هزینه کار بسیار زیاد است.

2)     میزان اضافه بار زیاد است.

3)     از کارافتادن یک ماشین آسیب جدی بر کل فرآیند و سیستم تولیدی وارد می کند.

4)     انعطاف پذیری کمتر از نظر طراحی سبب می شود که سازنده امکان ایجاد تغییرات زیاد را نداشته باشد.

 

سهولت و تناسب:

این طرح می تواند در شرایط زیر مفید باشد:

1)     تولید (جرمی) عمده محصولات استاندارد.

2)     ساده کردن فرآیند ساخت و تولید.

3)     زمان عملیات برای اکثر فرآیندها یکسان باشد و از این نظر دارای توازن و تعادل باشد.

4)     تقاضا و درخواست پایداری و دوام در حد معقول برای تولید وجود داشته باشد.

5)     تغذیه مداوم و پیوسته مواد وجود داشته باشد.

 

کارخانه های اتومبیل سازی بزرگ و صنایع عمده و عظیم با استفاده از این خط تولید نتایج قابل توجهی دریافت کرده اند. بهترین محلها برای استقرار ماشین آلات انتخاب می شوند و طراحی بگونه ای صورت می گیرد. به گونه ای که بیشترین حجم تولید را شاهد باشیم.

2) طرح اولیه کاربردی یا مرتبط با فرآیند:

این طرح که در شکل 5-2 نشان داده شده است همانند نوع قبلی است با این تفاوت که تجهیزات برحسب موقعیت کنار یکدیگر جمع آوری می شوند. بین تمام مراحل از تجهیزات موردنیاز برای عملیات استفاده می شود. بعنوان مثال تمامی ماشین آلات و تجهیزات بصورت یک گروه در کنارهم قرار می گیرند تا عمل تراشکاری روی یک قطعه را انجام دهند.

- مزایا:

1)     میزان هزینه کمتر برای استفاده از تجهیزات و استفاده حداکثر از توانمندی ماشین آلات.

2)     هزینه های اصلی کاهش می یابند.

3)     تغییر در طراحی تولید و حجم تولید براحتی قابل انجام است.

4)     ایجاد نقص در یک ماشین و دستگاه کل خط تولید را از کار نمی اندازد.

5)     نظارت و بازرسی به نحو بهتری قابل انجام است.

6)     انعطاف پذیری بیشتر برای دستیابی به هدف وجود دارد.

7)     هزینه نصب تجهیزات پائین است، همین طور نگهداری آنها ساده تر است.

 

- معایب، از جمله معایب مهم این طرح بشرح زیر هستند:

1)     هزینه های نگهداری ماده خام نسبتاً زیاد است.

2)     کارگر باید آموزش دیده و ماهر باشد تا بتواند در این سیستم مؤثر واقع شود.

3)     عملیات اصلی و پرحجم نیاز به فضای زیاد دارد.

4)     بازرسی و بررسی بصورت مداوم و به تناوب باید صورت بگیرد.

5)     طراحی تولید و بدست آوردن محصول نهایی در این طرح دشوار است.

 

- تناسب و سهولت، این طرح زمانی مؤثر است که:

1)     محصولات استاندارد نباشد.

2)     میزان تولید و حجم آنها کم باشد.

3)     ماشینها و تجهیزات گرانقیمت باشند.

 

3) طرح اولیه موقعیت ثابت:

- در این طرح، با فرض ثابت شدن فرآیند و خط تولید، طراحی صورت می گیرد. نمونه این طرح را می توان در کارخانه هواپیما سازی مشاهده کرد. در انواع دیگر این طرح تجهیزات تولیدی و افراد در راستای حرکت و تحول ماده اولیه جهت دهی شده و استقرار می یابد.

- مزایا:

1)     امکان استفاده از یک یا چند کارگر ماهر برای یک پروژه وجود دارد.

2)     این طرح دارای حداقل میزان جابجایی و تحرک مواد است.

3)     حداکثر انعطاف پذیری از نظر چیدمان تجهیزات و ماشین آلات وجود دارد.

4)     این طرح را می توان برای چندین پروژه متفاوت بکار گرفت.

 

- معایب:

1)     معمولاً دارای محتویات و محصولات کم است.

2)     از تجهیزات و افراد به صورت کامل استفاده نمی شود.

3)     دارای هزینه های اداره و نگهداری زیاد است.

 

4) طرح اولیه گروهی:

این طرح دارای ترکیبی از چندین فرآیند است که مزایای طرحهای قبلی را بصورت یکپارچه دارا است امروزه بندرت در کل کارخانه از یک طرح استفاده می شود و برای بخشهای گوناگون طرحهای متفاوت و متناوب بکار گرفته می شوند. در این رابطه و بدلیل تنوع میزان تولید، این طرح از گستردگی زیادی برخوردار است. در فرآیندها و خطوط تولیدی ماشینی از مزایای این طرح بصورت قابل ملاحظه ای می توان استفاده کرد. شکل 27 نحوه ترکیب طرح و ایجاد طرح ترکیبی را نشان می دهد. از ترکیب مختلف انواع طرحها در موارد مختلف تولیدی در فرآیند ساخت استفاده می شود.

8-2-2 مقدمه و شروع طرحهای برپایه ای GT ،JIT و سیستم ساخت و تولیدCellular : برای درک این مفاهیم باید بایستی طرحهای موجود در این رابطه توضیح دهیم.

تکنولوژی گروهی (at) : این طرح جایگزین اقدامات و عملکرد متداول و رایج می شود. در این فرآیندها توالی و ترتیب عملیات برحسب نوع فعالیت طراحی می شود. با توجه به گروه تجهیزات بکاررفته نوع چیدمان و ترتیب تغییر می کند. هدف از بکارگرفتن این تکنیک حداقل کردن زمان مصرفی است. تکنولوژی گروهی نیز دارای مشکلات مرتبط با گروه بندی تجهیزات است. اصلاح عوامل مهم و اساسی در کل طرح و گروه تجهیزات اثر مثبت و اثربخش خواهد داشت. این امر نقش خود را در فرآیند تکراری بیشتر نشان می دهد. در این رابطه نیز محدودیتهایی نیز وجود دارند که مرتبط با ترکیب فرآیندهاست.

JIT (دقیقاً سروقت): تفکر و دانش در مورد این حالت ارتباط مستقیم با تولید محصولات و کالاهای تولیدی دارد. در این زمینه تعداد محصولات تولیدشده (از نظرکمی) از جمله اهداف اصلی است مواد بکارگرفته شده در خط تولید و زمان صرف شده برای تولید محصول و میزان مصرف مواد خام از جمله موارد مهم و کلیدی هستند. پایه گذار این تفکر در این سیستم Faiichiohno است و توانست آن را بصورت مؤثر و کامل در شرکت Toyota inotor پیاده سازی کند. JIT روش دستیابی به مدیریت ماده خام و کنترل آن برحسب اجزای طراحی شده برای تولید می باشد. مواد خام از ابتدای ورود مواد خام تا ایجاد محصول نهایی با تغییرات عمده مواجه می شوند. در همین عملیات زمانبندی و برنامه ریزی باید بدقت مورد توجه قرار بگیرد.

- طرحهای اولیه(برپایه GT و JIT):

برای نشان دادن عملکرد این طرحها می توان به دستگاه تراشکاری و اقدامات مرتبط با آن بعنوان مثال اشاره کرد. طرح اولیه این نوع فرآیند در شکل 9-2 نشان داده شده است. عملکرد گروهی تجهیزات با جزئیات ارائه شده اند. همین طور دیده می شود برای تکمیل یک عملیات باید اقدامات گروهی و در توالی صحیح آنها برروی قطعه توسط تجهیزات مناسب با آن انجام شود.

بکارگیری گروهی تجهیزات امکان و توانایی کاهش زمان را بصورت قابل توجه ندارد. این امر بدلیل مسیری است که باید برای تولید محصول طی شود و مجموعه فرآیندهایی است که باید برروی قطعه صورت بگیرد با کاهش توانمندی تجهیزات هزینه مرتبط با زمان صرف شده، افزایش می یابد. در شکل 11-2 نوع دیگری فرآیند را از لحاظ چیدمان مشاهده می کنید که برای تکمیل عملیات نیاز به تجهیزات مناسب آن است. مواد در ابتدای مسیر وارد می شوند و پس از انجام عملیات برروی آنها، از چرخه خارج می شوند. ترکیب و طرح نشان داده شده در زیر بصورت خطی است و در یک جهت در حال حرکت است. این ترکیب نیز دارای مشکلات و مسائلی است که خاص آن است.

9-2-2 روشهای طراحی کارخانه:

این اقدام به روشهای گوناگونی قابل انجام است که در آن عواملی نظیر کارگردان و تجهیزات ماشینی اثر گذارند برای انجام طراحی بصورت مناسب باید دانش و آگاهی لازم در این مورد وجود داشته باشد، همین طور از نظر عملیات و ترتیب آنها باید آگاهی و اطلاعات مناسب در نزد فرد طراح موجود باشد. در این رابطه توجه به مواد خام، نحوه نگهداری آنها و چگونگی ورود آنها به فرآیند تولید از جایگاه ویژه برخوردارند. یک طرح اولیه تنها (همواره) بهترین طرح نیست، در نتیجه عملکرد مطلوب با استفاده از چندین تکنیک حاصل می شود. طرح می تواند در مراحل گوناگون اصلاح شده و تکامل پیدا کند.

1) نمودارهای فرآیندهای در حال انجام:

توالی ها و ترتیبهای گوناگون در این زمینه بکار گرفته می شوند که در طی مراحل گوناگون قطعات مختلف روی یکدیگر سوار می شوند.

2) الگوی حرکت ماده خام:

اصول طراحی برروی حداقل حرکت و جابجایی استوار است در این زمینه اصول کار در ارتباط با استفاده از حداقل فضا و استفاده بهینه از آن ترتیب داده می شوند هرچه میزان حرکت ماده کمتر باشد، نطارت و مدیرت کمتری موردنیاز خواهد بود. اصول و ترتیب طراحی این فرآیند در شکل 12-2 ارائه شده اند.

- ویژگیها و محل مورد استفاده و کاربرد:

- همه مواد از طرف x وارد می شوند و از طرف y خارج می شوند، طراحی فرآیند به گونه ای است که حداقل مسافت و طول را برای ماده و کالای در حال تولید ایجاد کند.

- خط مونتاژی قابل قبول است که در مقایسه با خطوط دیگر از طول کمتری برخوردار باشد.

- سیستمهای اداره و مدیریت چرخشی ترجیح داده می شوند. زیرا در شرایط گوناگون می توان از آنها به گونه ای مختلف استفاده کرد.

- نظارت در مقایسه با حالات دیگر ساده تر می شود ورود مواد خام و خروج محصول از جهت یکسان و ثابت صورت می گیرد.

- برای خطوط بلند، بنا و ساختمان چهارگوش ترجیح داده می شود. در این حالت سیستم تا حد امکان فشرده می شود و بهره برداری از فضا بصورت مؤثر انجام می شود.

3) مراحل طراحی اولیه:

برای این منظور ابتدا طرح 2 بعدی تهیه می شود پس از آن با توجه به نیاز طرح 3بعدی با درنظر گرفتن فضا بدست می آید.

1) نمودارها و طرحهای 2بعدی

این طرحها معمولاً با مقیاس 1:50 تهیه می شوند. در این طرحها نحوه استفاده و بکارگیری از فضا نشان داده می شوند. شکل 13-2 طرح 2 بعدی را نشان می دهد، که چیدمان ماشین آلات و دستگاهها را ارائه کرده است.

2) مدلهای 3 بعدی:

در مورد این مدلها از چوب و پلاستیک نیز استفاده می شود. بدین صورت می توان تمامی تجهیزات بکاررفته را بهمراه نحوه قرارگیری آنها نشان داد.

4) نمودار تصحیح:

این نمودار دارای ردیفها و ستونهایی است، و موقعیت تمامی تجهیزات روی نقشه نشان داده می شوند در این رابطه تمامی تجهیزات از نظر قابلیت دسترسی به آنها نشان داده شده اند و بصورت دیداری می توان محل قرارگیری را ملاحظه کرد.

5) نمودار حرکت و جابجایی:

این نمودار مسیرهای طی شده در طول یک فرآیند تا رسیدن به محصول نهایی را نشان می دهد و تمامی موارد استفاده و هدف از طی شدن هر مسیر در آن توضیح داده می شود. این طرح تمامی تجهیزات را بهمراه اهداف استفاده از آنها را نشان می دهد. این امر در شکل 15-2 نشان داده شده است.

مرحله دوم: حرکت A تا B برابر با 20 و B تا A برابر با 10، B تا C 15 و A تا F برابر 25 ، C تا D برابر 30 و D تا C برابر 50، D تا F برابر 40 ، E تا F برابر 10 و F تا E برابر 15 است.

- مرحله سوم: یک شبکه مربعی طراحی شده و نحوه حرکت و مکانها علامتگذاری می شود.

- مرحله چهارم شکل 16-2 با ترکیب حرکت و انتقال نظیر A تا B  و B تا A که دارای فاصله یکسان است می توان به حرکت کل 30=10+20 رسید.

مدلهای ساده سازی شده در شکل 17-2 ارائه شده اند. بر طبق این طرح حداکثر انتقال D,C و انتقال بین این دو نقطه است. فواصل بین F,D ناچیز است. نتایج بدست آمده از این طرح در شکل 18-2 نشان داده شده است.

بخشهای F,E , F,A , B,A , F,D , D,C در حالتی که C,B دارای حداقل مسافتهای جابجایی است، مقادیرارائه شده را دارا خواهند بود نمودار حرکت و انتقال دارای محدودیتهایی است که مرتبط با اهمیت بخشهای دیگر است.

6) روش ماتریسی مسیربار (محصول):

در این روش هدف، حداقل کردن مسافت طی شده توسط محصول است و در نهایت، تلاش برای کاهش این مسافت در هر مرحله است. در این زمینه از تکنیکهای مرتبط با طرح اولیه استفاده می شود. در زیر مثالهایی از چگونگی استفاده از این طرح وسط جدول مطرح شده است.

- راه حل- مرحله 1- محاسبه کل بار که در هر ترکیب AD, AC, AB وارد چرخه تولیدی می شود.

مثالی از چگونگی این محاسبه در زیر سطوح شده است:

- مرحله 12 تهیه و تکمیل ماتریس مسافت و فاصله بارگذاری که در زیر مطرح شده است.

- مرحله 13 استفاده از مربعات و ضرب آن ها در ردیفها و ستونهای ماترسی مربوطه، که به بار و کالای واردشده به چرخه وابسته است.

- مرحله 14 ثابت کردن مربع بوسیله حداکثر بار × حداقل فاصله

- مرحله 15 حل اولیه و مقدماتی مسئله:

- مرحله 16 توسعه و بسط ترکیبات با توجه به شرایط اولیه تعیین شده برای هر حالت.

- مرحله 17 بدست آوردن بار × مسافت و فاصله برای هر ترکیب با در نظر گرفتن نمودار مربوطه حداقل مقدار قابل قبول است.

- مرحله 18 با در نظر گرفتن مرحله 7 می توان مقدار بار * حداقل مسافت را با استفاده از جدول مربوطه بدست آورد.

7- نمودار REL:

این نمودار به نمودار ارتباط و همبستگی معروف است، زیرا نحوه ارتباط بین زوجها را بیان می کند انواع متداول این نمودار در شکل 19-2 نشان داده شده اند.

10-2-2 روش طراحی کارخانه:

بهترین روش این است که طراحی با توجه به نوع فرآیند و فضای موجود صورت گیرد در برخی موارد ممکن است ایجاد برخی از اشکال وجود نداشته باشد و بر انتخاب شکل ساختمان با محدودیت مواجه باشیم در این حالت باید بین عوامل مهم و مؤثر توازن و تعادل برقرار کرد. مرحله پیشروی طرح در زیر مطرح شده است:

1)     جمع آوری و تهیه اطلاعات اساسی و پایه ای

2)     تجزه و تحلیل این اطلاعات

3)     توضیح و تشریح امکانات و تجهیزات موردنیاز برای هر طرح

4)     انتخاب سیستم هدایت و مدیریت ماده خام.

5)     طراحی نقشه و اجزای لازم

6)     تعیین الگوی بکارگرفته شده

7)     طراحی محل کار و تولید

8)     ترکیب و مونتاژ مراحل مختلف تولید.

9)     محاسبه فضای لازم برای ذخیره و نگهداری (مواد خام و محصولات)

10) تهیه نمودارها و نقشه ها و تخصیص محلهای مناسب برای هر ابزار و دستگاه

11) طراحی فضای سرویس (نظیر آشپزخانه، دستشویی و ...)

12) ایجاد طرح اصلی

13) بررسی و بازبینی نهایی طرح

14) درنظر گرفتن فضای اداری مناسب در طرح نهایی.

15) نصب و ترکیب موارد و اجزای مختلف تعیین شده در طرح.

 






 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


روش طراحی و طرح ریزی مربوط به طرح اولیه         شکل 20-2

 


طرح ریزی طرح اولیه بصورت شماتیک (S.L.P) برای اولین بار توسط Francis, white ارائه شده که چگونگی این طرح در زیر نشان داده شده است. ابتدا اطلاعات لازم گردآوری شده و بوسیله ترکیب نتایج تحلیل و بررسی می توان دیاگرام (نمودار) و طرح مربوطه و ارتباطات درون آن را ایجاد کرد. در طی ارائه طرح و پس از آن می توان مراحل مختلف آن را اصلاح کرد و محدودیتهای گوناگون را تغییر داد.

11-2-2 طراحی محل کار (کارگاه):

یک کاربرد ماشین (دستگاه)، ماشین یا دستگاههایی که در کنار یکدیگر و در یک کارگاه کنار هم کار می کنند در طرح مربوطه نمایش داده می شوند. در تهیه طرح اولیه حتی الامکان کوچکترین فضای ممکن برای انجام این کار و چیدمان تجهیزات اختصاص می یابد. این فرآیند دارای موارد زیر است.

1)     در یک فضای چهارگوش ماشین یا گروهی از دستگاهها را به نحوی کنار هم قرار می دهیم که میزان انتقال و جابجایی کالا حداقل شود، این امر با رعایت نکات مربوط به فاصله دستگاهها از در و دیوار و ... صورت می گیرد

2)     برای قسمت موتور این دستگاهها باید فضای مناسب و کافی اختصاص یابد و این فضا قطعاً در داخل همین محیط خواهد بود.

3)     فضای لازم برای فعالیت کارگران در نظر گرفته می شود و در ضمن باید برای جابجایی و حرکت آنها فضای مناسب وجود داشته باشد.

4)     بین تمامی ماشین آلات باید فضای مناسب در نظر گرفته شود.

5)     برای محفظه های نگهداری قطعات و ظروف مرتبط با آن باید فضای کافی تخصیص یابد.

6)     فضا برای میز و ابزار کار کمکی که برای کار ماشین آلات لازم و ضروری هستند باید در نظر گرفته شود.

7)     برای بکارگیری ماشین و استفاده مطلوب از آن باید فضای مناسب تخصیص یابد.

8)     فضا برای سوارکردن اجزای مختلف ماشین آلات و یا تعمیر آنها باید در نظر گرفته شود . باید به گونه ای باشد که امکان جداکردن قطعات براحتی وجود داشته باشد.

 

بنظر می رسد با این شرایط هرچه فضای بیشتری در اختیار داشته باشیم، عملکرد ماشین آلات و اپراتورها راحتتر و بهتر خواهد بود. هدف از ارائه این طرح، ارائه طرحی اقتصادی است که در آن ماشین، حداقل میزان جابجایی و انتقال را داشته باشد. مهندس طراح در این رابطه باید نکات و ملزومات اقتصادی را در نظر گرفته و براساس آن طرح اقتصادی و مقرون بصرفه را ارائه دهد. در برخی موارد و برای بعضی کاربردها می توان برای تحقق این هدف میزان فضای بکار گرفته شده را به حداقل کاهش داد و بهترین و بیشتری استفاده را از فضا انجام داد.

- انتخاب ابزار و تجهیزات ویژه و مرتبط با مدیریت و اداره مواد:

این ابزار قبل از هرچیز باید با توجه به شرایط محیط و فضای موجود انتخاب شوند پس از انتخاب ابزار از الگوی مناسب برای نحوه قرارگیری و چیدمان آنها استفاده می شود. در این مرحله تصمیمات ویژه ای اتخاذ می شوند. این بخش باید با حساسیت زیاد و بگونه ای طراحی شود که بیشترین میزان کارآیی را از خود نشان دهند.

- طراحی و تخصیص موقعیت فضای سرویس دهی:

یک کارگاه مناسب و مطلوب، جایی است که علاوه بر بخشهای تولیدی، دارای بخش سرویس دهی مطلوب باشد. در ارائه این طرح با ویژگیهای مطلوب، مشکل اصلی، هزینه زیاد اجرای این طرح است این فضای سرویس دهی به بخشهای زیر تقسیم می شود:

1)     فضای انبار: در این فضا مواد خام و مواد اولیه که برای انجام تولیدات بکار می روند در کنار محصولات نهایی نگهداری می شوند. این فضا نباید فاصله زیادی از محل تولید کالا داشته باشد. انواع مختلف مواد خام باید برحسب نوع آنها تفکیک شوند. باید فضا و محل نگهداری به گونه ای آماده شود که هیچ گونه آسیبی به این مواد وارد نشود. فضای انبار باید به گونه ای طراحی شود که حداکثر استفاده از فضا در هر زمان، امکان پذیر باشد. این فضا باید به گونه ای طراحی شود که توسعه و تکامل کارخانه در مراحل بعدی در آن لحاظ شده باشد و پیش بینی های لازم صورت گرفته باشد.

2)     ابزار cribs و اتاق تجهیزات و لوازم: در عمل، باید برای ابزار و تجهیزات فضای مناسب در نظر گرفته شود و باید این فضا به گونه ای تفکیک شود که استفاده متناوب از ابزار حتی در حالت استفاده از آنها با فواصل زمانی زیاد براحتی امکان پذیر باشد. اتاق تجهیزات و لوازم باید با فاصله مناسب از محل کار و به گونه ای طراحی شود که انتقال ابزار براحتی امکان پذیر باشد.

3)     موتورخانه: این محل برق و انرژی موردنیاز کارخانه را تأمین می کند، موتورخانه دارای دیزل ژنراتور یا ژنراتور با سوخت دیگری است و می تواند برای تولید برق در انواع خاصی از آن از حرارت و استفاده از بویلر و تجهیزات مرتبط با آن بهره بگیرد. در این اتاق باید سوخت به میزان کافی موجود باشد تا در صورت بروز اختلال در سیتسم برق اصلی، ژنراتور براحتی بتواند وارد مدار شده و برای مدت زمان مناسب ارنژی لازم را تأمین کند.

4)     دفترکارخانه: کنترلهای موجود در دفتر کارخانه باید بصورت مناسب قرار گرفته و به گونه ای باشند که بیشترین میزان کارآیی را داشته باشند. این دفتر باید تا حد امکان از آلودگی محیطی (ناشی از شرایط کار) و سروصدای تجهیزات ایزوله باشد. در این دفتر باید کلیدهای کنترلی برای برقراری ارتباط با کارگران (درصورت لزوم) وجود داشته باشد.

5)     حمام، دستشویی و توالت: این بخشهای باید تا حد امکان در داخل ساختمان و محیط کارخانه باشند. در هر طبقه و در هر ساختمان باید در صورت امکان یک سری از آنها در نظر گرفته شود. هرچه فاصله از محل کارگاه بیشتر باشد، نظارت بر عملکرد کارگران دشوارتر است. در عین حال میزان رفت و آمد و تردد آنها زیاد می شود و زمان زیاد برای استفاده از این امکانات تلف می شود. استفاده از این سرویسها باید تا حد امکان در زمانهای استراحت صورت بگیرد. در صورت وجود فاصله زیاد نسبت به محل خصوصاً برای افراد فعال در طبقات بالا باید پلکان یا بالابر مورد استفاده قرار بگیرد. در صورت استفاده از پلکان یا بالا بر بصورت مناسب و در محل مطلوب (به نحوی که بتوان از آنها برای چند کار مختلف استفاده کرد) از نظر زمانی صرفه جویی قابل توجهی ایجاد می شود.

6)     بخش کارمندان: این بخش باید بصورت دائم و مستقیم با قسمت تولیدی در ارتباط باشد این بخش باید داخل محیط کارخانه باشد از طرفی دیگر باید با کارمندان حتی در خارج کار در ارتباط بوده و با مسائل آنها آشنا باشد. این بخش باید نزدیک به محل ورود و خروج کارگران باشد.

7)      دفتر عمومی: در این دفتر همه افراد اعم از مهندسان و دیگر اعضای گروه تولیدی اغلب کنار هم جمع می شوند. این دفتر باید حداقل دارای ابعاد متوسط باشد و فضای لازم برای گردآوری افراد در نظر گرفته شده باشد در کارخانه های بزرگ معمولاً یک بخش مجزا از قسمت تولیدی و فضای مرتبط با آن برای این امر اختصاص می یابد.

8)     بخشهای دیگر: موقعیت کارخانه و نوع فعالیت آن می تواند تعیین کننده بخشهایی باشد که به موارد قبلی افزوده می شوند همین طور با توجه به نوع فعالیت مواردی نظیر روشنایی محیط و میزان بهره گیری از روشنایی روز متفاوت است. برخی از بخشها نیز در ارتباط با سرویس دهی در شرایط اضطراری، در حداقل مدت زمان ممکن هستند. در این بخشها سرویسها و خدمات اورژانس اعم از دارو و تجهیزات امداد از قبل در نظر گرفته می شوند. این مکانها باید به گونه ای واقع شده باشند که بدون اتلاف وقت و با حداکثر سرعت خود را به محل حادثه برسانند.

12-1-2 توسعه و تکمیل طرح اولیه کارخانه:

در این رابطه از تکنیکهایی استفاده می شود که بصورت جدی با تحلیل صورت گرفته براطلاعات بدست آمده از کارخانه وابسته هستند، در زیر برخی از آنها توضیح داده شده اند.

نمودار (منحنی) PQ:

منحنی میزان (PQ) نشان دهنده میزان تولید موردنظر یا استفاده از طرح جدید است در این رابطه از ترکیب اطلاعات بدست آمده استفاده می شود. این منحنی دارای اطلاعات زیر است:

- تمامی اجزا و بخشها را طبقه بندی کرده و گروههای مختلف را ترکیب می کند. بعنوان مثال اطلاعات مربوط به میل لنگ، محور و موتورها بصورت یکپارچه ارائه می کند.

- نرخ مشخصی را از لحاظ تولید در طول یک ماه تخصیص می دهد و این امر را برحسب هر متغیر موجود ارائه می کند.

- مقادیر بدست آمده را به ترتیب در کنار یکدیگر قرار می دهد در نهایت منحنی و نمودار مربوط به آنها را ترسیم می کند (شکل 22-2 را ملاحظه کنید)

با استفاده از تکنیکهای مربوط به خط تولید می توان منحنی مربوط به آن را با توجه به اطلاعات بدست آمده بصورت دقیق ترسیم کرد (قسمت A در منحنی) چنانکه پیداست در قسمت B از منحنی از تکنیکهای اصلاحی استفاده شده است و خط تولید تقریباً در حالت متعادل و متوسط در حال تولید است این منحنی را می توان برای یک یا چند خط تولید و همین طور برای یک یا چند محصول متفاوت ترسیم کرد و از اطلاعات بدست آمده از آنها بمنظور مدیریت و اداره خط تولید استفاده کرد. فضای قسمت C نیز با استفاده از همین اطلاعات ترسیم شده است و نشان می دهد تغییرات و جابجایی در این منحنی تا چه مکانی می تواند ادامه پیدا کند.

- تحلیل PQRST:

این تحلیل بسیار ساده و مؤثر بوده و کمک قابل توجهی را بمنظور شناسایی عوامل مهم و تأثیرگذار خواهد داشت. همین طور در این تحلیل همه شرایط در نظر گرفته می شوند و فهرست مربوط برای کسب اطلاعات در این تحلیل باید بدقت تکمیل شود. در این رابطه عواملی نظیر زمان، کمیت و کیفیت از اهمیت ویژه ای برخوردارند. قبل از ادامه این بحث و توضیح بیشتر در این رابطه لازم است به سؤالات زیر پاسخ داده شود.

1)       P آیا طرح اولیه می تواند تمامی موارد موجود که باید در فرآیند تولیدی در نظر گرفته شود، را رعایت کند؟

2)       Q چه تعداد عواملی در امر تولید اثر دارند و باعث می شوند ضمن تولید مطلوب فشار کمتری به سیستم تولیدی اعم از تجهیزات و افراد وارد شود؟

3)       R چه عملیاتها و فرآیندهایی و با چه ترتیبهایی باید در یک خط تولید طی شوند؟

4)       S سرویسها و خدمات پشتیبانی، فضای انبار، محلهای نگهداری محصولات و دفاتر مربوطه باید چگونه برحسب طرح اولیه تطبیق پیدا کنند؟

5)       T برای انجام هر عملیات چه مدت زمانی باید اختصاص یابد؟ در این رابطه برای هر مرحله چه زمانی باید در نظر گرفته شود؟ چه تجهیزاتی برای هر طرح باید بکار گرفته شده و نصب شوند؟ چگونه یک طرح را پیاده سازی کنیم که برای طرحهای آینده و تکمیل طرح فعالی مؤثرتر و کارآمدتر باشد؟

محاسبه MAG:

در این رابطه معیارهایی وجود دارند که غالباً در ارتباط با میزان حرکت و انتقال مواد در فرآیند تولیدی هستند. همین طور از روشهایی برای تعیین محل مناسب ماشین آلات با کمترین هزینه کارکرد وجود دارد. اصولاً طرحی کامل و صحیح است که از نظر مقادیر بدست آمده دارای بیشترین مقادیر MAG باشد. بعنوان مثال یک چوب خشک با حجم 3 اینچ برابر با MAG است.

محاسبه MAG سبب اصلاح و بهبود ابعاد و اندازه برای هریک از موارد اثرگذار بر مدیریت می شود. محاسبه MAG انعطاف پذیر است. هر طرح برحسب مواد و لوازم و تجهیزاتی که در آن بکار گرفته شده است، تعریف می شود. در این رابطه ضرایبی وجود دارند که برحسب مواد مختلف تغییر می کند در این رابطه داریم:

(جمع کل ضرایب و عوامل * اندازه) * اندازه = MAG

در اینجا N تعداد ضرایب است.

دقت و توجه به مقادیر بدست آمده MAG می تواند سبب تغییر صحیح و دقیق شکل و اندازه و تغییر در فرآیندهای تولیدی می شود.

13-2-2 طرح ریزی محاسبه شده:

- craft : برنامه کامپیوتری بمنظور حل مسائل مربوط به طرح اولیه فرآیند.

در مسائل دشوار و دارای پیچیدگی زیاد از بسته های نرم افزاری که برای حل این مسائل عرضه شده اند استفاده می شود. در این نرم افزار از تکنیکهای بهینه سازی و اصلاح بمنظور تصحیح فرآیند و فواصل بین تجهیزات استفاده می شود. این برنامه کامپیوتری اطلاعاتی بصورت زیر را ارائه می کنند:

1)     جمع بندی و نتیجه گیری بار (گذاری)

2)     اطلاعات مربوط به طرح موجود و فواصل بدست آمده برای قرارگیری ماشین آلات.

3)     ملزومات موردنیاز در بخشهای مختلف

4)     اطلاعات مربوط به امکان تغییر هزینه ها و مخارج و کاهش آنها تا حد امکان که بخشی از آن با اصلاح فاصله بین بخشهای مختلف در یک فرآیند تولیدی صورت می گیرد.

بعنوان مثال فاصله بین بخش 1 تا 2 یا 1 تا 3 می تواند در صورت اصلاح در کاهش هزینه های نهیای نقش مهمی داشته باشد. در این رابطه و بمنظور اصلاح این فواصل باید چگونگی ارتباط بخشهای مختلف و روند فرآیند در حال انجام بدقت و با تمام جزئیات بدست آمده و موردارزیابی قرار بگیرند.

با بدست آمدن این اطلاعات، می توان با انجام اصلاحات از نظر نحوه مدیریت بین این بخشها و چگونگی اداره آنها، هزینه های مرتبط با آنها را بصورت قابل توجهی کاهش دهیم.

5)     CRAFT : همچنین در رابطه با مواردی که بین بخشهای مختلف تحرک و انتقالی صورت نمی گیرد نیز مؤثر و کارآمد است. بعنوان مثال می تواند در ارتباط با مسیر خط آهن و میزان مواد خام دریافتی از طریق این خط تحلیل کرده و اطلاعات ارزشمندی را ارائه کند. از این اطلاعات می توان بعنوان اطلاعات ورودی برای مراحل بعدی استفاده کرد.

هدف نهایی و کلی نرم افزار CRAFT حداقل کردن هزینه های مدیریت در کل کارخانه است.

- اجزا و عناصر:

یک برنامه CRAFT اساساً دارای بخشهای زیر است:

1- قسمتی که کل اطلاعات بدست آمده از نتایج را ثبت و جمع بندی می کند. در این اطلاعات ابعاد فضای مورد بررسی و ارزیابی در نظر گرفته می شود.

2- محاسبه مراکز سازمانی و نقاط کلیدی و مهم در هر بخش با در نظر گرفتن فواصل گوناگون چه از نظر عمودی و چه از نظر افقی

3- براساس محاسبه هزینه های کل ماده خام برحسب پریونیت برای کل طرح بدست می آید.

4- از زوجها و دسته های دوتایی برای مکانهای مختلف بمنظور تهیه الگوی مناسب استفاده می شود، این امر سبب می شود که از نظر ابعاد و ؟؟؟؟ اصلاحاتی ایجاد شود.

5- کامپیوتر نتایج را چاپ می کند، در این نتایج الگو برحسب فضای موجود مقیاس گذاری شده و هزینه صرف شده در هر بخش محاسبه شده است.

- زیر روالها (sub routines) بکار رفته در CRAFT :

این برنامه از زیر روالهای زیر استفاده می کند:

- AJA : در این حالت برنامه، فضا را به بخشهای یکسان و برابر تقسیم بندی می کند. در این زیر روال از اطلاعات ورودی کمک گرفته می شود.

- CKPAR : هزینه و ورودی را بررسی می کند و میزان تولیدات کل را برحس فاصله طی شده در هر فرآیند محاسبه می کند و ارتباطات بین نواحی مختلف را تعیین می کند.

- CENTER : مرکز را در تمام بخشها محاسبه می کند.

- CDFST : فاصله بین بشخهای مختلف را اعم از قبل وبعد برای یک فرآیند در حال انجام محاسبه می کند.

- CKFSP : طرح اولیه و مراجع در نظر گرفته شده را بررسی می کند که می توان از آنها برای نظارت و بررسی بخشهای گوناگون استفاده کرد.

- ANACTL : یک روش قانونمند را برای بررسی با دو یا 3 مسیر مختلف در مورد هر فرآیند دنبال می کند. در این حالت گویند ANAT, ANACTL بصورت همزمان و در کنار هم بکار گرفته می شوند.

- ANAN : یک روش نظارت 2 بعدی بمنظور بررسی هزینه بکاررفته در هر فرآیند دنبال می کند و میزان کاهش هزینه را با اعمال تغییرات در بخشهای مختلف محاسبه می کند.

- FUNCTION : هزینه های کل نقل و انتقالات را محاسبه کرده و این امر را توسط الگوهای تعریف شده پیاده سازی و ارائه می کند.

-COST : این زیر روال هم همانند ANAN عمل می کند.

- EXCH : تغییر عملی و کاربردی را در هر بخش مطرح می کند در بخشهای دارای اندازه های نامتناسب و متفاوت می توان در زیر روالهای MESSK یا MESSQ استفاده کرد در این حالت می توان منحنی مربوط به اینگونه طراحی و محاسبه را ملاحظه کرد.

- SETUP : بوسیله این دستور و بکارگیری زیر روالهای MESSQ و MESSR می توان منحنی های مربوط به هر نوع تغییر را بهمراه نتایج آن ملاحظه کرد.

-  MESSR:  این زیر روال بصورت منحنی بوده و در بخشهای دارای اندازه متفاوت بکار گرفته می شود. بدین ترتیب می توان از نظر فضای افقی و عمودی اصلاحات جدی در محیط ایجاد کرد.

- MESSQ : این زیر روال نیز برای قسمتهای دارای اندازه متفاوت بکار گرفته می شود. تفاوت آن با MESSR در این است که از اطلاعات حاصل از مربعات توان دوم نتایج برای ترسیم استفاده می کند.

- PickUP : این زیر روال، یک ماتریس (شبکه) موقتی را ایجاد می کند. این ماتریس می تواند در فضاهای نامتناسب و متفاوت از کارآیی زیادی برخوردار باشد. از این ماتریس می توان در بخشهای کوچک تا بزرگ استفاده کرد.

- EXCT : بر بخشهای C,B,A نظارت و بازرسی می کند.

- PERFM : یک معیار و شاخصی برای مقایسه بین دو منحنی محدب می شود بدین ترتیب می توان بررسیها را با در نظر گرفتن محدودیت فضایی موجود با دقت بالا انجام داد.

- CEXC : می توان بکمک آن بخشهای جدید به طرح اضافه کرد، البته این بخشها باید دارای اشکال تعریف شده برای نرم افزار باشند.

- VALID : صحت و درستی هر بخش را بررسی می کند و کنترل می کند که هر بخش از توالی مناسب و صحیح و قانونمند و الگوهای صحیح پیروی کند.

- POSTM : برای غلط گیری و رفع ایرادات طرح در هر حالت و برای هر برنامه و طرح بکار رفته در آن مورداستفاده قرار می گیرد.

- تابع IALPHA : اطلاعات عددی را بصورت کدهای قابل چاپ تبدیل می کند.

- OUTFSP : نتایج برنامه را چاپ کرده و اطلاعات مربوط به هزینه، استفاده صحیح و مناسب از فضا و هر بخش و اطلاعات مفید دیگر را ارائه می کند.

برخی دیگر از برنامه های کامپیوتری که برای طراحی طرح اولیه بکار گرفته می شوند بنامهای ALDEP, CORELAP و RMA comP1 هستند. این برنامه های در فضاهایی تقریباً مشابه یکدیگر کار می کنند. تنها در برخی روشهای محاسباتی و تحلیلی دارای تفاوتهایی با یکدیگر هستند. در میان این نرم افزارها، برنامه CRAFT با روش ساده تر عمل می کند، و می تواند مسائل پیچیده ای را براحتی حل کند. حتی می توان در مواردی از چند برنامه بصورت ترکیبی برای بدست آوردن طرح بهتر با خصوصیات کامل تر استفاده کرد. هدف اصلی نرم افزار CRAFT چنانکه بیان شده حداقل کردن هزینه تولیدی است، بنابراین در این زمینه نسبت به بقیه نرم افزارها از قدرت و توانمندی بیشتری برخوردار است. باید توجه داشته باشیم که در استفاده از این برنامه برای کل فرآیند باید مواردی نظیر طراحی خط تولید و طراحی فرآیند را مدنظر داشته باشیم و در قسمتهای موردنیاز تغییرات را اعمال کنیم. در عمل از ترکیب چندین طرح برای رسیدن به طرح نهایی برای یک کارخانه استفاده می شود. در این رابطه باید با توجه به تجهیزات و امکانات و فضای موجود بهترین روش و تکنیک پیاده سازی شود تا هزینه کل به چه حد قابل قبولی کاهش پیدا کند.

 

 

 

جدول محاسبه MAG

 

بسیار سنگین و متراکم

سنگین و متراکم

سنگین و نسبتاً متراکم

با توجه به نوع وظیفه محکم و سخت

سبک

خیلی سبک و توخالی

 

عامل/ مقدار B تراکم

بسیار بلند و مارپیچ

دراز و مارپیچ

دراز و طویل

عموماً چهارگوش

اساساً مربعی یا گرد

قابل چیدن نگهداری

قابل چیدن رویهم

کاملاً مسطح و قابل چیدن رویهم

C شکل

شدیداً آسیب پذیر

شدیداً آسیب پذیر

بسیار مستعد آسیب

گاهاً در آن ایجاد خراشیدگی یا سایش می شود.

آسیب زیادی به آن وارد نمی شود

دارای آسیب و خطر قابل قبول

در هر حالیت غیرقابل قبول

 

D خطر آسیب دیدن

 

 

پوشیده از گریس و روغن

چرب و روغنی

تغییر و بدون آلودگی

 

 

 

E شرایط ووضعیت

 

 

« طرح اولیه کارخانه و مدیریت ماد
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:32
0 نظر

تاریخچه و معرفی روسازی بتنی


در کشور پهناور ایران تسهیل در امور حمل و نقل با توجه به اقلیم و شرایط خاص منطقه ای و برنامه ریزی مناسب برای آن و ساخت و توسعه اصولی و مناسب زیرساختهای حمل و نقل با رعایت ضوابط و معیارهای فنی از اهمیت ویژهای برخوردار است . حمل و نقل هوایی با توجه به سرعت بالای آن در جابجائی کالا و مسافر و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی در برنامه ریزی حمل و نقل کشور توجه ویژهای به آن گردیده است. در طراحی فرودگاهها بخش روسازی باندها و دیگر سطوح پروازی به دلیل تامین ایمنی کافی ، مصروف داشتن هزینه های بالای ساخت و نگهداری دارای اهمیت بسزایی است . در این گزارش سعی شده است تا روشهای متعارف و بین المللی برای طراح ی روسازی باند فرودگاهها متناسب با جدید ترین استاندارد ها همراه با مثال های کاربردی طرح گردد .

 

تاریخچه و معرفی روسازی بتنی

تاریخ استفاده از روسازی بتنی به راه های ساخته شده در امپراطوری روم و ایران برمی گردد. آنها بلوک های پوششی که به ندرت برای این کار مناسب بودند را برروی اساس دانه ای قرار می دادند. استفاده از رویه های سنگی به عنوان روسازی در قرون هفدهم، هجدهم و نوزدهم درایران و اروپا رواج داشت . به عنوان مثال یکی ازسیاحان اروپایی به نام کن هربرست که درسال 1622 -1627 درایران بود مسافرت خود را از قزوین به اصفهان این گونه توصیف می کند، تمام مسیر را از راه سنگ فرش شده ای گذشتیم که عرض آن برای عبور ده اسب کافی بود. این جاده با زحمت و مرارت زیاد و صرف هزینه های سرسام آور در قسمتی از صحرای بزرگ بنا شده و همچنین در همان زمان درایالت مازندران به تنهایی 270 کیلومتراز این نوع جاده وجود داشت . تا اینکه در قرن بیستم نوع جدید این روسازی ها که از جنس بتن با یک رواداری دقیق به منظورحصول اطمینان از قفل شدگی بود، ساخته شد. درهلند ، دراواخر سال 1940 میلادی پوشش های بتنی توسعه پیدا کرد و جایگزین آجرهای رسی که برای فرش کردن خیابان ها استفاده می شد، گردید.

 آداب و رسوم قدیمی و چند هزار ساله استفاده ازسنگ فرش مانع از گسترش سریع روسازی    بتنی بود. اما اکنون استفاده ازاین نوع روسازی بتنی تبدیل به امری عادی گشته که سالانه میلیون ها متر مربع ازاین گونه روسازی ساخته می شود.

ورود رویه های بتنی ازنوع بلوک های قفل شونده به آمریکای شمالی درسال 1970 میلادی بوده است. درآمریکا این رویه ها را به طور موفقیت آمیز درتعدادی از مناطق مسکونی، تجاری، تسهیلات شهری نظیر پیاده روها و خیابان ها، بنادر و فرودگاه ها به کاربرده شده است.

 

هدف

هدف از طراحی روسازی فراهم آوردن یک ترکیب سازه ای بر روی مسیر حرکت جهت انتقال ترافیک عبوری به صورت ایمن ، یکنواخت و کارآمد می باشد . به طور کلی روسازی ها به سه دسته : صلب[1] ، انعطاف پذیر[2]  و مرکب[3]  تقسیم می شوند .

مهندسی روسازی در بر گیرنده مباحث زیر می باشد :

1- مواد تشکیل دهنده لایه های روسازی

2- تحلیل سازه ای روسازی

3- طراحی روسازی

4- نگهداری و نوسازی روسازی

5- سیستم های مدیریت روسازی

 

اجزای تشکیل دهنده روسازی صلب از بالا به پایین شامل : رویه بتنی ، زیر اساس تثبیت شده و بسترتثبیت شده می باشد . که در شکل 1 نشان داده شده است .

اجزای تشکیل دهنده روسازی انعطاف پذیر شامل : رویه بتن آسفالتی ، اساس تثبیت شده ، زیر اساس تثبیت شده و بسترتثبیت شده می باشد . که در شکل 2 نشان داده شده است .

اجزای تشکیل دهنده روسازی مرکب شامل : روکش آسفالتی بر روی یک سیستم صلب می باشد . که در شکل 3 نشان داده شده است .

 


         شکل3- سیستم مرکب                 شکل2- سیستم انعطاف پذیر                   شکل1- سیستم صلب

 

 

انواع روسازی های بتنی

1- روسازی بتنی درز دار غیر مسلح [4]

2- روسازی بتن مسلح درز دار[5]

3-روسازی بتن مسلح پیوسته[6]

4- روسازی های بتنی پیش تنیده[7]

5- روسازی بلوک بتنی [8]

6- روسازی بتن مسلح غلتکی[9]

7- روسازی بتن مسلح با الیاف

 

 

 

1- روسازی بتنی درز دار غیر مسلح

دارای درز های عرضی با داول یا بدون داول که در فواصل 15 تا 30 فوت در نظر گرفته می شوند .


شکل 4 - روسازی بتنی درز دار غیر مسلح

 

2- روسازی بتن مسلح درز دار

دارای درز های عرضی با داول که در فواصل 30 تا 100 فوت در نظر گرفته می شوند و دال بتنی با شبکه مش مسلح شده است .


شکل 5 - روسازی بتنی درز دار مسلح

3- روسازی بتن مسلح پیوسته

همانطور که در شکل 6 مشاهده می شود این سیستم روسازی از یک دال بتنی پیوسته با آرماتور گذاری پیوسته و بدون درز تشکیل شده است .


شکل 6 - روسازی بتن مسلح پیوسته

 

 

4- روسازی های بتنی پیش تنیده

همانطور که در شکل 7 مشاهده می شود این سیستم روسازی دال بتنی پیش تنیده با کابل های  به هم بافته شده به طول 300 تا 700 فوت می باشد .


شکل 7 - روسازی بتنی پیش تنیده

 

5- روسازی بلوک بتنی

از این سیستم روسازی بطور گسترده ای در فرودگاه ها استفاده می شود ، این سیستم همانطور که در شکل 8 نشان داده شده است از بلوک های با شکل هندسی مختلف به اضافه ماسه مفاصل ، ماسه بستر ساز بر روی لایه های اساس و  زیر اساس ساخته شده است .

 


شکل 8 - روسازی بلوک بتنی


      

روشهای مختلف طرح روسازی صلب فرودگاه

1-    طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش موسسه سیمان پرتلند PCA[10]

2-    طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش سازمان هوانوردی آمریکا FAA [11]

3-    طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش لایه های ارتجاعی LED [12]

4-    طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش تبدیل LCN [13]

5-    طراحی روسازی صلب فرودگاه به روشACN/PCN[14]

6-    طراحی روسازی های بلوک بتنی فرودگاه

 

1- طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش موسسه سیمان پرتلند

(Portland Cement Association Design Method )

روش موسسه سیمان پرتلند برای محاسبه ضخامت روسازی بتنی فرودگاه بر اساس برنامه کامپیوتری این موسسه تحت عنوان "طراحی روسازی بتنی فرودگاه" می باشد که در سال 1955 توسط این موسسه ارائه گردید و در سال 1968توسط شخصی به نام Robert G Packard.   بصورت یک نرم افزار برای محاسبه ضخامت روسازی صلب فرودگاه استفاده شد .

در این روش برای طراحی نمودار هایی ارائه شده که در ادامه آمده است . در این نمودار ها جهت محاسبه ضخامت روسازی فرودگاه 5 نوع منحنی که نشان دهنده بار چرخهای اصلی در حداقل فشار تایر و با فرض بیشترین وزن هواپیما ارائه شده است . همچنین 4 منحنی برای مقادیر مختلف ضریب عکس العمل بستر K ارائه شده است .

 

مثال 1- مطلوبست طراحی فرودگاهی با فرضیات زیر :

- تنش مجاز بتن psi 550

- بار چرخهای اصلی برای هواپیمای مورد نظر (B-777-200) برابر 550000 پاوند می باشد .

- مقاومت بستر k برابر 150 می باشد .

ضخامت روسازی بتنی را را با استفاده از روش PCA بدست آورید .


شکل 9 –   منحنی های مربوط به طراحی به روش موسسه سیمان پرتلند

برای این مسئله ضخامت روسازی بتنی با توجه به منحنی ها برابر 7/11 اینچ بدست آمده است .

 

 

 

 

 

 

2- طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش FAA :

منحنی های طرح روسازی های صلب بر مبنای روش وسترگارد می باشد. تنشهای موجود در روسازی صلب در لبه درز بسیار بیشتر از محدوده داخل دال می باشد. آزمایشات نشان می دهد که بارهای وارده باعث ایجاد ترکهایی در لبه درزشده و بتدریج به سمت داخل دال حرکت می کنند. منحنی های طرح این نوع روسازی براساس حرکت ترافیک بصورت موازی یا عمودی و یا با زاویه نسبت به موقعیت درز پیش بینی شده اند. ضخامت روسازی بدست آمده از این منحنی ها تنها مشخص کننده ضخامت دال بتنی است. ضخامت زیراساس بطور جداگانه محاسبه می گردد.

بر مبنای روش وسترگارد می باشد که بر اساس تحلیل بار لبه می باشد.

تغییرات اضافی برای سطوح مختلف ترافیک در نظر گرفته می شود .

شالوده آن مانند یک مایع چگال (متراکم) فرض می شود.

فرض می شود 25% بار در لبه می باشد .

 


شکل 10 –   نحوه بارگذاری به روش وسترگارد

 


 


شکل 11 –   منحنی های مربوط به روش FAA

 

1-2- مشخصات هواپیما

الف - وزن هواپیما: روش طرح روسازی بر مبنای وزن کل هواپیما است و بدین منظور در طرح روسازی حداکثر وزن برخاست پیش بینی شده برای هواپیما را در نظر می گیرند. فرض می شود که 95 درصد وزن کل توسط چر خهای اصلی[15] هواپیما  و 5 درصد بقیه توسط چرخ جلو[16] هواپیما تحمل می شود.

استفاده از حداکثر وزن برخاست به این دلیل توصیه می شود که اولاً این مسئله تولید یک ضریب اطمینان در طرح می کند ، ثانیاً مطابق با این واقعیت است که امکان تغییر در استفاده از فرودگاه و ترافیک پیش بینی شده آن، همیشه وجود دارد. همچنین با صرف نظر کردن از ترافیک مربوط به نشست مقداری از درجه محافظه کاری کاسته می شود.

ب- شکل و نوع محور: شکل و نوع محور هر هواپیما ، نحوه توزیع وزن هواپیما و نوع عکس العمل روسازی را نسبت به بار وارده نشان میدهد. این مسئله غیرعملی است که برای هر نوع از محور هواپیماها یک منحنی طراحی خاص ارائه داد، مگر اینکه در این امر از یکسری فرضیات ساده کننده بهره گرفته شود. این فرضیات را به شرح زیر می توان نام برد:

هواپیمای تک محور :  هیچ فرض خاصی مورد نیاز نیست.

هواپیمای با محور زوج : مطالعاتی که در زمینه فاصله بین محور تا محور چرخهای این هواپیماها صورت گرفته نشان می دهد که این فاصله برای هواپیماهای سبک تر 51 / 0 متر ( 20 اینچ) است و برای هواپیماهای سنگین تر 86 /0 متر ( 34 اینچ) می باشد.

هواپیمای با محور زوج مرکب : فاصله مذکور در مورد این نوع هواپیما بدین شرح است که برای هواپیماهای سبک فاصله چرخها 51 / 0 متر ( 20 اینچ) و فاصله محورهای مرکب 14/1 متر ( 45 اینچ) برای هواپیماهای سنگین فاصله چرخهای زوج 76/0 متر ( 30 اینچ) و فاصله محورهای مرکب 4/1 متر ( 55 اینچ) می باشد.

هواپیمای بدنه پهن : هواپیماهای بدنه پهن مانند L-1011 , DC-10  ، 747 B -

با توجه به اختلافات زیادی که د روزن کل، شکل محورها و چرخهای آنها وجود دارد، برای هرکدام منحنیهای طرح جداگانه ای تنظیم شده است.

هواپیما با محور زوج مرکب سه تایی: هواپیماهایی مانند 777 B- و 380 A- دارای محور زوج مرکب سه تایی هستند .

فشار باد چرخها بین 200 - 75 پاوند بر اینچ مربع است ( 516 تا 1380 کیلو پاسکال) و با توجه به نوع محور و وزن ناخالص هواپیما متغیر است. این نکته قابل توجه است که فشار باد چرخ تأثیر بسیار کمتری نسبت به وزن ناخالص هواپیما تنشهای ایجاد شده در روسازی دارد و حداکثر فشار فرضی 200 پاوند بر اینچ مربع را با اطمینان می توان در نظر گرفت.

 

 

2-2- وضعیت حجم ترافیکی

تعداد متوسط پرواز سالیانه جهت طرح روسازی امری ضروری است. طبق بررسی های بعمل آمده عبور مکرر هواپیماها با سرعت کم شدیدترین باری است که روسازی فرودگاه تحمل می کند. آثار تمام ترافیک باید به کمک هواپیمای طرح محاسبه گردد. برای این کار بایستی نخست تمامی هواپیماها را با توجه به نوع آرایش چرخها به هواپیمای طرح تبدیل کرد.

 

 

3-2- تعیین هواپیمای مبنای طرح

در پیش بینی تعداد پروازهای سالیانه ، انواع هواپیماها با تعداد پروازهای متفاوت وجود دارند. هواپیمای مبنای طرح باید طوری انتخاب شود که بزرگترین ضخامت روسازی را بدهد. برای این انتخاب ابتدا ضخامت روسازی مورد نیاز برای هر نوع از هواپیماهای پیش بینی شده با تعداد پرواز سالیانه پیش بینی شده مربوط به آن محاسبه شده و هر نوع از این هواپیماها که بیشترین ضخامت را موجب شود، بعنوان هواپیمای مبنای طرح روسازی انتخاب می شود. نکته قابل توجه در اینجا این است که هواپیمای مبنای طرح روسازی لزوماً سنگین ترین هواپیمای پیش بینی شده نیست.

4-2- بارگذاری روسازی

در طرح روسازی لازم است که پس از انتخاب هواپیمای مبنای طرح با توجه به رابطه زیر سایر انواع هواپیماها به تعداد معادل هواپیمای مبنای طرح تبدیل گردد.


شکل 12 –   نحوه قرارگیری چرخهای هواپیماهای مختلف

 

5-2- تعیین ضریب عکس العمل خاک بستر برای روسازی صلب

علاوه بر بررسی خاکها و آنالیز و طبقه بندی لایه سابگرید، تعیین ضریب عکس العمل K برای طراحی لازم است. ضریب بایستی برای مصالحی که در زیر روسازی بتنی قرار می گیرند، محاسبه می شود. به هرحال توصیه می گردد که این ضریب برای بسترروسازی محاسبه و برای زیراساس تصحیح گردد.

6-2- مناطق بحرانی و غیر بحرانی

در منحنی های طرح ارائه شده ضخامت بدست آمده از منحنی ها معادل ضخامت مناطق بحرانی می باشد (T) . برای مناطق غیر بحرانی ضخامت T 9/0برای دال اعمال می گردد. برای سطوح انتقال و مناطق کاهش ضخامت روسازی، تغییرات در ضخامت دال بتنی صورت خواهد گرفت. در مناطقی که ضخامت دال بتنی متغیر است، ضخامت زیراساس باید بگونه ای باشد که زهکشی سطح بستر را بخوبی انجام دهد.

 

7-2- درزبندی در روسازیهای بتنی

تغییرات درجه حرارت و رطوبت باعث تغییرات حجمی در دالها و در نتیجه باعث جمع شدگی بعلت وجود تنشهای کنترل نشده می گردد. بمنظور کاهش تاثیرات این تنشها و حداقل نمودن ترکها، لازم است روسازی بتنی به قطعات جداگانه بصورت دالهای مجزا با درزبندی مشخصی تبدیل گردد. این دالهای مجزا در حالتی که فولاد گذاری نشده، بایستی حتی الامکان بصورت مربع شکل باشند.

 

مثال 2 - مطلوبست طراحی فرودگاهی با فرضیات زیر :

- مقاومت خمشی بتن برابر psi 650

- وزن ناخالص هواپیمای مورد نظر  برابر 60000 پاوند می باشد .

- مقاومت بستر k برابر 100 می باشد .

- تعداد پرواز سالیانه برابر 6000 می باشد .

ضخامت روسازی بتنی را را با استفاده از روش FAA بدست آورید .

گام اول : با استفاده از ستون نمودار مقاومت مجاز را پیدا کرده و از آن یک خط افقی رسم می نمائیم تا به k مورد نظر برسیم .

 


شکل 13 –   منحنی های مربوط به مثال روش FAA


شکل 14 –   منحنی های مربوط به مثال روش FAA

 

گام دوم : پس از یافتن K مورد نظر ، با داشتن وزن ناخالص هواپیما بطور قائم روی منحنی ها حرکت کرده تا به وزن ناخالص برسیم و سپس از آن خطی افقی به سمت راست رسم می نمائیم تا با توجه به تعداد پرواز سالیانه ، مقدار ضخامت روسازی بدست آید .

 

شکل 15 –   منحنی های مربوط به مثال روش FAA

 


شکل 16 –   منحنی های مربوط به مثال روش FAA

 

ضخامت بدست آمده برابر 90/10 اینچ می باشد .

 

  

مثال 3 - مطلوبست طراحی فرودگاهی با فرضیات زیر :

الف – برای هواپیمای با چرخ منفرد به وزن ناخالص 60 هزار پاوند و تعداد پرواز سالیانه برابر 6000 پرواز

ب - برای هواپیمای با چرخ دوتایی به وزن ناخالص 120 هزار پاوند و تعداد پرواز سالیانه برابر 3000 پرواز

گام اول : برای حل این مسئله باید مقاومت خمشی بتن و ضریب عکس العمل خاک بستر (K) را داشته باشیم .

نتایج آزمایشات انجام شده بر روی 12 نقطه از خاک بستر به شرح اعداد زیر می باشد :

1/3 و 8/4 و 7/3 و 1/3 و 5/3 و 8/3 و 8/3 و 3/3 و 3/4 و 0/4 و 8/2 و 0/4 

برای انتخاب CBR مطلوب توصیه می شود میانگین اعداد بدست آمده را منهای انحراف معیار کرده و مقدار CBR بدست می آید .

53/3 = میانگین

53/0  =  انحراف معیار

3 = انحراف معیار - میانگین

 

برای 3 = CBR از طریق جدول زیر ضریب عکس العمل بستر را به دست می آوریم .

 


شکل 17 –   جدول مربوط به تعیین ضریب k از روی CBR

 

برای قسمت الف مسئله هواپیمای با چرخ منفرد داریم :

مقاومت خمشی بتن 650 پاوند بر اینچ مربع

ضریب K بستر برابر 100 پاوند بر اینچ مکعب

6  اینچ مصالح دانه ای به اضافه 6  اینچ لایه متراکم شده

وزن ناخالص 60 هزار پاوند

 تعداد پرواز سالیانه برابر 6000 پرواز

شرایط لازم برای زیر اساس :

- حداقل ضخامت مورد نیاز زیر سیستم روسازی 4 اینچ می باشد به جز در زمینهای شنی

- اگر وزن ناخالص هواپیما از 100 هزار پاوند بیشتر شود نیاز به زیر اساس تثبیت شده می باشد .

مقدار ضریب K موثر :

- زیر اساس باعث اصلاح میزان  K می گردد و آن را با توجه به جنس سایر لایه ها تغییر می دهد .

در ادامه نمودار هایی جهت اصلاح مقدار K برای مصالح دانه ای و مواد تثبیت شده آورده شده است .برای شن و ماسه ساحلی با PI < 6    مطابق نمودار ذیل عمل می کنیم .

 


شکل 18 –   جدول مربوط به تعیین ضریب k اصلاح شده برای شن و ماسه ساحلی

و برای برای سنگدانه های شکسته خوب دانه بندی شده از جدول زیر استفاده می کنیم .


شکل 18 –   جدول مربوط به تعیین ضریب k اصلاح شده برای سنگدانه های شکسته خوب دانه بندی شده

 

برای تعیین اثر زیر اساس تثبیت شده روی ضریب عکس العمل بستر (K) از نمودار زیر استفاده می کنیم و آن را با توجه به بیشترین مقدار K بدست آمده از دو حالت قبل (K=157) حساب می کنیم .


شکل 19 –   جدول مربوط به تعیین اثر زیر اساس تثبیت شده روی ضریب k

با استفاده از نمودار های مراحل قبل میزان ضریب K اصلاح شده برابر 280 بدست آمد . حال با استفاده از نمودار بعد و از طریق درونیابی این مقدار را پیدا کرده و ستون عمودی مقدار مقاومت خمشی بتن را برابر 650 می گیریم و به منحنی 280 خطی افقی رسم می کنیم . و از نقطه بدست آمده خطی قائم رسم میکنیم تا منحنی مربوط به وزن ناخالص 60 هزار پاوند را قطع کند . و سپس از نقطه بدست آمده خطی افقی به ستون مربوط به تعداد پرواز سالیانه برابر 6000 رسم کرده و ضخامت روسازی برابر 63/9 اینچ  بدست می آید .

 

K= 280
 

63/9 اینچ
 

شکل 20 –   منحنی های مربوط به تعیین ضخامت روسازی صلب به روش FAA

پس از پایان مراحل طراحی برای قسمت الف مسئله نتایج زیر بدست آمده است :

-        هواپیمای با چرخ منفرد

-        مقاومت خمشی بتن 650 پاوند بر اینچ مربع

-         ضریب عکس العمل بستر  K=100  و مقدار اصلاح یافته آن  K=280  می باشد .

-        وزن ناخالص 60 هزار پاوند

-        تعداد پرواز سالیانه برابر 6000 پرواز

ضخامت روسازی برابر 63/9 اینچ می باشد .

برای قسمت ب مسئله هواپیمای با چرخ زوج داریم :

مقاومت خمشی بتن 650 پاوند بر اینچ مربع

 ضریب عکس العمل بستر  K=100  و مقدار اصلاح یافته آن  K=280  می باشد .

6  اینچ مصالح دانه ای به اضافه 6  اینچ لایه متراکم شده

وزن ناخالص 120 هزار پاوند

 تعداد پرواز سالیانه برابر 3000 پرواز

 


شکل 21 –   منحنی های مربوط به تعیین ضخامت روسازی صلب به روش FAA

 

 

 

3- طراحی روسازی  صلب فرودگاه به روش لایه های ارتجاعی

روشی که در این قسمت ارائه می گردد یک روش طراحی است که بر مبنای تجزیه و تحلیل لایه های الاستیک، به منظور محاسبه ضخامت روسازی عوامل میدان پرواز است. تئوری طراحی لایه های الاستیک برای در نظر گرفتن تأثیر ترکیب چر خها و محور های جدید مانند چرخهای زوج مرکب سه تایی است 380 - A[17] و  777 – B [18] نمونه هایی از هواپیماهایی هستند که دارای چنین چر خ هایی می باشند. چر خهای زوج مرکب سه تایی از نظر بارگذاری روسازی دارای شرایط و ساختاری فراتر از روشهای قبلی طراحی روسازی هستند. روشهای قبلی دارای محدودیت هایی برای در نظر گرفتن چر خهای جدید می باشند. این روش طراحی بسیار دقیق و بصورت یک برنامه کامپیوتری بنام [19]  "LEDFAA"  مورد استفاده قرار می گیرد.

 

1-3- ترکیب ترافیک هواپیماها :

نرم افزار "LEDFAA" بگونه ای طراحی شده است که در آن باید ترکیب ترافیک هواپیماهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد. اگر برای طراحی, یک هواپیما مورد استفاده قرار گیرد، یک پیام اخطار از جانب نرم افزار صادر خواهد شد که نشا ن دهنده معرفی فهرست غیراستاندارد هواپیما به برنامه کامپیوتری می باشد. نیازی به مشخص کردن یک هواپیما به عنوان هواپیمای مبنای طرح در این برنامه نمی باشد. این برنامه تأثیرات تخریبی هر یک از هواپیماها را در ترکیب انواع هواپیماها مشخص می کند.

 

2-3- مفروضات طراحی روسازی :

تفاوتهای مشخصی بین سایر روشهای ارائه شده توسط سازمان هوانوردی و روش ارائه شده در برنامه "LEDFAA"  وجود دارد که بشرح زیرمی باشد:

الف - دوره طرح : روش ارائه شده در سایر روشها برمبنای دوره طرح 20 ساله است، اما در برنامه کامپیوتری دوره های طرح کوتاهتر نیز می تواند مورد استفاده قرارگیرد.

ب- ترکیب ترافیک : همانطور که در قسمتهای بعدی توضیح داده شد، ترکیبهای ترافیک متفاوتی در روش طراحی لایه های الاستیک مورد استفاده قرار می گیرد. در روش طراحی فصل سوم ترکیب ترافیک باید به یک هواپیمای منفرد تبدیل شده و کل تعداد پرواز سالیانه به تعداد پرواز معادل سالیانه هواپیمای طرح تبدیل شود. هواپیمای طرح هواپیمائی است که بیشترین میزان صدمه را براساس وزن کل پیش بینی شده و تعداد پرواز سالیانه بوجود می آورد. در برنامه طراحی لایه های الاستیک ترکیب ترافیک تبدیل نمی شود و در عوض میزان صدمه وارد شده از طرف هر یک از هواپیماها بررسی و اندازه گیری می شود. در نهایت ضخامت روسازی به نحوی انتخاب می شود که مقاومت مناسب در مقابل جمع میزان صدمات را داشته باشد. برنامه "LEDFAA" موقعیت قرارگیری محور اصلی هر هواپیما را نسبت به خط محور روسازی در نظر می گیرد. همچنین این برنامه میزان صدمه وارده از جانب یک هواپیمای خاص را نسبت به هواپیمای دیگر تفکیک می کند.

ج - قابلیت اطمینان طرح : میزان قابلیت اطمینان طرح در مورد دو روش ارائه شده تقریباً در یک حد و اندازه می باشد.

د- مصالح : در روش طراحی لایه های الاستیک ، مصالح روسازی با ضخامت ، مدول الاستیک و ضریب پواسون مشخص می شوند. ضخامت لایه ها در صورتی می تواند متغیر باشد که ضخامت حداقل مورد نیاز را دارا باشند. مدول الاستیک با توجه به نوع مصالح می تواند ثابت یا متغیر باشد.

ه- حداقل ضخامت لایه : طراحی به روش لایه های الاستیک حداقل ضخامت مورد نیاز را مستقیماً کنترل نمی کند و برای این کار باید طبق مراحل طراحی روسازی عمل شود .

 

3-3- طرح روسازی صلب به روش LEDFAA :

طراحی روسازی صلب فقط در حالت ترک خوردگی دال بتنی انجام می گیرد. گسیختگی لایه های زیراساس و بستر روسازی در نظر گرفته نمی شود. محدود کردن و کنترل میزان تنش افقی در زیر سطح روسازی بتنی از بروز ترک در آن جلوگیری می کند . برنامه "LEDFAA" تعیین ضخامت را تا زمانی که مقدار ضریب تجمعی صدمه [20](CDF ) معادل یک شود تکرار می کند. زمانی که مقدار CDF معادل یک شود، مقطع روسازی بدست آمده شرایط فنی مناسب را دارا خواهد بود. این ضریب نشان دهنده میزان خسارات ناشی از ترافیک بر روی روسازی می باشد و به ما این امکان را می دهد تا هواپیما بیشترین حد مجاز به روسازی نیرو وارد کند .

اگر CDF<1 باشد یعنی مقداری از عمر روسازی باقی مانده و روسازی دچار خستگی و صدمات وارده  نشده است .

اگر CDF=1 باشد از تمام عمر مفید روسازی استفاده شده است و طراحی تا مرز صدمه به روسازی صورت گرفته است .

اگر CDF>1 باشد عمر مفید روسازی پایان یافته و روسازی دچار خرابی شده است و در طراحی باید تجدید نظر شود .

 

4-3- مشخصات و جنس لایه ها در سیستم لایه های ارتجاعی :

الف-  رویه روسازی بتنی: حداقل ضخامت رویه بتنی باید معادل 152 میلیمتر ( 6 اینچ) باشد.

ب- لایه زیراساس: زمانیکه طراحی به روش لایه های الاستیک انجام می شود، زیراساس باید حداقل شرایط مناسب برای اساس رویه های بتنی را داشته باشد .

ج- لایه زیراساس تثبیت شده: در زیر روسازی بتنی که توسط هواپیما های با چرخ زوج مرکب سه تایی مورد استفاده قرار می گیرد باید از مصالح تثبیت شده استفاده کرد. حداقل ضخامت لایه زیراساس 102 میلیمتر ( 4 اینچ) است. در طرح روسازی ممکن است از ضخامت بیشتر زیراساس نیز استفاده شود. قرار گیری لایه ها باید بنحوی باشد که بصورت ساندویچی قرار نگیرند.

د-  بستر روسازی: ضخامت بستر روسازی نامحدود است و توسط یک مدول یا ضریب k معرفی می گردد. برنامه کامپیوتری ضریب k را با استفاده از رابطه لگاریتمی E=1.425+1.284logK به مدول الاستیسیته تبدیل می کند. شرایط تراکم بستر روسازی وخاکریزها باید مطابق موارد استانداردهای مربوطه باشد.

 

 

 

4- طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش تبدیل LCN

(Load Classification Number)

در طراحی روسازی صلب فرودگاه به روش LCN انواع بارهای وارده از طرف هر یک از انواع هواپیماها دسته بندی شده است و و جداول مخصوص آن ارائه شده است . جهت طراحی این نوع روسازی باید شعاع صلبیت (L) و ضریب LCN را داشته باشیم .و طراحی را بر مبنای آن با استفاده از نمودار ها یا فرمولهای ارائه شده انجام دهیم .

 


شکل 22 –   جدول مربوط به طراحی روسازی صلب به روش LCN

همچنین از رابطه زیر هم می توان ضخامت روسازی صلب را به این روش محاسبه نمود .


در این رابطه :

E = مدول الاستیسیته

K = مدول بستر بر حسب پاوند بر اینچ مربع

d = ضخامت روسازی صلب بر حسب اینچ

µ = ضریب پواسون که برابر 15/0 فرض می شود .

l = شعاع صلبیت

 

مثال 4- روسازی صلب فرودگاهی را با شعاع صلبیت 38 و میزان 87 = LCN  و با در نظر گرفتن ماکسیمم وزن مجاز و وزن وارده بر چرخهای اصلی هنگام برخاستن برابر 550 هزار پاوند ، برای حالتی که فشار باد چرخهای اصلی برابر 215 پاوند بر اینچ مربع می باشد طراحی کنید .

 

با استفاده از منحنی های ارائه شده میزان شعاع صلبیت آن برابر 38 می باشد ، با داشتن این عدد و با استفاده از جدول یا رابطه می توانیم میزان ضخامت روسازی صلب را بدست آوریم .


شکل 23 –   منحنی های مربوط به طراحی روسازی صلب به روش LCN

 

با استفاده از منحنی ها میزان شعاع صلبیت برابر 38 می باشد . با داشتن این عدد و با استفاده از جدول یا رابطه می توانیم با داشتن K ، میزان ضخامت روسازی صلب را بدست آوریم .

 

 

 

 

5- طراحی روسازی صلب فرودگاه به روشACN/PCN

در این قسمت نحوه بدست آوردن ACN بیان شده است که جهت طراحی روسازی به این پارامتر نیاز می باشد . در این روش وزن ناخالص هواپیما و طبقه بندی مقاومت خاک بستر باید معلوم باشد . و با توجه به وزن ناخالص و منحنی های مربوط به طبقه بندی خاک بستر ، میزان ACN بدست می آید .

طبقه بندی خاک بستر به شرح زیر می باشد :


مثال 5- مقدارACN را برای یک نوع هواپیما با وزن ناخالص 600 هزار پاوند و بستر از نوع B (بستر با مقاومت متوسط) بدست آورید .


مقدار ACN بدست آمده برابر 49 می باشد .

6- طراحی روسازی های بلوک بتنی فرودگاه

تاریخ استفاده از روسازی بلوکی به راه های ساخته شده در امپراطوری روم و ایران برمی گردد. ورود رویه های بتنی ازنوع بلوک های قفل شونده به آمریکای شمالی درسال 1970 میلادی بوده است. درآمریکا این رویه ها را به طور موفقیت آمیز درتعدادی از مناطق مسکونی، تجاری، تسهیلات شهری نظیر پیاده روها و خیابان ها، بنادر و فرودگاه ها به کاربرده شده است.

 

1-6- اجزاء روسازی بلوکی

اجزاء یک نمونه از روسازی بلوکی را در شکل 24 می توان دید.

 


شکل 24-  اجزاء روسازی بلوکی.

 

1-1-6-  بلوک های بتنی

بلوک های مورد استفاده در روسازی بلوکی بایستی تمام خواص مهندسی را ازدیدگاه مقاومت و تراکم پوشش دهد و همچنین اسلامپ بتن مصرفی برای ساخت بلوک های روسازی تحت بارهای سنگین باید صفر باشد. بلوک های بتنی یکی از اجراء اصلی رویه در این سیستم روسازی می باشد که می تواند شکل های متنوعی داشته باشد که انواع شکل های آن در قسمت های بعد به تفصیل بیان شده است. مشخصات کامل بلوک ها درASTM C936  آمده است.

2-1-6- ماسه موجود درمفاصل

ماسه موجود درمفاصل نیز همانند بلوک،جزء اصلی رویه دراین سیستم روسازی است و باید دارای کیفیتی بالا بوده و درداخل مفاصل بین بلوک ها که عرضی برابر با 2 الی 4 میلی متر دارند را پر نمایند.

3-1-6- ماسه بستر ساز

ماسه بستر ساز لایه ای است که بین رویه بلوکی و سطح اساس قرار می گیردکه هدف ازاجرای این لایه فراهم آوردن سطحی صاف به منظور دریک تراز قراردادن بلوک ها و ایجاد پدیده در هم قفل شدگی می باشد.  به طور کلی از خاصیت مقاومتی ماسه بستر ساز صرف نظر می شود.

4-1-6- سایر اجزای روسازی بلوکی

 نظیر اساس و زیر اساس در واقع همان نقشی را بر عهده دارند که در سایر روسازی های متداول بتن سیمانی و بتن آسفالتی دارا می باشند. و جنس اساس می توانند اساس تثبیت شده با قیر،سیمان یا مصالح سنگی شکسته باشند.

2-6- دلایل استفاده ازروسازی بلوکی

دلایل اینکه چرا امروزه استفاده از روسازی بلوکی گسترش زیادی پیاده کرده است را شاید بتوان تا حدی با مقایسه سایر سیستم های روسازی دریافت.

- مقایسه روسازی بلوکی با روسازی بتن سیمانی

در روسازی بتنی چه برای فرودگاه ، بندر یا راه نیازمند به ساخت بتن درحجم زیاد است. ساخت بتن دارای ظرفیت های فراوانی است و بسیاری از پارامتر ها و عوامل بایستی کنترل گردد. تا بتوان بتن خوبی را تولید نمود. در صورتی که بلوک های رویه روسازی به صورت پیش ساخته می باشد.  علاوه براین مشکلات ساخت بتن، مشکلات اجرایی آن هم وجود دارد. بدین معنی که بتن را درهر شر ایط آب و هوایی نمی توان اجرا نمود ، بلکه بایستی دریک دامنه دمای خاصی این کار صورت گیرد و این موضوع می تواند از سرعت انجام پروژه بکاهد و میلگردهای مسلح کننده نیز بایستی به طور دقیق درجای خود گذاشته شوند.

مشکلات اجرایی متراکم نمودن بتن را هم باید برسختی اجرای روسازی بتنی افزود در صورتی که به علت پیش ساخته بودن بلوک های روسازی بلوکی این مشکل حل شده است و همچنین در این نوع سیستم از هیچ نوع میلگردی به منظور مسلح کردن رویه استفاده نمی شود. اجرای روسازی بتنی و ساخت آن نیازمند به ماشین الات و تجهیزات گران قیمتی است اما ماشین آلات اجرای روسازی بلوکی بتنی در مقام مقایسه با ماشین آلات اجرای روسازی بتنی بسیار کوچکتر و ارزان ترهستند.

به غیر از مشکلات مراحل قبلی در روسازی بتنی، مرحله دشوار نگهداری و مراقبت از بتن فرا می رسد. زیرا بتن دراین مرحله بایستی به مقاومت مورد نظربرسد و در صورت غفلت و عدم دستیابی بتن به مقاومت طرح، صدمات فراوانی به روسازی در طی دوره بهره برداری وارد می شود.

در این مرحله بایستی انقباض بتن و رسیدن بتن به مقاومت مورد نظر، میزان از دست رفتگی آب بتن و عمل آوری آن به دقت کنترل شود.

ولی روسازی بلوکی ازتمام مشکلات اجرایی فوق فارغ می باشد. در روسازی بلوکی بلافاصله پس از اجرا می توان ترافیک را از روی آن عبور داد، اما این مساله تا رسیدن به مقاومت دائم بتن در روسازی های بتنی تقریبا امکان پذیر نیست. که همین موضوع سبب افزایش زمان پروژه اجرای روسازی بتنی نسبت به روسازی های بلوکی بتنی می شود.

مرمت سیستم روسازی بلوکی نسبتا آسان است، زیرا در هرجا که تخریبی سطح رویه وجود دارد تنها با تعویض بلوک ها و اجرای مجدد لایه ماسه بستر ساز تعمیر صورت می پذیرد، اما در تعمیرو نگهداری روسازی بتنی ساخت بتنی که دارای خواص کامل بتن قبلی باشد، به سادگی امکان پذیر نیست.

-  مقایسه روسازی بلوکی با روسازی آسفالتی

در روسازی آسفالتی نیاز به حرارت دادن برای گرم کردن قیر می باشد . درنتیجه موجب آلودگی هوا خواهد شد که در نهایت این موضوع بر روی محیط زیست اثر نامطلوب دارد.

همچنین پس از بحران نفتی دهه 70 میلادی و گران شدن نفت و مشتقات آن بسیاری از کشورها به سوی کاهش میزان مصرف گام بردمی دارند، پیامد این موضوع ، چراغ سبز به استفاده و توجه بیشتر به روسازی بلوکی بود. دراین نوع روسازی نیز بلافاصله پس از اجرا نمی توان ترافیک از روی آن عبور کرد. همچنین، با توجه به خاصیت ویسکو الاستیک قیر دریافت می شود که به مرور زمان، سطح روسازی دچار نشست خواهد شد که این موضوع در روسازی بنادر که بارهای نقطه ای سنگین مثل بار ناشی از پایه کانتینرها برای مدت طولانی دریک جا بایستی بمانند، بسیار حائز اهمیت است.

در صورتی که این مشکل با به کارگیری رویه های بلوکی بتن کاملا حل شده است. یک خاصیت استثنایی یک نوع روسازی بلوکی که سبب شده است مورد حمایت طرفداران محیط زیست قرار گیرد، داشتن خاصیت تصفیه آب های سطحی از گرد و خاک و مواد روغنی، زهکشی و انتقال آن به آب های زیر زمینی است.

3-6- مزایای روسازی بلوکی

·        به علت مقاومت بالای بتن ریال بلوک ها در برار دوره های یخ زدن و آب شدن ناشی از استفاده نمک در فصل زمستان، مقاوم بوده و همچنین دارای مقاومت سایشی و سرش بالایی می باشد.

·        پس از اجرای بلوک ها بلافاصله می توان ترافیک را از روی آن عبور داد.

·        یکی از مزایای منحصر به فرد سیستم روسازی بلوکی این است که مدول سختی رویه بلوکی با گذشت زمان و عبور وسایل نقلیه افزایش می یابد.

فرآیند فوق به این دلیل اتفاق می افتد که با گذشت زمان و در نتیجه افزایش تجمعی بار عبوری ترافیکی، یک عملیات تراکم درسطح رویه بلوکی صورت گرفته و در نتیجه سبب افزایش میزان قفل شدگی بلوک های بتنی نسبت به هم می شود.

این کاهش نشست یا افزایش مدول سختی معادل رویه پس از عبور10000 الی 16000 بار محور استاندارد معادل حاصل می گردد. که تنها 5/0 درصد تعداد محور عبوری کل عمر طرح روسازی بوده است

·        به علت وجود درزهای پر از ماسه که به عنوان ابزاری برای انتقال بار به کار برده می شوند، ترک های ناشی ازتنش و غیر یکنواختی به حداقل می رسد.

همانند روسازی های انعطاف پذیر آسفالتی ، مصالح دانه ای اساس با مقدار کمی نشست تطبیق داده می شوند بدون اینکه ترکی در سطح ایجاد شود.

·        هزینه های تعمیر و نگهداری کاهش می یابد. زیرا امکان مرمت قسمت های مفروش شده با بلوک های بتنی بدون ایجاد یک سطح جدید وجود دارد.

·        روسازی بلوکی بتنی به علت دارا بودن بافت و ساختار ویژه ، الگوها، رنگ ها، زیبایی منحصر به فردی را به ارمغان می آورند که در مقام مقایسه با سایر شکل های روسازی، توانایی ترکیب و هم گونی چشم گیری با محیط اطراف خود دارد.

·        نصب بلوک های روسازی با ماشین آلات زمان اجرای پروژه را کاهش می دهد.

·        دراین نوع روسازی برای تعمیر و باز سازی می توان بلوک های استفاده شده را دوباره به کاربرد که در نتیجه میزان پرت مصالح کاهش می یابد.

به طور خلاصه ، با مقایسه روسازی بلوکی با روسازی های متداول بتنی و آسفالتی به مزایای آن از قبیل سرعت اجرای بالا، عدم استفاده از ماشین آلات گران قیمت، هماهنگی با محیط زیست، عدم مشکلات ناشی از کسب مقاومت و پرداخت بتن در روسازی بتنی و مشکلات موجود زیست محیطی روسازی های آسفالتی پی برده می شود.

4-6- استفاده در روسازی فرودگاه

تسهیلات زمینی بخش لاینفک فرودگاه ها بوده که از جمله مهم ترین آنها، روسازی هستند. از آنجا که بار چرخ های هواپیما مستقیما بر روی آن اعمال می گردد، رفتار روسازی بر عملکرد ناوگان تاثیر به سزایی دارد. از سیستم روسازی بلوکی به طور گسترده در فرودگاه ها نیز به کار برده می شود، به طوری که امروزه درحدود 40 فرودگاه نظامی و تجاری ازاین نوع روسازی استفاده می نمایند. در جدول زیر فهرستی از نام کشورها، نوع تسهیلاتی که از این سیستم در آن استفاده شده و همچنین میزان استفاده از آن ذکر شده است.

جدول زیر فهرستی ازفرودگاه هایی که از سیستم روسازی بلوکی بتنی درتسهیلات مختلف استفاده نموده اند.

کشور

نام فرودگاه

نوع تسهیلات

مساحت (متر مربع)

آمریکا

فرودگاه بین المللی بوستون

پارکینگ

280

آمریکا

فرودگاه بین المللی فورت ورث دالاس

خزشگاه

24000

آمریکا

فرودگاه مک آرتور

پارکینگ

1300

آمریکا

فرودگاه سنت آگوستین

پارکینگ

4600

انگلستان

ابینگدن

محوطه سوخت گیری

14000

انگلستان

بلک پول

پارکینگ و باند پرواز هیلکوپتر

5260

انگلستان

برایز نورتن (نظامی)

پارکینگ

37000

انگلستان

کاونتری

انتهای باند پرواز

3000

انگلستان

دیش فورس(نظامی)

باند پرواز هلیکوپتر

19000

انگلستان

دانس فولد

انتهای باند پرواز

900

انگلستان

گت ویک

محدوده ایمنی باند پرواز

30600

انگلستان

هیتروی

پارکینگ

46000

انگلستان

هامبرساید

پارکینگ

4400

انگلستان

لاتن

پارکینگ

14000

انگلستان

لینهام (نظامی)

پارکینگ

6500

انگلستان

لورث هولت( نظامی)

پارکینگ

63000

انگلستان

اسکمپتون (نظامی)

پارکینگ

3300

انگلستان

اسکیلی ایزلس

پارکینگ

2000

انگلستان

ساوث همپتون

پارکینگ

30000

انگلستان

استن استد

پارکینگ

28000

انگلستان

استورت وی (نظامی)

پارکینگ

14000

انگلستان

والی (نظامی)

باند پرواز هلیکوپتر

19000

انگلستان

وود ویل (نظامی)

پارکینگ

4600

رژیم اشغالگر قدس

_________

پارکینگ

13000

استرالیا

فرودگاه کایرنز

توقفگاه هواپیمای جامبو جت

15000

استرالیا

فرودگاه کیمن براک

پارکینگ

900

امارات متحده عربی

فوجیره

خزشگاه، توقفگاه، محوطه سوخت گیری

30000

هنگ کنگ

بین المللی هنگ کنگ

پارکینگ

350000

کنیا

جوموکنیاتا

توقف گاه

56000

نروژ

کریستین سند

پارکینگ

72000

نروژ

اسلو

پارکینگ

1250

نروژ

استراونگر/ اسلو

پارکینگ و خزش گیاه

19500

مالزی

سوبانگ

توقفگاه

68000

مالزی

تراندهیم

توقفگاه

27000

نیوزلند

ولینگتون

توقفگاه

1500

جمع بر حسب متر مربع: 1015340

 

 

 

از جمله مزایای کاربرد این سیستم روسازی درفرودگاه کاهش هزینه تعمیرات، مقاومت بالا در برابر بارهای سنگین وارده و همچنین غیر حساس بودن نسبت به اثرات مخرب حلال های نفتی نظیر سوخت هواپیما می باشد. به عنوان مثال پس از گذشت شش هفته پس از بهره برداری از سیستم روسازی بلوکی فرودگاه بین المللی کایرنز استرالیا، در اثر یک اتفاق 6500 لیتر سوخت هواپیما بر روی سطح روسازی پاشیده شد که هیچ اثر مخربی روی سطح روسازی مشاهده نگردیده، در صورتی که اگرهمین اتفاق برای روسازی آسفالتی پیش می آمد ضرورت داشت که سطح مذکور به مدت یک ماه غیرعملیاتی باشد تا آسفالت مقاومت قبلی خود را باز یابد.

استفاده ازاین نوع روسازی از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد زیرا هزینه ساخت روسازی های بلوکی فرودگاه به میزان 10 الی 20 درصد ارزان تر از روسازی بتنی می باشد.

 

5-6- مصالح روسازی بلوک بتنی فرودگاه

در این قسمت مشخصات لازم اجزاء اصلی این سیستم روسازی برای فرودگاه بیان می شود.

1-5-6- بلوک بتنی

بلوک های بتنی جهت استفاده درفرودگاه ها طبق آیین نامه روسازی بلوکی آمریکا بایستی دارای حداقل مقاومت فشاری 55 مگاپاسکال و طبق آئین نامه روسازی بلوکی کانادا 50 مگا پاسکال باشد. بلوک های بتنی بایستی دوام و مقاومت کافی در برابر حرارت زیاد خارج شده از موتور هواپیماهای جت را دارا باشند.

2-5-6- ماسه مفاصل

دانه بندی ماسه مفاصل طبق آیین نامه روسازی بلوکی فرودگاه کانادا و انگلستان درجداول زیر بیان شده است.

 

 

 

 

 

 

 

جدول 2- دانه بندی ماسه مفاصل طبق آیین نامه روسازی بلوکی فرودگاه کانادا

اندازه الک

درصد رد شده

5 میلی متر

100

5/2 میلی متر

100-95

25/1 میلی متر

100-60

600 میکرومتر

80-35

300 میکرومتر

50-15

150 میکرومتر

15-2

 

جدول 3- دانه بندی ماسه مفاصل طبق آیین نامه روسازی بلوکی فرودگاه انگلستان.

اندازه الک

درصد رد شده

36/2 میلی متر

100

18/1 میلی متر

100-95

600 میکرومتر

100-55

300 میکرومتر

50-15

150 میکرومتر

15-0

75 میکرومتر

3-0

 

3-5-6- ماسه بستر ساز

دانه بندی ماسه بستر ساز برای روسازی های بلوکی فرودگاه کشورهای مختلف درجداول 4 ، 5 و6 ارائه گردیده است.

 

 

 

 

 

جدول 4- دانه بندی ماسه بستر ساز برای روسازی های بلوکی فرودگاه مطابق با ایین نامه آمریکا

اندازه الک

درصد رد شده

5/9 میلی متر

100

75/4 میلی متر

100-95

36/2 میلی متر

100-80

18/1 میلی متر

85-50

60 میکرومتر

60-25

300 میکرومتر

30-10

150 میکرومتر

10-2

75 میکرومتر

2-0

 

جدول 5- دانه بندی ماسه بستر ساز برای روسازی های بلوکی فرودگاه مطابق با آیین نامه کانادا

اندازه الک

درصد رد شده

5 میلی متر

100

5/2 میلی متر

100-95

25/1 میلی متر

100-60

600 میکرومتر

80-35

300 میکرومتر

50-15

150 میکرومتر

15-2

 

جدول 6- دانه بندی ماسه بستر ساز برای روسازی های بلوکی فرودگاه مطابق با آیین نامه انگلستان

اندازه الک

در مورد شده

3 میلی متر

100-90

36/2 میلی متر

100-75

600 میکرومتر

60-35

300 میکرومتر

35-8

150 میکرومتر

10-0

75 میکرومتر

1-0

4-5-6-لایه های اساس و زیر اساس

لایه های اساس و زیر اساس می توانند از جنس مصالح تثبیت شده با قیر (p304) و یا سیمان (p201) باشد.

در صورتی که خاک بستر طبق طبقه بندی یونیفاید GW و GP باشد آن گاه سیستم روسازی نیاز به لایه زیر اساس ندارد. همچنین با استفاده از ضرایب هم ارزی جدول 7 می توان ضخامت اساس و زیراساس را برحسب مصالح مختلف پیدا نمود.

 

جدول 7- ضرایب هم ارزی توصیه شده برای اساس و زیر اساس تثبیت شده .

نوع اساس یا زیر اساس

دامنه ضرایب هم ارزی

تثبیت شده با قیر

3/2-7/1

تثبیت شده با مخلوط سرد قیری

7/1-5/1

مخلوط درمحل

7/1-5/1

تثبیت شده با سیمان

3/2-6/1

خاک تثبیت شده با سیمان

2-5/1

سنگ دانه ای

2-4/1

زیر اساس

1

 

6-6- طراحی روسازی بلوک بتنی فرودگاه

طراحی ضخامت روسازی فرودگاه برمبنای وزن هواپیما می باشد. به همین منظور ضخامت لایه های روسازی را براساس حداکثر وزن برخاست هواپیما طراحی می نمایند. همچنین در فرآیندهای طراحی فرض می گردد که 95 درصد وزن هواپیما درهنگام نشست برچرخ های اصلی و 5 درصد آن به چرخ های دماغه وارد می شوند.

نوع چرخ های اصلی هواپیما و نحوه قرارگرفتن آنها، چگونگی و کیفیت توزیع تنش ناشی از وزن هواپیما را به روسازی دیکته می نماید. عملا توسعه نمودارهای طراحی برای تمامی انواع هواپیما ها غیرعملی می باشد به همین منظور نمودارهای طراحی ضخامت روسازی فرودگاه ها برحسب نوع چرخ های اصلی هواپیما که می تواند به صورت سیستم زوج چرخ، تاندوم زوج دوتایی و تاندوم زوج می باشد که فشار باد چرخ آنها بین 75 الی 200 پوند براینچ مربع (5/0 الی 4/1 مگاپاسکال یا نیوتن برملی متر مربع ) متغیر است. میزان فشار باد لاستیک هواپیما به نحوه قرارگیری چرخ ها و وزن  وارد برآنها بستگی دارد.

مطالعه ترافیک فرودگاه ها نشان می دهد که همواره طیف وسیعی از هواپیماها با وزن و سیستم چرخ های اصلی گوناگون از باند فرودگاه نشست و برخاست می نماید. به همین منظور با توجه به تعداد عملیات سالانه هر نوع هواپیما و نوع چرخ های اصلی، ضخامت لایه اساس از نمودارهای طراحی به دست می آید. هواپیمایی که نیاز به بیشترین ضخامت اساس است به عنوان هواپیمای طرح درنظر گرفته می شود. با مشخص شدن هواپیمای طراحی، سیستم چرخ های اصلی سایر هواپیماها بایستی تبدیل به سیستم چرخ های اصلی هواپیمای طرح گردد که این فرآیند از طریق اعمال ضرایب تبدیل جدول 8 صورت می گیرد.

 

جدول 8- ضرایب تبدیل سیستم چرخها به یکدیگر

تبدیل از

به سیستم

ضرایب تصحیح

یک چرخ

زوج چرخ

8/0

یک چرخ

تاندم زوج

5/0

زوج چرخ

تاندم زوج

6/0

تاندم زوج دوتایی

تاندم زوج

1

تاندم زوج

یک چرخ

2

تاندم زوج

زوج چرخ

7/1

زوج چرخ

یک چرخ

3/1

تاندم زوج دوتایی

زوج چرخ

7/1

 

مثال 6- ضخامت لایه های اساس و زیراساس سیستم روسازی بلوکی بتنی یک فرودگاه را با توجه به مشخصات خاک بستر و نوع و تعداد عملیات هواپیمای داده شده درذیل طراحی نمایید.

مشخصات خاک بستر: سی بی آر برابر با 4 درصد و جنس آن رس با قابلیت تورم زیاد که درسیستم طبقه بندی خاک به روش اشتو 6-7-A و در سیستم طبقه بندی یونیفاید CH می باشد.

تعداد عملیات برخاست سالانه :1200 عملیات و یا کمتر

نوع هواپیما : بوئینگ 747 اس- آر که وزن وارد بر چرخ های اصلی آن 600 هزار پوند می باشد.

 

حل : همان طور که قبلا بیان شد چون خاک داده شده طبق طبقه بندی یونیفاند GW و یا GP نیست، در نتیجه لایه زیر اساس نیاز می باشد.

با رجوع به نمودار شکل زیر مقدار کل ضخامت اساس و زیر اساس مشخص می شود که برابر با 46 اینچ یا 117 سانتی مترمی شود.

 


               

 

حداقل ضخامت لایه اساس از شکل تعیین می گردد. به این صورت که ضخامت به دست آمده از نمودار 5-12را روی محور عمودی نمودار شکل 5-4 یافته و با توجه به سی بی آر خاک بستر، حداقل ضخامت اساس از روی محور افقی نمودار طراحی می گردد که برابر با 3/10 اینچ یا 26 سانتی متر می باشد که 25 سانتی متر درنظرگرفته می شود. از تفاضل دو عدد بدست آمده از نمودار ، ضخامت زیر اساس محاسبه می شود.


در نتیجه ضخامت هر لایه این سیتم روسازی برابر است با :

ضخامت (سانتی متر)

نوع لایه

8

ضخامت بلوک بتنی

3

ضخامت ماسه بستر ساز

25

اساس تثبیت شده

92

زیر اساس

131

کل ضخامت روسازی

 

 

 

مثال 7-  سیستم روسازی بلوکی برای فرودگاهی که نوع و مشخصات هواپیماهای عملیات کننده آن در ذیل بیان شده است و مقاومت CBR=6% است، طراحی نمایید.

 

نوع هواپیما

نوع چرخه های اصلی

عملیات برخاسته سالانه

حداکثر وزن چرخ های اصلی درحالت برخاست(پوند)

بوئینگ200-727

زوج چرخ

3000

190500

بوئینگ200-737

زوج چرخ

1200

115500

بوئینگ 100-747

تاندم زوج دوتایی

1200

600000

 

 

 

 

 

 

 

حل :

ابتدا به منظور مشخص نمودن هواپیمای طراحی، کل ضخامت اساس و زیر اساس مورد نیاز را از روی نمودارهای طراحی پیدا می کنیم که خواهیم داشت:

 

نوع هواپیما

عملیات برخاسته سالانه

کل ضخامت اینچ(سانتی متر)

بوئینگ 200-727

3000

(44/91)36

بوئینگ 200-737

1200

(96/60)24

بوئینگ 100-747

1200

(9/88)35

با توجه به ضخامت های به دست امده از نمودارها مشاهده می شود که به علت اینکه ضخامت اساس و زیراساس مورد نیاز برای هواپیما بوئینگ 200-727 بیشترین مقداراست در نتیجه این هواپیما، هواپیمای طرح می باشد.

از آنجا که سیستم چرخ های اصلی هواپیمای بوئینگ 200-727 زوج چرخ می باشد، بایستی تمام سیستم چرخ های اصلی سایر هواپیما به این سیستم چرخ تبدیل گردد که تبدیلات انجام شده در ادامه نشان داده شده اند.

نوع هواپیما

تعداد عملیات معادل سیستم چرخ دوتایی

بارچرخ(پوند)

بار چرخ طراحی (پوند)

تعداد عملیات معادل هواپیمای طرح

بوئینگ 200-727

3000

45240

45240

3000

بوئینگ 200-737

1200

27430

45240

250

بوئینگ 100-747

2040

35625

45240

865

با توجه به تعداد کل عملیات معادل هواپیمای طرح به دست آمده و نوع سیستم چرخ های اصلی ان، ضخامت اساس و زیراساس مورد نیاز را از نمودار می یابیم که برابر با (8/939) 37 اینچ(میلی متر) می باشد.

با استفاده از نمودار با استفاده از کل ضخامت طراحی شده و CBR بستر مقدار حداقل ضخامت اساس را از روی منحنی پیدا می کنیم که برابر با (2/330) 13 اینچ (میلی متر) می شود. در نتیجه ضخامت های لایه های مختلف سیستم روسازی بلوکی طراحی شده عبارت است از:

اینچ(میلی متر)                       3¼(80) : بلوک بتنی

اینچ(ملی متر)                      1¼(30) : ماسه بستر ساز

اینچ(ملی متر)                        13(330/2): لایه اساس

اینچ(میلی متر)                       37-13=24(609/6) : زیر اساس دانه ای

لایه های اساس و زیر اساس می تواند از جنس مصالح مختلفی باشد، به عنوان مثال در صورتی که از زیر اساس تثبیت شده با سیمان استفاده نمائیم با استفاده از ضرایب هم ارزی جدول 5-7 ضخامت زیر اساس تصحیح می گردد. درنتیجه خواهیم داشت:

ا اینچ(میلی متر)                       3¼(80) : بلوک بتنی

اینچ(ملی متر)                      1¼(30) : ماسه بستر ساز

اینچ(ملی متر)                        13(330/2): لایه اساس

اینچ(میلی متر)                       : ضخامت زیراساس تثبیت شده با سیمان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1] - Rigid

[2] - Flexible

[3] - Composite

[4] -Jointed Plain Concrete Pavement (JPCP)

 

[5]-  Jointed Reinforced Concrete Pavement (JRCP)

 

[6]-  Continuously Reinforced Concrete Pavement (CRCP)

 

[7]-  Pre-stressed Concrete Pavements (PCP)

 

[8]-  Concrete Block Pavement

 

[9]-  roller compacted concrete pavement (RCCP)

[10] - Portland Cement Association Design Method

[11] - Federal Aviation Administration

[12] - Layerd Elastic Design

[13] - Load Classification Number

[14] - Aircraft Classification Number

[15] - MAIN GEAR

[16] - NOSE GEAR

[17] -  Air Bus 380

[18] - Boeing -777

[19]-   Layerd Elastic Design Federal Aviation Administration

 

[20]- Cumulative damage factor

تاریخچه و معرفی روسازی بتنی
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:26
0 نظر

فوم پلی یورتان جایگزین دوغاب ماسه و سیمان

فوم پلی یورتان جایگزین دوغاب ماسه و سیمان

 

این مقاله در شماره هیجدهم (بهمن ماه) به چاپ رسیده است.

محمد مهدی صفایی

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد تهران جنوب)

نسیم ارشاد

 

چکیده

فوم پلی یورتان که یک فراورده نفتی است ، به عنوان بهترین عایق حرارتی در صنعت ساختمان کاربرد دارد، ولی به دلیل گرانی نسبی تا کنون استقبال چشمگیری در صنعت ساخت کشور از این محصول نگردیده است. در صورت معرفی و توجیه کاربرد فوم پل ییورتان و منافع اقتصادی استفاده از آن در دراز مدت می توان از آن بخوبی بهره مند گردید.

این مقاله به فوائد فوم پلی یورتان و استفاده از آن در صنعت ساختمان اشاره دارد . همچنین با تاکید بر خواص شیمیایی و فیزیکی فوم پل ییورتان به تشریح استفاده از آن به جای دوغاب ماسه سیمان در اجرای نماهای ساختمانی می شود.

 

واژ ه های کلیدی: فوم پل ییورتان- نصب سنگ- سبک سازی- عایقکاری- ریخت هگری رزین مایع

 

1- مقدمه

با پیشرفت تکنولوژی و تاثیرپذیری صنایع مختلف از آن و تغییر در نیازهای مصرف کنندگان ، از جمله ضرورت استفاده بیشتر از فضا، افزایش سرعت ساخت و ساز، صرفه جویی در مصرف انرژی و تامین رفاه بیشتر ، و تاثیر این نیازها بر تولید ساختمان، پیوند میان علوم مختلف با صنعت ساخت و ساز افزایش یافته است . به طوریکه کمتر کسی - در روزگاری نه چندان دور- تصور می کرد که مواد شیمیایی می توانند جایگزین مصالح سنتی شوند.

در این میان پلیمرها توانسته اند طی 4 دهه ، تاثیر بسیار زیادی بر صنعت ساخت بگذارند به طوری که استفاده از این مواد به خوبی توانسته است سازندگان را در رسیدن به اهداف مهمی چون عایقکاری و سبک سازی ساختمان و افزایش سرعت ساخت کمک نماید. مواردی چون انواع عایق های حرارتی، رطوبتی و صوتی، انواع چسب ها، رزین ها، الیاف، روکش ها و کفپوش ها، قسمتی از موارد کاربرد پلیمرها در صنعت ساخت هستند.

پلی یورتان مجموعه ای از پلیمرهای بسیار مهم است که به دلیل دارا بودن خواص فیزیکی خاص ، از جمله مقاومت در مقابل پارگی و سایش، قدرت کششی و چسبندگی بالا و مقاومت خوب در مقابل روغن ها، مصارف بس یار زیادی در صنایع مختلف دارد. همچنین سایر خواص پلی یورتان مانند مقاومت بسیار زیاد در مقابل خوردگی و مقاومت عالی در برابر نفوذ حرارت، برودت، رطوبت و صدا و نیز سبک بودن و خاصیت ارتجاعی بالا باعث شده است تا از این محصول در صنایع ساختمان سازی در سراسر جهان، استفاده گسترد های شود.

در کنار تمامی ویژگی های منحصر بفرد و خواص عالی پلی یورتان ، تا کنون بدلیل گرانی این محصول - علیرغم نیاز فراوان- استقبال گسترده ای از این محصول در صنعت ساخت کشور صورت نپذیرفته است . استفاده از پلی یورتان در زمان های طولانی دارای کارائی بهتری است و در صورت استفاده از آن- با کاهش مصرف انرژی- تمامی هزینه های اولیه جبران خواهد گردید.

 

2- تاریخچه

اگرچه اولین واکنش های منتج به پیدایش یورتان ها به سال 1849 برمی گردد ولیکن تا سال 1937 فعالیت های خاصی در این زمینه صورت نپذیرفت. اولین مواد در سال 1941 به صورت الیاف، با نام پرلونیو 1 و ایگامیدیو 2 در کشور آلمان به بازار عرضه گشت و پس از آن قابلیت کاربرد یورتان ها در تهیه چسب ها، اسفنج ها، روکش ها و چرم های مصنوعی مورد توجه واقع گشت . فعالیت های موازی نیز در کشورهای انگلیس و آمریکا بین سال های 1941 تا 1958 ، باعث به دست آمدن انواع متنوعی از محصولات یورتانی گردید . در این میان فوم های پلی یورتانی بیش از سایر محصولات مورد استفاده قرار گرفتند و کاربرد آن ها در صنایع مختلف تثبیت گشت و استفاده از آن ها به شدت افزایش یافت.

 

3- فوم های پلی یورتان

به طور کلی فوم های پلی یورتان را می توان به 3 دسته کلی فوم های نرم، فوم های نیمه نرم و سخت تقسیم بندی نمود.

-1-3

فوم های نرم

وند / 0تا 80 / فوم های نرم پلی یورتان فوم هایی با سلول باز هستند که هوا به راحتی از داخل آن ها عبور می کند و دانسیته آن ها در محدوده 93 بر اینچ مکعب 3 می باشد. از نظر خواص فیزیکی و مکانیکی، استحکام کششی و ازدیاد طول بهتری از خود نشان می دهند.

این فوم ها دارای خواص عالی جذب صوت و ضریب هدایت حرارت پایین هستند و در برابر اغلب حلال ها مقاومت خوبی دارند. در صورتی که در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار گیرند به سرعت رنگ خود را از دست می دهند. همچنین در برابر اسید ها و بازهای قوی مقاومت ضعیفی دارند.

مقاومت توانی آن ها 4 پایین است و با اعمال فشار در شرایط دمایی خاص تغییر شکل های ماندگار از خود نشان م یدهند.

 

-2-3 فوم های نیمه نرم

فوم های نیمه نرم از ترکیب مناسب پلی استر و ایزوسیانات ها ساخته می شوند. در این فوم ها مانند فوم های نرم با تغییر در فرمولاسیون، تغییرات قابل ملاحظه ای در سختی و سایر خواص حاصل می گردد. اگر چه این مواد جاذب آب هستند ولیکن رطوبت هوا را جذب نمی کنند.

 

-3-3 فوم های سخت

فوم های سخت پلی یورتان در سال 1940 به میزان کم در ساختارهای ساندویچی به کار رفتند ولی در سال 1960 توسعه واقعی تولید و مصرف فوم های سخت پلی یورتان تحت تاثیر دو عامل زیر تشدید شد.

- استفاده از مونوفلوئوروتری به عنوان عامل پف زا.

- استفاده از

MDI

پلیمری که علاوه بر بهبود خواص باعث ساده شدن فرآیند گشت.

ضریب هدایت حرارتی فوم های سخت پلی یورتان از تمام فوم های پلیمری دیگر کمتر است و همین امر باعث شده است که از فوم های سخت پلی یورتان برای کاربردهای عایق بیشتر استفاده گردد.

 

اجزای فرمولاسیون پلی یورتان

یک سیستم واکنش فوم پلی یورتان از اجزای مختلف پل یال و ایزوسیانات تشکیل می گردد.

همچنین عوامل پف زا، کاهش دهنده کشش سطحی، کاتالیزور و سایر افزودنی ها، در موارد کاربردی مختلف، قابل افزودن به این فرمولاسیون هستند.

افزودنی هایی همچون مواد رنگی، پایدار کننده اشعه ماوراء بنفش، تاخیر اندازهای شعله و پرکننده ها در ترکیبات پل ییورتانی استفاده می شوند که استفاده از هر کدام باعث تغییر خواص شیمایی و فیزیکی محصول نهایی م یگردد.

 

-4 فرآیند فیزیکی فوم شدن

"وقتی که اجزای فرمولاسیون فوم با یکدیگر اختلاط پیدا کردند، واکنش های شیمیایی به طور هم زمان شروع می شوند و پس از گذشت زمان اندکی، رنگ سیستم در حال واکنش ، کدر می گردد. در این مرحله تشکیل حباب های گاز، با چشم قابل مشاهده است. پس از این مرحله، عمل بالا آمدن فوم شروع می گردد . با ادامه فرآیند تولید گاز، عمل انتقال مولکول های گاز تولید شده از مایع به داخل سلول های به وجود آمده صورت می پذیرد. با ادامه این فرآیند، از تعداد سلول ها کاسته شده و بر اندازه آن ها افزوده می شود." ١

 

-1-4 دانسیته فوم ها

"یکی از مهمترین مشخصه های هرفومی، دانسیته آن می باشد که باعث تغییر خواص فیزیکی فوم می شود. در فوم های قالبگیری شده، با توجه به ثابت بودن حجم قالب، دانسیته مواد به مقدار موادی که به داخل قالب ریخته می شود بستگی دارد. اما در روش های تولید فوم به روش غیرقالبگیری یا آزاد، پارامترهای مختلف دیگری هم بر دانسیته فوم تاثیر دارند. یکی از این پارامترها، اندازه و یکدست بودن ساختمان سلول های فوم می باشد، که این امر توسط راندمان اختلاط و هسته گذاری در مخلوط فوم کنترل می شود.

درجه حرارت مواد اولیه از دیگر پارامترهای موثر بر دانسیته فوم ها می باشد. این دما بر سرعت فوم شدن، سرعت پلیمریزاسیون و درجه حرارت نهایی واکنش موثر است. به طور کلی درجه حرارت بالای مواد اولیه باعث ایجاد فوم با دانسیته نسبتا پایین، با کمی زبری می شود.

ظرفیت تولید نیز از دو طریق بر روی دانسیته فوم موثر است . فوم های تولیدی توسط ماشین های کوچک (مثلا ظرفیت خروجی 50 کیلو پل یال در دقیقه) نسبت به فوم های تولیدی مشابه توسط ماشین های بزرگتر دارای توزیع دانسیته پهنتری هستند، به طوری که در این فوم ها دانسیته مرکز فوم نسبت به دانسیته متوسط فوم از اختلاط بیشتری برخوردار است.

تنظیم هم زمان سرعت ژل شدن و سرعت رشد فوم نیز بسیار مهم است. کوچکترین تغییرات در موازنه این سرعت ها، تاثیر بسزایی در دانسیته و نفوذپذیری فوم های نرم دارد.

تغییرات فشار جو نیز برروی دانسیته فوم موثر است . دانسیته یک فوم با فرمولاسیون معین، رابطه مستقیمی با فشار جو در لحظه تولید دارد. این تغییرات جو می تواند در اثر تغییر در شرایط آب و هوایی و یا تعویض فصول ایجاد شود. مثلا در بعضی از کارخانه ها تحت تاثیر جو، علی رغم استفاده از یک فرمولاسیون یکسان، کاهش 30 درصدی در دانسیته، مشاهده شده است."

دلایل انتخاب فوم پلی یورتان به عنوان ماده ای موثر و متفاوت در صنعت ساختمان برخلاف تصور عمومی مبنی بر هدر رفتن بیشترین میزان انرژی از راه درها و پنجر ه ها، بیش از 40 % اتلاف انرژی ساختمان ها از راه پوسته و بدنه آن ها می باشد. کوچکترین عیب و نقص در ساختمان، باعث تغییر در درجه حرارت و میزان فشار هوا می شود، و می تواند نفوذ و حرکت هوا را از بین درزهای موجود به وجود آورد و در نتیجه کار آمدی سیستم ساختمان از نظر مصرف انرژی را کاهش دهد. همراه با هوا، رطوبت نیز می تواند وارد درزهای بنا شود و باعث نگرانی هایی از بابت سلامت ساختمان شود . فوم پلی یورتان اجازه حرکت هوا و نفوذ رطوبت غیر قابل کنترل از راه دیوارها را نمی دهد و باعث ایجاد پوسته ای کاملا بدون درز و نفوذ ناپذیر برای ساختمان می شود و می تواند محیطی با آسایش بیشتر در داخل بنا به وجود آورد.

درزها و سورا خ ها را می پوشاند و محافظی بسیار با ارزش در مقابل نفوذ غیر قابل کنترل هوا، کوران هوا، رطوبت وارده به دیوارها و صدا می باشد.

همچنین به دلیل سبکی زیاد ، باعث کاهش بار مرده ساختمان می گردد و از چسبندگی خوبی برخوردار است به طوری که نیاز به هیچ نوع بست، گیره و یا قاب جهت چسبیدن به محل مورد نظر ندارد.

سرمایه گذاری اولیه جهت استفاده از فوم پلی یورتان، در طولانی مدت به شکل مصرف پایین انرژی، آسایش، کنترل کیفیت هوای داخلی، سلا متی و ایمنی بالا قابل بازگشت می باشد. به علت ساختار فوم پلی یورتان که به صورت سلول های بسیار نزدیک به هم و فشرده می باشد (و در نتیجه بیشترین میزان مقاومت حرارتی 1 در هر واحد را به ما می دهد). وسایل و تجهیزات گرمایشی- سرمایشی نیز بسیار کارآمدتر بوده و سوخت کمتری مصرف می کنند.

همچنین فوم پل ی یورتان می تواند باعث کمتر شدن هزینه تهیه وسایل و تجهیزات ساختمانی نیز بشود، به طوری که می توان وسایل گرمایشی- سرمایشی کم قدرت تری را خریداری نمود. و نیز فوم پل ییورتان در مقایسه با سایر عایق ها دارای پایی نترین قابلیت هدایت حرارتی است.

 

برخی ملاحظات هنگام استفاده از فوم پلی یورتان در ساختمان

- در آب و هوای سرد، هوای گرم داخلی که دارای رطوبت است، پس از عبور از دیوار و در برخورد با سطح خارجی و سرد دیوار، تقطیر می شود (به مایع تبدیل می شود). در صورتی که این بخار بتواند از دیوار خارج شود، نگرانی خاصی وجود ندارد . ولی در بعضی موارد که از ورقه های فوم پلی یورتان بین پوشش نهایی دیوار خارجی و داخلی استفاده می شود، ممکن است بخار موجود در هوای اتاق که از طریق بعضی درزها و شکاف های سطح داخلی دیوار وارد آن شده است، به علت غیر قابل نفوذ بودن فوم پلی یورتان، در داخل دیوار باقی بماند و نتواند خارج شود. هر چند مطالعات نشان داده است که این اتفاق به ندرت پیش می آید ولی در چنین مواردی بهتر است که از یک لایه بخار بند در سمت گرم دیوار استفاده شود تا از ورود بخار به آن جلوگیری کند.

- با وجود اینکه عایق های فوم شکل، هیچ ارزش غذایی برای حشرات ندارند ولی موریانه ها به راحتی در داخل آن تونل سازی می کنند. این تونل ها، میزان مقاومت حرارتی عایق را کاهش می دهند. عایق سطح خارجی فونداسیون ها، بیشتر از قسمت های دیگر در معرض نفوذ این حشرات قرار دارد. بعضی از تولیدکنندگان ورقه های فوم عایق، در ترکیب محصولاتشان از بعضی مواد حشره کش استفاده می کنند تا جلوی هجوم حشرات را بگیرند . همچنین در بعضی ساختمان ها، در زمین اطراف استراکچر، از نوعی مواد ضدحشره استفاده می شود. اگر چه عایق کردن ساختمان توسط ورقه های فوم در سطح خارجی دیوارها، از نظر مسایل حرارتی، بسیار موثرتر است، ولی در مناطقی که هجوم حشرات مشکل ساز است، کاربرد فوم بردها 3 در سطح داخل دیوار، بهتر می باشد.

- بیشتر انواع عایق های فوم شکل، به سختی آتش می گیرند ولی در صورتی که این اتفاق بیفتد، دودی سیاه، غلیظ و سمی تولید می کنند که در بعضی مواقع شامل گاز سیانید هیدروژن که کشنده است، می باشد. خاصیت آتشگیری همه فوم ها، بستگی به درجه احتراق آن ها دارد که آن هم با توجه به نوع فرمولاسیون هر فوم متغییر است. برای جلوگیری از آتشگیری می توان از مواد تاخیر انداز شعله در ترکیب فوم پلی یورتان استفاده کرد.

 

روش های متداول استفاده از فوم پلی یورتان در صنعت ساختمان

-1-8 استفاده از فوم پلی یورتان به صورت ورق های

در این روش فوم پلی یورتان به صورت حجمی در کارخانه تولید می شود و سپس با

ضخامت مورد نیاز بریده می شود. بدلیل جلوگیری از پخش ذرات کریستالی فوم در هوا و دوام

بیشتر فوم ، می توان دو طرف این ورقه ها را با استفاده از کاغذ یا ورقه های آلومینومی پوشش داد. کاربرد این محصول بیشتر به صورت عایق های حرارتی و صوتی بین دیوارها و سقف های کاذب است.

شکل 1: فوم پلی یورتان به صورت ورقه ای

استفاده از فوم پلی یورتان به صورت پانل های فشرده (ساندویچ پانل)

در این روش قطعات کامپوزیتی با پوشش های ورق های در دو طرف و فوم پلی یورتان بین

ورقه ها در کارخانه تولید می شوند. عامل چسبندگی بین دو ورقه ، فوم می باشد و با توجه به موارد مصرف، جنس ورقه ها متفاوت است . ورقه های آهنی گالوانیزه و سیاه و آلومینومی،

متداول ترین پوشش برای ساخت پانل های ساندویچی هستند. با استفاده از همین روش

کانتینر و یا بعضی از ساختمان های پیش ساخته تولید می شوند و نیز از همین روش برای

ساخت درهای چوبی (با قابلیت جذب صوت بالا) استفاده می شود.

شکل 2: فوم پلی یورتان به صورت ساندویچ پانل

استفاده به عنوان پرکننده بین درزها و شکاف ها

در این روش مخلوط مواد ترکیبی فوم ، پس از خروج از مخزن، به داخل شیارها و شکا ف های مورد نظر تزریق می شود و سپس با افزایش حجم باعث انسداد درزها و شکا ف ها می گردد. از این روش برای درزبندی اطراف پنجره ها، درها، درزهای انقطاع و به منظور عایق

کاری حرارتی، رطوبتی و صوتی استفاده می شود.

شکل 3: فوم پلی یورتان به عنوان پرکننده بین درزها و شکاف ها

-4-8

استفاده به صورت پاشش برروی سطوح

در این روش مواد تشکیل دهنده فوم ، از مخازن جداگانه خارج و در یک کلگیّ با هم

ترکیب می شوند و به سطح مورد نظر پاشیده می شوند. بیشترین استفاده از این روش- با هدف محافظت از خوردگی سطوح فلزی - در مناطق مرطوب انجام می شود. همچنین به دلیل یکپارچگی و پوشش بیشتر سطوح ، جایگزین مناسبی برای ور ق های پلی یورتان است. ولی به دلیل مشکلات اجرایی و صعوبت استفاده از دستگا ه های تزریق فوم ، این روش کمتر به کار می رود.

شکل 4: فوم پلی یورتان به صورت پاششی بر روی سطوح

روش اجرایی پیشنهادی

قدرت چسبندگی فو م های پل ییورتان به اکثر سطوح (به جزء سیلیکون ها و پلیکا) بسیار زیاد است به طوری که پس از چسبیدن، جدایی به سختی انجام می شود و در بعضی موارد عمل جدایی با تخریب انجام می گردد. "از آنجائی که چسبندگی آن ها برروی بسیاری از بسترها مناسب است، از محلول های پلی یورتان به منظور افزایش قدرت چسبندگی در سایر سیستم های پوششی استفاده می شود." 1 همچنین "میزان سختی، مقاومت تراکمی

و کشش مارپیچی آن ها بیش از سیمان است " 2 به طوری که در ترکیب با برخی پرکننده ها می توان پوشش های سخت و مقاوم در برابر محیط تولید کرد . در این روش فوم پلی یورتان جایگزین دوغاب ماسه و سیمان می گردد به بیانی دیگر، نه تنها از پل ییورتان به عنوان عایق حرارتی استفاده می شود، بلکه به جای دوغاب نگهدارنده سنگ عمل می کند. بدین منظور از ترکیبات مناسب پلی یورتانی با روش ریخته گری رزین مایع استفاده می گردد.

در این فرآیند سیستم های فعال پلی یورتانی ابتدا با یکدیگر مخلوط می شوند و سپس قبل از انجام واکنش (فوم شدن) رزین مایع بین سنگ و دیوار ریخته می شود . واکنش پس از چند ثانیه انجام شده، باعث پف کردن فوم می گردد و کمتر از 20 ثانیه فوم به صورت جامد درم یآید. در این حالت ، سنگ به وسیله فوم به دیوار چسبیده است . با توجه به انرژی آزاد شده در این واکنش، لازم است قبل از ریختن فوم، سنگ با نگهدارنده مناسب مهار گردد.

جزئیات اجرایی مهار سنگ به دو شکل قابل اجرا است که در اینجا به توضیح آن می پردازیم.

-1-9

مهار دائم 3

در این روش از بست های فلزی مناسب ، به منظور ثابت نگاه داشتن سنگ و جلوگیری از افتادن آن قبل از فوم ریزی و حرکت سنگ در زمان فوم ریزی ، استفاده می شود . همچنین، این روش برای نصب سنگ با دوغاب ماسه و سیمان در زمانی که از سنگ های با تخلخل کم یا بدون تخلخل مثل گرانیت استفاده می شود، لازم الاجرا است.

 

-2-9 استفاده از ساز ه های پشتیبان :

در این روش قطعات سنگ با استفاده از نگهدارنده های موقت، ثابت می مانند به طوریکه سنگ در حین واکنش فوم تغییر مکانی نداشته باشد.

این سازه پس از گذشت زمان گیرایش نهایی، قابل بازکردن می باشد.

-10 مزایای استفاده از این روش

-1-10 سبک سازی

وزن هر متر مکعب دوغاب ماسه و سیمان حدو د 2100 کیلوگرم است، در حالیکه وزن هر متر مکعب فوم پلی یورتان با سختی بالا حدود 100 کیلوگرم است.

به ازاء هر 25 مترمربع نما، 1 متر مکعب دوغاب یا فوم استفاده می شود، بنابراین در هر 25 مترمربع سطح نمای ساختمان حدود 1000 کیلوگرم سبک سازی می شود. 4

 

-2-10 عایق کاری

استفاده از این روش به دلیل فرآیند یکنواخت فوم و نفوذ به تمامی خلل و خرج و پیوستگی کامل (بدون پل حرارتی)، برای عایقکاری مناسبتر از فوم های ورق های است.

 

-3-10

سرعت ساخت

مقاومت نهایی دوغاب ماسه و سیمان با طرح اختلاطی مناسب ، 28 روز است در حالی که یک فوم می تواند حداکثر پس از 20 ثانیه به مقاومت نهایی برسد و این امر روند نصب سنگ را بسیار سریع تر از شیوه سنتی آن می کند. همچنین نیازی به صرف وقت جهت گیرایش بیشتر سنگ های نصب شده در ردیف پایین، قبل از نصب ردیف های بالاتر نمی باشد. بنابراین استفاده از این روش زمان اجرای نمای سنگی را بسیار کاهش می دهد.

 

-4-10 الاستیسیته

یکی از خواص فیزیکی پلی یورتان خاصیت ارتجاعی بسیار بالای آن می باشد. به طوری که به علت انعطاف پذیری بسیار زیاد، از پوشش های پل ییورتانی برای پوشش لاستیک استفاده می شود. ضمن اینکه پوشش های حاصل از برخی فرمولاسیون های خاص، هیچ تمایلی به شکنندگی ندارند.

بنابراین قرارگیری این ترکیب به جای دوغاب سیمان ، ضمن استحصال تمامی خواص مورد نظر، از جمله مقاومت در مقابل فشار ضربه، خراشیدگی و سایش و قدرت چسبندگی بسیار زیاد، باعث افزایش خاصیت ارتجاعی نمای ساختمان در مقابل نیروهای داخلی و خارجی و در نهایت جلوگیری از ترک خوردگی و تخریب نما می گردد.

-11 موارد کاربردی استفاده از فوم پلی یورتان به جای دوغاب ماسه و سیمان

- بازسازی نماهای فرسوده، بدون تخریب و با حفظ شرایط داخلی بنا

- بازسازی بنا با هدف جلوگیری از تخریب بیشتر در اثر رطوبت شدید

- نوسازی و بازسازی بنا با هدف جلوگیری از اتلاف انرژی

- نوسازی و بازسازی بنا با هدف پیوستگی کامل بین اجزاء نما

- نوسازی و بازسازی بنا با هدف جلوگیری از تخریب نما در مقابل خطرات ناشی از زلزله و تکا نهای شدید

- نوسازی و بازسازی بنا با هدف سبک سازی و کاهش بار مرده ساختمان

- نوسازی و بازسازی بنا با هدف سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی و حصول نتایج سریع

- نوسازی و بازسازی بنا در مواضعی که استفاده از مصالح سنتی به دلایلی از جمله تهیه، حمل، دپو و اجرا، دشوار است

 

-12 معرفی یک نمونه اجرا شده :

بازسازی نمای یک ساختمان اداری در سال 1381 در تهران، با استفاده از روش ریخته گری رزین مایع به پشت سنگ با جزئیات اجرایی ذیل انجام گردیده است و علاوه بر عایق کاری پوسته خارجی ساختمان، سبک سازی بنا به مقدار حدود 40 تن صورت پذیرفته است.

شکل 5: ساختمان اداری بازسازی شده به روش ریخته گری رزین مایع

-1-12

جزئیات اجرایی در نمونه اجرا شده

شکل 6: جزئیات اجرایی در نمونه اجرا شده

-13 نتیجه گیری

بررسی مطالعه و پژوهش فوق، و همچنین نمونه اجرا شده، بیانگر این است که در صورت توجه و مطالعه کافی بر روی روش اجرائی ریخته گری رزین مایع به جای دوغاب ماسه سیمان، می توان از فوائد بسیار این روش، در صنعت ساختمان بهره جست . تحقق این هدف نیازمند انجام تحقیقات آزمایشات تکمیلی است.

 

مراجع

] باریکانی، مهدی ، شیمی پلی یورتان ه ا، جزوه شیمی و تکنولوژی پلی یورتان ها، پژوهشکده علوم، گروه پلی یورتان و الیاف و نانوپلیمرها،

1383

] برمر، محمد، فوم های پلی یورتانی، جزوه شیمی و تکنولوژی پلی یورتان ها، پژوهشکده علوم، گروه پلی یورتان و الیاف و نانوپلیمرها، 1383

] برمر، محمد ، دستگاه ها و روش های فرایند پلی یورتان ه ا، جزوه شیمی و تکنولوژی پلی یورتان ها، پژوهشکده علوم، گروه پلی یورتان و الیاف

نانوپلیمرها، 1383

] مهدی پور، شهرام ، روکش های پلی یورتا نی، جزوه شیمی و تکنولوژی پلی یورتان ها، پژوهشکده علوم، گروه پلی یورتان و الیاف و نانوپلیمره ا،

1383

] یگانه، حمید، الاستومرهای پلی یورتان ی، جزوه شیمی و تکنولوژی پلی یورتان ها، پژوهشکده علوم، گروه پلی یورتان و الیاف و نانوپلیمرها،

1383

] مقررات ملی ساختمانی ایران، مبحث 19 - صرفه جویی در مصرف انرژ ی، وزارت مسکن و شهرسازی، واحد شهرسازی و معمار ی، بخش

مقررات و ضوابط ساختمانی دفتر نظامات، ( 1371

[7] www.dwyersspecialty.com / knowledge _ Spfbenefits.htm

[8] www.healthgoods.com / Education / Healthy _ Home _ Information / Building _ and _

Construction / foam _ board. htm

فوم پلی یورتان جایگزین دوغاب ماس
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:24
0 نظر

بتن ریزی در هوای سرد

بتن ریزی در هوای سرد


((کنترل دمای مخلوط بتن و بررسی مشکلات و راهکارهای بتن ریزی در هوای سرد))

 

- مقدمه :

 

به طور کلی کنترل دمای اولیه مخلوط بتن به واسطه اثر بخشی قابل ملاحظه ای که در خواص بتن از جمله مقاومت فشاری،مدول الاستیسیته، نفوذ پذیری و … خواهد داشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بررسی مسائل و مشکلات آن جایگاه ویژه ای را در مباحث تکنولوژی بتن به خود اختصاص داده است و به تناسب اهمیت آن،لازم است بررسی های کارشناسی مربوطه صورت پذیرد.

مجموعه مباحث مرتبط با این موضوع را می توان مشخصا به دو قسمت عمده تقسیم نمود:

الف - بتن ریزی در هوای گرم

ب - بتن ریزی در هوای سرد

هر یک از این دو بخش مسائل مختص به خود را دارا بوده و بسته به شرائط آب و هوایی منطقه ای که پروژه در آن اجرا می شود،تدابیر مربوطه نیز در نظر گرفته می شود.

در پروژه بندر پتروشیمی پارس به طور عمده با شرایط بتن ریزی در هوای گرم مواجه هستیم و عمده مشکلات دمایی بتن به این بخش مربوط می شود،ولی در شرایط خاص و محدودی نظیر زمستان و خصوصا به هنگام شب ، بررسی مسائل بتن ریزی در هوای سرد نیز ضرورت پیدا می کند. به ویژه با توجه به احساس نگرانی کارفرمای محترم پروژه بندر پتروشیمی پارس در خصوص امکان به وقوع پیوستن یخبندان در منطقه عسلویه،بررسی این مسئله اهمیت مضاعف و ویژه ای را می طلبد.طبق تحقیقات موجود مشخص شده است که پائین آمدن دمای بتن هر چند منجر به مقاومت فشاری28 روزه بیشتری در بتن می شود،اما روند کسب مقاومت بتن در ساعات اولیه را اندکی کاهش می دهد.

دمای مخلوط بتن:

مصالح بتن اعم از سیمان،آب،سنگدانه و افزودنی ها،متناسب با دمای اولیه و جرمی که دارند در تعیین دمای مخلوط بتن تاثیر گذار

می باشند و لذا با داشتن این پارامترها می توان دمای مخلوط بتن را تعیین نمود:

                    Ww.Cw.Tw + (Wws- Ws).Cw.Ts+(Wwa-Wa).Cw.Ta+Ws.Cs.Ts+Wa.Ca.Ta+Wc.Cc.Tc   T=                 

                                      (Ww+(Wws-Ws)+(Wwa-Wa)).Cw+Ws.Cs+Wa.Ca+Wc.Cc                                                                   

در این رابطه مجهولات WwsوWwa وزن شن مرطوب و ماسه موطوب هستند.همچنین  Wc,Ws,WaوWw وزن شن خشک،ماسه خشک،سیمان و آب لازم بوده و مجهولاتT , Tw, Tc, Ts, Ta به ترتیب دمای شن مرطوب،دمای ماسه مرطوب،دمای سیمان،دمای آب و دمای تعادل مورد نیاز برای مخلوط بتن است.C w ظرفیت گرمایی ویژه آب و ,Ca, Cc  و Cs به ترتیب ظرفیت گرمایی ویژه سیمان،شن و ماسه می باشد و مقادیرشان معلوم است:                                                            C     w =1  Kcal/Kgc                                              

Cc = O.22    Kcal/ Kgc                Ca = Cs = O.20  Kcal/Kgc

    

بنابراین می توان با تنظیم دمای هر یک از مصالح به دمای  

 

                                                             

 

بنابراین می توان با تنظیم دمای هر یک از مصالح به دمای مطلوب و مورد نظر برای بتن رسید.

-         تدابیر لازم:

راه حلهای متفاوت ومختلفی را می توان برای حل مشکلات دمایی بتن پیشنهاد نمود اما تصمیم گیری نهایی در مورد استفاده از یک یا چند مورد از آنها منوط به بررسی های دقیقتر و آنالیز اقتصادی هر یک از موارد می باشد.

یکی از اولین و بدیهی ترین راههایی که جهت بالا بردن دمای بتن به نظر می رسد گرم کردن آب مورد استفاده می باشد.   

 

 

همچنین محفوظ نگه داشتن منبع آب از یخ زدن، با استفاده از عایق حرارتی نظیر پشم شیشه مفید می باشد.استفاده از آب گرم معمولا برای دماهای پائین تر از 7 درجه سانتی گراد معمول و مرسوم می باشد.دمای سیمان به هنگام تخلیه از بونکر به سیلو،طبق اندازه گیریهای انجام شده در کارگاه،به حدود 83 درجه سانتی گراد می رسد و اگر برنامه بتن ریزی به صورتی تنظیم شود که بتن از سیمان تازه تخلیه شده که حرارت بالایی دارد استفاده گردد،بتن با دمای بالاتری حاصل خواهد شد.

یکی دیگر از راهکارهای مورد بررسی این است که با تدابیر و تمهیداتی مقاومت اولیه بتن را افزایش دهیم تا تاثیر نا مطلوب کاهش دما در روند کسب مقاومت بتن، جبران شده باشد.استفاده از سیمان تیپ III که دارای درصدهای بالاتری از C 3 S  و C 3 A است موجب می شود

مقاومتهای فشاری 3و7 روزه به ترتیب با مقاومتهای 7و28 روزه بتن ساخته با تیپ  Iو II معادل شود.همچنین می توان با پر مایه تر کردن مخلوط بتن و افزایش عیار سیمان،مقاومت اولیه آن را افزایش داد.

تدبیر دیگر استفاده از مواد زود گیر کننده است.رایجترین و پرمصرفترین زودگیر کننده،کلرید کلسیم است و جزء فعال اکثر تسریع کننده هایی است که تحت عناوین تجاری مختلف فروخته می شود.استفاده از مقادیر صحیح این ماده باعث افزایش مقاومت اولیه بتن در هوای سرد و حفاظت بهتر در مقابل آسیب ناشی از دمای یخ زدگی می گردد.مقدار مصرفی کلرید کلسیم باید به میزان لازم برای حصول نتایج مطلوب ،محدود شده و توصیه می شود از 2 درصد وزنی سیمان تجاوز نکند. غالبا میزان یک درصد جهت تامین خواسته ها کفایت می کند .نتیجه تحقیقات نشان می دهد که افزودن کلرید کلسیم به بتن می تواند مقاومت اولیه را تا 10 برابر افزایش دهد.

کلرید کلسیم مانند یک کاتالیزور در واکنش هیدراتاسیون C3S  عمل می کند.البته باید توجه داشت وجود کلرید کلسیم در بتن فقط در مورد بتن غیر مسلح مناسب است و در بتن مسلح موجب خوردگی فولاد می شود.

برخی دیگر از تسریع کننده های حاوی سیلیکات ها و کربنات های قلیائی، فلوئوسیلیکات ها و تری آتانولامین ها نیز جهت این منظور مفید هستند.مواد افزودنی زودگیرکننده در بازار متنوعند،اما به نظر می رسد استفاده از مواد زیر نتایج مطلوب را در پی داشته باشد.

1-     Sikament HE200 که یک فوق روان کننده زودگیر برای بتن و ملات است.این افزودنی در مواردی که مقاومت اولیه بالا پس از 8 ساعت مورد نظر باشد،در بتن با دمای حد اقل 5 درجه سانتی گراد قابل استفاده است.با استفاده از این افزودنی می توان نسبت آب به سیمان را تا حدود10 درصد کاهش داد و افزایش حدود 50 درصد در مقاومت اولیه را بدست آورد.

2-     چنانچه مقاومتهای اولیه بالاتری مورد نیاز باشد می توان از Sikarapid 1 استفاده نمود.

3-     افزودنی Conplast SP333 از شرکت فوسروک نیز به نظر می رسد مناسب باشد.

مصالح به هنگام روز در برابر نور خورشید قرار داشته و در حال گرم شدن هستند،و با توجه به این که تبادل حرارتی مصالح به مقداری زمان نیاز دارد،می توان گفت بهترین و مطلوبترین زمان برای رسیدن به بتن با دمای بالا تر،حوالی بعد ازظهر تا حدود نیمه شب است . در این محدوده زمانی،بیشترین مقدار گرمای ممکن جذب بتن می شود.عکس این حالت به هنگام صبح اتفاق می افتد یعنی مصالح در طی شب تا صبح در حال از دست دادن حرارت هستند و برای مواقعی که بتن سردتر و بادمای پائین تر مورد نظر باشد،بتن ریزی صبح زود تا قبل از ظهر مناسبترین زمان خواهد بود.

با توجه به وضعیت زمانی و آب وهوایی که در حال حاضر در آن قرار داریم،مشکلی که با آن مواجه هستیم،دمای اولیه بتن نیست چرا که با استفاده از مطالب ذکر شده،می توان دمای بتن را آن گونه که نیاز پروژه ایجاب کندتنظیم نمود.مساله اصلی مطرح که باید بررسی شود،دمای عمل آوری پائین است که بر روند تولید آنتی فرها تاثیر می گذارد و اثر آن به این صورت است که کسب مقاومت را کند

می کند.بحث اساسی و مساله اصلی که باید تحلیل شودکاهش دمای متوسط هوا و بررسی تاثیر آن بر خواص بتن است.

با تدابیری که در حال حاضر اتخاذ شده است،از عایق پشم شیشه به عنوان عایق حرارتی آنتی فرها استفاده می شود.بررسی های موجود بر روی آنتی فرهای تولید شده نشان می دهد دمای مغزه بتن به حدود 63 درجه سانتیگراد می رسد.همچنین دمای سطح بتن حدود 53 درجه سانتیگراد شده است.این در حالی است که در همین زمان دمای محیط 19 درجه بوده است.این مطلب بیانگر آن است که عایق حرارتی پشم شیشه به خوبی می توانددمای بتن را حفظ کرده و از کاهش آن جلوگیری نماید.لذا عمل آوری همه آنتی فرها در روزهای نخست در شرایط یکسان قرار داشته و بالطبع کسب مقاومت آنها نیز مشابه است.بنا بر این می توان نتیجه گرفت،در شرایط موجود حتی اگر دما افت کرده باشد و به حد یخبندان هم برسد عایق حرارتی قادر است حرارت بتن را حفظ کرده و عمل آوری بتن روال معمول خود را داشته باشد.در عین حال در صورتی که این وضعیت کافی تشخیص داده نشود می توان با افزایش ضخامت لحاف پشم شیشه و دو لایه کردن آن،ضریب اطمینان بیشتری را بدست آورد.

-         خلاصه و نتیجه گیری :

به طور خلاصه می توان تمهیدات زیر را جهت کنترل دمای بتن مورد نظر قرار داد :

1- بتن ریزی در نیمه دوم شبانه روز (12ظهر تا 12 شب) جهت رسیدن به بتن با دمای بالاتر

2- عایق پوش کردن منبع آب جهت حفظ دما و جلوگیری از یخ زدگی آن

3- گرم کردن آب

4-

5- استفاده از افزودنی هایی که از یخ زدن بتن جلوگیری کند.

6- در صورت امکان استفاده از سیمان تیپ III  در صورت وجود، جهت کسب مقاومت سریعتر برای بتن های غیر حجیم

7- افزایش عیار سیمان و به تبع آن رسیدن به حرارت هیدراتاسیون بیشتر و دمای بالاتر و کسب مقاومت بیشتر  (برای بتن های غیر حجیم)

8- استفاده از مواد افزودنی تسریع کننده مقاومت حاوی کلرید کلسیم  (برای بتن های مسلح کمتر از 2 درصد)

9- دو لایه کردن لحاف پشم شیشه ها جهت حفظ بهتر دمای آنتی فرها 

 

                                                                                                                       پایان     

         

 

 

 

بتن ریزی در هوای سرد
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:23
0 نظر

«شکل گیری سیستم های اطلاعات مدیریت»

 

فصل اول

(کلیات موضوع MIS)


(دیباچه)

در ادارة سازمانهای بزرگ امروزی عمل تصمیم گیری به قدری مهم است که برخی از محققان دانش مدیریت، سازمان را شکة تصمیم و مدیریت را علم تصمیم گیری تعریف کرده اند. بی شک، امروزه با توسعة سازمانها و گسترش وظائف و مسئولیتهای مدیریت، تصمیمات مدیر باید همواره بر پایة بررسیهای فنی و آمار و اطلاعات صحیح و بر طبق اصول و روشهای خاص علمی استوار شود. جریان عملیات و فعالیتهای آتی سازمان، نیل به هدفهای مطلوب در برنامه های کوتاه مدت و دراز مدت، موفقیت و بهبود عملیات که با صرف منابع انسانی و مادی همراه است، مستقیماً به نحوة اتخاذ تصمیم مدیران وابسته است. لازم است که تصمیمات با تقبل حداقل اتلاف و ضایعات در منابع انسانی و مادی در جهت نیل به هدفهای مورد نظر اتخاذ شود.

اهمیت اطلاعات در فرایند تصمیم گیری بر هیچ صاحب نظری پوشیده نیست. اطلاعات از منابع حیاتنی سازمان بوده و هر قدر سازمانی از لحاظ اطلاعات غنی تر باشد، تصمیمات صحیحتری در آن اتخاذ خواهد شد.

به بیان ساده، تصمیم گیری یعنی انتخاب راه کار مناسب و مطلوب، از میان راه های کار مختلف برای حصول مقصودی معین.

این انتخاب بر مبنای قضاوت و اعتقادات شخصی و برآوردهای ذهنی با کمک اطلاعات عینی و واقعیتهایی که ممکن است در دسترس تصمیم‌گیرندگان و اداره کنندگان باشد، صورت می گیرد. در صورت فقدان یا محدودیت اطلاعات و آمار برای حل مشکل یا مسئله مورد نظر یا نیل به هدف مطلوب، محققاً تصمیم گیری صحیح و منطقی نیست؛ و هرقدر اطلاعات در بارة راه کارها ناقص تر باشد، درجة عدم اطمینان نسبت به تصمیمی که اتخاذ می شود، بالاتر خواهد رفت. پس بدین ترتیب خواهیم دید که ارتباطات و نقل و انتقال اطلاعات در یک سازمان از جمله مبرم ترین وظائف در کار مدیران است. ضمناً اطلاعات زیربنای تصمیم گیریها و برنامه ریزیها و کنترل صحیح و کامل توسط مدیر است.

 

«شکل گیری سیستم های اطلاعات مدیریت»

در گذشته نه چندان دور، غالب سیستم های پرداخت حقوق و دستمزد، سیستم های پردازش داده ها بودند که به کمک آنها فقط لیست و فیش حقوق تهیه می شد و حداکثر می توانستند کسورات را محاسبه نموده و جمع دریافتی سالانه را بنویسند. اما مدیران کم کم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کارمندان خود درخواستهایی مطرح نمودند، درنتیجه سیستم های پردازش داده های حقوق و دستمزد، تبدیل به سیستم اطلاعات مدیریت منابع انسانی گردید. با سیستنم اطلاعات مدیریت منابع انسانی می توان یک سری پیش بینی ها و محاسبات انجام داد، مانند بررسی پرداخت دستمزد بین گروههای مختلف کاری، استفاده بهتر از تخصص های موجود و ارائه اطلاعاتی که در تمام سطوح مدیریت مورد نیاز می باشد.

نکته ای که قابل توجه می باشد آن است که معمولاً مدیران شرکتهای تولیدی بدون شناخت دقیق از محصول، هزینه تولید و وضعیت و شرایط بازار هرگز حاضر به ایجاد یک خط جدید نیستند، اما همین مدیران خیلی راحت میلیونها تومان صرف پیاده سازی سیستم های اطلاعات مدیریت می کنند بدون آنکه شناخت دقیقی از اهداف، حدود و کاربرد آن داشته باشند. همین امر غالباً منجر به پیاده سازی و اجرای سیستم هایی می شود که با مشکلات بسیار همراه می باشد.

بروز این مشکلات ایجاب می کند که مدیران یک شناخت اجمالی از سیستم های اطلاعات مدیریت داشته باشند. هدف سیستم های اطلاعات مدیریت نأمین نیازهای اطلاعاتی کلیه مدیران سازمان و یا واحدهایی از سازمان می باشد. این واحدها ممکن است بر اساس زمینه های عملیاتی سازمان باشد یا بر اساس سطوح مدیریت.

سیستم اطلاعات مدیریت گزارشاتی را به صورت نمودار یا جدول در اختیار کاربرتن مربوطه قرار می دهد. عوامل انسانی همواره برای عملکرد سیستم های اطلاعاتی، بسیار مهم بوده اند اما مدیران و کارشناسان اطلاعاتی می توانند برنامه هایی طراحی نمایند که آثار منفی عوامل انسانی را به نتایج مثبت تبدیل نمایند.

 

Mis چیست؟

تا نیمة دهة 1960 غالب شرکتهای بزرگ علیرغم همه مشکلات موفق به اجرای اولین سیستم های کامپیوتری خود شده بودند. کار این شرکت ها با حجم زیاید از داده ها که در اختیار داشتند بسیار مشکل بود و تلاش زیادی بود تا این داده ها را به شکلی تبدیل نمایند که برای کامپیوتر قابل قبول باشد. ادبیات کامپیوتر در سازمانها محدود بود به عده ای کارشناس اطلاعاتی، این کارشناسان نیز هیچگونه تجربه واقعی برای هدایت اجرای مراجل چرخه حیات سیستم نداشتند و لذا پیشرفت در این زمینه به تدریج و در اثر سعی و خطا بوجود آمد.

سازمانها در آن دوران سخت یک هدف داشتند و آن این بود که در اجرای وظائف پردازش داده ها از کامپیوتر دقیقاً همانگونه استفاده می کنند که ماشین های پانچ کارت آنرا داشتند. امور سیستم های اطلاعات حسابداری خوب تعریف می شد و روی ادارات حسابداری سازمان تأثیر می گذاشت و اصولاً اجرای کامپیوتر به معنای تبدیل امور جاری به شکل کامپیوتری بود.

 

تلاش اولیه برای MIS.

با اجرای سیستم های حسابداری،‌ هم کارشناسان اطلاعاتی سازمان و هم تولید کنندگان کامپیوتر مایل بودند که فعالیت کامپوتری توسعه یابد. لذا در جستجوی طراحی سیستمی برآمدند ولی طولی نکشید که متوجه شدند این سیستم ها مطلوبیت زیادی ندارد و تکنولوژی مربوطه سالهای طولانی بود که نتوانسته بود اطلاعاتی در اختیار مدیریت قرار دهد و لذا هنگامی که برای اولین بار معلوم گردید که کامپیوتر می تواند این فاصله را پر نماید، به نظر رسید که کار آسانی باشد.

سازمانهایی که تلاش نمودند تا اولین سیستم های اطلاعات مدیریت را اجرا نمایند به نتایج دیگری رسیدند. مانع بزرگ، مدیران بودند، چرا که چیزی در مورد کامپیوتر نمی دانستند، کار خود را بلد بودند، روشهایی را برای حل مسائل ابداع کرده بودند، اما هیچگاه در مورد نقش اطلاعات در فعالیتهای خود، رسماً فکری نکرده بودند. درنتیجه برای مدیران مشکل بود تا خواسته های خود را از mis بیان نمایند.

این وضعیت برای کارشناسان اطلاعات بسیار سخت بود، زیرا این افراد از مدیریت چیز زیاید نمی دانستند و نمی دانستند از چه چیزی سوال کنند. لذا به این نتیجه رسیدند که تنها راه برای آنها، طراحی و اجرای سیستم هایی بود برای تولید اطلاعاتی که فکر می کردند مدیران به آن نیاز دارند. این کار انجام شد اما در بسیاری از موارد، پیش بینی کارشناسان اطلاعات اشتباه بود و لذا سیستم های طراحی شده توسط ایشان، قابل استفاده نبود.

به مرور زمان وقتی مدیران با کامپیوتر آشنا شدند و متوجه منطق واقعی فرآیندهایی که در حل مسایل بکار می گرفتند شدند، توانستند نیازهای اطلاعاتی خود را بیان نمایند. کارشناسان اطلاعاتی نیز به نوبع خود با مبانی مدیریت آشنا شدند و یاد گرفتند برای طراحی سیستم های اطلاعاتی چگونه با مدیران همکاری نمایند. بدین ترتیب سیستم های اطلاعات مدیریت دوباره طراحی شدند به گونه ای که با نیازهای مدیران هماهنگی بیشتری داشتند و بالاخره سیستم های اطلاعات مدیریت به عنوان زمینه عمده کاربر کامپیوتر تعیین گردید.

 

تعاریف MIS:

برای سیستمهای اطلاعات مدیریت تعاریف زیادی ارائه شده است. برای آشنایی بیشتر به چند تعریف ارائه شده می پردازیم:

1-    سیستم اطلاعات مدیریت یک سیستم سازمانی است که اطلاعات گذشته، حال و پیش بینی شده در مورد شرکت و محیط آن را ارائه می کند.

2-    با درنظر گرفتن اینکه سازمان دارای سطوح مختلفی می باشد و گروه های متعددی برای تأمین یک هدف واحد وظائف مختلفی را انجام می دهند، MIS یک ساختار جامعی است از پاغیگاه داده ها و جریان اطلاعات در تمام سطوح و اجزاء که با جمع آوری، نقل و انتقال و ارائه اطلاعات، نیازهای سازمان را به بهترین نحو تأمین می کند.

3-    Mis سیستمی است کامپیوتری که اطلاعات را در اختیار کاربران مربوطه قرار می دهد. کاربران معمولاً یک سازمان رسمی را تشکیل می دهند. اطلاعات، سازمان یا یکی از سیستم های عمده آنرا برحسب اینکه در گذشته چه وقایعی برای آن اتفاق افتاده، هم اکنون در آن چه می گذرد، و احتمالاً در آینده برایش چه واقع خواهد شد، نشان می دهد. اطلاعات به شکل گزارشات ادوارای، گزارشات خاص و نتایج شبیه سازی ریاضی تهیه می شود: نتایج گزارشات توسط ندیران و غیر مدیران هنگام تصمیم گیری برای حل مسائل سازمان مودر استفاده قرار می گیرد.

 

هدف از ایجاد یک سیستم اطلاعات مدیریت چیست؟

هدف از سیستم اطلاعات مدیریت که گاهی به آن سیستم گزارش دهی اطلاعات نیز می گویند، ارائه بازخور از عملیات جاری و روزمره شرکت به مدیر و کارکنان دیگر می باشد. این گزارشات در کنترل، سازماندهی و برنامه ریزی فعالیت های جاری سازمان به آنها کمک می کند.

سیستم های اطلاعات مدیریت با ارائه اطلاعات صحیح و مناسب به کارکنان ذیربط، به شکل مناسب و در زمان مناسب، نقش حساسی در جهت تأمین هدف اصلی سازمان دارد.

 

گزارش دهی در سیستم اطلاعات به چه شکل است؟

کار سیستم های اطلاعاتی مدیریت فقط این نیست که داده های خام را از منابع مربوطه عبور دهند، بلکه داده ها را جمع آوری نموده پس از پردازش و طبقه بندی آنها،‌ مدیران را در مورد فعالیت های مهم سازمانی آگاه می کند. سیستم، اطلاعات خود را از طریق گزارشهایی که از قبل تعریف شده اند ارائه می کند. مثلاً مدیران با بررسی لیست فروش بر حسب زمان درخواهند یافت که محصولات چگونه به فروش می روند. گزارشات روزمره فروش می تواند به راحتی این کارها را انجام دهد. بدین ترتیب که داده های مربوط به محصولات مختلف، دوره های زمانی، نمایندگی های فروش، مناطق مختلف و عیره را محاسبه و ارزیابی می نمایند. حال اگر مدیری بخواهد وضعیت یک فروشنده خا را بداند، اطلاعات مربوط به راحتی در اختیار وی خواهد بود. ضمن اینکه با همین گزارش می تواند به اسانی فروش فصول مختلف را با هم مقایسه کند و یا فروش یک فصل را در سالهای مختلف بررسی نماید. توسط MIS می توان انواع گزارشات را تهیه نمود. این گزارشات ممکن است برنامه ریزی شده، گزارشات بر اساس درخواست و نیاز خاص و یا گزارشات بر اساس شرایط و حوادث خاصی باشد.


(آشنایی با سیستم ها)

تعاریف و مشخصات سیستم ها

یکی از مسائل و مفاهیم مهمی که در مدیریت مطرح است، مسئله سیستمها و روشهاست. به همین دلیل آشنایی با تعاریف و مشخصات سیستمها مفید و ضروری به نظر می رسد.

تعریف:

در زبان فارسی لغت (سیستم) به عنوان واژه ای مترادف با کلمه رشته، جهاز، مجموعه، سلسله، نظام و منظومه است. برای سیستم تعاریف زیاید شده و در هر تعریف به جنبه ای از آن بیشتر توجه گردیده است. اما سیستم به مفهوم کلی عبارت از ترتیب اجزای متشکلی است که موجب حصول هدفهای خاص مبتنی بر برنامه باشد.

مشخصات:

مهمترین و بارزترین مشخصه ها برای یک سیستم عبارت است از:

-        سیستم به خاطر نیل به هدف یا نیتی طراحی شده است.

-        سیستم با یک مرز از محیط خارجی خود مشخص و متمایز می شود.

-        سیستم در داخل خود دارای اجزاء متصل و وابسته به هم است، که هر یک فعالیتها و وظائف مشخصی دارند، و هرکدام به نوبة خود نیز حائز اهمیت هستند.

-        سیستم ها عموماً داریا یک ساختمان سلسله مراتبی می باشند که هر قسمت به نوبة خود دارای اجزاء و قسمتهایی است.

-        کنش و واکنش بین اجزاء دارای نتایجی است که ثابت و مشخص می باشند، و انحراف از این استاندارد دلیل بر وجود نقصی در اعمال یک یا چند جزء است.

-        همانطور که اشاره شد سیستم از مجموعه ای از احزاء به هم پیوسته که در جهت نیل به هدفی خاص فعالیت می کنند تشکیل شده است. میان این اجزاء‌ به هم پیوسته ارتباط و اطلاعات حرف اول را می زنند و اگر این دو وجود نداشته باشد سیستم بوجود نمی آید. پس حال به بررسی اطلاعات و ارتباطات که مهمترین جزء‌ سیستم می باشند می پردازیم.

 

جریان اطلاعات

مادة سیالی که اجزای شبکه سیستم سازمانی، یا واحدها و سطوح مختلف سازمان را به هم ارتباط داده و متصل میکند ارتباطات، و یا رد و بدل شدن و جریان اطلاعات بین اجزاست. در واقع اطلاعات مانند خونی است که از قلب به شاهرگها و از شاهرگها به مویرگها و نتیجتاً به تمام قسمتهای مختلف بدن منتقل می شود، و سپس مورد تغذیه سلولهای بدن قرار میگیرد. معمولاً نتایج کلی و نهایی عملیات واحدها به صورت اطلاعات در قسمتی به نام برنامه ریزی و کنترل که مغز متفکر سیستم است، جمع آوری، نگهداری و تنظیم می شود. در آنجا کلیة اطلاعات جمع شدة داخلی و خارجی تجزیه و تحلیل شده سپس تصمیمات مقتضی در امور مختلف سازمان جهت نیل به اهداف مورد نظر گرفته می شود. سازمان پیوسته خود را توسط همین اطلاعات به دست آمده با محیط خارج تطبیق می دهد و این وسیله ای می گردد جهت ارزیابی و تصحیح اشتباهات و انحرافات در عملیات مختلف سازمان.

 

تعریف اطلاعات:

انتخاب مقدار مناسبی از اطلاعات خام که جهت کاهش جهل و نااگاهی یا برای کم کردن جنبه ها و قسمتهای تاریک و نامعلوم در یک اتخاذ تصمیم مورد استفاده قرار میگیرد.

محیط سیستمهای اطلاعاتی:

منظور از محیط سیستمهای اطلاعاتی کلیه عواملی هستند که به نوعی بر سیستمهای اطلاعاتی اثر میگذارند که برخی از آنها عبارتند از:

-        وظیفه اصلی سازمان: منظور این است که یک سازمان، یک شرکت تولیدی و ... از طریق میزان و تعداد وظایف سازمانی و ارتباط بین این عوامل، حجم سفارشات، فاکتورها و صورتحسابها می تواند بر وظیفه اصلی تأثیر بگذارد.

-        ساختارهای کنترلی و چگونگی تصمیم گیری: میزان تمرکز و عدم تمرکز چقدر است، بخشهای مختلف چه تصمیماتی و وظایفی را می توانند ابراز نمایند، حدود تصمیم گیری برنامه ریزی شده و نشده چقدر است.

-        شیوه مدیریت: میزان تفویض اختیار، میزان مشارکت در برنامه ریزی چقدر است و برنامه ها چطور کنترل می شود.

-        محیط خارجی سازمان: منظور این است که اطلاعات خارج از سازمان چه اندازه اهمیت دارند. چارچوبهای قانونی چگونه است، سازمان با چه شیوه هایی با محیط خود ارتباط برقرار میکنند.

-        تکنولوژی اطلاعاتی مورد استفاده

-        کاربران سیستمهای اطلاعاتی

-        ساختار سازمانی و سطوح آن

 

کارکرد های سیستمهای اطلاعاتی:

سیستمهای اطلاعاتی نقش مهمی را در سازمان دارند و تکنولوژی اطلاعاتی می تواند اطلاعاتی را ارائه نماید که برای اجرای عملیات کارآمد مدیریت موثر و در رقابت دنیای متحول امروزی ضروری می باشد.

با این توضیح می توان گفت کارکرد سیستمهای اطلاعاتی عبارتند از:

1-    عامل مهمی در اجرای وظایف حسابداری، مدیریت مالی و منابع انسانی محسوب می شود.

2-    بخش عمده ای از منابع سازمان و هزنة اجرای عملیات از طریق سیستمهای اطلاعاتی مدیریت ثبت می شوند. به همین جهت برای مدیریت منابع انسانی سازمان چالش ایجاد می کند.

3-    عامل مهمی است در کارایی عملیات، بهره وری کارکنان. ارائه خدمات و جلب مشتری

4-    منبع عمده اطلاعات می باشد که قدرت تصمیم گیری مدیریت را افزایش می دهد.

5-    عنصر مهمی در تولید محصولات و ارائه خدمات با صرفه می باشد.

 

ویژگیهای اطلاعات:

1-   صحت اطلاعات

2-   کامل بودن اطلاعات

3-   قابلیت انعطاف

4-   به موقع بودن اطلاعات

5-   مربوط بودن اطلاعات

 

تکنولوژی انتقال اطلاعات:

منظور از انتقال اطلاعات تبادل اطلاعات – فایلها و پیامها بین دو کامپیوتر می باشد، به طور کلی برای تبادل اطلاعات پنج نوع سخت افزار مورد نیاز می باشد که عبارتند از:

1)     کامپیوتر ارسال کننده اطلاعات: اطلاعات موجود کامپیوتر توسط سایر سخت افزارها به کامپیوتر دیگری منتقل می شود.

2)     مودم ارسال کننده اطلاعات: به طور کلی وظیفة مودم‌ها را می توان انتقال اطلاعات از طریق شبکه های مخابراتی بیان کرد. یک مودم ارسال کننده با استفاده از نرم افزارها، اطلاعات مورد نظر را کد کرده و رمز درمی آورد و سپس با تبدیل آنها با امواج مخابراتی یا اطلاعاتی که از طریق خطوط تلفن قابل انتقال است نسبت به انتقال اطلاعات ادقام می کند.

3)     شبکه های مخابراتی حامل: شبکه های مخابراتی وظیفه انتقال اطلاعات کدگذاری شده را بر عهده دارند.

4)     مودم دریافت کننده اطلاعات: این مودم پس از دریافت و اطمینان از صحت آنها. اطلاعات دریافت شده را به کامپیوتر مقصد واگذار می نماید.

5)     کامپیوتر دریافت کننده اطلاعات: نمایش و تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافتی از کامپیوتر ارسالی

       5               4                          3                   2                       1

 

 

 


نحوه ارسال اطلاعات

·         مراحل تبدیل یک سیستم اطلاعات دستی به یک سیستم اطلاعات کامپیوتری:

همیشه تبدیل سیستم‌های اطلاعاتی دستی به سیستم های اطلاعاتی کامپیوتری به مراتب ساده تر از طراحی یک سیستم اطلاعاتی جدید می باشد. زیرا در مورد سیستم های دستی نیازها شناخته شده و بسیاری از مراحل طراحی انجام شده است.

برای تبدیل یک سیستم اطلاعاتی دستی به کامپیوتری باید مراحل زیر انحام شود:

1)     توصیف سیستم: به طور کلی در توصیف سیستم ها باید ورودیها و خروجیهای اساسی و همچنین وظائف پردازش سیستم های اطلاعاتی مشخص گردد.

2)     مستندسازی ورودیها: منظور از مستندسازی ورودیها این است که فرمهای ورود اطلاعات و نوع اطلاعات وارد شونده به کامپیوتر به نحوی طراحی شوند که حداکثر دقت و حداقل زمان را بدست آورند.

3)     مستندسازی خروجیها: در این مرحله باید موارد مشابه با آنجه که در مستندسازی ورودیها گفته شد را مد نظر قرار دهند، به عبارت دیگر باید خروجیها و گزارشات به نحوی طراحی شوند که دقیقاً نیازهای اطلاعاتی واحدهای استفاده کننده را شامل شوند.

4)     طراحی فایلهای اطلاعاتی: پس از تعیین ورودیها و خروجیهای سیستم می توان اطلاعاتی را که ملزم به ذخیره سازی آن هستیم مشخص نمائیم از اینرو در این گام ساختار فایلها و جداول و رکودها را مشخص می نمائیم.

5)     طراحی منطقی نرم افزارهای کامپیوتری: در این مرحله الکوریتم هایی را که وظایف پردازش اطلاعات را بر عهده دارند طراحی می نمائیم و با استفاده از علائم مورد نیاز در قالب یک فلوچارت تنظیم و ارائه می نمائیم.

6)     تدوین و پیاده‌سازی نرم افزار: در این مرحله الگوریتم های تعیین شده به نرم افزارهای کامپیوتری تبدیل می گردد.

7)     ارزیابی و تصحیح نرم افزار: احتمال اینکه یک نرم افزار در اولین مرحله طراحی کلیه انتظارات را برآورده سازد تقریباً برابر صفر است، از اینرو پس از طراحی اولیه نرم افزارهای تهیه شده مورد بررسی قرار بگیرند و در پایان پس از درنظر گرفتن بازخورهای متعدد نسخة نهایی نرم افزار تهیه گردد.

 

 

 

مشکلات طراحی سیستمهای اطلاعاتی مدیریت:

1)     عدم وجود سیستم مدیریت: طراحی و پیاده سازی سیستمهای اطلاعاتی مدیریت نیازمند شناخت و ضعف جریان اطلاعات در سازمان می باشد. جریان اطلاعات در هر سازمانی ارتباط مستقیم با سیستم مدیریت سازمان دارد. در صورتی که یک سازمان سیستم مدیریت ساختار یافته ای نداشته باشد، پی بردن به نحوه جریان اطلاعات دشوار بوده و طراحی یک سیستم اطلاعاتی مدیریت را با مشکلات عدیده ای روبرو می سازد. اینگونه سازمانها پیش از آنکه به یک سیستم اطلاعاتی نیاز داشته باشد به سیستم مدیریتی نیاز دارند.

2)     عدم شفافیت مأموریتها و سیساستهای سازمان: مأموریتها و سیاستهای سازمان که شفافیت نداشته باشد باعث میگردد سیستم طراحی شده قابلیت انعطاف و عکس العمل را نسبت به تغییرات بوجود آمده در فعالیت سازمان نداشته باشد.

3)     عدم مشارکت مدیران: بسیاری از مدیران طراحی، پیاده سازی و ارزیابی را جزء وظایف تحلیل گر سیستم میدانند و به ندرت در امور مربوط به طراحی سیستم مشارکت و یا دخالت میکنند. این موضوع باعث می شود تا هنگام پیاده سازی سیستمهای مختلف عدم هماهنگی بین اهداف و وظائف به کرات مشاهده گردد. برای رفع این معظل تحلیل‌گران سیستم موظف هستند در مقاطع مختلف زمانی از مشاوره و همفکری مدیریت استفاده نمایند.

4)     مقاومت افراد در برابر تغییرات: مقاومت افراد در برابر تغییرات سازمان یکی از مشکلات همیشگی مدیران در ارتباط با سازمانهای در حال توسعه می باشد. ورود کامپیوتر به سازمان باعث می گردد کارگران و کارمندان کامپیوتر را جانشینی برای خود فرض کرده و درنتیجه امنیت شغلی خود را در خطر ببینند. وظیفة مدیران این است که قبل از هرچیز با ارائه آموزشهای لازم واقعیت موضوع را برای کارگران و کارمند روشن سازند.

 

مستندسازی سیستمها:

پس از طراحی در سیستم اطلاعاتی اساسی ترین گام در بهبود عملکرد آن سازمان مستندسازی می باشد. منظور از مستندسازی این است که اجزایی از سیستم عملکرد که در آینده توسط افراد مختلفی مورد استفاده و بازبینی قرار می گیرد به نحوی تشریح گردند که دربرگیرنده اطلاعات اساسی باشد. این نوع مستندسازی به طور عمومی برای 3 مورد انجانم می گیرد.

1)     کسانیکه وظیفه ورود و تهیه داده به سیستم را دارند. این مستندسازی شامل خلاصه ای از عملکرد سیستم، توضیح دقیق در مورد ورودیهای مورد نیاز و یادآوری محدودیت ها، مشکلات و منابع بروز خطا می باشد.

2)     افرادیکه از اطلاعات سیستم به صورت خروجی استفاده میکنند. این مستندسازی شامل شرح مختصری از عملکرد سیستم و توضیح دقیق و جامعی از اقلام اطلاعات خروجی می باشد.

3)     افرادیکه ممکن است در آینده مسئول توسعه عملکرد نرم افزارهای کامپیوتری باشند. این مستندسازی در واقع شامل تشریح فلوچارت ها و الگوریتم ها می باشد. از اینرو متغیرها و ساختارهای منطقی برنامه‌ها باید در این مستندسازی به دقت تشریح گردد.

در این بخش به شکل مختصری از سیستم های اطلاعاتی مطالبی را یادآور شدیم و توانستیم با اهداف، نحوة شکل گیری، مشکلات و سیستم ارائه گزارشها آشنا شویم. در فصل بعد به معرفی چند سیستم اطلاعاتی مهم در یک موسسه می پردازیم.

 

 


 

فصل دوم

(انواع سیستمهای MIS)


«سیستمهای اطلاعاتی مدیریت»

هماهنگی و همکاری در یک سازمان تنها از طریق توزیع و مبادلة اطلاعات بین افراد، بین واحدهای سازمان و بین سلزمان و محیط میسر است. اجرای سازمان از طریق ارتباطات به یکدیگر متصل اند. در حقیقت توزیع، انتقال و مبادلة اطلاعات، فرایندی است که می تواند مراکز مختلف تصمیم گیری را در سیستم سازمان به صورت موزون و هماهنگ به یکدیگر متصل نماید. کمحققاً بدون جریان اطلاعات در یک سازمان، سازمان رو به فنا خواهد رفت. مسئولیت تجهیز و استفاده از منابع مصروفه یا وارده های به سازمان با مدیریت است و مدیریت فرایند تصمیم گیری را در سازمان ایجاد می کنند.. در حقیقت هماهنگ کردن عملیات و فعالیتهای سایر بخشها تصمیماتی می گیرند و کار آنها را در جهت تولید یا ارائه محصولات و خدمات رهبری، هماهنگی می کنند. بدین جهت همواره به اطلاعات مربوط به هر بخش نازمندند. لذا به این دلیل در این فصل به آشنایی با مهمترین سیستم های اطلاعاتی در یک موسسه می پردازیم:

 

سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری (DSS)

در واقع یکی از معانی MIS همان DDS یا سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری می باشد. با این تفاوت که DDS فقط اطلاعات ارائه نمی کند، بلکه همانگونه که از آن نام آن برمی آید در تصمیم گیری به مدیران کمک نیز می کند. در واقع سیستم های MIS در تصمیماتی به مدیران کمک می کنند که مسائل مربوط ساخت یافته باشند، مانند تعیین زمان خرید مواد برای انبار و تعیین میزان سفارش موارد مورد نیاز.

این نوع تصمیمات عملیاتی و روزمره بر اساس تقاضای تولید، هزینه انبارداری، و متغیرهای دیگری است که بستگی دارد به کاربرد اقلام موجود در انبار. در MIS از اینگونه متغیرها در انبارداری (موجودی کالا) استفاده یم شود که اطلاعات خاصی برای سفارش مواد (مانند تعداد و تاریخ سفارش) برای کنترل انبار به مدیر مربوطه ارائه می کند. اما سیستم های DSS برای پشتیبانی آن دسته از تصمیمات طراحی می شوند که نیمه ساخت یافته و یا ساخت نایافته می باشند. تصمیم نیمه ساخت یافته مانند بهبود بازده کار فروشندگان و عرضه کنندگان مواد اولیه می باشد.

اطلاعاتی که بازده عملکرد عرضه کنندگان را در طی دو سال گذشته مقایسه می کند تا حدودی ساخت یافته است. این اطلاعات روی هاردیسک یا پایگاه جامع داده‌ها که MIS را پشتیبانی می کند وجود دارد. شکل ساخت نایافته مسأله، مانند شرایط تخفیف، خط مشی سفارش کالا به طور انبوه و قیمت گذاری و غیره، مسائلی را مطرح می کند که در خور DSS می باشند.

تفاوت دیگری که بین MIS و DSS وجود دارد آن است که MIS برای پشتیبانی از یک وظیفه خاص (حسابداری یا کنترل انبار) یا یک سری وظیفه (MIS جامع) طراحی و ایجاد می شود. درحالیکه DSS مجموعه ای از ابزارهای پشتیبانی از تصمیمات است که تحت شرایط مختلف کار می کند.

 

تعریف DSS

سیستم های DSS سیستم های اطلاعاتی تعاملی (interactive) می باشند که دارای مجموعه ای از ابزارهای نرم افزاری – سخت افزاری کاربر آشنا (User-friendly) بوده و هدف آن تولید و ارائه اطلاعات جهت پشتیبانی مدیریت در فرآیند تصمیم گیری می باشد (Ibid, 46).

تصمیم گیرندگان می توانند برای اتخاذ تصمیمات کیفی روی تجربة خود متکی باشند و یا نیازی نباشد از اطلاعاتی که در MIS جامع موجود در سازمان خود دارند فراتر روند، اما در سطوح تاکتیکی و استراتژیک، تصمیم گیرندگان با تصمیماتی روبرو می شوند که فراتر از قابلیت انسانی آنها است تا بتوانند عوامل موجود را به طور مناسب با هم ترکیب کنند.

این نوع تصمیمات از طریق سیستم های DSS نظم داده می شوند. با کمک سیستم های DSS می توان خلاء اطلاعاتی را بگونه ای پر نمود که مدیران بتوانند کیفیت تصمیمات خود را بهبود بخشند. برای این امر سخت افزار و نرم افزار DSS از جدیدترین نوآوریهای فنی (مانند نمودارهای رنگی و سیستم های مدیریت پایگاه داده ها) مدلهای برنامه ریزی و پیش بینی، زبان های پرسشی مخصوص کار با داده ها و حتی هوش مصنوعی استفاده می کنند.

در بسیاری موارد DSS فرآیند تصمیم گیری را تسهیل می کند. مثلاً DSS می تواند در انتخاب راه حل های مختلف به تصمیم گیرنده کمک نماید، برخی از DDSها این قابلیت را دارند که راه حلهای مختلف را بر اساس معیارهای فرد تصمیم گیرنده، به طور خودکار طبقه بندی نمایند.

در مقایسه، MIS گزارشات ادواری و برنامه‌ریزی شده تهیه می کند، مانند خلاصه فروش منطقه ای – هفتگی درحالیکه DDS، کمتر ساخته یافته است و مدیران با کمک آن می توانند به آینده نظر داشته و سؤالات «اگر-آنگاه» مطرح نمایند.

 

مختصات سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری

ویژگی های سیستم DDS به طور خلاصه (Long, 1989:47):

1- DSS در فرآیند تصمیم گیری به فرد تصمیم گیرنده کمک می نماید.

2- DSS به گونه یا طراحی شده است که در تصمیمات نیمه ساخت یافته و ساخت نایافته قابل استفاده می باشد.

3- DSS در تمام سطوح به تصمیم گیرنده کمک می کند، اما بیشتر در سطح تاکتیکی و استراتژیک مطرح می باشد.

4- DSS یک سری مدلهای همه منظوره، امکانات شبیه سازی. و دیگر ابزارهای تحلیلی در اختیار تصمیم گیرنده قرار می دهد.

5- از DSS به اسانی می توان در شرایط مختلف برای رفع نیازهای اطلاعاتی استفاده نمود.

6- DSS بر اساس یک برنامه تولید که از پیش تعیین شده کار نمی کند.

7- DSS ارتباط بین سطوح مختلف تصمیم گیری را فراهم می کند. مثلاً با ارائه نمودار از اطلاعات سطح عملیاتی، مدیران ارشد می توانند از آن بهره بگیرند.

مدیران با استفاده از قابلیت نرم افزاری DSS می توانند در مورد نیازهای نیروی کار و درآمد پروژه های خود در آینده پیش بینی هایی به عمل آورند. مثلاً با استفاده از نرم افزار مدیریت پروژه نیروهای مورد نیاز برای یک سری پروژه و نیز برنامه ریزی و زمان بندی پروژه ها را پیش بینی نمایند.

یکی از قلبلیت های مهم DSS امکانات شرطی «اگر- آنگاه» می باشد. مدیران با این ابزار می توانند تصمیمات مختلف را آزمایش نمایند. مثلاً می توان یک DSS به گونه ای طراحی نمود که مورد استفاده مدیران مالی قرار گیرد. وظایفی که این نوع نرم افزار دارد معمولاً عبارتند از محاسبه نرخ بازده، دوره برگشت سرمایه یا دورة بازدهی، ارزش حال، ارزش آتی، حقوق و دستمزد سالیانه، جدول استهلاک اثاثیه، حدول استهلاک وام و غیره. در صورتی که صورتهای مالی در سیستم وجود داشته باشد، مدیران می توانند نسبت های مالی را نیز بررسی نموده و تجزیه و تحلیل شرطی انجام دهند.

 

سیستم پردازش داد و ستد

منظور از سیستم های پردازش داد و ستد یا TPS که گاهی به آن سیستم پردازش عملیات (و گاهی تراکنش) گویندذ، سیستم هایی هستند که عملیات روزمره سازمانها را انجام می دهند. برخی از این سیستم ها عبارتند از: سیستم خرید، سیستم فروش، سیستم انبار، سیستم اعتبارات، سیستم اموال و سیستم حقوق – دستمزد و غیره. کاربر هر سیستم، از طریق ترمینال خود، با سیستم ارتباط برقرار می کند، به وارد نمودن داده های مربوطه مبادرت می کند و گزارشات لازم را نیز تهیه می کند. بدین ترتیب هر کاربر مسئول و پاسخگوی سیستم خود می باشد.

پس عملیات، وقایعی هستند که به عنوان بخشی از کسب و کار انجام می شوند و یک سری داده تولید می کنند. به عنوان مثال وقتی یک شرکت مبادرت به فروش کالا به طور نسیه می کند، داده های مربوط به مشتری، کالا، فروشنده، انبار و غیره، باید جمع اوری شده و پردازش شوند. این پردازش موجب یک سری عملیات دیگر می شود / مانند ثبت چک های دریافتی، تهیه صورتحساب برای مشتری، تغییر موجودی، افزایش مانده حسابهای دریافتنی. پس امور مربوط به پردازش داده ها ایجاب می کند این داده ها جمع آوری و پردازش شوند در غیر اینصورت عملیات سازمان دچار وقفه خواهد شد. لذا سیستم های TPS نقش حیاتی در پشتیبانی از عملیات سازمان دارند.

 

چرخه پردازش داد و ستد

سیستم های TPS داده های مربوط به عملیات سازمان را جمع آوری و پردازش می کنند. سپس فایل ها و پایگاههای اطلاعاتی سازمان را به هنگام نموده، انواع گزارشات برای استفاده در داخل و یا خارج سازمان تهیه می کنند. این وظایف را می توان به عنوان یک چرخه درنظر گرفت. چرخه پردازش عملیات TPS در 5 مرحله به شرح زیر می باشد:

1-   امور مربوط به وارد نمودن داده ها

2-   امور مربوط به پردازش عملیات

3-   وظایف پردازش فایل ها و پایگاه داده ها

4-   تهیه اسناد و گزارشات

5-   پاسخ به پرسشهای احتمالی

 

امکانات سیستم پردازش داد و ستد

امکانات سیستم TPS همان امکانات یک سیستم کامپیوتری است که عبارتند از ورودی ها، پردازش، ذخیره سازی، و خروجی ها

ورودی های سیستم TPS می تواند هر یک از موارد زیر باشد:

1-   داده های اولیه

2-   درخواست اطلاعات از سیستم

3-   وارد نمودن یک دستورالعمل

4-   پیام به کاربر دیگر در شبکه

5-   انجام تغییرات

پردازش در سیستم TPS عبارت است از:

1-   مرتب سازی: نظم دادن به داده ها یا رکردها با یک ترتیب خاص

2-   دستیابی، ذخیره سازی و تغییر داده های یک رسانة ذخیره سازی

3-   تلخیص: نمایش اطلاعات به یک شکل خلاصه، مانند ارائه جمع یک سری ارقام

ارتباط سیستم اطلاعات مدیریت با سیستم پردازش داد و ستد

تمام داده های MIS از منابع داخای تأمین می شود، به این معنا که داده های مربوطه از منابع خود سازمان وارد سیستم می شود که این منابع همان رگوردهای اصلی TPS می باشند.

سیستم TPS داده های مربوط به گزارشات مدیریتی را از عملیات جاری سازمان گرفته و ذخیره می کند. با هر مبادله ای که در سازمان صورت می گیرد، TPS های مختلف تغییر نموده و داده های آنها بهنگام می شوند و در واقع پایگاه دادههای سازمان را اصلاح می کنند.

مثلاً وقتی ترمینال فروش یک فروشگاه، بارکد کالا را با اسکنر می خواند، قیمت نمایش داده شده و فروش آن کالا ثبت می گردد. در عین حال با خروج یک (چند) واحد کالا، پایگاه دادههای مربوط به موجودی کالا اصلاح می شود. در ضمن کل فروش روزانه فروشگاه افزایش یافته، میزان مالیات مربوطه نیز محاسبه می گردد.

سیستم اطلاعات بازاریابی

بازاریابی و فروش دو موضوعی عستند که با یکدیگر نزدیک بوده و مربوط به فروش کالا و خدمات می شوند. کسانی که در این واحد کار می کنند مسئولیتهای زیاد و متنوعی دارند، ازجمله اینکه بازار فروش را تجزیه و تحلیل می کنند، برای محصولات ایده های جدید ارائه می دهند، برای فروش محصولات موجود برنامه ریزی می کنند، و از طریق آگهی، تلفن و ارتباط مستقیم، محصولات شرکت را به مشتریان معرفی می کنند. وقتی رفوش انجام گردید، اسنادی مانند قراردادها و اسناد ثبت سفارش را پیگیری می کنند. کارکنان بخش فروش موضوع را پیگیری می کنند تا از تحویل کالا به مشتریان اطمینان حاصل کنند و در صورت لزوم به شکایات رسیدگی می کنند تا مشکلات پیش آمده را برطرف نمایند.

وظیفه بازاریابی عبارت است از برنامه ریزی، تبلیغات و فروش کالاهای موجود در بازارهای فعلی، ایجاد محصولات جدید و یافتن بازاترهای نو برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان فعلی و مشتریان احتمالی. پس از بازاریابی نقش حساسی را در عملیات یک شرکت بازاریابی ]و تولیدی[ ایفا می کند. اینگونه شرکتها برای اجرای عملیات بازاریابی، با توجه به شرایط محیطی و وضعیت متحول امروزی از کامپیوتر استفاده زیادی می برند.

فلوچارت نشان می دهد که چگونه سیستم اطلاعات بازاریابی برای برنامه ریزی، کنترل و پردازش امور بازاریابی اطلاعات لازم را ارائه می کند. سیستم های اطلاعاتی استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی در موارد زیر به مدیران بازاریابی کمک می کنند: در برنامه ریزی محصول، قیمت گذاری، تبلیغات و استراتژیهای افزایش فروش و هزنیه های مربوطه، پیش بینی بازار احتمالی برای محصولات فعلی و محصولات جدید و تعیین کانالهای توزیع کالا. مدیران بازاریابی با کمک سیستم های گزارش دهی و کنترل، کارایی و اثربخشی توزیع و فروش محصولات و خدمات را کنترل می کنند. گزارشات تحلیلی در زمینه عملکرد واقعی شرکت و اهداف بازاریابی پیش بینی شده، اطلاعات مورد نیاز را Text Box: سیستم اطلاعات بازاریابی - طرح های اصلی حسابداری - طرح های تبلیغاتی و آگهی ها - برنامه ریزی محصولات - طرح کانالهای توزیع - پیش بینی فروش - قیمت گذاری - برنامه ریزی تحقیقات بازاریابی ارائه می کند.






 

Text Box: سیستم کنترل بازاریابی و فروش - هزینه و بودجه - سودآوری محصول / مشتری - سهم بازار - تجزیه و تحلیل تبلیغات - خدمات ارائه شده به مشتریان - روند فروش و تجزیه و تحلیل آن - عملکرد توزیع                   








سفارشات

- سفارشات مشتری

- عملیات اداره فروش
 

صورتحساب

- ارسال صورتحساب

- میزان سود
 

گزارش فروش

- تعداد درخواستها

- وضعیت رقبا
 

 

 

 

 


سیستم های پردازش عملیات

چند نمونه از سیستم های اطلاعات کامپیوتری در بازاریابی به طور خلاصه عبارتند

1- مدیریت فروش: برنامه ریزی، نظارت و پشتیبانی از عملکرد فروشندگان و فروش محصولات و خدمات.

مدیران فروش باید برای فروشندگان شرکت برنامه ریزی کرده، بر کار آنها نظارت، و از عملکرد آنها پشتیبانی نمایند. لذا در غالب شرکتها از فروش، گزارشات تحلیلی تهیه شده، در اختیار مدیران قرار می گیرد. این گزارشان، فروش محصولات، خط تولید، مشتریان، فروشندگان و منطقه فروش را تجزیه و تحلیل می کنند. بدین ترتیب مدیران بازاریابی می توانند نسبت به عملکرد فروش محصولات و فروشندگان نظارت نموده، برنامه هایی را برای افزایش نتایج فروش داشته باشند.

2- مکانیزه ساختن امور فروشندگان: این سیستم سوابق فروش فروشندگان و ارتباطات آنها و پشتیبانی فروش از ناحیه مدیریت فروش را بطور خودکار نگهداری نموده و در مورد آنها گزارش تهیه می کند.

تجزیه و تحلیل فروش فقط یک جنبه از کاربرد کامپیوتر برای مدیریت فروش می باشد. در بسیاری از شرکتها، فروشندگان دارای کامپیوترهیا کیفی قابل حمل می باشند. این امر نه تنها بهره وری فروشندگان را افزایش می دهد، بلکه به جمع آوری داده های فروش کمک شایانی می کند. در عین حال مدیریت بازاریابی و فروش می تواند فروشندگان خود را پشتیبانی نماید.

3- مدیریت محصول: مدیران فروش برای برنامه ریزی و کنترل عملکرد محصولات خاص و خط تولید، نیاز به اطلاعات دارند. با کمک کامپیوتر می توان قیمت، درآمد، هزینه و اطلاعاتی در مورد رشد محصولات فعلی و تولید محصولات جدید ارائه نمود. اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن برای قیمت گذاری یکی از وظایف مهم این سیستم است. در ضمن چون اطلاعاتی در زمینه تولید و امکان توزیع برای محصولات لازم است، از مدلهای کامپیوتری برای ارزیابی عملکرد محصولات فعلی و ویژگی های محصولات موفق می توان استفاده نمود.

4- تبلیغات و آگهی: مدیران بازاریابی به اطلاعاتی نیاز دارند که در تعیین اهداف فروش آنها با کمترین هزینه، برای تبلیغات و آگهی به آنها کمک نماید. با کمک کامپیوتر می توان از اطلاعات مربوط به تحقیقات بازاریابی و مدلهای تبلیغاتی برای موارد زیر استفاده نمود:

انتخاب رسانه و روشهای نبلیغاتی.

تخصیص منابع مالی.

کنترل و ارزیابی نتایح برنامه های مختلف تبلیغاتی.

پیش بینی فروش: وظیفه اصلی پیش بینی فروش را می‌توان در دو گروه خلاصه نمود: 1- پیش بینی کوتاه مدت. 2- پیش بینی بلند مدت. منظور از پیش بینی کوتاه مدت، برآورد فروش برای دوره های حداکثر تا یکسال می باشد، درحالیکه منظور از پیش بینی بلند مدت، فروش برای مدت بیش از یکسال در آینده است.

تحقیقات بازاریابی: سیستم اطلاعات تحقیقات بازاریابی، اطلاعاتی در زمینه بازاریابی ارائه می کند تا مدیران با کمک آن بتوانند تصمیمات مؤثرتری در زمینه بازاریابی بگیرند. در عین حال این سیستم، اطلاعاتی نیز ارائه می کند که توسط آن می توان به برنامه ریزی و کنترل پروژه های تحقیق بازاریابی در شرکت پرداخت. این اطلاعات در مورد مشتریان، انتظارات آنها و رقبا می باشد. ضمناً روند بازار، روندهای اقتصاید و جمعیتی نیز تجزیه و تحلیل می شود.

مدیران بازاریابی با کمک سیستم های اطلاعاتی کامپیوتری می توانند به تهیه برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت در زمینه فروش محصول، سودآوری و توسعه فروش بپردازند. در عین حال این سیستم ها بازخور و تحلیلی اتز عملکرد و برنامه پیش بینی شده در هر یک از زمینه های بازاریابی ارائه می کند.

 

سیستم اطلاعات برنامه ریزی مواد

در اوایل دهه 1960 جوزف اورلی کی (Joseph Orlickey) از شرکت J.I.Case شیوة جدیدی برای برنامه ریزی مواد ابداع نمود بنام شویه برنامه ریزی مواد مورد نیاز یا MRP (material requirements planning). شیوة MRP، خط مشی پیش‌بینی مواد می باشد، یعنی بجای آنکه منتظر بمانیم تا زمان سفارش مواد  فرا برسد، در شیوه MRP به آینده نظر داشته و موادی را تعیین می کنیم که مورد نیاز خواهد بود، ضمن اینکه میزان مورد نیاز و تاریخ آنرا نیز مشخص می کنیم.

اجزای یک سیستم MRP به ترتیب عبارتند از:

1-   سیستم برنامه ریزی تولید: این سیستم برای تهیه برنامه اصلی تولید از 4 فایل استفاده می کند. داده‌های ورودی این سیستم عبارتند از فایل سفارشات مشتری، فایل پیش بینی فروش، فایل موجودی کالا ساخته شده و فایل ظرفیت تولید. بر برنامه جامع تولید، تولید از نظر زمانی تا جایی پیش بینی می شود که حداکثر هماهنگی از نظر مدت تحویل فروشنده مواد و زمان تولید بوجود آید. در جدول های زمان بندی، تولید بیش از یکسال آینده مد نظر قرار می گیرد.

2-   سیستم برنامه ریزی مواد مورد نیاز (سیستم MRP)، مشخص می کند که برای تولید تعداد مورد نظر کالا، چه مقدار مواد مورد نیاز می باشد. از فایل صورت مواد برای محاسبه مواد مصرفی برای کالاهای تولید شده استفاده می شود. برای اینکار مقدار مواد موجود در صورت مواد در تعداد واحد کالایی که باید تولید شود ضرب می شود. هدف از این محاسبه تعیین کل مورد نیاز است که برای تولید محصولات طبق جدول زمان بندی شده لازم است.

از فایل موجودی مواد خام برای تعیین مواد موجود استفاده می شود. مواد موجود از کل مواد کسر می شود تا خالص مواد مصرف شده بدست آید. بدین ترتیب می توان مشخص نمود با توجه به برنامه تولید، چه موادی جهت خرید باید سفارش شود.

3- سیستم برنامه ریزی مواد مورد نیاز، هماهنگ با سیستم برنامه ریزی ظرفیت تولید کار می کند تا اطمیان حاصل شود تولید برنامه ریزی شده با ظرفیت کارخانه هماهنگ می باشد. پس از قطعی شدن تولید، سیستم برنامه ریزی مواد مورد نیاز چندین خروجی خواهد داشت، خروجی اصلی آن جدول سفارشات می باشد که لیست مواد مورد نیاز را از نظر مقدار و جدول زمانی تهیه می کند. خروجی دیگر این سیستم عبارتند از:

تغییراتی که در جدول سفارشات صورت می گیرد و نشان می دهد چه سفارشاتی حذف شده اند، چه سفارشاتی باید تسریع شوند و چه سفارشاتی از نظر مقدار تغییر کرده اند.

گزارشات خاصی که اقلام مورد نظر مدیریت را مشخص می کند.

گزارشات عملکرد که وضعیت سیستم را از نظر پایان موجودی برخی اقلام و از جهت معیارهای دیگر نشان می دهد.

گزارشات برنامه ریزی که مدیریت تولید برای برنامه ریزی موجودی در آینده از آن استفاده می کند.

سیستم سفارشات  تأیید شده که از جدول زمانبندی سفارشات به عنوان ورودی استفاده کرده و گزارش سفارشات تأیید شده را تهی می کند. یک نسخه از این گزارش به واحد خرید ارسال می شود تا در مذاکرات خود با عرضه کنندگان (فروشندگان) از آن استفاده نمایند و نسخه دیگر برای مدیران کارگاهی ارسال می شود تا در کنترل فرآیند تولید از آن استفاده شود.

بدین ترتیب MRP به سازمان کمک می کند تا مواد خود را بهتر مدیریت نماید تا از کمبود مواد که در اثر تأخیر در ارسال مواد توسط فروشندگان بوجود می آید دچار مشکل نگردد. تجربه نشان می دهد که استفاده از MRP شرایط بهتری برای تولید فراهم می کند.

 

سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی نیروی انسانی

سیستم های اطلاعات منابع انسانی

کار مدیریت منابع انسانی عبارت است از استخدام، انتصاب، ارزیابی، تعیین حقوق و مزایا و بهبود شرایط کارکنان سازمان. اصولاً در سازمانها از سیستم اطلاعاتی برای موارد زیر استفاده می شود:

1-   تهیه لیست حقوق و فیش حقوق.

2-   نگهداری سوابق پرسنلی.

3-   تجزیه و تحلیل کاربرد نیروی انسانی در امور سازمان.

بسیاری از سازمانها از این وظایف رسمی فراتر رفته و سیستم های اطلاعات منابع انسانی یا HRIS تهیه نموده اند که به شرح الگوریتم وظایف زیر را انجام می دهد.

1-   جذب، انتخاب و استخدام نیروی کار

2-   ارزیابی شغل

3-   ارزیابی عملکرد

4-   تجزیه و تحلیل حقوق و مزایای انسان

5-   آموزش و توسعه منابع انسانی

6-   بهداشت، سلامتی و امنیت کارکنان

در واقع سیستم اطلاعات منابع انسانی وظیفه مدیریت منابع انسانی را انجام می دهد و در این سیستم به موارد زیر تأکید شده است

1-   برنامه ریزی برای تأمین نیازهای پرسنل سازمان.

2-   توسعه توان کارکنان جهت رشد حداکثر استعداد آنها.

3-   کنترل تمام خط مشی ها و برنامه های پرسنلی.


 
















سیستم استخدام
 

سیستم آموزش و توسعه
 




سیستم حقوق و دستمزد
 




سیستم های استراتژیک
 

- برآورد هزینه

- پیش بینی حقوق و دستمزد
 



سیستم استخدام
 

- برنامه ریزی برای جایچزینی
 





سیستم های استراتژیک
 



- تجزیه و تحلیل حقوق و دستمزد و اثربخشی کارکنان

- تجزیه و تحلیل

امتیازات – اولویت

 
 



- تجزیه و تحلیل و پیش بینی

هزینه منابع انسانی

تجزیه و تحلیل جابجایی

و ترک خدمت کارکنان
 

- اثربخشی آموزشی

- هماهنگی کارکنان با شغل مربوطه
 




- کنترل حقوق و دستمزد

- بررسی دستمزدها

 
 

سیستم های استراتژیک
 

- جذب

- برنامه ریزی و زمانبندی

میروی کار
 

- ارزیابی مهارتها

- ارزیابی عملکرد
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


سیستم های اطلاعاتی منابه انسانی، از کاربرد استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی

منابع انسانی در سازمان پشنیبانی می کند.


1-   سیستم اسخدام: با کمک این سیستم اطلاعاتی، برای استفاده بهینه از منابع انسانی، سوابق کارکنان را در شرکت نگهداری و پیگیری می کنند. مثلاً در سیستم نگهداری سوابق پرسنلی، ترفیعات، نقل و انتقال و تغییرات دیگر در سوابق، در یک پایگاه داده ای پرسنلی نگهداری می شود.

2-   سیستم آموزش و توسعه منابع انسانی: مدیران منابع انسانی با کمک سیستم های اطلاعاتی و استفاده از سوابق موجود، برنامه هیا جذب، آموزش و توسعه منابع انسانی را طرح ریزی کرده و بر آن نظارت می کنند. در ضمن مدیران، وضعیت حرفه ای کارکنان را تجزیه و تحلیل می کنند تا معلوم شود شیوه های توسعه منابع انسانی مانند برنامه های آموزشی و ارزیابی ادواری عملکرد باید انجام شود یاخیر. با استفاده از برنامه های کامپیوتری آموزشی و ارزیابی کارکنان، می توان این وظایف را به انجام رساند.

3-   سیستم حقوق و دستمزد: با کمک سیستم های اطلاعاتی می توان میزان و نحوة توزیع حقوق و مزایا (دستمزد، حقوق، پرداختهای انگیزشی با تشویق و مزایای دیگر) را در شرکت تجزیه و تحلیل نموده و نتایح حاصل را با سازمانهای مشابه یا شاخص های مختلف اقتصادی مقایسه نمودو این اطلاعات برای انجام تغییرات حقوق و دستمزد انجام می شود.

تهیه گزارش برای مسئولین دولتی

امروزه تهیه گزارش برای نهادهای دولتی یکی از مسئولیتهای مهم مدیریت منابع انسانی است. به همین جهت سازمانها از سیستم اطلاعاتی کامپیوتری برای تهیه آمار و گزارشات مورد نیاز بر اساس مقررات و ضوابط دولتی استفاده می کنند.

«سیستم اطلاعاتی انبار»

تعریف سیستم اطلاعاتی انبار و نتایج اجرای آن:

منظور از سیستم اطلاعاتی ایجاد روش سیستماتیک و منطقی است، برای اجرای عملیات مربوط به کالای موجود در انبار و همچنین اعمال کنترل های لازم روی مراحل مختلف این عملیات. یا می توان گفت که ایجاد روشی است، سیستماتیک و منطقی که امکان انجام عملیات تهیه و نگهداری جنس را از مرحلة درخواست اجناس تا مرحلة تهیه کامل و تحویل به مصرف کننده میسر می سازد. جزئیات عملیات در واحدهای مختلف تولیدی یا خدماتی، بسته به نوع فعالیت و سازمان داخلی، ممکنست با هم تفاوت داشته باشند ولی نتایج زیر از اجرای هر طرح سیستم اطلاعاتی انبار عاید موسسه می شود:

1) ایجاد ارتباط های بهتر و منطقی تر در داخل کارخانه برای تبادل اطلاعات.

2) تسریع در عملکرد قسمتهای مختلف به کمک طرح فرمهای مناسب

3) ایجاد کنترلهای بهتر در موسسه

4) کمک به شناسایی بهتر کالاهای موجود در انبار با توجه به تنوع آنها

5) طرح فرمهای مناسب تر برای نگهداری حساب موجویهای انبار

6) طرح فرمهای بهتر برای نقل و انتقالات کالاهای موجود انبار

7) نگهداری اطلاعات به روز از موجودیها در مقاطع مختلف

8) سفارش به موقع کالا به میزان مورد نیاز آن

9) ایجاد اطمینان در مدیریت از عدم سوء استفاده در موجودیهای انبار

10) شناسایی کالاهای بلااستفاده که سبب اتلاف فضای انبار و راکد نگهداشتن سرمایه موسسه می شوند.

مراحل طرح سیستم اطلاعاتی انبار را می توان بشرح فلوچارت بعدی ترسیم نمود.

بخشهای درگیر در سیستم اطلاعاتی انبارها:

طراحی سیستم اطلاعاتی انبار در کارخانه مستلزم آگاهی از قوانین، محدودیتها و مسئولیتهای مختلف نسبت به تهیه و نگهداری جنس و اطلاع از بخشهایی چون خرید، نگهداری، بازرسی، انبار و حسابداری می باشد که در زیر خلاصه ارتباط آنها را با انبار ذکر می نماییم:

حسابداری: جهت نگهداری حسابهای مالی شرکت و آمارهای تولیدی دو بخش حسابداری وجود دارد. حسابداری مالی و حسابداری صنعتی که حسابداری صنعتی ارتباط بیشتری با انبارها دارد چرا که جهت محاسبه سودآوری محصولات مختلف و متعدد،‌ محاسبه بهای تمام شده کالاهای فروش رفته و موجود حائز اهمیت است و اطلاعات آن جز با سیستم اطلاعاتی صصحیح امکان پذیر نیست.

خرید: تهیه و تدارک کالاها و خدمات از طریق عاقلانه و رقابتی یعنی با قیمت، کمیت، کیفیت مناسب و از منبع مناسب و در زمان مناسب از وظایف این بخش میباشد. این امور زمانی تحقق می یابد که اطلاعات به طور دقیق و صحیح از بخش انبار ارسال شده باشد.

بازرسی: قسمت بازرسی به کالاهایی که جواز خروج به تأئید امضاء مجاز رسیده باشد اجازه خروج و ورود می دهد و با فرمی به نام رسید کالا به بازرسی که دارای دو صورت وارده و صادره است ورود و خروج کالا در ان ثبت شده و در پایان روز یک نسخه از فرم جهت اطلاع مدیریت به آنجا ارسال می شود.

سیستم اطلاعاتی انبارداری جزء سیستمهای تجاری است مثل سیستم حسابداری، پرسنلی و … به منظور طراحی سیستم اطلاعاتی فرد آنالیست باید از امور تجاری اطلاعات کافی داشته باشد. به همین منظور فرد باید از کلیة قوانین و محدودیتهای تجاری، فرمها و نظریه ها برای تهیه یک سیستم کارآمد اطلاعاتی، آگاهی داشته باشد. چه بسا که عدم آگاهی و شناخت باعث طراحی نادرست سیستم و فرمها و ارسال اطلاعات اشتباه شده که این امر موجب ضررر و زیان موسسه یا شرکت خواهد شد.


 

فصل سوم

سیستمهای اطلاعاتی انبار در شرکت پست

وضع موجود


(تاریخچه کلی پست)

Post History

سیمای شرکت پست جمهوری اسلامی ایران:

ایران یکی از پیشگامان پست در جهان است و سابقه‌ای ممتار در پیشینه خود دارد. شرکت پست جمهوری اسلامی ایران پشتوانة این تجربه طولانی و شناخت دقیق از نیازهای روزافزون مشتریان توانسته است با اجرای برنامه های جامع و زیربنایی توسعه در بخش پست، امکانات و خدمات متنوع پستی را با کیفیت و سرعت مطلوب در دسترس عموم مردم سراسر کشور قرار دهد.

شرکت پست ایران، تحت نظارت و وابسته به وزارت ارتباطات و فن آوری می باشد. قانون تأسیس این شرکت در سال 1366 تصویب و فعالیت آن در سال 1367 آغاز شد. این شرکت با هدف فراهم کردن تسهیلات لازم به منظور استفاده عمومی از خدمات پست برای ارتباط داخلی و خارجی، اعمال سیاست جامع در زمینه برنامه ریزی، تأسیس، تجهیز، گسترش و بهره برداری واحدهای پستی و تعمیم خدمات پستی در سراسر کشور و در راستای هماهنگی با آخرین پیشرفتهای تجربی و تکنولوژی ارتباطات تأسیس شد. شرکت پست جمهوری اسلامی ایران با آگاهی از تأثیرات عمیق خدمات پستی در جامعه امروز در تلاش است تا با گسترش امکانات و تجهیز شبکه پستی برای دسترسی هرچه بیشتر مردم به این امکانات زمینه لازم را فراهم نماید. لذا این شرکت با راه اندازی سرویس های کارآمد برای رفع نیازهای ارتباطی آنان و نیز بهبود ارائه خدمات پستی سعی نموده تا رضایت همگان را تأمین کند. گسترش واحدهای مجهز به وسایل خودکار و بسیاری از طرح های دیگر اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر حیات جامعه دارد. استفاده از این خدمات باعث می‌شود که در وقت و مصرف انرژی صرفه جویی شود و بار ترافیکی کاهش و هوا سالم گردد.

شرکت پست توانست برای اولین بار در ایران و در سطح استان تهران در سال 81 گواهی ایزو 2000-9001 را اخذ نماید. این سیستم به منظور جذب رضایت و اعتماد مشتریان و تأمین نیازهای آنان ارتقاء سطح و شرایط کاری و رفاهی کارکنان و ایجاد حس خودشکوفایی و رضایت شغلی در آنان و بر اساس استاندارد ایزو 2000-9001 می باشدو این استاندارد بر کلیه فعالیت هایی که در سطوح شرکت انجام می شود دقت لازم را داشته بطوریکه این فعالیت ها بایستی در ارتباط با هم و در جهت جلب رضایت مشتری می باشد.

شرکت پست جمهوری اسلامی ایران دارای یک سیستم اطلاعاتی دقیق مدیریت می باشد به نحوی که تمام گزارشات و صورت عملکردها و دیگر اعمال انجام شده و یا در حال انجام مستقیماً توسط مسئول مربوطه به مدیریت ارجاع می شود و مدیریت نیز خود نظارت مستقیم یا غیرمستقیم بر اوضاع دارد.

هرم سازمانی شرکت پست (منطقه 14 پستی) به این شکل می باشد.

 

 

 


































مدیریت امور اداری
 

مدیریت امور مالی
 

مدیریت امور حقوقی
 

واحد بودجه
 

مدیریت توزیع
 

مدیریت بخش کامپیوتر
 

مدیرندارکات
 





هرم و نمودار سازمانی بر مبنای نوع عملیات یا وظایف اصلی و تخصصی استوار است و در واقع شرکت بر اساس طرح وظایف اصلی سازماندهی شده است
 
 

 

 

 



حال به دلیل تخصصی بودن بحث سیستم اطلاعات انبار به نحوة انجام کار وظایف، روابط و دیگر مسائل مربوط آن خواهیم پرداخت.

رئیس اداره کارپردازی و انبارداری:

وظایف اصلی:

رئیس اداره کارپردازی و انبارداری زیر نظر مستقیم مدیر امور اداری انجام وظیفه کرده و عهده دار کلیة امور مربوط به خرید، کارپردازی و انبارداری اجناس دفتری و ملزومات اداری شرکت است.

اهم وظائف و مسئولیتها:

-        انجام و تمشیت امور مربوط به کارپردازی و انبارداری ملزومات و اجناس اداری شرکت، برنامه ریزی، سرپرستی و هدایت امور کارکنان ادارة مربوطه و نظارت بر حسن جریان امور

-        تعیین حداقل و حداکثر موجودی کالا

-        نظارت در تهیه و خرید و تحویل وسایل و ملزومات و تقسیم آنها بین ادارات و واحدهای درخواست کننده.

-        راهنمایی کارکنان تحت سرپرستی در انجام وظائف محوله

-        رسیدگی به درخواستهای واصله و ارجاع آنها به مأمورین خرید

-        رسیدگی به اوراق استعلام بهای تنظیمی و ارجاع آنها به مأمورین خرید

-        رسیدگی به اسناد خرید از لحاظ تطبیق با ضوابط تعیین شده و امضای آنها

-        تهیه پیش نویس آگهیهای مناقصه، قراردادهای خرید و نامه های مربوطه

-        انجام امور مربوط به گمرک و بیمة کالاها و تهیه و تنظیم صورتمجلس های مربوطه و نظرات بر تحویل کالاهای خریداری شده به انبار

-        کنترل اقلام وارده و امضای قبوض و فرمها و صورتمجلس های مربوطه

-        تطبیق کالاهای خریداری شده و تحویلی به انبار با نمونة اصلی

-        تعیین محل مناسب جهت انبار کردن اجناس با توجه به نوع، وزن و کثرت مصرف آنها

-        مراقبت بر شمارش و بسته بندی و حمل کالاها و حفاظت و ایمنی انبار از فساد، شکستگی و سایر حوادث و خطرات

-        رسیدگی به موجودی انبار و صورت برداری از آنها در فواصل زمانی معین

-        شرکت در جلسات و کمیسیونهای مربوطه

اینها مهمترین وظائف یک انباردار است که با رعایت آنها می تواند در هر لحظه و هر مکان جوابگوی سوالات مسئولین برتر خود باشد. در ادارة پست جمهوری اسلامی ایران آمار و اطلاعات انبار به صورت روزانه در سیستم کامپیوتری ثبت شده و این امر باعث شده تا مدیریت و مسئولین امور اداری و خرید کارشان کساده تر شود. زیرا با وجود این سیستم اطلاعاتی به محض حداقل شدن یک موجودی سیستم نوع آن را مشخص کرده، مسئولین خرید به معاون مالی و اداری آنرا منتقل کرده و معاون مالی و اداری دستور مدیریت را گرفته و خرید محصول انجام می شود.

اما سطح روابط یک انباردار و مسئول انبار در سازمان به چه شکلی است.

الف – با مدیر مستقیم (مدیر امور اداری و مالی):

-        داشتن مسئولیت در برابر او و جوابگویی و دادن گزارشات و اطلاعات لازمه طبق اختیارات محوله و وظایف مربوطه

-        دریافت خط مشی ها و دستورالعمل های مربوطه

ب- با کارپردازان و انبارداران (مأمورین اجرای عملیات):

-        سرپرستی، نظارت و هماهنگ کردن مستمر کار کارکنان زیر نظر

-        ابلاغ خط مشی ها و دستورالعمل های لازم

ج- بامدیران و رؤسای واحدهای دیگر:

-        ارتباط افقی جهت تبادل نظرات و اطلاعات لازم و هماهنگ کردن امور مربوطه اینها همه سطوح ارتباطی مسئول انبار را در یک سیستم اطلاعاتی شرح می دهد و در کل رابطة میان اجزاء را این سیستم ارتباطی به طور کامل شرح می دهد.

-        حال با استقرار یک سیستم اطلاعاتی انبار باید ببینیم مدیریت اطلاعات مورد نیاز خود را از کجا بدست می آورد. پس باید منابع اطلاعاتی مورد نظر را پیدا کنیم.

اطلاعات مورد نیاز

الف – از مدیر امور اداری:

-        اطلاع از دستورها و کارهای ارجاع شده

-        اطلاع از دستورالعمل ها، ضوابط و خط مشی های مربوطه در حد رفع نیازهای شغلی

ب- از کارپردازان و انبارداران (مأمورین اجرای عملیات):

-        آگاهی بر نحوة کار و چگونگی انجام وظایف محولة هر یک از کارکنان زیر نظر و نحوة سلوک اداری آنها جهت ارزشیابی و ایجاد انگیزشهای مناسب برای آنها

-        اطلاع از نحوه حضور و غیاب کارکنان زیر نظر

-        اطلاع از توانائیهای بالقوه کارکنان جهت ارجاع کارهای مناسب و پرورش مهارتهای آنان و آموزش و راهنمایی آنها در صورت لزوم

-        اطلاع از میزان کاری که هر کارمند در روز انجام داده است

-        اطلاع از حجم کار روزانه واحد و توزیع منصفانه کارها بین کارکنان

-        اطلاع از گردش و نحوة انجام کارها در واحد مربوطه و میزان پیشرفت کارهای احاله شدة روزانه به کارکنان

-        اطلاع از کاستیها، نقاط ضعف، نواقص و اشتباهات کارکنان و حوادث و سوانح حین کار

-        اطلاع بر نحوة استفادة کارکنان از وسایل و ماشینهای اداری

آری، یک مدیر با استفاده از روشهای ذکر شده می تواند با کسب اطلاعات کافی در هر زمینه بستر مناسبی برای تصمیم گیری فراهم آورد. داشتن اطلاعات کامل در مورد یک طرح یعنی تصمیم گیری بهینه در مورد آن طرح – زیرا راجع به تمامی نواقص، نقاط ضعف و قوت و کلیه عوامل آن طرح اطلاعات کافی در اختیار مدیریت قرار دارد و این امر خود باعث بالا رفتن سطح کیفی تصمیمات مدیریت خواهد شد.

·                        چگونگی انجام کار و اطلاع رسانی توسط مسئول وانبار:

یک مسئول انبار وظایفی را بر عهده دارد که باید از شیوة صحیح انجام آن وظایف اطلاعات کافی داشته باشد. در شرکت پست به دلیلی پیاده سازی سیستم ISO امکان دستیابی به فرمهای کلی انبار به دلیل کددار بودن فرمها وجود نداشت اما نمونه های فرم های توضیح داده شده در این بخش به گفته مدیر انبار کاملاً شبیه فرمهای کامپیوتری موجود در شرکت است. حال به طور کلی و با استفاده از فرمها و فلوچارتها به توضیح وظائف مسئول انبار، مصرف کننده یا درخواست کننده می پردازیم:

همانگونه که ملاحظه شد این فرمها در هنگام توسعه احتمالی حجم کارها می‌توانند مبنای خوبی جهت وارد کردن اطلاعات به کامپیوترها و بهره گیری از برنامه های نرم افزارهای جدید بشمار آیند.

مدیریت و دیگر عوامل موثر در تصمیم گیریها با این سیستم اطلاعاتی می‌توانند در هر زمان و هر مکان اطلاعات مورد نظر را از سیستم خارج و با تجزیه و تحلیل آن تصمیم بهینه اتخاذ نمایند.


فصل چهارم

سیستم اطلاعاتی انبار شرکت پست

وضع پیشنهادی


شرکت پست جمهوری اسلامی به دلیل دارا بودن استاندارد ISO-9001 در بخش فرمها و اسناد خود فرمهای استانداردی را تهیه کرده است و مورد استفاده قرار می دهد. اما در این میان جای 3 فرم معتبر خالی است. یک فرم انتقال کالا در میان انبارها و دیگری فرم شمارش موجودیها و فرم سوم برگ ارسال و تحویل کالا است.

در شرکت پست حواله های خاص کامپیوتری تا حدودی کار این فرمها را انجام میدهند و برای فرم شمارش موجودیها در انبارگردانی نیز از یک صورت کامپیوتری که در آخر دوره به انبار فرستاده می شود استفاده می شود، که معمولاً در صورت ارسالی توسط امور مالی مغایرتی با موجودی انبار وجود دارد (در حد یک فقره یا یک عدد) که معمولاً به دلیل از بین رفتن عدم ثبت در رایانه ها و ... می باشد. استفاده از فرم شمارش موجودیها در انبارگردانی این کمک را به ما خواهد کرد که آمار را می توانیم در هر لحظه با سیستم کامپیوتری چک کنیم و در هر لحظه که صورت مغایرتی به چشم خورد علت را بررسی نمائیم. نمونه این فرم در صفحه بعد آورده شده است.

برگ شمارش موجودیها:

شخص انباردار در یک تاریخ معین شروع به ثبت موجودیها در این برگ می‌کند، پس از ثبت اعلام موجودی را از کامپیوتر جویا شده و صورت تعدیلات بدست آمده را محاسبه نموده در قسمت مغایرت کارت با موجودی ثبت می نماید. زمانی که مغایرت وجود داشت یک نسخه را به ادارة مالی و یک نسخه را به واحد حسابداری صنعتی ارسال می کند تا آنها نیز برنامة خود را تصحیح کنند.

برگ ارسال و تحویل کالا:

در شرکت پست برای کنترل کالاهای خریداری شده توسط دفتر تدارکات فرم خاصی وجود ندارد و تنها حوالة ارسالی از دفتر تدارکات وارد کامپیوتر می شود.

اما شرکت می تواند در شرایطی که کالا توسط تدارکات دفتر مرکزی خریداری شده از فرم ارسال و تحویل کالا استفاده نماید. این کارت باید توسط دفتر تدارکات مرکزی برای کنترل و تحویل اقلام ارسالی همراه کالا ارسال شود. برای این فرم می توان کاربردهایی را برشمرد:

1)     درج مشخصات کالا توسط اقلام ارسالی به مرکز

2)     مبنای ارسال کالا توسط دفتر تدارکات و پی گیری رسیدن اقلام ارسالی به مرکز

3)     مبنای تحویل اقلام ارسالی

4)     بعنوان رسیدی در دست تحویل گیرنده می باشد.

برگ انتقال کالا بین انبارها:

گاهی اوقات انتقال کالا در شرکت پست بصورت انبار به انبار می باشد. به این شکل که دفتر انبار منطقة 14 از دفتر انبار کل تقاضای مقداری کالا را می نماید، بدون اینکه خریدی در منطقة 14 صورت گرفته باشد. در این موقع انبار یک نسخة پروانه خروج صادر می نماید و کالا را به واحد درخواست کننده ارسال میکند. اما در این فرم نام تحویل دهنده، نام انبار دریافت کننده به طور کامل مشخص نیست و همچنین این سند در یک نسخه تنظیم می شود.

اما برای بهتر کردن کار و یا تصحیح کار می توانیم از فرمی به نام برگ انتقال بین انبارها استفاده کنیم. در این برگ نام انبار صادر کننده و دریافت کننده، تاریخ و شماره انتقال و دیگر مشخصات کالا وجود دارد. در ضمن این فرم در 2 نسخه تهیه و به هر یک از طرفین انتقال یک نسخه ارسال می گردد. نمونه فرم در صفحة بعد آمده است.

سازماندهی چیدمان انبار:

انبار شرکت پست منطقه 14 پستی تهران دارای شکلی ساده است. به همین دلیل چیدمان خاصی برای آن در نظر گرفته نشده است، به طور کلی 4 گروه کالا که عبارتند از: مرسولات و مجلات، لوازم برقی، لوازم کامپیوتری و لوازم یدکی ماشین آلات در آن نگهداری می شوند. بهترین راه چیدمان این اقلام در اداره پست می تواند بر حسب نیاز باشد: مثلاً در مورد لوازم یدکی در انبار همه نوع جنسی را بدون جای مشخص می توان دید. حال اگر تمامی این لوازم و قطعات را بر حسب نیاز ماشین آلات از لوازم پرمصرف به لوازم کم مصرف در قفسه های خود و در یک بخش خاص به نام بخش لوازم یدکی وسیله نقلیه قرار دهیم دیگر لازم نیست زمانی که به لوازم یدکی احتیاج داریم کل بخش انبار را جستجو کنیم تا آنرا پیدا کنیم.

 


فصل پنجم

خلاصة

نتیجه گیری و پیشنهادات


«نتیجه گیری و پیشنهادات»

نتیجه گیری:

با بررسی های به عمل آمده در شرکت پست به جرأت می توان گفت که به دلیل موفقیت شخص مدیریت در رویاروئی با مشکلات، سیستم اطلاعاتی به طور دقیق و به نحو مطلوب انجام وظیفه کرده است به عنوان مثال اطلاعات مربوط به موجودی انبار، میزان اعتبارات و ... به طور دقیق و لحظه ای در دسترس مدیریت قرار دارد و مدیریت علاوه بر تصمیم گیری بر کلیه بخشهای سازمان خود نیز نظارت دارد.

سیستم اطلاعاتی انبار از کارایی و انعطاف پذیری قابل توجه ای برخوردار است و توانسته رضایت مسئولین مالی و اداری را جلب نماید. قابلیت انعطاف این سیستم اطلاعاتی تا به حدی است که هرکس می تواند در سرتاسر دنیا از محمولة ارسالی و یا نامة ارسالی خود بوسیلة شبکه جهانی اینترنت اطلاع حاصل کند و آن را رهیابی کند.

پیشنهادات:

-        مشکل موجود در سیستم اطلاعات انبار در شرکت پست جمهوری اسلامی ایران فقدان یک سیستم کامپیوتری در مرکز انبار است و آن هم به این دلیل است که متصدی انبار آموزش کافی در زمینة سیستمهای انبارداری را ندیده و مهارت کافی را در وارد کردن اطلاعات به کامپیوتر ندارد. همین امر باعث شده تا زمانیکه رئیس انبار در سازمان نیست ورود اطلاعات به تعویق بیافتد و سیستم از حالت on-line بودن برای مدتی خارج شود. تصحیح این امر باعث رشد کمی و کیفی اطلاعات می شود.

-        مشکل بعدی فقدان دوره های آموزشی کلی در این شرکت است. هزینه های گران آموزش، کمبود وقت و نبود آن و میزان سطح سواد لازم برای آموزش دیدگان ازجمله مشکلات برگزاری این کلاسهاست. ولی مدیریت می تواند با تدبیر ویژه خود و با سهمیه بندی افراد شاغل برای خالی نماندن پست ها و تخصیص مبلغی به عنوان یارانه یا کمک آموزشی و دریافت بخشی از هزینه توسط آموزش دیدگان این دوره های آموزشی را برپا کند.

 

 

«شکل گیری سیستم های اطلاعات مدیر
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:22
0 نظر

سوالات جوشکاری فن ورز اسکلت فلزی

سوالات جوشکاری فن ورز اسکلت فلزی

 

1- کدامیک از الکترودهای زیر قبل ازمصرف باید باز پخت شود؟

الف- الکترود قلیایی               ب- الکترود روتیلی              ج- الکترود سلولزی                د- گزینه الف و ج

 

2- به فاصله نوک الکترود تا قطعه کار................. می گویند.

الف- ولتاژ                           ب- آمپر                             ج- طول قوس                          د- سیکل کاری

 

3- علت عیب خوردگی کناره جوش چیست ؟

الف- آمپر زیاد                  ب- سرعت بالای جوشکاری              ج- کثیفی قطعه کار              د- همه موارد

 

4- علت جرقه های بیش از اندازه در حین جوشکاری چیست ؟

الف- آمپر کم                    ب- رطوبت الکترود                        ج- کثیفی قطعه کار           د- گزینه ب و ج

 

5- برای جوشکاری اسکلت از کدام الکترود استفاده می شود ؟

الف- الکترود سلولزی                ب- الکترود روتیلی                   ج- الکترود قلیایی           د- الکترود چدنی

 

6- در اره کاری با کمان اره زاویه تیغه اره نسبت به قطعه چقدر باید باشد ؟

الف- 30 درجه                         ب- 45 درجه                          ج- 90 درجه                   د- 120 درجه

 

7- جوشکاری با جریان برق مستقیم با قطب معکوس یعنی ................. .

الف- الکترود مثبت،قطعه کار منفی                                                       ب- قطعه کار مثبت،الکترود منفی ج- الکترود منفی،قطعه کار مثبت                                                       د- الکترود و قطعه کار هر دو مثبت

 

8- نیرویه محرکه لازم جهت حرکت الکترونها را .................... می گویند.

الف- آمپر                                ب- مقاومت                                  ج- ولتاژ                            د- مبدل

 

9- در جوشکاری نفوذی قطر سوراخ کلید به چه اندازه باید باشد ؟

الف- برابر قطر مغزی الکترود                                                                ب- نصف قطر مغزی الکترود ج- یک و نیم برابر قطر مغزی الکترود                                             د- سه و نیم برابر قطر مغزی الکترود

 

10- در کدام حالت جوشکاری جرقه کمتر به قطعه کار می چسبد ؟

الف- سقفی                             ب- سربالا                                  ج- افقی                                د- تخت

 

11- از کدام الکترود بیشتر برای پاس نفوذی استفاده می شود ؟

الف- الکترود قلیایی              ب- الکترود روتیلی                ج- الکترود زغالی              د- الکترود سلولزی

 

12- به اتصالی گفته می شود که با از هم جدا کردن اتصال هم عامل اتصال دهنده و هم جسم آسیب می بینند ؟

الف- نیمه موقت                         ب- دائم                         ج- موقت                           د- گزینه الف و ج

 

13- کدامیک از دستگاههای زیر مولد می باشد ؟

الف- ترانس                         ب- اینورتر                           ج- رکتی فایر                    د- موتور ژنراتور

 

14- کدامیک از الکترودهای زیر مقاومت کششی بالاتری دارد ؟

الف- 6010                             ب- 6013                              ج- 7018                              د- 6011

 

15- کدامیک از گزینه های زیر غلط می باشد ؟  

الف- سیم پیچ اولیه که به برق شهر وصل می شود از سیم های مسی با قطر کمتر و تعداد دور بیشتر تشکیل شده.

ب- رکتی فایرها ترانسفورماتورهایی هستند که به سیستم یک سو کننده جریان مجهزند.

ج- مجموع درصد عناصر آلیاژی فولاد کم آلیاژ کمتر از 5 درصد است.

د- همیشه الکترود 7010 را قبل از مصرف باید باز پخت نمود.

 

16- در جوشکاری کدامیک از عیوب زیر در هر اندازه مردود می باشد.؟

الف- جرقه اطراف خط جوش                   ب- ترک                ج- مک                  د- خوردگی کناره جوش

 

17- در الکترود 6013 عدد 1 چه اطلاعاتی به جوشکار می دهد ؟

الف- نوع جریان برق        ب- نوع روپوش الکترود         ج- حالت جوشکاری           د- قدرت کششی الکترود

 

18- به طور کلی عیوب جوش به چند گروه تقسیم می شود ؟

الف- عیوب ریشه ای جوش          ب- عیوب سطحی جوش          ج- عیوب داخلی جوش            د- همه موارد

 

19- کدامیک از تستهای زیر جزء تستهای مخرب محسوب می شود ؟

الف- تست رادیوگرافی               ب- تست ضربه                 ج- تست مایعات نافذ              د- تست مغناطیسی

 

20- برای تشخیص عیوب داخلی جوش از کدام تست استفاده می شود ؟

الف- تست رادیگرافی                 ب- تست چشمی               ج- تست مغناطیسی              د- تست مایعات نافذ

 

21- دو اینچ برابر است با چند میلیمتر ؟

الف- 4/25 میلیمتر                  ب- 8/85 میلیمتر                   ج- 8/5 سانتیمتر                 د- 8/50 میلیمتر

 

22- مقدار حجم براده برداری در کدام قلاویز بیشتر می باشد ؟

الف- قلاویز میانرو                ب- قلاویز پیشرو                  ج- قلاویز پسرو                  د- قلاویز چپ گرد

 

23- سطح گرده جوش ایجاد شده توسط کدامیک از الکترودهای زیر نا منظم و خشن می باشد ؟

الف- قلیایی                             ب- روتیلی                              ج- سلولزی                             د- استیل

 

24- کدامیک از گازهای زیر گاز سوختنی نیست ؟

الف- بوتان                             ب- استیلن                                ج- اکسیژن                            د- پروپان

 

25- نتایج بازرسی جوش در کدامیک از روشهای زیر ضبط شده و دائمی خواهد ماند ؟

الف- تست پرتو نگاری           ب- تست جریان گردابی          ج- تست مغناطیسی          د- تست امواج صوتی

 

26- آمپرمتر برای اندازه گیری .............. است ؟

الف- ولتاژ                          ب- شدت جریان                           ج- مقاومت                              د- قدرت

 

27- وظیفه روپوش الکترود چیست ؟

الف- محافظت از حوضچه جوش                                           ب- اضافه کردن عناصر آلیاژی به خط جوش

ج- از سریع سرد شدن گرده جوش جلوگیری می کند.                                                          د- همه موارد    

 

28- در برشکاری شعله خنثی به چه شعله ای گفته می شود ؟

الف- مقدار استیلن بیشتر از اکسیژن است.                                        ب- مقدار اکسیژن بیشتر از استیلن است.

ج- مقدار هر دو گاز تقریباً برابر است.                                                                             د- همه موارد

 

29- فشار داخل کپسول اکسیژن چقدر می باشد ؟

الف- 150 اتمسفر                            ب- 15 اتمسفر                   ج- 200 اتمسفر                    د- 5 اتمسفر

 

30- قطر لوله اندازه ........... می باشد ؟

الف- اندازه قطر خارجی لوله           ب- اندازه قطر داخلی لوله          ج- محیط لوله                د- مساحت لوله

 

 

 

 

پاسخنامه سوالات جوشکاری فن ورز اسکلت فلزی

د

ج

ب

الف

سوال

 

 

 

***

1

***

 

 

 

3

***

 

 

 

4

 

 

***

 

5

 

 

 

***

6

 

 

 

***

7

 

***

 

 

8

 

***

 

 

9

 

 

 

***

10

***

 

 

 

11

 

 

***

 

12

***

 

 

 

13

 

***

 

 

14

***

 

 

 

15

 

 

***

 

16

 

***

 

 

17

***

 

 

 

18

 

 

***

 

19

 

 

 

***

20

***

 

 

 

21

 

 

***

 

22

 

***

 

 

23

 

***

 

 

24

 

 

 

***

25

 

 

***

 

26

***

 

 

 

27

 

***

 

 

28

 

 

 

***

29

 

 

***

 

30

 

 

سوالات جوشکاری فن ورز اسکلت فلزی
یکشنبه 24 خرداد 1394 ساعت 12:21
0 نظر

ریف متره و برآورد و انواع آن

ریف متره و برآورد و انواع آن                                                             

 

تعریف متره:

متره عبارت است "از محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح مورد نیاز، برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده " معمولا این نوع محاسبات و تحلیل ها، در یک سری جدول های خاص انجام میگیرد که جدول های صورت وضعیت ( جدول ریز متره، خلاصه متره، و... ) نامیده میشود.

افرادی که این نوع محاسبات را انجام میدهند، مترور نامیده میشوند. 

انواع متره :

با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه میشود، انواع متره مطرح میشود که عبارتند از :

1. متره بسته.
2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها ).

1. متره بسته

در این روش،مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده، و در جدول های مخصوص وارد مینمایند. سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولاً از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج میشود ) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید. از روی جمع جبری قیمت آیتم ها، فیمت خالص پروژه حاصل میشود. اگر به این قیمت، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری، ضریب تجهیز کارگاه، ضریب پلوس یا مینوس، ضریب منطقه ای، ضریب ارتفاع، ضریب طبقات، ضریب سختی کار ) ضرب شود، قیمت کل پروژه به دست می آید.

در اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود، وقتی واحد مشخص شد، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد.

در قیمتهای واحد پایه فهارس بها، هزینه تهیه کل مصالح، ماشین آلات نیروی انسانی، بارگیری و حمل مصالح و لوازم ماشین آلات مورد نیاز به هر فاصله (به استثناء موارد مشخص شده در فهرست بهاء تا پای کار و بار اندازی، اتلاف مصالح، تهیه آب، سوخت، تعمیر و استهلاک ماشین آلات برای اجرای صحیح و کامل کارها طبق نقشه و مشخصات آمده است، بنابراین برای محاسبه مقادیر مصالح مصرفی در پروژه به روش متره بسته، باید واحدهای مربوطه مشخص شود که بعضی از آنها به قرار زیر است:

1. کارهایی که به متر مکعب محاسبه میشود. مانند عملیات خاکبرداری، خاکریزی ها، بتن ریزی، سنگ چینی، شفته ریزی، آجر کاری به ضخامت 35 سانتی و بیشتر.

2. کارهایی که به متر مربع محاسبه میشوند، مانند اندود های مختلف داخلی و خارجی، کاشی کاری، عایق کاری، تیرچه بلوک، طاق ضربی، شیشه، آسفالت نما سازی و...

3. کارهایی که با متر طول اندازه گیری و محاسبه میشوند، مانند قرنیز ها، جدول گذاری، انواع لوله کشی ها، نهرکشی، واتر استاپ، درزهای بتن، خط کشی و فلاشینگ ها.

4. کارهایی که با وزن محاسبه میشوند، مانند کلیه عملیات فلزی، آرماتور بندی، سیمان و آبرولندنی.

5. کارهایی که با عدد محاسبه می شوند، مانند کلیه ادوات برقی، لوازم بهداشتی و...
6. کارهایی که با ترکیب دو واحد محاسبه میگردد مانند مترمکعب/کیلومتر برای حمل خاک و نخاله و  تن/کیلومتر برای حمل مصالح ( سیمان و شن و مصاح سنگی و آجر و آهن‌آلات ) و... 

 2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها )

برآورد هزینه اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یک پروژه، بدون استفاده از تجزیه‌بها امکان پذیر نیست و هر چه تجزیه‌بهای مورد استفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد نیاز به واقعیت نزدیک‌تر باشد، به همان میزان برآورد اولیه به هزینه اجرایی پروژه نزدیک‌تر خواهد بود. در این روش، کلیه کارها و مقادیر محاسبه شده از روی جداول متره محاسبه و برای هر کار تجزیه بهای مربوطه انجام میگیرد. برای انجام تجزیه هریک از اقلام کار به بخشهای نیروی انسانی، ماشین‌آلات، مصالح، حمل و غیره نیازه به تجربه افراد کارگاهی و آنالیزهای معتبر از منابع و مراجع معتبر می‌باشد.

 تعریف برآورد :

اگر مقادیری که با توجه به واحدهای مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده، قیمت‌گذاری گردد (( برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه )) نامیده میشود.

بنابر این در متره و برآورد، دو هدف اساسی دنبال می شود :

الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در طول پروژه

ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام میشود :

بکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیشبینی بودجه اجرای پروژه جهت اجرا، و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولاً در قالب صورت وضعیت مطرح میشود.

مهمترین اسناد و مدارک مورد نیاز به شرح زیر است :

1. یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم.

2. جدول های صورت وضعیت ( متره، خلاصه متره، مالی ).

3. قیمتهای مصالح،نیروی انسانی، نیروی ماشینی، (فهرست بهاء منضم به پیمان ).

4. شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان.

 انواع برآورد :

 1  ـ برآورد (Estimate)

پیش‌بینی مقادیر کمیتهای طرح مورد نظر، که معمولاً برای هزینه‌های یک طرح، منابع آن و زمان اجرای طرح کاربرد دارد.

 

2  ـ برآورد مقادیر (Quantity survey – Bill of quantity estimation)

عبارت است از محاسبه ریز مقادیر کمیتهای اقلام مختلف یک طرح.

 

3  ـ برآورد مقدماتی (Preliminary estimation)

برآوردی که متکی بر اندازه‌گیری اجمالی و قیمتهای خیلی کلی واحد کار باشد، مثل برآورد بنای یک پروژه بدون مطالعه عمیق آن که بر اساس نوع بنا و زیربنا و کاربردهای آن بر طبق آمار و ارقام و تجربه پروژه‌های قبلی، محاسبه و پیش‌بینی می‌گردد.

 

4  ـ برآورد اولیه (Preliminary estimation)

برآوردی است که پس از پایان مهندسی فرآیند از مهندسی پایه با درجه خطای مثبت، منفی 15 تا 25 درصد قابل انجام است.

 

5  ـ برآورد تقریبی (Approximate estimation)

برآوردی است که چون بر اساس اطلاعات مقدماتی می‌باشد دقیق نیست.

 

6  ـ برآورد تعیین کننده (Definitive estimation)

برآوردی است که پس از پایان مهندسی پایه با درجه خطای مثبت، منفی 10 تا 15 درصد قابل انجام است. وجه تسمیه تعیین کننده نیز برای اتخاذ تصمیم در توقف یا ادامه کار است.

 

7  ـ برآورد تفضیلی (Detailed estimation)

برآوردی است که پس از پایان مرحله مهندسی تفصیلی یا طراحی تفصیلی با استفاده از نقشه‌های اجرایی تهیه می‌شود و با خطای تا 10 درصد می‌تواند مورد قبول واقع شود.

 

8  ـ برآورد هزینه (Cost estimating)

یک فرآیند محاسباتی است که با توجه به بررسی‌ها، و اندازه‌گیری‌ها و یا متره‌کردن ( بر مبنای نقشه‌ها و مشخصات ) مقادیر و کمیتهای مختلف طرح به دست آمده و سپس با اعمال قیمت واحد مربوط به آنها، هزینه اجرای طرح محاسبه می‌شود.

 

9  ـ برآورد هزینه اجرای کار (Execution cost estimate)

مبلغی است که به عنوان هزینه اجرای موضوع پیمان، به وسیله کارفرما محاسبه و اعلام شده است.

 

10 ـ برآورد هزینه اجرای عملیات (Estimating of the work execution)
برآوردی است که مطابق روش تعیین شده در شرح خدمات قسمت یا مرحله مربوط و بر اساس قیمتهای روز در تاریخ تسلیم گزارش قسمت یا مرحله مربوط تهیه و به تصویب دستگاه اجرایی رسیده باشد.

ریف متره و برآورد و انواع آن
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:59
0 نظر

واتر استاپ چیست؟

واتر استاپ چیست؟

سالهاست استفاده از آب بند (واتر استاپ) به منظور آب بندی درزهای اجرایی و محل های قطع بتن (Construction Joint) متداول است. امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و پیشرفته از آب بندهای هیدروفیلیک یا بنتونیتیبرای آب بندی درزهای اجرایی استفاده می کنندنه نوع P.V.C آن، زیرا محل ثابت سازی آب بندها در بین آرماتورها می باشد و با گذشت چند سال از عمر سازه و بررسی شرایط آرماتورها و بتن مشاهده می کنیم آرماتورهای طولی و عرضی که در سمت آبگیر سازه قراردارند به واسطه عبور آب از طریق درز سرد موجود بین مقاطع بتن ریزی شده و لوله های موئین ناشی از تبخیر آب بتن، دچار زنگ زدگی شده که در برخی از موارد با انبساط 6 الی 15 درصدی حجم آرماتورها، بتن دچار ترک خوردگی می گردد.

 

این نقصان عاملی جهت تشدید نفوذپذیری و کاهش شدید طول عمر سازه بتنی می باشد. آب بندهای هیدروفیلیک یا بنتونیتی علاوه بر سهولت و سرعت بسیار زیاد در نصب تمامی نواقص فوق الذکر را رفع می کنند.
برای آب بندی یک سازه بتنی باید ۲ کار اساسی صورت بگیرد:
۱-آب بندی خود بتن توسط بتن مناسب
۲-آب بندی درزهای بتن توسط واتراستاپ و باید هر دو صورت برقرار باشد.


اصول آب بندی بتن:
اصلاح منحنی دانه بندی و کنترل میزان فیلر بتن یعنی FILLER بیشتری نسبت به سایر مواد داشته باشد و تغییرنسبت مصالح درشت به ریز(در بتن های معمولی شن بیشتر است ولی در اینجا نسبتها برابر باید باشد.
در قسمتهای بعدی نسبت آب به سیمان حداقل است،از دیگر عوامل موثر ویبره ی مناسب است و برای افزایش ضریب اطمینان لزوما همه بتن ها نیاز به افزودنی ندارند البته اگرخوب اجرا شود.
اصول آب بندی درزها:
۱- واتر استاپ
۲- درزگیر که به عنوان مکمل استفاده می شود نه به عنوان جایگزین.
واتراستاپ ها برای آب بندی درزهای اجرایی و درزهای انبساط در سازه های بتنی آبی استفاده می شوند. اهمیت واتر استاپ ها را در سازه های آبی می توان به مانند بادبند ها در سازه ها عنوان نمود.WATER STOP طول مسیر جریان و حرکت آب را طولانی می کند تا آب نتواند نشت کند. ضخامت بتن بر اساس میزان نفوذ پذیری از آن جهت اهمیت دارد که اگر ضخامتش بیشتر از میزان نفوذ پذیری آب باشد تا آب از آن عبور نکند. یکی از نکات در طراحی عرض واتر استاپ این موضوع است که عمق نفوذ بیشتر از یک دور رفت و برگشت باشد.
انواع درزها:
۱- درزهای ثابت:در این درزها آرماتور قطع نمی شود.
الف)درزهای اجرایی(مثل قطع بتن ریزی و عدم پیوستگی)در این درزها آرماتور قطع نمی شود.
ب) ترک
۲- درزهای حرکتی :
الف) انبساط حرارتی
ب) انقباض
ج) فرعی ترکیبی
بنا به نوع درزها ۲ نوع واتر استاپ داریم که شامل تخت که در وسطش حفره نمی باشد. همه واتر استاپ ها آج دارند که باعث چسبندگی و افزایش طول مسیر آب می باشند و نوع آنها با توجه به نوع درز تعیین می شوند. در واتر استاپ هایی که وسطشان حفره دارند،حفره دقیقا وسط درز حرارتی انبساطی می افتد که باعث جلوگیری از بازی کردن درز میشود.
انواع واتر استاپ ها از لحاظ محل قرار گیری در مقاطع بتنی به صورت زیر تقسیم می شوند:
الف)واتر استاپ های میانی
ب) واتر استاپ های کفی(کف استخر)
ج) واتر استاپ های روکار
نکته: در درزهای انبساطی واتر استاپ ها مستقیما با آب در تماس هستند ولی در درزهای اجرائی اینگونه نیست.
عوامل موثر در تعیین اشکال و ابعاد واتر استاپ ها:
الف)نوع و اندازه درز
ب) محل قرار گیری واتر استاپ ها در مقطع بتنی
ج) ضخامت قطعه بتنی که واتر استاپ ها در آن قرار دارند
د) فشار هیدرواستاتیک درون سازه
نکته: دو گوه انتهایی واتر استاپ ها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عبور آب دارد،چون گوه های وسطی که در کشش قرار می گیرند تخت می شوند ولی انتها هیچ تغییری نمی کند.
نکته: واتر استاپ به هیچ وجه خم یا سوراخ نمی شود. این واتر استاپ ها را باید از بالا و پایین کاملا مهار شود. ساده ترین راه overlap است. هرچقدر که overlap زیاد باشد به خاطر آج ها دو سر کاملا بر هم منطبق نمی شوند. بهترین راه overlap توسط جوش لب به لب توسط دستگاه مخصوص هویه برقی می باشد که به این صورت است که دو سر واتر استاپ را ذوب می کنند و به هم می چسبانند.
نکته: دقت شود که واتر استاپ باید ذوب شود نه اینکه بسوزد.
نکته: در هنگام ذوب باید دقت شود که در این هنگام گاز سمی متصاعد می شود که در این صورت باید در فضای باز و از ماسک استفاده شود.
از ویژگی های واتر استاپ های مرغوب می توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱- دارای رنگ روشن باشد (چون رنگ تیره از جنس مواد کهنه می باشد)، ۲- سطح آنها حتما آجدار باشد ۳- زیر تابش مستقیم نور خورشید قرار نگیرد.

 

 

واتر استاپ چیست؟
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:58
0 نظر

واحد های درسی تمام گرایش های مهندسی عمران

واحد های درسی تمام گرایش های عمران

مکانیک خاک و پی

مهندسی زلزله

سازه

گرایش

زمین شناسی مهندسی

تحلیل سازه ها (1)

دینامیک

جبرانی

مکانیک خاک

تحلیل سازه (2)

تحلیل سازه ها1

آزمایشگاه مصالح ساختمانی

سازه های فولادی

تحلیل سازه ها 2

آزمایشگاه مکانیک خاک

سازه های بتن آرمه

سازه های فولادی 1

شبکه های عصبی (آموزشی)

 

سازه های بتن آرمه 1

 

 

سازه های بتن آرمه 2

 

 

سازه های فولادی 2

ریاضیات عالی مهندسی

ریاضیات عالی مهندسی

ریاضیات عالی مهندسی

اصلی

مکانیک خاک پیشرفته

دینامیک سازه ها

دینامیک سازه ها 1

دینامیک خاک

مهندسی زلزله

تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته

مهندسی پی پیشرفته

دینامیک خاک

روشهای اجزاء محدود

مکانیک سنگ

یکی

از

اینها

ساختمانهای بتنی و فلزی مقاوم در برابر زلزله

یکی

از

اینها

پایداری سازه ها

یکی

از

اینها

روشهای عددی در مکانیک خاک

اثر زلزله بر سازه های ویزه

سازه های فلزی پیشرفته

مکانیک محیط های پیوسته

 

سازه های بتن آرمه پیشرفته

سدهای خاکی

ساختمانهای بتنی و فلزی مقاوم در برابر زلزله

مهندسی زلزله

اختیاری

تحقیق در عملیات

ارتعاشات تصادفی

اصول طراحی سازه های دریایی

اندرکنش خاک و سازه

روشهای اجزای محدود

طراحی غیر ارتجاعی (خمیری) سازه ها

کاربرد نظریه خمیری در مکانیک خاک

اندر کنش خاک و سازه

بتن پیش تنیده

مهندسی تونل

اندر کنش آب و سازه

طراحی ساختمانها در برابر زلزله

روش اجزاء محدود

تحلیل اثرپایداری سازه ها در برابر زلزله

اثر زلزله بر سازه های ویژه

مهندسی زلزله

اثر زلزله بر سدها

تئوری صفحات و پوسته ها

اصول طراحی سازه های دریایی

مکانیک محیط های پیوسته

بهینه سازی در مهندسی عمران

ژئوتکنیک دریایی

طراحی غیر ارتجاعی سازه ها

نکه داری و ترمیم سازه ها

آبهای زیرزمینی

روشهای ترمیم و تقویت ساختمانها در برابر زلزله

سدهای بتنی

آزمایشگاه مکانیک خاک پیشرفته

تئوری ارتجاعی و خمیری

مهندسی پل

آزمایشگاه مکانیک سنگ

اثر زلزله بر سازه های ویژه

آزمایشگاه سازه ها

آزمایشگاه دبنامیک خاک

تکنولوژی عالی بتن

سازه های فضایی

تحقیقات محلی در ساختگاه

 

تئوری پلاستیته

زمین شناسی مهندسی پیشرفته

 

ایمنی در سازه ها

ژئوتکنیک زیست محیطی

 

تکنولوژی عالی بتن

خاک مسلح

 

طراحی هیدرولیکی سازه ها

بهینه سازی سازه ها

 

مهندسی پی پیشرفته

تکنولوژی عالی بتن

 

اندر کنش آب و سازه

پی عمیق

 

اندرکنش خاک و سازه

اجزای محدود 2 در ژئوتکنیک

 

بهسازی سازه های آسیب دیده در زلزله

 

 

مکانیک سازه هابه روشهای گراف تئوریکی

 

 

تحلیل بهینه سازه ها

مدیریت ساخت

حمل و نقل

راه و ترابری

گرایش

مقاومت مصالح

مهندسی راه آهن

مکانیک خاک

جبرانی

روش های اجرایی ساختمان

مکانیک خاک

سازه های فولادی 1

تکنولوژی بتن

روسازی راه

سازه های بتن آرمه 1

متره و برآورد پروژه

مهندسی ترافیک

پروژه راهسازی

سازه های فولادی 1

راهسازی

روسازی راه

سازه های بتن آرمه 1

مهندسی ترابری

راهسازی

مهندسی ترابری

نقشه برداری

نقشه برداری

روشهای برنامه ریزی و کنترل پروژه

برنامه ریزی حمل و نقل

ریاضیات عالی مهندسی

اصلی

اصول و مقررات پیمان

تقاضا در حمل و نقل

طرح مهندسی (طرح هندسی راه) پیشرفته

روش ساخت 1

تحقیق در عملیات

طرح روسازی پیشرفته

مدیریت ماشین الات ساخت

تحلیل سیستمهای حمل و نقل

مهندسی ترافیک پیشرفته

تحلیل و طراحی سیستمها

یکی

از

اینها

مهندسی ترافیک پیشرفته

طرح و محاسبه راه آهن

یکی

از

اینها

مدیریت کارگاه و ایمنی

 

مدیریت و نگهداری راه (آهن)

تکنولوژی عالی بتن

 

 

تحقیق در عملیات

اقتصاد سنجی

اصول مهندسی بنادر

اختیاری

 

اقتصاد مهندسی پیشرفته

مبانی ارزیابی پروژه های حمل و نقل

طراحی فرودگاه

تعمیر و تقویت سازه های بتنی و فولادی

ایمنی درترافیک

تحقیق در عملیات

کاربرد رایانه در مدیریت ساخت

کاربرد کامپیوتر در برنامه ریزی و مهندسی حمل ونقل

مهندسی تونل

روشهای ساخت 2

برنامه ریزی و حمل و نقل و کاربری زمین

برنامه ریزی حمل و نقل

مصالح پیش ساخت پیشرفته

حمل و نقل دریایی

مکانیک خاک پیشرفته

برآورد و تجزیه بها

حمل و نقل هوایی

آزمایشگاه قیر و آسفالت

روشهای آماری و قابلیت اعتماد

حمل و نقل همگانی

حمل ونقل هوایی

روشهای تحقیق

آلودگی های هوا و روشهای کنترل

حمل ونقل دریایی

مدیریت مالی و حسابداری پروژه

طرح و محاسبه راه آهن

آمار و احتمالات پیشرفته

بهینه سازی سازه ها

طراحی فرودگاه

روش اجزای محدود

روشهای اجرای صنعتی ساختمان

اصول مهندسی بنادر

تکنولوژی عالی بتن

مدیریت پروژه

اقتصاد حمل و نقل

مهندسی پل

 

مدیریت و نگهداری راه

زمین شناسی مهندسی پیشرفته

 

تکنولوژی حمل و نقل

مهندسی سواحل

 

ریاضیات عالی مهندسی

تقاضا در حمل و نقل

 

تحلیل ریسک

ایمنی در ترافیک

 

آمارواحتمالات پیشرفته

تکنولوژی حمل و نقل

 

 

اصول و کاربرد فتوگرامتری و دورکاری و GIS

 

 

بهینه سازی سازه ها

 

 

 

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

نهایی

 

سازه های هیدرولیکی

مهندسی محیط زیست

مهندسی آب

گرایش

 

هیدرولوژی

آنالیز عددی

جبرانی

 

شیمی فیزیک

 

 

شیمی تجزیه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ریاضیات عالی مهندسی

تصفیه آب

ریاضیات عالی مهندسی

اصلی

هیدرولیک پیشرفته

آلودگی هوا و روشهای کنترل آن

هیدرولیک پیشرفته

طراحی هیدرولیکی سازه ها

آلودگی موادزائد جامد وروشهای کنترل آن

هیدرولوژی مهندسی پیشرفته

روش اجزاء محدود

تصفیه فاضلاب

روشهای عددی در مهندسی آب

دو

تا از

اینها

سدهای خاکی

یکی

از

اینها

شتاخت و مدیریت برنامه ریزی محیط زیست

تحلیل سیستمهای منابع آب 1

سدهای بتنی

 

هیدرودینامیک

هیدرودینامیک

طراحی تصفیه خانه آب و فاضلاب

دینامیک سیالات پیشرفته

اختیاری

 

دینامیک سازه ها

فرآیند های فیزیکی و شیمیایی

مبانی هیدرولیک دریا

تئوری صفحات و پوسته ها

تصفیه فاضلابهای صنعتی

مدلهای فیزیکی

اندر کنش آب و سازه

آزمایشگاه عملیات در آب

طراحی هیدرولیکی سازه ها

مدلهای فیزیکی

انتقال و توضیع آب

آبهای زیرزمینی

هیدرولیک محاسباتی

جمع آوری آبهای سطحی

مهندسی رودخانه

نیروگاه آبی

میکروبیولوژی آب و فاضلاب

روش اجزا محدود

تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته

توسعه منابع آب زیرزمینی

نیروگاه آبی

مهندسی زلزله

هیدرولوژی آبهای زیرزمینی

تحلیل سیستمهای منابع آب 2

تکنولوژی عالی بتن

هیدرولوژی پیشرفته

مدلهای هیدرولوژیکی

اصول طراحی سازه های دریایی

هیدرودینامیک آبهای سطحی

کنترل کیفیت منابع آب

مکانیک سنگ

آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی

اکتشافات و استخراج منابع آب

زمین شناسی مهندسی پیشرفته

مهندسی رودخانه

آمار و احتمالات پیشرفته

مهندسی سواحل

آلودگیهای دریایی

مدل آبهای زیرزمینی

مهندسی پی پیشرفته

مدیریت کیفی منابع آب

مهندسی سواحل

بهینه سازی در مهندسی عمران

آلودگی خاک

هیدرولیک محاسباتی

اصول مهندسی بنادر

کنترل آلودگیهای جوی

مکانیک محیطهای پیوسته

مهندسی تونل

کمپوست

تحقیق در عملیات

آبهای زیر زمینی

مواد زائد خطرناک

اثرات زیست محیطی توسعه منابع آب

هیدرولوژی مهندسی پیشرفته

هواشناسی

مدلهای سری زمانی در هیدرولوژی

روشهای عددی در مهندسی آب

کنترل انتشار آلاینده ها در هوا

جریان کانالهای روباز

مهندسی رودخانه

بازیابی و استفاده از فاضلاب

روشهای آماری در هیدرولوژی

دینامیک سیالات پیشرفته

آلودگی صدا و کنترل آن

هیدرومتالورژی

مبانی هیدرولیک دریا

تهویه صنعتی

مدلهای ریاضی در هیدرولوژی

دینامیک سازه های دریایی

جمع آوری اطلاعات محیط زیست

اقتصاد پروژه های منابع آب

 

جمع آوری مواد زائد جامد

شبکه های عصبی

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

نهایی


 

 

سازه های دریایی

مهندسی ایمنی در راه آهن

مهندسی خطوط راه آهن

گرایش

 

تئوری احتمالات

زیرسازی راه آهن

جبرانی

 

اصول بهره برداری

روسازی راه آهن (1)

 

برنامه ریزی حرکت قطارها

روسازی راه آهن (2)

 

مبانی مهندسی راه آهن

ساخت و اجرای خطوط

 

علائم و ارتباطات و سیستمهای کنترل

دینامیک حرکت قطار

 

 

 

 

 

 

ریاضیات عالی مهندسی

مهندسی فاکتورهای انسانی

ریاضیات عالی مهندسی

اصلی

مبانی هیدرولیک دریا

تحلیل سوانح و اصول مستندسازی

طراحی راه آهن پیشرفته

دینامیک سازه های دریایی

ارزیابابی و مدیریت ریسک در سیستمهای حمل و نقل

زیرسازی راه آهن پیشرفته

ژئو تکنیک دریایی

تکنولوژی ایمنی در راه آهن و آزمایشگاه

اندرکنش خط و قطار

اصول طراحی سازه های متعارف دریایی

 

روشهای عددی در تحلیل خطوط

یکی از

اینها

 

 

روش اجزاء محدود

 

 

روشهای نوین تعمیر و نگهداری خطوط

اجرای سازه های دریایی

قابلیت اعتماد در مهندسی راه آهن

روشهای عددی در تحلیل خطوط

اختیاری

 

سکو های دریایی

فرآیندهای اتفاقی

روش اجزاء محدود

مهندسی زلزله در کارهای دریایی

مدیریت بحران

روش های نوین تعمیر و نگهداری خطوط

طراحی سازه های خاص دریایی

ایمنی و بهداشت شغلی

دینامیک خطوط راه آهن

روش های عددی در مهندسی دریا

ایمنی محیط زیست

طراحی راه آهن ویژه (سبک و سنگین)

طراحی بنادر

سیستمهای اطلاعاتی در راه آهن

تحلیل و طراحی راه آهن برقی

مهندسی سواحل

تحقیق در عملیات پیشرفته

مکانیک محیطهای پیوسته

اقتصاد مهندسی و مدیریت بنادر

مدیریت نگهداری و تعمیرات

تست خط راه‌آهن

مهندسی خوردگی و تعمیرات و نگهداری سازه های دریایی

روشهای نوین نگهداری و تعمیر در راه آهن

قابلیت اعتماد در مهندسی راه آهن

مهندسی دریایی در ایران

کنترل اتوماتیک ترافیک

مدیریت تعمیر و نگهداری خطوط

اصول دریانوردی و قوانین بین المللی

کنترل و علائم پیشرفته

مدیریت راه آهن (حمل‌ونقل، ترافیک و بهره‌برداری)

طراحی تاسیسات و تجهیزات بندری

ایمنی و قابلیت اعتماد در سیستمهای کامپیوتری

روشهای محاسباتی هوشمند در مهندسی راه‌آهن

شناورهای دریایی

مباحث ویژه

کاربرد رایانه در مهندسی راه آهن

مدل فیزیکی سازه های دریایی

 

نقشه برداری پیشرفته

 

 

تحلیل، طراحی و روشهای اندازه گیری تونلها

 

 

مدیریت، برنامه ریزی و کنترل پروژه

 

 

تحقیق در عملیات

 

 

روش تحقیق

 

 

 

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

سمینار (2) و پایان نامه (6)

نهایی

 

واحد های درسی تمام گرایش های مهن
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:56
0 نظر

واکنش قلیایی – سیلیسی در بتن (ASR )

واکنش قلیایی – سیلیسی در بتن (ASR )

پدیده واکنش قلیایی – سیلیسی براثر واکنش بین هیدروکسید قلیا در سیمان و مواد معدنی سیلیسی موجود در سنگدانه ها رخ می دهد که در نتیجه ژل سیلیکاتی قلیایی حاصل می گردد واکنش قلیایی – سیلیسی اغلب بعد از 5 الی 15 سال ظاهر می شود؛ این واکنش یکی از عوامل مخرب بتن می باشد که از داخل بتن شروع می گردد و بدین لحاظ کنترل و یا جلوگیری از وقوع آن مشکل و حتی در بسیاری از موارد غیر ممکن است .در اکثر موارد ، این پدیده پس از شروع تا تخریب کامل سازه ، به طور مستمر ادامه پیدا می کند .بررسی خسارات ناشی از واکنش قلیایی – سیلیسی بر روی سازه های بتنی ، دلیل اطلاق واژه   « سرطان بتن » به این پدیده را روشن می سازد.

به منظور کاهش واکنش قلیایی – سیلیسی آئین نامه ها و سازمان های متعددی از جمله،AASHTO  ، ASTM ، انجمن سیمان پرتلند ، انجمن بتن امریکا(ACI) ، مرکز تحقیقات بین المللی سنگدانه و ... روش هایی را شناسایی و ارایه نموده اند . به طور کلی برای کاهش واکنش قلیایی –  سیلیسی ، استفاده از سیمان  با قلیای پایین برای کاهش واکنش به  تنهایی کافی نمی باشد بلکه می بایست بخشی  از سیمان را با خاکستر بادی یا سرباره کوره آهنگدازی و یا ترکیبی از هر دو جایگزین نمود . علاوه برآن استفاده از دوده سیلیس  ( میکرو سیلیس ) موجب کاهش واکنش قلیایی – سیلیسی می گردد. همچنین به منظور مقابله با سنگدانه های واکنش زا ، می توان نمک های لیتیوم را به مخلوط بتن اضافه نمود. در هر حال  استفاده از خاکستر بادی و یا سرباره کوره آهن گدازی به دلایل اقتصادی و فنی ، مناسب تر می باشند.استفاده از خاکستر بادی و یا سرباره کوره آهن گدازی در  کاهش بتن ، علاوه بر کاهش واکنش قلیایی – سیلیسی مزایایی نظیرکاهش هزینه ساخت بتن ،کاهش دمای هیدراسیون ،نفوذپذیری ،  افزایش دوام ، کاهش تولید گاز  CO 2 و ... را  به دنبال خواهد داشت.

بتن یکی از مهمترین مصالح لازم برای عمران و توسعه سازه های آبی در کشور است.گسترش میزان تولید میزان مصرف سرانه این محصول در کشورها نشانه توسعه و یکی از شاخص های رونق ساخت و ساز و آبادانی است.

در سد خاکی کرخه ، حجم بتن مصرفی سازه های جنبی و سرریز برابر یک میلیون و 540 هزار مترمکعب و حجم بتن پلاستیک دیوار آب بند 210 هزار متر مکعب بود. در سد کارون 3 ، حجم کل بتن مصرفی دو میلیون و 650 هزار متر مکعب بوده که یک میلیون و 320 هزار متر مکعب در بدنه سد و سر ریز جانبی و یک میلیون و 330 هزار متر مکعب در سازه نیروگاه و دیگر سازه های جنبی بکار رفته است.

هر گونه آسیب در سازه بتن بدنه سد ناشی از سیل و زلزله ، ایمنی سد را به خطر انداخته و می تواند موجب فاجعه انسانی و خسارت فوق العاده سنگین مالی در پایین دست شود.آسیب در سازه های آبگیر و تونل های آبرسان نیروگاهها هم موجب خسارت سالانه عدم تولید برق ،‌علاوه بر هزینه بازسازی آن می شود.

علاوه بر پایداری و استحکام، مقاومت بتن در مقابل خوردگی به ویژه در تاسیسات آب و فاضلاب و ترکیدگی بتن در سازه های بتنی به ویژه مخازن ذخیره آب ، تصفیه خانه های فاضلاب ، خطوط انتقال و شبکه های توزیع آب نیز بسیار مهم است.

خوردگی لوله های فاضلاب و آب رسانی می تواند خسارات اقتصادی و زیست محیطی بزرگی را ایجاد کند.به همین دلیل شناسایی کلیه عوامل موثر بر بتن ضروری است.

عدم رعایت کیفیت در انتخاب مناسب مصالح بتن در سازه های آبی شامل مصالح سنگی ، سیمان ، افزودنی ها و آب ، تهیه طرح اختلاط بهینه ، تولید مطلوب بتن ، اجرای بتن ریزی و عمل آوری و نگهداری بتن دارای ریسک زیاد است.

در تعداد زیادی از سدهای بتنی ساخته شده در ایران از سیمان پرتلند به صورت موفقیت آمیزی استفاده شده است.اما نگرانی که در این ارتباط وجود دارد ، واکنش بین سنگدانه ها و سیمان است . این واکنش ، یک واکنش قلیایی است و متاسفانه در کوتاه مدت اثرات آن ظاهر نمی شود. واکنش قلیایی سنگدانه ها با سیمان پرتلند را سرطان بتن نامیده اند.به تاکید توصیه می شود در سازه های آبی حداقل یک سال قبل از شروع بتن ریزی ، مطالعات و آزمایش های کافی انجام شوند و مصالح واکنش زا مورد مصرف قرار نگیرند.در غیر اینصورت >>   سرطان بتن<< برپیکره سازه می نشیند.

در دراز مدت وقتی این آثار بروز می کند،‌دیگر نه راه برگشت وجود دارد و نه راه پیشرفت.نه می توانیم سد را خراب کنیم و نه آب پشت آن را تخلیه کنیم که هر دو خسارت های سنگینی را وارد می کند.

بنابراین باید قبل از آن که بتن ریزی در هر سدی اجرا شود ، آزمایش های ارزیابی سنگدانه انجام شود.در حال حاضر بیشتر آزمایشها و کنترل کیفیت هایی که درکارگاه در حال انجام است ، متمرکز بر خواص کوتاه مدت بتن ( مثل سنجش مقاومت فشاری) است.اما بتنی که با این آزمایشها تائید می شود ممکن است در دراز مدت نتواند مقاومت خود را حفظ کند ، بویژه در شرایط سدهای بتنی که بتن به صورت دائم در معرض رطوبت قرار دارد ،ذ زمینه واکنش های قلیایی سیلیسی تشدید می شود.

برای جلوگیری از این واکنش ها این است که سیمانها را از نوع قلیایی کم استفاده کنیم.ثابت شده که اگر معادل قلیایی سیمان کمتر از 0.6 درصد باشد واکنش ها به حداقل می رسد.متاسفانه در بیشتر کارخانه های سیمان ما ، بدلیل جنس منابع طبیعی ، امکان تولید سیمان با قلیای کم با مشکل مواجه است.

روش دیگر که در ساخت بعضی از سدها در داخل کشور استفاده می شود ، مصرف مواد پوزولانی است.در کشور ما منابع بسیار غنی از پوزولان های طبیعی وجود دارند که با فرآوری مناسب می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

در بسیاری از کشورها از خاکستر بادی به عنوان یک ماده پوزولانی مناسب استفاده می شود.

 

واکنشهای مخرب شیمیایی ناشی از نفوذ رطوبت

1- واکنش سیلیکا- قلیایی (ASR) مصالح ساختمانی سیمانی معمولی در طبیعت بسیار قلیایی هستند (با PHبیشتر از 13 ).علت این مساله وجود2Ca(OH) است .مولفه اصلی ساختار سیمان، پیوند سیلیکاتی(Si-O-Si) است .پیوند سیلیکاتی میتواند در محیط قلیایی قوی تبدیل به کریستالهای آلکالی شده و مورد حمله قرار گیرند و در نتیجه با تشگیل گروه هیدروفلیک Sio مصالح خاصیت آبدوست پیدا خواهند کرد ، بعلاوه چون پیوند Si-O-Si به دو گروه سیلانول (Si-OH) تبدیل تبدیل می شود.(سیلیکای دارای پیوند Si-OH به سیلیکاژل معروف است). این سیلیکاژل 4 برابر پیوند Si-O-Si معمولی حجم داشته و فشار اضافی ایجاد میکند در نتیجه سیمان دچار ترک می شود .

همانطور که گفته شد سیلیکاژل اضافی بیشتر از مصالح اصلی آب جذب کرده و واکنشهای ASR را تسریع میکند.

 

Si-OH.......OH-Si =       =  می دهد   -H2O .............= Si-O-Si =

2- کربنات شدگی:
 کربنات شدگی فرایند طبیعی تخریب مصالح ساختمانی است . هوا دارای 0.03 درصد گاز دی اکسید کربن است . هنگامی که آب دی اکسید کربن را در خود حل میکند، به علت تشکیل اسید کربنیک (H2CO3) اسیدی میشود. اسید کربنیک میتواند با Ca(OH)2 مصالح سیمانی واکنش دهد و CaCO3 ایجاد کند.این واکنش PH مصالح را پایین می آورد. وقتی PH به 8 نزدیک می شود تقریباً تمامی Ca(OH)2 با CaCO3 جایگذین می شود. Ca(OH)2ماده کریستالی و مستحکمی است که با CaCO3 غیر کریستالی جایگزین شده و باعث سستی و ضعف سازه میگردد . عمر هر سازه سیمانی با سرعت واکنش کربنات شدگی مشخص می شود.

3- حمله باران اسیدی : باران اسیدی بیشتر به دلیل عوامل محیطی بوجود می آید.استفاده از سوختهایی فسیلی (سوختهای با منشاء نفت طبیعی) در اتومبیل یا محیط های صنعتی و نیروگاههای برق و ..... می تواند اکسید سولفور و اکسید نیتروژن ایجاد کند.این اکسید ها هنگام ترکیب شدن با آب (در هنگام بارندگی)، اسید سولفوریک و اسید نیتریک ایجاد می کنند که اسیدهایی بسیار قوی می باشند.این اسید ها می توانند با همه مصالح از جمله تمامی مصالح سیمانی، ماسه سنگ ، آجرو ... واکنش دهند. در مصالح بتونی ، واکنش Ca(OH)2 می تواند Ca(NO3)2 و CaSO4 تشکیل دهد.اینها نمک هستند وبا بوجود آمدن آنها ساختاری بسیار ضعیف تر پس از آن ساختار کریستالی Ca(OH)2 تشکیل می شود.

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/5.gif

4- خوردگی فولاد در بتن مسلح: خوردگی فولاد در بتن مسلح مشکلات سازه ای متعددی ایجاد میکند.خوردگی فولاد فرایندی الکتروشیمیایی است.در این واکنش Fe(فولاد) الکترون از دست می دهد و اکسیژن (O2) این الکترونها را می گیرد . آهن اکسید می شود و اکسیژن کاهش می یابد. این واکنش ها نیازمند واسطه ناقل الکترون هستند . اگر بتن خیس باشد، آب واسطه انتقال الکترون را فراهم می کند. بنابر این برای آغاز خوردگی به آب نیاز است. عامل مهم دیگر حضور کلرید می باشد . کلرید همیشه در بتن وجود دارد. کلرید اضافی بویژه در مناطق مرطوب ویا با آب باران فعال(القا)میشود. میله های فولادی بتن ، لایه ای از اکسید آهن دارند که به لایه غیر فعال معروف است.این لایه فولاد را در مقابل خوردگی بیشتر محافظت می کند. چنانچه این لایه مرطوب شود ،اکسید به اکسید آهن هیدراته تبدیل می شود که از نظر شیمیایی فعال تر است.نفوذ آب به بتن همچنین باعٍث مهاجرت کلرید به میله فولادی می شود.این کلرید ها با اکسید آهن هیدراته واکنش می دهند و فولاد را در معرض خوردگی بیشتر قرار می دهند. کلرید در فرایند کلی وارد نمی شود بنابر این کلرید نقش کاتالیزور را دارد.کلرید های آزاد به خوردگی ادامه دهند تا جایی که سازه فولادی کاملاً زنگ زده شود.

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/6.jpg

خیلی از این خسارات قابل پیشگیری است و یا می توان آنها را کاهش داد .

یکی از راههای محافظت از مصالح ساختمانی ضد آب سازی آنها می باشد ، ایجاد یک مانع ضد آب ، می تواند سازه را به جذب کمتر آب کمک نماید و جذب آب آن را کاهش دهد در این صورت سازه (بنا) خشک باقی مانده و زمینه مستعد کمتری جهت ایجاد خسارت های گفته شده ایجاد می نماید .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/7.gif

آب گریزی سطح موارد زیر را برآورده می کند

- جلو گیری از ترک های ناشی از تورم و انقباض
- ممانعت از خسارات ناشی ازیخ زدگی و ذوب شدن یخ ها .
- شوره زدگی و خسارات ناشی از نمک ناشی از جذب آب و کریستال سازی شاهد نخواهیم بود .
- فروشویی و شستشوی آهک نخواهیم داشت .
- لکه های زنگ زدگی و ایجاد غشاء و پرده روی سطوح دیده نخواهد شد .
- ازکثیفی و چرک شدن سطح جلو گیری میکند .
- حملات قارچ ها ، خزه ، گلسنگ و جلبک را نخواهیم داشت .
- خوردگی شیمیایی و تغییر شکل های ترکیبات بر اثر تولید گازهای اسیدی و SO بوجود نخواهد آمد
- اختلال در تغییرات و عایق گذاری و خصوصیات حرارتی بسیار کم خواهد شد .
- از تخریب بتن بر اثر خوردگی آرماتورها( که از مسائل مهم است ) جلو گیری مینماید .
- از نفوذ نشت رطوبت به درون دیوارها جلو گیری میکند .

بررسی راههای متداول محافظت از سازه در برابر آب:

الف- متیل سیلیکونات پتاسیم : برای حفاظت از مصالح بنایی یکی از متداولترین مواد متیل سیلیکونات پتاسیم بود . از این ماده جهت آب بندی در محل پروژه و ضد آب کردن استفاده می شد و بیشتر در موادی چون آجر پخته شده ، بتن هوادار و گچ به عنوان ماده شیمیایی ضد رطوبت استفاده می شد . اما امروزه دیگر از سیلیکونات ها استفاده نمی شود . زیرا این مواد یک لایه سفید رنگ تشکیل می دهند و همچنین با گذشت زمان تحت اثر باران شسته می شوند . میزان آب بندی ضعیف این ماده و عدم مقاومت کافی این رزین های سیلیکاتی از یک طرف و مشکلات حاصله از رفتار و خصوصیات نمکی این ماده از طرف دیگر ، باعث شد که تحقیقات 20 ساله کارشناسان و محققین آنها را به سمت استفاده از موادهای فعال تر و کامل تری سوق دهد .

ب- پوشش های فیلم تشکیل دهنده: روش دیگر استفاده از انواع مختلف پوشش های فیلم تشکیل دهنده ، همچون آکریلیک ، پلی ارتان و رزین های اپوکسی و... میباشد . مصالح و مواد ساختمانی که بوسیله پوشش های این چنینی محافظت شده اند ، تعرق وتبخیر سطحی در آنها صورت نمیگیرد . واین پوششها تمایل به محبوس کردن رطوبت در داخل بستر دارند که این امرعلاوه بر تخریبات داخلی باعث پوسته شدن لایه رنگ در نمای بنا می شود .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/8.gif

استفاده از پوشش های فیلم تشکیل دهنده و یا فن آوری محافظتی ( کوتینگ ) بسیار متداول است با این وجود به علت عوامل جوی و قرار گرفتن در معرض اشعه UV ( فرا بنفش ) محصولات پوششی عمری کوتاه ( حد اکثر 3 تا 5 سال ) دارند ( پلی یورتانها اگر چه در مقابل uv مقاومند اما فیلم تشگیل دهنده وپوششی هستند ) و نیاز مند تعمیرات دوره ای میباشند.(شکل بالا نمایانگر سه روش مختلف فیلم تشکیل دهندگی است) محافظت در برابر جریان های شریانی یکی از بهترین راهها جهت جلوگیری از صدمات وارده ناشی از رطوبت می باشد .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/9.jpg

ج- پر کننده های ریز مولکول :در دهه های اخیر استفاده از مواد ریز مولکول همچون نانو تکنولوژی ها جهت ضد آب سازی بسیار متداول گردیده است.این مواد عمدتاً به دو شکل عمل می کنند:

 گروهی از این مواد غشایی نازک در ابعاد نانو تشکیل می دهند که آبندی حداکثر وà  ایده آلی ایجاد میکنند اما به نویی چون سطحی و فیلم تشکیل دهنده هستند علاوه بر مشکلات مذکور درباره فیلم تشکیل دهنده ها، بسیار کم دوام هستند و نیاز به تجدید ادواری دارند.

 دسته دوم این مواد نفوذگر هستند و از این طریق تقریباً اکثر فضاها و حفراتà  سازه را پر میکنند.لذا با اینکه ضد آب کنندگی ایده آل و نیز عمر بالایی دارند،اما باز هم بدلیل کاهش قدرت و ضریب تنفس و تعرق داخلی سازه کاربری های محدودی دارند و برای بسیاری از سازه ها مضر هستند.

د- رزین های سیلیکونی : محققین به این نتیجه رسیده اند که رزین های سیلیکونی عواملی مهم جهت آب گریز کردن هستند : شباهت بسیار زیاد ساختار بین رزین سیلیکون شده و کواتز طبیعی ، عامل مهم و موثر جهت محافظت و برتری ویژه این مواد در برابر نفوذ آب است که باعث شده دوام و پایداری آن در بکارگیری در مصالح اساس سیلیکاتی بیشتر باشد ، این مواد در برابر آب بسیار دافع بوده و در برابر خیلی از مواد شیمیایی و فیزیکی مقاومت بالایی دارند .

بیش از 4 دهه است که استفاده از اورگانوسیلیکون ها و ترکیبات آنها به عنوان یکی از بهترین مواد آب گریز شناخته شده اند ، این مواد نه سیلیکون رابر هستند و نه سیلیکون مایع ، بلکه رزین سیلیکون اند که جزء دسته سوم این مواد شناخته شده اند .

رزین های سیلیکونی پلی مرهای ضرب دری سه بعدی هستند :

 این مواد دارای ساختار و استخوان بندی سیلیکون و اکسیژن هستند . هر اتم سیلیکون یک گروه اورگانیک را با خود حمل می کند . این مواد ترد و قابل شکنندگی هستند و در مواد همچون الکل ، ( بر اساس نوع ساختار ملکولی شان ) قابل حل شدن هستند .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/10.jpg

وقتی که این مواد بر روی مواد ساختمانی اجرا می شوند ، این رزین های سلیکونی با آن واکنش نشان داده و باعث ایجاد تشکل یک شبکه سه بعدی می شوند که به سختی به مواد سازه چسبیده و پیوندی کووالانسی بین ذرات Si وO آن تشکیل می دهند .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/11.jpg

اگر ساختار مولوکولی یک سیلیکون cure شده را با ذرات کوارتز مقایسه کنیم به شباهت های آن پی خواهیم برد. این تشابه ملکولی عامل اصلی چسبندگی و اثر مناسب بر سازه های اساس سیلیسی است .

Description: http://www.mohafezco.com/images/stories/gallery/HARDSEAL/12.jpg

وقتی که استفاده از محافظ های سیلیکونی در ابتدای راه خود بود ، دو نوع ماده آب گریز وجود داشت ، یکی رزین سیلیکونی حلال درآب و دیگری متیل سیلیکونات حلال درآب .

مشکلات رزین سیلیکونی و سیلیکونات های حلال در آب :

امروزه رزین های سیلیکونی حلال در آب برای ضد آب کردن ، از اهمیت کمتری برخودار هستند . زیرا طبق ساختار ملکولی سنگین این مواد ، قدرت نفوذ و اشباع کردن سطح مواد معدنی و مصالح با این مواد کافی نیست وهم اینکه این مواد با ریزش آب در دراز مدت پایدار نیستند . رزین های متیل سیلیکون متعارف نیز در محیط های قلیایی دوام و پایداری ضعیفی دارند و دارای نقاظ ضعفی هستند . در شرایط قلیایی شبکه رزین های سیلیکونی ، شکسته شده و ترکیب متیل سیلیکونات ایجاد می شود . این واکنش که صراحتا تولید متیل سیلیکون را به دنبال خواهد داشت می تواند عامل تولید سیلیکونات قلیایی نیز بشود . اگر پیوند ملکولی متیل سیلیکون با یک عنصر قلیایی واکنش دهد ، نوعی متیل سیلیکات آب دوست و حلال در آب ایجاد می کند.به دلایل فوق دانشمندان به سمت کشف مواد موثر تری حرکت کردند.

خواسته ها از ترکیبات آب گریز ایده آل :

هدف نهایی استفاده از ضد آب کننده ها ، گارانتی و حفاظت طولانی مدت از یک سازه می باشد . لذا این خاصیت نه فقط با پوششهای فیلم تشکیل دهنده، بلکه با رزین سیلیکونی اساس حلال آبی و یا متیل سیلیکونات های حلال آبی هم حاصل نمی شود .

ه-کامل تر ین نسل ضد آب کننده ها:

امروزه سیلان ها و سیلوکسان ها نوع جدید و مدرن ضد آب ها را ایجاد کرده اند این ماده جدید به آسانی قابل ترکیب شدن با طیف وسیعی از مواد است و دارای خاصیت پایداری بیشتری است .

سیلان ها و سیلوکسان ها:

استفاده از ساختار مولکولی کوچک نسبت به ساختار مولکولی بزرگ ، حالت ضد آب کردن بهتری را فراهم می کند این کشف باعث تولد نسل جدیدی از ضد آب کننده ها با نام سیلان و سیلوکسان شد بر اساس شواهد ساختار مولکولی این ماده به طور ساده و شفاف نوعی سیلان مونومری است و سیلوکسان نوعی اولیگومر(oligomeric alkylalkoxy siloxanes) است .

مقاومت در برابر قلیاها – اساس و ملاک پایداری

دومین کشف مهم در رابطه با تولید و بهبود مواد ضد آب کننده امروزی ، روش اثر بخشی و مقاومت بالای این مواد در برابر محیط های قلیایی بود زیرا در تماس این مواد با محیط قلیایی ، خصوصیات آب گریزی کاهش می یابد . اما اگر بتوان پیوند اتصال متیل متصل شده و سیلیکونات را بلند تر کرد ، سیلیکونات حاصله به طور قابل قبولی غیر حلال درآب خواهد بود . با این تغییر خصوصیات آب بندی در محصول بنایی باقی خواهد ماند .

سیلان ها نقطه مقابل سیلوکسان ها :

خصوصیات ماکروسکوپیک سیلان ها و سیلوکسان ها چیست و خصوصیات آنها چه فرق هایی را باهم دارد؟ به طور عمومی ، این دو ماده مایع بوده و دارای ویسکوزیته پایینی هستند .اما سیلان ها خصوصیات روانروی بهتری نسبت به اولیگومرهای سیلوکسان دارند و به همین دلیل ، یکی از مهم ترین عوامل در نفوذ به داخل سازه و آب بند نمودن آن میگردد . لذا سیلان ها به علت ویسکوزیته پایین تر در عمق بیشتری از سازه نفوذ می کنند طبعا بدلیل روانروی مقداری خاصیت تبخیر شوندگی دارند .

این مسئله در اولیگومرهای سیلوکسان اتفاق نمی افتد از طرف دیگر اندازه ذرات آنقدر کوچک هستند که نفوذ پذیری کافی داشته باشند و از سمت دیگر ساختار مولکولی بزرگ آنها باعث شده که تبخیر آن از بین رود . بعلاوه بر اسا س ساختار اولیگومر این مواد و حجم کمتر ترکیبات الکلی ، درصد فعال و فرار بودن این ماده کمتر است . این ماده دارای 15 تا 25 % الکل می باشد و همچنین در شرایط غیر مناسب (یعنی : حالت قلیایی ضعیف ، بادی و خشک بودن هوا ) ، سیلوکسان بهتر بر روی سازه باقی می ماند .

لذا بهترین راه حل استفاده از مجموع خواص هر دو ماده است .

ترکیب سیلان ها و سیلوکسان ها (HARDSEAL):

به اثبات رسیده که استفاده از ترکیب سیلان ها و سیلوکسان ها بسیار مناسب است در این حالت نفوذ ناپذیری در برابر آب را می توان به دسته خواصی چون : قدرت نفوذپذیری بالا ، مقاومت در برابر قلیاها و آب گریز بودن سطح تقسیم کرد . برای مثال برای یک سطح بتنی که نفوذ ناپذیری مد نظر می باشد . در مقایسه با یک سنگ ماسه ای و یا سطح آجری از سیلان و مواد اورگانیک (آلی ) بیشتری استفاده می شود و در ضمن اینکه بتن خیلی فشرده تر بوده و دارای خاصیت قلیایی است و آجر سنگ ماسه ای تقریبا خنثی بوده و جذب بیشتری دارد اگر در ترکیب مورد نظر فقط ازسیلوکسان استفاده شده باشد ، این ترکیب در برابر نفود ناپذیری خوب عمل نمی کند و اثری نا پایدار خواهد داشت و این ترکیب در برابر قلیا ضعیف عمل خواهد کرد . همچنین سیلان های ایزواوکتایل که گزینه مناسبی جهت سطوح بتنی هستد ، برای ماسه سنگ و آجر مناسب نیست . به علت ضعف در خاصیت قلیایی ، بیشتر سیلان ها در ناحیه سطح بخار شده و سطح ضد آب ضعیفی در سازه بنایی ایجاد می کنند .

محصولات خاص با بیشترین اثر دهی(HARDSEAL) :

بطور کلی رده بزرگی از محصولات و مواد ساختمانی بین رده بتن تا ماسه سنگ وجود دارد . این مواد شامل سنگ گچ، آجرهای ماسه گچی ، آجرهای لعاب دار ، پلاسترهای اساس معدنی ، رنگ ها، بتن هوادار و بتن های مسلح به الیاف و خیلی موارد دیگر هستند . ترکیبات بین سیلان و سیلوکسان ها باید طوری باشد که جواب گوی موثر و کافی این طیف محصولات ساختمانی باشد ، البته این موضوع مهم است که از همه این مواد یک انتظار باید داشت ، و آن ضد آب کردن سازه ساختمانی و اساس آن از رطوبت است .

با ارزش ترین مشخصات HARDSEAL ( اهداف کلی از ضد آب کننده ها ):

- مقاومت آن در برابر محیط های قلیایی ،
- قدرت نفوذ پذیری بالا،
- حالت آب گریزی زیاد آن ،
- کاهش جذب آب نفوذی به ساختارسازه ،
- نفوذ وسیع و یکنواخت ، ماده فعال آب گریز ،
- قابلیت و اجازه تبخیر آبهای داخلی و خروج گازهای داخلی ،
- ایجاد حالت آب گریزی و روان سازی قطرات آب برروی سطح ،
- مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش (uv ) ،
- سازگار با محیط زیست ،
- غیر مضر جهت سلامت انسان .

 

 

 

واکنش قلیایی – سیلیسی در بتن (AS
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:54
0 نظر

واژه ارسی

واژه ارسی در فرهنگ عمید به معنی در اتاقی است که بر روی حیاط باز می شود. ااررسی، رقص نور با ساز چوب و شیشه

 

استاد «محمدکریم پیرنیا» از معماران پیشکسوت قدیمی در تعریف واژه ارسی معتقد است که برخی گمان می کنند ارسی به پنجره ای اطلاق می شود که به تدریج از معماری روسی در ایران رواج یافته در صورتی که پیش از آنکه ارسی در معماری روسی جایی باز کند در بناها و نقاشی های ایران مشاهده شده است.


ارسی، چیدمان چوب و شیشه، یادگاری از روزگاران قدیم و الهام گرفته از طرح های اصیل اسلیمی که در ساخت درها و پنجره بناها به کار می رفت اکنون دیگر متداول نیست و تنها در خانه های برجای مانده از قدیم دیده می شود، این دست ساخته های اصیل چوبی هرچند در حال حاضر به دلایل مختلف دیگر ساخته نمی شود اما در سرتاسر ایران زمین در شهرها و روستاهای قدیمی هنوز وجود دارد و زیباتر از آن است که از یادها فراموش شود.

واژه ارسی در فرهنگ عمید به معنی در اتاقی است که بر روی حیاط باز می شود. استاد «محمدکریم پیرنیا» از معماران پیشکسوت قدیمی در تعریف واژه ارسی معتقد است که برخی گمان می کنند ارسی به پنجره ای اطلاق می شود که به تدریج از معماری روسی در ایران رواج یافته در صورتی که پیش از آنکه ارسی در معماری روسی جایی باز کند در بناها و نقاشی های ایران مشاهده شده است.

با بهره گیری از تاریخ معماری می توان گفت، در قرن هشتم هجری نمونه های فراوانی ازرسم عناصر هندسی، گل و بته بر روی لوازم چوبی مانند منبر، درب امامزاده ها، صندوق مزار و رحل قرآن خلق شد. از اوایل قرن نهم هجری نیز این هنر رونق دیگری یافت و صنعتگران از مشبک و گره چینی در ساخت پنجره های منازل و کاخ ها استفاده کردند، همچنین از دوران صفویه به بعد هم با تعبیه شیشه های رنگی در چوب های مشبک ارسی ها ساخته شد.

در حال حاضر ارسی و گره چینی که یادگاری از زمان قدیم است در اغلب نقاط کشور مشاهده می شود و نمایی منحصر به فرد و متفاوت برای خانه های قدیمی ساخته است. تقارن کامل در شکل، فرم و رنگ که از طرح های اسلیمی نشأت گرفته و با تکه های کوچک چوب به شکل ستاره های چندپر پیاده شده، ویژگی مشترک پنجره های مشبک گره چینی در سرتاسر ایران زمین به شمار می آید که در ارسی ها شیشه های الوان به رنگ های زرد، سبز، قرمز و آبی به آن اضافه شده است. در شمال ایران نیز ساخت ارسی مانند دیگر نقاط کشورمرسوم بوده است با این تفاوت که به دلیل رطوب هوای شمال از چوب درخت آزاد یا ازدار که مقاوم است و دوام بیشتری دارد استفاده می شد ولی در مقابل در مناطق خشک جنوبی و مرکزی کشور از چوب چنار برای کار گره چینی استفاده می کردند.

اما پنجره های گره چینی شده و ارسی ها چه ویژگی های داشته است

رضا قاسم آبادی، کارشناس مرمت سازمان میراث فرهنگی استان گلستان یکی از آن افرادی است که مرمت ارسی ها را انجام می دهد، وی که با پشتکار و تلاش خویش توانسته قطعات آسیب دیده ارسی ها را جدا و سپس دوباره بازسازی و مونتاژ کند درباره پنجره های گره چینی و ارسی در این استان می گوید به نظر می رسد نصب ارسی ها بسته به زمستان نشین و یا تابستان نشین بودن اتاق ها فرق داشته است.

وی می افزاید: در اتاق های تابستان نشین ارسی ها که بالای درب اتاق ها نصب می شد نقش بادخور را ایفا می کرد. این پنجره های مشبک در هوای گرم، باد ملایم و مطبوع را با کوران هوا به داخل اتاق هدایت می کرد و به همین سبب ارسی ها در اتاق های تابستانی شیشه نداشتند، درحالی که در اتاق های زمستان نشین شیشه دار بودند و شیشه به کار رفته در این گونه ارسی ها دست ساز و به سبب کمبود شیشه در آن زمان بسیار گران بوده و آن طور که ما اطلاع پیدا کردیم خمیر شیشه ها در این منطقه از روسیه وارد شده است.

قاسم آبادی درباره چند رنگ بودن شیشه ارسی ها هم می گوید علاوه بر انعکاس رنگارنگ و تلطیف نور به داخل اتاق ها، شیشه های رنگی سبب می شود خزندگانی همچون مارمولک و مار احساس وحشت کنند و وارد اتاق نشوند که این را از ویژگی های جالب درباره ارسی ها می توان برشمرد.

وی از ویژگی های ساخت ارسی هم می گوید: در ساخت این پنجره های چوبی از میخ استفاده نمی شود و اگر هم استفاده شده میخ ها چوبی بوده است. برای محکم کردن ارسی ها که تکه هایی چوب آن را تشکیل داده اند چفت و بست یا همان زبانه نر و مادگی استفاده می شد و با اینکه هیچ وسیله وصل کننده دیگری مانند چسب هم به قطعات ارسی ها زده نمی شد اما بسیار محکم ساخته شده اند.

قاسم آبادی درباره وضع دست ساخته های چوبی گره چینی در منطقه می گوید: ساخت گره چینی دیگر منسوخ شده و هیچ کس آنها را سفارش نمی دهد به علاوه اینکه در شمال کشور استادکاری هم باقی نمانده اما مرمت آثار باقی مانده در خانه های قدیمی، یکی از اقداماتی است که برای حفظ گره چینی ها از سوی سازمان میراث فرهنگی انجام می گیرد.

وی با اشاره به اینکه در خانه های قدیمی منطقه، نورگیرهایی که با گره چینی ساخته شده هنوز وجود دارد می افزاید: خیلی از ارسی های قدیمی هم اکنون از بین رفته و درباره تعدادی هم که باقی مانده همکاری خود مردم برای حفظ آنها نیاز است.

با وجود اینکه ساخت پنجره های مشبک گره چینی شده دیگر رواج ندارد اما به گفته این کارشناس می توان از آنها در دکوراسیون داخلی خانه ها در اتاق های پذیرایی یا نورگیرها استفاده کرد، همچنین می توان از آنها در اماکن تجاری و خدماتی مانند سفره خانه ها، رستوران ها و هتل بهره برد.

حسین دباغ، کارشناس مرمت سازمان میراث فرهنگی استان گلستان نیز درباره ارسی ها می گوید این دست ساخته های چوبی زیبا در سطح این استان در فضاهای مهم خانه های قدیمی که دارای تزئینات بوده و مساحت بیشتری داشته نظیر میهمان نشین ها و تالارها مشاهده می شود.

به گفته وی درباره ارسی های که در گلستان ساخته شده هیچگونه مطالعات جامعی تاکنون انجام نگرفته و در نتیجه نمی توان به طور دقیق درباره آنها اظهار نظر کرد، به همین سبب درباره تفاوت های احتمالی آنها نیز با دیگر نقاط کشور نظیر استان اصفهان و کردستان که مهد ساخت ارسی است نمی توان مقایسه ای انجام داد.

دباغ ادامه می دهد بسیاری از پنجره های ارسی و گره چینی قدیمی در استان اکنون خراب شده یا از میان رفته است، علاوه برآن تعدادی از سوی مالکان برای کار تزئینات داخلی منازل گرانقیمت فروخته شده و درباره برخی نیز ازسوی مالکان بناهای قدیمی اجازه دسترسی به آنها داده نمی شود البته مواردی هم بوده که مردم منطقه ارسی های با ارزش را برای استفاده خصوصاً در اماکن مقدس اهدا کرده اند.

این کارشناس مرمت میراث فرهنگی همچنین گرانی چوب، مقرون به صرفه نبودن کار، تجاری شدن هنر، ماشینی بودن مصالح ساختمانی، نبود اساتید زبردست، عدم حمایت سازمان ها و حتی از یاد رفتن این هنر قدیمی از سوی مردم را از دلایل منسوخ شدن ارسی ها می داند.

وی سازمان میراث فرهنگی گلستان را در امر تزئینات وابسته به معماری بناهای قدیمی ضعیف می داند و می افزاید: نبود متخصصان این رشته و اهمیت ندادن به تزئینات بناها وضعیتی را پیش آورده که تنها به ابنیه توجه می شود حتی هیچ فصل اعتباری برای مطالعات پژوهشی درباره تزئینات معماری در استان اختصاص نمی یابد.

اکنون در استان گلستان در شهر تاریخی گرگان در خانه های قدیمی کبیر، باقری، دیانی، خراسانی، شفیعی و بسیاری دیگر که مربوط به عصر قاجاریه است و همچنین در دیگر شهرها و روستاهای منطقه دست ساخته های چوبی ارسی و گره چینی مشاهده می شود. این هنر زیبا و اصیل ایرانی که تا قبل از دوره پهلوی رواج داشته اکنون گنجینه ای از میراث برجای مانده در خانه های با ارزش قدیمی گلستان است.

طراحی داخلی سنتی ایران

طراحی داخلی در معماری سنتی ایران ۱ نظر معماری داخلی به عنوان طراحی هدفمند فضاهای داخلی و ساماندهی آنها به منظور استفاده بهینه کاربران، از زمان‌های دور با آدمی‌همراه بوده‌است…. مصریان باستان همواره توجه ویژه‌ای به‌ارایه بندی فضاهای داخلی داشته‌اند و با استفاده‌از نقاشی و تندیس‌ها بر غنای فضای داخلی معابد و مقابر خود می‌افزودند.‌ از دوران رنسانس نیز که معماران همراه و همگام با سایر هنرمندان به دنبال تولید فضاهای معماری متفاوت بودند، توجه به فضاهای داخلی اهمیتی کم‌تر از کلیت بنا نداشته‌است.‌ نقاشی‌های میکل آنژ مانند آنچه در سینسیناتی دیده‌می‌شود از این ‌قبیل طراحی‌های داخلی است که هنرمندی نفاش سعی بر فضا سازی داخلی کرده‌است.‌ در ایران نیز توجه به فضاهای داخلی جدای از نماهای خارجی همواره مورد توجه معماران قرار داشته‌است.در مجموعه عظیم تخت جمشید که برای ساخت آن تمام هنرمندان و صنعتگران خبره دنیا به‌ایران آورده شدند، حجاری‌ها، جزئی تحکیم کننده در فضاهای داخلی است.‌ کاخ‌های بزرگ هخامنشی در پاسارگاد، تخت جمشید و شوش علاوه بر اینکه شاهکار معماری هستند از نظر هنرهای تزیینی اهمیت فوق‌العاده دارند. حجاری این کاخ‌ها در کمال دقت و ظرافت انجام گرفته و کلیه جزییات بر روی سنگ حجاری شده‌است. برای نمونه باید از نقش داریوش بزرگ و خشایارشا بر دیوار بنای خزانه داریوش در تخت جمشید نام برد.این نقش، داریوش را در حالیکه بر تخت نشسته و گل نیلوفر در دست و دو بخور‌دان در جلو او قرار دارد نشان می‌دهد. در مقابل داریوش مردی با لباس مادی ایستاده و دست خود را جلو دهان گرفته‌است. پشت سر داریوش، خشایارشا ولیعهد او ایستاده و در پشت خشایارشا به ترتیب یک سردار پارسی و اسلحه دار مخصوص شاه و بالاخره دو سرباز گارد شاهی ایستاده‌اند. علاوه بر حجاری از کاشی مینایی نیز در تزیین کاخ‌ها استفاده شده‌است که نمونه‌ آنها نقش سربازان جاوید در شوش است.‌ ستون‌های بلند و سرستون‌های عظیم هخامنشی نیز کاملاً جنبه تزیینی داشته‌اند. قسمت جالب حجاری، نقش خنجری است که به کمر اسلحه دار مخصوص شاه بسته شده‌است غلاف این خنجر بهترین معرف هنر تزیینی در ایران عهد هخامنشی است.
در مساجد ایران نیز توجه به تمام جزئیات فضای داخلی مثل رنگ، آرایه و میزان نور به دقت مورد توجه بوده‌است.‌ طراحی هر فضا به تناسب عملکرد فضا صورت می‌گرفته‌است. شبستان‌های جنوبی با ارتفاعی معمولا کمتر و طراحی متفاوت از سایر شبستان‌ها بوده‌اند و ایوان‌ها و ورودی‌ها معمولا با دقت کاشی‌کاری می‌شدند. کاربرد آجر در معماری دوره سلجوقی بسیار رواج پیدا کرد و از انواع طرح‌های هندسی در آجر استفاده می‌شد. هنر آجرتراشی و تزیینی بنا با آجرهای تراشیده، از قرن پنجم قمری در ایران معمول بوده‌است. در کنار این تزیینات بسیار زیبای آجری، کتیبه‌ها و خطوط تزیینی،‌ با استفاده‌از آجر تراشیده، یکی از ویژگی‌های معماری سلجوقیان است. شیشه‌های دوره‌اسلامی‌که‌ آغاز آن (قرن هفتم و هشتم میلادی) قرن اول قمری است، از آمیختگی میان تمدن‌های امپراتوری روم شرقی (بیزانس) و پارت و ساسانی،‌ در ایران حاصل شده‌است. با توجه به‌اشیاء شیشه‌ای کشف شده، این هنر در سمرقند،‌ شهر ری،‌ جرجان و نیشابور رونق بسزایی داشته‌است. وجود اشیاء متعلق به سده پنجم تا اوایل سده هفتم قمری حکایت از رونق صنعت شیشه‌گری در دوره سلجوقی می‌کند و با کشف اشیای شیشه در جرجان ونیشابور می‌توان نواحی خراسان و گرگان را از جمله مراکزساخت اشیای شیشه‌ای دانست. در اوایل دوران اسلامی ‌کاربرد گچ در تزئینات معماری، از جایگاه والایی برخوردار بود بطوریکه‌ اغلب سطوح بناها را با آن اندود می‌کردند و روی آن را گچ‌بری رنگی تزئین می‌کردند.
در قرن پنجم هجری قمری، تغییراتی در ظاهر گچ بریها پدیدار گشت که محصول خلاقیت و ابتکار بود. در این دوره گچ بری از نظر تنوع اجراء به مرتبه حیرت انگیزی دست باقتو در اغلب موارد و در نحوه‌استفاده‌از گچبری نیز تغییراتی پیدا شد به گونه‌ای که کم کم بطور موقت، گچ بری جای خود را به رشد عظیم آجر کاری دوره سلجوقی داد. اما این بدان معنا نبود که گچ بری جایگاه والای خود را بطور کلی از دست بدهد چرا که وجود گچ بریهای بسیار غنی همچون گنبد علویان همدان موید این نکته‌است که گچ بری به موازات آجر کاری به پیشرفت و تکامل خود ادامه داد.‌
در دوره صفوی، تزیینات چوبی در بناهای غیرمذهبی دارای نقش اصلی بود و در آنها میزان بیشتری ازتذهیب‌کاری و نقاشیهای لاکی استفاده می‌شد. طرحهای آنها با هنر مینیاتور دارای رابطه نزدیکی بود. کنده‌کاری و خراطی به ویژه در درها و سقفها خود هنر خاصی دراین دوره بوده‌است. نقاشی‌های دیواری (فرسک) در کاخ عالی‌قاپو، قصر اشرف و چهلستون و همچنین آیینه‌کاری به عنوان نوعی تزیین جدید دربناها، مانند آیینه خانه، مورد استفاده قرار گرفته‌است. هنر کاشیکاری و همچنین شاهکارهای درخشان و پرجاذبه هنر گچبری پس از اسلام در ایران که‌از بناهای دوره سلجوقیان و ایلخانیان رواج یافت، در دوره صفویه به‌اخرین حد زیبایی وتکامل رسید. سه قسم کاشیکاری مهم در تزیین بناهای این دوره چشمگیر هستند: کاشی یکرنگ، کاشی موزاییک یا معرق و کاشی هفت رنگ. بناهای دوره صفوی که با این نوع کاشیکاری آرایش شده‌اند، در هیچ جای دنیا نظیر ندارند. نکته قابل توجه در تزئینات داخلی و خارجی بناهای سنتی ایران این است، که تزئینات جزئی از بنا بوده و هیچ گاه به صورت بزک و عنصری اضافی نبوده‌است حتی در دوره‌ای سفت کاری و تزئینات هم زمان اجرا می‌شد.‌ این میزان توجه به‌ارایه و تزئینات سبب ارتقای کیفیت فضاهای مورد استفاده بوده‌است.‌ معماری کویری ایران به ویژه در خانه‌ها، به علت ماهیت درونگرای آن سرشار از نمونه‌های بدیع و زیبای طراحی داخلی است که در آن ایجاد فضایی در تضاد با محیط کویری و القای حس زندگی و سرسبزی درون بنا از مهمترین اهداف معماران سنتی در طراحی داخلی بوده‌است. استفاده‌از شیشه، آئینه، گچ کاری و هنرهای ظریفه دیگر در تزئین و آرایه بندی فضا، تمام ملاحضات زیبایی شناسی، اقلیمی‌و حتی شرعی را نیز شامل می‌شده‌است به عنوان مثال شکل‌گیری آیینه‌کاری به عواملی چند بستگی داشته‌است.
این عوامل عبارتند از:
۱) نیاز به روشنایی موجب شد تا از آیینه برای تزئین استفاده شود. زیرا در این صورت با حداقل نور می‌توان روشنایی زیادی ایجاد کرد.
۲) چون طبق دستورات دینی هنگام عبادت نباید چهره خود را در آیینه دید، آیینه‌ها به حال شکسته قرار گرفتند به نحوی که‌اگرچه در مقابل آن قرار گیرید نمی‌توانید چهره خود را ببینید.
۳) علاقه به تزئین زیارتگاه‌ها موجب شد تلاش برای تزیین بکار رود.
۴) چون بکارگیری تصاویر موجودات زنده‌اعم از انسان و حیوان در محل عبادت در اسلام در مقابل نمازگزار مجاز نیست تزئینات شکل هندسی بخود گرفت. این ویژگی‌ها آثار هنری آیینه‌کاری را در ایران بوجود آورد.
در دوران قاجاریه که به سبب تعاملات فرهنگی و مراودات سیاسی، معماری اروپایی به جای معماری ایران در ساختمانهای دولتی و برخی کاخها الگو قرار گرفت، توجه به هنرهای ظریفه‌افزون شد.‌ نمونه‌های زیبایی از پنجره‌های رنگی، گچ کاری و آئینه کاری را می‌توان در خانه‌های به جامانده‌از دوران قاجار به ویژه در کاشان یافت.‌ خانه بروجردیهی به عنوان یکی از بهترین آثار معماری ایران سرشار از خلاقیت‌های هنرمندان سنتی ایران است.







مهدی www.tarla.blogsky.com منابع ـ پُرادا، ایدت، هنر ایران باستان «تمدنهای پیش ازاسلام»، ترجمه یوسف مجیدزاده، تهران، ۱۳۵۷. ـ پوپ، آرتور اپهام،‌ معماری ایران، ترجمه غلامحسین صدری افشار، تهران، ۱۳۶۶. ـ کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، ۱۳۳۴.
- گدار، آندره، هنرایران، ترجمه بهروز حبیبی، دانشگاه ملی، تهران، ۱۳۵۸. ـ گدار، آندره، آثار ایران، ترجمه سروقد مقدم، مشهد، ۱۳۶۷. ـ گیرشمن،‌ رمان، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران، ۱۳۳۶. ـ گیرشمن، رمان، هنر ایران «ماد و هخامنشی»، ترجمه عیسی بهنام، تهران، ۱۳۷۱. ـ گیرشمن، رمان، هنر ایرانی «اشکانی و ساسانی»، ترجمه بهرام فره‌وشی، تهران، ۱۳۷۰. ـ ویلسن،‌ کریستی، تاریخ صنایع ایران، ترجمه عبدالله فریار، چاپ دوم، تهران، ۱۳۶۶

ی در معماری سنتی ایران

نگاهی به طراحی داخلی در معماری سنتی ایران

معماری داخلی به عنوان طراحی هدفمند فضاهای داخلی و ساماندهی آنها به منظور استفاده بهینه کاربران، از زمان‌های دور با آدمی‌همراه بوده‌است….
مصریان باستان همواره توجه ویژه‌ای به‌ارایه بندی فضاهای داخلی داشته‌اند و با استفاده‌از نقاشی و تندیس‌ها بر غنای فضای داخلی معابد و مقابر خود می‌افزودند.‌ از دوران رنسانس نیز که معماران همراه و همگام با سایر هنرمندان به دنبال تولید فضاهای معماری متفاوت بودند، توجه به فضاهای داخلی اهمیتی کم‌تر از کلیت بنا نداشته‌است.‌ نقاشی‌های میکل آنژ مانند آنچه در سینسیناتی دیده‌می‌شود از این ‌قبیل طراحی‌های داخلی است که هنرمندی نفاش سعی بر فضا سازی داخلی کرده‌است.‌ در ایران نیز توجه به فضاهای داخلی جدای از نماهای خارجی همواره مورد توجه معماران قرار داشته‌است.در مجموعه عظیم تخت جمشید که برای ساخت آن تمام هنرمندان و صنعتگران خبره دنیا به‌ایران آورده شدند، حجاری‌ها، جزئی تحکیم کننده در فضاهای داخلی است.‌ کاخ‌های بزرگ هخامنشی در پاسارگاد، تخت جمشید و شوش علاوه بر اینکه شاهکار معماری هستند از نظر هنرهای تزیینی اهمیت فوق‌العاده دارند. حجاری این کاخ‌ها در کمال دقت و ظرافت انجام گرفته و کلیه جزییات بر روی سنگ حجاری شده‌است. برای نمونه باید از نقش داریوش بزرگ و خشایارشا بر دیوار بنای خزانه داریوش در تخت جمشید نام برد.این نقش، داریوش را در حالیکه بر تخت نشسته و گل نیلوفر در دست و دو بخور‌دان در جلو او قرار دارد نشان می‌دهد. در مقابل داریوش مردی با لباس مادی ایستاده و دست خود را جلو دهان گرفته‌است. پشت سر داریوش، خشایارشا ولیعهد او ایستاده و در پشت خشایارشا به ترتیب یک سردار پارسی و اسلحه دار مخصوص شاه و بالاخره دو سرباز گارد شاهی ایستاده‌اند. علاوه بر حجاری از کاشی مینایی نیز در تزیین کاخ‌ها استفاده شده‌است که نمونه‌ آنها نقش سربازان جاوید در شوش است.‌ ستون‌های بلند و سرستون‌های عظیم هخامنشی نیز کاملاً جنبه تزیینی داشته‌اند. قسمت جالب حجاری، نقش خنجری است که به کمر اسلحه دار مخصوص شاه بسته شده‌است غلاف این خنجر بهترین معرف هنر تزیینی در ایران عهد هخامنشی است.
در مساجد ایران نیز توجه به تمام جزئیات فضای داخلی مثل رنگ، آرایه و میزان نور به دقت مورد توجه بوده‌است.‌ طراحی هر فضا به تناسب عملکرد فضا صورت می‌گرفته‌است. شبستان‌های جنوبی با ارتفاعی معمولا کمتر و طراحی متفاوت از سایر شبستان‌ها بوده‌اند و ایوان‌ها و ورودی‌ها معمولا با دقت کاشی‌کاری می‌شدند. کاربرد آجر در معماری دوره سلجوقی بسیار رواج پیدا کرد و از انواع طرح‌های هندسی در آجر استفاده می‌شد. هنر آجرتراشی و تزیینی بنا با آجرهای تراشیده، از قرن پنجم قمری در ایران معمول بوده‌است. در کنار این تزیینات بسیار زیبای آجری، کتیبه‌ها و خطوط تزیینی،‌ با استفاده‌از آجر تراشیده، یکی از ویژگی‌های معماری سلجوقیان است. شیشه‌های دوره‌اسلامی‌که‌ آغاز آن (قرن هفتم و هشتم میلادی) قرن اول قمری است، از آمیختگی میان تمدن‌های امپراتوری روم شرقی (بیزانس) و پارت و ساسانی،‌ در ایران حاصل شده‌است. با توجه به‌اشیاء شیشه‌ای کشف شده، این هنر در سمرقند،‌ شهر ری،‌ جرجان و نیشابور رونق بسزایی داشته‌است. وجود اشیاء متعلق به سده پنجم تا اوایل سده هفتم قمری حکایت از رونق صنعت شیشه‌گری در دوره سلجوقی می‌کند و با کشف اشیای شیشه در جرجان ونیشابور می‌توان نواحی خراسان و گرگان را از جمله مراکزساخت اشیای شیشه‌ای دانست. در اوایل دوران اسلامی ‌کاربرد گچ در تزئینات معماری، از جایگاه والایی برخوردار بود بطوریکه‌ اغلب سطوح بناها را با آن اندود می‌کردند و روی آن را گچ‌بری رنگی تزئین می‌کردند.

در قرن پنجم هجری قمری، تغییراتی در ظاهر گچ بریها پدیدار گشت که محصول خلاقیت و ابتکار بود. در این دوره گچ بری از نظر تنوع اجراء به مرتبه حیرت انگیزی دست باقتو در اغلب موارد و در نحوه‌استفاده‌از گچبری نیز تغییراتی پیدا شد به گونه‌ای که کم کم بطور موقت، گچ بری جای خود را به رشد عظیم آجر کاری دوره سلجوقی داد. اما این بدان معنا نبود که گچ بری جایگاه والای خود را بطور کلی از دست بدهد چرا که وجود گچ بریهای بسیار غنی همچون گنبد علویان همدان موید این نکته‌است که گچ بری به موازات آجر کاری به پیشرفت و تکامل خود ادامه داد.‌

در دوره صفوی، تزیینات چوبی در بناهای غیرمذهبی دارای نقش اصلی بود و در آنها میزان بیشتری ازتذهیب‌کاری و نقاشیهای لاکی استفاده می‌شد. طرحهای آنها با هنر مینیاتور دارای رابطه نزدیکی بود. کنده‌کاری و خراطی به ویژه در درها و سقفها خود هنر خاصی دراین دوره بوده‌است. نقاشی‌های دیواری (فرسک) در کاخ عالی‌قاپو، قصر اشرف و چهلستون و همچنین آیینه‌کاری به عنوان نوعی تزیین جدید دربناها، مانند آیینه خانه، مورد استفاده قرار گرفته‌است. هنر کاشیکاری و همچنین شاهکارهای درخشان و پرجاذبه هنر گچبری پس از اسلام در ایران که‌از بناهای دوره سلجوقیان و ایلخانیان رواج یافت، در دوره صفویه به‌اخرین حد زیبایی وتکامل رسید. سه قسم کاشیکاری مهم در تزیین بناهای این دوره چشمگیر هستند: کاشی یکرنگ، کاشی موزاییک یا معرق و کاشی هفت رنگ. بناهای دوره صفوی که با این نوع کاشیکاری آرایش شده‌اند، در هیچ جای دنیا نظیر ندارند. نکته قابل توجه در تزئینات داخلی و خارجی بناهای سنتی ایران این است، که تزئینات جزئی از بنا بوده و هیچ گاه به صورت بزک و عنصری اضافی نبوده‌است حتی در دوره‌ای سفت کاری و تزئینات هم زمان اجرا می‌شد.‌ این میزان توجه به‌ارایه و تزئینات سبب ارتقای کیفیت فضاهای مورد استفاده بوده‌است.‌ معماری کویری ایران به ویژه در خانه‌ها، به علت ماهیت درونگرای آن سرشار از نمونه‌های بدیع و زیبای طراحی داخلی است که در آن ایجاد فضایی در تضاد با محیط کویری و القای حس زندگی و سرسبزی درون بنا از مهمترین اهداف معماران سنتی در طراحی داخلی بوده‌است. استفاده‌از شیشه، آئینه، گچ کاری و هنرهای ظریفه دیگر در تزئین و آرایه بندی فضا، تمام ملاحضات زیبایی شناسی، اقلیمی‌و حتی شرعی را نیز شامل می‌شده‌است به عنوان مثال شکل‌گیری آیینه‌کاری به عواملی چند بستگی داشته‌است.

این عوامل عبارتند از:
1 ـ نیاز به روشنایی موجب شد تا از آیینه برای تزئین استفاده شود. زیرا در این صورت با حداقل نور می‌توان روشنایی زیادی ایجاد کرد.
2 ـ چون طبق دستورات دینی هنگام عبادت نباید چهره خود را در آیینه دید، آیینه‌ها به حال شکسته قرار گرفتند به نحوی که‌اگرچه در مقابل آن قرار گیرید نمی‌توانید چهره خود را ببینید.
3ـ علاقه به تزئین زیارتگاه‌ها موجب شد تلاش برای تزیین بکار رود.
4- چون بکارگیری تصاویر موجودات زنده‌اعم از انسان و حیوان در محل عبادت در اسلام در مقابل نمازگزار مجاز نیست تزئینات شکل هندسی بخود گرفت. این ویژگی‌ها آثار هنری آیینه‌کاری را در ایران بوجود آورد.
در دوران قاجاریه که به سبب تعاملات فرهنگی و مراودات سیاسی، معماری اروپایی به جای معماری ایران در ساختمانهای دولتی و برخی کاخها الگو قرار گرفت، توجه به هنرهای ظریفه‌افزون شد.‌ نمونه‌های زیبایی از پنجره‌های رنگی، گچ کاری و آئینه کاری را می‌توان در خانه‌های به جامانده‌از دوران قاجار به ویژه در کاشان یافت.‌ خانه بروجردیهی به عنوان یکی از بهترین آثار معماری ایران سرشار از خلاقیت‌های هنرمندان سنتی ایران است.

 

 

 

زیبایی معماری اسلامی

 

شکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه در دوره اسلامی، به تزیین و آرایش آن بستگی دارد. هنرهای والای اسلامی از هنرهای تزیینی و کاربردی گرفته تا احداث بزرگ ترین بنا های مذهبی اهمیت و اعتبار ویژه ای دارد. تزئیناتی چون آیینه کاری، آجرکاری، گچبری، کاشیکاری، حجاری، منبت کاری و نقاشی در سراسر دوران اسلامی رواج داشته و در هر دوره ای با امکانات آن روزگاران پیشرفت کرده است

 

                در معماری اسلامی با استفاده از قوانین انعکاس نور با آئینه کاری راهروها و سقف ها سعی میشده تا نور بیشتری را به داخل بنا راهنمایی کند. از آن جمله تمامی بناهای مذهبی باقی مانده از دوران صفوی می باشد




این نکته قابل ذکر می باشد که هنر آئینه کاری منحصرا به ایران اختصاص داشته و در دوران قاجاریه به اوج شکوفایی خود رسیده است آئینه از دیربازدر مراسم سنتی ازدواج ایرانیان نیز جایگاهی ویژه دارد چنانکه عروس و داماد در هنگام قرائت خطبه عقد در آئینه می نگرند تا زندگی همچون صداقت و شفافیت آئینه داشته باشند وهمچنین آئینه در سر سفره هفت سین عید نوروز از سنتهای قدیمی و ماندگار است

ازجمله بناهای آیینه کاری شده در دوران قاجار تالار آیینه می باشد. تالار آئینه در غرب تالار سلام و چسبیده به آن و در بالای سردر و ایوان سنگی جلو سرسرای کاخ قرار دارد و یکی از تالارهای مشهور کاخ گلستان است پیش از ساخت این تالار در محل آن کلاه فرنگی چهل ستون چوبی قرار داشت که در سال 1269 قمری ضمن تغییراتی که محمد تقی خان معمار باشی به اهتمام حاج علی خان حاجب الدوله در عمارات سلطنتی می دادند ساخته شده بود و پیش از آن تالار یا عمارتی به نام الماسیه در آن مکان وجود داشت

تالار آئینه همزمان با تالار سلام در حدود سال 1291 قمری ساخته شد و با آنکه چندان بزرگ نیست ولی به علت معروفیت و زیبائی آیینه کاریهای سقف و دیوارهایش شهرت فراوان یافته است. طرح و معماری تالار سلام و آیینه و سرسراها و حوض خانه های مربوط به آن با میرزا یحیی خان معتمد الملک وزیر بنایی بوده است. ساختمان تالار با آنکه در حدود سال 1294قمری پایان یافته بود. ولی تزئینات و آیینه کاری ها و گچ بری های آن تا سال 1299قمری ادامه یافت


نمونه های برش های هندسی برای آئینه کاری در معماری اسلامی

_________________

 

ضاهستی خودراازنوردارد.اجسام درزیرنوراست که چشمگیر می شوند.نوردربرخوردبااجسام انهارامی نمایاندوباجمع کردن سایه درپشت انها حجمشان رابه تصویرمیکشد.ازابتدای تاریخ وهمزمان باشکل گیری نخستین بناهارابطه نوربااحجام وبامعماری,رابطه ای ناگسستنی وهمیشگی بوده است.درطول تاریخ هرقوم وملتی باتعابیرخاص خودازنور,ان رادستمایه ای درجهت غنای معماری خویش قرارداده است.درمسیحیت نوراستعاره ای ازوجودخداست ودراسلام ازاسامی پروردگار,معماران وهنرمندان همواره ازنوردرجهت القای حالات خاص عرفانی وماورایی استفاده کرده اند. علاوه برمعماری مذهبی درسایربناها نیزشاهدبکارگیری خلاقانه نوربوده ایم.بامرورتاریخ معماری ایران نیزشاهدحرکت ازماده به سوی نوروازتوده به سمت شفافیت هستیم.همواره استفاده متفکرانه ازنوربه شکل چشمگیری درکیفیت فضاموثرمی افتدکه شاهد این گفتاربناهاییست چون معبدپانتئون,مسجدشیخ لطف الله و....که شناخت انهاوبررسی وضعیت نورشان میتواندراهگشایی درجهت بخشیدن حس مکان ودرک بهترازمحیط باشد برای معماران.اماانچه رابه خاطر می سپاریم اینکه نوردرحضورتاریکی است که خودنمایی میکندوبدون وجودتاریکی,نورمطلق کیفیت فضاراکاهش داده وانراازبین می برد.

__________________

1_نور را دریاب:نور عنصری است که با آن دیدن اشیاء ممکن می شود.نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یک فضای داخلی ببخشد.بدون نور ،نه فرم احساس می شود نه رنگ را و نه بافت. نور پردازی در یک فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد،چه بسا نورپردازی مناسب یک فضا آن فضا را خوشامد و چشم نواز کند.نورپردازی در کنار ابعاد زیباشناختی ،بعد عملکردی هم دارد.نور مناسب در طول شب در یک فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را بر طرف کند .نور مناسب یک اتاق حتی می تواند چهره آدمی را گرم و صمیمی کند.به کمک نورپردازی می توان یک فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل کرد.

واژه ارسی
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:54
0 نظر

وجه تسمیه دژ – معبد نوشیجان

اما در مورد وجه تسمیه دژ – معبد نوشیجان در میان اهالی محلی این قول رایج است که در درون این تپه جامی زرین پنهان بوده است که پس از نوشیدن آب درون آن، جام ندا بر می داشت که : نوش جان ! این ندا در طول زمان تبدیل به نوشیجان شده است.  به قول ریش سپیدان منطقه این جام همراه با مجسمه ی یک اسب بالدار زرین بوده است که در هنگام حفاری و کاوش توسط انگلیسی ها به خارج از کشور انتقال یافته است.

این دژ – معبد واقع در دشتی است به نام شوش آب یا به زبان محلی (شیشو) که امروزه نیز روستایی در نزدیکی این دژ به همین نام برپا است و در هنگام بهار و ریزش باران سطح دشت را تا دامنه ی تپه، دریاچه ای کم عمق و زیبا فرا می گیرد.

 

وجه تسمیه دژ – معبد نوشیجان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:53
0 نظر

ورق پیوستگی و ورقهای مضاعف

ورق پیوستگی و ورقهای مضاعف

ورق پیوستگی و ورقهای مضاعف ورق مضاعف ناحیه ای از جان ستون که محصور بین امتداد بالهای تیر و یا ورقهای اتصال بالهای تیر به ستون وامتداد بالهای ستون می باشد را چشمه اتصال می گویند که در تصویر زیر شما می توانید مشاهده کنید
زمانی که اتصال تیر به ستون بصورت صلب باشه؛ جان ستون تحت اثر نیروی برشی و فشاری قرار خواهد گرفتدر اینحالت جان ستون می بایست بتنهایی نیروهای اعمالی مذکور را تحمل نماید اگر نیروی برشی موجود از ظرفیت برشی جان ستون بیشتر باشد در اینحالت می بایست جان ستون را با ورق، تقویت نمود این ورق تقویتی درواقع همان ورق مضاعف نامیده می شود که ابعاد و ضخامت ان با محاسبه بدست می آید 
اتصال ورقهای تقویتی با جوش گوشه یا جوش شیاری می باشد ورقهای پیوستگی دریک اتصال صلب تیر به ستون ؛ نیروی موجود دربالهای تیر بصورت نیروی فشاری و کششی به بال ستون وارد می شود که ممکن است طبق محاسبات نیاز به سخت کننده فشاری یا کششی باشداین سخت کننده هادر ناحیه ای که نیروی بال فشاری می باشد؛ از لهیدگی جان ستون ودر ناحیه ای که نیروی بال کششی است؛ از تغییر فرم بال ستون جلوگیری می کنند
مهندسین محاسب محترم به این نکته توجه کنند که جوش ورق های پیوستگی باید قادر به انتقال نیروی بال از طریق ورقها به طرف مقابل باشد اما نکته مهم دیگری که متاسفانه برخی از همکاران محاسب توجهی نمی کنند اینکه وقتی محاسبات نشان دهنده عدم نیاز به ورق پیوستگی باشد قاعدتا نیازی به اجرای ورق پیوستگی نیست اما به لحاظ رفتار لرزه ای خاص این نوع اتصال ؛ توصیه می شود حتما از ورقهای پیوستگی استفاده شود.

 

بناپورغفاری

 

ورق پیوستگی و ورقهای مضاعف
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:52
0 نظر

روستای ورکانه همدان

مقدمه

درگذشته‌های دور روستا به عنوان نخستین مجتمع زیستی بشر مطرح شده و با تأثیر اقلیم، نوع رفتار و روابط اجتماعی و فرهنگی شکل خاصی به خود گرفته است به گونه‌ای که می‌توان روستاها را واحدهای همگن اجتماعی، طبیعی و اقتصادی دانست که در آنجا افرادی که دارای عقاید و افکار مشترکی هستند، زندگی می‌کنند. در اکثر روستاهای کشور هماهنگی بافت با طبیعت و محیط در ساختار جمعیتی روستا مورد توجه بوده است اما در این میان روستاهایی وجود دارند که به نحو شگفت‌آوری با محیط‌های طبیعی خود درآمیخته و فضاهایی که از ارزش فراوانی برخوردار هستند را پدید آورده‌اند به طوری که در برخی، نوع انتخاب و استفاده از مصالح ساخت بناها و فضاها و ترکیب سطوح به گونه‌ای است که حداکثر انطباق را با محیط دارد و فضاهای خلق شده از جذابیت و زیبایی منحصر به فردی برخوردار است. این روستاها که در پهنه سرزمین ایران کم نیستند، تحت عنوان روستاهای دارای بافت با ارزش معرفی شده‌اند و به عنوان منطقه‌ای توریستی، گردشگری مطرح هستند.

روستای ورکانه از توابع بخش مرکزی شهرستان همدان، با مختصات جغرافیایی 48 درجه و37 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و41 دقیقه عرض شمالی، در18 کیلومتری جنوب شرقی همدان واقع شده است. این روستا از شمال شرقی به کوه سردره، از غرب به روستای سیمین، از جنوب غربی به کوه سرخ بلاغ، از شرق به کوه قره داغ و از جنوب و جنوب شرقی به دره بارانی و دره قشلاق محدود می‌شود. رودخانه ارزانفود نیز از غرب روستا عبور می‌کند. ارتفاع روستای ورکانه از سطح دریا، 2250 متر است و آب و هوای آن در بهار و تابستان‌ معتدل و مطبوع و در زمستان‌ سرد است.  هسته اولیه روستا پیرامون قنات روستا شکل گرفته است. در زبان کردی ”ور“ به معنی کنار و ”کانه“ به معنی چشمه است. ورکانه نیز به معنی قرار گرفتن در کنار آب و چشمه می‌باشد. روستای ورکانه قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی مربوط می‌شود.
مردم روستای ورکانه به زبان‌های آذری، فارسی و کردی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.  براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای ورکانه 960 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385، به 1000 نفر افزایش یافته است.  مشاغل عمده مردم روستای ورکانه زراعت و دامداری است. گروهی از مردم نیز به تولید صنایع دستی اشتغال دارند. گندم ، جو، نخود، لوبیا، سیب‌زمینی، علوفه و سبزی‌جات از محصولات عمده زراعی و گردو، انگور، زردآلو و سیب از محصولات باغی روستا هستند. گوشت، پشم و فرآورده‌های لبنی مرغوب از تولیدات دامی روستا به شمار می‌آیند.  روستای کوهستانی ورکانه بافت مسکونی متمرکز دارد. چشمه‌های فراوان میان روستا، مناظر بکر باغ‌های گردو، درختان سربه فلک کشیده مثمر و غیرمثمر، از جمله زیبایی‌های منحصر به فرد طبیعی این روستا به‌شمار می‌آیند. کوچه‌باغ‌‌های پیچ در پیچ، خانه‌های قدیمی با پنجره‌های کوچک و مشبک چوبی، معماری سنتی زیبایی را به نمایش می‌گذارد. فضاهای کالبدی و معماری روستا در پاسخگویی به نیازهای معیشتی و نوع فعالیت‌های خانوار و جامعه روستایی شکل گرفته است. خانه‌های قدیمی روستا با استفاده از مصالح بومی سنگ، چوب، خشت و گل ساخته شده‌اند و به دلیل سرمای سخت زمستانی دیوارهای ضخیمی دارند.  سقف اکثر خانه‌ها مسطح است و با تیر‌های چوبی و اندود کاهگل و یا قیرگونی پوشیده شده‌اند. همچنین جهت خانه‌ها به دلیل استفاده حداکثر از نور آفتاب رو به جنوب می‌باشد. در بافت جدید روستا، استفاده از الگوی معماری جدید و مصالح نو رواج بیشتری دارد.  معماری  رودخانه‌های فصلی سیمین و ورکانه، جریان دایمی آب قنات روستا و چشمه‌سارهای آن به‌ویژه در بهار و تابستان، طراوت خاصی به روستا می‌بخشند. باغات گسترده گردو، زردآلو، انگور و سیب، جلوه ویژه‌ای به روستا بخشیده و زیبایی دلپذیری پدید آورده‌اند. 
کوه‌های اطراف روستا و دره‌های خان و جن، در فصول مختلف به‌ ویژه در بهار که سرشار از طراوت و سرسبزی می‌شوند، مناظر زیبا و دلفریبی را ایجاد می‌کنند.
آثار تاریخی و مذهبی جالب توجهی در روستا وجود دارد: از میان آن‌ها می‌توان به ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی، اصطبل پرورش اسب با معماری خاص سنگی و قلعه مهری خانم که به شکل چلیپا ساخته شده و نیز معماری سنگی روستا اشاره کرد. آرامگاه امامزاده غیب در بین مردم روستا احترام و ارزش زیادی دارد.
موسیقی رایج در میان مردم روستای ورکانه شامل ترانه‌هایی با اشعار باباطاهر عریان و بایاتی‌‌های آذری با موسیقی عاشیقی است، که در مراسم شادی‌ و عروسی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین نوعی موسیقی محلی به نام سربازی و سه پا نیز در میان مردم روستا رواج دارد.  از انواع بازی‌های محلی روستا می‌توان به گردوبازی، قاپ‌‌بازی و الک دولک اشاره کرد. این بازی‌ها صرفاً به منظور گذران اوقات فراغت نمی‌باشد، بلکه نوعی‌ تمرین برای آماده‌سازی و رشد فکری و روحی جوانان نیز به شمار می‌آیند.روستای ورکانه در مسیر کوچ طوایف قزل یوسف، یارم طاقلو و ورکانی قرار دارد که هر سال از اواسط اردیبهشت ماه تا اواسط آبان ماه کوچ بهاره دارند. این طوایف براساس سنت‌های گذشته و ماهیت معیشتی به دنبال مراتع تازه، کوه‌ها و دره‌های بسیاری را پشت سر گذاشته، در میان بند‌ها اتراق می‌کنند و پس از پایان فصل اعتدال، به قشلاق باز می‌گردند. چشم‌انداز کوچ در مسیر زیبای ییلاق و قشلاق عشایر و ایلات، پیرامون این روستا را به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی تماشای کوچ عشایری تبدیل کرده است. غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه می‌باشد.  دسترسی: روستای ورکانه در 24 کیلومتری جنوب شرقی شهر همدان واقع شده است و جاده‌ای مناسب و آسفالت دارد. در شهر همدان نیز که از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، به عنوان یکی از 5 شهر فرهنگی و تاریخی کشور معرفی شده است، این خصوصیت در چند روستای منطقه به چشم می‌خورد که بر نقش توریستی آنها به لحاظ جاذبه‌های تاریخی و طبیعی تأکید دارد. شهر همدان به عنوان مرکز سیاسی – اداری استان همدان در دامنه شمالی الوند قرار دارد و با دارا بودن پتانسیل‌های فراوان به منظور جذب توریسم تابستانی و زمستانی مطرح است به گونه‌ای که در میان بیش از یک هزار و 120 روستای استان همدان، بافت روستای ورکانه به لحاظ نوع و انتخاب مصالح سنگی و نحوه ساخت بناها و فضاها، موجب معرفی این روستا به عنوان روستای ارزشی استان همدان شده که طبیعت زیبا و بکر آن و وجود پتانسیل‌ها و قابلیت‌های منطقه در جذب توریسم وتوسعه صنعت گردشگری بر ویژگی‌های منحصر به فرد آن افزوده است. روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است. این روستا در دامنه کوه قرار دارد و کوه‌های سرده در 3 کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در 3 کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در 4 کیلومتری شرق‌آبادی قرار دارند. این روستا مدت‌ها به لحاظ وضع خاص خود از نظر موقعیت جغرافیایی و ارتباطی وتوانمندی اقتصادی و زیرساختی در انزوا قرار داشته است. روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و روستاهای این منطقه عموما به دلیل کوهستانی بودن و برخورداری از طبیعت زیبا، از مناطق بسیار بکر به شمار می‌روند. وجود دره‌های فراوان از جمله دره‌های زیبای یورد صفرخان، دره‌خان، تخته سنگ، جن‌دره و سوبلاغ در مجاورت روستا از خصوصیات طبیعی منطقه است به طوری که دره بارانی در جنوب و جنوب شرق‌ آبادی واقع شده است و شیب عمومی این منطقه و وجود دره‌های فراوان در اطراف روستا موجب شکل‌گیری رودخانه‌های فصلی شده است. رودخانه‌های فصلی ورکانه از ارتفاعات یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه، به رودخانه فصلی ارزانفود می‌ریزند و سرچشمه گرفتن رودخانه دارستان (ارزانفود) از ارتفاعات روستای ارزانفود بر جاذبه‌های طبیعی منطقه افزوده است. این رودخانه بعد از عبور از روستاهای ورکانه، علی‌آباد و شمس‌آباد و یلفان به سد اکباتان منتهی می‌شود. این رودخانه‌ها فصلی‌اند و در فصل‌های بهار و تابستان آب در آنها جریان دارد. زمین‌های زراعی روستای ورکانه از نظر کشاورزی به لحاظ وجود سفره‌های آب زیرزمینی از جمله مناطق مستعد منطقه به شمار می‌روند که وجود درختان گردو در معابر روستا و در مجاورت واحدهای مسکونی تأییدی بر این مطلب است. گذری بر کوچه پس کوچه‌‌های روستای سنگی ورکانه در فصل تابستان، نشان دهنده پرورش درختان گردو، سیب و زردآلو در حیاط برخی از واحدهای مسکونی است. در روستای ورکانه باغ‌های سرسبز، اراضی و فضاهای سبز، نقطه مثبت و پتانسیل فعال برای برنامه‌ریزی جهت جذب گردشگر محسوب می‌شود چرا که باغ به عنوان فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا مطرح است و در جای جای زندگی افراد رخنه کرده است به طوری که حضور باغ، هر چند کم وسعت، در حیاط خانه‌ها به وفور دیده می‌شود. گذشته از این، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم‌اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود چرا که وجود چشم‌اندازهای زیبا و مناظر بدیع این محور را یکی از پتانسیل‌های بالفعل شهر همدان کرده است. این محور از جاده همدان – ملایر منشعب می‌شود و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌آباد و علی‌آباد به ورکانه می‌رسد. ترکیب سطوح و فضاها در ابنیه روستای ورکانه به 2 صورت دیده می‌شود. برخی بناها و فضاها که بیشتر در بخش مرکزی روستا و جاهایی که قدمت بیشتری دارند شامل بناهای سطوح و فضاهای پر و خالی در هم ادغام شده هستند که بافت همگن ایجاد کرده‌اند. در این فضا و بافت، تراکم بناها شدید است و معابر طراحی شده در این منطقه عرض کمی دارند. برخی بناها نیز به لحاظ ترکیب مربوط به دوره جدید هستند و به لحاظ ترکیب‌بندی و بافت از نظم خاصی برخوردارند، در این بخش از بافت، در حیاط، باغ وجود دارد و بر زیبایی فضا افزوده است. فضاهای باز روستا روی هم رفته 62 هزار و 569 متر وسعت دارند که 17 هزار و 207 مترمربع آن را معابر، 4 هزار مترمربع آن را فضای باز، 20 هزار و 286 مترمربع آن را عرصه‌های ساختمانی و 21 هزار و 76 مترمربع آن را باغ‌ها و اراضی تشکیل می‌دهند. فضاهای پر روستا هم که شامل بناها و اعیانی بافت روستاست 38 هزار و 81 مترمربع وسعت دارد. روستای ورکانه به لحاظ کار و استفاده از مصالح بومی و محلی به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند. کاربرد سنگ نه‌تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر سنگ لاشه است که توسط ملات گل کار شده و پهنای این دیوارهای سنگی بعضا در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است. سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می‌خورد و به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است. سنگ لاشه‌های به کار رفته در ساخت بناها اکثرا به شکل مالون است و شکل و ابعاد مشخصی ندارند ولی غالبا در رگه‌های نسبتا موازی قرار گرفته‌اند. سنگ‌های مالون که در بدنه ساختمان‌ها و بناهای روستای ورکانه خودنمایی می‌کند قطعه سنگ‌هایی است به شکل مکعب که در ابعاد 20×20×30 سانتی‌متر تراشیده شده و مانند آجر در ساخت دیوارها به کار برده شده‌اند. این سنگ‌ها در اصطلاح محلی به سنگ‌های فولاد معروفند و تنها در رم‌های پایینی دیوارهای سنگی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. پیشینه روستای ورکانه به بیش از 400 سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است. روستای ورکانه مجموعه‌ای از چند محل است که هر کدام از چندین واحد همسایگی و مسکونی تشکیل شده‌اند و در محله درب مسجد که قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه به شمار می‌رود مسجد، حمام و مخابرات قرار گرفته است. در محله کردها نیز که در شرق روستای ورکانه و ورودی آن جای گرفته، تنها مدرسه روستا واقع شده است و خرمن جا که به محله خرمنی معروف است در این محله قرار دارد. محله عباس‌آباد سومین محله روستاست که در مناطق تازه توسعه یافته قرار دارد و غیر از نانوایی و یک آسیاب، کاربری دیگری در آن استقرار ندارد. روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده می‌شود نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده‌اند و شاید ورکانه را به دلیل قرار گرفتن این روستا در کنار رود و جوی آب به این نام خوانده‌اند زیرا در زبان کردی، کانه به معنای چشمه است. در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمان‌های قدیم نیز نظام تصمیم‌گیری و قدرت بر اساس ارباب – رعیتی بوده است. در آن زمان نقی‌خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز اصطبلی که در دو کیلو متری جنوب روستا ساخته شده، بقایایی از آن زمان است. این اصطبل در سال‌های پیش از انقلاب به عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جزو آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود. این اصطبل برای نگهداری اسب‌های دربار در فصل‌های بهار و تابستان ساخته شده و در ضلع غربی روستای ورکانه واقع است. این بنا دارای طول و عرضی به ابعاد 75 در 22 متر و با زیربنای کل یک هزار و 650 مترمربع ساخته شده و دارای یک حیاط مرکزی است که در دو طرف حیاط فضای نگهداری اسب وجود داشته و دو ضلع دیگر،‌ ورودی و انبار علوفه بوده است. کل ساختمان از مصالح بنایی بومی منطقه نظیر سنگ لاشه و ملات گل با پوشش سقف تیر چوبی ساخته شده است و فضای نگهداری اسب‌ها در دو جبهه حیاط و در هر جبهه دارای 25 دهانه با عرض دهانه 5/1 متری است. ورودی اصطبل در ضلع شمال شرقی بناست و در ضلع‌های شرقی و غربی انبار علوفه و فضای نگهبانی تعبیه شده و کف انبارها از کف حیاط در حدود یک متر پایین‌تر است. قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده، مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است. این بنا در ابعاد 12×20 متر و با زیربنای 330 مترمربع در 2 طبقه ساخته شده است. طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است. طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده و سایر قسمت‌ها یک طبقه است. ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و 2 پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود. این بنا در فاصله 100 متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است. وجود گورستان ساده‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد. در روستای ورکانه تنها یک مسجد و آن نیز در ضلع جنوبی روستا وجود دارد که بنای آن نوساز است و با مصالح جدید ساخته شده است. نمای ساختمان مسجد از آجر کار شده و وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی مسجد در اطراف آن قرار دارد. این مسجد به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده است و یک محراب کوچک با کاشی‌کاری اندکی در اطراف محراب در آن ساخته شده است. در هر کوچه این روستا که قدم می‌گذاری، فرش سنگی زیر پا، احساسی زیبا را در وجود انسان ایجاد می‌کند، تمام کوچه‌ها جدول‌کشی شده و مانند شهری زیبا به نظر می‌رسد و چراغ‌های روشنایی زیبایی که مناسب سنگفرش‌هاست کنار پیاده‌رو تعبیه شده است. این زیبایی وصف‌ناشدنی حاکم بر روستای ورکانه همدان در پی امضای تفاهم‌نامه میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایجاد شد و به دنبال آن زیباسازی روستای ورکانه در چند فاز انجام گرفت و حفظ معماری سنتی آن جلوه‌ای ویژه به خود گرفت. این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند، سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال 1315 در این دیار چشم به جهان گشود. روستای ورکانه همدان یکی از 6 روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد. بافت کالبدی روستای ورکانه همدان به خاطر ویژگی خاص فرهنگی، به عنوان میراثی ارزشمند از نیاکان به شمار می‌رود و حفظ و نگهداری آن را مورد تأکید قرار می‌دهد. این روستا منطقه‌ای است که قدم زدن در کوچه‌های آن عظمت قدرت و زیبایی آن انسان را مبهوت می‌کند و آن را زیباتر از شهر به عنوان نگین همدان معرفی می‌کند.

 

جاذبه‏‌های گردشگری روستای ورکانه:

جریان رودخانه‏های فصلی سیمین و ورکانه، جریان دایمی آب قنات روستا و چشمه‏سارهای آن به ویژه در بهار و تابستان، طراوت خاصی به روستا می‏بخشند.

باغات سترده گردو، زردآلو، انگور و سیب، جلوه ویژه‏ای به روستا بخشیده و زیبایی دلپذیری پدید آورده‏اند. کوه‏های اطراف روستا و دره‏های خان و جن، در فصول مختلف به ویژه در بهار که سرشار از طراوت و سرسبزی می‏شوند، مناظر زیبا و دلفریبی را ایجاد می‏کنند.

آثار تاریخی و مذهبی جالب توجهی در روستا وجود دارد که از میان آن‏ها می‏توان به ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی، اصطبل پرورش اسب با معماری خاص سنگی و قلعه مهری خانم که به شکل چلیپا ساخته شده و نیز معماری سنگی روستا اشاره کرد.آرامگاه امامزاده غیب در بین مردم روستا احترام و ارزش زیادی دارد.

موسیقی رایج در میان مردم روستای ورکانه شامل ترانه‏هایی با اشعار باباطاهر عریان و بایاتی‏های آذری با موسیقی عاشیقی است که در مراسم شادی و عروسی‏ها مورد استفاده قرار می‏گیرد. همچنین نوعی موسیقی محلی به نام سربازی و سه پا نیز در میان مردم روستا رواج دارد.

از انواع بازی‏های محلی روستا می‏توان به گردوبازی، قاپ‏بازی و الک و دولک اشاره کرد. این بازی‏ها صرفاً به منظور گذراندن اوقات فراغت نمی‏باشد، بلکه نوعی تمرین برای آماده سازی و رشد فکری و روحی جوانان نیز به شمار می آیند.

روستای ورکانه در مسیر کوچ طوایف قزل یوسف، یارم طاقلو و ورکانی قرار دارد که هر سال از اواسط آبان ماه کوچ بهاره دارند. این طوایف براساس سنت های گذشته و ماهیت معیشتی به دنبال مراتع تازه، کوه ها و دره های بسیاری را پشت سر گذاشته درمیان بندها اتراق می‌کنند و پس از پایان فصل اعتدال، به قشلاق باز می‌گردند.

چشم‌انداز کوچ در مسیر زیبای ییلاق و قشلاق عشایر و ایلات، پیرامون این روستا را به عنوان یکی از پایگاه های اصلی تماشای کوچ عشایری تبدیل کرده است.

غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه می‌باشد.

 

روستای ورکانه همدان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:51
0 نظر

رنسانس

رنسانس


یکی از نکات مهم در تاریخ هنر این است که همواره در طول تاریخ، تقابلی میان سبک کلاسیک و مدرسی با سبک‌های مخالف کلاسیک به چشم می‌خورد و پیوسته عصیان و مخالفت در برابر سنت‌های کلاسیک و تعلیمی وجود داشته است.

هر گاه ابداع، خلاقیت، نوآوری و رها شدن از سنت‌های تعلیمی و کلاسیک به اوج خود می‌رسید، دوباره بازگشت به سوی سنت‌های کلاسیک تکرار می‌شد و عده‌ای از هنرمندان جنبش‌ هنری را به سوی مولفه‌های تعلیمی و مدرسی معطوف می‌نمودند. همان طور که هر از گاهی، عصیان در برابر سبک تعلیمی و کلاسیک شکل می‌گرفت و پاره‌ای از سبک‌های هنری در مخالفت با چارچوب‌های کلاسیک به وجود می‌آمد.
از این رو، پس از رنسانس که بازگشت به عناصر و ویژگی‌های کلاسیک هنر رخ داد، بار دیگر در قرن شانزدهم، سبک‌هایی همچون منریسم، باروک و روکوکو از اصول کلاسیک عدول کردند و یا دوباره پس از جریانات هنری قرن شانزدهم و هفدهم، بار دیگر عده‌ای از هنرمندان طبل نو‌کلاسیک را کوبیدند و رمانتیسم و رئالیسم دگر باره از جنبش نو‌کلاسیک فراروی نمودند و به سوی در خدمت گرفتن عناصری جدید در هنر گام برداشتند. از دیدگاه هنرمندان رنسانس، هنر روم و یونان رشد یافته و ایده‌آل تلقی می‌گشت و با توجه به سبک‌های پیش از رنسانس همچون گوتیک، بازگشت به سوی هنر یونان و روم، در واقع بازگشت به سبک کلاسیک و مدرسه‌ای بود و به منزله نوعی رشد‌یافتگی و نوزایی تلقی می‌شد.
در واقع، چه در عرصه هنر و چه در عرصه فلسفه، یونان و روم به منزله آرمان و ایده‌آل قلمداد می‌شد و هنرمندان و فیلسوفان اولیه، هرچند به تدریج به سوی ابداع و خلاقیت پیش رفتند و از سنت‌های یونانی و رومی فاصله گرفتند، اما در آغاز جنبش رنسانس، خود را وفادار به سنت کلاسیک یونان و روم نشان می‌دادند؛ همان طور که در قرن هجدهم نیز وقتی که سبک باروک مطرح شد، هنرمندان نو‌کلاسیک در مخالفت با سبک باروک، بار دیگر به سوی مولفه‌های کلاسیک گرایش پیدا نمودند.

همانطور که بیان شد، در بسیاری از دوره‌های تاریخ هنر، هر از گاهی، آن گاه که از اصول کلاسیک و مدرسی عدول می‌شد، عده‌ای از هنرمندان در برابر جریانات انحرافی و یا التقاطی برخاسته و سبک کلاسیک را مطرح می‌نمودند.
هنرمندان دوره رنسانس در عرصه نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری، به دو دوره رنسانس آغازین یا اولیه و رنسانس پیشرفته یا مترقی تقسیم می‌شوند. دوره آغازین رنسانس به ابتدای قرن چهاردهم تا دهه دوم قرن پانزده تعلق دارد (‌١٤٢٠ – ‌١٣٠٠) و دوره دوم رنسانس متعلق به قرن چهاردهم تا پایان این قرن یعنی در سال‌های ‌١٥٠٠ – ‌١٤٢٠ می‌باشد.

معماری دوره رنسانس

با وجود اختلافی که در مورد تعیین زمان دقیق آغاز رنسانس وجوددارد، اما در تاریخ هنر بدیهی است که تحولات در عرصه ادبیات و هنر یک تا دو قرن پیشاز رنسانس صنعتی و علمی رخ داده و تحولات چشمگیری در این عرصه به وقوع پیوسته است؛به طوری که رنسانس یا تولد دوباره در هنر پیش از صنعت و فلسفه به وقوع پیوستهاست.

با وجود این‌که در تاریخ هنر، آغاز رنسانس به اموری همچون سال فتح قسطنطنیه در سال 1453 به وسیله سلطان محمد فاتح و تشکیل حکومت عثمانی به جای دولت بیزانس، یاپایان یافتن بیماری طاعون و اموری از این قبیل نسبت داده شده است؛ اما در نزد مورخان هنر این امر یقینی است که رنسانس هنری از ایتالیا آغاز شده، بدین ترتیب کههنرمندان ایتالیایی بر خلاف دیگر کشورهای اروپایی حاضر نشده بودند به سبک گوتیک درمعماری تن دهند و حتی این مفهوم را به صورت طعن و استهزا برای این سبک به کارمی‌‌بردند و علیه سبک گوتیک عصیان نموده و به سوی سبک جدید حرکت کردندعده‌ای از معماران دوره رنسانس مانند برونلسکی (1) که در معماری دوره رنسانس تأثیرگذار بود و به عنوان پدر و بنیان‌گذار معماری رنسانس تلقی می‌شد؛.معماری رنسانس به معماری اروپا درسده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی (دورهٔ رنسانس) اطلاق می‌شود که از مشخصه‌های آن، نوزایی عناصر فرهنگی روم و یونان باستان بود دوره‌های زمانی معماری رنسانس آغازین ۱۲۰۰-۱۴۰۰ م -معماری رنسانس میانی ۱۴۰۰-۱۵۰۰ م معماری رنسانس پیشرفته ۱۵۰۰-۱۶۰۰ م هنر مند رنسانس ساحری است که طبیعت مادی را می شناسد و به آن عمل می کند در واقع در دوره رنسانس تطبیق معماری با انسان و طبیعت ، به اتکا یا به وسیله دانش ریاضی و تعبیر هایش دوباره مطرح می شود و تمام خصیصه های که یک مبحث زنده را به تدریج دارا شد تا جایی که تناسبات و اندازه ها فضای معماری تابع یک هارمونی کیهانی شدند. در واقع همانطور که لئوناردو داوینچی در رساله خود می نویسد:برای آنکه نگار گری شایسته آفرینش باشد و مبدا هنر و علم گردد می باید جهانی شود. » که بعدها در قرن نوزدهم بر اساس این گفته انقلاب بزرگی در هنر و معماری پیشآمد .اما آنچه را که می توان در باره معماری رنسانس ایتالیا و اروپا ذکر کرد را به صورت مختصر در متن زیر می توان یافت:

گونه های پر شمار تجربه های معماری سده میانی از دیدگاه معماران رنسانس نکته ای منفی بودو باید جای به شیوه واحدی در آفرینش معماری می داد و باید معطوف به ضابطه ها ومنظومه هاای معمارانه تازه ای می شد که در این دوران جهانی تلقی میشد در این دوران کمک گرفتن از هندسه به عنوان وسیلهای که در روان تر کردن ترکیبهای حجمی فرعی کاربرد فراوان داشت و به طراح کمک می کرد که به کمک اندازه هایی که از پیش درارتباط و در تناسب بایکدیگر سنجیده می شوند در تعیین عناصر فرعی معماری بامشکل روبرو نگردند.و گذری داشته باشند از فضای آکنده از گونه گونی تجربی به فضایی که در آن حساب و نظم در آفرینش معماری حاکم است، که از طریق استدلالی کردن وو عقلانی کردن معمار ی صورت می گرفت و همچنین از روش آفرینش و اجرای واحدهای معماری خاص سده میانه به روشی نوین روی آوردن و در پی آوردهای روابط اجتماعی و حرفه ای معماران بسیار دارای اهمیت بود . معماری رنسانس ایتالیا ، دارای بیانی ویژه است و از ابزاری نو و بس مهم برای مفاهیم خود بهره می برد که مهمترین آن را می توان شکل واقعی دادن به اندیشه فضایی که دارای خصیصه پرسپکتیوی است ،دانست با توجه به مسائل بالا درمعماری رنسانس پنج نوع فرآورده معماری پدیدآمد که می توان به صورت مختصر چنین ذکر کرد بناهایی که در طول بررسی معمول بیشتر مورد توجه قرار می گیرنند مانند کلیساها، نمازخانه ها و مقابر دستورها و قواعد تنظیم و تدوین فضای معماری در این رده ساختمانها ، همه جا به گونه ای آزاد از سنت های موجود و نه در پیروی صرف از آنچه معماران پر توان شکل داده وبه کار برده اند می نمایند همه جا چنین عنوان می شود که فضای معماری در دوران رنسانس ایتالیا، به دست معماران ، به شکل موجودیتی در آمد که ، در درونش ، طراحی معماری ، برنامه ریزی دیدی یا بصری می شد. که تازگی این امر در شکل اجرایی آن بود که بعدها دورنمایی پرسپکتیویه به آن افزوده شد که معماران متناسب با توان نظری خویش ، از آن بهره می گرفتند در این دوران معماران چه در داخل و چه در خارج بنا به دنبال یک وحدت شکلی بودند که در گذر زمان از فضای درونی به بیرون بنا و در باز شناسی روحیه ای که درون بنا را هویت و شخصیت بخشیده و در تطبیق شکلی و معنوی ونمادین آن با روحیه ای از حجم بنا قابل درک تواند بود که چگونگی شکل پوسته میانیاین دو ، نقشی اساسی دارد که می تواند نقطه حرکت طراحی معماران این دوره محسوب گردداز ویژگی‌های سبک معماری در عصر رنسانس آغازین، می‌توان به مولفه‌های ذیل اشاره نمود احیای معماری روم و یونان و احیای معماری پانتئون و پارتنون. معماران از ساخت بنای کلیسا به سوی ساخت ساختمان‌ها شهری و غیر مذهبی یا کاخ‌ها و استفاده از نماسازی و رده‌گیری تزیینی در دیوارهای ساختمان‌ها و ساختن خانه‌های ییلاقی به پیروی از روم باستان تغییر موضع دادند. الگوهای معماری رنسانس معماری رنسانس در اصل تابع یک ساختار آشکارا فردگرا و صریح، متشکل ازچند فرم هندسی کاملا" مشخص است. شکل های دایره، مربع و مستطیل طرح کلی نقشه کف ساختمان، و احجام کره، نیمکره، مکعب، مکعب مستطیل و استوانه حجم کلی ساختمان را شکل می دهند. در رنسانس این فرم های اصلی با نقشمایه های کلاسیک باستان ترکیب شد. ستون های چهارگوش توکار، سرستون های مأخذ از شیوه های مختلف، نقشمایه های نصرت وتالارهای گنبدی و ... همگی ارجاعاتی به معماری کلاسیک رومی داشتند. رنسانس نه تنهاجلوه صوری روم کلاسیک بلکه سبک زندگی آن دوره را هم اخذ کرد. فرم بلوک های ساختمانی با جلوه خیره کننده بناهای باستانی در نقشه کف و دارای ظاهری خشن و برجسته با حالتی دفاعی و تهاجمی بود. منابع مالی تقریبا" پایان ناپذیر آنان بنیانی برای ساخت کلیساهایی بود که ابعاد و زمان ساخت آنها واقعا" غیرقابل پیش بینی بود. معمولا" کاربه قدر کافی برای چندین نسل معماران فراهم بود و غالبا" تداوم یک پروژه ساختمانی از پدر به پسر منتقل می شد. ویژگی شاخص کلیساهای رنسانس از یک سو نماهای پیشین مجلل واز سوی دیگر، گنبد بود که فرم آرمانی آن در پانتئون تجلی یافت. در نهایت گنبد بودکه ابداع و شهرت معماری را تضمین کرد. در هیچ دوره ای از تاریخ، آن گونه که در رنسانس ایتالیا مشهود است دنیای باستان چنین فراگیر و گسترده به خدمت گرفته نشد و معیارهای زندگی را چنین متحول نساخت یکی از ویژگی های معماری این دوره استفاده از عناصر افقی مانند طره یا هره چینی و سنتوری ها و هره های افقی برای تاکید خطوط افقی بر خلاف معماری گوتیک بود . و استفاده از طاق نماها از خصوصیات بارز معماری این دوره تعدادی از معماران مشهور دوره رنسانس :

-آلبرتی :از کارهای مشهور او کلیسای سن آندئا -سن فرانچسکو و ویلای روچلای است .او 20 الی 30 اثر مشهور دارد که یکی دیگر از آثار او کلیسای سانتانوولا می باشد.
-فیلیپو برونلسکی :اولین ساختمان مربوط به رنسانس را ساخته و حرفه اصلی او طلاسازی است. ولی قشنگترین گنبد دوره رنسانس را درست کرده که دومین گنبد بزرگ دنیاست .(گنبد بزرگ کلیسای کاتدرال یا جامع فلورانس که خود کلیسا مال دوره گوتیک است ولی گنبد آن در دوره رنسانس ساخته می شود و اولین سازه رنسانس است .اسم این کلیسا سانتا ماریادلافیوره است که الگو و نماد شهر فلورانس است که گنبدی 8ضلعی به رنگ سفید و آجری است .خود گنبد آجری است و زه های آن سفید رنگ است .دهانه ی این گنبد 42 متر است که بعد از پانتئون که 43 متری است بزرگترین گنبد ساخته شده در جهان بود )از کارهای دیگر برونلسکی ساخت بیمارستان برای کودکان یتیم است و همینطور ساخت نمازخانه ای به نام پاتزی این 3 مورد از بهترین کارهای برونلسکی است .کارهای او کاملا شبیه کارهای روم و یونان است و در کارهای او طاق و قوسهای زیادی وجود دارد او در ساخت کلیسا از سنتوری بزرگ و یک قوس بزرگ در ورودی استفاده می کند.

-کارلو مادرنو :کلیسایی به نام سانتا سوزانا را طراحی می کند در این کلیسا و کلیسای سانتا نوولا ما ترکیبی ریاضی داریم به نام تناسب طلایی .همان تناسب طلایی یونان باستاناثر دیگر کارلو مادرنو گنبد کلیسای سن پیتر است که پاپ در آنجا ست این کلیسا که در واتیکان قرار دارد شکل صلیبی داشته و در آتش سوزی از بین می رود و در قرن 15 دوباره ساخته می شود.گنبد این کلیسا را کارلو مادرنو شروع کرد ولی نتوانست ادامه دهد.

-دوناتو برامانته :یک کاخ به نام فارنزه ساخته که آن را به اتمام نتوانست برساند و میکل آنژ آن را تمام کرد و یک ساختمان دارد با نماد پیشرفت به نام تمپیتو که گنبدی پایه دار است و زیر آن ستون وجود دارد. گنبد تمپیتو الگوی ساخت کلیسای سن پیتر می شود .
-میکل آنژ: از کارهای او طرح اصلی سن پیتر و میدان کامپید ولیو (کاپیتل )در واتیکان است و تمام مجسمه ها ی جلوی سن پیتر و میدان کاپیتل کار میکل آنژ است .
-رافائل :او بیشتر نقاش و مجسمه ساز است تا معمار .یعنی بیشتر کارهای نقاشی و مجسمه سازی می کرده .

-لئوناردو داوینچی: مثل میکل آنژ از نابغه های این دوران است .رنسانس یک هنر واقعی و رئالیستی است .و دوران ظهور نوابعی که قبلا وجود نداشته .داوینچی نمونه یک نابعه است معمار-شهرساز-نقاش-مجسمه ساز-طبیب -ریاضی دان -مخترع –منجم .او اولین طرح شهرسازی برای هدایت آب و فاضلاب را داد و بهترین نقاشیها و مجسمه سازی ها کار اوست .اولین دوچرخه را ساخته .
-آنتونیو داسانگولا و جولیانو داسانگولا: ساختمانی به نام کاخ مدیچی ریکاردی می سازند برای یک خانواده ثروتمند در فلورانس به نام مدیچی که بازرگان هستند و به هنر علاقه دارند . داسانگولاها برای آنها یک ویلای بزرگ می سازند که در واقع یک کاخ است .ویلاسازی در دوره رنسانس شروع می شود و چون ویلاها بزرگ هستند به کاخ معروف می شوند.

 

منابع - اشنایی با معماری جهان /محمد ابراهیم زارعی

-شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب /دکتر محمد منصور فلامکی

-چگونه به معماری بنگریم /پرفسور برونوزوی ترجمه دکتر فریده گرمان

 

رنسانس
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:50
0 نظر

ورود شورای شهر تهران به برنامه گودبرداری

این لایحه پس از آن به صورت جدی وارد دستور شورای اسلامی شهر تهران شد که تعدد ریزشهای خانه های مسکونی شهروندان مجاور زمینهای گودبرداری شده و فوت شهروندان تهرانی زنگ خطر جدی را به صدا درآورد.

سرانجام پس از کش و قوسهای فراوان و بررسی پیشنهادهای مختلف، شورای اسلامی شهر تهران برای صیانت از جان و مال شهروندان تهرانی با تبیین وظایف شهرداریهای مناطق و نواحی شهر تهران، لایحه ارتقای ایمنی تخریب و گودبرداری‌های ساختمانی را به تصویب رساند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محلات شهر تهران"پامنیوز" ، لایحه ارتقای ایمنی تخریب و گودبرداری‌های ساختمانی پس از 2.5 ساعت بحث و بررسی، با اعمال تغییرات مختصری در جلسه صبح سه شنبه شورای اسلامی شهر تهران به تصویب رسید تا برای حفظ جان و مال شهروندان تهرانی در برابر گودبرداریهای غیراصولی سازندگان تهران تدبیری اندیشیده شود.

این لایحه پس از آن به صورت جدی وارد دستور شورای اسلامی شهر تهران شد که تعدد ریزشهای خانه های مسکونی شهروندان مجاور زمینهای گودبرداری شده و بخصوص فوت شهروندان تهرانی در روزهای گذشته زنگ خطر جدی را به صدا درآورد و باعث شد تا افکار عمومی چشم به نمایندگان خود در شورای شهر بدوزد.

بر اساس این گزارش، در جریان پانصد و نوزدهمین جلسه علنی شورای شهر تهران ادامه بررسی لایحه ناظر بر ضوابط گودبرداری در دستور کار قرار گرفت که طی آن وظایف صاحب کار، مهندسان (طراح سازنده، ناظر و ...)، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران و نیز شهرداری تهران تعیین شد.

مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران در جریان بررسی این لایحه با بیان اینکه برابر قوانین موجود، تکالیف دستگاه‌های مرتبط به دقت مشخص شده است، گفت: شورای شهر در قالب این لایحه تنها توصیه و تاکیدهایی را برای اجرای بهتر نظامهای مهندسی پیش‌بینی کرده است.

وی با تاکید بر اینکه شهرداری تهران هم در جریان گودبرداری‌ها مسوولیت دارد، یادآور شد: نقشه سازه نگهبان جزو نقشه‌هایی است که مهندس ناظر باید به شهرداری ارائه کند و شهرداری اگر تخلفی در نحوه اجرای این نقشه صورت گرفت، آن را به شورای اسلامی و سازمان نظام مهندسی اطلاع دهد؛ ضمن اینکه گودبرداری یاد شده باید با طی مسیر قانونی، متوقف شود.

اعضای شورای شهر تهران مسوولیت برپایی جلسه‌ای با حضور مهندسان، مالک و نماینده فنی شهرداری تهران، قبل از تخریب و گودبرداری را نیز به لایحه اضافه کرده‌اند تا به این ترتیب کل عملیات اجرایی در این مرحله توسط دستگاه‌ها و افراد مسوول، مرور و کنترل شود.

علاوه بر این با نظر اعضای شورای شهر تهران تأکید شد که شهرداری تهران نسبت به پر کردن گودهای متروکه و رها شده که خطر جدی برای ریزش واحدهای مسکونی همجوار یا معابر شهری دارند با کسب اجازه از دستگاه قضایی اقدام کند و هزینه این کار را روی فیش عوارض ساختمان دریافت کند.

همچنین  شهرداری تهران مکلف شد که در زمان صدور پروانه ساختمانی برای اخذ پوشش بیمه‌ای همجواریها و اشخاص ثالث، به صاحب کار توصیه موکد کند، هر چند که تعیین پوشش بیمه‌ای رافع مسوولیت‌های ذاتی اشخاص بویژه در امور کیفری و انتظامی نخواهد بود.

از سوی دیگر شهرداری تهران موظف شد که دستور نقشه، مشخصات املاک مجاور و دیگر موارد ضروری را به صاحب کار ساخت و ساز ارائه کند. البته مسوولیت بررسی صحت اطلاعات بر عهده مهندسان ناظر و مسوول پروژه است.

در بخش دیگر این لایحه در خصوص وظایف شهرداری تهران تاکید شده است که شهرداری باید از تخریب و گودبرداری‌هایی که برابر مقررات نسبت به نصب علائم و تابلوی مشخصات عملیاتی اقدام نکرده‌اند، جلوگیری کنند.

همچنین در صورت احراز تخلف و دریافت گزارشی از سوی وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی استان تهران و یا مهندس ناظر، شهرداری ناحیه موظف است که از ادامه عملیات جاری جلوگیری و صاحب کار و سازنده را به ایمن‌سازی ملزم کند.

ورود شورای شهر تهران به برنامه گ
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:49
0 نظر

ورودی ساختمان

مقدمه

ورودی فضایی است که قسمت خارج منزل را از فضای داخل آن جدا می سازد و نیز فضایی که فضاهای مختلف خانه را به یکدیگر مرتبط می نماید.سطح ورودی باید متناسب با سطح خانه و افراد ساکن آن طراحی گردد. در زمان قدیم ورودی را که به نام هشتی نامیده می شد در خانه های مسکونی منظور می نمودند. در حال حاضر ورودی را به عنوان جدا کننده ی قسمت بیرونی خانه از قسمت اندرونی استفاده می نمایند تا با ورود مهمان تمامی فضاها مورد توجه و جلب نظر قرار نگیرد.

ورودی مفصل فضای بیرون و درون است. از آنجا که در معماری ایران ارتباط بین دو فضا بلاواسطه نیست ، چندین فضای دیگر بر اساس سلسله مراتب معینی به کمک آمده و تشکیلات ورودی را شکل می دهند. این تشکیلات و سازمان فضایی گاه بین دو فضای باز ، دو فضای بسته و یا نیمه باز و بسته شکل می گیرد.

در بسیاری موارد یک اثر معماری سازمان فضایی و برنامه ای را که قصد تعریف آن را دارد در ورودی به عنوان پیش در آمد به نمایش می گذارد.

دو فضای معماری مثل خانه و گذر ، کمتر بلافاصله در مجاورت یکدیگر قرار می گیرند. بلکه عموما از طریق چهار سر ، صحه ، دربند و هشتی با هم ارتباط پیدا می کنند. (صحه گشودگی فضایی است که معمولا ورودی چند واحد مسکونی به آن گشوده می شود

عناصری که در ترکیب با یکدیگر تشکیلات ورودی را شکل می دهند به ترتیب وظیفه ی دعوت ، توزیع و هدایت را به عهده دارند.

 

خواص ورودی :

1-فضای دعوت کننده:

این فضا خود ترکیبی از عناصر و فضاهایی است که نقش دعوت کنندگی و هدایت به سمت بنا را داشته شامل جلو خان ، پیش خان ، سکو ، درگاه و حتی حد لبه ی بنا با محیط و آسمان را شامل می شود.

 

2-فضای توزیع کننده:

 

فضایی که پس از دعوت ، نقش تقسیم و توزیع را به فضاهای دیگر دارد و به شکل های گوناگون چون هشتی و نیم هشت و جز آن در بناها دیده می شود.

 

3-فضای هدایت کننده:

این فضا ها در شکل سر پوشیده ، دالان ها و رواق ها ظاهر می شود و وظیفه ی هدایت از مکانی به مکان دیگر را دارد. سه فضای فوق تنظیم کننده ی حرکت انسان از محیط بیرون به درون و بالعکس است.

 

هدف از پیش بینی قسمت ورودی چیست؟

1-ورودی از ورود گرد و غبار ، سرما و گرما و سر و صدا از فضای خارج خانه به داخل جلوگیری می کند.

2-در قسمت ورودی می توان وسایلی از قبیل بالا پوش ، چتر و کفش را قرار داد.

3-قسمت ورودی می تواند برای ملاقات های کوتاه مورد استفاده قرار گیرد.

4-در قسمت ورودی می توان میز تلفن ، نامه نگاری ، و حتی مطالعه ی کوتاه مدت هم در نظر گرفت.

5-جلوگیری از دید یکباره فضاهای خصوصی تر.

 

 الف) ابعاد ورودی :

ابعاد ورودی بستگی به عملکرد های مختلفی که می خواهیم در آن صورت پذیرد دارد ، پس با توجه به مسائل زیر می توان ابعاد ورودی را تعیین نمود.

1-اگر در قسمت ورودی استقبال از میهمان صورت پذیرد ، لازم است فضا به اندازه ی کافی برای پوشیدن و در آوردن بالا پوش و از پا در آوردن کفش ها و هم چنین آماده نمودن میهمان جهت داخل شدن به اتاق پذیرایی را در نظر گرفت.

 

2-ممکن است ورودی دارای رخت آویز و یا اینکه به صورت کاملتری از قفسه با در و یا به صورت باز باشد. اشکال رخت آویز باز این است که همیشه پالتو و لباس های دیگر در دید قرار می گیرند. قسمت ورودی طوری باید طراحی گردد که بتوان آمد و رفت را کنترل نمود.

 

3-چنانچه دو نفر بخواهند در قسمت ورودی پالتو بپوشند ، عرض ورودی نباید کمتر از 150 سانتیمتر در نظر گرفته شود.

4-اگر یک نفر کفش بپوشد ودیگری عبور نماید عرض ورودی باید 150 سانتیمتر یا بیشتر طراحی گردد.

5-اگر دو نفر با هم راه بروند و یا ایستاده اند عرض ورودی لازم است 130 سانتی متر کمتر نباشد.

 

ورودی ها را به طور متعارف می توان در دسته های زیر طبقه بندی کرد:

*هم تراز با سطح دیوار

*پیش آمده

*عقب نشسته

ورودی های هم تراز با سطح دیوار تداوم سطح دیوار را حفظ می کنند و در صورت تمایل طراح می توانند تعمدا نا معلوم و گم طراحی شوند.

ورودی های پیش آمده عملکرد خود را در مسیر رسیدن به بنا اعلام می دارند و حفاظی در بالای سر ایجاد می کنند.

ورودی های عقب نشسته نیز حفاظ به وجود می آورند و بخشی از فضای خارج را در قلمرو بنا جای می دهند.

در هر یک از انواع ورودی ، فرم ورودی می تواند شبیه فرم فضایی که انسان به آن وارد می شود باشد و یک تجسم قبلی از آن به وجود آورد و یا با فرم فضا در تضاد باشد تا حدودی ورودی را تقویت نماید و بر هویت آن به عنوان ورودی تاکید ورزد.

 

1-در مورد مکان آن یک ورودی می تواند در مرکز سطح جلوی بنا قرار بگیرد.

2-یا اینکه در مرکز خارج شود و در خودش حالت تقارن موضعی ایجاد کند.

3-ارتباط مکان ورودی با فضایی که انسان به آن وارد می شود عامل تعیین کننده ی شکل مسیر و نوع فعالیت های درون فضا خواهد بود.

معرفی یک ورودی از نظر بصری به طریق زیر می تواند قوی تر شود:

*ایجاد باز شو به حالتی کوتاه تر ، عریض تر یا باریک تر از آنچه که انتظار می رود.

*ایجاد ورودی به صورت پر عمق یا دور زننده و غیر مستقیم.

*تفکیک باز شو به وسیله ی افزایش تزئینات یا یا عناصر تزئینی.

داخل شدن به یک بنا یا به اتاقی در یک بنا و یا به محدوده ی تعریف شده ای از فضای خارج متضمن عمل عبور از سطحی عمودی است که یک فضا را از فضای دیگر متمایز و "اینجا" را از "آنجا" جدا می کند.

از آنجا که عمل ورود لزوما عمل رسوخ در یک سطح عمودی است به جای اینکه به وسیله ی ایجاد سوراخی در یک دیوار انجام پذیرد می تواند به طرق ظریف تری عملی گردد.

عمل ورود می تواند گذر از درون سطحی باشد که نه به صورت واقعی بلکه به طور ضمنی به وسیله ی دو ستون یا یک تیر در بالای سر به وجود آمده است.

در حالات ظریف تر هنگامی که تداوم بصری و فضایی بین دو فضا مورد نظر باشد یک اختلاف سطح می تواند عمل گذرا از یک فضا به فضای دیگر باشد.

در حالت عادی هنگامی که از دیوار برای تعریف و بستن یک فضا یا مجموعه ای از فضا ها استفاده می شود ، ورودی با ایجاد یک بازشو در سطح دیوار به وجود می آید. در هر حال فرم باز شو از یک سوراخ ساده در دیواری گرفته تا مدخلی کار شده و دقیق و تفکیک شده می تواند تغییر کند.

صرف نظر از شکل دیوار کشی و فرم فضایی که به آن وارد می شویم سطحی که عمود بر مسیر رسیدن است (خواه واقعی باشد یا ضمنی) ورودی را بهتر معرفی می کند.

 

 

ب) وسایلی که می توان در قسمت ورودی قرار داد:

1-جا لباسی (رخت آویز) در انواع مختلف 2)میز تلفن 3)جا کفشی 4)آئینه 5)جا چتری 6)شوفاژ

 

پ)روشنایی قسمت ورودی :

قسمت ورودی می تواند بدون نور مستقیم طراحی گردد و جهت روشنایی آن از نور مصنوعی استفاده نمود. انتخاب نور حتی الامکان بهتر است به صورتی پیش بینی شود که هنگاه ورود به چشم نتابیده و فضا را بزرگتر جلوه نماید.

 

ت) مصالح قسمت ورودی :

مصالح قسمت ورودی را باید از مصالح مقاوم و قابل نظافت انتخاب نمود مصالحی که گرد و غبار را به خود جذب می نماید و قابل نظافت نمی باشد مناسب این قسمت نخواهد بود.

به علت کوچک بودن فضای ورودی بهتر است رنگ این قسمت را از رنگ های روشن و زنده انتخاب نمود ، رنگ هایی تیره فضا را کوچک و خفه جلوه می دهند.

 

به طور خلاصه می توان نوشت :

1-سقف ورودی ها و راهرو ها را چنانچه خیلی بلند  باشد می توان به وسیله ی سقف کاذب کوتاه تر جلوه داد.

2-نور چراغها بهتر است به پایین بتابد و چراغها از سقف آویزان شوند.

3-سقف ورودی و راهرو را می توان با رنگ های روشن بلند تر جلوه داد (البته در صورتی که خیلی کوتاه باشند) برای این منظور لازم است دیوار ها را تیره و سقف را روشن انتخاب نمود. همچنین از مصالح خط دار عمودی جهت دیوار استفاده گردد.

 

4-ورودی های کوچک را می توان با رنگ های روشن وآئینه های بزرگ تمام قد و همچنین مصالح شفاف شیشه ای انتخاب نمود تا بزرگتر جلوه نمایند.

 

ورودی ساختمان های مسکونی :

نحوه ی دسترسی به بنا بخش مهمی از طرح را تشکیل می دهد. ورودی خانه اولین جایی است که ساکنان خانه و میهمانان با آن مواجه می شوند و تحت تاثیر آن قرار می گیرند. ورودی خانه باید زیبا ، جذاب ، دعوت کننده و خوانا باشد تا در اولین لحظه تاثیر خوشایندی بر وارد شونده داشته باشد. همچنین معرف ارزش های کل خانواده و ساکنان آن می باشد.

اولین چیزی که در یک ساختمان به چشم می خورد ورودیی ساختمان است که اغلب مواقع با نمای ساختمان یکپارچه می باشد اما ساختمان ها و مجتمع های تجاری می توانند ورودی را به صورت خاص و جذاب تعریف نمایند تا شهروندان به سمت این مراکز کشیده شوند.

استفاده از فرم های متضاد با معماری محل ، همچنین کاربرد پرسپکتیو در حجم ورودی و ایجاد شکست هایی برای پر و خالی کردن حجم دعوی از گزینه هایی است که می توان در طراحی ورودی این گونه ساختمان مد نظر قرار داد.

هر چند نیازی به گفتن نیست ولی گاهی فراموش می شود که ورودی های اصلی در هنگام ورود به آسانی مشاهده شود. در صورت وجود چند در مجاور یکدیگر (برای مثال در اتاق نشیمن) ورودی اصلی بایستی به آسانی قابل تشخیص باشد.

 

فرض کنید که برای یک شام قصد دارید یک رستوران خوب و جدید را امتحان کنید، اگر شرایط از لحاظ قیمت و نوع غذاها یکسان باشد تا چه حد نمای ورودی آن رستوران‌ها در تصمیم‌گیری شما موثر است؟

هرچقدر هم فضای درون یک ساختمان زیبا و دوست‌داشتنی باشد اما یک ورودی نامناسب و ناهماهنگ از علاقه شما به آن فضا می‌کاهد و برعکس، چنانچه هنگام وارد شدن به یک فضا حس خوبی داشته باشید تاثیر بسیار مثبتی روی دید شما نسبت به کل فضا خواهد داشت.

 

 

ورودی یعنی معرفی

به‌طور معمول همه ما برخوردهای اول‌مان را خوب به‌خاطر داریم، از جمله برخورد با دوستان‌مان برای نخستین‌بار، روز اول کلاس‌هایی که رفته‌ایم و لحظه ورودمان به فضاهای مختلف. ورودی یک ساختمان هم حکم نخستین برخورد با دوستان‌مان را دارد زیرا معمولا یک فضا را با ورودی‌اش به‌خاطر می‌آوریم. بنابراین چنانچه قصد طراحی ورودی فضایی را دارید یا می‌خواهید آن را بهبود ببخشید، بهتر است حتما به چند مورد توجه داشته باشید:

چرا پله مهم است؟

از آنجایی که ورودی عنصری برای ایجاد تمایز بین محیط درون و بیرون به شمار می‌رود، به نوبه‌خود باید خاص و متمایز از سایر قسمت‌های ساختمان باشد. این تمایز می‌تواند با اختلاف رنگ، سطح، بافت و… ایجاد شود. با افزودن یک قوس به بالای سردرها می‌توانیم ورودی را متمایز کنیم. هر چه این قوس بلندتر باشد به فضا شکوه و جلال می‌بخشد و هر چه کوتاه‌تر باشد صمیمانه و دوستانه‌تر است. بهترین عنصر برای ایجاد تمایز، پله است. پله‌ها به‌علت ایجاد اختلاف سطح میان فضای بیرون و درون از ورود مستقیم به فضا جلوگیری کرده و باعث حفظ بهداشت محیط می‌شوند. نکته مهم در مورد پله‌ها این است که زاویه دید ایجاد می‌کنند و نگاه را از پایین به بالا می‌برند گویی که از یک فضای تحتانی وارد یک فضای فوقانی می‌شوید از این‌رو استفاده از پله در ورودی‌ها گزینه مناسبی است که اگر با تقعر نیز همراه شود، دعوت‌کنندگی ورودی را چند برابر می‌کند.

خاص باشید و محفوظ

در اکثر ساختمان‌ها علاوه بر ورودی اصلی یک ورودی داخلی نیز وجود دارد که نقش تقسیم‌کننده فضای داخلی را ایفا می‌کند.

در این قسمت از فضای داخلی است که مسئله حجاب مطرح می‌شود. این قسمت باید به‌گونه‌ای طراحی شود که حریم خصوصی ساکنان را حفظ کند.

علاوه بر این‌که ورودی باید هماهنگ با کل ساختمان بوده و از قوانین آن تبعیت کند، به نوبه‌خود نقطه تاکیدی در نمای ساختمان به شمار می‌رود.

محور تقارن بودن یک ورودی یا قرار دادن آن در کنج ساختمان حالت تاکیدی دارد. محور اصلی، مهم‌ترین جایی است که چشم به آن توجه می‌کند به همین علت است که در معماری ایران از اعداد فرد استفاده می‌شود، مانند تعداد قوس‌ها که فرد بوده و قوس میانی بلندترین آن‌هاست و تاکید روی آن است.

ورودی ساختمان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:47
0 نظر

بدست آوردن سازه های فلزی

برای بدست آوردن سازه های فلزی شما وزن یک متر مربع سقف رو حساب کنید و با 50 کیلوگرم بر متر مربع اضافه کنید(50 کیلو بخاطر وزن تیر های فلزی هست) بعد اون رو در مساحت سازه ضرب کنید بار خطی دیوار جانبی (وزن نصف دیوار طبقه ی پایین+ وزن نصف دیوار طبقه ی بالا) در طول دیوار موجود ضرب کنید
یکبار هم وزن بار زنده(مسکونی 200 کیلو هست ولی ضریب شرکت در سازه 20 درصد هیت که میشه 0.2*200=40 کیلوگرم بر متر مربع) ضربدر مساحت سازه
یکبار هم بار پارتیشن رو حساب کن(نصب پارتیشن بالا +نصف پارتیشن پایین)

بدست آوردن سازه های فلزی
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:46
0 نظر

وزن کلی هر مترمربع زیربنا برای اسکلت بتنی

وزن کلی هر مترمربع زیربنا برای اسکلت بتنی را می توان حدود1.5 الی 1.7 تن و اسکلت فلزی1 الی 1.2 تن درنظر گرفت.

بر اساس تجربیات طراحی بنده از سال 77 تا کنون که هر 3 نسل استاندارد 2800 را تجربه کرده ام، وزن موثر در بارگذاری زلزله برای ساختمانهای مسکونی با احتساب 20% بار زنده در محدوده‌های زیر واقع است: 
برای سازه‌های بتن آرمه: حدود 1150 الی 1250 کیلوگرم بر متر مربع، بدون احتساب وزن فونداسیون، حجم بتن مصرفی در کل سازه (با فونداسیون) بین 0.25 الی 0.30 متر مکعب در هر متر مربع، وزن آرماتور مصرفی بین 45 الی 55 کیلوگرم در هر متر مربع(با فونداسیون) ، این مقادیر با وجود یا عدم وجود دیوار برشی و بسته به نوع تحلیل و دقت در طراحی و بهینه کردن طرح تغییر می‌نماید. 
برای سازه‌های فولادی: حدود 750 الی 900 کیلوگرم بر متر مربع، بدون احتساب وزن فونداسیون، حجم بتن مصرفی در کل سازه (با فونداسیون) بین 0.1 الی 0.15 متر مکعب در هر متر مربع، وزن آهن آلات مصرفی بین 60 الی 80 کیلوگرم در هر متر مربع (با فونداسیون)، بسته به سیستم سازه‌ای مقادیر فوق متغیر است، همچنین نوع پوشش سقف نیز در وزن آهن آلات مصرفی و حجم بتن بسیار تاثیرگذار است. 
در سازه‌های با تعداد طبقات کم، (بین 1 الی 3 طبقه) میزان مصرف بتن و فولاد به ازای هر متر مربع زیربنای کل سازه به شدت افزایش می‌یابد (گاهاً به 2 برابر مقادیر فوق نیز می‌رسد) ولی عموماً در سازه‌های با ارتفاع متوسط (بین 5 تا 8 طبقه) مقادیر ارائه شده در فوق صدق می‌کند. 
مبنای محاسبات فوق نیز بر اساس وزن موثر در زلزله (برای محاسبه وزن هر متر مربع سازه) و همچنین لیستوفرهای اجرائی برای سازه‌های بتنی و فولادی می‌باشد. 
جنس دیوارها بلوک سفالی مجوف (با وزن مخصوص 850 کیلوگرم بر متر مکعب) و نمای آجری یا سنگی به ضخامت 5 الی 3 سانتیمتر می‌باشد، ارتفاع طبقات نیز در حد متعارف 3.20 متر 
افزایش وزن عناصر غیر سازه‌ای (مانند وزن کفها و دیوارها) شدیداً در غیر اقتصادی شدن طرح و افزایش وزن آهن آلات مصرفی و بتن تاثیر گذار است. لذا هرچقدر که بتوان در سبک سازی عناصر غیر سازه‌ای کوشید نتیجه بهتر و اقتصادی تری حاصل خواهد گردید. 
در حال حاضر برای یک سازه زیرزمینی (بازارچه زیر زمینی) که در زیر خیابان اصلی بوده و با ارتفاع حدود 7 متر بر اساس آئین نامه‌های پل طراحی شده است، وزن آهن آلات مصرفی حدود 180 کیلوگرم بر هر متر مربع حاصل گردیده است (سازه فولادی)، سازه یک طبقه بوده و دارای سیستم خاص سازه‌ای می‌باشد. 
دوستانی که در زمینه طراحی پل کار کرده‌اند مستحضر هستند که ضوابط طراحی پلها بسیار سختگیرانه تر از ضوابط ساختمانی می‌باشد. 

اختلاف وزن کلی سازه فلزی و بتنی زیاد است(اسکلت و سایر موارد) علی الخصوص وزن بتن مصرفی در اسکلت بتنی که باعث تفاوت چشم گیری می شود. این اعداد از نتایج و خروجی 2 سازه بتنی با کاربری مسکونی ارائه شده است. سوال دوستمان فقط اسکلت نبود و وزن کلی مطرح بود که حدود آن اعداد فوق الذکر می شود. 

وزن کلی هر مترمربع زیربنا برای ا
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:45
0 نظر

روشهای زیادی وجود داردتا در پروژه های بزرگ هم از لحاظ اقتصادی پروژه بهینه باشد

روشهای زیادی وجود داردتا در پروژه های بزرگ هم از لحاظ اقتصادی پروژه بهینه باشد و هم از لحاظ علمی ،با تمام قوانین اجرا شود که این موارد در بتن سازی وبتن ریزی می تواند شامل مواردی باشند ازجمله :
اول اینکه ،در پروژه های بزرگ احتیاج به شن وماسه داریم که اگرمعدنی از شن وماسه داشته باشیم هم از لحاظ زمانی هم ازلحاظ اقتصادی به صرفه تر خواهد بود که با راه اندازی معدن وتولید شن وماسه وحمل مصالح تولید شده به کارگاه میتوانیم گامی مثبت دراجرای پروژه های بتنی انجام دهیم چرا که شن وماسه از ملزومات اصلی کارهای بتنی می باشد.سپس باتهیه سیمانهای لازم برای اجرا وحمل آن به کارگاه و کنترل کمی وکیفی وانبار کردن سیمان درکارگاه در شرایط مناسب ، چرا که باید از مصرف سیمانهای فاسد خودداری کرد.یکی از ملزومات دیگر بتن ،آب می باشد که میتوان پس ازتأمین آب وایجادمخزن مناسب برای ذخیره کردن آن به مقدار کافی اقدام نمائیم.پس از انجام این مراحل ،میتوانیم با انجام دادن آزمایشهایی برای بدست آوردن بتنی عالی اقدام نمائیم .که در زیر تعدادی از آنهانام برده شده است:
-1 تعیین نسبتهای اختلاط برای دستیابی به بتن مورد نظر.
-2 برداشت مصالح مطابق نسبتهای تعیین شده و اختلاط آنها بنحو مطلوب.
-3 کنترل کیفیت بتن در مراحل مختلف.

از آزمایشهای دیگر می توان موارد زیر را نام برد:
1ـ تعیین میزان کارائی بتن توسط آزمایش اسلامپ.
2ـ تعیین ومشخص کردن مقدار آب اختلاط بتن برحسب اندازه تاحداکثردانه ها وشکل دانه ها ونوع دانه بندی ومقدار حباب هوا ومیزان اسلامپ .
3ـ تعیین نسبت،آب به سیمان که دراین مرحله می بایست دو ضابطه را در نظر گرفت:
الف) مقاومت که در اصل می بایست از مقاومت میانگین نمونه استوانه ای استفاده شود.　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　
ب) میزان اسلامپ و یا وارفتگی ویا کارائی بتن با توجه به آزمایش اسلامپ سوم ومقدارآب ازگام دوم و مقدار وزنی سیمان از رابطه( 1) بدست می آید.
نسبت آب به سیمان　　　 = وزن سیمان　 /　 وزن آب

4ـ تعیین مقدار سیمان که با توجه به نسبت وزنی آب به سیمان از گام
5ـ تعیین وزن شن که بر حسب حداکثر اندازه دانه هاو جدول نرمی ماسه ها،بهترین حجم شن درواحد حجم بتن در جداولی که موجود می باشدبدست می آید.
6 ـ تعیین وزن مخصوص بتن تازه که با توجه به حداکثر اندازه دانه ها، وزن مخصوص بتن تازه و به عبارت دیگر وزن یک متر مکعب بتن بدست می آید.
7ـ تعیین وزن ماسه که از کم کردن وزن مخصوص از وزن شن و وزن سیمان و وزن آب بدست می آید...

 

روشهای زیادی وجود داردتا در پروژ
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:43
0 نظر

وضعیت آب در کره زمین

وضعیت آب در کره زمین

مردم ما هر روز 1700 میلیارد لیتر آب مصرف می کنند. 97% آبهای کره زمین درون اقیانوسها است و 2% آن یخ زده است. ما آب مورد نیاز خود را از 1% باقیمانده تهیه می‌کنیم که از یکی از دو منبع زیر بدست می آید: سطح زمین (رودخانه‌ها ، دریاچه‌ها و نهرها) و یا از آبهای زیرزمینی. امروز حدود 117 میلیون نفر ، یعنی بیش از نیمی از جمعیت آمریکا متکی به آبهای زیرزمینی به عنوان منبع آب آشامیدنی هستند. جای تعجب نیست که کشف آلودگی آبهای زیرزمینی در تمام دنیا موجب بروز نگرانیهای شدیدی شده است. 

 

سفره آب زیرزمینی

سفره آب به لایه یا منطقه قابل نفوذی در زیر سطح زمین گفته می‌شود که آب در آن می‌تواند جریان یابد. سفره آب همچنین باید قابلیت آبدهی خوبی داشته‌باشد. سطح فوقانی سفره آب ، یا سطح ایستایی همواره افقی نیست و به‌طور طبیعی از منطقه تغذیه آن ، یعنی محل و منطقه‌ای که آب زیرزمینی را تامین می‌کند، به طرف محل تخلیه دارای شیب است. بطور کلی شکل سطح استیابی غالبا از شکل سطح زمین پیروی می‌کند. ولی برآمدگیهای آن هموارتر است. بنابراین ایستایی در نواحی پست در نزدیک سطح زمین و در تپه‌ها و کوه‌ها در عمق زیادتر قرار دارد.
بطور معمول در مناطق پرباران و در دشتها سطح ایستایی بالا و در مناطق خشک و کوهستانی پایین است. در مناطق مرطوب سطح ایستایی ممکن است تا نزدیک سطح زمین بالا بیاید. در گودیهای چنین نقاطی ، ممکن است «آبگیر» و در صورت وجود پوشش گیاهی ، «باتلاق» بوجود آید. تغییرات ارتفاع سطح ایستایی را بر حسب زمان به صورت نمودارهایی به نام هیدروگراف نشان می‌دهند.
سفره‌های دارای بازدهی قابل توجه اغلب در رسوبات ناپیوسته شنی و ماسه‌ای تشکیل می‌شوند. آبرفتها ، یعنی رسوباتی که توسط رودها در دره‌ها و دشتها برجای گذارده می‌شوند، معمولا سفره‌های آب زیرزمینی خوبی تشکیل می‌دهند. رسوبات رسی گرچه از تخلخل زیادی برخوردارند، ولی چون قابلیت نفوذ کمی دارند، با وجود حجم آب زیادی که ممکن است در خود ذخیره کرده‌باشند، سفره آب زیرزمینی تشکیل نمی‌دهند و به عنوان مواد غیر قابل نفوذ در نظر گرفته می‌شوند. در سنگهای متراکم نیز آب معمولا در نمونه‌هایی ایجاد می‌شود که از تخلخل ثانوی قابل توجه برخوردار باشند. در این میان بهترین سفره آبها معمولا در سنگهای آهکی درز و شکافدار ایجاد می‌شود. 

Description: تصویر


 

تقسیم بندی سفره‌های آب زیرزمینی

سفره‌های آزاد

در سفره‌های آزاد سطح ایستایی ، همان سطح فوقانی منطقه اشباع است. مقدار فشار در سطح ایستایی سفره‌های آزاد برابر فشار اتمسفر است. سطح ایستایی بسته به‌مقدار تغذیه یا تخلیه آن ، آزادانه نوسان می‌کند، زیرا لایه غیر قابل نفوذی در بالای ان قرار ندارد. حالت خاصی از سفره‌های آزاد «سفره‌های معلق» هستند. این سفره‌ها معمولا در داخل منطقه تهویه یا منطقه اشباع نشده خاک و در روی لایه‌های نفوذ ناپذیری که گسترش محدودی دارند، مثلا عدسیهای رسی ، تشکیل می‌شوند. از این سفره‌های مقدار کمی آب و آن هم بطور موقت می‌توان بدست آورد. 

سفره‌های تحت فشار

سفره‌های تحت فشار یا محصور یا آرتزین در محلی تشکیل می‌شود که آب زیرزمینی بوسیله لایه‌ای نسبتا نفوذناپذیر از بالا محدود شود و در نتیجه تحت فشاری بیش از اتمسفر است. علت آنکه در سفره‌های تحت فشار آب از محل خود بالاتر می‌آید آن است که محل تغذیه سفره ، یعنی منطقه‌ای که از طریق آن آب سفره تامین می‌شود، در ارتفاعی بالاتر از سطح فوقانی منطقه اشباع در محل حفر چاه قرار دارد.
در سفره‌های تحت فشار به‌جای سطح ایستایی سطح پیرومتریک را در نظر می‌گیرند و آن عبارت از سطحی فرضی است که در هر منطقه با ارتفاع فشار هیدروستاتیک آب در سفره تحت فشار مطابقت دارد. به زبان ساده‌تر منظور سطحی است که اگر چاهی در هر نقطه از سفره تحت فشار حفر کنیم ارتفاع صعود یا فوران آب چاه را در آن نقطه نشان می‌دهد. 

مشکلات و آلودگی آبهای زیرزمینی

به دلیل عدم شناخت صحیح و یا عدم درک میزان آسیب پذیری سریع آبهای زیرزمینی ، سهل‌انگاری های زیادی صورت گرفته است. اجازه داده‌ایم که بنزین و سایر مایعات مضر از مخازی زیرزمینی به درون سفره‌های آبهای زیرزمینی نفوذ کند. آلاینده‌ها ، از محل‌های دفن زباله یا سیستم های فاضلاب که بطور غلطی ساخته شده‌اند، به داخل آن تراوش می‌‌کنند. آبهای زیرزمینی از طریق زهاب حاصله از مزارع کشاورزی کود داده شده و مناطق صنعتی ، آلوده می‌شوند. صاحبان خانه‌ها با ریختن مواد شیمیایی به داخل فاضلاب یا روی زمین ، آبهای زیرزمینی را آلوده می‌کنند. 

 

 

 

آلودگی آبهای زیر زمینی

آلودگی آبهای زیرزمینی در اثر نفوذ آلودگی از سطح زمین و یا اطراف منبع آن صورت می‌گیرد و در این میان ، ریشه‌های درختان و یا گیاهانی که به منبع راه یافته‌اند نیز مورد توجه است.

موارد مورد توجه در یک منبع آب زیرزمینی در یک منبع آب زیرزمینی ، عواملی چون عمق آب ، عمق ایستایی ، تغییراتی که ممکن است در اثر پمپاژ حاصل گردد، باید تعیین شود و تجزیه آب چاه و آبهای اطراف آن ، نشان خواهد داد که این منبع زیرزمینی از یک محل یا بیشتر تغذیه می‌شود.

علل آلودگی آبهای زیرزمینی آلودگی آبهای زیرزمینی ممکن است از آبهایی که به آن وارد می‌شود و یا از منابع دور دست باشد و اگر این آلودگی از منابع دور دست وارد آب شود، تعیین محل آلوده کننده بسیار مشکل است. اگر بعد از پمپاژ ، آلودگی در آب مشاهده شود، باید مطالعه‌ای در منابع آلودگی اطراف چاه ، مثل چاه‌های توالت به عمل آید. عوامل موثر در ممانعت از آلودگی آبهای زیرزمینی به عمق چاه ، وضع طبیعی محلی که چاه در آن قرار دارد و جهت حرکت آبهای زیرزمینی مربوط است.  در هر صورت ، شعاعی که تحت اثر آن ممکن است آب زیرزمینی آلوده گردد، معمولا از حدود 20 برابر تغییرات سطح ایستابی دراثر پمپاژ چاه بیشتر نیست. و اگر زمین اطراف چاه از سنگهای شکسته باشد، این مهم کمی زیادتر است. به عنوان مثال اگر تغییرات ایستابی چاهی ، 0.5 متر باشد، شعاع آلودگی آن 10 متر خواهد بود. 
سرعت واقعی جریان آب به چاه  سرعت واقعی جریان آب از هر نقطه به چاه ، با فاصله آن از چاه تغییر می‌کند و این سرعت در هر نقطه برابر است با سرعت واقعی جریان آب در موقع ورود به چاه تقسیم بر مجذور فاصله. مثلا اگر سرعت حرکت آب در موقع ورود به چاه 50 میلیمتر بر ثانیه باشد، در فاصله 10 متری، 0.5 میلیمتر و در 5 متر، 2 میلیمتر در ثانیه خواهد بود.  باید توجه داشت که این رابطه ، یک رابطه تجربی تقریبی است، وگرنه برای محاسبه سرعت واقعی بطور دقیق ، به آزمایشات محاسبات بسیار طولانی و پیچیده‌ای نیاز است. 

تاثیر عمق چاه در تصفیه آب اقشار مختلف زمین ، خود عامل مهمی در تصفیه آبهای آلوده است، اگر عمق چاه 10 متر باشد، این ضخامت زمین نمی‌تواند چاه را از آلودگیهای موجود در سطح زمین مصون نگهدارد، ولی اگر این عمق به 20 تا 25 متر برسد، باید انتظار داشت که تصفیه طبیعی صورت بگیرد و آلودگیهای موجود در سطح زمین عملا قادر به نفوذ در آب چاه نشوند. در صورت تماسفاضلاب با آبهای زیرزمینی ، مقادیر اکثر آنیونها بویژه نیترات Description: آلودگی آبو کلرورها در آنها بالا خواهد رفت و این امر یکی از بهترین علائم هشدار دهنده است.  بدیهی است در صورت این آلودگی علاوه بر آنیونها و کاتیونها بعضی از انواع باکتریها و ویروسهای فاضلاب نیز می‌توانند وارد جریان آبهای زیرزمینی شوند. می‌توان انتظار داشت که در شرایط مطلوب ، زمین ، قادر به تصفیه طبیعی 99 درصد آلودگیها باشد. ولی برای اینکه زمین قادر به این تصفیه طبیعی باشد، باید نحوه و چگونگی دفع فاضلاب را با دقت تمام با احتساب جوانب امر صورت گیرد.

انواع آلوده کننده‌های آبهای زیرزمینی و نحوه از بین بردن آنها  متاسفانه ، ورود آلوده کننده‌های فاضلاب ، باعث فعالیت‌های غیر هوازی خواهد شد، ولی اگر آلودگی در حین نفوذ رقیق شده باشد، مشکلات ناشی از آنها کمتر خواهد بود. تخلیه فاضلاب‌های صنعتی در زمین نیز با ورود فلزات سنگین که اغلب خاصیت سمی دارند، آلودگیهای شدید شیمیایی و احیانا" میکروبی در آبهای زیرزمینی تولید می‌نماید و چه‌بسا اتفاق می‌افتد که دیگر از این آبهای زیرزمینی نتوانیم در مصارف عمومی استفاده کنیم و باید برای مصرف مجدد ، متحمل هزینه‌های گزافی گردیم.  برای جلوگیری از فعالیت باکتریهای بی‌هوازی در تخلیه مواد جامد دفعی در گودال ، می‌توانیم از محلول 20 میلی‌گرم در لیتر ، کرومات و یا ترکیبات نیتراتی استفاده کنیم، البته مقدار معرف آنها با در نظر گرفتن جوانب امر باید تعیین شود.  نفت یکی از آلوده کننده‌های آبهای زیرزمینی است.این ماده ممکن است حتی آب زیرزمینی را برای همیشه غیر قابل استفاده نماید و در امر پمپاژ هم بعلت حل پوششهای قیری ، مشکلات جدی ایجاد می‌کند. آلوده کننده‌هایی که در ضمن فعالیتهای کشاورزی ممکن است وارد آبهای زیرزمینی گردند (نظیر حشره کشها) ، گاها فاجعه‌های بزرگی به بار می‌آورند. مثلا ممکن است ضمن کلرینه کردن آبهای زیرزمینی با ایجاد ترکیبات جدید کلردار مواد جدید که مسومیت آنها به مراتب از خود حشره کشها زیادتر است، ایجاد نمایند (نظیر کلرور فنیل).

جمع بندی مطالبDescription: آبهای زیرزمینی

  • باکتریها و ویروسها در حین نفوذ آب و یا حرکت آن ، به آبهای زیرزمینی می‌پیوندند، ولی این عوامل هیچگاه در خلاف جهت جریان آبها حرکت نخواهد نمود.
  • حرکت عوامل مندرج در فوق ، در حین پمپاژ آبهای زیرزمینی تشدید می‌شود.
  • وضع باکتریها و ویروسها بعد از پیوستن به آبهای زیرزمینی مشابه وضع آنها در آبهای سطحی است.
  • مقدار باکتریها و ویروسهایی که قبل از رسیدن به منابع آب زیرزمینی قابل حذف هستند، متناسب با عوامل مختلف از همه مهمتر فاصله آنها از منبع و قابلیت نفوذپذیری زمین است.
  • بهترین نوع زمین مواد برای حذف باکتریها ، زمین با دانه بندی یکنواخت از ماسه‌های ریز با درصدی رس می‌باشد.
  • حداکثر مسافتی که باکتریها و ویروسها در حالت عمودی می‌توانند حرکت نمایند تقریبا 10 فوت است.
  • غالب مواد شیمیایی نظیر نفت ، حشره کشها ، و دترجنتها می‌توانند همراه آب به زمین نفوذ و به آبهای زیرزمینی داخل گردند. 

 

● سفره آب زیرزمینی (groundwater Table):

سفره آب به لایه یا منطقه قابل نفوذی در زیر سطح زمین گفته می شود که آب در آن می تواند جریان یابد. سفره آب همچنین باید قابلیت آبدهی خوبی داشته باشد. سطح فوقانی سفره آب ، یا سطح ایستایی همواره افقی نیست و به طور طبیعی از منطقه تغذیه آن ، یعنی محل و منطقه ای که آب زیرزمینی را تامین می کند، به طرف محل تخلیه دارای شیب است. بطور کلی شکل سطح استیابی غالبا از شکل سطح زمین پیروی می کند. ولی برآمدگیهای آن هموارتر است. بنابراین ایستایی در نواحی پست در نزدیک سطح زمین و در تپه ها و کوه ها در عمق زیادتر قرار دارد.

بطور معمول در مناطق پرباران و در دشتها سطح ایستایی بالا و در مناطق خشک و کوهستانی پایین است. در مناطق مرطوب سطح ایستایی ممکن است تا نزدیک سطح زمین بالا بیاید. در گودیهای چنین نقاطی ، ممکن است «آبگیر» و در صورت وجود پوشش گیاهی ، «باتلاق» بوجود اید. تغییرات ارتفاع سطح ایستایی را بر حسب زمان به صورت نمودارهایی به نام هیدروگراف نشان می دهند.سفره های دارای بازدهی قابل توجه اغلب در رسوبات ناپیوسته شنی و ماسه ای تشکیل می شوند.

آبرفتها ، یعنی رسوباتی که توسط رودها در دره ها و دشتها برجای گذارده می شوند، معمولا سفره های آب زیرزمینی خوبی تشکیل می دهند. رسوبات رسی گرچه از تخلخل زیادی برخوردارند، ولی چون قابلیت نفوذ کمی دارند، با وجود حجم آب زیادی که ممکن است در خود ذخیره کرده باشند، سفره آب زیرزمینی تشکیل نمی دهند و به عنوان مواد غیر قابل نفوذ در نظر گرفته می شوند. در سنگهای متراکم نیز آب معمولا در نمونه هایی ایجاد می شود که از تخلخل ثانوی قابل توجه برخوردار باشند. در این میان بهترین سفره آبها معمولا در سنگهای آهکی درز و شکافدار ایجاد می شود.

● تقسیم بندی سفره های آب زیرزمینی:

▪ سفره های آزاد

در سفره های آزاد سطح ایستایی ، همان سطح فوقانی منطقه اشباع است. مقدار فشار در سطح ایستایی سفره های آزاد برابر فشار اتمسفر است. سطح ایستایی بسته به مقدار تغذیه یا تخلیه آن ، آزادانه نوسان می کند، زیرا لایه غیر قابل نفوذی در بالای ان قرار ندارد. حالت خاصی از سفره های آزاد «سفره های معلق» هستند. این سفره ها معمولا در داخل منطقه تهویه یا منطقه اشباع نشده خاک و در روی لایه های نفوذ ناپذیری که گسترش محدودی دارند، مثلا عدسیهای رسی ، تشکیل می شوند. از این سفره های مقدار کمی آب و آن هم بطور موقت می توان بدست آورد.

▪ سفره های تحت فشار

سفره های تحت فشار یا محصور یا آرتزین در محلی تشکیل می شود که آب زیرزمینی بوسیله لایه ای نسبتا نفوذناپذیر از بالا محدود شود و در نتیجه تحت فشاری بیش از اتمسفر است. علت آنکه در سفره های تحت فشار آب از محل خود بالاتر می اید آن است که محل تغذیه سفره ، یعنی منطقه ای که از طریق آن آب سفره تامین می شود، در ارتفاعی بالاتر از سطح فوقانی منطقه اشباع در محل حفر چاه قرار دارد.در سفره های تحت فشار به جای سطح ایستایی سطح پیرومتریک را در نظر می گیرند و آن عبارت از سطحی فرضی است که در هر منطقه با ارتفاع فشار هیدروستاتیک آب در سفره تحت فشار مطابقت دارد. به زبان ساده تر منظور سطحی است که اگر چاهی در هر نقطه از سفره تحت فشار حفر کنیم ارتفاع صعود یا فوران آب چاه را در آن نقطه نشان می دهد.

● تئوری های مربوط به منشأ آب های زیرزمینی :

برای منشأ آب های زیرزمینی تئوری های متعددی بیان گردیده است که از همه مهمتر تئوری نفوذ آب در زمین است . قسمت بزرگی از آبی که به صورت برف و باران به زمین می رسد در زمین نفوذ کرده و پس از برخورد با سنگ ها و طبقات غیر قابل نفوذ مخازن آب های زیرزمینی را می سازند . این تئوری اولین بار در قرن ۱۸ میلادی توسط یک نفر فیزیکدان فرانسوی به نام ماریوت عنوان گردیده و بعد توسط لومونوسوف مورد تایید واقع شد . با این توصیف که ترکیب شیمیایی این آب ها پس از نفوذ در زمین ثابت نمی ماندو بر حسب سنگی که در آن جریان یافته است تغییر می یابد .

تئوری فوق مدتی مورد قبول واقع شد ولی در مورد آب هایی که در مناطق مختلف زیرزمینی محبوس بودند بدون این که در آنجا نزولات آسمانی قابل توجهی دیده شده باشد ، صادق نبود . لذا در اواخر قرن ۲۰ تئوری جدیدی توسط ولگر ارائه گردید . این تئوری منشأ آب های زیرزمینی را از طریق آب های نفوذی قابل قبول نمی داند بلکه تشکیل آن ها را از تراکم بخار آب موجود در هوا که در بین ذرات و خلل و فرج سنگ ها نفوذ می کند استنباط می نماید . بنابراین تئوری جدیدی به نام تئوری تراکم آب به وجود می اید .

این تئوری به شدت از طرف اکثر دانشمندان انتقاد می شود و آن را غیر واقعی اعلام می دادند زیرا که بخار آب موجود در فضا به اندازه کافی نیست که بتواند مستقلاً منابع عظیمی از آب های زیرزمینی را تشکیل دهند .

در اوایل قرن ۲۰ تئوری دیگری به نام تئوری آب های ابتدایی توسط یک نفر دانشمند اتریشی به نام E Suess ارائه داده می شود که از طرف بسیاری از آبشناسان استقبال می گردد . طبق این تئوری بخارها و گازهایی که از ماگما در اعماق زمین برمی خیزد با نزدیک شدن به سطح زمین متراکم شده و به صورت آب ابتدایی ظاهر می گردند . تجربیات کافی امروزه این نظریه را نیز رد می کند .

بالاخره تئوری آب های فسیل مطرح می شود . تئوری مذبور آب های زیرزمینی نواحی عمیق را به باقی مانده آب های حوضه های قدیمی که در زیر رسوبات مدفون شده اند ربط می دهد . پس از اظهار نظر آبشناسان ممالک مختلف و بررسی تئوری های فوق ، قریب به اتفاق متخصصین تئوری اول یعنی تئوری آب های نفوذی را در مورد آب های زیرزمینی قابل قبول می دانند .

نفوذ آب در زمین تا برخورد به قشرهای نفوذ ناپذیر ادامه می یابد . به محض این که آب ها به این قبیل لایه ها رسیدند و جریان آنها از هر طرف متوقف گردید در خلال حفره های سنگ ها جمع شده و سفره های آبدار و یا مخازن زیرزمینی آب را تشکیل می دهند .

چون غالباً در اعماق زمین طبقات نفوذ پذیر و غیر قابل نفوذ متناوباً قرار دارند ، لذا ممکن است در ناحیه ای از زیرزمین چندین سفره آبدار بر روی یکدیگر وجود داشته باشند . بالاترین سفره های آبدار زمین را که نزدیک به سطح زمین است و چاه های معمولی به آن می رسد سفره های آب سطحی و یا مخزن چاه ها می نامند و سفره های زیرین را آب های عمیق و مخصوصاً آن هایی که در اعماق زیادتر قرار دارند آب های محصور و یا سفره های محاط می خوانند . مخازن سطحی آب های زیرزمینی با تغییر نزولات و درجه گرمای بیرون بسیار تغییر می کند . به همین جهت مقدار آب چاه هایی که از این مخازن تغذیه می نمایند سریعاً کم و زیاد می شود .

در صورتیکه چاه های عمیق که از مخازنعمیق تر زمین ( منطقه اشباعی دائم ) آب می گیرند مقدار آبشان چندان تغییر نمی نماید . به علاوه از نظر بهداشت هم آب چاه های عمیق ( مخصوصاً در نواحی مسکونی ) پاک تر از آب چاه هایی است که به مخازن سطحی مربوط می شوند .عوارض خارجی سطح زمین باعث می شود که سطح ایستایی آب های زیرزمینی افقی نباشد . آنانکه در مجاورت دره ها که نیروی جذب سنگ های مخزن کمتر است و از مقاومت در مقابل مسیر جریان آب در داخل زمین کسر می شود سطح ایستایی پایین تر قرار می گیرد ، بدین ترتیب سطح ایستایی آب های زیرزمینی عموماً در کنار دره ها انحنا پیدا می کند و تحدب سطح مزبور به سمت بالا می رود .همانطوریکه برجستگی های سطح زمین باعث تقسیم آب های سطحی از یکدیگر است ، چین خوردگی لایه های غیر قابل نفوذ در اعماق زمین هم وسیله جدا بودن حوضه هایی از سفره های آبدار زیرزمین می گردد و باعث می شود تغییرات آب یک مخزن در مخزن مجاور مؤثر نباشد .

● حالت های مختلف آب ها در قشر جامد زمین:

قسمت عمده از آبی که بصورت برف و باران به زمین می رسد پس از نفوذ در زمین و رسیدن به طبقات زیرین کلیه درزها و شکاف ها و خلل و فرج بین ذرات سنگ ها را اشغال می نماید و پس از برخورد به سنگ های غیر قابل نفوذ مخازن آب های زیرزمینی را می سازد. آب های زیرزمینی به صورت زیر دیده می شوند :

▪ آب محبوس : آبی است که به وسیله نیروی چسبندگی مولکول ها در حجم سنگ نگاهداری می شود و این نیرو همیشه بزرگتر از نیروی ثقل است .

▪ آب آزاد : عبارت از مقدار آبی است که در داخل خلل و فرج و یا فضاهای آزاد سنگ ها تحت تأثیر نیروی ثقل جریان می یابد مشروط بر اینکه سنگ مزبور از آب اشباع شده باشد .

▪ آب اشباع : حداکثر مقدار آبی است که سنگ قابل نفوذ می تواند در خود نگاهدارد . آب های محبوس از نظر کانی شناسی و سنگ شناسی بسیار حائز اهمیت می باشند . در صورتیکه آب های آزاد چون در داخل سنگ ها جریان می یابند و یا ذخیره می شوند از نقطه نظر آب های زیرزمینی قابل توجه هستند .

پیشرفت اقتصاد و صنعت هر کشوری با مقدار آب های زیرزمینی رابطه مستقیم دارد بطوریکه آب مصرفی اکثر کارگاه های صنعتی بوسیله این آب ها تأمین می گردد.آب های زیرزمینی به علت داشتن عناصر مفید در فعل و انفعالات شیمیایی وارد می شوند . به علت خاصیت انحلال بعضی از مواد موجود در داخل سنگ ها از قبیل سنگ طعام و آهک و غیره را به حالت محلول در می آورند و بدین نحو تغییراتی در ترکیب و ساختمان سنگ روی می دهد.با داشتن قدرت حمل و رسوب گذاری تشکیلاتی از کانی های مفید را در زمین ایجاد می نمایند مانند معادن مس ، منگنز ، کربنات ژیپس و غیره .

آب های زیرزمینی در تشکیل گازهای کانی ساز مخصوصاً مخازن آب های گرم و معدنی در عمل دگرگونی سنگ ها بسیار مؤثر هستند .

● خواص فیزیکی آب های زیرزمینی:

خواص فیزیکی آب های زیرزمینی شامل زلالیت ، رنگ ، بو ، طعم و درجه حرارت است که در ذیل به طور خلاصه به هر یک می پردازیم :

▪ زلالیت : آب های طبیعی به دو حالت صاف ( زلال ) و در ( تیره ) یافت می شوند . آب موقعی کدر است که مقدار مواد معدنی و یا سایر مواد معلق در آن وجود داشته باشند . بنابراین کم و یا زیاد بودن مواد فوق در شدت تیرگی آب بسیار مؤثر است.

▪ رنگ : آب آشامیدنی معمولاً بی رنگ است ولی در محیط های وسیع به رنگ آبی دیده می شود . رنگ آب های زیرزمینی به علت وجود مواد خارجی تغییر می کند . املاح آهن و یا هیدروژن سولفوره آب را به ترتیب به رنگ های قرمز و آبی درمی آورند . آب هایی که دارای ترکیبات منگنز هستند سیاه رنگ است در صورتی که آب باتلاق ها به علت زیاد بودن اسید هومیک زرد رنگ است .

▪ بو: به طور کلی آب های زیرزمینی بدون بو هستند . وجود بوی مخصوص در آب نماینده این است که آب مزبور به وسیله چاه های مختلف تغذیه می شود و یا اینکه در آن بعضی از مواد شیمیایی داخل گردیده است .مثلاً بوی گندیده بعضی از آنها مربوط به اسید هومیک است

▪ طعم یا مزه: طعم آب بسته به ترکیب مواد مختلفی است که در آن محلول هستند . اگر مقدار کلرورها ( نمک طعام و غیره ) آن حدود ۳۰۰ میلی گرم در لیتر باشد مزه شور دارد . چنانکه مقدار سولفات های محلول در آن از ۴۰۰ تا ۴۵۰ میلی گرم در لیتر برسد مزه کاملاً تلخ می دهد . اگر ازمناطقی که ژیزمان های سولفوره دارند عبور کند مزه اسید به خود می گیرد . بنابراین مقدار مواد محلول و نوع بستری که آب در آن جریان می یابد و یا ذخیره می شود در طعم آن مؤثر است .

▪ حرارت: درجه حرارت آب های زیرزمینی با عمق سفره ، وجود کانون آتشفشانی و موقعیت جغرافیایی محل فرق می کند . لذا از روی درجه حرارت می توان آنها را به چند دسته به شرح زیر تقسیم کرد :

آب خیلی سرد ( حداکثر تا ۵ درجه سانتی گراد)

آب سرد ( ۱۰ درجه سانتی گراد )

آب نسبتاً ملایم ( ۱۸ درجه سانتی گراد)

آب ملایم ( ۲۵ درجه سانتی گراد )

آب ولرم ( ۳۷ درجه سانتی گراد)

آب گرم ( بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد)

درجه حرارت آب در اثر نمک یا گازهای محلول در آن تغییر می نماید .

● ساختمان شیمیایی آب های زیرزمینی:

بطوریکه می دانیم آب از یون های هیدروژن H+ و هیدروکسیل OH ترکیب یافته و مقدار یون های مزبور در آب معمولی در درجه حرارت معین ثابت است . چنانکه مقدار هر یک از این یون ها تغییر یابد آب حالت اسیدی ( یون هیدروژن زیادتر ) و یا حالت قلیایی ( هیدروکسیل بیشتر ) به خود می گیرد.از نظر PH آب را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

آب های خنثی که PH آنها در حدود ۷ است

آب های اسیدی که PH آنها کمتر از ۷ است .

آب های قلیایی که PH آنها بیشتر از ۷ است .

به طورکلی ساختمان شیمیایی آب های زیرزمینی بر حسب مصارف مختلف فرق می کند.ساختمان شیمیایی آب آشامیدنی غیر از ساختمان شیمیایی آب است که در صنعت از آن استفاده می شود . بنابراین در استخراج و بهره برداری از آب های زیرزمینی می بایست شرایط زمین شناسی و هیدرولوژیکی محل مورد نظر کاملاً بررسی و مطالعه گردد.اگر از آب های زیرزمینی برای تأمین مصارف شهری مخصوصاً آشامیدن بهره برداری نماید باید دقت شود که آب مزبور به وسیله مواد آلی و یا سایر مواد زیان آور آلوده نگردد . اصطلاح سنگینی آب هم در مقوله ساختمان شیمیایی آب مطرح می شود . آب موقعی سنگین است که دارای کلسیم ( Ca ) و منیزیم ( Mg ) باشد . معمولاً هر ۵ میلی گرم کربنات کلسیم محلول در یک لیتر آب را یک درجه سختی می نماید.سنگینی تمام آب های طبیعی ممکن است منوط به وجود بیکربنات ها ، سولفات ها ، کلرورها یا نیترات های کلسیم و منیزیم و آهن و یا عناصر معدنی دیگر باشد . ایجاد فلس های نامحلول روی دیواره مخازن و قشر سفید ابری در لیوان مربوط به سنگینی آب است .

● مشکلات و آلودگی آبهای زیرزمینی:

به دلیل عدم شناخت صحیح و یا عدم درک میزان آسیب پذیری سریع آبهای زیرزمینی ، سهل انگاری های زیادی صورت گرفته است. اجازه داده ایم که بنزین و سایر مایعات مضر از مخازی زیرزمینی به درون سفره های آبهای زیرزمینی نفوذ کند. آلاینده ها ، از محل های دفن زباله یا سیستم های فاضلاب که بطور غلطی ساخته شده اند، به داخل آن تراوش می کنند. آبهای زیرزمینی از طریق زهاب حاصله از مزارع کشاورزی کود داده شده و مناطق صنعتی ، آلوده می شوند. صاحبان خانه ها با ریختن مواد شیمیایی به داخل فاضلاب یا روی زمین ، آبهای زیرزمینی را آلوده می کنند

 

وضعیت آب در کره زمین
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:42
0 نظر

وضعیت گسلها،امن ترین و نا امن ترین مناطق تهران

وضعیت گسلها،امن ترین و نا امن ترین مناطق تهران

به نقل از ایران سازه:

بر اساس اطلاعات ارایه شده از سوی مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران و بر اساس نقشه مکان یابی بلند مرتبه‌‌سازی، محله قدیم تهران موسوم به ارگ قدیم امن‌ترین ناحیه از نظر وجود گلسهای زلزله می‌باشد.
با وجود سه گسل اصلی شمال، شرق و گسل ری در جنوب کمتر قسمتی را می‌توان یافت که در فاصله‌ای مناسب از سه گسل فوق واقع شده باشد.
گسل شمال تهران از لشکرک و سوهانک شروع شده تا فرحزاد و حصارک و از آنجا به سوی غرب امتداد می‌یابد.
این گسل در مسیر خود، نیاوران، تجریش، زعفرانیه الهیه و فرمانیه را در بر می گیرد.
گسل‌ری یا گسل جنوب تهران نیز که در صورت فعالیت پرتلفات‌ترین گسل کشور و شاید جهان می‌باشد از جاده خاوران شروع و با گذر از دولت آباد و حرکت بر روی جاده کمربندی تهران در حد نصاب کوره‌های آجرپزی چهار دانگه پایان می‌یابد.
گسل شرق نیز که توانایی قوی‌ترین زلزله را دارا است از شرق به تهران وارد شده و با گذر از اراضی سرخه‌ حصار و حرکت بر روی بزرگراه شهید بابایی تا مجیدیه و سیدخندان امتداد می‌یابد.
جالب اینجااست که اکثر حریمهای انتقال نیروی شهر تهران نیز بر روی همین گسلهای زلزله واقع شده است.
در این میان تک گسل ملاصدرا نیز که از خیابان شریعتی تا شهرک غرب امتداد یافته، محلات ونک، میرداماد، سعادت آباد و شهرک غرب را ناایمن ساخته است. احداث برج میلاد نیز دقیقا در مجاورت این گسل صورت می گیرد.
از محلات به نسبت امن‌تر شهر تهران می‌توان به راه‌آهن، محور نواب محور خیابان انقلاب و آزادی و هفت چنار به علاوه ارگ قدیم تهران اشاره کرد.
ارگ قدیم تهران حد فاصل خیابان شوش، 17 شهریور، انقلاب و کارگر جنوبی را شامل می‌شود که بازار تهران، خیابان مولوی، میدان بهارستان، میدان امام خمینی، محله امیریه و خیابان جمهوری اسلامی را شامل می‌شود.
به نظر می‌رسد مکانیابی حاصل از تجربه چند صد ساله مردم ساکن تهران که منجر به تشکیل محدوده ارگ قدیم شهر شده، بسیار قابل اعتماد‌تر از مکان یابی سالهای کنونی در گسترش و احداث شهرکهای حاشیه‌ای شهر تهران می‌باشد.

 

وضعیت گسلها،امن ترین و نا امن تر
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:41
0 نظر

وظایف بازرسان پیچ و مهره

وظایف بازرسان پیچ و مهره

مطالعه‌ی دقیق مباحث اجرایی مشخصات فنی، نقشه‌های قرارداد، نقشه‌های کارگاهی ساخت و نیز نصبی پروژه.

مطالعه‌ی همه‌ی «گواهی‌نامه‌های مطابقت مواد» که از سوی کارخانه‌ی سازنده صادر شده است و حصول اطمینان از تطابق ویژگی‌های مواد قطعات با الزامات پروژه.

تایید شناسایی مواد پیچ‌ومهره‌ها.

تایید وجود شرایط مناسب و تحت کنترل جهت انبار قطعات پیچ و مهره .

تایید وجود دستورکارهای مصوب نصب پیچ‌ومهره و استفاده از این دستورکارها در روند عملیات اجرایی.

تایید صلاحیت همه‌ی پرسنل نصاب پیچ‌ومهره.

حصول اطمینان از آگاهی تمام نیروهای کاری از دستورکار نصب پیچ و مهره.

مشاهده‌ی آزمایش پیش از نصب که در آغاز کار و به ازای هر محموله انجام می‌شود.

در روش استفاده از آچار کالیبره، عملیات کالیبراسیون آچار در ابتدای هر شیفت کاری بررسی و بازرسی شود.

کنترل کفایت وضعیت اتصال اعم از وضعیت ابعاد سوراخ‌ها، عدم وجود وضعیت نامناسب در سوراخ‌هایی که گشاد شده و یا برقو زده شده‌اند.

در اتصالات اصطکاکی، کنترل مناسب بودن وضعیت سطوح ورق‌های اتصالی که بر روی هم قرار می‌گیرند.

کنترل سفت‌شدن نخستین همه‌ی پیچ‌ها، پیش از اعمال نیروی پیش‌تنیدگی.

در اتصالاتی که باید پیش‌تنیده شوند، درقالب یک برنامه‌ی زمان‌بندی مناسب عملیات پیش‌تنیدگی کنترل شود تا از درستی انجام آن اطمینان حاصل شود.

هرگونه اختلاف نظر در خصوص دستیابی به میزان پیش‌تنیدگی مورد نظر باید بلافاصله حل‌وفصل شود.

گزارش کاملی در خصوص اتصالات مشاهده و بازرسی شده که مورد قبول قرار گرفته‌اند تهیه شود. این گزارش باید طبق برنامه و در زمان‌های مربوطه و از پیش مشخص به دستگاه مربوطه تحویل شود.

 منبع:civilgete . com

 

وظایف بازرسان پیچ و مهره
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:38
0 نظر

وظایف رئیس یا سرپرست کارگاه

وظایف رئیس یا سرپرست کارگاه
1) حضور در جلسه تحویل زمین در معیت نماینده فنی شرکت و امضاء صورتجلسه مربوط با توجه به برداشت و کنترل انجام شده در مورد تعداد و مختصات پنچ مارک‌ها و سایر مشخصات ظاهری زمین.
2) پیگیری و انجام اقدامات لازم به منظور تجهیز اولیه کارگاه و استقرار در محل کارگاه جهت فراهم کردن امکان شروع عملیات اجرایی در مدت و مهلت تعیین شده در پیمان.

 
3) مطالعه و بررسی نقشه‌ها و جزئیات اجرایی و سایر مدارک و مشخصات فنی مربوط به عملیات موضوع پیمان و همچنین مطالعه دقیق پیمان و آگاهی از تعهدات طرفین پیمان.
4) استقرار تجهیزات کارگاهی در محل مناسبی که قبلاً با هماهنگی نظارت مقیم تعیین و تأییدیه آن دریافت گردیده است.
5) داشتن آگاهی کافی از شرایط عمومی پیمان و دفترچه فهرست آحاد بهاء منضم به پیمان و سایر مشخصات فنی و عمومی مربوط به عملیات موضوع پیمان به منظور رعایت و تأمین حسن انجام کارها در چهارچوب منافع شرکت.
6) تهیه و تنظیم صورتمجالس کارگاهی به تعداد نسخ لازم و اخذ تأییدیه ناظر مقیم و تحویل یک نسخه به دفتر فنی شرکت و پیگیری دریافت مصوبه یا ابلاغیه آنها( ابلاغیه کارفرما یا مشاور).
7) ایجاد و حفظ رابطه حسنه با نظارت مقیم و دستگاه نظارت و همچنین با سایر پرسنل کارگاه در راستای حفظ منافع شرکت.
8 ) ارائه پیشنهاد در زمینه چگونگی سازماندهی یا ساماندهی نیروها و پرسنل کارگاه، متناسب و هماهنگ با مایحتاج کار و کارگاه.
9) بهره‌گیری و استفاده بهینه از کلیه تجهیزات، امکانات و پرسنل موجود در کارگاه، در چهارچوب ضوابط و مقررات شرکت و تلاش در زمینه افزایش میزان بهره‌وری از آنها.
10) بررسی نقشه‌ها و جزییات اجرایی و کنترل ابعاد و اندازه‌های مندرج در آنها و اعلام بموقع اشکالات و نواقص احتمالی آن‌ها به نظارت مقیم و دفتر فنی شرکت و پیگیری لازم بمنظور رفع اشکالات و تکمیل اطلاعات مورد نیاز جهت فراهم نمودن امکان اجراء بموقع کارها در موعدهای تعیین شده و با مدت پیمان و تلاش در جهت جلوگیری از بروز تأخیرات غیرمجاز.
11) ارائه آمار و اطلاعات مورد نیاز در رابطه با تهیه برنامه زمانبندی اولیه کار به دفتر فنی شرکت و مشارکت در تهیه برنامه مذکور و یا برنامه زمانبندی اصلاح شده.
12) پیگیری و تلاش در زمینه بهره‌گیری از کلیه امکانات و ماشین‌آلات موجود شرکت با رعایت ضوابط و مقررات جاری شرکت و در راستای حفظ منافع شرکت و سیاست‌گذاریهای انجام شده توسط مدیران مافوق کارگاه.
13) کسب آگاهی‌های لازم از مقررات و ضوابط شرکت مرتبط با کار و مسئولیتهای خویش، بطوریکه بتواند وظایف و امور محوطه را بنحو احسن انجام دهد.
14) انجام وظایف و فعالیتهای تعریف شده برای رئیس کارگاه (نماینده پیمانکار در کارگاه) در دفترچه شرایط عمومی پیمان و در راستای حفظ منافع شرکت.
15) نظارت بر کلیه کارها و کنترل مستقیم و مستمر فعالیتهای روزانه کارگاه، اعم از کارها و فعالیتهای اکیپ‌ها و نفرات اجرایی پیمانکاران جزء، اکیپ‌ها و نفرات و کارگران امانی و سایر کارکنان شاغل در کارگاه و همچنین اعلام هشدارها و تذاکر و اخطارهای بموقع به عوامل و نیروهای تحت اختیار جهت حفظ کیفیت، سرعت و ایمنی کار و کارگاه.
16) تهیه و ارسال گزارشهای روزانه و نوبه‌ای برای دفتر مرکزی شرکت در قالب فرمت‌های تعیین شده و همچنین تهیه گزارش‌های توجیهی تأخیرات.
17) ثبت و نگهداری آمار و اطلاعات مربوط به کارهای در دست اجراء (بصورت روزانه) بنحوی که بتوان از آنها برای صورتوضعیت‌های ماهیانه استفاده نمود.
18 ) تهیه ریزمتره کارها و فعالیتهای روزانه در پایان روز و یا پایان هر هفته و تهیه صورتوضعیتهای ماهیانه یا دوره‌ای و پیگیری لازم جهت تسریع در رسیدگی صورتوضعیتها، در چهارچوب منافع شرکت.
19) بررسی، پیگیری و مشارکت در زمینه اخذ استعلام از پیمانکاران جزء و فراهم نمودن امکان جذب و اشتغال آنها در چهارچوب صرفه و صلاح کارگاه و شرکت تا حصول نتیجه و انجام کارهای مربوط.
20) تهیه، ثبت و نگهداری کلیه مستندات، مدارک و صورتمجالس کارگاهی (اعم از صورتجلسات انجام کارها و دستورکارها و متره‌های قطعی کار در طول مدت اجرای عملیات) بنحویکه از انباشتگی و موکول نمودن آنها به انتهای کار و همچنین از افزایش حجم صورتوضعیت قطعی، به اندازه کافی جلوگیری شده باشد. بدیهی است که همواره می‌بایستی یک نسخه از تمانی اسناد و مدارک و مستنداتی که در کارگاه تهیه میشود برای دفتر مرکزی ارسال شود.
21) پیگیری مداوم در زمینه اخذ مجوزها و تصمیماتی که بنا به شرایط و ضوابط حاکم بر شرکت، خارج از حیطه اختیارات وی می‌باشد. در اینگونه پیگیریها لازم است در گام‌های ابتدایی با رعایت سلسله مراتب و هماهنگی های لازم اقدام به پیگیری دریافت نتایج تصمیمات و کسب تکالیف مؤثر و تعیین کننده در روند اجرای عملیات نماید و چنانچه پیگیریهای مکرر نتیجه‌ای دربر نداشت، مراتب را در نهایت به مدیرعامل شرکت گزارش نماید و راهکارها و پیشنهادهای مناسبی جهت حل و فصل مسائل و مشکلات مرتبط با وظایف و مسئولیتهای کارگاه ارائه نموده و کسب تکلیف نماید. بدیهی است چنانچه مسائل و مشکلات مطروحه قبلاً و به میزان کافی به مدیر یا مدیران مافوق کارگاه گزارش نشده باشد، این اقدام وی(گزارش به مدیرعامل)، تخلف محسوب می‌شود.
22) رئیس یا سرپرست کارگاه موظف است آن بخش از مسائل و مشکلاتی را که مربوط به وظایف و برعهده وی گذاشته شده و در حیطه اختیارات وی قرار دارد راسا و در حداقل زمان ممکن حل و فصل نماید و چنانچه به هر دلیلی از حل و فصل آن عاجز باشد بلافاصله با مدیر مافوق خویش در میان گذاشته و از وی درخواست مساعدت و مشارکت نماید و همواره در حل و فصل آنها تلاش نماید.
23) رئیس یا سرپرست کارگاه موظف است چنانچه در زمینه مفاهیم مندرج در این شرح وظایف سؤال یا مشکلی دارد، از مدیران مافوق خود استعلام و رفع ابهام نماید.
24) انجام به موقع امور محوله از سوی مدیران مافوق در چهارچوب وظایف کارگاهی و منافع شرکت.

 

وظایف رئیس یا سرپرست کارگاه
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:37
0 نظر

وظایف سازمان برنامه و بودجه

وظایف سازمان برنامه و بودجه
در زمینه امور مرتبط با وظایف قانونی سازمان:

۱ ـ وظایف و اختیارات سازمان در زمینه برنامه ریزی، تنظیم بودجه و نظارت موضوع ماده ۵ قانون برنامه و بودجه مصوب ســال ۵۱ در چارچوب بودجه جاری و عمرانی استانی و یا بودجه های متمرکز و یا ردیفهای دیگری که بصورت جداگانه تعویض می گردد.

تبصره: نظارت مستمر بر اجرای برنامه های ملی بویژه طرح های عمرانی ملی که محل اجرای آن در استان قرار دارد و نـظارت بر پیشرفت سالانه آنها موضوع بند ۶ ماده قانونی فوق الذکر درصورتیکه در روش جاری سازمان وظایف استانی محسوب شود مشمول این بند خواهد بود.

۲ ـ اختیارات و مسئولیت توافق با دستگاه های اجرایی محلی در مورد شرح فعالیت های جاری و شرح عملیات طرحهای عمــرانی استانی و امضاء و ابلاغ موافقت نامه های مربوطه موضوع ماده ۱۹ قانون برنامه و بودجه.

تبصره: در مورد آن بخش از اعتــــــبارات غیراستانی که مبادله موافقتنامه توسط آن سازمان ضرورت داشته باشد بصورت موردی و طی ابلاغ جداگانه تعویض اختیار انجام خواهد شد.

۳ ـ اختیار تایید صلاحیت علمی و تخصصی جهت انعقاد قــرارداد و یا اجرای طرحهای مطالعاتی از محل اعتبارات استانی موضوع تبصره ذیل ماده ۲۲ قانون برنامه و بودجه.

۴ ـ تعیین و تشخیص بدهی ها و مطالبات ناشی از اجرای طرحهای عمرانی استانی به منظور تامین اعتبار آنها موضوع ماده ۲۹ قانـــون برنامه و بودجه و ماده ۶۳ قانون محاسبات عمومی.

۵ ـ شرکت و عضویت در شوراها، کار گروهها و سایر مجـــــامع پیــــش بینی شده که در حوزه استان تشکیل می گردد و سازمان برنامه و بودجه (سابق) و سازمان مدیریت و برنامه ریزی اســــتان (جدید) در آن قانونا عضویت دارد و اتخاذ تصمیم از طرف اینجانب.

۶ ـ ابلاغ تخصیص اعتبارات جاری و عمرانی استانی پس از تصویب در کمیته تخصیص اعتبار استان به استناد ماده ۱۱ آییــــــن نامه تخصیص اعتبارات بودجه عمرانی دولت موضــــوع ماده ۳۰ قانون برنامه و بودجه.

۷ ـ ابلاغ بخشنامه ها، دستورالعملها و سایر ضوابط حاکم بر اجـرای طرحهای عمرانی موضوع ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه دستگاههای اجرایی استان پس از ابلاغ آن توسط معاونت امور فنی.

وظایف سازمان برنامه و بودجه
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:36
0 نظر

وظایف مهندس ناظر و مالک در اجرای ساختمان | کارشناس رسمی دادگستری | راه و ساختمان و نقشه برداری

وظایف مهندس ناظر و مالک در اجرای ساختمان | کارشناس رسمی دادگستری | راه و ساختمان و نقشه برداری


 وظایف مهندس ناظر و مالک در اجرای ساختمان
1- ضوابطی که توسط مهندسین ناظر باید رعایت شود
1-1ـ رعایت بر و کف و ارتفاع ‎مجاز و کلیه ‎موارد مندرج در پروانه ‎ساختمان و نقشه‎های مصوب شهرداری.

2-1ـ رعایت‌نکات‌ایمنی‌به‌هنگام گودبرداری و حفاظت ساختمانهای مجاور.

3-1ـرعایت‌کلیه‌ضوابط‌فنی‌وایستایی‌ومشخصات‌مندرج‌در‌نقشه‌های‌استراکچر.

4-1ـ تکمیل فرم ”گزارش ناظرین“ و تحویل آن به شهرداری ناحیه.

5-1ـ گزارش موارد خلاف به شهرداری بلافاصله بعد از وقوع تخلف.

تبصره ـ هرگاه مهندسین ناظر برخلاف واقع گواهی نمایند یا تخلف را به موقع به شهرداری اعلام نکنند، بسته به نوع تخلف، بر اساس مقررات و مصوبات ”شورای انتظامی“ طبق تبصره 7 قانون ماده صد شهرداریها با مهندسین ناظر برخورد خواهد شد.

تبصرة هفت (مادة صد قانون شهرداری) :

مهندسان ناظر ساختمانی مکلفند نسبت به عملیات اجرائی ساختمانی که با مسئولیت آنها احداث می‌گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمة آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان را با پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی گواهی نماید. هرگاه مهندس ناظر برخلاف واقع گواهی نماید و یا تخلف را به موقع به شهرداری اعلام نکند و موضوع منتهی به طرح در کمسیون مندرج در تبصرة یک مادة صد قانون شهرداری و صدور رأی برجریمه یا تخریب ساختمان گردد، شهرداری مکلف است مراتب را به نظام معماری و ساختمانی منعکس نماید. شورای انتظامی نظام مذکور موظف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصیر برابر قانون نظام معماری و ساختمانی حسب مورد با توجه به اهمیت موضوع شش ماه تا سه سال محرومیت از کار و در صورتی که مجدداًَ مرتکب تخلف شود که منجر به صدور رأی تخریب بوسیلة کمسیون مادة صد گردد به حداکثر مجازات محکوم کند. مراتب محکومیت از طریق شورای انتظامی سازمان نظام معماری و ساختمانی در پروانة اشتغال درج و در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشاراعلام می‌گردد شهرداری مکلف است تا صدور رأی محکومیت به محض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پرونده به کمسیون مادة صد به مدت حداکثر شش ماه از اخذ گواهی امضاء مهندس ناظر مربوطه برای ساختمان جهت پروانة ساختمان شهرداری خودداری نماید. مأموران شهرداری نیز مکلفند در مورد ساختمانها نظارت نمایند و هرگاه از موارد تخلف در پروانه به موقع جلوگیری نکنند و یا در مورد صدور گواهی انطباق ساختمان با پروانه مرتکب تقصیری شوند طبق مقررات قانونی به تخلف آنان رسیدگی می‌شود و در صورتی که عمل ارتکابی مهندسان ناظر و مأموران شهرداری واجد جنبة جزائی هم باشد از این جهت نیز قابل تعقیب خواهندبود.درمواردی‌که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمانی است و دستور شهرداری اجرا نشود می‌تواند با استفاده از مأموران اجرائیات خود و در صورت ‌لزوم‌مأموران انتظامی برای متوقف ساختن عملیات ساختمانی اقدام نماید.

بخشنامه به مهندسان ناظر بر اجرای پروژه‌های ساختمانی
موضوع:مقررات‌ملی‌ساختمان ‌ونظارت بر حسن اجرای کامل مباحث مختلف
به‌استنادنامه‌شماره2071/8/101مورخ20/2/82 سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان و براساس مبحث سیزدهم و 12-2-2 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر براجرای پروژه‌های ساختمانی نسبت به رعایت اصول ایمنی ناشی از برق گرفتگی و اجرای اصول تأسیسات برقی مسئول می باشند .

براساس‌بند12-9-2 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر براجرای ‌پروژه‌های  ساختمانی  ملزم  به رعایت ایمنی ساختمانهای مجاور در هنگام گودبرداری و خاکبرداری می باشند  .

از تاریخ 21/8/81 رعایت استاندارد بسیاری از مصالح از جمله شن و ماسه به صورت الزامی در آمده است و براساس بند 5-2-3 مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر بر اجرای پروژه‌های ساختمانی نسبت به رعایت و به کارگیری مصالح مرغوب و استاندارد مسئول می باشند .

به استناد نامه شماره40490/8/101مورخ19/12/81 ریاست محترم سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان و براساس فصل 17-7 مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ‹‹ طراح و ناظر ›› نسبت به رعایت قطر مناسب و اجرای صحیح دودکش‌ها و روشهای تأمین هوای لازم برای احتراق و تهویه مسئول می باشند .

براساس بند 9-1-11-8 مبحث‌نهم‌مقررات‌ملی‌ساختمان،مهندسان‌ناظرو طراح ‌ملزم ‌به‌ رعایت ‌مقررات‌ مربوط‌به‌عبور‌لوله‌هاومجراهای‌مدفون‌دربتن‌میباشند
براساس‌ماده 7 آئین‌نامه‌حفاظتی‌کارگاههای ساختمانی هرگاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجرای عملیات ساختمانی ایراداتی مشاهده نمایند که احتمال خطر وقوع حادثه را در برداشته باشد باید فوراّ مراتب را همراه با راهنمائیها و دستورالعملهای لازم کتباّ به کارفرما یا کارفرمایان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسلیم نمایند .

کارفرما موظف است فوراّ کار را در تمام یا قسمتی از کارگاه که مورد ایراد و اعلام خطر واقع شده ، متوقف و کارگران را  از محل خطر دور و اقدامات مقتضی در مورد رفع خطر بعمل آورد .

مهندسان‹‹ناظروطراح›› موظف ‌به ‌رعایت ‌موارد فوق ‌بوده ‌و در صورت ‌مشاهده ‌هرگونه ‌تخلفی ‌باید مراتب ‌را به ‌صورت ‌کتبی ‌به ‌کارفرمای ‌مربوطه ‌ابلاغ ‌و یک ‌نسخه ‌از آن ‌به ‌شهرداری منطقه و یک نسخه را به سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ارسال نمایند.

2- ضوابط و مقرراتی که مالک ملزم به رعایت آنها می باشد.

1-2- مالک مکلف است کارهای گودبرداری ساختمان را زودتر از ساعت 7 صبح شروع نکند .

2-2- مالک ملزم می‌باشد خاکهای مازاد و اضافات مصالح ساختمانی و نخاله‌ها را فقط در محلی که شهرداری تعیین نموده است تخلیه نماید .

3-2- مالک مکلف است در هنگام تخلیه مصالح ساختمانی از نوع تیرآهن یا آجرکه هنگام تخلیه ایجاد سروصدا می‌نماید با استفاده از ابزار مخصوص از ایجاد مزاحمت برای همسایگان خودداری نماید .

4-2- مالک مکلف است در هنگام اجرای عملیات ساختمانی دقت کافی و لازم را بنماید تا ضمن استفاده از ماشین آلات سنگین و بالابر باعث قطع سیمهای برق یا مخابراتی نشود و در صورت قطع آنها می بایست مراتب را سریعا" به مراجع ذیربط اطلاع داده و با تقبل هزینه های مربوطه نسبت به رفع اشکالات اقدام لازم را بعمل آورد.

5-2- هر ساختمان جدید در کلیه قسمتها باید به طریقی بنا شود که در هیچ مورد موجبات خطر برای کارگران و همسایگان و یا اشخاصی که از گذرهای مجاور عبور می نماید را فراهم نیاورد .

6-2-نصب حصار موقت درگذرهای همگانی در کارگاههای ساختمانی اجباری است و حصار مزبور نباید حداکثر بیش از دو متر از عرض گذر را اشغال کند مگر با اجازه شهرداری .

7-2- کلیه قسمتهای ساختمان که تشکیل پرتگاه می‌دهند می‌بایست به وسیله جان پناه یا نرده محافظت گردند ارتفاع جان پناه یا نرده نامبرده نباید از 80 سانتیمتر کمتر باشد .

8-2- به منظور جلوگیری از خراب شدن آسفالت سطح معابر بر اثر قراردادن دیگهای پخت قیر و آسفالت به طور مستقیم بر روی آنها کارفرما مکلف است از صفحات فلزی بزرگ برای این کار استفاده نماید .

9-2- در هنگام حفاری و خاکبرداری با عمق بیش از یک متر که خطر ریزش یا لغزش دیواره وجود داشته باشد باید تحکیم و تثبیت آن به وسیله شمع، سپری، چوب بست و یا استفاده از روشهای دیگر انجام شود مگر اینکه شیب دیواره از زاویه اصطکاک داخلی کوچکتر باشد .

10-2- نسبت به حفظ فضای موجود در حیاط ملک و یا در پیاده رو نهایت سعی خود را مبذول نماید و از ریختن مصالح و یا نخاله‌های ساختمان و یا قطع آنها بدون مجوز شهرداری جلوگیری نماید .

11-2- در هنگام کاشت گیاهان مناسب در جلوی درب ورودی منازل در پیاده روها از انواع مناسب استفاده نماید و مثلا از کاشت درختان با شاخ برگهای تیغ‌دار و یا صمغ‌دار که باعث اذیت عابرین و یا کثیف نمودن سطوح سواره و یا پیاده می شود خودداری نماید .

12-2-جهت‌استفاده‌کارگران،سرویسهای‌بهداشتی ‌شامل‌ توالت‌ و دستشوئی احداث ‌و نسبت ‌به ‌نصب ‌جعبه‌ کمکهای‌ اولیه‌درمحل‌مناسب‌و قابل دسترسی اقدام نماید .که از دوباب مغازه 10 باب مغازه یک توالت برای استفاده بسازند .

13-2-  در تمام مدت اجرای عملیات ساختمانی تا هنگام اتمام آن نمای ‌ساختمان‌را به منظور حفظ سیمای شهری با لوازم مناسب بپوشاند .

چنانچه مالک در نمای ساختمان خود از سنگهای ساختمانی مخصوص نما با عرض بیش از 7 سانتیمتر استفاده نماید به منظور جلوگیری از کنده شدن و سقوط آنها بر سرعابرین مکلف است با انجام تمهیدات لازم از قبیل نصب توریهای فلزی و یا اسکوپ کردن در هنگام اجراء و یا رول پلاک نمودن سنگها از سقوط احتمالی آنها جلوگیری نماید .

در رابطه با نماسازی ساختمان (نماهای اصلی و جانبی قابل رویت از معابر) مالک مکلف به رعایت مصوبه مورخ 28/8/69 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و سایر ضوابط شهرداری محل می باشد
دودکش‌ها باید با مصالح ساختمانی ساخته شده و حداقل 70 سانتیمتر از روی‌بام بالاتر باشند و در مورد بامهای شیروانی یا سقف شیبدار سردودکش نبایدازتیغه فوقانی شیروانی یا سطح شیبدار پائین‌تر باشد و فاصله دودکش از نمای ساختمان نباید کمتر از یک متر باشد .

درب‌های‌ورودی‌ساختمان‌نبایدبه‌طرف‌بیرون‌ساختمان(داخل‌گذر) باز شوند .

در و پنجره‌هایی که متصل به دیوار خانه‌های مجاور است باید حداقل 70/1 متر از کف اطاق بالاتر باشد و هیچ ساختمانی نمی‌تواند رو به عمارت مجاوربالکن‌داشته‌باشد مگر آنکه فاصله کافی به تشخیص شهرداری باشد .

شیشه‌ای اطاق، آشپزخانه، توالت و یا حمام‌هائی‌که مشرف به گذرهستند باید از نوع شیشه‌ای مات باشند .

مالک مکلف است پس از اتمام عملیات ساختمانی پیاده رو را به صورت اولیه نوسازی نماید .

14-2- حتی الامکان در هنگام پیاده‌روسازی جلوی درب منزل (در نواحی که دارای شیب نسبتا" زیادی می‌باشد) از تعبیه پله خودداری نموده و به طورکلی ‌پیاده‌روها به ‌طور پیوسته باشد تا سبب بروز مشکلات در تردد عابرین در هنگام شب و یا معلولین با صندلی چرخدار و عصا نگردد .

15-2-درهنگام‌تعبیه‌شیرفلکه‌آب‌ویاتأسیسات‌مربوط‌به‌گازشهری‌رعایت نکات ایمنی‌وفاصله‌های‌لازم‌رابنمایدتا از پاگیر یا سرگیر بودن آن جلوگیری نماید .
16-2- مالکین واحدهای تجاری در برگذرهای عمومی در هنگام نصب تابلوهای تبلیغاتی و یا احداث ویترین و یا محوطه سازی جلوی درب واحدهای تجاری باید از ضوابط و مقررات مربوط به هریک از موارد فوق که توسط شهرداری تعیین و ابلاغ گردیده تبعیت نماید .

17-2- مالک باید نسبت به نصب صندوق پستی اقدام نماید.

18-2- در هنگام تخریب و بازسازی ساختمان جهت قطع گاز و جابجایی علمک گاز شخصاً اقدام ننماید. این امر باید توسط شرکت گاز صورت پذیرد.

 

وظایف مهندس ناظر و مالک در اجرای
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:36
0 نظر

وطیفه یک مهندس عمران


اجرای سدهای مختلف خاکی و بتنی و نیز بندهای انحرافی و سایر تاسیسات وابسته نظیر تونل یا کانال انحراف آب رودخانه(جهت اجرای عملیات کارگاهی در ضمن ساخت سد)، تاسیسات آبگیری از سد و کنترل ارتفاع آب در پشت سد و غیره. 
اجرای کارهای مربوط به ساماندهی رودخانه‌ها. 
طراحی، محاسبه و ساخت خطوط انتقال آب اعم از انواع کانال‌های تحت فشار و یا کانال‌ها با سطح آزاد آب که به منظور انتقال آب از سدها و دریاچه‌ها برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعتی به مناطق مورد نیاز و نیز جهت انتقال آب از تصفیه‌خانه‌های آب به مخازن آب و از آن‌جا به مناطق مصرف، ساخته می‌شوند. 
ساخت تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب شامل: ساختمان‌ها و تاسیسات مربوط، محوطه‌سازی و غیره. 
طراحی، محاسبه و ساخت شبکه‌های آب‌رسانی به مناطق شهری و روستایی جهت تامین آب شرب مورد نیاز افراد و تاسیسات مربوطه نظیر: مخازن آب، لوله‌کشی ، انشعابات و غیره. 
طراحی ، محاسبه و ساخت شبکه‌های جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی ناشی از نزولات جوی در خیابان‌ها و سایر مناطق شهرها و شهرک‌ها و همچنین شبکه‌های جمع‌آوری و دفع فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و انتقال آنها به خارج از شهر و تصفیه‌خانه‌ها. 
انجام بسیاری از کارهای نقشه‌برداری که برای کارهای ساختمانی مختلف نظیر راه‌سازی، سدسازی،تونل سازی و غیره مورد نیاز است؛ و همچنین آشنایی با کارهای نقشه‌کشی طراحی و معماری.
 نقش تعیین وظایف مهندس ناظر در ارتقای کیفیت ساخت وساز
نظارت یکی از ارکان اصلی در ساخت و ساز است. کنترل کیفی مراحل ساخت وساز و نظارت بر فعالیت های مجری بر عهده مهندس ناظر است.
با این وجود عدم اعمال نظر مهندسان ناظر در ساخت و ساز یکی از مشکلات صنعت ساختوساز به شمار می رود.
بحث نظارت بر ساخت و ساز را باید از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داد.این امر باید زیرنظر دولت، نظام مهندسی و شهرداری انجام شود.
در حال حاضر منافع مردم و مالک در بحث ساخت و ساز به هم گره خورده است و همه این ها باید زیرنظر مهندس ناظر، اداره شود. لازم است، نظارتی که حق کارفرماست و نظارتی که به منافع جامعه بازمی گردد از هم تفکیک شوند. برای این امر لازم است یک بازرس فنی، زیرنظر سازمان نظام مهندسی و تشکل های مهندسی، مدیریت شهری و دولت بدون دخالت مالک، ناظر ساخت و ساز باشد. نظارت دیگری نیز زیرنظر کارفرما بر عملکرد پیمانکار و در جهت منافع مالک انجام گیرد.
بنابراین ضعف مدیریتیسازمان های اجرایی مانند شهرداری، نظام مهندسی و وزارت مسکن مهم ترین مساله در بروز این مشکل است که همواره مهندس ناظر را متخلف معرفی می کنند.راهکار حل این مساله نیز تغییر قانون سازمان نظام مهندسی است به طوری که باید، قوانین را با شرایط روز وضع کنند و با موضوع تخلفات نیز جدید تر برخورد کنند.
عدم آشنایی با نرم افزارهای جدید مدیریتی به ویژه کنترل پروژه، ضعف نظارت در ساخت و ساز را به وجود آورده است. هر پروژه در واقع حاصل فعالیت چند فرآیند است که اگر به طور دقیق مورد توجه قرار گیرند، به یک پروژه موفق تبدیل می شوند که در زمان خود و حتی زودتر از موعد مقرر به اتمام می رسد.
تحقیقات دفتر دانش مدیریت پروژه که بیش از 30 سال متخصصان را در یافتن ضعف، قدرت و فرصت های پروژه یاری کرده، نشان می دهد، از صددرصد زمان اجرای پروژه 65 درصد آن صرف برنامه ریزی و کنترل می شود. در صورتی که فرآیند آغاز و اختتامیه یک پروژه 30 درصد زمان آن را در اختیار می گیرد. این موضوع اهمیت برنامه ریزی در پروژه های عمرانی را ثابت می کند.بنابراین با استفاده از نرم افزارهای مدیریتی، کیفیت ساختوساز نیز افزایش می یابد. نظارت دقیق برای ارتقای کیفیت نیز بدون آموزش امکان پذیر نیست. برای تحقق این امر باید تفکر آموزش را در جامعه مهندسان ایجاد کرد و سپس آن را نهادینه کرد.
مساله نظارت بر ساخت و سازاز چند وجه قابل بررسی است. در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان بر معرفی ناظر برای ساختمان ها توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان تاکید شده است. این در حالی است که این موضوع هنوز اجرا نمی شود. در واقع ایراداتی شهرداری به برخی از موارد این بحث گرفته و در نتیجه عدم همکاری شهرداری با سازمان نظام مهندسی ساختمان استان موجب شده این امر به مرحله اجرا نرسد. علاوه بر این در این بحث الزام بر این است که ساختمان سازی توسط کسانی که دارای صلاحیت و پروانه اشتغال هستند، اجرا شود، این موضوع نیز توسط شهرداری اجرا نمی شود. از همین رو با عدم اجرای ماده 34 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان روبه رو هستیم. این در حالی است که بحث نظارت و روش ارتقای آن مفاهیم دیگری را نیز در برمی گیرد که توجه به آن ها ضروری است.
بنابراین اجرای ساختمان باید توسط مهندسان دارای پروانه اشتغال انجام شود، مصالح ساختمانی استاندارد و مرغوب به کار برده شود،کارگران و افراد شاغل در ساختمان دارای پروانه مهارت فنی باشند، نقشه ها و مشخصات فنی به طور کامل تهیه و ارایه شود و فرهنگ عمومی در زمینه ساختوساز ارتقا یابد تا مالک تفهیم شود که حضور مهندس ناظر جهت ارتقای کیفیت ساختمان ضروری است. 
موضوع دیگری که توجه به آن الزامی به نظر می رسد. تفاوت بین بازرسی و نظارت است، به طوری که باید حدود وظایف خدمات بازرسی و ناظر مشخص شود و حق الزحمه آنان متناسب با دانش، ممنوعیت و زمان صرف شده تعیین و پرداخت شود. اگر این موارد رعایت و اصلاح شود، در وضعیت نظارت نیز تغییراتی به وجود می آید که ارتقای کیفیت ساخت و ساز را به دنبال دارد.
ناامنی ساختمان‌ها و گناه مهندسان ناظر
هر از چند گاهی پس از وقوع یک زمین‌لرزه یا به بهانه فروریختن یک ساختمان یا رخ‌دادن حادثه‌ای دیگر، بحث ایمن‌سازی، کنترل کیفیت کنترل ساختمان، نظارت بر ساخت و سازها و نقش مدیریت شهری زنده می‌شود و این زخم کهنه چندین ساله سرباز می‌کند. 
آیا مسئولیت درست کار نکردن همه نهادها و عوامل مؤثر در ساخت و ساز تنها بر عهده مهندس ناظر است؟ 
هر از چند گاهی پس از وقوع یک زمین‌لرزه یا به بهانه فروریختن یک ساختمان یا رخ‌دادن حادثه‌ای دیگر، بحث ایمن‌سازی، کنترل کیفیت کنترل ساختمان، نظارت بر ساخت و سازها و نقش مدیریت شهری زنده می‌شود و این زخم کهنه چندین ساله سرباز می‌کند. مشکل مهندسی و ساخت و سازها به‌ویژه در شهر تهران در یک کلاع غیبت 
در یک دسته‌بندی گذرا، عوامل مؤثر بر ساخت و سازهای شهری به طور خلاصه از این قرارند: 
▪ ضوابط، قوانین، مقررات و آئین‌نامه‌های ناظر بر مهندسی، معماری و شهرسازی 
▪ نهادهای مسئول اجراء و نظارت بر اجراء درست این مقررات 
▪ تکنولوژی ساخت، عناصر، لوازم و مصالح مورد نیاز ساخت و ساز 
▪ نیروی انسانی، شامل مهندسان، کاردان‌های فنی و کارگران ماهر 
▪ مردم به‌عنوان مالک، سازنده و بهره‌بردار 
▪ فرهنگ عمومی جامعه و نوع نگاه مردم، مسئولان و متخصصان به ساخت و ساز و بهره‌برداری از ساختمان 
الف) اصلی‌ترین سند در این مورد قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال ۱۳۷۴ و آئین‌نامه اجرائی آن است که به‌عنوان قانون مادر، نحوه تعامل عوامل دست‌اندرکار ساخت و سازها را روشن کرده است. 
هم‌چنین مجموعه مباحث مقررات ملی ساختمان، آئین‌نامه طرح ساختمان‌ها در برابر زلزله، استاندارد ۲۸۰۰، طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران و مجموعه ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی تدوین شده از سوی شهرداری و شورای شهر، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مقررات حاکم بر ساخت و سازهای شهری‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت که ما به لحاظ قوانین و مقررات کمبود خاصی نداریم و حتی به‌عنوان مثال جزء نخستین کشورهای زلزله‌خیز جهان‌ایم که از حدود سال ۱۹۶۰ در این مورد دارای آئین‌نامه بوده‌ایم. 
به‌رغم کاستی‌هائی که ممکن است در هر یک از قوانین و مقررات یاد شده باشد. ضرورت اصلاح، بازنگری و یا تغییر قوانین در شرایطی که سعی و خطا شایسته‌ای در اجراء آن‌ها نشده است، فعلاً از اولویت برخوردار نیست. در واقع مادام که فکری اساسی برای اجراء قوانین و مقررات موجود نکرده باشیم پرداختن به مسئله بازنگری و اصلاح قوانین طرحی انحرافی است.
ب) چنان‌که گفته شد مشکل اصلی در بخش ساختمان، ضمانت اجراء و عمل به قوانین و مقررات است. طبق ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مسئولیت نظارت عالیه بر اجراء ضوابط، مقررات و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجراء ساختمان‌ها بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی است. 
هم‌چنین در بندهای ۴ و ۹ ماده ۱۵ قانون یاد شده، همکاری با مراجع مسئول و وزارت مسکن و شهرسازی در زمینه تدوین، اجراء و کنترل مقررات ملی ساختمان، از وظایف هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان به‌‌شمار آمده است. ضمن آن‌که بند ۵ همین ماده، نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در طرح‌ها و فعالیت‌های غیردولتی را نیز از وظایف نظام مهندسی می‌داند. 
و به‌همین ترتیب طبق بند ۱۵ ماده ۱۵ قانون و بند ۱۵ ماده ۷۳ آئین‌نامه اجرائی، پیشنهاد مبانی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی به‌عهده نظام مهندسی و تصویب و ابلاغ آن به‌عهده وزارت مسکن و شهرسازی است. بندها و مواد دیگری نیز در این قانون بر همکاری سازمان نظام مهندسی و مسئولیت وزارت مسکن و شهرسازی تأکید دارد. حال سئوال این‌جاست که با گذشت بیش از ده‌سال از تصویب قانون و تشکیل سازمان نظام مهندسی، ساز و کار و تشکیلات سازمان نظام مهندسی و وزارت مسکن برای انجام این وظایف چیست؟ تاکنون چه کارهائی و توسط چه افراد یا نهادهائی در این زمینه انجام شده است؟ چه نقشی برای مهندسان و تشکل‌های مهندسی به‌عنوان صاحبان اصلی حرفه در این عرصه در نظر گرفته شده است؟ نحوه و ضمانت همکاری سازمان نظام مهندسی با شهرداری و دیگر نهادهای مدیریت شهری به چه صورت است و تاکنون چگونه بوده است؟ 
ج) چند قلم از مصالح اصلی ساختمانی تحت پوشش استاندارد هستند؟ به‌جزء آهن و تا حدودی سیمان آیا می‌توان ادعا کرد که دیگر مصالح ساختمانی نظیر بتن تیرچه، بلوک، آجر و... از استانداردهای لازم و مطلوب آئین‌نامه‌های موجود برخوردارند؟ 
کارگاه‌های کوچک و بزرگی که در گوشه و کنار در کار تولید تیرچه، بلوک و بتون آماده‌اند، تحت نظارت و کنترل کدام نهاد کار می‌کنند؟ و اگر چنین نهادی وجود دارد چرا حاصل این تولید و کنترل، این مصالح غیر قابل اعتماد، نامرغوب و غیراستاندارد است؟ 
چه نظارت و کنترلی بر بسته‌بندی، نگهداری اصولی و دپوی همین سیمان که گفته می‌شود جزء مصالح استاندارد شده هستند معنی آن این است که تمام کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدکننده سیمان و آجر و همه انواع سیمان از پاکت گرفته تا دست پر و فله استاندارد هستند؟ 
و به این ترتیب شاهد هستیم که دست کم از نظر مصالح، فن‌آوری ساخت و ساز در کشور ما با این مصالح غیراستاندارد، با تکنولوژی ساخت در دنیا حتی در کشورهای همسایه نیز فاصله زیادی دارد. 
د) با وجود آمار به ظاهر بالای شمار مهندسان، کاردان‌های فنی و کارگران ماهر، به‌دلیل سازمان نیافتن این نیروها و توزیع نامناسب کار، همواره کمبود نیروی کار متخصص در ساخت و سازها مشهود بوده است. طبق ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی به آن دسته از امور فنی در بخش‌های ساختمان و شهرسازی که توسط وزارت مسکن تعیین می‌شود. 
مستلزم داشتن صلاحیت حرفه‌ای است. این صلاحیت در مورد مهندسان از طریق پروانه اشتغال به‌کار مهندسی و در مورد کاردان‌های فنی و معماران تجربی از طریق پروانه اشتغال به‌کار کاردانی یا تجربی و در مورد کارگران ماهر از طریق پروانه مهارت فنی احراز می‌شود. مرجع صدور پروانه اشتغال به‌کار مهندسی و پروانه اشتغال به‌کار کاردانی و تجربی وزارت مسکن و شهرسازی و مرجع صدور پروانه مهارت فنی، وزارت کار و امور اجتماعی است و طبق تبصره ۱ ماده یاد شده، وزارت مسکن و وزارت کار موظف‌اند حسب مورد ظرف مدت ۱۰ سال از تاریخ ابلاغ قانون، با استفاده از همکاری شهرداری‌ها، مهندسان و سازمان‌ها و تشکل‌های حرفه‌ای صنفی شاغل در این بخش‌ها دامنه اجراء این ماده را به کل کشور توسعه دهند. 
در حالی‌که وزیر سابق مسکن و شهرسازی در آخرین روزهای تصدی خود بر بی‌مسئولیتی و ناکارآمدی وزارت کار می‌تازد و آرزو می‌کند که ای‌کاش این‌کار نیز به‌عهده وزارت مسکن گذاشته شده بود، مسئولان وزارت کار و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای معتقدند که از همان آغاز، تشکیلات لازم را برای آموزش‌های ضروری و صدور کارت مهارت فنی مهیا کرده‌اند اما به سبب فقدان ضمانت اجرائی برای قانون و ناهماهنگی و نارسائی در دیگر نهادها هیچ انگیزه و الزامی برای مراجعه کارگران برای گرفتن کارت مهارت وجود نداشته و به‌ همین سبب نیرو و هزینه‌های انجام شده در این رابطه عملاً به هدر رفته و کاری انجام نشده است. 
و اما بهتر بود که وزیر محترم سابق مسکن و شهرسازی پیش از آرزو برای داشتن مسئولیتی دیگر، نخست آن‌چه را که قانون به‌عهده‌اش گذاشته انجام می‌داد. متأسفانه پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و تأسیس سازمان نظام مهندسی ساختمان هنوز هیچ‌یک از وظایف اصلی که در قانون برای سازمان نظام مهندسی ساختمان تعریف شده عملی نشده است و با توجه به قیمومیت وزارت مسکن و شهرسازی بر نظام مهندسی، دخالت‌های قانونی و فراقانونی این نهاد در امور سازمان و حضور همیشگی تنی چند از کارمندان و وابستگان این وزارت‌خانه در هیئت مدیره نظام مهندسی، بی‌شک بخش عظیمی از مسئولیت ناکارآمدی و انفعال سازمان نظام مهندسی بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی است. سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران پس از چهار دوره هنوز نتوانسته تأثیر مشخص و مهمی بر روابط حرفه‌ای مهندسان داشته باشد. 
ارتباط نداشتن سازمان با اعضاء و تشکل‌های صنفی حرفه‌ای که طبق قانون باید بخش مهمی از وظایف سازمان را عمل کنند و پرداختن به مسائل حاشیه‌ای و سیاسی‌کاری، سازمان نظام مهندسی را از جریان کار حرفه‌ای دور نگه‌داشته، آن را به‌صورت یک نهاد تشریفاتی و اداری وابسته به وزارت مسکن درآورده است. و همین نیز سبب بی‌اعتنائی و بی‌توجهی مهندسان به این سازمان شده که کم‌ترین نتیجه‌اش مشارکت کمتر از ده درصدی اعضاء در انتخابات نظام مهندسی است. در این شرایط تشکل‌های صنفی حرفه‌ای مهندسی نیز که از حمایت و پشتیبانی دولت و نهادهای مسئول بی‌بهره‌اند، از اقتدار لازم برای انجام وظایف حرفه‌ای خود برخوردار نیستند. 
ه) با وجود همه سخنانی که تا امروز گفته شده هنوز در این شهر هرکس به صرف داشتن سند مالکیت این اجازه را دارد که رأساً به شهرداری مراجعه کرده پروانه ساخت بگیرد و به‌رغم همه تعهدات صوری که هنگام صدور پروانه از او می‌گیرند، این اجازه را دارد که به هر شکل که خودش صلاح دانست و در جهت حفظ و افزایش سرمایه‌اش، ساختمان مورد نظر را بسازد، بفروشد و تحویل مردم دهد. 
ی) و متأسفانه به‌رغم تمام مشکلات موجود و حوادث متعددی که رخ می‌دهد، افکار عمومی جامعه نسبت به ساخت و ساز و مسئله مهندسی بسیار بی‌توجه و بی‌اهمیت برخورد می‌کند و فرهنگ عمومی جامعه حساسیتی شایسته نسبت به موضوع ندارد. 
در حالی‌که مصرف بی‌رویه یک داروی مسکن به‌شدت از سوی مطبوعات و رسانه‌ها نکوهش می‌شود و عموم مردم چنین رفتاری را نادرست ارزیابی می‌کنند، در مورد ساخت یک سازه که با آسایش، جان و مال مردم و سرمایهٔ ملی سر و کار دارد این حساسیت نه از سوی مردم، نه مسئولان و نه رسانه‌ها احساس نمی‌شود و به میلیون‌ها تن آجر، فولاد و بتون که به‌صورت بمبی قوی بالای سر مردم قرار گرفته و هر لحظه با بروز یک زلزله ممکن است فاجعه‌ای عظیم به بار آورد اعتنا و توجه لازم نمی‌شود. 
روزانه شاهد پخش اخبار پزشکی و بهداشتی از صدا و سیما و برنامه‌های ویژه گفت و گو با پزشکان در مورد بیماری‌های گوناگون هستیم و روزنامه‌ها بعضاً صفحات ویژه‌ای را به بهداشت و درمان اختصاص داده‌اند که کار بسیار پسندیده‌ای است؛ ولی به‌رغم اهمیت موضوع، این‌کار در مورد مهندسی و مسائل ساخت و ساز به این نسبت و حساسیت انجام نمی‌شود. 

وظایف یک مهندس عمران

محاسبه، ساخت و اجرا و طراحی ساختمانهای مختلف مسکونی، اداری و صنعتی اعم از آجری، بتنی و فولادی، نظیر ساختمانهای مسکونی ویلایی، چندطبقه، آپارتمان‌ها و برجهای بلند و همچنین کارهای ساختمانی اداره ها، مدرسه ها، بیمارستان‌ها ، کارخانه ها و مراکز صنعتی، ساختمانها و .مراکز ورزشی ، تالارهای اجتماعات و غیره 
طراحی ، محاسبه و اجرای راه ‌ها و جاده‌های مختلف ارتباطی داخل و خارج شهرها و روستاها اعم از : راه‌های شوسه، راه‌های آسفالتها، بزرگراه ها و نیز راه‌آهن(شامل مسیریابی ، پیاده کردن مسیر ، زیرسازی و روسازی 
ساخت و اجرا و در مواردی طراحی و محاسبه انواع پل‌های بتنی و فلزی با دهانه‌ها و ابعاد و شکل‌های متفاوت نظیر: پلهای داخل شهری و روگذرها، پل‌های خارج شهری و جاده ها).




وطیفه یک مهندس عمران
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:33
0 نظر

ویتو آکونچی و استیون هال؛ خلق بدنهْ گذرْ گالریِ هنر و معماری

دهه هفتاد آغاز فعالیت‌های نوینی در عرصه هنر مفهومی و پرفورمنس است. آثار گروهی از هنرمندان اجرایی- مفهومی شباهت‌های فراوانی با ایده‌های آبرامویچ دارد. به طور مثال: ویتو آکونچی(Vito-Acconci) با پرفورمنس‌هایی پرخاش‌جویانه و عصبی بدن را به عنوان شاخصه‌ای مطلوب جهت بهره‌گیری هنری به کار می‌گیرد. بدن به عنوان ماده‌ای خام که می‌توان با آن به طراحی پرداخت. بدن پاره‌ پاره‌می‌شود،‌باز می‌گردد و می‌توان مانند پزشکان قرن هفدهم درون آن را حریصانه کاوید.  می‌توان درد، رنج، فقدان را در آن به خوبی مشاهده کرد و به چیستی‌های پنهان آن پی برد. در مطالعه فیزیکی ـ پرفورماتیو بدن، ذهن راه کارهای بی شماری دارد، از محدودیت‌های طبیعی عبور کرده و به"مابعد بدن" دست می‌یابد. دنیس اوپن هایم(Dennis Oppenhiem) و تری فاکس(Terry Fox) نیز در این راه با آکونچی همراهند. هر سه در ژانویه 1971 پرفورمنس‌هایی را در گالری ریس پالی(Rees Palley Gallery) نیویورک به اجرا می‌گذارند.  آکونچی تبدیل به عقربه یک ساعت می‌شود. تری فاکس با صابون نان می‌پزد. دنیس اپن هایم نیز به مانند جادوگران سرش را درون تیوپ چرخ ماشین می‌کند و آواز می‌خواند. کریس بوردن(Chris Burden) همان سال در حرکتی رادیکال و انتحاری به نام(Shoot) با اسلحه به بازوی خود شلیک می‌کند. وی در 1974 در پرفورمنسی به نام"انتقال تثبیت شده"( Fixed Trans) خود را به یک فولکس واگن مصلوب می‌کند. سه سال پیش نیز با ریختن آب و پرتاب سیم برق در خیابان یک حرکت رادیکال دیگر را به نام"115 یا 220" به نمایش می‌گذارد. دنیس اپن هایم در پرفورمنسی دیگر به مدت 4 روز و در حالی که کتابی را روی سینه‌اش گذاشته بود در آفتاب دراز می‌کشد. 

ویتو آکونچی و استیون هال؛ خلق بدنهْ گذرْ گالریِ هنر و معماری


 

          بدنهْ گذرِ خیابانیِ در خدمت هنر و معماری یک فضای گالری وار کوچک در نیویورک است. این پروژه همکاری بین ویتو آکونچی هنرمند ساکن نیویورک و استیون هال معمار ساکن نیویورک بود. پروژه یک نمای کنش پذیر بازیگوشانه از دوازده صفحه با محورهای عمودی و افقی, گالری را مستقیماً به خیابان باز می کنند.

این بدنه جایگزین نمای طبقه ی همکف موجود شد. گشودگی های بزرگ مقیاس فضای گالری کوچک را بزرگتر نمایان کردند. بدنه باریکه راهی را در امتداد طول نما و به موازات گشودگی های گالری به تعداد زیادی از بازدیدکنندگان تخصیص می دهد. گشودگی های کنش پذیر یک رابطه ی پویا بین درون و برون خلق می کند, و اجازه می دهد نمای کوچک در مسیرهای گوناگونی به واسطه ی تغییر وضعیت صفحات پدیدار شود.

پروژه ی کوچک مقیاس بسیار موثر و موفق از ایده هایی که خیلی از معمارها سعی کردند به صورت تک به تک برای یک فضای انعطاف پذیر, کارکردی , پویا ونمایشگاهی به کار گیرند استفاده کرد و از تجمیعشان چنین فضایی تولید کرد. نما سال 2007 با یک روکش جدید نوسازی شد.                                                                                         

ویتو آکونچی و استیون هال؛ خلق بد
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:32
0 نظر

ویروس کامپیوتری

ویروس ها

 - 1-1تعریف ویروس

به برنامه‌های رایانه‌ای که به منظور تخریب ویا سوءاستفاده از ساختار یک رایانه نوشته شود،ویروس رایانه‌ای می‌گویند. ویروس رایانه‌ای عبارتی است برای یک برنامه ناخواسته مخرب که می‌تواند روی رایانه‌هامنتشرواجراگردد.

.معمولاًویروس‌هاتوسط برنامه‌نویسان برای مقاصد گوناگون نوشته می‌شوند. اهدافی چون شهرت،انتقام، ایجاد خسارت و یا اهداف اقتصادی می‌توانند باعث ایجاد انگیزه در نوشتن ویروس کامپیوتری شوند. برخی از ویروس‌ها بسیار مخرب هستند و برخی تنها جنبه تبلیغاتی دارند.

علت نامگذاری این برنامه‌ها به ویروس به دلیل شباهت نحوه فعالیت آنها با ویروس‌ها در دنیای حقیقی است. ویروس رایانه‌ای را می‌توان برنامه‌ای تعریف نمود که می‌توان خودش را با استفاده از یک میزبان تکثیر نماید. بنابراین تعریف اگر برنامه‌ای وجود داشته باشد که دارای آثار تخریبی باشد ولی امکان تکثیر نداشته باشد،نمی‌توان آن را ویروس نامید.

معمولاً کاربران کامپیوتر به ویژه آنهایی که اطلاعات تخصصی کمتری درباره کامپیوتر دارند،ویروس‌ها را برنامه‌هایی هوشمندوخطرناک می‌دانند که خود به خود اجرا و تکثیر شده و آثار تخریبی زیادی دارند که باعث از دست رفتن اطلاعات و گاه خراب شدن کامپیوتر می‌گردند در حالی که طبق آمار تنها پنج درصد ویروس‌ها دارای آثار تخریبی بوده وبقیه صرفاً تکثیر می‌شوند. بنابراین ویروس‌های رایانه‌ای از جنس برنامه‌های معمولی هستند که توسط ویروس‌نویسان نوشته شده و سپس به طور ناگهانی توسط یک فایل اجرایی و یا جا گرفتن در ناحیه سیستمی دیسک،فایل‌ها و یا کامپیوتر‌های دیگر را آلوده می‌کنند. در این حال پس از اجرای فایل آلوده به ویروس و یا دسترسی به یک دیسک آلوده توسط کاربر دوم، ویروس به صورت مخفی از نسخه‌ای خودش را تولید کرده و به برنامه‌ های دیگر می‌چسباند و به این ترتیب داستان زندگی ویروس آغاز می‌شودوهر یک از برنامه‌ها و یا دیسک‌های حاوی ویروس، پس ازانتقال به کامپیوتر‌های دیگر باعث تکثیر نسخه‌هایی از ویروس وآلوده شدن دیگر فایل‌ها و دیسک‌ها می‌شوند.

بنابراین پس از اندک زمانی در کامپیوتر‌های موجود در یک کشور و یا حتی در سراسر دنیا منتشر می‌شوند.از آنجا که ویروس‌ها به طور مخفیانه عمل می‌کنند، تا زمانی که کشف نشده وامکان پاکسازی آنها فراهم نگردیده باشد، برنامه‌های بسیاری را آلوده می‌کنند و از این رو یافتن سازنده و یا منشأ اصلی ویروس مشکل است.

ویروس‌ها هر روز در اینترنت، بیشتروبیشتر می‌شوند. ولی تعداد شرکت‌های آنتی ویروس ثابت است. پس ما باید برای حفاظت از سیستم خود دست به کار شویم. دراین سلسله مقالات سعی داریم که نحوه مقابله با ویروس‌هاوهمین طور بیوگرافی ویروس‌هاونحوه مقابله با هر ویروس را آموزش بدهیم.

از نظر مردم عادی به برنامه‌ای که در سیستم عامل اختلالات ایجاد کندویروس است ولی باید بدانید که خود ویروس‌ها بنا به کارها و امکاناتی که دارند تقسیم‌بندی می‌شوند.ویروس‌ها مثل سایر برنامه‌ها هستند.کسانیکه ویروس رامی‌نویسندهم ازهمین برنامه‌های عادی برنامه‌نویسی استفاده می‌کند.این برنامه‌ها دقیقاً مثل چاقو می‌ماند که هم می‌شود استفاده درست کرد هم نادرست.

 - 2-1تاریخچه ورود ویروس

1949:برای اولین بار تئوری برنامه‌هایی که خودشان را جایگزین می‌نمایند مطرح گردید.

1981: ویروس‌های Apple 1 , Apple 2 , Apple 3 از اولین ویروس‌هایی بودند که پا به عرصه عمومی نهادند.این ویروس‌ها توسط کمپانی Texas A & M برای جلوگیری از کپی‌های غیر مجاز بازی‌های کامپیوتری نوشته و سپس شایع شدند. این ویروس‌ها ویژه سیستم عامل Apple II بودند.

1983: فرد کوهن (Fred Cohen) زمانی که روی رساله دکترایش کار می‌کرد، رسماً یک ویروس کامپیوتری را چنین تعریف نمود: «یک برنامه کامپیوتری که می‌تواند روی سایر برنامه‌های کامپیوتری از طریق تغییر دادن آنها به روشی (شاید) مانند کپی کردن خودش روی آنها، تأثیر بگذارد».

1986: دو برادر برنامه‌نویس پاکستانی به نام‌های «بسیط» و «امجد» کد قابل اجرای موجود در بوت سکتور یک فلاپی دیسک را با خودشان (که برای آلوده نمودن فلاپی دیسک‌های 360KB نوشته بودند) جایگزین کردند. تمام فلاپی‌های آلوده دارای برچسب «Brain» بودند.بنابراین، این ویروس «Brain» یا «مغز پاکستانی» نام گرفت. همزمان در کشور اتریش برنامه‌نویسی به نام رالف برگر «Ralf Burger» دریافت که یک برنامه می‌تواند از طریق چسباندن خودش به انتهای یک برنامه دیگر تکثیر شود،او با استفاده از این ایده برنامه‌ای به نام Virdem نوشت که پدیده فوق را شبیه‌سازی می‌نمود. پس از آن برگر Virdem را در کنفرانسی به همه معرفی نمود. برگر همچنین کتابی درباره ویروس‌های کامپیوتری نوشت ودرآن سورس ویروس به نام Vienna را چاپ کرد که این مسأله بعداً باعث سوءاستفاده بسیاری از افراد گردید.

1987: یک برنامه‌نویس آلمانی ویروسی به نام Cascade نوشت.این ویروس، اولین ویروسی بود که روش رمز کردن (Encryption) را به کار می‌برد. در این روش بیشتر کد ویروس به غیر از چند بایت از آن به صورت رمز شده در می‌آید و از آن چند بایت بعداً برای رمزگشایی بقیه کد ویروس استفاده می‌شود. در این صورت تشخیص ویروس برای آنتی ویروس‌ها بسیار مشکل‌تر می‌باشد و دیگر رشته تشخیص ویروس (که در آنتی ویروس‌ها به کار می‌رود) به چند بایت محدود نمی‌شود.

بعدها برنامه‌نویسی به نام مارک واشبرن «Mark Washburn» با استفاده از این ایده و سورس ویروس Vienna اولین ویروس هزار چهره (Polymorphic) به نام «1260» را نوشت.

1988: ویروس Jerusalem منتشر شدوبه یکی از شایع‌ترین ویروس‌ها تبدیل گشت.این ویروس درروزهای جمعه‌ای که مصادف با سیزدهم هر ماه بودند فعال می‌شدوضمن آلوده نمودن فایل‌های Com , Exe، هر برنامه‌ای که در آن روز اجرا می‌شد را نیز پاک می‌نمود.

1989: در ماه مارچ مهم‌ترین موضوع ویروسی، خبری بود که حکایت از فعال شدن ویروسی به نام Datacrime در ماه آوریل داشت.اما پس از بررسی سورس کد ویروس معلوم شد که این ویروس در هر تاریخی پس از روز سیزدهم اکتبر فعال شده واقدام به فرمت کردن سیلندر صفر هارد دیسک می‌نماید. بدین ترتیب کاربران تمامی محتوای هارد دیسک‌شان را از دست می‌دهند. ویروس Datacrime به احتمال زیاد در کشور هلند نوشته شده بود ولی آمریکایی‌ها اسم آن را ویروس Columbus Day گذاشتندواعتقاد داشتند که توسط تروریست‌های نروژی نوشته شده است. در این سال این ویروس علیرغم سر و صدای زیادش، خسارت‌های چندانی به بار نیاورد. در این سال همچنین ویروس‌نویسان بلغاری و روسی وارد عرصه ویروس‌نویسی شدند.

1990: مارک واشبرن «Mark Washburn» ابتدا ویروس هزار چهره 1260 و سپس بر همان اساس ویروس‌های V2P1 , V2P2  V2P6 را نوشت وسورس کد آنها را منتشر نمود، هر چند که بعداً ویروس‌نویسان این کدها را به کار نبردند و حتی این ویروس‌ها خطر چندانی هم نداشتند ولی ایده موجود در آنها الهام‌بخش بسیاری از ویروس‌نویسان شد.

از طرف دیگر در بلغارستان ویروس‌نویس ماهری با نام مستعار Dark Avenger چند ویروس خطرناک به نام‌های DarkAvernger- 1800 , Number of the Beast , Nomenklaturaرانوشت. ویروس‌های وی دارای دو ویژگی مهم«آلوده‌سازی سریع» و «صدمه زدن زیرکانه» بودند. Dark Avenger به صورت فعالانه‌ای از طریق آلوده نمودن برنامه‌های Shareware وارسال آنهااقدام به پخش ویروس‌هایش نیز می‌نمود. همچنین در این سال کمپانی Symantec نیز آنتی ویروس Norton را به بازار عرضه نمود.

1991: سر و کله ویروس Tequila از کشور سوئیس پیدا شد. این ویروس، ویروس هزار چهره کامل‌تری بود که پا به عرصه عمومی گذاشت و بسیار شایع شد. پس از آن نوبت انتشار ویروس هزار چهره دیگری به نام Amoeba از کشور مالت رسید. تشخیص ویروس‌های هزارچهره به دلیل اینکه پس از هر بار آلوده‌سازی ظاهرشان را تغییر می‌دهند، برای اسکنرهای ویروس بسیار سخت‌تر می‌باشد.

Dark Avenger هم درانتهای این سال موتور خود تغییر دهنده «MtE» را ابداع کرد که می‌توانست چهار میلیارد شکل مختلف به خود بگیرد و با پیوند زدن آن به هر ویروسی، یک ویروس کاملاً چند شکلی پدید می‌آمد. وی سپس با استفاده از MtE ویروس‌های Dedicated , Commander Bomber را به دو سبک کاملاً متفاوت نوشت.

1992: تعداد ویروس‌ها به هزار و سیصد عدد رسید که در مقایسه با ماه دسامبر سال 1990 چهارصد و بیست درصد افزایش یافته بود. همچنین در این سال پیش‌بینی شد که خطر ناشی از انتشار ویروس «میکلآنژ» پنج میلیون کامپیوتر را تهدید به نابودی خواهد کرد، که البته این رقم در عمل به بیش از ده هزار تا نرسید. علاوه بر اینها ویروس هزار چهره جدیدی با نام Starship پا به میدان نهاد، نرم‌افزارهای تولید ویروس توسط دو ویروس‌نویس با نام‌های مستعار Nowhere Man , Dark Angel نوشته شدندودرانگلستان نیز گروه ویروس‌نویسی ARCV تأسیس شد.

1993-1994: گروه ویروس‌نویسی جدیدی به نام Tridend در کشور هلند فعالیت خود را آغاز نمود و موتور جدیدی به نام TPE را عرضه کرد، سپس اعضای آن با استفاده از انواع مختلف TPE، ویروس‌های، Girafe Cruncher،  Bosnia را نوشتند. در آمریکا هم Dark Angel به کمک موتور ابداعی‌اش موسوم به DAME ویروس Trigger را نوشت.

1995: Concept اولین ویروس ماکرو، نوشته شد. این ویروس اسناد نرم‌افزار Microsoft Word را مورد حمله قرار می‌داد.

1996: در استرالیا گروهی از ویروس‌نویسان به نام VLAD اولین ویروس ویژه سیستم عامل ویندوز موسوم به Bonz و همچنین اولین ویروس سیستم عامل لینوکس موسوم به Staog را نوشتند. علاوه بر اینها اولین ویروس ماکروی نرم‌افزار Microsoft Excel به نام Laroux نیز در این سال نوشته شد.

ویروس Strange Brew، اولین ویروسی که فایل‌های جاوا را آلوده می‌کرد، نوشته شد. این ویروس با کپی کردن خودش در میان کد فایل‌های Class و عوض نمودن نقطه شروع اجرای این فایل‌ها با نقطه شروع کد ویروسی اقدام به تغییر دادن فایل‌های Class می‌نمود. همچنین Back Orifice اولین اسب تراوایی که امکان دسترسی از راه دور به سایر سیستم‌ها را در اینترنت فراهم می‌نمود، نوشته شد و کم‌کم مقدمات ظهور ویروس‌های ماکروی نرم‌افزار Microsoft Access نیز فراهم می‌گردید.

1999: ویروس «ملیسا» از طریق اجرا نمودن ماکرویی که در اسناد ضمیمه شده به نامه‌های الکترونیکی موجود بود، صدمه زدن به سیستم‌ها را آغاز نمود. این ویروس همچنین برای گسترش خود از دفترچه آدرس نرم‌افزار Outlook استفاده می‌کرد و ضمیمه‌های آلوده را برای 50 نفر دیگر ارسال می‌نمود. ویروس «ملیسا» سریع‌تر از تمامی ویروس‌های قبلی منتشر گردید. در این سال همچنین ویروس Corner اولین ویروسی که می‌توانست فایل‌های برنامه MS Project را آلوده سازد، نیز نوشته شد. علاوه براین، نوآوری‌های دیگری هم در دنیای ویروس‌نویسان صورت گرفت که از بین آنها می‌توان به نوشته شدن ویروس Tristate که اولین ویروس ماکروی چند برنامه‌ای بود و می‌توانست فایل‌های سه برنامه از برنامه‌های مایکروسافت (ورد، اکسل و پاور پوینت) را آلوده کند و همچنین نوشته شدن کرم Bubbleboy اشاره نمود.

این کرم هم اولین کرمی بود که وقتی کاربر نامه ساده و بدون ضمیمه‌ای را در نرم‌افزار Outlook Express باز و یا آن را پری‌ویو می‌نمود، فعال می‌گردید. حتی بدون اینکه ضمیمه‌ای به همراه نامه باشد، این کرم برای اثبات یک روش جدید نوشته شده بود و بعداً ویروس Kak از این روش بهره گرفت و به صورت گسترده‌ای شایع شد.

2000: ویروس I Love You درست مانند ویروس «ملیسا» به وسیله نرم‌افزار Outlook در سراسر دنیا پخش گردید. اما این ویروس از نوع اسکریپت ویژوال بیسیک بود که به صورت ضمیمه نامه الکترونیکی ارسال می‌شد. ویروس I Love You فایل‌های کاربر را پاک می‌کرد و حتی به برخی از فایل‌های تصویری و موسیقی نیز رحم نمی‌کرد. علاوه بر این، ویروس اسم کاربر و رمز عبور وی را می‌دزدید و برای نویسنده‌اش می‌فرستاد.

در این سال همچنین ویروس‌های Resume (که شبیه ویروس «ملیسا» بود) و Stages (که از روش پسوند دروغین بهره می‌گرفت) نیز ظهور کردند. در ماه ژوئن این سال و در کشور اسپانیا کرم Timofonica از نوع اسکریپت ویژوال بیسیک اولین حمله به سیستم‌های مخابراتی را آغاز نمود و در ماه نوامبر نیز اولین ویروس نوشته شده به زبان PHP ظاهر شد، این ویروس که Pirus نام گرفت، خودش را به فایل‌های PHP , HTML اضافه می‌نمود.

2001: ویروس Anna Kournikova در پوشش تصویر ستاره تنیس، «آنا کورنیکووا» و با روش انتشاری مشابه ویروس‌های «ملیسا» و «I love You» ظاهر شد. در ماه می این سال هم ویروس Home Page به حدود ده هزار نفر از کاربران نرم‌افزار Outlook آسیب رساند. در ماه جولای و آگوست نیز کرمهای CodeRed I ،  Code Red II به شبکه‌های کامپیوتری حمله نمودند.

تعداد کامپیوترهای آلوده حدود هفتصد هزار دستگاه و خسارت وارده به سیستم‌ها بالغ بر دو میلیارد دلار برآورد گردید.

حادثه مهم دیگری که در این سال به وقوع پیوست، نوشته شدن ویروس Winux یا Lindose در کشور جمهوری چک توسط Benny از اعضای گروه 29A بود که قابلیت آلوده‌سازی هر دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس را با هم داشت.

در این سال همچنین ویروس LogoLogic-A و ویروس PeachyPDF-A (اولین ویروسی که برای پخش شدن از نرم‌افزار کمپانی Adobe ویژه فایل‌های PDF استفاده می‌کرد) نیز پا به عرصه حیات گذاشتند. ولی بدون شک اهمیت هیچ یک از این ویروس‌ها به اندازه کرم Nimda نبود، این کرم که در ماه سپتامبر ظاهر شد، از تکنیک‌های برتر سایر ویروس‌های مهم به صورت همزمان استفاده می‌نمود. بنابراین توانست تا بسیار سریع گسترش یابد.

از ویروس‌های خطرناک و خبرساز دیگر این سال نیز می‌توان به ویروس‌های Sircam , BanTrans اشاره کرد.

2002: ابتدا در ماه ژانویه شاهد ظهور اولین ویروس آلوده کننده فایل‌های با پسوند SWF بودیم که LFM-926 نام داشت. این ویروس یک اسکریپت دیباگ (که می‌توانست یک فایل COM ساخته و به وسیله آن سایر فایل‌های با پسوند SWF را آلوده نماید) رها می‌کرد. پس از آن کرم Donut به عنوان اولین کرمی که به سرویس‌های NET. توجه داشت، توسط Benny نوشته شد و سپس در ماه مارچ اولین کرمی که مختص سرویس‌های NET. بود وارد عرصه شد. این کرم توسط یک دختر جوان بلژیکی با نام مستعار Gigabite و به زبانC# نوشته شد. در ماه می این سال نیز Benjamin ظاهر شد. این ویروس از آن جهت مورد توجه قرار گرفت که برای گسترش از شبکه KaZaa peer-to-peer استفاده می‌نمود.

در ماه ژوئن ویروس Perrun برای اثبات فرضیه «امکان آلوده‌سازی فایل‌های تصویری با پسوند JPEG توسط ویروس‌ها»، نوشته شد که این مسأله تا قبل از این غیر ممکن می‌نمود. در این ماه کرم Scalper که وب سرورهای Apache را مورد حمله قرار می‌داد و از آنها برای طغیان شبکه سوء استفاده می‌کرد نیز شناسایی گردید.

-3-1 انواع ویروس

انواع ویروس های رایج را می توان به دسته های زیر تقسیم بندی نمود:

 -1-3-1سکتور بوت (boot sector)

سکتور بوت اولین سکتور بر روی فلاپی و یا دیسک سخت کامپیوتر است. در این قطاع کدهای اجرایی ذخیره شده اند که فعالیت کامپیوتر با استفاده از آنها انجام میشود. با توجه به اینکه در هر بار روشن شدن و بارگذاری، سکتور بوت مورد ارجاع قرار می گیرد، و با هر بار تغییر پیکر بندی کامپیوتر محتوای سکتور بوت هم مجدداً نوشته می شود، لذا این قطاع مکانی بسیار آسیب پذیر در برابر حملات ویروس ها می باشد.

ویروس های سکتور بوت، اولین نوع ویروس هایی بودند که مشاهده شدند. این ویروس هااز طریق فلاپی هایی که قطاع بوت الوده دارند انتشار می یابند. در صورت آلوده شدن سکتور بوت دیسک سخت کامپیوتر توسط ویروس، هر بار که کامپیوتر روشن می شود، ویروس خود را در حافظه بار کرده و منتظر فرصتی برای آلوده کردن فلاپیها می ماند تا بتواند خود را منتشر کرده و دستگاه های دیگری را نیز آلوده نماید. اینگونه ویروس ها می توانند به گونه ای عمل کنند که تا زمانیکه دستگاه آلوده است امکان بوت کردن کامپیوتر از روی دیسک سخت وجود نداشته باشد.

این ویروس ها بعد از نوشتن بر روی متن اصلی بوت سعی می کنند کد اصلی را به قطاعی دیگر بر روی دیسک منتقل کرده و آن قطاع را به عنوان یک قطاع خراب علامت گذاری می کند. هنگامی که شما در مرتبه بعدی دستگاه راروشن می کنید، سکتور بوت آلوده شده، مورد استفاده سخت افزار قرار خواهد گرفت و بنابراین ویروس فعال خواهد شد.

پس در صورتیکه کاربر دستگاه را به وسیله یک دیسکت آلوده، (معمولاً دیسک های نرمی که سکتور بوت آلوده دارند) راه اندازی کند، در نهایت دستگاه آلوده به ویروس خواهد شد.

 - 2-3-1ویروس های ماکرو (کلان دستور)

ویروس های macro از مزایای برنامه نویسی macro سود می برند، دستوراتی هستند که در دستورات داخل فایل ها ادغام شده و به صورت خودکار اجرا می شوند. این نوع ویروس ها مستقیماً برنامه ها را آلوده نمی کنند. هدف این دسته از ویروس ها فایل های تولید شده توسط برنامه هایی است که از زبان های برنامه نویسی ماکرویی مانند مستندات Excel یا Wordاستفاده می کنند. در حقیقت ویروس های macro یک برنامه ماکرو است که می تواند از خود کپی ساخته و از فایلی به فایل دیگر گسترش پیدا کند. ویروس های macro از طریق دیسک ها، شبکه و یا فایل های پیوست شده با نامه های الکترونیکی قابل گسترش می باشد.

 - 3-3-1ویروس های چند ریخت

این ویروس ها درهر فایل آلوده به شکلی ظاهر می شوند. با توجه به اینکه از الگوریتم های کد گذاری استفاده کرده وردپای خود را پاک می کنند، آشکارسازی و تشخیص اینگونه ویروس ها دشوار است.

 -4-3-1ویروس های مخفی

این ویروس ها سعی می کنند خود را از سیستم عامل و نرم افزارهای ضد ویروس مخفی نگه دارند. برای این کار ویروس در حافظه مقیم شده و حائل دسترسی به سیستم عامل می شود. در این صورت ویروس کلیه درخواست هایی که نرم افزار ضد ویروس به سیستم عامل می دهد را دریافت می کند. به این ترتیب نرم افزارهای ضد ویروس هم فریب خورده و این تصور به وجود می آید که هیچ ویروسی در کامپیوتر وجود ندارد. این ویروس ها کاربر را هم فریب داده و استفاده از حافظه را به صورت مخفیانه انجام می دهند.

 - 5-3-1ویروس های چند بخشی

رایج ترین انواع این ویروس ها ترکیبی از ویروس های سکتور بوت و ویروس های انگلی می باشند. ترکیب انواع دیگر ویروس ها هم امکان پذیر است.

  -6-3-1ویروس های مبتنی بر پست الکترونیکی

ویروس هایی از این نوع از طریق پیام های پست الکترونیکی منتقل می گردند. این نوع ویروس ها بصورت خودکار برای افراد متعدد، پست  خواهند شد. گزینش افراد برای ارسال نامه الکترونیکی بر اساس دفترچه آدرس پست الکترونیکی، انجام می گیرد.

در حقیقت آخرین اطلاعات موجود در رابطه با ویروس های کامپیوتری به ویروس های پست الکترونیکی اشاره دارد و در حال حاضر پست الکترونیک بزرگترین منشاه ویروس ها می باشد.

 -7-3-1ویروس های دوزیست

اینگونه ویروس ها، ویروس هایی هستند که در دو محیط مختلف از نظر نوع سیستم عامل قادر به زیست و آلوده سازی می باشند. این نوع از ویروس ها در سیستم عامل های معروفی چون ویندوز و خانواده لینوکس بیشتر دیده شده اند و براحتی قادر به مهاجرت از سیستم عامل ویندوز به لینوکس و بلعکس می باشند. نگارندگان ویروسهای کامپیوتری تاکنون نمونه های مختلفی از این کدهای مخرب را که می تواند هر دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس را مبتلا سازند، به صورت محدود و کنترل شده منتشر کرده اند.

-5-1عملکرد ویروس ها

ویروس ها علاوه بر کار اصلی خود، کارهای فرعی دیگری که در اکثر اوقات از آنها برای جلب توجه کاربر استفاده می شود ( و به این قسمت از برنامه ویروس اکثرا Playload  گفته می شود)انجام می دهند در قسمت زیر بعضی از اینگونه فعالیت ها آورده شده است:

 -1-5-1پیغام ها

گاهی ویروس ها اقدام به ارسال و نمایش پیغامهای معنی دار و بی معنی به مخاطب خود می کنند که اصولا این پیغام ها اهداف و جهت های خاصی را دنبال می کنند. برای مثال ویروس WM98/jerk اقدام به نمایش پیغام های توهین آمیز به کاربر و قربانی خود می کند.

 -2-5-1  شوخی ها                                                                                                     

اکثر ویروس ها موضوعی مانند شوخی را سرلوحه کار خود قرار می دهند و در کنار کار اصلی خود قصد شوخی کردن با کاربر خود را نیز دارند. برای مثال ویروس Yankee در ساعت 5 بعد ازظهر اقدام به نمایش و اجرا یک برنامه طنز خاص می نماید.

 -3-5-1غیر فعال کردن دسترسی ها

این اقدام از مهمترین و اصلی ترین اقدامات یک ویروس بشمار می آید. البته ویروس هایی هم گزارش شده اند که به هیچ وجه از اقدامات عدم دسترسی در جهت پیش برد اهدافشان استفاده نمی کنند. اما این اقدام می تواند یکی از استانداردترین اهداف یک ویروس بشمار آید. به عنوان مثال ویروس WM97/NightShade  در جمعه هایی با تاریخ 13 هر ماه متن های باز شده در دستگاه را توسط کلمه رمزی غیر قابل دسترسی می کند.

 - 4-5-1سرقت اطلاعات

سرقت اطلاعات می تواند هدف اصلی یک ویروس سارق به حساب آید. البته نرم افزار های مخربی نیز وجود دارند که در کنار کارهای دیگر خود بر اساس شرایط خاصی مانند تاریخ و ساعت اقدام به سرقت از نوع مالی و اطلاعات می کنند. به عنوان مثال یک نوع اسب تروای LoveLet-A اطلاعات مربوط به کاربر و دستگاه او را به آدرسی در فیلیپین ارسال می کند.

 - 5-5-1تخریب اطلاعات

ویروس ها عموما عمل تخریب اطلاعات را به خوبی انجام میدهند و یکی از مهمترین کارهای انها به حساب می آید. البته نوع و اندازه تخریب به نوع ویروس و هدف آن نیز بستگی دارد و عملکرد همه یکسان نمی باشد. بطور مثال ویروس XM/Compatable تغییراتی در اطلاعات صفحه های طراحی شده توسط برنامه Excel بوجود می آورد.

   - 6-5-1پاک سازی اطلاعات

عملیات پاک سازی در سطح های مختلف بر روی اطلاعات موجود انجام می شود و ویروسهایی در این زمینه گزارش شده اند که تنها اطلاعات خاص را پاک نموده و برخی تمامی اطلاعات را پاک سازی می کنند.به طور مثال ویروس Michelangelo در روز 6 ماه مارس قسمتی از اطلاعات  بر روی دیسک سخت را بازنویسی کرده و از بین می برد.


 -7-5-1عدم دسترسی به سخت افزار

نوعی از ویروس ها فوق العاده خطرناک نیز در مجموعه ویروس ها وجود دارند که اقدامات جبران ناپذیری را در زمینه سخت افزار یک سیستم کامپیوتری انجام می دهند. اینگونه ویروس ها در برخی موارد اقدام به سوزاندن قطعات کامپیوتری کرده و در موارد معمولی تخریب اطلاعات برنامه ریزی شده بر روی دستگاه های سخت افزاری را به همراه خواهند داشت. اکثر ویروس هایی که بدین فرم عمل می کنند بر اساس زمان و تاریخ خاصی اقدام به انجام اینگونه تخریب ها می کنند. بطور مثال ویروس CIH یا ( W95/CIH-10xx ) Chernobyl، در روز 26 ماه آوریل اطلاعات بر روی بایوس را بازنویسی کرده و آنها را از بین می برد. بااین کار دستگاه غیر قابل استفاده خواهد شد.

- 6-1راه‌های ویروسی شدن

راه‌های مختلفی برای ورود ویروس‌ها به رایانه شما وجود دارد.مانند فلاپی دیسک‌ها،لوح‌های فشرده،مشاهده وب گاه،دریافت نامه‌های آلوده،اجرای فایل‌های دریافت شده از اینترنت و غیره.بنابراین لازم است که تمامی این موارد به هنگام استفاده مورد کنترل یک نرم‌افزار ضد ویروس قرار گیرد. به بیان دیگر هنگامی که می‌خواهید برنامه‌ای را از روی یک لوح فشرده اجرا کنید و یا نامه‌ای را باز کنید،باید آنها را توسط یک نرم‌افزار ضد ویروس وارسی کنید.

فراموش نکنید که شما همواره مراقب منزل خود هستید و دقت می‌کنید که در منزل و پنجره‌ها هنگام شب یا هنگامی که در منزل نیستید، باز نباشند. به همین ترتیب باید همواره وضعیت قسمت‌های مختلف کامپیوتر خود را کنترل کنید. این که اندازه‌های فایل‌های شما عادی باشد یا نه،این که مثلاً فایل جدیدی به کامپیوتر شما اضافه نشده باشد و بسیاری موارد دیگر که به تدریج می‌توانید آنها را یاد بگیرید.اما یک نرم‌افزار ضد ویروس به سادگی می‌تواند هر موقع که شما اراده کنید تمام سیستم شما را کنترل کند و شما را از عدم وجود ویروس در کامپیوتر مطمئن سازد.

 

 

ویروس کامپیوتری
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:30
0 نظر

ویزگی دریاها

آشنایی

آب تنها جسم طبیعی است که در شرایط معمولی به سه شکل جامد ، مایع و بخار پیدا می‌شود، فراوان‌ترین نوع آن به شکل مایع می‌باشد که ویژگیهای شایان توجهی دارد. گرم شدن و سرد شدن آن خیلی تدریجی صورت می‌گیرد و از این رو نقش اقیانوسها و دریاها در تعدیل و تنظیم حرارت سطح زمین فوق‌العاده مهم است. نقطه انجماد آب دریاها تابع درجه شوری است، به این سبب نقطه انجماد آب دریا از از نقطه انجماد آب خالص پایین‌تر است. در نتیجه ، آب دریا به هنگام یخ بستن به قدری سنگین می‌شود که به اعماق فرو می‌رود. این پدیده در پیدایش جریانهای اقیانوسی نقش مهمی دارد. قابلیت فشرده شدن (تراکم) آب زیاد نیست، ولی اگر این قابلیت را نداشت، سطح اقیانوسها حدود سی متر بالاتر از حد فعلی بود. 

نمکهای محلول در آب دریا

آب دریا به قدری شور است که قابل خوردن و زراعت نیست. علت این شوری ، وجود نمکهای مختلف به خصوص نمک طعام می‌باشد. اقیانوس شاید تنها جایی باشد که بتوان تمام عناصر را در آنجا یکجا پیدا کرد. از عناصر ساده بیش از شصت نوع آن در آب اقیانوس شناخته شده و احتمال وجود بقیه چندان بعید به نظر نمی‌رسد. مقدار بعضی از عناصر در آب دریا ، به قدری ناچیز است که بطور مستقیم تشخیص داده نمی‌شود، ولی وجود آنها در اندام جانوران دریا ثابت شده است. وزن کل املاح موجود در آب اقیانوسها را حدود Description: http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/img/daneshnameh/math/9f01209e6f967f6a7c8e05c17ae25d59.png تن برآورد کرده‌اند. این املاح می‌تواند تمام سطح کره زمین را به ضخامت 45 متر بپوشاند و اگر فقط روی قاره‌ها قرار گیرد، ضخامت آن به 153 متر خواهد رسید.

کلرور سدیم به تنهایی 77 درصد املاح آب اقیانوس را تشکیل می‌دهد. بنابراین اقیانوسها را می‌توان مخازن عظیم نمک به حساب آورد. مهمترین ویژگی آب اقیانوس داشتن ترکیب ثابت است. یعنی با وجود اینکه درجه شوری برحسب زمان و مکان تغییر می‌کند، مقدار نسبی عناصر اصلی تقریبا ثابت می‌ماند. املاح و عناصر دیگری در آب اقیانوس وجود دارد که مقدار نسبی آنها در آب ثابت نیست. مهمترین آنها فسفاتها ، نیتراتها ، نیتریتها ، سیلیکاتها ، مس ، آهن، روی و منگنز است. این املاح را که به مصرف تغذیه پلانکتونها می‌رسد، املاح تغذیه‌ای می‌گویند. 

درجه شوری آب اقیانوسها

منظور از درجه شوری ، وزن تمام نمکهای موجود در یک لیتر آب اقیانوس در هر نقطه می‌باشد. برای تعیین درجه شوری ، روشهای غیرمستقیم مختلفی وجود دارد. با استفاده از جدول مخصوص می‌توان از وزن مخصوص آب دریا و یا از مقدار کلر استفاده کرد. قابلیت هدایت الکتریکی آب و میزان شکست نور در آن با میزان درجه شوری نسبت مستقیم دارد. از این دو ویژگی نیز می توان برای محاسبه درجه شوری آب دریا استفاده کرد. 

گازهای محلول در آب دریا

در آب دریا گازهای مختلفی به صورت محلول وجود دارد که مهمترین آنها اکسیژن است. حیوانات دریا برای تنفس از اکسیژن محلول در آب استفاده می‌کنند. به جز اعماق چند دریا وجود جانوران در تمام نقاط مشاهده شده، لذا اکسیژن نیز در تمام قسمتهای دنیای اقیانوس وجود دارد، ولی مقدار آن در همه جا به یک اندازه نیست. آب اکسیژن را از هوا دریافت می‌کند. در قسمت سطحی به علت اختلاط با هوای مجاور میزان اکسیژن همیشه زیاد است. عللاوه بر آن ، اکسیژنی که گیاهان دریا ضمن فتوسنتز دفع می‌کنند، در آب حل می‌شود.

گیاهان در آبهای کم‌عمق تا جایی که نور خورشید نفوذ دارد، زندگی می‌کنند و امواج حداکثر تا عمق دویست متری می‌توانند آب را به هم بزنند. بنابراین اکسیژن اعماق زیاد از طریق دیگر تامین می‌شود. روش معلوم برای اعماق متوسط ، جریانهای عمقی است که آب اشباع شده از اکسیژن را به آنجا می‌رساند. علاوه بر اکسیژن ، گازهای دیگری از قبیل ازت ، گاز کربنیک و آرگون نیز در آب دریاها وجود دارد. بعضی از دریاها از یک عمق معین به پایین فاقد اکسیژن هستند. مثلا در دریای سیاه از عمق 180 _ 200 متر به پایین تنها گاز ازت و هیدروژن سولفوره در آب وجود دارد. 

وزن مخصوص آب دریا

وزن یک سانتیمتر مکعب آب خالص در 4،08 درجه حرارت برابر یک گرم است که آن را وزن مخصوص آب می‌گویند. وزن مخصوص آب دریا به سبب وجود املاح ، همیشه از وزن مخصوص آب خالص بیشتر است. بطور کلی ، وزن مخصوص آب دریا تابع حرارت و درجه شوری است. آب دریا هر قدر سردتر شود، وزن مخصوص آن افزایش می‌یابد. همین طور افزایش درجه شوری نیز سبب افزایش وزن مخصوص می‌گردد. وزن مخصوص متوسط آبهای سطحی دریا در حدود 1،025 است. در دریاهای کناری و داخلی بسته به موقعیت جغرافیایی و شرایط محلی ، وزن مخصوص متفاوت است. مثلا در دریای سرخ وزن مخصوص آب بین 25 الی 28 می‌باشد، ولی در دریای بالتیک بیش از 04 نیست. (معمولا برای نشان دادن وزن مخصوص آب دریا دو رقم سمت راست را می‌نویسند). 

رنگ و شفافیت آب دریا

رنگ طبیعی دریا آبی است، ولی به سبب وجود عناصر آلی و مواد معدنی از نواحی مختلف به رنگهای سبز ، زرد و سرخ نیز دیده می‌شود. رنگ آب دریا در عرضهای بلند متمایل به سبز است. این رنگ به علت وجود پلانکتونهای نوع دیاتومه می‌باشد. رنگ زرد در اثر وجود مواد تخریبی است که معمولا در دهانه رودهای بزرگ دیده می‌شود. در دریای سرخ و خلیج کالیفرنیا وجود نوعی آلگ رنگ آب را مایل به سرخ نشان می‌دهد، به موازات این عوامل انعکاس رنگ آسمان هم ، رنگ آب دریا را تغییر می‌دهد.

شفافیت آب دریا به مقدار نفوذ اشعه خورشید در آب بستگی دارد. آزمایشها نشان می دهند که در یک متر عمق ، نصف اشعه جذب می‌شود. تاثیر طیف سبز تا 500 متر و طیف بنفش تا 1500 متر است. شفافیت آب دریا در نزدیکی سواحل به خصوص در نزدیکی مصب رودخانه‌ها به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. 

حرارت آب دریا

حرارت آب اقیانوسها یک ویژگی فیزیکی است که در نتیجه تبادل با محیط مجاور حاصل می‌شود. در آب نیز مثل سایر اجسام چگونگی تبادل حرارت به گرمای ویژه و قابلیت هدایت آن بستگی دارد. گرمای ویژه آب اقیانوس زیاد است، بدان سبب گرم شدن و سرد شدن آن به کندی صورت می‌گیرد و از این رو اختلاف درجه حرارت روزانه و سالانه آب اقیانوسها نسبت به قاره‌ها خیلی کمتر است. اختلاف درجه حرارت متوسط روزانه در اقیانوس بیش از یک درجه نیست.

اختلاف سالانه نیز بین 5 تا 10 درجه می‌باشد، ولی در دریاهای داخلی و خلیج‌ها بطور استثنایی حد تغییرات بیشتر است. قسمتی از حرارت جذب شده به وسیله تبخیر به اتمسفر منتقل می‌شود. در فصل تابستان با وجود سرد بودن آب اقیانوس نسبت به هوای مجاور اختلاف درجه حرارت بین این دو محیط چندان زیاد نیست. ولی در زمستان آب گرمتر از هوا بوده و اختلاف نیز بیشتر است. این اختلاف به خصوص در دریاهای کناری و داخلی به 20 الی 28 درجه و آبهای قطبی به 35 درجه می‌رسد. 

یخ در اقیانوسها

در مناطق قطبی و عرضهای بالا دو نوع یخ در آب اقیانوسها دیده می‌شود. یکی منشا قاره‌ای داشته و به کوه یخ (آمیبرگ) معروف است و دیگری صفحات یخی می‌باشد که از انجماد آب سطح اقیانوسها بوجود آمده است. به این یخهای دریا بانکیز Banquise گفته می‌شود.

 

 

پراکندگی آبها آبها در روی زمین چگونه است؟ 29 درصد سطح زمین را خشکی ها و بقیه را آب های اقیانوس ها و دریاها پوشانیده اند. اقیانوس آرام بزرگترین پهنه ی آب اقیانوس است که مساحت آن به تنهایی بیش از مساحت تمام قاره های جهان است. 

آیا آب اقیانوس ها و دریاها شیرین است؟  وقتی رودها از خشکی ها به سوی اقیانوس ها و دریاها حرکت می کنند، در مسیر خود نمک های موجود در خاک های بسترشان را در خود حمل می کنند. گاه در بعضی اقیانوس ها، کوه های آتش فشانی فوران می کنند و به این ترتیب موادی از درون زمین وارد آب اقیانوس ها می شود، به همین دلیل در آب اقیانوسها ، نمک ها و گازهای محلولی وجود دارد که مهم ترین آنها نمک طعام و گاز اکسیژن است. این دو ماده در زندگی جانوران و گیاهان اهمیت بسیاری دارد. در بعضی از کشورهای مجاور دریا که برای مردم برای مصارف مختلف، به مقدار کافی آب شیرین در اختیار ندارند. آب شور دریا را با روش های مختلف سنتی یا با استفاده از فناوریهای جدید، شیرین و قابل مصرف می کنند. انسان قرنهاست که از نمک های موجود در آب اقیانوسها و دریاها و نیز از منابع زیر بستر دریا ، به ویژه نفت و گاز استفاده می کند.

حرکات آب دریاها و اقیانوسها:  الف – جزر و مد : بالا آمدن آب اقیانوس و دریا را مد و پائین آمدن آن را جزر می گویند. نیوتن در قرن هیجدهم این نکته را کشف کرد که جزر و مد در اثر نیروی جاذبه ی ماه اتفاق می افتد. هنگام مد، آب به طرف ساحل به پیش می رود و هنگام جزر، به طرف دریا عقب نشینی می کند. شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که چرا خورشید تأثیر چندانی بر جزر و مد ندارد؟ در پاسخ باید گفت که خورشید کره بسیار بزرگی است و تأثیر زیادی از نظر نور و گرما بر سطح زمین دارد، اما به دلیل آن که بیشتر از ماه، از زمین فاصله دارد بر جزر و مد تأثیر بسیار کمی می گذارد. وقتی ماه بالای اقیانوس یا دریایی قرار می گیرد. حالت مد اتفاق می افتد و آب در ساحل به جلو می آید. هنگام غروب ماه در افق جزر رخ می دهد. بطور متوالی در هر شبانه روز و هر بار چرخش زمین به دور خود، دو مرتبه مد دو مرتبه جزر اتفاق می افتد. شدت جزر و مد در تمامی روزهای ماه یکسان نیست. در اوایل ماه قمری که ماه، خورشید در یک امتداد قرار می گیرند، نیروی کشش آنها در سطح اقیانوس ها و دریاها مدهای قویتری ایجاد می کند. ب – جریان های دریایی : شاید برای شما جالب باشد که در اقیانوس ها هم مانند خشکی ها ، رودهایی جریان دارند که به آن ها جریان های دریایی (اقیانوسی) می گویند. این جریان ها که مستمر و دائمی نیز هستند، پیوسته از نواحی گرم استوایی به سمت قطب در حرکتند. در مقابل این جریان آب گرم، جریان های آب سرد نیز از نواحی قطبی به سوی آب های گرم استوایی حرکت می کنند.

جریان های دریایی چگونه بوجود می آیند؟  بیشتر جریان های دریایی بر اثر وزش و حرکت باد بوجود می آیند، مثلاً در منطقه استوایی، وزش بادهای منظم موجب شکل گیری جریان های دریایی و حرکت آن ها به طرف قطب شما ل و قطب جنوب می شود. پ – امواج : آب دریاها و اقیانوس ها بی حرکت و ساکن نیست بلکه همیشه در تلاطم و جابجایی است. یکی از انواع مهم حرکت دریاها و اقیانوس ها موج است که در سواحل بیشتر از سایر نواحی به چشم می خورد. آب دریاها و اقیانوس ها، بر اثر اختلاف فشار هوا و وزش باد به شکل موج به جنبش درمی آید. در کنار سواحل، باد پیوسته آب را به جلو می راند و قله ی موج به سمت ساحل منحرف می شود ولی در وسط دریا، هر نقطه از آب فقط درجای خود بالا و پائین می رود. البته هنگامی که وزش باد شدت می گیرد حجم عظیمی از آب به شکل امواج سهمگین به اطراف هجوم می آورند که این امر برای کشتی های کوچک، بسیار خطرناک است . ضربات امواج در تخریب و فرسایش سواحل نقش بسیاری دارند.

شکل ناهمواریهای کف اقیانوس ها چگونه است؟  نتایج تحقیقات اقیانوس شناسان نشان می دهد که در بستر کف اقیانوس ها اشکال گوناگونی از ناهمواریها وجود دارد.

ایوان خشکی (دشتاب ) :  کم عمق ترین بخش اقیانوس است و با شیبی ملایم از نزدیکی ساحل اقیانوس تا عمق 200 متری ادامه می یابد. پهنای قدرت قاره در جاهای مختلف‌، متفاوت است، برای مثال، در سواحلی که شیب بستر اقیانوس ملایم است. فلات قاره وسعت بیشتر دارد. این بخش از نظر ماهی گیری و وجود منابع سرشار نفت و گاز و نیز جزایر اهمی زیادی دارد. قسمت شیبداری که بعد از فلات قاره قرار گرفته است و تاعمق حدود 2000 تا 5000 ادامه می یابد، شیب قاره نام دارد در بخش بسیار عمیق بستر اقیانوس که کف اقیانوس نامیده می شود، ناهمواری های گوناگونی وجود دارد،‌در این بخش ، کوههای فراوانی دیده می شود که بعضی از آن ها آتش فشانی اند. این کوه ها در بعضی جاها سر از آب درآورده و جزایری را تشکیل داده اند : ‌مانند جزایر فیلیپین. رشته کوههای میان اقیانوسی از رشته کوههایی که در خشکی ها هستند بسیار وسیع ترند. برای مثال، رشته کوه میانی اقیانوس اطلس در سراسر قسمت میانی این اقیانوس کشیده شده است. در کف اقیانوس ها دره ها و شکاف های طولانی و باریکی به نام گودال وجوددارد که ژرفای آن ها بسیار زیاد است.


1 – چند درصد سطح زمین را خشکی ها و چند درصد آن را اقیانوس ها و دریاها پوشانیده اند؟  29 درصد سطح زمین را خشکی ها و بقیه (یعنی 71 درصد) آنها را دریاها و اقیانوس ها پوشانیده اند.

2 – آیا میزان نمک موجود در آب همه ی اقیانوس ها و دریاها یکسان است ؟ چرا؟  خیر، برخی دریاها بدلیل تبخیر زیاد شورتر از دریاهای دیگرند. برای مثال آب دریای مدیترانه به علت تبخیر زیاد نیز بیشتر ار آب اقیانوس اطلس است. در دریاهای دیگر منطقه گرم زمین بر اثر تبخیر فراوان میزان شوری آب از دریای مدیترانه بیشتر است ماننددریای سرخ . در منطقه قطبی و در دریاهایی که رودهای بسیار بدانها می ریزند شوری آب کم است . بطور کلی میزان شوری آب به سه عامل عمده بستگی دارد. آب و هوای منطقه ترکیب آب رودخانه هایی ه به دریاچه می ریزند و عمر آب.

3 – مردمی که در اطراف دریاها و دریاچه ها زندگی می کنند، چگونه می توانند ازنمک موجود در آب استفاده کنند؟  با تبخیر آب می توانند نمک را از دریا استخراج کرده و به مصارف مختلفی برسانند.

4 – چرا خورشید بر جزر و مد تأثیر چندانی ندارد؟  اگر چه خورشید کره ی بسیار بزرگی است و تأثیر بسیار زیادی از نظر نور و گرما بر روی زمین دارد، اما دلیل آن که بیشتر از ماه از زمین فاصله دارد بر جزر و مد تأثیر نمی گذارد.

5 – چرا خورشید کمتر از ماه بر آب های کره زمین تأثیر می گذارد؟  زیرا فاصله خورشید از زمین بیشتر از فاصله ی ماه از زمین است.

6 – به نظر شما آیا از نیروی جزر و مد اقیانوس ها و دریاها می توان استفاده کرد؟  از آبی که دارای جزر و مد است برای تولید برق استفاده می شود. در فرانسه ایستگاه نیرویی که در Race (نام رودخانه ای در فرانسه) بنا شده 240 مگا هرتز برق تولید می کند. اما نیروی حاصل از جزر و مدها تنها در مناطقی که دارای مد می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

7 – ازکنار سواحل هند چه جریاناتی عبور می کند؟  جریان جنوب استوا

8 – از روی نقشه ص 53 یک جریان آب سرد پیدا کنید و نام آن را بگویید.  جریان برادور – جریان گرینلند – جریان اویاشیو

9 – جریان های دریایی چگونه بوجود می آیند؟  بیشتر جریان های دریایی بر اثر وزش و حرکت باد بوجود می آیند فقط مثلاً در منطقه استوایی، وزش بادهای منظم موجب شکل گیری جریان های دریایی وحرکت آن ها بطرف قطب شمال و قطب جنوب می شود.
10 – شیب قاره را تعریف کنید؟ 
قسمت شیبداری که بعد از فلات قاره قرار گرفته و تا عمق حدود 2000 تا 5000 متر ادامه می یابد شیب قاره نام دارد.
11 – جزایر فیلیپین از کدام نوع ناهمواریها هستند؟
کوههای آتشفشانی هستند که در کف اقیانوس ها قرار داشته و در برخی جاها سر از آب درآورده و جزایری را تشکیل داده اند.
12 – چرا ایوان خشکی از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد؟
این بخش از نظر ماهی گیری و وجود منابع سرشار نفت و گاز و نیز جزایر اهمیت زیادی دارد

 

ویژگیهای کف اقیانوس ها

سطح سنگی زمین دو گونه است: اقیانوسی که پوسته آن حدود 10 کیلو متر ضخامت دارد و قاره ای که ضخامت آن حدود 40 کیلو متر است. حجم آب اقیانوس ها بیش از حوزه های اقیانوسی است لذا مقداری از آب به سمت مناطق پایین تر قاره ها سرازیر می شود. این دریاهای کم عمق فلاتهای قاره ای هستند. برخی مانند دریای چین جنوبی بیش از 1100 کیلومتر وسعت دارند. حال آنکه در برخی دیگر این مقدار نسبتا کمتر است و دارای مق 50-100 هستند. از دیگر فلات های مهم می توان دریای The East China ، The Bering Sea ، The North Sea ، The Grand Bank ، The Patagonian Shelf ، The Arafura Sea ، Gulf Of Carpentaria ، The Sibrian Shelf را نام برد.
پوسته زمین به صفحه های بزرگی تقسیم شده است که به صورت خود به خود به طرف یکدیگر حرکت می کنند.ویژگی های جدید زیر دریاها تاثیر شگرفی بر جریان اقیانوسی دارد.مرزها آبهای عمیق اقیانوسی را که بوسیله گسله های بستری از هم جدا می شوند به حوزه های مجزا تقسیم می کند. دهها هزار کوه دریایی تلاتم هایی را ایجاد می کنند که موجب ترکیب آب اقیانوس ها می شوند.
برخی اقیانوس شناسان مجموع اقیانوس های جهان را یک سیستم با نام اقیانوس جهانی می دانند. اما تا پیش از اختراع ماهواره ها، مشاهده اقیانوسها با چنین عظمتی بسیار دشوار بود. تصاویر فضایی به دست آمده از اقیانوس جهانی ، اطلاعات مهمی را درباره جریانهای اقیانوسی، دما و سایر ویژگی های آن فراهم کرده است . این ابداع باعث ایجاد تحول اساسی در اقیانوس شناسی شده و اطلاعات بسیاری را درباره هوا و اقلیم ، گردش و مشکلات محیطی مانند گرم شدن جهانی ، کاهش حوزه های ماهیگیری در جهان در اختیار محققان گذاشته است. 
شاید بیش از همه این اقیانوس شناسان فیزیکی باشند که از مزایای فن آوری ماهواره ای بهرمند می شوند چرا که به آنها کمک می کند تا به مطالعه حرکت اقیانوسی و نیز نیروهایی که باعث ایجاد این حرکات می شوند مانند بادها، امواج و جزر و مد آبها بپردازند. آنها اثر مقابل اقیانوس بر مرزها - زمین، کف دریا و اتمسفر – و نیز رابطه بین دریا، هوا و اقلیم را مورد بررسی قرار می دهند . اقیانوس شناسان فیزیکی به دنبال یافتن پاسخ این پرسش اند که چرا، کجا و چطور آنها حرکت می کنند و پیامد این حرکات چیست؟برخی از این متخصصان تئوری پردازند و با استفاده از مدلهای کامپیوتری می کوشند تا پاسخ این سوالات را پیدا کنند و فرضیه هایی راجع به فرایندهای اقیانوسی ارائه بدهند.

 

ویزگی دریاها
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:29
0 نظر

ویژگی های اتوکد 2016 (AutoCAD 2016)

ویژگی های اتوکد 2016 (AutoCAD 2016)


نوشته شده توسط قاسم آریانی

بازدید: 196

شرکت اتودسک هر سال نرم افزارهای خود را با آپدیت یک سال جلوتر کاربران خود را شگفت زده می کند و با عرضه نرم افزار Autocad 2016 معروف به Autocad Maestro(اتوکد استاد)، امکاناتی اضافه و ویرایش شده که بسیار جالب می باشد. در ادامه به ویژگی ها و تغییرات اتوکد 2016 می پردازیم.

Snap To Geometric Center

در ورژن 2016 اتوکد شما در پنجره OSNAP با آیتم Geometric Center روبرو می شوید که بسیار کاربردی می باشد. با فعال کردن این ابزار اکنون شما می توانید به سادگی مرکز چند ضلعی های یکپارچه را پیدا کنید.

Revision Cloud Creation

با تایپ عبارت REVCLOUD آیتم هایی به این ابزار اضافه شده که می توانید بسیار آسانتر از ورژن های قبلی ابرهای مستطیلی شکل و یا چند ضلعی ترسیم کنید و یا بعد از ترسیم نسبت به ویرایش و اصلاح آن اقدام کنید.

Smart Dimensioning

این ابزار در اندازه گذاری پروژه بسیار کاربردی می باشد. اکنون با تایپ DIMو فشار دادن اینتر، با قرار دادن موس بروی هر نوع ترسیمی اندازه آن فعال می شود و می توانید در موقعیت مناسب قرار دهید.

System Variable Monitor

این ویژگی باعث می شود که اگر متغییرهای اتوکد به هر دلیلی تغییر دادید و یا مشکل پیدا کردند فعال می شود. با تغییر هر یک تز متغییرهای اتوکد در پایین سمت راست صفحه اتوکد آیکنی فعال می شود که با کلیک بروی آن می توانید نسبت به اصلاح متغییر مورد نظر اقدام کنید.

Higher Quality Graphics Display

اکنون با استفاده از کارت گرافیک شا قادر خواهید بود تا منحنی ها را با کیفیت عالی در صفحه نمایش مشاهده کنید. در ورژن 2016 اتوکد نسبت به ورژن های قبلی برای نمایش خطوط منحنی سه بعدی در اتوکد از GPU استفاده می شود تا بهترین بهره از کیفیت را داشته باشید.

Coordination Models

اکنون شما می توانید با تایپ عبارت CMATTACH و فشار دادن اینتر فابل های Navisworks و BIM360 را به صورت مستقیم با اتوکد Attach کنید ، که اجازه داده می شود داخل مدل و یا محیط مدل را بررسی کنید. این ویژگی در پروژه های بزرگ BIM که تیمی عمل می کنند، عملگرد بسیار خوبی دارد.

PDF Enhancements

اتوکد 2016 فایل های فرمت PDF را خیلی بهتر می سازد:

-حجم های کم را بسیار سریع تر از قبل نبدیل به PDF می کند.

-تمام TEXT در حال حاضر امکان جستجو و یا انتخاب کردن را دارند، حتی فرمت TEXTهایی که SHX باشند.

-Hyperlinks های اضافه شدن را بین ترسیمات حفظ می کند.

-وجود پنجره جدید برای تنظیم خرجی PDF

Rendering Improvements

در ورژن اتوکد 2016 پنجره تنظیمات رندر کاملا تغییر پیدا کرده و با استفاده از آیتم هایی که قرار دادند می توانید خروجی هایی با کیفیت بالا و زمان پایین ایجاد کنید، این خروجی ها می تواند بر اساس کیفیت و یا زمان و ... باشد.

 

ویژگی های اتوکد 2016 (AutoCAD 20
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:08
0 نظر

ویژگی های دولت و تمدن ماد

ویژگی های دولت و تمدن ماد

از نظر نام و عنوان، این درست است که شاهنشاهی بزرگ ماد دورانی طولانی نپایید و جای خود را به شاهنشاهی هخامنشی سپرده، ولی نکته ی بسیار مهم آنکه شاهنشاهی هخامنشی چیزی جزه تداوم دولت و تمدن مادی نبود. همان اقوام و همان مردم، روندی را که برگزیده بودند با پویایی و رشد بیشتر تداوم بخشیدند و در پهنه ای بسیار وسیع، آن را تا پایه ی بزرگ ترین شاهنشاهی شناخته شده جهان، اعتبار بخشیدند.

 

عمده ترین ویژگی دولت ماد را می توان در توفیق ساماندهی و ایجاد دولتی بزرگ از مجموعه دولت ها و اتحادیه های طایفه ای مستقلی دانست که با وجود همسانی ها و نزدیکی ها و پیوندهای چشمگیر فرهنگی، تا آن زمان در یک واحد با هم پیوند سیاسی - سازمانی نیافته بودند.
وجود جنگ قدرت میان دولت های یادشده، هیچ گاه به عنوان درگیری «دولت - ملت»های مختلف شناخته نشده و از تمامی آنها، به عنوان دولت هایی که هر یک بخشی از سرزمین ایران بزرگ و مردم آن را در بر داشته اند یاد شده است.
بنابر این، پایه گذاری دولت بزرگ ماد را باید به عنوان مهم ترین رویداد در تاریخ ایران به شمارآورد. رویدادی که موجب گردید تا نخستین دولت بر پایه ی «وحدت ملی» اقوام مختلف ساکن فلات ایران با مشترکات و پیوندهای فرهنگی، استقرار یابد.

 

ویژگی های دولت و تمدن ماد
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:07
0 نظر

ویژگیهای آبرفتهای جنوب تهران از دیدگاه ژئوتکنیک لرزه ‌ای

ویژگیهای آبرفتهای جنوب تهران از دیدگاه ژئوتکنیک لرزه ‌ای

 جعفری محمدکاظم,کشاورزبخشایش محمد,سهرابی بیدار عبداله,رزم خواه آرش   

شناخت ویژگیهای ژئوتکنیک لرزه‌ای آبرفتها به منظور بررسی اثرات ساختگاهی و ریزپهنه بندی لرزه‌ای مناطق شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه خصوصیات ژئوتکنیکی و دینامیکی آبرفتهای محدوده جنوب تهران با وسعت 480 کیلومتر مربع و در محدوده مختصات جغرافیایی 35 درجه و 34 دقیقه الی 35 درجه و 42 دقیقه شمالی و 51درجه و16 دقیقه الی 51 درجه و 32 دقیقه خاوری، موضوع تحقیق حاضر بوده است. تاثیر فرآیندهای آب و هوایی از یک سو و فعالیتهای تکتونیکی جوان از سوی دیگر سبب بر جای گذاشته شدن رسوبات آبرفتی متنوع در دشت تهران شده است. خصوصیات زمین شناسی عمومی آبرفتهای گستره تهران توسط محققین زیادی مورد مطالعه قرار گرفته است. با اینحال و علیرغم انجام فعالیتهای عمرانی و حفر گمانه‌های اکتشافی متعدد در این آبرفتها، ویژگی‌های ژئوتکنیکی و ژئوفیزیکی آنها بویژه در مقیاس منطقه‌ای کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعه حاضر با تلفیق داده‌های ژئوتکنیکی حدود 700 حلقه گمانه با اعماق 5 الی 100 متر و اطلاعات لرزه‌ای بدست آمده از کاوشهای ژئوفیزیکی در 57 نقطه از نواحی جنوبی دشت تهران، 15 مقطع ژئوتکنیک لرزه‌ای دو بعدی از آبرفتهای جنوب تهران تهیه گردیده است. در این مقاطع که بصورت خاوری ـ باختری و به فاصله یک کیلومتر از همدیگر تهیه شده‌اند، ویژگی‌های دینامیکی و ژئوتکنیکی لایه‌های اک و روند تغییرات این پارامترها در اعماق مختلف نشان داده شده است. بررسی مقاطع مذکور نشان می‌دهد که عمق سنگ کف لرزه‌ای از شمال به جنوب منطقه افزایش یافته و خاکهای منطقه از نظر بافت و سرعت موج برشی از تنوع بیشتری برخوردار می‌شود. همچنین تاثیر گسل شمال ری و ادامه گسل شمالی جنوبی پونک در تغییرات بوجود آمده در عمق سنگ بستر لرزه‌ای و سطح آب زیرزمینی در مقاطع تهیه شده قابل توجه می‌باشد.

 کلید واژه:  

ویژگیهای آبرفتهای جنوب تهران از
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:05
0 نظر

ویژگیهای سربرگ نظریه کارشناسی

ویژگیهای سربرگ نظریه کارشناسی

طبق بخشنامه های صادره از کانون کارشناسان رسمی  ، سربرگ های کارشناسان رسمی دادگستری که  نظرات کارشناسی خود را در آن درج می نمایند باید دارای ویژگی های زیر باشد :


 ۱ – مواردی که ” لازم است” در سربرگ گزارش کارشناسی آورده شود (اجباری):


 ۱ – ۱ – آرم کانون ۱ – ۲ – نام و نام خانوادگی کارشناس ۱ – ۳ – ذکر “کارشناس رسمی دادگستری” به فارسی ۱ – ۴ – رشته کارشناسی ۱ – ۵ – کانون کارشناسان رسمی دادگستری و شماره عضویت ۱ – ۶ – شماره گزارش ۱ – ۷ – تاریخ شمسی ۱ – ۸ – حدا اقل یک شماره تلفن برای تماس ۱ – ۹ – شماره صفحات


 ۲ – مواردیکه “میتواند ” در سربرگ کارشناسی آورده شود(اختیاری):


 ۲ – ۱ – شماره تلفن همراه ، فکس و ایمیل ۲ – ۲ – آدرس قانونی با کد پستی یا صندوق پستی ۲ – ۳ – ذکر بالاترین سطح تحصیلی نظیر لیسانس، فوق لیسانس، و دکتری با ذکر رشته ۲ – ۴ – پیوست
۳ – مواریکه ” ممنوع است ” در سربرگ کارشناسی آورده شود:


 ۳ – ۱ – صلاحیتهای کارشناسی ۳ – ۲ – عکس کارشناس ۳ – ۳ – آرم بجز آرم کانون ۳ – ۴ – عضویت در ارکان کانون و عضویت در سایر سازمانها، انجمنها و دانشگاهها ۳ – ۵ – ذکر پروژه هائیکه درآن فعالیت دارند شامل تدریس در دانشگاه ۳ – ۶ – ذکر دانشگاه اخذ مدرک تحصیلی ۳ – ۷ – هرمطلبی که جنبه تبلیغ شخصی داشته باشد

 

نکاتی در تهیه و تنظیم گزارش کارشناسی

۱ - نظرات کارشناسی الزاما باید در سربرگ های چاپی کارشناس باشد . نام و نام خانوادگی کامل-رشته کارشناسی - شماره پروانه  مواردی است که باید در سربرگ وجود داشته باشد . ذکر صلاحیت های کارشناسی و مدارک تحصیلی کارشناس در سربرگ ضرورتی ندارد .

۲ - در پائین  اوراق سربرگ کارشناسی نیز  باید  مشخصاتی مثل : آدرس کامل پستی - شماره های تلفن همراه و ثابت - آدرس پست الکترونیک - آدرس وبلاگ ( در صورت وجود ) درج گردد

۳ - نظرات کارشناسی هیئتی نیز حتی الامکان در سربرگهای مخصوص هیئت های کارشناسی باشد و از درج نظریه در کاغذ عادی بدون سربرگ هیئتی خودداری شود .

۴ - کلیه سربرگ های کارشناسی اعم از انفرادی یا هیئتی باید آراسته به آرم کانون کارشناسان رسمی دادگستری ( با قید استان مربوطه ) باشد

۵ -  هر کارشناس باید  دفتر اندیکاتور برای درج مکاتبات وارده و صادره  خود داشته باشد .

۶ - نظریه کارشناسی باید شماره و تاریخ و پیوست ( در صورت لزوم ) داشته باشد .

۷ - در نظرات کارشناسی بیش از یک صفحه   ،  شماره  ترتیب صفحات در پائین یا بالای صفحه حتما درج گردد .

۸ - سعی شود  نظرات کارشناسی تایپی باشد و کارشناسان محترمی که هنوز خود را به ابزار و ادوات نگارش و تایپ کامپیوتری مجهز نکرده اند زودتر اقدام کنند .  تایپی بودن متن با استفاده از فونت های مناسب با فاصله گذاری های لازم  از اطراف کاغذ و رعایت سایز فونت مورد استفاده و در مجموع  زیبایی و شکیل بودن و آراستگی  فرم نظریه کارشناسی.... می تواند تاثیرات مثبت در خواننده ایجاد کند و این امر  خود بخود تبلیغی برای کارشناس محسوب می شود .

۹ - در عنوان نظریه کارشناسی باید  نام دادگاه یا شورای حل اختلاف یا اداره یا شرکت و یا شخص حقیقی یا حقوقی که نظریه کارشناسی خود را خطاب به او می نویسید به طور کامل و صحیح درج شود . مثال :

ریاست محترم شعبه  ... دادگاه عمومی شهرستان ....

شورای محترم حل اختلاف حوزه ... شهرستان ....

ریاست محترم دایره حقوقی اداره .....

مدیریت محترم عامل شرکت ....

جناب آقای .....

بطور کلی ادبیات بکاررفته در عنوان نظریه کارشناسی ( و همچنین متن نظریه ) عباراتی توام با احترام باشد . درج عنوان بدون عبارات احترام آمیز دور از فرهنگ اصیل ایرانی است

۱۰ - درج عبارت " سلام علیکم "  یا  "  با سلام و احترام " یا " با تقدیم درود و احترام " در صدر نظریه

۱۱ -  کار  کارشناس ارائه نظریه کارشناسی است و آنچه می نویسد و به دادگاه یا ....  ارائه میدهد  نظریه کارشناسی است نه  گزارش کارشناسی .  عبارت گزارش کارشناسی  چندان با ماهیت وظیفه کارشناسی همخوانی ندارد . گزارش نویسی کار کارشناس نیست  . حتی اگر لازم باشد مقدماتی و شرحی از پرونده و اقدامات نوشته شود در واقع جزئی از نظریه کارشناسی یا مقدمه نظریه کارشناسی است و نمی شود نام گزارش بر آن نهاد  .

۱۲  - چند عبارت پیشنهادی برای شروع نظریه :( بستگی به نوع مخاطب )

=باتقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله  ( به اینجانب  یا  به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=احتراما در اجرای امر کارشناسی ارجاع شده  ( به اینجانب یا به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=با احترام بنا به درخواست کتبی شما ....

=با تقدیم احترام بازگشت به نامه شماره ... مورخه ... آن شرکت در مورد  . ...

عبارت بکاررفته در شروع نظریه بسته به شم ادبی کارشناس می تواند از تنوع بسیاری برخوردار باشد .

۱۳  -  پس از عبارت ابتدائی نظریه آنچه ضرورت دارد در پاراگراف اولیه نظریه کارشناسی  آورده شود عبارتند از :  شماره کلاسه پرونده بطور صحیح و کامل  - موضوع کارشناسی بطور خیلی مختصر  -  نام طرفین   -  مشخصات ثبتی و سندی محل مورد نظر    -  تاریخ دادگاه  -  تاریخ  بازدید  -  نام طرفین اصلی حاضر در بازدید  و......( حسب مورد  )

مثال در مورد پرونده های اختلافی اراضی ملی ...:

احتراما در اجرای امر کارشناسی پرونده کلاسه ....... در خصوص  اختلاف بین اداره منابع طبیعی ... و آقای ... در مورد قسمتی از اراضی پلاک .. فرعی از ... اصلی بخش ..  در  اراضی   موسوم به ....شهرستان ... به مساحت ...( هکتار  یا مترمربع ) به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ ..... و اطلاع از مفاد پرونده و قرار کارشناسی دادگاه محترم ُ طبق هماهنگی قبلی در تاریخ .....در حضور .....  از محل ارائه شده توسط ..... بازدید نموده و  ضمن معاینه فنی زمین و تطبیق مدارک و نقشه ارائه شده در طبیعت و شنیدن اظهارات و دریافت مدارک و مستندات طرفین ُ متعاقبا بررسی های لازم در مورد سوابق امر و جهات فنی موضوع انجام شد و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل به استحضار میرسد .

مثال در مورد پرونده های ارزیابی اراضی :

با تقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله در پرونده کلاسه ..... در خصوص ارزیابی یک قطعه زمین مزروعی ( یا باغ و یا تاسیسات کشاورزی   و یا  .... حسب مورد  )   پلاک فرعی ..... از  پلاک   اصلی   ... بخش   ... در   اراضی   .....  واقع در  آدرس ....... مالکیت ..... به مساحت .... به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ .... در حضور ...... در تاریخ ...... از محل ارائه شده توسط  .... بازدید نموده و ضمن مطابقت مشخصات سند ثبتی شماره .....  با ملک ارائه شده  ،  بررسی لازم در مورد وضعیت و کیفیت ملک مذکور انجام و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل تقدیم میگردد  .

۱۴ - درج نام افراد اصلی ذینفع در پرونده که  در بازدید حاضر بوده اند  ضروری است .

۱۵ - اطلاع از مفاد کامل قرار صادر دادگاه و توجه به همه نکات مندرج در آن  ضروری است . کارشناس باید کلیه مواردی که در قرار دادگاه آمده در زمان بازدید و معاینه محل توجه نماید و به دقت در هر مورد اطلاعات لازم را کسب نماید تا در  موقع نگارش نظریه خود مواجه با نقص اطلاعات نگردد . به یاد داشته باشیم که قضات از ما نظر کارشناسی کامل می خواهند .

۱۶ - شرح مختصر و در عین حال کاملی از مشاهداتی که کارشناس در روز بازدید از محل مورد نظر داشته است . این امر برای روشن تر شدن ذهنیت قاضی نسبت به موضوع و اطمینان بیشتر نسبت به نظریه کارشناسی شما مهم است . به یاد داشته باشیم که آنچه که دیده ایم بدون کم و کاست بیاوریم و از دخل و تصرف در واقعیات بپرهیزیم .

۱۷ - شرحی از اقداماتی که در روز معاینه محل و اجرای قرار انجام داده اید .مثال : نقشه خوانی ،تطبیق زمین باسند و نقشه   ، تعیین موقعیت یا مساحی زمین با جی پی اس  ،  ترسیم نقشه یا کروکی   ، معاینه اشجار و نوع محصول ، تهیه پروفیل خاک ، نمونه گیری از خاک و آب و ارسال به آزمایشگاه  ، عکس و فیلم که از محل کارشناسی تهیه نموده اید و ......لازم به ذکر است که نتایجی که از این اقدامات و بررسی های خود گرفته اید و تاثیری که  در رسیدن به نظر کارشناسی شما داشته اند باید در نظریه کارشناسی درج شوند و همه نتایج را  به نظریه کارشناسی خود پیوست نموده و به مرجع ارجاع دهنده   ارائه دهید .

۱۸ - شرح مختصری از سابقه موضوع کارشناسی (  در صورت ضرورت ) این مسئله در نظرات کارشناسی کارشناس اول ضروری است ولی در هیئت های کارشناسی ضرورتی برای تکرار مطلب نیست . به یاد داشته باشیم که قاضی بیش از هرکس مشرف بر پرونده است و تکرار مطالبی که قاضی به خوبی از آنها آگاه است ضرورتی ندارد .

۱۹ - ذکر دلایل فنی  ، مستندات و جهات و مبانی کارشناسی و اینکه از چه راهی و بر اساس چه مبانی به این نظریه رسیده ایم  ضروری است . هرچه مبانی و دلایل قوی تری داشته باشیم هم به قاضی اطمینان بیشتری میدهیم تا حکم عادلانه و صحیح بدهد و هم جلوی ایرادات و بهانه های بعدی  طرفین را گرفته ایم تا موجب  اطاله  دادرسی نشود . ضمنا به این ترتیب  به مرور زمان به عنوان یک کارشناس دقیق و مطمئن در دادگاهها مطرح می شویم .

۲۰ - نظریه کارشناسی باید صریح و  صحیح و مستدل و روشن و بدون ابهام باشد . عبارات دو پهلوئی مثل  :   به نظر میرسد   -  اگر چنین شود  -  در صورتی که  -  و...... نباید در نظر کارشناسی ما جائی داشته باشد . به یاد داشته باشیم که قاضی در قرار خود سوال صریحی را از ما پرسیده و جواب صریحی هم از ما می خواهد . بلاتکلیف گذاشتن قاضی در بین دوراهی اصلا صحیح نیست و دور از شان کارشناسی است . اگر چنانچه مدارک و اطلاعات برای نظریه صریح ناقص است قبلا باید  آنها را از دادگاه بطور کتبی بخواهیم و سپس اقدام به بررسی و ارائه نظریه کارشناسی خود بنمائیم

 

نکات مهم در نحوه تنظیم نظریه کارشناسی

مقام قضائی به استناد نظر کارشناسی ما حکم میدهد و انتظار دارد که  نظر  کارشناس جامع و کامل و مستدل و صحیح باشد تا بر اساس آن بتواند حکم عادلانه دهد . سعی کنیم بازوئی قوی و مطمئن برای قاضی باشیم . یک نظریه کارشناسی کامل چه ویژگی هائی دارد و به چه نحو باید تنظیم شود ؟ در این مطلب سعی شده در حد توان و آگاهی و تجربه خود آنچه را که تا کنون دریافته ام در اختیار عزیزان کارشناس خصوصا کسانی که جدیدا کارشناس شده اند و کارآموزان محترم قرار دهم .از همکاران خودم تقاضا دارم کمک کنند تا اگر مطلبی جا مانده یا ناقص است به اطلاع اینجانب برسانند تا نظراتشان در تکمیل این مطلب مورد استفاده قرار گیرد .

۱ - نظرات کارشناسی الزاما باید در سربرگ های چاپی کارشناس باشد . نام و نام خانوادگی کامل-رشته کارشناسی - شماره پروانه  مواردی است که باید در سربرگ وجود داشته باشد . ذکر صلاحیت های کارشناسی و مدارک تحصیلی کارشناس در سربرگ ضرورتی ندارد .

۲ - در پائین  اوراق سربرگ کارشناسی نیز  باید  مشخصاتی مثل : آدرس کامل پستی - شماره های تلفن همراه و ثابت - آدرس پست الکترونیک - آدرس وبلاگ ( در صورت وجود ) درج گردد

۳ - نظرات کارشناسی هیئتی نیز حتی الامکان در سربرگهای مخصوص هیئت های کارشناسی باشد و از درج نظریه در کاغذ عادی بدون سربرگ هیئتی خودداری شود .

۴ - کلیه سربرگ های کارشناسی اعم از انفرادی یا هیئتی باید آراسته به آرم کانون کارشناسان رسمی دادگستری ( با قید استان مربوطه ) باشد

 ۵ -  هر کارشناس باید  دفتر اندیکاتور برای درج مکاتبات وارده و صادره  خود داشته باشد .

 ۶ - نظریه کارشناسی باید شماره و تاریخ و پیوست ( در صورت لزوم ) داشته باشد .

۷ - در نظرات کارشناسی بیش از یک صفحه   ،  شماره  ترتیب صفحات در پائین یا بالای صفحه حتما درج گردد .

۸ - سعی شود  نظرات کارشناسی تایپی باشد و کارشناسان محترمی که هنوز خود را به ابزار و ادوات نگارش و تایپ کامپیوتری مجهز نکرده اند زودتر اقدام کنند .  تایپی بودن متن با استفاده از فونت های مناسب با فاصله گذاری های لازم  از اطراف کاغذ و رعایت سایز فونت مورد استفاده و در مجموع  زیبایی و شکیل بودن و آراستگی  فرم نظریه کارشناسی.... می تواند تاثیرات مثبت در خواننده ایجاد کند و این امر  خود بخود تبلیغی برای کارشناس محسوب می شود .

۹ - در عنوان نظریه کارشناسی باید  نام دادگاه یا شورای حل اختلاف یا اداره یا شرکت و یا شخص حقیقی یا حقوقی که نظریه کارشناسی خود را خطاب به او می نویسید به طور کامل و صحیح درج شود . مثال : 

 ریاست محترم شعبه  ... دادگاه عمومی شهرستان ....

شورای محترم حل اختلاف حوزه ... شهرستان ....

ریاست محترم دایره حقوقی اداره .....

مدیریت محترم عامل شرکت ....

جناب آقای .....

بطور کلی ادبیات بکاررفته در عنوان نظریه کارشناسی ( و همچنین متن نظریه ) عباراتی توام با احترام باشد . درج عنوان بدون عبارات احترام آمیز دور از فرهنگ اصیل ایرانی است

۱۰ - درج عبارت " سلام علیکم "  یا  "  با سلام و احترام " یا " با تقدیم درود و احترام " در صدر نظریه

۱۱ -  کار  کارشناس ارائه نظریه کارشناسی است و آنچه می نویسد و به دادگاه یا ....  ارائه میدهد  نظریه کارشناسی است نه  گزارش کارشناسی .  عبارت گزارش کارشناسی  چندان با ماهیت وظیفه کارشناسی همخوانی ندارد . گزارش نویسی کار کارشناس نیست  . حتی اگر لازم باشد مقدماتی و شرحی از پرونده و اقدامات نوشته شود در واقع جزئی از نظریه کارشناسی یا مقدمه نظریه کارشناسی است و نمی شود نام گزارش بر آن نهاد  .

۱۲  - چند عبارت پیشنهادی برای شروع نظریه :( بستگی به نوع مخاطب )

=باتقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله  ( به اینجانب  یا  به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=احتراما در اجرای امر کارشناسی ارجاع شده  ( به اینجانب یا به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=با احترام بنا به درخواست کتبی شما ....

=با تقدیم احترام بازگشت به نامه شماره ... مورخه ... آن شرکت در مورد  . ...

عبارت بکاررفته در شروع نظریه بسته به شم ادبی کارشناس می تواند از تنوع بسیاری برخوردار باشد .

۱۳  -  پس از عبارت ابتدائی نظریه آنچه ضرورت دارد در پاراگراف اولیه نظریه کارشناسی  آورده شود عبارتند از :  شماره کلاسه پرونده بطور صحیح و کامل  - موضوع کارشناسی بطور خیلی مختصر  -  نام طرفین   -  مشخصات ثبتی و سندی محل مورد نظر    -  تاریخ دادگاه  -  تاریخ  بازدید  -  نام طرفین اصلی حاضر در بازدید  و......( حسب مورد  )

 مثال در مورد پرونده های اختلافی اراضی ملی ...:

احتراما در اجرای امر کارشناسی پرونده کلاسه ....... در خصوص  اختلاف بین اداره منابع طبیعی ... و آقای ... در مورد قسمتی از اراضی پلاک .. فرعی از ... اصلی بخش ..  در  اراضی   موسوم به ....شهرستان ... به مساحت ...( هکتار  یا مترمربع ) به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ ..... و اطلاع از مفاد پرونده و قرار کارشناسی دادگاه محترم ُ طبق هماهنگی قبلی در تاریخ .....در حضور .....  از محل ارائه شده توسط ..... بازدید نموده و  ضمن معاینه فنی زمین و تطبیق مدارک و نقشه ارائه شده در طبیعت و شنیدن اظهارات و دریافت مدارک و مستندات طرفین ُ متعاقبا بررسی های لازم در مورد سوابق امر و جهات فنی موضوع انجام شد و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل به استحضار میرسد .

مثال در مورد پرونده های ارزیابی اراضی :

با تقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله در پرونده کلاسه ..... در خصوص ارزیابی یک قطعه زمین مزروعی ( یا باغ و یا تاسیسات کشاورزی   و یا  .... حسب مورد  )   پلاک فرعی ..... از  پلاک   اصلی   ... بخش   ... در   اراضی   .....  واقع در  آدرس ....... مالکیت ..... به مساحت .... به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ .... در حضور ...... در تاریخ ...... از محل ارائه شده توسط  .... بازدید نموده و ضمن مطابقت مشخصات سند ثبتی شماره .....  با ملک ارائه شده  ،  بررسی لازم در مورد وضعیت و کیفیت ملک مذکور انجام و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل تقدیم میگردد  .

۱۴ - درج نام افراد اصلی ذینفع در پرونده که  در بازدید حاضر بوده اند  ضروری است .

۱۵ - اطلاع از مفاد کامل قرار صادر دادگاه و توجه به همه نکات مندرج در آن  ضروری است . کارشناس باید کلیه مواردی که در قرار دادگاه آمده در زمان بازدید و معاینه محل توجه نماید و به دقت در هر مورد اطلاعات لازم را کسب نماید تا در  موقع نگارش نظریه خود مواجه با نقص اطلاعات نگردد . به یاد داشته باشیم که قضات از ما نظر کارشناسی کامل می خواهند .

۱۶ - شرح مختصر و در عین حال کاملی از مشاهداتی که کارشناس در روز بازدید از محل مورد نظر داشته است . این امر برای روشن تر شدن ذهنیت قاضی نسبت به موضوع و اطمینان بیشتر نسبت به نظریه کارشناسی شما مهم است . به یاد داشته باشیم که آنچه که دیده ایم بدون کم و کاست بیاوریم و از دخل و تصرف در واقعیات بپرهیزیم .

۱۷ - شرحی از اقداماتی که در روز معاینه محل و اجرای قرار انجام داده اید .مثال : نقشه خوانی ،تطبیق زمین باسند و نقشه   ، تعیین موقعیت یا مساحی زمین با جی پی اس  ،  ترسیم نقشه یا کروکی   ، معاینه اشجار و نوع محصول ، تهیه پروفیل خاک ، نمونه گیری از خاک و آب و ارسال به آزمایشگاه  ، عکس و فیلم که از محل کارشناسی تهیه نموده اید و ......لازم به ذکر است که نتایجی که از این اقدامات و بررسی های خود گرفته اید و تاثیری که  در رسیدن به نظر کارشناسی شما داشته اند باید در نظریه کارشناسی درج شوند و همه نتایج را  به نظریه کارشناسی خود پیوست نموده و به مرجع ارجاع دهنده   ارائه دهید .

۱۸ - شرح مختصری از سابقه موضوع کارشناسی (  در صورت ضرورت ) این مسئله در نظرات کارشناسی کارشناس اول ضروری است ولی در هیئت های کارشناسی ضرورتی برای تکرار مطلب نیست . به یاد داشته باشیم که قاضی بیش از هرکس مشرف بر پرونده است و تکرار مطالبی که قاضی به خوبی از آنها آگاه است ضرورتی ندارد .

۱۹ - ذکر دلایل فنی  ، مستندات و جهات و مبانی کارشناسی و اینکه از چه راهی و بر اساس چه مبانی به این نظریه رسیده ایم  ضروری است . هرچه مبانی و دلایل قوی تری داشته باشیم هم به قاضی اطمینان بیشتری میدهیم تا حکم عادلانه و صحیح بدهد و هم جلوی ایرادات و بهانه های بعدی  طرفین را گرفته ایم تا موجب  اطاله  دادرسی نشود . ضمنا به این ترتیب  به مرور زمان به عنوان یک کارشناس دقیق و مطمئن در دادگاهها مطرح می شویم .

۲۰ - نظریه کارشناسی باید صریح و  صحیح و مستدل و روشن و بدون ابهام باشد . عبارات دو پهلوئی مثل  :   به نظر میرسد   -  اگر چنین شود  -  در صورتی که  -  و...... نباید در نظر کارشناسی ما جائی داشته باشد . به یاد داشته باشیم که قاضی در قرار خود سوال صریحی را از ما پرسیده و جواب صریحی هم از ما می خواهد . بلاتکلیف گذاشتن قاضی در بین دوراهی اصلا صحیح نیست و دور از شان کارشناسی است . اگر چنانچه مدارک و اطلاعات برای نظریه صریح ناقص است قبلا باید  آنها را از دادگاه بطور کتبی بخواهیم و سپس اقدام به بررسی و ارائه نظریه کارشناسی خود بنمائیم .

 

ویژگیهای سربرگ نظریه کارشناسی
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:05
0 نظر

ویلا ساوا - لوکوربوزیه

ویلا ساوا - لوکوربوزیه

     


لوکوربوزیه طراح و نظریه پرداز معماری ساختمان و معماری مدرن را با این جمله معرفی می کند "خانه ماشینی است برای زندگی" این جمله از آن سال به بعد اساس تفکر لوکوربوزیه را نشان می دهد. لوکوربوزیه برای خانه های مدرن ۵ خصیصه را مطرح می کند که عبارت بودند از:

  1. ستون ها ساختمان را از روی زمین بلند می کنند (ساختن پیلوت در همکف)
  2. بام مسطح و باغ در بام
  3. پلان آزاد
  4. پنجره های طویل و سرتاسری
  5. نمای آزاد و ساختن کف و دیوارها به صورت کنسول


لوکوربوزیه عقاید مطرح شده خود را در مورد معماری در ساختن ویلا ساوا به نمایش می گذارد و آن را همچون ماشینی (به گفته منتقدان) در خدمت انسان طراحی می کند.

 

ویلا ساوا در مرکز یک ملک شخصی به مساحت حدوداً دوازده هکتار و بر روی تپه ای مشرف به پوآسی و دره سن در خارج پاریس قرار گرفته است. ویلا ساوا که شاید مهمترین کار لوکوربوزیه باشد نه تنها از او یک تجزیه و تحلیل کننده منطقی زندگی مدرن امروزی، بلکه یک معمار با خطوط سنت های بهتر و جدید دنیای غرب را به نمایش گذاشت.

تجاربی که در ساختن خانه های شخصی در آغاز کار یافت او را قادر ساخت این اصول را بسط دهد و آن را به صورتی واضح تر در کارهایش بکار برد.

رعایت این اصول شاید به آشکارترین صورت خود در ویلای ساوا که بین سالهای ۱۹۲۸و۱۹۳۰ در "پوآسی"ساخته شده است به منصه بروز می رسد.

در ارتباط معماری معاصر و فن ساختمان جدید لوکوربوزیه به پنج اصل اشاره می کند:

۱- پیلوتی که وظیفه اش بالا بردن ساختمان از زمین است تا فضای سبز بتواند در زیر ساختمان نیز ادامه یابد .

۲-‹‹ سقف سبز ›› یعنی فضای اشغال شده در روی زمین را می توان بوسیله فضاهای سبز در ارتفاع بدست آورد .

۳-‹‹ پلان آزاد ›› یعنی منتجه یک سیستم ساختمانی قرار گرفته بر روی یک شبکه از ستون های باربر،که امکانات جابجایی دیوارهای درونی و پارتیشن های داخلی را میسر می سازند.

۴- ‹‹ پنجره های کشیده و نواری›› که از یک ستون به ستون دیگر ادامه می یابند ، و در داخل ساختمان استفاده از نور روزانه را میسر می سازند؛ درست بر خلاف پنجره های سنتی که مانند سوراخی در دیوار بوجود آمده بودند و سایه هایی را در کنار نور زیبا تولید می کردند.

۵- ‹‹ نما ی آزاد ›› بعقیده کوربو ، دیوارهای خارجی دیگر باربر نبودند و می توانستند به دلخواه برای ارضای نیاز های فونکسیونال ما را در زیباشناسی جدید راهنما باشند

کانسپت (طرح اولیه):

لوکوربوزیه عقاید مطرح شده خود در مورد معماری مدرن را در طرح ویلا ساوا به نمایش گذارد. وی تکنولوژی به عنوان منبع الهام معماری مدرن و پنج اصل ساختمان مدرن را به صورتی هنرمندانه و شاعرانه در این ماشین زیستیپیاده کرد.

عملکرد این ساختمان که همچون ماشینی بی آلایش در وسط ومسلط بر محیط اطراف قرار گرفته ، فراهم نمودن شرایط آسایش برای انسان است. طرح کلی ویلاساوا مکعبی است که بر ستون های ساخته شده و با
هندسه ای ناب و خطوط قایم به صورت فرمهای کشیده در جهت طبیعت استفاده شده است، و با قرار گرفتن سنگی در میان انبوهی از درخت فضایی متفاوت و به صورت یک یادمان در ذهن ایجاد می کند.

هندسه در پلان ونما

در این ساختمان پلان و نما دارای کلیت یکسانی هستند و با یکدیگر ارتباط نسبی دارند با این تفاوت که نما کوجکتر از پلان است و برخی فرمهای داخلی آنها به هم وابسته هستند.

سیرکولاسیون

سطح های برابر با ارتباط هماهنگ به وسیله دو عنصر سیرکولاسیون عمودی شکسته شده اند.

که این دو عنصر عبارتند از :پله های طبقات و رامپ موجود در ساختمان
استفاده از رامپ:
رامپ در ویلای ساوا در دو قسمت ساخته شده است
یک قسمت که در امتداد دیوار خارجی تا تراس ادامه می یابد
لوکوربوزیه از رامپ برای ارتباط طبقات مختلف و ارتباط آنها به بام همواره در بناهای خود استفاده می کرده است یکی از دلایل استفاده از رامپ راحتی رفت و آمد بر روی آن می باشد.و همچنین باکس پله سقفدار است ومحدود

به دیوار ولی رامپ بدون سقف وبا چشم انداز عالی

پلکانها با توجه به گرد بودن شخص را به سمت طبقات بالا راهنمائی می کند و حرکت را در فرد القا می کند و فرد را از ادامه کار باز نمی ایستاند در هنگام ورود از آخرین پله به فضای ساختمان در طبقه اول به سه جهت می توان راه یافت ،اتاق نشیمن،تراس واتاق خوابها که بوسیله رامپ نیز همین مسیر را می توان پیدا کرد.

روابط درون و بیرون:

ویلا ساوا در طبیعت ولی جدا از آن ساخته شده است ولی به خوبی رابطه آن با طبیعت و بیرون حفظ شده است. به طوریکه در پا سیوی طبقه اول فضاهای روزانه متمرکز می شوند و باغچه حقیقی خانه است: یک حیاط که گیاهانی از همه رقم با دقت در آن کاشته شده اند. علاوه بر این با همان دقت «افق های دید مزارع و درختان حفظ گردیده اند
در چهار طرف این جعبه سیمانی سوراخهای دید افقی تعبیه گردیده اند که بوسیله این مقاطع «مناظر طبیعی» مانند افرسک های واقعی در سالن قصرهای رنسانس به نظر می آیند.سقف این پاسیو (یعنی این اطاق) خالی از پوشش است و کاملاً باز می باشد:باز به سوی آسمان.طبقه همکف نیز فضایی بار فقط برای رفت و آمد از بیرون به داخل و رسیدن به طبقه بالا می باشد.ورودی خانه در جانب شمال غربی آن است. اما از جانب جاده باید تمام قسمت جنوبی خانه را دور زد تا به آن وارد شد، در چهار طرف این جعبه سیمانی سوراخهای دید افقی تعبیه گردیده اند که بوسیله این مقاطع «مناظر طبیعی» مانند افرسک های واقعی در سالن قصرهای رنسانس به نظر می آیند.سقف این پاسیو (یعنی این اطاق) خالی از پوشش است و کاملاً باز می باشد:باز به سوی آسمان.طبقه همکف نیز فضایی بار فقط برای رفت و آمد از بیرون به داخل و رسیدن به طبقه بالا می باشد.ورودی خانه در جانب شمال غربی آن است. اما از جانب جاده باید تمام قسمت جنوبی خانه را دور زد تا به آن وارد شد، بیشتر فضای طبقه آخر را تراسها تشکیل داده اند وبا استفاده از فضای سبز در آن ارتفاع علاوه بر آوردن زیبائی بیرون به درون فضای اشغال شده در سطح زمین را جبران کرده است.

طبقه همکف این بنا دارای تقارن زیبا می باشدو تفاوت میان فضاهای داخلی و خارجی در ویلای ساوا یک محور
تعادل مثبت و منفی بوجود آورده است، تعادل با استفاده از مثبت و منفی، حالتی است که عناصر برابر در پر یا خالی بودن با همدیگر تفاوت داشته باشند.

 

مواد و مصالح:

در حالیکه رایت در جستجوی مصالح ساختمانی طبیعی بود و مواد خام را ترجیح می داد

تا بتواند خانه را بهتر با محیط اطراف تطبیق دهد،کوربو در مسیر ظاهر ساختن مواد مصنوعیش تا سر حد امکان کوشش می نمود.

ویلا ساوا ساختمانی بتن آرمه ای با روکش صاف از مواد تمام کننده است داخل و خارج همه سفید بودند سفیدی که در زیر نور آفتاب ارزش پلاستیکی بالائی را به خود می گرفت.

کاربرد نور :

اتاق نشیمن-۵*۱۴متر-در دو جانب پنجره هائی کشوئی دارد که در جهت افقی می توان آن ها راحرکت داد: جانب سوم که به سوی تراس است درهائی دارد که یکسره از شیشه ساخته شده اند و نیمی از آن ها را با اهرمکی می توان به سادگی بست یا باز کرد. از این رو فضای این اتاق به آسانی به تراس ارتباط می یابد و می توان به آزادی از آن استفاده کرد.نوار گشوده ای که در دیوار تراس تعبیه گشته و پنجره اتاقها سبب می شوند مناظر به اصطلاح قاب شده به دیده آیند.

همچنین در این ساختمان بازشوها بصورت دیوار شیشه ای می باشند این بازشوها دیدهای وسیع تری را فراهم می کنند و نور بیشتری را داخل می کند.

پنجره های افقی سرتاسری و کشیده نیز از دیگر مشخصه های این بنا است. وجود این پنجره ها باعث نورگیری خوب در فضای اصلی ومهم ساختمان می باشد.

اتاق خواب اصلی در جهت شمال واقع شده است که از نور آن برای روشنائی و به شکل کمتر برای جذب گرما استفاده می شود.

اتاق خوابها در جهت غرب واقع شده اند که در طبقه همکف بوسیله طبقه بالا که بصورت یک سایبان بر روی پنجره ها عمل می کند،از ورود مستقیم نور زننده غرب جلوگیری می شود و در عوض از نور غیر مستقیم آن جهت روشنایی استفاده می شود . ولی در طبقه بالا به دلیل نبود چنین سایبانی اصولاً باید از پرده استفاده نمود.


روابط داخلی و ارتباطات

در ویلاساوا فضاها به نحوی چیده شده اند که می توان طی یک مسیر بدون اینکه از یک فضا دو بار عبور کرد
به تمام نقاط ساختمان و اتاقها دست یافت.

اتاق خوابها طوری چیده شده اند که کمترین مسیر برای رسیدن به آنها طی شود و یا به عبارت دیگر از راهروی کمتری استفاده شود.

فضای اصلی زندگی به صورت یک طبقه مستقل از سطح زمین بلند شده و بالای فضای سرویس قرار گرفته است و یک سطح شیب دار اتصال و ارتباط سطوح مختلف را ممکن ساخته و تا بام ادامه یافته است.اتاق نشیمن در طبقه اول از سایر فضاها جدا شده است و یک فضای خصوصی را بوجود آورده است. وجود سرویس بهداشتی در هر اتاق یا نزدیکی آن علاوه بر دسترسی راحت موجب آسایش افراد می باشد. جا سازی بسیار خوب اتاق خوابها باعث دسترسی بسیار آسان و سریع از محل ورودی می باشد با این حال ورودی آنها از دید ناظر عبور کننده از طبقات مخفی است و فضاهای خصوصی را تشکیل می دهند.

اتاق مطالعه باید طوری طراحی شود که بعد از خستگی و خیره شدن چشم به یک نقطه بتوان با یک قدم زدن و نگاه کوتاه به فضای بیرون و محیط اطراف رسید، این امر در ویلاساوا در طبقه همکف به صورت پنجره های یکسره و طویل به سمت شمال انجام گرفته است در این ویلا همجواریهای عمودی کاملاً فکر شده است مثلاً اتاقهای مطالعه و خواب بر روی اتاقهای نظیر خود در طبقه پایین قرار گرفته اند.نهارخوری وآشپزخانه در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و ارتباط مناسبی با هم دارند.هر دو اتاق خواب اصلی توسط درهایی به بیرون راه دارند. هال بصورت فضای تقسیم یا مفصل عمل می کند که در آن ورودی اتاقهای خواب وجود دارد.دسترسی به پارکینگ باید ساده باشد که این امر در ویلا ساوا توسط رامپ وپله به خوبی انجام شده است.

سایت ویلا ساوا چمنزار وسیعی است که درختان بسیاری دور تا دور آن را فرا گرفته اند. ورودی اصلی سایت در جنوب قرار دارد و راه دسترسی به بنا در ضلع شمالی قرار دارد. پیش بینی شده است که این مسیر با ماشین طی شود. لوکوربوزیه با این کار قصد داشته است تا مخاطب خود را دور ویلا بچرخاند و با این کار ویلا ساوا در همان برخورد اول خود را به ساکنان نشان می دهد. 

حجم ویلا ساوا همانند مکعبی سفید و سبک (به جهت ارتفاع از سطح زمین) در میان درختان سبز است. این سبکی با استفاده از نمای آزاد (کاذب و بدون پلان) و وجود تراس در بام تشدید شده اند. راه دسترسی و دیوارهای طبقه همکف نیز از جنس شیشه می باشند که این خود باعت ارتباط بصری بین داخل و طبیعت خارج شده است. (پلان آزاد)

دید باز به کمک شیشه و انتقال احجام و خطوط (در پلان) به خارج از خصوصیات معماری نیم طبقه بالایی می باشد که توانسته است پلان آزاد و نمای آزاد را برای لوکوربوزیه به خوبی ایجاد کند.

 

ویلا ساوا ایده رهایی از خاک لوکوربوزیه را به نمایش می گذارد و به اواجازه میدهد تا مسکن ایده ال دهه۳۰-۱۹۲۰ را طراحی نماید.او ایده های بیان شده در مدل سیتروهان را تکمیل نمود و در مجموعه خانه های این دهه مورد استفاده قرار داد.ویلا ساوا به منظور پذیرش نور همچنین آنتنی بشقابی بر فراز چشم انداز جای گرفته است.استفاده از رامپ ،پله مدور و پنجره نواری و بهره گیری از زبان احجام و سطوح نقاشیهای پورسیم اورا به یاد می آورد.پارتنون می باشد.ویلا ساوا شبیه یک ویلای رنسانس دارای فرم مرکزی است و مانند معابد در یک دور نمای وسیع و بر فراز پیلوتی (نمونه معاصر ستون های کلاسیک) قرار گرفته است. ویلا علاوه بر دارا بودن مفاهیم معاصر و تاریخی نمادی از سیستم تفکر قدم به قدم لوکور بوزیه است. در مرحله اول او هر بنا جزئی از شهر تخیلی خود می داندو ثانیا می کوشد تا نشان دهد که چگونه معماری فیزیک و فرهنگ زندگی را غنا میبخشد .واسطه ظهور تفکر او یک فرم هندسی کنترل شده و دارای ارتباطات منحصر به فرد با طبیعت است.

 حجم ورودی

پوسته منحنی و شفاف معرف محدوده دسترسی از نظر شکل و تراکم با قطعه مکعبی در تضاد است دیواره شیشه ای و شفاف این محدوده اولیه محرک انسان برای نفوذ به بنا است. دیواره شیشه ای در میان قابها ی ساختاری ستون ها جای گرفته است و توسط یک تیر شکافته شده است این تیر روی محور اصلی ساختمان قرار گرفته است ومحل ورودی را مشخص می کند . قدرت و جهت این تیر توسط دو تیر نمایان موازی که ستون ها طرفین ورودی را به یکدیگر می پیوندند تقویت شده است قرار گیری ورودی در ابتدای رامپ که با اوج گرفتن خود یک گردش معمارانه را به آرامی اشکار میسازد حالتی رسمی وتشریفاتی به ورودی میدهد. در سمت چپ رامپ یک پله چرخان ساده قرار گرفته است که نشانه چرخش و حرکت عمودی در درون فضاست و در امتداد حرکت منحنی جداره شیشه ای شکل گرفته است.

 پیانو سلطنتی

محدوده زندگی به صورت یک حجم پیانو مانند درون قطعه مکعب مستطیل شکل جای گرفته است رامپ مربع را به دو بخش عمومی و خصوصی مجزا تقسیم کرده است در محدوده عمومی جعبه شیشه ای سالن با فضای باز تراس ترکیب شده است.

لوکوربوزیه این نفوذ فضایی را با به کار بردن احجام کدر سطوح مات یا شفاف کنترل میکند تا دیدهای مشخصی را در جهات مختلف تعریف نماید جداره های شیشه ای رامپ وپنجره های نواری قرار گرفته در طول تراس امکان دید های مشخصی را به خارج و داخل بنا فراهم می سازد.این تجارب بصری و سیع با بهره گیری از اجتماع احجام و سطوح بیان کننده میزان محصوریت فضاها و بعد جدید ناشی از حضور سطوح شیبدار رامپ تغییر مکان از درون به برون نمایش میگذارد و یک زبان متنوع معمارانه را بوجود می آورد.

رامپ ماشین معماری گردشگاهی است .جاگیری مرکزی مسیر حرکتی تجارب متفاوتی را ازاین معماری به نمایش میگذارد . بعنوان مثال آغاز حرکت از محدوده محصور گارا و منتهی شدن آن به فضای وسیع تراس بام یاد آور ارتباط میان طبقات مختلف ویلا است.


 اتاق نشیمن اتاق نشیمن تراس حمام رمپ بام تراس


ویلا ساوا - لوکوربوزیه
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:02
0 نظر

ویلا شودان

ویلا شودان
مکان : احمد آباد هند  تاریخ ساخت : 56-1955 
ویژگی : ویلا شودان را می توان سرآمد تفکرات لوکوربوزیه در معمای مدرن دانست چون اصل معماری مدرن را بیان می کند و مانند ویلا ساوا پلان و نمای آزاد را هم می توان در این ویلا دید . فرم ویلاشودان بخوبی با اقلیم حاره ای هند تعامل دارد . سقف ویلا همانند چتری عمل می کند و سوراخ ها در دل بنا این مکان را می دهند که نسیم خنک از بین آنها و تراس ها عبور کند. 

ویلا شودان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:01
0 نظر

معماری یا مهرازی

مقدمه:

معماری یا مهرازی یعنی ارائه بهترین راه حل، چه استفاده از راه‌حل‌های گذشته، چه آفریدن راه‌حل جدید برای رسیدن به هر هدفی0

برای طی کردن یک پروژه باید ابتدا دانش و آگهی خود را نسبت به آن پروژه بالا ببریم شناسایی فضاها و گونه های معماری در آغاز هر طرحی باید انجام گیرد. از همین روست که در هنگام انجام فاز صفر( فاز مطالعات) ، فصلی به مطالعات گونه شناسی و شناسایی اصول و مقررات و فضاهای لازم برای هر گونه، اختصاص داده می شود.لازم به یادآوری است که هراندازه دانش ما نسبت به موضوع افزایش یابد، نتیجه کار نهایی ما پخته تر شده و از ارزشی افزون تر برخوردار خواهد بود. با مطالعه و دیدن کارهای معماران بزرگ می توانیم به نقاط قوت و ضعف آنها پی برده و تکنیکهای آفرینش فضا را از آنها اقتباس نماییم.چگونگی مطالعه معماران هم شیوه ویژه خود را دارد. برای شناخت هر چیزی باید اجزای تشکیل دهنده آن را یک به یک تجزیه و از دیدگاه های مختلفی تجزیه نمود. برای شناخت یک اثر معماری لازم است افزون بر شناخت ایده آن، آن اثر را از دیدگاه های مختلفی همچون نورپردازی، هندسه، الحاق و حذف حجم ها یا سطوح و خطوط، تناسبات به کاررفته،ریتم و تکرار موجود در بنا، عناصر تک و مجرد و عناصر تکراری و.... مورد بررسی قرار دارد دانش دیگر، همانا دانش چگونگی خلق فضای معماری است. از دیگر دانش ها ,دانش هندسه است. هندسه دانشی است کهن و به غایت ورجاوند( مقدس). دانش بعدی ، همانا داشتن آگاهی و دانش نسبت به تجربه های کهن بشری و از جمله تجربه نیاکان ایرانی ما در درازای 7000 سال تمدن ایرانی است.

نور:

نور عنصری است که با آن دیدن اشیا ممکن می شود0 نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یک فضای داخلی ببخشد0 بدون نور، نه فرم را احساس می توان کرد، نه رنگ را و نه بافت را0 نورپردازی در یک فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد چه بسا نورپردازی مناسب یک فضا آن فضا را خوشامد و چشم نواز کند0 نورپردازی در کنارابعاد زیباشناختی، بعد عملکردی هم دارد0 نور مناسب در طول شب در یک فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را بر طرف کند0 نور مناسب یک اتاق حتی می تواند چهره آدمی را گرم و صمیمی کند0 به کمک نورپردازی می توان یک فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل کرد0 پس، از باب مثال، غذاخوری باید نور ملایم و گرمی داشته باشد یا بهترین نورها برای حمام، منابع نوری کم ولتاژ هستند0

شناسایی فرم:

فرم، توده فیزیکی یک شیء است که سه بعدی بوده و وزن دارد.0 فرم معمولاً به پوسته بیرونی بنا نسبت داده می شود، در حالی که فضای داخلی هم فرم خاص خود را تشکیل می دهد. معمولاً فرم فضای داخلی تابعی از عوامل مختلف است0 هر چند نمود فرم بیشتر در پوسته بیرونی یک بنا است با این حال نمود بیرون و درون می تواند یک شکل نباشد0

احساس کردن فضا:

در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن با محیط، مهم است0 مسأله ای که در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعاد انسانی در طراحی داخلی است0 از قرن ها پیش رویکرد عمده فیلسوفان و معماران به عنصر فضا، برجسته بوده است0 در طی سال های اخیر هم ارتباط بین ابعاد انسانی با فضاهای داخلی به یکی از فاکتورهای مهم طراحی بدل شده که از آن تحت عنوان ارگونومی یا کار پژوهی در دید کلی و اندام سنجی در دید جزئی، یاد می شود. در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان با فضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظر قرار گیرد0

بافت:

بافـت مشخصـه ای از یک شیء اسـت که با لمس کـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، کشیده یا برجسته، زبر یا ابریشمی باشد. در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولاً بسته به عملکرد هر فضا تغییر می کند. چه بسا طراحی داخلی یک خانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یک سینما چنین سطوحی را برنتابد.

شکل:

شکل، خط بیرونی یک شیء را تشکیل می دهد. در معماری معمولاً شکل و فرم را با هم اشتباه می گیرند 0معمولاً شکل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در ترکیب بندی یک فضا شکل اشیـا عامل تعیین کننده ای است. طراحان داخلی به کمک اینعامل می توانند ترکیبات بصری گوناگونی پدید آورند0
 رنگ:

در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأکید می کند، ضمن آنکه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. کاربرد رنگ هم، از یک فضای داخلی به فضای دیگر فرق می کند و در کاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیان ضرورت تام دارد

 

اگر به فکر طراحی باغچه و فضای باز محیط خارجی ویلای خود هستید در این بخش ایده های جالبی برای شما داریم. نوع طراحی فضای آزادی که در تصاویر مشاهده میکنید برگرفته از اصول ابتدایی سبک ویکتوریایی است. فضا در عین سادگی رمانتیک نیز هست. توجه داشته باشید که انتخاب گیاه مناسب برای خلق هارمونی و هماهنگی در فضای خارجی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این فضا گل، گیاه، و درختان به گونه ای انتخاب شده اند که شما با قدم زدن در آن می توانید در عرض کمتر از یک ساعت چهار فصل را همزمان و در یک مکان مشاهده کنید. گل های رز، راههای عبور چوبی، و بوته ها زیبایی محیط را دو چندان کرده اند و نیمکت مخصوصی که لابه لای گیاهان استتار شده است حس فضای خصوصی را ایجاد می کند. میزی که در کنار استخر در نظر گرفته شده در برابر هر نوع آب و هوایی مقاومت دارد و از دوام بالایی برخوردار می باشد. با الهام گرفتن از این نوع طراحی می توانید فضای خارجی ویلای خود را به مکان دنجی برای گذراندن تعطیلات در کنار خانواده خود تبدیل کنید.








 

معماری یا مهرازی
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:01
0 نظر

ویلا ساووا Villa savoye.

ویلا ساووا Villa savoye.

مکان : پاریس 
تاریخ ساخت : 1931 – 1925 
ویژگی : این ویلا که شاید مهمترین کار لوکوربوزیه باشد یکی از برجسته ترین کارهای اوست که می توان تمام تمام تفکرات ، اصول ، عقاید و ایده های او را در آن دید . ویلا ساوا در دل طبیعت ولی جدا از آن طراحی شده است و مانند نگین دردل طبیعت خود نمایی می کند و نظر بیننده را به خود جلب می کند درست عکس خانه ی آبشار رایت که در دل طبیعت و همگون در طبیعت اطراف خود است . 

ویلا ساووا در سایتی خارج از پاریس ساخته شد . رعایت 5 اصل لوکوربوزیه در این طرح دیده می شود . ارتباط بین ساختمان با طبیعت ، استفاده کردن از رامپ در دو بخش ، یک قسمت در داخل بنا و قسمت دیگر در امتداد دیوار خارجی تا تراس ، طراحی پله در وسط خانه و تاکید روی آن ، گرایش تندیس گونه بودن ساختمان.





 

ویلا ساووا Villa savoye.
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 18:00
0 نظر

درزبندی ساختمان


نفوذ هوای بیرون به داخل ساختمان یکی از عمده ترین دلایل کاهش آسایش ساکنین است. این مشکل در همه ساختمانها، چه نوساز و چه قدیمی، میتواند وجود داشته باشد و مصرف سوخت را تا 25% بالا ببرد. نفوذ هوا چگونه روی میدهد؟ نفوذ هوا به داخل ساختمان در مواقع زیر روی میدهد:

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

هنگامی که هوای گرم بالا میرود هوای سرد از لای درزها وارد ساختمان میشود و جای آن را میگیرد. وجود سقفهای بلند و نورگیرها و نیز باز بودن دودکش شومینه ها میتواند این پدیده را تشدید کند.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

نیروی باد سبب میشود که هوا با فشار از لابه لای درزها وارد ساختمان شود.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

بخاریها با سوزاندن هوای داخل ساختمان و فرستادن آن از راه دودکش به بیرون، موجب مکیده شدن هوای سرد بیرون به داخل ساختمان میشوند.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

هواکشها ، کانالهای کولر و دریچه های تهویه هوا که گاهی در ساختمانها نصب میشوند باعث خروج هوای داخل ساختمان میشوند، سپس جای آنرا هوایی که از بیرون می آید میگیرد.

چگونه می توان محل های نفوذ هوا را یافت؟ برای این کار راههای گوناگونی وجود دارد، از جمله:

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

بسیاری از درزها را با نگاه کردن میتوان یافت. برای این کار دور تا دور درها و پنجره ها را خوب نگاه کنید و به دنبال درزهایی بگردید که نور از میان آنها پیداست.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

هنگامی که باد می آید خوب گوش کنید و ببینید اطراف درها و پنجره ها زوزه میکشد یا نه.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

ببینید در کنار درها و پنجره ها و شومینه، حرکت هوا را احساس میکنید یا نه. وجود چنین حرکتی نشاندهنده این است که هوا از آن نقطه وارد ساختمان می شود.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

به حرکت پرده ها توجه کنید.

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

یک شمع روشن یا یک نوار خیلی باریک کاغذی را به محلی که به آن شک دارید نزدیک کنید. درصورت لرزش شعله یا نوار کاغذی مطمئن خواهید شد که در آن قسمت، هوا به داخل ساختمان نفوذ میکند. در استفاده از شمع خیلی دقت کنید و آنرا به پرده ها یا چیزهای دیگری که به آسانی شعله ور میشوند نزدیک نکنید.

نفوذ هوا، شمشیر دو لبه
 درست است که نفوذ هوا به داخل ساختمان هم هزینه ها را بالا می برد و هم آسایش ساکنین را میگیرد، اما مقدار کمی از آن برای ایجاد هوای سالم در داخل ساختمان ضروری است چراکه باید هوای تازه برای تنفس ساکنین به اندازه کافی وجود داشته باشد و علاوه بر آن آلودگی های ایجاد شده در داخل ساختمان مانند دود سیگار، دی اکسید کربن، بخارهای ایجاد شده در آشپزخانه و ... نیز از محیط زندگی خارج شوند. تهویه در خنک کردن ساختمان در تابستان نیز اهمیت زیادی دارد. زیرا در بسیاری از مواقع بویژه شبها هوای بیرون از هوای داخل خنکتر است. بنابر این راه چاره این است که نفوذ هوا به داخل ساختمان را در کنترل خود در آوریم و به هوا فقط در هنگامی که لازم است اجازه ورود بدهیم. این کار خیلی ساده است. ابتدا تمام درزها و منافذ غیر قابل کنترل را مسدود میکنیم سپس به کمک وسایلی چون هواکشهای قابل کنترل، در ها و پنجره های بازشو هوا را در مواقع لازم تهویه می کنیم.

راه های جلوگیری از نفوذ هوا درزگیری درها و پنجره ها فاصله بین در و چهارچوب آن باید کاملا درزبندی شود. در پنجره ها نیز درز بین قسمت بازشو و چهارچوب باید گرفته شود. برای این کار میتوان از درزگیر استفاده کرد. درزگیرها در انواع مختلفی تولید میشوند و قیمت آنها معمولا بسیار پایین است. ساده ترین نوع این درزگیرها که بسیار هم ارزان هستند، از یک لایه ابر که بر روی یک نوار چسب نصب شده اند تشکیل می شوند. عمر این درزگیرها کوتاه است و بعد از یک یا دو سال باید تعویض شوند. درزگیرهای مرغوبتری نیز تولید میشوند که البته قیمتشان کمی بالاتر است، ولی به مراتب بیشتر عمر میکنند. نکته مشترک در مورد تمام درزگیرها این است که همگی در طی مدت عمرشان چندین برابر قیمت خود در مصرف سوخت صرفه جویی میکنند. در نتیجه استفاده از آنها بسیار مفید است. درزگیرها انواع دیگری نیز دارند که فعلا در کشور ما تولید نمیشوند. این درزگیرها متناسب با محلی که قرار است نصب شوند اشکال مختلفی دارند. جنس این درزگیرها میتواند از ابر، پلاستیک یا لاستیک باشد.


برخی از درزگیرها توسط پیچ به پشت در یا پنجره متصل می شوند.

 

 

این درزگیرها توسط چسبی که در پشت خود دارند به راحتی دور در یا پنجره نصب می شوند.


از درزگیرهای چسبدار فقط در جاهایی می توان استفاده کرد که سطوح زیر چسب صاف باشد و چسب بتواند روی آن بچسبد. برای گرفتن درزهای خیلی پهن دور پنجره ها یا درها ممکن است به کمک یک نجار یا آهنگر نیاز باشد ولی مطمئن باشید این کار به زحمتش می ارزد. درزگیری درها یا پنجره های کشویی معمولا مشکل تر است. برای این کار درزگیرهایی ساخته شده اند که بر روی چهارچوب پیچ میشوند و روی درزها را میپوشانند. اگر میخواهید یک پنجره یا در نو بخرید حتما نوعی را انتخاب کنید که درزگیر توسط خود سازنده روی آن نصب شده باشد. نصب فنر بر روی درها اگر درهایی که به هوای آزاد یا به فضاهای گرم نشده (مانند راه پله، انبار و پارکینگ) باز میشوند بسته نشوند، به هوای سرد اجازه می دهند که وارد ساختمان شود و به این ترتیب مقدار زیادی حرارت را به هدر می دهند. باید توجه داشت که هدر رفتن حرارت یعنی بالا رفتن هزینه ها و افزایش آلودگی محیط زیست.
 

فنرهایی که به طور خودکار در را می بندند در انواع مختلفی ساخته می شوند. این فنرها با بستن در، مانع از هدر رفتن حرارت می شوند.


پر کردن منافذ و شکاف ها جاهایی که احتمال وجود شکاف و منفذ در آنها خیلی زیاد است عبارتند از:
 

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

دور چهارچوب درها و پنجره ها

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

کانالهای کولر و اطراف آنها

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

اطراف پوشش کف خانه (در خانه های ویلایی)

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

اطراف لوله های آب و گاز و فاضلاب

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

اطراف کولر های آبی و گازی نصب شده بر روی دیوار یا پنجره

Description: http://www.ifco.ir/building/images/rect.gif

بین دیوارها و اجزای غیر بنایی مانند اجزای چوبی سقف و ...

 

برای پر کردن شکافها و منفذها می توان از گچ استفاده کرد. در جاهایی که مستقیما با هوای باز در تماس هستند یا گچ خوب به آنها نمی چسبد می توان از درزگیرهای سیلیکونی که در بازار وجود دارند استفاده کرد



 

درزبندی ساختمان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:59
0 نظر

آرماتوربندی

 آرماتوربندی

آرماتور بندی از حساسترین و با دقت تر ین قسمتهای ساختمانی بتنی میباشد . از لحاظ اینکه کلیه نیروهای کششی در ساختمان بوسیله میل گردها تحمل میشود باید در اجرای آرماتوربندی ساختمانهای بتنی نهایت دقت بعمل آید . برای تعیین قطر و تعداد میل گردهای هر قطعه بتنی دو منبع تعیین کننده وجود دارد اول محاسبه - دوم آیین نامه در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتنی قطر میل گرد را تعیین نموده و در نقشه های مربوط مشخص مینماید .

کار گاه آرماتور بندی باید در قسمتی جدا از کار گاه اصلی تشکیل شود . در کارگاههای کوچک آرماتورها را با دست(آچار گوساله و کار گاه)خم مینمایند ولی در کارگاههای بزرگ خم کردن آرماتور بوسیله ماشین انجام میشود مسئول کار گاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را

تعیین نموده و به کار گران مربوط داده و خم کردن هر سری را دقیقا زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور ،محل خم کردن ،زاویه خم کردن و طول قلابها طبق نقشه انجام شود میل گردها باید از نوع ذکر شده در نقشه باشد.(آجدار یا ساده).                                                                                                                                                     

در کارگاههای بزرگ باید حد روانی تاب کشش و ازدیاد طول نسبی گسیختگی و غیره میل گردها بوسیله آزمایشگاه تعیین و به اطلاع محاسب و مهندس کار گاه برسد ولی در کارگاههای کوچک که مصرف کل آرماتورهای آن از 50 تن بیشتر نیست این کار لازم نمیباشد اگر میل گرد خمیدگی موضعی داشته باشد میباید این خمیدگی ها قبلا صاف گردیده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بشود . برای صاف کردن میل گردها چکش کاری مجاز نیست آرماتورها باید تمیز بوده و در موقع کار فاقد گل و مواد روغنی  و مواد رنگی باشد. میل گردهای نمره پایین مثلا نمره 8 و 10 که گاهی بصورت کلاف به کار گاه وارد میشود این میل گردها را باید قبلا به طولهای مناسب بریده و بوسیله کشیدن صاف نمود و آنگاه مصرف نماییم.

آرماتورها باید طوری به هم بسته شود تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورد و جابجا نشود و فاصله آنها از یکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن براحتی از بین آنها رد شده و در جای خود قرار گیرد.

خم کردن آرماتور

آرماتورهای تا قطر 12 میلیمتر را با دست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگتر از 12 میلیمتر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور بوده و باید بوسیله مهندس محاسب و مهندس کار گاه تعیین شود

کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود ولی آرماتورهای آجدار را میتوان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس کار گاه بطور تجربی تعیین شود. باید از خم کردن آرماتورها در درجه حرارت کمتر از 5 درجه سانتیگراد خودداری نمود حتی المقدور باید از باز کردن خم های آرماتورهای شکل داده شده و مصرف آن در محل دیگر خودداری نمود و در مواقع ضروری باید بازکردن خم ها با نظر مهندس ناظر باشد.

وصله کردن آرماتورها

 

با توجه به این که طول میله گردی که به بازار عرضه میشود 12 متر میباشد در اغلب قسمتهای ساختمانها مخصوصا در شناژ میل گردهایی با طول بیشتر مورد نیاز میباشد همینطور قطعات باقیمانده از شاخه های بلند که بلاخره باید مصرف شود. ناگزیر از وصالی میل گردها هستیم، بهتر است دقت شود حتی المقدور این وصالی به حداقل برسد یعنی در موقع برشکاری طوری اندازه ها را با هم جور کنیم که ریزش آرماتورها زیاد نباشد و در صورت اجبار این اتصالات با نظر مهندس ناظر در جایی که تنش ها در آنجا حداقل است و باید طوری توجه شود که در یک مقطع کلیه آرماتورهای وصالی شده نباشد .

اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتن آرمه اغلب بصورت پوششی بوده و یا روی هم آوردن دو قطعه انجام میشود. این نوع اتصال برای آرماتور تا نمره 32 مجاز میباشد و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنار هم قرار داده و بوسیله سیم آرماتور بندی بهم دیگر متصل مینمایم طول روی هم آمدن

دو قطعه باید به اندازه قید شده  در نقشه باشد و چنان چه در نقشه ها قید نگردیده باشد باید بوسیله مهندس ناظر تعیین شود این طول معمولا به اندازه 40 برابر قطر میل گرد مصرفی است. (Ø 40)

در قطعات تحت خمش و خمش توام با فشار نباید یک مقطع بیش از نصف آرماتورها وصله دار باشد. در قطعات تحت کشش و کشش توام با خمش نباید بیش از 3∕1 میل گردها در یک مقطع وصله دار باشد بجز اتصالات پوششی که در بالا توضیح داده شده است.

اتصالات جوشی ، جوشی نوک به نوک ، جوشی پهلو به پهلو ، اتصالات جوشی با وصله و غیره نیز انجام میشود .

برای ایجاد مقاومت در مقابل نیروهای کششی در بتن داخل شناژ بتنی چند ردیف در بلا و پایین میل گرد طولی قرار میدهند و این میل گردهای طولی را به وسیله میله گردهای عرضی که به آن خاموت میگویند بهم دیگر متصل مینمایند .میل گردهای طولی و عرضی را میبافند و بعد در داخل قالبندی شناژ قرار میدهند .باید توجه داشت که پهنای این قفسه بافته شده باید در حدود 5 سانتیمتر کوچک تر از پهنای قالب شناژ باشد (هر طرف 5/2 سانتیمتر) بطوری که این میل گردها کاملا در بتن غرق شده و آنرا از خورندگی در مقابل عوامل جوی محفوظ نگاهدارد این 5/2 سانتیمتر در مناطق مختلف و آب و هوای  مختلف و همچنین محل قرار گرفتن قطعه بتونی ( اینکه در داخل زمین قرار میگیرد و یا خارج آن ) و همچنین میزان سولفاته بودن آبهای مجاور آن متفاوت است که میزان آن بوسیله موسسه استاندارد و تحقیقات  صنعتی ایران تعیین شده است.

آرماتور

آرماتور یا میلگرد، فولادی است که در بتن برای جبران مقاومت کششی پایین آن مورد استفاده قرار می گیرد. فولادی که به این منظور در سازه های بتن آرمه به کار می رود به شکل سیم یا میلگرد می باشد و فولاد آرماتور نامیده می شود. البته در موارد خاصی از فولاد ساختمانی نظیر نیمرخ های I شکل، ناودانی و یا قوطی نیز برای مسلح کردن بتن استفاده می شود.

مشخصه های محاسباتی مهم آرماتور

مقاومت تسلیم

مقدار تنشی که در آن بدون افزایش بار تغییر طول نمونه فولادی ازدیاد می یابد تنش تسلیم یا مقاومت تسلیم یا مقاومت جاری شدن می نامند و با f y نمایش می دهند.

مقاومت کششی

از تقسیم حداکثر بار ثبت شده در آزمایش کشش بر سطح مقطع اولیه به دست می آید.

طبقه بندی فولاد آرماتور

در کشور های مختلف فولاد آرماتور با استاندارد های متفاوتی تولید می شوند و در هر استانداردی طبقه بندی مشخصی در ارتباط با خواص مکانیکی فولادها وجود دارد. در ایران قسمت عمده فولادهای آرماتور که توسط کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می شوند با استاندارد روسی مطابقت دارند. فولادی که در ایران تولید می شود (طبق استاندارد روسی) به سه گروه تقسیم می شود: فولاد نوع A-1، فولاد نوع A-2 و فولاد نوع A-3.

فولاد A-1 از نوع صاف بوده و مقاومت تسلیم و مقاومت کششی آن به ترتیب ۲۳۰۰ و۳۸۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد. فولاد A-2 از نوع آجدار با مقاومت تسلیم ۳۰۰۰ و مقاومت کششی ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع است، و فولاد A-3 نیز از نوع آجدار با مقاومت تسلیم ۴۰۰۰ و مقاومت کششی ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع می باشد.

از نظر تنوع قطر آرماتور ها نیز استاندارد های تولید کنندگان متفاوت است. در سیستم روسی که در کارخانجات ذوب آهن اصفهان مورد استفاده است میلگرد ها تا قطر ۴۰ میلیمتر ساخته می شوند

 

آرماتوربندی
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:57
0 نظر

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه ای سازه های فولادی

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه ای سازه های فولادی
 

چکیده باگذشت حدود 50 سال از کاربرد اتصالات جوشی در صنعت ساختمان در ایران هنوز نقایص زیادی در اجرای ساختمانهای فولادی جدید مشاهده می شود. در یک بررسی اولیه عوامل زیر را می توان به عنوان دلائل اصلی نقایص ذکر کرد: عدم طرح دقیق اتصالات جوشی با توجه به عملکرد مورد نظر آنها عدم انطباق اجرای معمول ساختمان با آئین نامه ها و دستورالعملها کیفیت پائین جوش به علت عدم وجود آموزش کلاسیک کافی در این زمینه برای مهندسان و جوشکاران نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور.
  در این مقاله بعد از مرور خرابیهای سازه های فولادی در زلزله های گذشته ایران و جهان سعی گردیده تا طراحی و اجرای معمول و سنتی سازه های فولادی جوش شده در کشور با حالت قابل قبول آن مقایسه گردد. برای این منظور از آئین نامه های معمول طراحی سازه های فولادی ایران و آئین نامه های طراحی کشورهای صنعتی زلزله خیز استفاده شده تا مشخص شود که چه مواردی از اجرا یا آئین نامه ها و دستورالعملهای اجرائی همخوانی ندارد. علاوه بر آن مطالعه ای بر روی نقاط ضعفی که ناشی از اجرای جوش می باشد انجام گرفته و در پایان پیشنهاداتی برای بهبود وضع موجود و کاهش خطرات ناشی از زلزله ها در این نوع سازه ها ارایه گردیده است.

مقدمه


سازه فولادی از مجموعه ای از اعضای باربرساخته شده از نیمرخهای فولادی یا ورق می باشد که به کمک اتصالات به یکدیگر متصل می گردند.با توجه به روشهای تکامل یافته ای که برای تولید نیمرخ های فولادی به کار گرفته می شود این مقاطع غالبا رفتار در حد قابل انتظاری از خود نشان می دهند. مساله بسیار مهم رفتار اتصالاتی است که الف) برای ساخت اعضای مرکب از نیمرخ و ورق برای یکپارچه نمودن اعضا(شامل تیر و ستون و مهاربندها)در محل گره ها مورد استفاده قرار می گیرد.وسایلی که برای ساخت اعضا و اتصال آنها به یکدیگر به کار می رود شامل پیچ و پرچ و جوش است.در این میان استفاده از جوش در ساختمان سازی متعارف در ایران بسیار رایج است.تا زمان وقوع زلزله نورث ریچ(1994)تصور بر این بود که در صورت رعایت اصول فنی در طرح و اجرای سازه های فولادی جوشی این سازه هادر زلزله عملکرد قابل قبولی از خود نشان می دهند.اما وقوع این زلزله این فرض رازیر سوال برد.در این زلزله مشاهده شد که در بسیاری از اتصالات , در محل درز جوش اتصال , فلز مادر(Base metal) دچار ترک یا بعضا شکست شده است.این مساله باعث شد تا تحقیقات گسترده ای در مورد علت این پدیده صورت گیرد که این تحقیقات تا به امروز ادامه دارد.از طرف دیگر مشاهده و تحقیق درباره وضعیت ساخت و ساز ساختمانهای فولادی نشان می دهد که اتصالات جوشی متداول در ایران از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند و با وجود سابقه نسبتا طولانی در استفاده از جوشکاری در صنعت ساختمان هنوز نقایص زیادی در این زمینه مشاهده می شود.
  عملکرد لرزه ای ساختمانهای فولادی براساس تجربه های حاصل از زلزله های گذشته و مطالعات انجام گرفته سازه هایی در برابر زلزله دارای عملکرد بهتری هستند که بتوانند ضمن حفظ پایداری و انسجام کلی خود انرژی ناشی از زلزله را تا حد امکان جذب و مستهلک نمایند.با توجه به منحنی نیرو-تغییر مکان سازه ها و توجه به این مطلب که سطح بین منحنی نیرو-تغییرمکان و محور تغییرمکان نشان دهنده میزان انرژی جذب شده توسط سازه است.هر چه سازه شکل پذیرتر باشد انرژی بیشتری را هنگام زلزله جذب کرده و رفتار مطلوبتری دارد.فولاد نرمه به علت طبیعت شکل پذیر از این نظر ماده مناسبی می باشد و می تواند میزان زیادی انرژی جذب کند.اما تجربه نشان داده است که در سازه های فولادی در صورت عدم استفاده از اتصالات مناسب عملکرد مناسب لرزه ای آنها مناسب و قابل قبول نخواهد بود و در اثر زلزله دچار شکست سازه ای و یا انهدام خواهد شد.در زلزله منجیل (1369) مشاهده شد که تعدادی از ساختمانهای فولادی دچار تخریب کامل شدند. رفتار این سازه ها در این زلزله ثابت کرد که در بسیاری از موارد سازه های موجود دارای سیستم مقاوم زلزله مناسبی نیستند.استفاده از تیرهای خورجینی(تیرهای سرتاسری در دو طرف ستون با اتصال نبشی) و عدم شناخت سیستم حاصل و مدل صحیح برای این اتصالات باعث شده این سیستم از نظر مهندسی زلزله بسیار آسیب پذیر تلقی گردد.درس حاصل از این زلزله کیفیت پایین ساخت و ساز شهری بودکه در سالهای اخیر تلاشهایی برای اصلاح آن به عمل آمده است.در زلزله نورث ریچ آمریکا مشاهده شد که در بسیاری ازساختمانهای فولادی اتصال تیرها و ستونها دچار ترک و یا بعضا شکست شد.بیشتر این ترکها و شکستها در بال ستون اتفاق افتاده است.
  صنعت جوشکاری ساختمان در ایران با گذشت 50 سال از استفاده از جوش در ساختمان دهه اخیر(80-1370)از نظر تعداد ساختمانهایی که با سازه های فولادی طراحی و اجرا شده اند کاملا استثنایی به شمار می آید.در نیمه دوم این دهه دهها هزار سازه فولادی در تهران و شهرهای بزرگ ایرن به ناگهان سر از زمین برآورد.گسیل سرمایه ها به سوی ساخت و ساز شهری و تبدیل ساخت سرپناه به ماشین سرمایه گذاری جهت سودهای کلان باعث گردید تا رعایت اصول فنی و ایمن سازی ساختمانها در برابر زلزله در برابر منفعت طلبی صاحبکاران عملا مورد توجه قرار نگیرد.از طرف حجم عظیم ساخت و ساز نیروز انسانی زیادی اعم از مهندس و تکنسین و جوشکار احتیاج داشت که باعث ورود افراد غیرمتخصص به این جرگه گردید.تمامی این مسایل دست به دست هم داد تا طرح و اجرای ساختمانهای فولادی آنچنان که باید از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد.تخریب کلی ساختمانهای فولادی در زلزله منجیل موید پایین بودن کیفیت ساختمانهای فولادی کشور می باشد. از میان تمامی عوامل دخیل در طرح و ساخت سازه های فولادی اتصالهای جوشی از نارساییهای بیشتری برخوردارند. علل اصلی پایین بودن کیفیت جوش درساخت و سازهای شهری را می توان به صورت زیر بیان نمود : عدم انطباق اجرای معمول سازه های فولادی با آیین نامه ها و دستورالعملها کیفیت پایین جوش به علت عدم آموزش کلاسیک کافی در این زمینه برای جوشکاران و مهندسان نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور عدم طرح دقیق اتصال جوشی با توجه به عملکرد مورد نظرآنها عدم انطباق اجرای معمول سازه های فولادی با آیین نامه ها و دستورالعملها
  در بسیاری از موارد طرز اجرای متداول جوش باجزییات ارایه شده در آیین نامه تطابق ندارد.این موارد ناشی از موارد متعددی است که از میان آنها به موارد زیر می توان اشاره کرد: الف) آشنا نبودن مهندسین سازه به مسایل اجرایی و در نتیجه ارایه نقشه ها و جزئیات غیرقابل اجرا ب) گران تر بودن هزینه اجرای جزییات آئین نامه نسبت به روش سنتی اجرا پ)آگاه نبودن کارفرما و یا مهندس مجری طرح به جزییات آئین نامه و عدم
  توانایی در تمیز دادن حالات مختلف از یکدیگر بعد از اجباری شدن آیین نامه2800(1368) اهمیت وجود سیستم مقاوم در برابر زلزله از یک طرف و محدودیتهای معماری برای استفاده از سیستم مهاربندی از طرف دیگر باعث استفاده روزافزون از سیستم قاب خمشی در جهت عرضی ساختمانها شد.در این سیستم اتصال تیر به ستون از نوع گیردار بوده یعنی باید توانایی انتقال برش و لنگراز تیر به ستون وجود داشته باشد.در این نوع اتصالات از ورقهای بالاسری و زیرسری که در محل اتصال به ستون برای ایجاد جوش نفوذی کامل خورده است استفاده می شود. اما از آنجاییکه متاسفانه عملیات جوشکاری در محل کارگاههای ساختمانی و نه در محل کارخانه صورت می گیرد کنترل کیفیت جوش بخصوص در هنگام مونتاژ درارتفاع زیاد از سطح زمین حتی به صورت عینی(Visual) امکان پذیر نمی باشد. همچنین معمولا در محل اتصال ورق به ستون به جای جوش نفوذی از جوش گوشه استفاده می شود در نتیجه هنگام زلزله این نقاط علاوه بر تحمل نیروی کمتر در حالت تردشکن گسیخته خواهد شد. زمانی که در یک عضو فشاری ازدومقطع در کنار یکدیگر استفاده می شود باید هم پایداری کل عضوبه عنوان یک المان و هم پایداری تک تک مقاطع کنترل شود تاهیچکدام تحت تاثیر نیروی فشاری به طور جداگانه دچار کمانش نشوند.برای این منظور این مقاطع باید در فواصل مشخص به یکدیگر متصل شوند تاطول آزاد آنها کاهش یابد. بسیاری از اوقات بادبندهای دوبل در طول خود به یکدیگر وصل نمی شوند و در نتیجه دومقطع بایکدیگر عمل نمی کنند و بار بحرانی عضو کمتر از مقداری است که مهندس سازه در محاسبات خود منظور نموده است. مبحث دهم مقررات ملی ساختمان حداکثر فاصله بین جوش دومقطع در ستونهای ترکیبی را مقرر نموده است.اما در موارد زیادی مشاهده می شود که فاصله بین جوش ستونها بیشتراز این مقدار است.
  کیفیت پایین جوش به علت عدم آموزش کلاسیک کافی در این زمینه برای جوشکاران و مهندسان یکی از مهمترین اشکالات موجوددر اجرای ساختمانهای فولادی در کشور کیفیت پایین جوشکاری ساختمان می باشد.عوامل مختلفی در این امر تاثیر می گذارند.استفاده ازجوشهای کارگاهی حتی در مورد جوشهای نفوذی و اجرای کل جوشکاری درکارگاه ساختمانی و استفاده از نیروی انسانی غیرمجرب از عوامل اصلی پایین آمدن کیفیت جوشکاری ساختمان می باشد.در نتیجه عوامل برشمرده شده مشکلات عدیده ای گریبانگیر اتصالات جوشی می باشد. در بسیاری از موارد سطح فلز در حال جوش آلوده به روغن یا مواد نامناسب دیگر است و یا اینکه روی فلززنگ زده یا رنگ خورده جوش داده می شود.گاه در فاصله بین پاسهای متوالی جوش حتی از جدا نموده گل جوش نیز خودداری می شود و یابدون برداشتن گل جوشکاری اقدام به زدن رنگ ضدزنگ می شود.از انواع جوشهایی که در کارهای ساختمانی بسیار از آن استفاده می شود جوش سربالا می باشد. به علت سختی اجرا در غالب موارد این نوع جوش از کیفیت پایینی برخوردار است. در بسیاری از موارد در اثر استفاده از تکنیکهای نامناسب جوشکاری نقایصی چون تابیدگی و پیچش در قطعات اتفاق می افتد. عیوبی نظیر نفوذ ناقص بریدگی کناره جوش اختلاط سرباره تخلخل و وجود ترک درفلز مادر باعث کاهش ظرفیت باربری قطعات می شود. یکی از متداولترین اشکال مقاطع مورد استفاده در سازه های فولادی تیرهای لانه زنبوری می باشد.بسیاری از مجریان طرح این تیرها را در وضعیت نامطلوبی در کارگاه ساختمانی مونتاژ می کنند. در بسیاری از موارد جوش میانی تیر از کیفیتت پایینی برخورداراست و با توجه به اهمیت عملکرد مناسب این قسمت و تقویتهای لازم درمجل تکیه گاه تیر و وسط آن صورت نمی پذیرد. متاسفانه طراحی و اجرای پلکانهای فولادی در ساختمانها نیز از کیفیت پایینی برخوردار است و با توجه به اهمیت عملکرد مناسب این قسمت ساختمان پس از زلزله دقت لازم در ساخت آن مبذول نمی شود .
  نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمانهای شهری در کشور با توجه به اهمیتی که شهرداری برای مسایلی از قبیل پارکینگ و نورگیرها و مسایلی از این دست قایل است مشاهده می شود که بیشتر توجه مهندسان نیز به این امور معطوف می باشد و توجه چندانی به مسایل سازه ای نمی شود.البته باید به این نکته نیز اشاره شود که به علت عدم وجود آموزش جوشکاری در واحدهای درسی دانشجویان عمران مهندسینی که از دانشگاه فارغ التحصیل می شوند در این زمینه دارای اطلاعات کافی نیستند و به عنوان مهندس ناظر نمی توانند مسوولیت خود را به نحواحسن انجام دهند.البته باید به این موارد مساله سختی کار را نیز افزود.به علت جوشکاری در ارتفاع غالب مهندسین از انجام بازدید از این جوشها طفره می روند. در نهایت امر اینکه آنطور که از ظواهر امر مشخص است شهرداریها نیز در این زمینه کوچکترین نقشی ایفا نمی کنند و هیچگونه نظارتی بر اجرای ساختمانها ندارند.
  عدم طرح دقیق اتصال جوشی با توجه به عملکرد مورد نظرآنها بسیاری از کارفرمایان عمل طراحی سازه و ایجاد تمهیدات مقابله با زلزله را یک امر زاید می دانند و تلاش می کنند تا کمترین هزینه ممکن را صرف این کار نمایند.از طرف دیگر شهرداریها کمترین نظارتی بر طرح و اجرای سازه ها نداشته فقط به مسایل معماری دقت می کنند. این عوامل دست به دست هم می دهد تا فقط حق امضای مهندسین سازه اهمیت داشته باشد و طرح از حداقل اهمیت برخوردار باشد به خاطر همین موضوع مهندسین سازه اغلب کمترین وقت را صرف این عمل می نمایند و بالطبع دقت لازم را در طرح اتصالات جوشی مبذول نمی شود. بعضی اوقات از اتصالات طرح شده برای یک ساختمان در نقشه های دیگر ساختمانها استفاده می شود. در بسیاری از موارد جزییات اتصالات موجود در نقشه ها نامفهوم بی دقت و ناقص است.
  نتیجه گیری و پیشنهادات از بررسی های انجام شده بر روی ساخت وساز ساختمانهای فلزی در سطح تهران مشخص است که هنوز مشکلات زیادی در طرح و اجرای این سازه ها وجود دارد. و عمده مشکلات و نقایص مربوط به اتصالات جوشی است.اجرای جوش کارگاهی و نبود آموزش کافی برای مهندسان عمران و عدم نظارت کافی بر حسن اجرای جوش و ... مشکلاتی است که این صنعت را رنج میدهد.و برای رفع این موارد بهترین راه در صورت امکان استفاده از جوش در کارخانه به جای جوش کارگاهی بالابردن سطح آگاهی عمومی جامعه درباره زلزله بر ساختمانها آموزش جوشکاری به جوشکاران و دادن گواهینامه به جوشکاران ماهر ساختمانی آموزش جوشکاری به عنوان واحد درسی به مهندسین عمران و یا ایجاد شاخه جدیدی تحت عنوان بازرسی جوش اسکات برای مهندسین ناظر تقو یت سیستم نظارتی موجود و ایجاد سیستم های نظارتی ناظربر کار مهندسین عمران
  جوشکاری با گاز یا شعله جوشکاری با گاز شعله یکی ازاولین روشهای جوشکاری معمول در قطعات آلومینیومی بوده و هنوز هم در کارگاههای کوچک در صنایع ظروف آشپزخانه و دکوراسیون و تعمیرات بکارمیرود.در این روش فلاکس یا روانساز یا تنه کار برای برطرف کردن لایه اکسیدی بکار میرود. مزایا:سادگی فرایند و ارزانی و قابل حمل و نقل بودن وسایل محدوده کاربرد:ورقهای نازک 8/0تا 5/1میلیمتر محدودیتها:باقی ماندن روانساز لابلای درزها و تسریع خوردگی - سرعت کم – منطقه H.A.Zوسیع است . قطعات بالاتر از 5/2میلیمتر را به دلیل عدم تمرکز شعله و افت حرارت بااین روش جوش نمیدهند.
  حال می پردازیم به چگونگی تامین حرارت در این فرایند حرارت لازم در این روش از واکنش شیمیایی گاز با اکسیژن بوجود می آید. حرارت توسط جابجایی و تشعشع به کار منتقل می شود.قدرت جابجایی به فشار گاز و قدرت تشعشع به توان چهارم درجه حرارت شعله بستگی دارد. لذا تغییر اندکی در درجه حرارت شعله می تواند میزان حرارت تشعشعی و شدت آنرا بمقدار زیادی تغییر دهد.درجه حرارت شعله به حرارت ناشی از احتراق و حجم اکسیژن لازم برای احتراق و گرمای ویژه و حجم محصول احتراق(گازهای تولید شده) بستگی دارد. اگر از هوا برای احتراق استفاده شود مقدار ازتی کهوارد واکنش سوختن نمی شود قسمتی از حرارت احتراق راجذب کرده و باعث کاهش درجه حرارت شعله می شود.بنابراین تنظیم کامل گاز سوختنی و اکسیژن لازمه ایجاد شعله بادرجه حرارت بالاست. گازهای سوختنی نظیر استیلن یا پروپان یا هیدروژن و گاز طبیعی نیز قابل استفاده است که مقدار حرارت احتراق و در نتیجه درجه حرارت شعله نیز متفاوت خواهد بود. در عین حال معمولترین گاز سوختنی گاز استیلن است. تجهیزات و وسایل اولیه این روش شامل سیلندر گاز اکسیژن و سیلندر گاز استیلن یا مولدگاز استیلن و رگولاتور تنظیم فشار برای گاز و لوله لاستیکی انتقال دهنده گاز به مشعل و مسعل جوشکاری است. استیلن با فرمول C2H2 و بوی بد در فشار بالا ناپایدار و قابل انفجار است و نگهداری و حمل و نقل آن نیازبه رعایت و مراقبت بالا دارد.فشار گاز در سیلندر حدودpsi 2200 است و رگولاتورها این فشار را تا زیر psi 15 پایین می آورند.و به سمت مشعل هدایت می شود.(در فشارهای بالا ایمنی کافی وجود ندارد).توجه به این نکته نیز ضروری است که اگر بیش از 5 مترمکعب در ساعت ازاستیلن استفاده شود از سیلندر استن بیرون خواهد زد که خطرناک است. بعضی اوقات از مولدهای استیلن برای تولید گاز استفاده می شود. بر اساس ترکیب سنگ کاربید با آب گاز استیلن تولید می شود.
CaC2 + 2 H2O = C2H2 + Ca(OH)2
  روش تولید گاز با سنگ کاربیدد به دو نوع کلی تقسیم می شود.
1-روشی که آب بر روی کاربید ریخته می شود.
2-روشی که کاربید با سطح آب تماس حاصل می کند و باکم و زیاد شده فشار گاز سطح آب در مخزن تغییرمی کند. رگولاتورها ( تنظیم کننده های فشار) هم دارای انواع گوناگونی هستند و برای فشارهای مختلف ورودی و خروجی مختلف طراحی شده اند.رگولاتورها دارای دو فشارسنج هستند که یکی فشار داخل مخزن و دیگری فشار گاز خروجی را نشان می دهند. رگولاتورها در دو نوع کلی یک مرحله ای و دومرحله ای تقسیم می شوند که این تقسیم بندی همان مکانیزم تقلیل فشار است. ذکر جزییات دقیق رگولاتورها در اینجا میسر نیست اما اطلاع از فرایند تنظیم فشار برای هر مهندسی لازم است(حتما پیگیرر باشید). کار مشعل آوردن حجم مناسبی از گاز سوختنی و اکسیژن سپس مخلوط کردن آنها و هدایتشان به سوی نازل است تا شعله مورد نظر را ایجاد کند. اجزا مشعل: الف-شیرهای تنظیم گاز سوختنی و اکسیژن ب-دسته مشعل ج-لوله اختلاط د-نازل قابل ذکر اینکه طرحهای مختلفی درقسمت ورودی گاز به لوله اختلاط مشعل وجود دارد تا ماکزیمم حرکت اغتشاشی به مخلوط گازها داده شود و سپس حرکت گاز در ادامه مسیر در ادامه مشعل کندتر شده تا شعله ای آرام بوجود آید.
  در انتها یادآور می شود مطالب بسیار زیادی در این خصوص وجود داشت که بدلیل عدم امکان نمایش تصاویر که عمدتا اسکن هم نشده اند بیش از این به شرح و توضیح آنها نپرداختم.از جمله این مطالب شناسایی نوع شعله(از لحاظ قدرت و کاربرد) بود.یا نشان دادن چند نوع رگولاتور از نمای شماتیک و ... .اما هیچکدام از این مطالب و عکسها جایگزین چند ساعت تمرین عملی در کارگاه نیست.
 
  پیچیدگی((Distortion پیچیدگی وتغییرابعاد یکی ازمشکلاتی است که در اثراشتباه طراحی و تکنیک عملیات جوشکاری ناشی می شود. با فرض اجتناب از ورود به مباحث تئوریک تنها به این مورد اشاره می کنیم که حین عملیات جوشکاری به دلیل عدم فرصت کافی برای توزیع یکنواخت بار حرارتی داده شده به موضع جوش و سرد شدن سریع محل جوش انقباضی که میبایست در تمام قطعه پخش می شد به ناچار در همان محدوده خلاصه می شود و این انقباض اگر در محلی باشد که از نظر هندسی قطعه زاویه دار باشد منجر به اعوجاج زاویه ای(Angular distortion) می شود.در نظر بگیرید تغییر زاویه ای هرچند کوچک در قطعات بزرگ و طویل چه ایراد اساسی در قطعه نهایی ایجاد می کند. حال اگر خط جوش در راستای طولی و یا عرضی قطعه باشد اعوجاج طولی و عرضی(Longitudinal shrinkage or Transverse shrinkage) نمایان میشود.اعوجاج طولی و عرضی همان کاهش طول قطعه نهایی قطعه می باشد. این موارد هم بسیار حساس و مهم هستند. نوع دیگری از اعوجاج تاول زدن یا طبله کردن و یا قپه Bowing)) می باشد. ذکر یکی از تجربیات در این زمینه شاید مفید باشد. قطعه ای به طول 20 متر آماده ارسال برای نصب بود که بنا به خواسته ناظر میبایست چند پاس دیگر در تمام طول قطعه جوش داده می شد.تا ساق جوش 2-3میلیمتر بیشتر شود.بعد از انجام اینکارکاهش 27میلیمتری در قطعه بوجود آمد. واین یعنی فاجعه .چون اصلاح کاهش طول معمولا امکان پذیر نیست و اگر هم با روشهای کارگاهی کلکی سوار کنیم تنها هندسه شکل رااصلاح کرده ایم و چه بسا حین استفاده از قطعه آن وصله کاری توان تحمل بارهای وارده را نداشته باشد وایرادات بعدی نمایان شود. بهترین راه برای رفع این ایراد جلوگیری ازبروز Distortion است. و(طراح یا سرپرست جوشکاری خوب) کسی که بتواند پیچیدگی قطعه را قبل ازجوش حدس بزند و راه جلوگیری از آن راهم پیشنهاد بدهد.
  بعضی راهکارهای مقابله با اعوجاج: اندازه ابعاد را کمی بزرگتر انتخاب کرده ...بگذاریم هر چقدر که میخواهد در ضمن عملیات تغییر ابعاد و پیچیدگی در آن ایجاد شود.پس از خاتمه جوشکاری عملیات خاص نظیر ماشین کاری...حرارت دادن موضعی و یا پرسکاری برای برطرف کردن تاب برداشتن و تصحیح ابعادانجام میگیرد. حین طراحی و ساخت قطعه با تدابیر خاصی اعوجاج را خنثی کنیم. از تعداد جوش کمتر با اندازه کوچکتر برای بدست آوردن استحکام مورد نیاز استفاده شود. تشدید حرارت و تمرکز آن بر حوزه جوش در اینصورت نفوذ بهتری داریم و نیازی به جوش اضافه نیست. ازدیاد سرعت جوشکاری که باعث کمتر حرارت دیدن قطعه می شود. در صورت امکان بالا بردن ضخامت چراکه در قطعات با ضخامت کم اعوجاج بیشتر نمود دارد. تا حد امکان انجام جوش در دوطرف کار حول محور خنثی طرح مناسب لبه مورد اتصال که اگر صحیح طراحی شده باشد میتواند فرضا مصالح جوش را در اطاف محور خنثی پخش کند و تاحد زیادی از میزان اعوجاج بکاهد. بکار بردن گیره و بست و نگهدارنده باری مهار کردن انبساط و انقباض ناخواسته درقطعه
  عوامل مهم بوجود آمدن اعوجاج : حرارت داده شده موضعی , طبیعت و شدت منبع حرارتی و روشی که این حرارت به کار رفته و همچنین نحوه سرد شدن درجه آزادی یا ممانعت بکار رفته برای جلوگیری از تغییرات انبساطی و انقباظی. این ممانعت ممکن است در طرح قطعه وجود داشته باشد و یا از طریق مکانیکی (گیره یا بست یا نگهدارنده و خالجوش)اعمال شود. تنش های پسماند قبلی در قطعات و اجزا مورد جوش گاهی اوقات موجب تشدید تنش های ناشی از جوشکاری شده و در مواردی مقداری از این تنش ها را خنثی می کند. خواص فلز قطعه کار واضح است که در شرایط مساوی طرح اتصال(هندسه جوش) و جوشکاری مواردی مانندمیزان حرارت جذب شده در منطقه جوش و چگونگی نرخ انتقال حرارت و ضریب انبساط حرارتی و قابلیت تغییر فرم پذیری و استحکام و بعضی خواص دیگر فلز مورد جوش تاثیر قابل توجهی در میزان تاب برداشتن دارد.مثلا در قطعات فولاد آستنیتی زنگ نزن مشکل پیچیدگی به مراتب بیشتر از فولاد کم کربن معمولی می باشد. یک نمونه کامل برای PQR که در صفحه یک به شرح اتصال پرداخته شده و در صفحات بعد ۲ و ۳ نتایج ازمایشات ارایه شده. نکته ای جالب تعدد آزمایشات است و تصور میکنم به خاطر استفاده از استانداردBSاست که سختگیرانه است.در استانداردAWSتعداد آزمایشات از ۶فراتر نمیرود. دوستان و همکاران گرامی در صورتیکه نکات قابل ذکر و کاربردی در این زمینه دارند برای اطلاع دیگران و اعتلای سطح علمی دیگر همکاران میتوانند در این صفحه در اختیار دیگران بگذارند.با کمال میل منتظر نظرات شما هستم.
  توضیحاتی پیرامون WPS & PQR در نظر بگیرید در کارخانه ای بزرگ که تعداد زیادی پروژه در دست انجام است مسوول کنترل کیفی و یا ناظر هستیم. و با انواع و اقسام حالات جوشکاری برخورد می کنیم ....انواع الکترودها,ورقها با ضخامتهای متفاوت, ماشینهای مختلف که تحت شرایط خاصی تنظیم شده است ,جوشکاران که اغلب به روش سنتی(بدون رعایت اصول علمی)جوشکاری میکنند را در نظر بگیرید. بهترین کار چک کردن کار با کتابچه ای است که به عنوان WPS((Welding Procedure spcificationمعروف است. هر چند کاربرد اصلی این دفترچه برای پرسنل تولید است اما در واقع زبان مشترک تولید کننده و بازرس و ناظر می باشد که در بعضی مواقع کارفرماهای بزرگ خودشان WPSمورد قبول خود را به سازنده ارایه می کنند و بنای بازرسی ها را بر اساس آن قرار می دهند. فکر می کنم تا حدودی مفهوم را ساده کرده باشم. استاندارد مرجعAWSََ حدود 170 نوع اتصال را با پوزیشنهای متفاوت معرفی کرده و انواع پارامترهای جوشکاری را برای تمامی انواع فرایندها(SMAW-MIG/MAG-TIG-SAW-…)معرفی کرده این متغیرها شامل محدوده ضخامت مجاز برای نوع اتصال –دامنه تغییرات مجاز برای آمپر- ولتاژ-قطر الکترود-نوع پودر-زاویه کونیک کردن-روش پیش گرم و پسگرم-و ... می باشد. که بخشی از وظیفه QC_MAN کنترل میزان تطابق روش جاری جوشکاری با روش مشخص شده در WPS است. در بعضی از موارد خاص که استاندارد روش خاصی ارایه نداده اغلب یک طراح جوش بنا به تجربیات خود پروسیجری ارایه می دهد. در بعضی شرکتهای بزرگ برای هر پروژه ای یک دفترچه WPS موجود است اما از آنجا که روشها و امکانات موجود هر کارخانه اغلب ثابت است لذا بنظر میرسد که نیازی به -WPS های متفاوت نباشد. و تجربه نشان داده که برای کارهای مشخص و ثابت بهتر است یک WPS تهیه شود و از تعدد ایجاد مدارک و مستندات دست وپاگیر جلوگیری شود. یک WPS معمولی میتوانید در حدود 200-250 صفحه باشد.یعنی به همین تعداد اتصالات مختلف را نشان داده و روش جوشکاری مربوطه را توضیح داده است.
  PQR (Procedure Qualification Record)
)ابتدا توضیح کوتاهی در مورد خود PQR لازم است که باید گفت PQR نتایج آزمایشات مخرب و غیر مخرب در مورد یک نوع مسخص جوش است.که از طرف آزمایشگاههای معتبر باید ارایه شود) حال به این سوال میرسیم که از کجا اعتبار یک WPS را بفهمیم؟ ومدیران خط تولید یا تضمین کیفیت و یا ناظران و کنترل کیفیت چطور از اعتبار WPS اطمینان حاصل می کنند؟ قطعا آن قسمت از WPSکه از متن استاندارد استخراج شده نیاز به این کار ندارد چراکه تمامی موارد پیشنهادی استاندارد هم حاصل تجربیات گروه زیادی از متخصصان بوده است وفلسفه استفاده از استاندارد کوتاه کردن مسیر تجربه است تا زودتر به نتیجه دلخواه برسیم.ولی جدا از نحوه برداشت ما از استاندارد در استاندارد AWSمشخصا به این موضوع اشاره شده که برای موارد پیشنهادی استاندارد نیازی به PQR نیست. اما برای آن مواردی که از استاندارد استخراج نشده و پیشنهاد واحد طراحی و یا مشاور طرح بوده باید حتما PQR تهیه شود.
  روش تهیه PQR: فرض کنیم نیاز داریم برای 70 نوع از انواع اتصالات PQR تهیه کنیم.آیا باید70نمونه تهیه کنیم؟ و آیا این کار عاقلانه است؟ مسلما خیر. بنابر جداول مربوط به تهیه نمونه برای PQR می توان تعداد ار کمتری برای تاییدیه روش جوشکاری( PQR) تهیه کرد به این ترتیب که در جداول مربوطه بنا بر تغییرات ضخامت قطعات در اتصالات شبیه یه هم تعداد نمونه و نوع و تعداد آزمایشات برای آن نمونه معرفی شده. که پس از فرستادن قطعات به ازمایشگاههای ذیصلاح و گرفتن جواب مثبت میتوان به آن WPS اعتماد کرد و جوشکاری را آغاز کرد.
  مثال: فرض کنید دفترچه WPS را برای تهیه PQR در اختیاردارید.مراحل زیر برای تهیه PQRپیشنهادد می شود.
1-اتصالاتی که در استاندارد وجود دارد راتنها با متن استاندارد مطابقت دهید تا چیزی از قلم نیفتاده باشد و تلرانسها دقیقا استخراج شده باشد و نظایر این...
2-در مورد اتصالات شبیه به هم با مراجع به استاندارد یکی از پرکاربردترین ضخامتها را انتخاب کنید.برای کارهای سازه ای و اتصال نوع Grooveفرض کنید که 45 نوع ضخامت مختلف به شما معرفی شده .بهترین کار این است که با مراجعه به جداول استاندارد بهترین نمونه برای تهیه PQR انتخاب کنیم که این بهترین انتخاب اغلب پرکاربردترین یا حساسترین اتصال است.مثلا Grooveبا ضخامت 30-30که بنابر جدول استاندارد میبینیم که این نوع اتصال محدوده ضخامتیmm 3 تاmm 60 را با اعتبار میبخشد یعنی برای ضخامت 2 تا 60 دیگر نیازی به تهیه PQR نداریم و این از مزایای استفاده از استاندارد است.
3-حال که نمونه مورد نظر راانتخاب کردیم باید در ابعاد مشخص(طول و عرض) که باز هم در استاندارد آمده است آنرا تهیه کنیم و توسط یک جوشکار که دارای کارت صلاحیت جوشکاری در حالت مربوطه(1G-2G-1F-2F و غیره) است جوشکاری انجام شود.
4-قطعه مور نظر را به آزمایشگاه های معتبر ارسال می کنیم تا تحت تستهای مختلف قرار گیرد. این تستها اغلب خمش کناره-رادیوگرافی-ماکرواچ-شکست و ... است.
5-پس از اعلام نتیجه مثبت آزمایشگاه می توان جوشکاری را آغاز نمود.
  در پایان این مطلب ذکر این نکته لازم است که شاید توضیحات  کمی ناقص باشد اما اگر کسی در حیطه ای این کار باشد کاملا متوجه توضیحات می شود.اما دوستان دیگر هم اگر سوالی در این مورد داشتند مطرح کنند...در حد توان در خدمت هستم.
  نکاتی در مورد جوشکاری فولادهای ضدزنگ و ضدخوردگی خصلت اصلی فولادهای استنلس مقاومت در برابر زنگ خوردگی است (داشتن کرم بیش از 12% موید همین مطلب است). نیکل موجود در این فولادها حتی به مقدار زیاد هم نمی تواند به تنهایی مقاومت در برابر خوردگی را زیاد کند.ولی با حضور کرم می تواند تا حد زیادی این وظیفه را بخوبی انجام دهد.مزیت اصلی نیکل تسهیل ایجاد فاز آستینیت و بهبود خاصیت مقاوم به ضربه فولادهای کرم نیکل دار است. مولیبدن شرائط خنثی سازی این فولاد را تثبیت می کند و عموما عامل افزایش مقاومت به خوردگی موضعی(Pitting) است. به منظور اطمینان از تشکیل کاربیدهای پایدار که باعث افزایش مقاومت به خوردگی بین دانه ای می شود افزودن Ti و Nb به انواع معینی از فولادهای کرم-نیکل دار ضروری است. کرم و کربن عناصر اصلی اینگونه از فولادها را تشکیل می دهد. هر چند که مقدار کربن کمتر از 04/0درصد است تاثیر کرم بر استحکام کششی حتی در مقادیر 13 و 17و 20درصد بسیار ناچیز است. در حالیکه در مقادیر زیادتر کربن با عملیات حرارتی مناسب امکان دست یابی به استحکام کششی مناسب و عملیاتت مکانیکی مورد نظر فراهم می شود. با توجه به زیرساختار فولادهای کرم دار را به شرح زیر می توان دسته بندی کرد: الف-فولادهای کرم دار-فریتی(12 تا 18 درصد کرم -1/0درصد کربن) ب- فولادهای کرم دار-نیمه فریتی(12 تا 14 درصد کرم -08/0 تا 12/0 درصد کربن) ج-فولادهای کرم دار-مارتنزیتی(12 تا 18 درصد کرم و بیش از 3/0 درصد کربن) د- فولادهای کرم دار-قابل عملیات حرارتی(12 تا 18 درصد کرم -15/0 تا 20/0 درصد کربن)
  این دسته بندی را در مورد جوش پذیری نیز می توان تکرار کرد. تحت شرایط حرارتی نامناسب فولادهای فریتی(گروه الف) تمایل به تشکیل دانه های درشت نشان می دهند. انرژی حرارتی ناشی از جوشکاری منجر به رشد دانه بندی می شود که نمی توان آنرا با پس گرمایش برطرف نمود.در نتیجه کاربید رسوب می کند و در مرز دانه های فریت باعث شکنندگی و کاهش شىیى مقاومت به ضربه فلؤ جوش میشود.برای غلبه بر این حالت باید از الکترود آستنیتی تثبیت شده با 19 درصد کرم و 9 درصد نیکل استفاده نمود.فلز جوشی که بدین ترتیب حاصل می شود دارای خاصیت آستینیتی و مقاومت به ضربه بالا است.فلز جوشی که بدین طریق حاصل می شود از نظر مقاومت به خوردگی مطابق فولادهای ضدزنگ فریتی می باشد اما از نظر ظاهر با فلز مبنا تفاوت رنگ دارد.در صورتی که اجبار در یکرنگی باشد باید از فیلر متال مشابه( مثلا 18 درصد کرم به همراه کمی Ti)استفاده شود.Tiدر مقادیر جزیی نقش موثر در ریز دانه کردن فلز جوش دارد. بعلت رابطه گریز ناپذیر بین رشد دانه ها با از دست رفتن استحکام ضربه ای چاره ای جز کاستن از تنش های حرارتی ناشی از عملیات جوشکاری وجود ندارد و برای نیل به این منظور تمهیداتی نظیر الکترود با قطر کم و سرعت جوشکاری بیشتر و پیش گرمایش 200تا 300 درجه سانتی گراد باید به کار رود. پس گرمایش در حدود 700 تا 800 درجه سانتی گراد خاصیت استحکام به ضربه فلز جوش را بهبود می دهد. همچنین آنیلینگ(Annealing)به مدت کم نیز باعث تجمع کاربید شده و تا حدی شکنندگی فلز جوش را جبران می کند و همینطور به تنش گیری نیز کمک می کند. ولی هرگز باعث رفع کامل درشت دانگی HAZ نمی شود. اقدامات مشابهی حین جوشکاری فولادهای نیمه فریتی و کوئنچ تمر شده با 12 تا 14 درصد کربن (دسته ب ) نیز ضروری است. می دانیم که سرد کردن سریع باعث تشکیل فاز شکننده مارتنزیتی می شود لذا ضرورت دارد که درجه حرارت قطعه حین انجام جوش بالا نگهداشته شود. قطعه کار ابتدا 300 تا 350 درجه پیش گرم می شود.درجه حرارت بین پاسی(Inter pass) 300 درجه مناسب است و از این کمتر نباید شود.ضمنا قطعه کار باید بلافاصله در دمای 700 تا 760 درجه پس گرم شود.این سیکل حرارتی در مجموع باعث ایجاد فلز جوشی با ساختار یکنواخت و چقرمه در کل طول درز جوش می شود و خطر شکنندگی و رشد دانه ها را تا حدود زیادی مرتفع می کند. فولادهای کرم دار مارتنزیتی (دسته ج)معمولا قابل جوش نیستند و صرفا به منظور تعمیر و اصلاح عیوب جوشکاری بر روی آنها انجام می پذیرد. برای جوشکاری فولادهای کرم دار با 12 تا 14 درصد کرم مقدار کربن در فیلر متال نباید از 25/0درصد تجاوز کند.این نوع فولاد در هوا سخت می شود.از این رو هیچ اقدام پیشگیرانه موثری به منظور غلبه بر سخت شده HAZوجود ندارد.اما با اعمال پیش گرم زیاد که با پس گرم بلافاصله قطعه همراه باشد می توان تاحدودی مشکل را برطرف کرد و سختی نامطلوب را در حد پایینی نگاه داشت.دمای پس گرم 750 تا 800 توصیه می شود و کمتر از این دما ممکن است باعث تاثسر منفی در مقاومت به خوردگی شود. آنیلینگ در حرارتی بین650 تا 650 درجه ممکن است باعث رسوب کاربید و بروز خوردگی بین دانه ای شود.
 
2-فولادهای مقاوم به خوردگی فولادهای آستینیتی مقاوم به خوردگی کرم-نیکل دار عموما دارای خواش جوشکاری مطلوبی هستند(جوش پذیرند). اما خصوصیاتی چند از این فلزات باید مدنظر قرار گیرد. الف-ضریب هدایت حرارتی کم. ب- ضریب انبساط حرارتی زیاد. ج-سرشت انجماد اولیه این نوع فولادها که تاثیر مهم و تعیین کننده ای بر مکانیزم وقوع ترگ گرم در آنها دارد.وجود مقدار مشخصی از فریت در فلز جوش بیانگر مقاومت ـن به ترک گرم است. به کمک نمودار شفلر-دولانگ امکان تعیین زیر ساختار بر اساس ترکیبات فلز جوش ممکن است. نمودار شفلر-دولانگ کمکی عملی در تعیین مقدار تقریبی فریت(فریت دلتا)و سرشت ریز ساختار تشکیل شده حین جوشکاری فولادهای آلیاژی غیر همجنس اراوه می دهد.علاوه بر این برآوردی کلی از تاثیرات مقادیر کم فریت بر مقاومت به ترک گرم فلز جوش آستینیتی را مقدور می سازد.تجربه ثابت کرده که روشهای متفاوت تعیین درصد فریت عملا مساله ساز است و طبق توافق جهانی به جای درصد فریت تعداد فریت را مبنا و ماخذ محاسبات قرار می دهند . دوستانی که احتمالا از مطالب مربوط به نمودار شفلر آنچنان برداشت منسجم و دقیقی نداشتند کاملا حق دارند و پیشنهاد می کنم به کتب و منابع معتبر برای فهم بهتر مطلب مراجعه کنند. و فرصت بهتر پرداختن به این مطالب مهم فعلا در توان بنده نیست.
 
3-فولادهای مقاوم به حرارت الف-فولادهای فریتی یا فولادهای فریتی-پرلیتی از نوع (Cr یا Cr-Si و Cr-Si-Al) و فولدهای فریتی-آستنیتی ب-فولادهای مقاوم به حرارت از نوع آستنیتی از نوع Cr-Ni-Si در حالیکه در جوشکاری قطعات فولادی از نوع آستنیتی با الکترودها ی همجنس آن پیش گرم قطعه ضرورتی ندارد فولادهای مقاوم به حرارت از نوع فریتی کرم دار را معمولا 100 تا 300 درجه پیش گرم و در 750 درجه هم پس گرم و آنیل می کنند.علت این کار هم غلبه بر درشت دانگی و تمایل به ترد شدن HAZ است. قطعات ریختگی از جنش فریت_آستنیت را باید در حالت گرم 700تا800 درجه جوش داد و اجازه داد که به تدریج سرد گردد. جوشکاری فولادهای فریتی و فریتی-پرلیتی با الکترودهای هم جنس قطعه کار کاهش در استحکام ضربه ضربه ای فلز جوش را نشان می دهد لذا پیشنهاد می شود این نوع فولادها را باالکترودهای آستنیتی مقاوم به حرارت جوش داد.در این حالت نیز باید توجه داشت که مقاومت به حرارت فلز جوش آستنیتی در محیط احتراق با گازهای اکسید کننده با هوا تقویت می شود و طبیعتا این مقاومت به حرارت در محیط گازهای احیا کننده به مقدار زیادی کاهش می یابد برای غلبه بر محیط احتراق با مقدار زیاد گاز گوگرد استفاده از الکترودهایی با کرم زیاد توصیه  می گردد.
  مختصری از بازرسی جوش دوستی درخواست اطلاعات مختصری در مورد بازرسی جوش کردن بودند که با توجه به گستردگی مطلب فعلا چند جمله ای در مورد اهمیت بازرسی بازرسی جوش می نویسم تا در فرصت مناسبی بتوانم مطلب را باز کنم. سازه های جوش داده شده نظیر سایر قطعات مهندسی به بازرسی در مراحل مختلف حین ساخت و همچنین در خاتمه ساخت نیاز دارند. برای حصول از مرغوبیت جوش و مطابقت آن با نیازمندیهای طرح باید کلیه عوامل موثر در جوشکاری در مراحل مختلف اجرا مورد بازرسی قرار گیرد.
 
" را بشناسیم. بعد از این مرحله به شرح موارد مهم پرداخته می شود. که احتمالا مطالبی در حول و حوش این مسایل می باشد. وظایف بازرس جوش دسته بندی بازرسان جوش تواناییهای بازرس جوش الف-آشنایی با نقشه ها و مشخصات فنی ب-آشنایی با زبان جوشکاری ج-اشنایی با فرآیندهای جوشکاری د-شناخت روشهای آزمایش
-توانایی گزارش نویسی و حفظ سوابق و-داشتن وضعیت خوب جسمانی ز-داشتن دید خوب ح-حفظ متانت حرفه ای ط-تحصیل و آموزش آکادمیک ی-تجربه بازرسی ک-تجربه جوش
  امیدوارم فرصت مناسبی داشته باشم تا در مورد تک تک اینها تجربیات و اطلاعاتم را در اختیار دوستان قرار دهم.
  معرفی جوش آرگون در چند جمله در جوش آرگون یا تیگ (TIG) برای ایجاد قوس جوشکاری از الکترود تنگستن استفاده می شود که این الکترود برخلاف دیگر فرایندهای جوشکاری حین عملیاتت جوشکاری مصرف نمی شود. حین جوشکاری گاز خنثی هوا را از ناحیه جوشکاری بیرون رانده و از اکسیده شدن الکترود جلوگیریمی کند. در جوشکاری تیگ الکترود فقط برای ایجاد قوس بکار برده می شود و خود الکترود در جوش مصرف نمی شود در حالیکه در جوش قوس فلزی الکترود در جوش مصرف می شود. در این نوع جوشکاری از سیم جوش(Filler metal)بعنوان فلز پرکننده استفاده می شود.و سیم جوش شبیه جوشکاری با اشعه اکسی استیلن(MIG/MAG)در جوش تغذیه می شود. در بین صنعتکاران ایرانی این جوش با نام جوش آلومینیوم شناخته می شود. نامهای تجارتی هلی آرک یا هلی ولد نیز به دلیل معروفیت نام این سازندگان در خصوص ماشینهای جوش تیگ باعث شده بعضا این نوع جوشکاری با نام سازندگان هم شناخته شود. نام جدید این فرایند G.T.A.W و نام آلمانی آن WIGمی باشد. همانطور که از نام این فرایند پیداست گاز محافظ آرگون می باشد که ترکیب این گاز با هلیم بیشتر کاربرد دارد. علت استفاده از هلیم این است که هلیم باعث افزایش توان قوس می شود و به همین دلیل سرعت جوشکاری را می توان بالا برد و همینطور باعث خروج بهتر گازها از محدوده جوش می شود.
  کاربرد این جوش عموما در جوشکاری موارد زیر است فلزات رنگین از قبیل آلومینیوم...نیکل...مس و برنج(مس و روی) است. جوشکاری پاس ریشه در لوله ها و مخازن ورقهای نازک(زیر1mm)
  مزایای TIG بعلت اینکه تزریق فلز پرکننده از خارج قوس صورت می گیرد.اغتشاش در جریان قوس پدید نمی آید.در نتیجه کیفیت فلز جوش بالاتر است. بدلیل عدم وجود سرباره و دود و جرقه ,منطقه قوس و حوضچه مذاب بوضوح قابل رویت است. امکان جوشکاری فلزات رنگین و ورقهای نازک با دقت بسیار زیاد.
  انواع الکترودها در TIG الکترود تنگستن خالص (سبز رنگ)برای جوش آلومینیوم استفاده می شود و حین جوشکاری پت پت می کند. الکترود تنگستن توریم دار که دو نوع دارد الف-1% توریوم دار که قرمز رنگ است ب-2% توریم دار که زرد رنگ می باشد. الکترود تنگستن زیرکونیم دار که علامت مشخصه آن رنگ سفید است. الکترود تنگست

 

   

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی ب
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:55
0 نظر

همه چیز در مورد گودبرداری


همه چیز در مورد گودبرداری

در این مقاله مطالب کاملی در مورد گود برداری جمع اوری شده که لیست ان به شرح زیر می باشد:

 

روش ساده برای محاسبه عمق گودبرداری

نحوه عملیات گود برداری

 مهندسان ناظر ساختمان و عملیات گود برداری

 مهار بندی گود به روش نیلینگ Nailing 

  روشهای متداول مهار بندی گود برداری

 روش اجرای نیلینگ       

برای دیدن این مقاله به ادامه مطلب مراجع نمایید.

 

 

                                      روش ساده برای محاسبه عمق گودبرداری

 Description: http://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTCwpXaATsRzD9_LtCygozhgnLjQGQtZBXX4qm90X5NSD3W9k41

برای اینکه کار اجرای یک ساختمان شروع بشه اولین مرحله اجرای گودبرداری امروز میخوام برای شما دانشجویان عزیز که در آینده از مهندسین ناظر یا پیمانکار خواهید شد نحوه محاسبه عمق گودبرداری لازم رو توضیح بدم. 

اول باید روی نقشه نگاه کنید و عمق (ضخامت) شالوده رو یادداشت کنید بعد ببینید روی نقشه(معمولا در قسمت ستونها) اختلاف ارتفاع بین روی صفحه ستون و تراز طبقه همکف چقدره (به این اختلاف " ارتفاع کف سازی" گفته میشه که معمولا حدود 30 الی 40 سانتیمتره ..یکی از کاربردهای کف سازی برای انتقال لوله فاضلاب اصلی با شیب از این ناحیه است. 

خوب حالا عمق گودبرداری لازم رو به این طریق بدست بیارین 

عمق گودبرداری لازم = ضخامت شالوده +10 سانتیمتر (بتن مگر) +ضخامت کف سازی 

** اگر ساختمان دارای زیرزمین باشد باید عمق زیرزمین هم اضافه شود. 

اما همین کافی نیست شما باید به عنوان ناظر در روز گودبرداری حضور داشته باشین و بعد از کندن این عمق لازم توسط لودر یا بیل مکانیکی زمین رو در اون عمق تست کنید ..به این ترتیب که به یک کارگر بگویید با بیل و با فشار پا سعی کند زمین کف گود را بکند اگر کارگر نتوانست این کار را انجام دهد یعنی زمین مناسب است اما اگر زمین با این روش کنده شد (یعنی مقاومت زمین کافی نیست و پا بیلی است) باید عمق گودبرداری را افزایش دهید تا به زمین با مقاومت کافی برسید و این اضافه گودبرداری را با سنگ چینی (سنگ لاشه+ملات ماسه سیمان) پر کنید

نحوه عملیات گود برداری

 

oبعد از پیاده کردن نقشه و کنترل آن در صورت لزوم اقدام به گود برداری مینمایند . گود برداری برای آن قسمت از ساختمان انجام میشود که در طبقات پایین تر از کف طبیعی زمین ساخته می شوند همانند موتور خانه ها , انبارها , پارکینگ ها و ... .در موقع گود برداری چنانچه محل گود برداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بیل و کلنگ و چرخ دستی استفاده میشود . برای این کار تا عمق معینی که پرتاب خاک با بیل به بیرون امکان پذیر است ( معمولا تا عمق 2 متری ) عمل گود برداری را انجام میدهند و برای ادامه کار پله ای ایجاد نموده و سپس خاک حاصله را از عمق پایین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و سپس از روی پله دوباره به خارج منتقل میکنند .برای گود برداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی نظیر لودر استفاده شود . در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن به خارج از کارگاه از سطح شیبدار استفاده می کنند . به این صورت که در ضمن گود برداری سطح شیب داری در کنار گود برای عبور کامیون و غیره ایجاد می شود که بعد از اتمام کار این قسمت توسط کارگر برداشته میشود .

o

حال ممکن است این سوال پیش آید که گود برداری را تا چه عمقی ادامه دهیم ؟ پاسخ این سوال را به این صورت میدهم که ظاهرا حداکثر عمق مورد نیاز برای گود برداری تا روی پی می باشد بعلاوه چند سانتیمتر بیشتر برای فرش کف و عبور لوله ها ( در حدود 20 سانتیمتر که 6 سانتیمتر برای فرش کف و 14 سانتیمتر برای عبور لوله ها می باشد ) . در این صورت لازم است محل پی های نقطه ای یا پی های نواری و شناژ ها را با دست خاک برداری نمود . ولی بهتر است که گود برداری را تا زیر سطح پی ها ادامه بدهیم زیرا در این صورت برای قالب بندی پی ها آزادی عمل بیشتری داریم . در نتیجه پی های ما تمیزتر و درست تر خواهد بود و همچنین می توانیم خاک حاصل از چاه کنی و همچنین نخاله های ساختمانی را در فضای ایجاد شده بین پی ها بریزیم که این مطلب از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد زیرا که معمولا در موقع گود برداری مار با ماشین صورت میگیرد که برای خارج نمودن نخاله ها و خاک حاصل از چاه فاضل آب از محیط کارگاه لازم است که از وسایل دستی استفاده نماییم که این امر مستلزم هزینه بیشتری نسبت به کار با ماشین میباشد . البته در مورد پی های نواری این کار عملی نیست . زیرا معمولا پی سازی در پی های نواری با شفته آهک میباشد که بدو.ن قالب بندی بوده و شفته در محل پی های حفره شده ریخته میشود در این صورت ناچار هستیم در ساختمان های که با پی نواری ساخته میشود اگر به گود برداری نیاز داشتیم گود برداری را تا روی پی ادامه دهیم

oDescription: http://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQeZ4Hnm5KPPr7q3ryEBhooZK8Lp58Uv14f7lWXp6g_r8QrDuBFXgبرای جلوگیری از ریزش دیواره های محل گود برداری به داخل گود , معمولا دیواره های اطراف باید دارای شیب ملایم باشند . یعنی با خط قایم زاویه ای بسازند . اندازه این زاویه بستگی به نوع خاک محل گود برداری دارد . هر اندازه خاک محل سست تر و ریز شی تر باشد این زاویه بزرگتر میشود . البته ذکر این نکته لازم است که چون فاصله بین دیوار محل گود برداری و دیوار ساختمان میبایستی با مصالح ساختمانی از قبیل شفته و بتن مگر یا غیره پر شود که این خود مستلزم هزینه می باشد . پس نتیجه میگیریم که هر چقدر این زاویه کوچکتر باشد از لحاظ اقتصادی هزینه کمتری متحمل میشویم . 

oچون ایجاد شیب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل بیشتر به خارج و انتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار است لذا برای جلوگیری از پرداخت هزینه بیشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گود برداری در زمینهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع مینمایند که این نوع دیوارها دارای انواع مختلفی می باشد . 
oدیوار های مانع از قبیل 1-دیوارهای مانع چوبی 2-دیوارهای مانع فلزی 
oچنانچه در موقع گود برداری در زمین های که آب های زیر زمینی در سطوح بالا قرار دارد در محل گود برداری آب جمع شود بهتر است که حفره کوچکی در وسط گود حفر نموده و آب های حاصله را به این قسمت هدایت کنیم و سپس آب های جمع شده را با توجه به سرعت جمع شدن با بهترین وسیله به بیرون منتقل کنیم . 
oبهترین وسیله با توجه به نوع پروژه سطل یا پمپ

   

 

 

 

نکات مهم نظارتی ویژه مهندسان ناظر ساختمان


الف - باز دید از محل اجرای عملیات ساختمانی و کسب اطلاعات ضروری و صدور دستور های لازم
ب- بررسی نقشه ها و انطباق آنها
ج - کنترل صلاحیت فنی عوامل اجرایی ساختمان
د - کنترل ابعاد و اندازه ها: 
د- 1 - انطباق ابعاد پیرامونی ساختمان،درج شده در نقشه های مصوب با ابعاد زمینی که توسط مالک مشخص می شود و تنظیم و امضای صورتجلسه مغایرتها(در صورت وجود) با مالک
د- 2 - کنترل ابعاد گودبرداری و صدور دستورالعمل کتبی برای حفاظت گود و ابنیه و تاسیسات مجاور
د - 3 - کنترل ابعاد پی و سازه پی و انطباق آن با نقشه های اجرایی
د - 4 - کنترل رعایت ضوابط شهرداری در مورد استقرار ساختمان و ارتفاعات آزاد
د - 5 - کنترل ترازها
د - 6 - کنترل سطح اشغال ساختمان
د - 7 - کنترل طول پیش آمدگی ها و ارتفاع آنها از کف معبر و مقایسه آن با مقادیر مجاز
د - 8 - کنترل سطح زیربنای پارکینگها،راهروها،چال آسانسورها،پلکانها،حیاط خلوت ها،فضا های باز،فضاهای اختصاصی،انباری و سایر سطوح دارای کاربری معین
د - 9 - کنترل شیب رامپ ها و پله ها و پاگردها
د - 10 - کنترل راه های دسترسی و ورودی ها به محوطه و به ساختمان
د - 11 - کنترل محل اجرای دیوارهای خارجی
هـ - کنترل مشخصات فنی :
ه - 1 - بررسی وضعیت کلی خاک محل
ه - 2 - انطباق مقاطع اعضای سازه ای با نقشه های اجرایی
ه - 3 - کنترل ابعاد و مشخصات مصالح و مواد مصرفی
ه - 4 - کنترل کیفیت اجرای سازه
ه - 5 - کنترل جا گذاری داکت ها و رایزرها
و - کنترل جزئیات ساختمانی:
و - 1 - کنترل قائم بودن دیوارها،شیب شیروانی ها و زوایای اجزای ساختمان نسبت به هم
و - 2 - کنترل نحوه اجرای فرش کف ها،شیب بندی ها،اندودها،سنگ کاری ها،کف پله ها،نماسازی ها و عایق کاری رطوبتی و نظایر آن
و - 3 - کنترل ابعاد و محل قرارگیری درب ها و پنجره ها
ز - کنترل ضوابط ایمنی در حین اجرا و ابلاغ رفع نواقص ایمنی به مالک

 

 

 

معرفی مهار بندی گود به روش نیلینگ Nailing

 

  

یکی از مهمترین مشکلات در احداث سازه ها ، حفاظت از گود برداری و ساختمانهای موجود در مجاورت آن می باشد و در صورت عدم رعایت روش های مناسب به منظور حفاظت گودها و همچنین شیب های در حال احداث، منجر به خسارت جبران ناپذیری خواهد گردید و مخاطرات بوجود آمده ناشی از نشست های احتمالی و تقلیل ظرفیت باربری و تغییر مکانهای جانبی موجب ایجاد ترک در سازه های مجاور گود خواهد شد.

 به منظور جلوگیری از موارد فوق لازمست از قبل از شروع عملیات گود برداری از روشهای نگهداری و مهار بندی جانبی استفاده شود تا در محیطی پایدار و ایمن بتوان عملیات را ادامه داد . در این راستا سیستم های حفاظت جانبی بطور کلی شامل موار زیر تقسیم بندی می شوند

جداره های مهاربندی شده توسط المانهای افقی و مایل

Braced wall using wale strut 

جداره های مهاربندی شده توسط المانهای کششی

Soldier beam& lagging

جداره های مهاربندی شده توسط سپر کوبی

Braced sheet pile

جداره های مهاربندی شده توسط شمع های در جا

Bored pile walls

جداره های مهار بندی شده توسط دیوار دیافراگمی

Diaphragm walls-Slurry wall

جداره های مهاربندی شده توسط نیلینگ

Soil nailing

  •  روشهای متداول مهار بندی گود

مهار بندی جداره ها توسط المای پشت بندهای افقی و مایل Wale & Strut 

این روش ساده برای نگهداری و حفاظت جداره های حاصل از گودبرداری و برای  جلوگیری ازتغییر مکانهای جانبی در گودهایی با عرض کم در محیط های شهری استفاده می شود از معایب این روش اتلاف قابل توجهی از فضای کاری داخل گود ومحدودیت در بکارگیری ماشین وتجهیزات آلات مورد نیاز و همچنین افزایش ریسک برخورد با المانها و به مخاطره انداختن آنها می باشد.

 

  • مهاربندی توسط المانهای کششی

از این روش بعنوان روش متداول در پایدار سازی موقت گود در مناطق شهری استفاده می گردد. در این روش از پروفیل های  معمول فولادی بصورت ستونهای پیوسته که درون خاک فرو برده می شوند استفاده می گردد که تا عمق کف گود اجرا خواهند شد. فاصله بین المانها بین 2 الی 4 متر می باشد بطوریکه بتوان فضای بین آنها را با الوارهای چوبی (لاردهچینی) پرنمود. در این روش از مهارهای کششی به منظور حفاظت جانبی گود استفاده می شود و اتصال ما بین ستونها توسط میل مهارها و جوشکاری انجام می شود.

 

  • مهاربندی توسط سپر کوبی

در این روش صفحات فلزی Sheet pile    داخل خاک و جداره گود توسط چکش پنوماتیک و با استفاده از لرزش کوبیده می شوند و با انواع اتصالات بین خود به یکدیگر متصل شده و یک جداره پیوسته را تشکیل می دهند از مزایای این روش راحتی در کوبیدن ـ نصب و بیرون کشیدن آنها به دیگر روشها برتری داشته و مصالح آن مجدداً قابل استفاده در پروژه های دیگر می باشد ، همچنین در این روش به المانهای افقی و مایل کمتری نیاز می باشد.

بنابراین محدودیت های اشغال فضای داخل گود کمتر وجود دارد . لیکن از جمله معایب این روش وابستگی به نصب سپرهای فلزی می باشند که در محیط های شهری بدلیل وجود تاسیسات زیربنایی شهری و ایجاد لرزش و صدای ناشی از کوبش سپرها محدودیت هایی را بوجود می آورد. همچنین کوبیدن سپرها در زمین های سنگی و یا خاکهای بسیار متراکم به سختی انجام پذیر است و در زمین های با شرایط بالا با محدودیت مواجهه می گردد.

 

  • مهار بندی توسط شمع های درجا

یکی از روشهای متداول در پایداری و حفاظت جداره ها با شرایط متنوع اعم از زمین سخت و سست و نرم استفاده از شمع های درجا می باشد و در برخی موارد علاوه بر ایفای نقش حفاظت جانبی نقش آب بندی را نیز انجام می دهد و همواره درصورت نیاز بار قائم نیز تحمل می کند . مهار بندی جداره ها توسط شمع های درجا در موارد زیر بعنوان گزینه برتر برای سیستم های حفاظت جانبی گود مطرح می باشند:

  • -در مواردیکه امکان اجرای سپر فولادی (کوبیدن و نصب ) وجود ندارد و یا سختی و تراکم زمین بیش از حد توان سپر کوبی و با دشواری زیادی مواجهه می باشد.
  • -در شرایطی که بدلیل وجود آبهای زیر زمینی و بالا بودن سطح آن نیاز به آب بند بودن جداره می باشد
  • -در مواردیکه امکان ایجاد مهارهای جانبی (کششی ) در زیر ساختمانهای مجاورناشی از گود برداری وجود ندارد ویا در تلاقی با تاسیسات زیر بنایی شهری و مستحدثات زیرزمینی (تونل ) باشد.
  • -در مواقعیکه امکان استفاده از سیستم حفاظت گود بعنوان بخشی از سازه اصلی و باربری وجود داشته باشد

روشهای مختلف برای اجرای تکنیک های شمع های درجا ریز وجود دارد و متداول ترین آنها عبارتند از:

الف)اجرای دیوار محافظت پیوسته (آب بند)

ب) اجرای دیوار محافظت ناپیوسته

 

  • اجرای دیوار محافظ پیوسته

دراین روش ابتدا شمع هایی با بتن پلاستیک یک درمیان حفاری و اجرا می گردد و سپس با رعایت هم پوشانی شمع های اصلی و سازه ای با رعایت احداث جداره زنجیره ای و پیوسته اجرا می گردد.

 

  • اجرای دیوار محافظ ناپیوسته

در مواردیکه توده خاک و سنگ دارای چسبندگی زیاد بوده و سطح آبهای زیر پایین بوده می توان از شمع های درجا ریز ناپیوسته و با فاصله استفاده نمود. در این روش بدلیل چسبندگی بین دانه ها خاک بین شمع ها با وجود پدیده قوس خوردگی پایداری جانبی وجود دارد . با در نظر گرفتن شرایط و پارامترهای ژئوتکنیکی خاک معمولاً حداکثر فاصله محور تا محور شمع های اصلی 2 برابر قطر شمع ها می باشد همچنین در این روش پایداری در برابر نیروهای جانبی نیز مدنظر قرار می گیرد این روش در پایداری های کوتاه مدت کارایی داشته و در اثر مرور زمین احتمال هوازدگی بین شمع ها وجود دارد و در دراز مدت نیز تغییرمشخصات خاک و برخی از پارامترهای آن مانند ازدست دادن آب و یا حالت اشباع پیدا نمودن آن باعث ریزش خاک بین شمع ها شده و برای جلوگیری از آن می توان از بتن پاشی (شاتکریت) و با بستن مش پوشش لازم را جهت پایداری ایجاد نمود.

 

 

 

  • مهار بندی توسط دیوار دیافراگمی

یکی دیگر از روشهای محافظت از جداره گود احداث دیوار دیافراگمی و یا دیوار دوغابی  Slurry Wall
می باشد. در این روش ابتدا توسط دستگاهها ی گراب متناسب با شرایط زمین حفاری قسمتی از دیوار انجام می شود و همزمان با حفاری جهت پایداری جداره دیواره حفاری شده و جلوگیری از ریزشهای موضعی از دوغاب بنتونیت استفاده می شود تشکیل کیک بنتونیت در داخل دیواره حفاری شده و نفوذ در لایه های دانه ای جداره باعث می گردد جداره همواره پایدار بماند و سپس بلافاصله پس از رسیدن به عمق مورد نظر آرماتور گذاری شده و در نهایت بتن ریزی می گردد. این روش در زیر هسته سدهای خاکی نیز کاربرد بسیار دارد و جلوگیری از هرگونه نشتی را می نماید. استفاده از این تکنیک در مناطق شهری نیز با محدودیتهای نظیر استفاده از روش مهار بندی افقی و مایل و المانهای کششی دارا می باشد.

 

  • روش نیلینگ

این روش از حدود سه ده اخیر آغاز شده و تاکنون نیز بعنوان یک تکنیک برای پایداری ترانشه ها و حفاظت گود با انعطاف پذیری بالا استفاده می گردد.

 

 

 

 

 

 

روش اجرای نیلینگ

تئوری استفاده از روش نیلینگ بر مبنای مسلح کردن و مقاوم نمودن توده خاک با استفاده از دوختن توده خاک توسط مهارهای کششی فولادی Nail  با فواصل نزدیک به یکدیگر می باشد.

استفاده از این روش موجب:

  • افزایش مقاومت برشی توده خاک
  • محدود نمودن وتحت کنترل در آوردن تغییر مکانهای خاک در اثر افزایش مقاومت برشی در سطح لغزش Slid بدلیل افزایش نیروی قائم می شود.
  • باعث کاهش نیروی لغزش در سطح گسیختگی و لغزشی می شود.

باید توجه داشت کلیه سطوح ترانشه های حفاری شده که توسط نیلینگ بایستی مسلح شوندبا استفاده از شبکه مش و شاتکریت ابتدا حفاظت شده و سپس سیستم نیلینگ روی آنها اجرا می شوند.

  • کاربرد نیلینگ در پروژه های عمرانی

الف) پایداری ترانشه ها در احداث بزرگراه ها و راه آهن ها

ب) پایداری جداره تونلها وسازه های زیر زمینی

ج) پایدار سازی و حفاظت گود در سازه های مناطق شهری ـ ساختمانهای مجاور گود ـ ایستگاه ها ی زیر زمینی مترو

د) پایدار سازی کوله های مجاور پل ها در زمین های سست و ریزشی

مهار کششی نیلینگ معمولاً از آرماتور های فولادی با قطر 20 الی 40 میلیمتر و با حدتسلیم 420 الی 500 نیوتن بر میلیمتر مربع استفاده می شوند که درون یک چال حفاری شده با قطر 76الی 150 میلیمتر قرارگرفته و دور آن درون چال تزریق می گردد. فواصل بین مهارهای کششی حدوداً 1 الی 2متر می باشد و طول آنها حدوداً 70 الی 100 درصد ارتفاع گود می باشد و حداقل شیب نسبت به افق حدوداً 15 درجه می باشد . باید توجه داشت که رویه شاتکریت شده روی ترانشه های حفاری شده نقش سازه ای نداشته اما می توان جهت اطمینان برای پایداری موقت خاک بین مهارها استفاده نمود.

 

 

 

 

 

 

  • مراحل اجرای سیستم نیلینگ

مطابق با شکل مراحل اجرای نیلینگ بصورت شماتیک نشان داده شده است .

1- گود برداری در مرحله اول ترانشه و یا گود و ایجاد پله بعدی عملیات

2- حفاری چال جهت نصب مهار کششی Nail

3- قراردادن آرماتور داخل چال و تزریق چال

4- اجرای سیستم زهکشی و اجرای شاتکریت جداره و نصب ضخامت فولادی

5- گود برداری مرحله بعدی ترانشه و یا گود و ایجاد پله های بعدی علمیات

6-اجرای پوشش شاتکریت نهایی پس از اتمام آخرین مرحله حفاری

 

 

 

 

 

اصول طراحی نیلینگ

- مراحل طراحی سیستم نیلینگ مطابق زیر است:

     هندسه سازه مشخص گردد.

     عمق و زاویه شیب خاکبرداری مشخص گردد.

    بارگذاری و سربار بارهای وارده به Nail و موقعیت سطح افزایش تخمین زده شود.

 انتخاب نوع آرماتور شامل: سطح مقطع ـ طول ـ فاصله از یکدیگر و در هر تراز مقاومت موضعی آنها تضمین گردد تا مقاومت از نظر استحکام و ظرفیت چسبندگی برای تحمل نیروها تخمین زده شده و با ضریب اطمینان مناسب و قابل قبول کنترل شوند.

ü پایداری کل سازه نگهدارنده و خاک اطراف آن در زمان حفاری گود و ایجاد پله های حفاری و بررسی و کنترل ضریب اطمینان قابل قبول

ü     تخمین نیروهای وارده بر صفحه فولادی  Bearing plate

ü     در نظر گرفتن سطح پیزومتریک آبهای زیر زمینی و لحاظ نمودن سیستم زهکش

نتیجه گیری :

استفاده از روش نیلینگ بعنوان یک سیستم حفاظت جداره ترانشه وگود درمناطق شهری و فضاهای محدود بسیار کارا بوده و بدلیل امکان همزمانی اجرا در چند جبهه کاری از سرعت خوبی برخوردار می باشد و با توجه به درجه پایداری امکان اجرای گود قائم وجود داشته و همچنین در انواع شرایط خاک، اجرای آن امکان پذیر می باشد که مهمترین ویژگی این روش محسوب می شود و برای سازه های زیر زمینی بخصوص در فضای های محدود شهری مانند ایستگا ه های مترو مناسب می باشد.

 

همه چیز در مورد گودبرداری
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:53
0 نظر

بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر ضریب رفتار سازه های متداول فولادی

بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر ضریب رفتار سازه های متداول فولادی
 و بهبود توزیع شکل پذیری در قابهای خمشی

امروزه بخش عمده ای از طراحی لرزه ای در آیین نامه ها براساس روش استاتیک معادل وتعیین برش پایه طراحی از طیف خطی می باشد. برای تعیین برش پایه طراحی از ضرایب به نام ضریب اصلاح رفتار و یا ضریب رفتار استفاده می شود. این ضریب در واقع اعمال کننده فلسفه طراحی لرزه ای می باشد. با تغییرکوچکی در این ضریب برش پایه می تواند به مقدار زیادی تغییرکند. در آیین نامه های کنونی این ضریب بیشتر براساس قضاوت مهندسی تعیین شده است و لزوم تبین علمی این ضریب احساس می شود. در این پایان نامه، ابتدا روش تعیین ضریب رفتار سازه بررسی شده و سپس چندین قاب فولادی با تعداد دهانه و طبقات گوناگون با سیستم قاب خمشی، قاب مهاربندی شده هم محور، قاب دوگانه خمشی همراه با بادبند هم محور تحت یک تحلیل رانشی استاتیک قرارگرفته و ضریب رفتار آنها محاسبه شده است. نهایتاً، برای اصلاح توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمشی، دو قاب خمشی مورد برسی قرارگرفته است. نتایج نشان می دهد که مقادر ضریب رفتار سازه به پارامترهای بسیاری از جمله پریود سازه بستگی دارد. به طور کلی با افزایش پریود سازه مقدار ضریب رفتار آن کاهش پیدا می کند. در ضمن با انجام اصلاح در طراحی قاب خمشی توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمشی مناسب تر گردیده است. در این پایان نامه قابهای فولادی ابتدا براساس ضوابط آیین نامه طراحی لرزه ای جدید ایران طراحی شده سپس به وسیله یک تحلیل غیر خطی استاتیکی تحت اثر بارهای جانبی آیین نامه ای، شکل پذیری و ضرائب اضافه مقاومت آنها با توجه به محدود نمودن شکل پذیری محلی در المانهای سازه بدست آمده است. ار نتایج به دست آمده برای محاسبه ضریب رفتار قابها استفاده شده است. در این تحقیق اثر P-Δ در محاسبه ضرائب اضافه مقاومت و شکل پذیر قابها در نظر گرفته شده است. اثر P-Δ در قابهای خمشی باعث کاهش شکل پذیری قابها و همچنین ایجاد یک سختی منفی در آنها بعد ازجاری شدن قاب گردیده است. سختی در قابهای دارای مهاربندی بعد از جاری شدن مثبت می باشد. مقادیر ضریب رفتار محاسبه شده باری قابهای خمشی به طور کلی کمتر از مقادیر آیین نامه ای می باشد. قابهای مهاربندی شده هم محور که تعداد طبقات کمی داشته اند ضریب رفتار بزرگتر از آیین نامه و با فزایش تعداد طبقات مقدار آن کاهش پیدا کرده است. در قابهای مرکب مقدار ضریب رفتار به طور کلی از مقادیر آیین نامه ای بیشتر می باشد. در بررسی های انجام شده ملاحظه گردیده که در قابهای خمشی را به آیین نامه ای ستون قوی و تیر ضعیف، تضمین کننده به وجود نیامدن مفصل پلاستیک در ستونها نمی باشد. با اصلاح رابطه فوق به طوری که در ستونها مفصل پلاستیک به وجود نیاید، توزیع شکل پذیری در طبقات قاب خمش مناسب تر می گردد. تحلل استاتیک غیر خطی افزاینده می تواند نشان دهنده رفتار کل سازه و بیان کننده نحوه تشکلیل مکانیزم خطابی در سازه باشد. از طرف دیگر می توان با مقادیر اضافه مقاومت و شکل پذیری و شکل پذیری طبقه ای به دست آمده از نتایج حاصل از این تحلیل قضاوت مناسب در مورد رفتار سازه ها داشت.

 مطالعه رفتار دینامیکی ساختمانهای طرح شده با مهار بندی های هم مرکز و خارج از مرکز

مهاربندهای فولادی کاربرد روز افزونی دراحداث سازه های ساختمانی و صنعتی دارند. در سالهای اخیر تحقیقات زیادی در مورد عملکرد و رفتار این نوع سازه ها در حالت های ارتجاعی و خمیری انجام شده است که نتایج حاصل در بهبود ضوابط طراحی و چگونگی اجرای آنها موثر بوده است. اخیراً کاربرد مهاربندهای خارج از مرکز با توجه به رفتار لرزه ای مناسب آنها در سازه ها توصیه می شود. در این پایان نامه ابتدا مطالعات انجام شده در مورد نحوه عملکرد قابهای فولادی، مرور شده و در نهایت بمنظور مطالعه رفتاری و اقتصادی قاب های با مهاربندی هم مرکز(CBF) و خارج از مرکز(EBF)، سه ساختمان بامهاربندی CBF و EBF طراحی شده و سپس با تحلیل های استاتیکی و دینامیکی غیرخطی مورد بررسی قرارگرفته اند. نتایج نشان می دهد که قابهای EBF سبکتر از قابهای CBF می باشند و در ضمن قابهای EBF با توجه به قابلیت اتلاف انرژی مناسب خود در کلیه طبقات، می توانند انرژی زلزله را بطور مناسب، پایدار و یکنواخت تلف نموده بطوریکه تغییرمکان نسبی طبقات آنها با وجود سختی کم این نوع قابها نسبت به قابهای CBF تفاوت چندانی با این قابها نداشته و در عین حال نیز که حالت یکنواخت تری را دارند.در این پایان نامه ابتدا سه نوع ساختمان با تعداد طبقات 5 و 10 و 15 با سیستم قاب فضائی ساده که سیستم باربر جانبی آنها در یک مرحله مهاربند CBF و در مرحله بعدی مهاربند EBF می باشند انتخاب شده و براساس مقاطع موجود درایران طراحی شده اند و سپس تحلیل های استاتیکی غیر خطی و دینامیکی غیر خطی تحت شتابنگاشت های مختلف با بیشینه شتاب های مختلف قرارگرفته اند. نتایج حاصل از طراحی ها و تحلیل ها بیانگر آن است که: پروفیل های IPE موجود درایران با توجه به طول تیر پیوند در نظر گرفته شده ومقادیر کم سطح بال به نسبت سطح جان ملزومات طراحی را جوابگو نبوده و به عنوان تیر پیوند قابل استفاده نمی باشند. از نظر وزنی یک قاب لرزه بر EBF نسبت به قاب مشابه CBF بطور متوسط 20 درصد سبک تر بوده و در قیاس با وزن کل اسکلت ساختمان، سازه EBF بطور متوسط 5 درصد سبک تر از سازه CBF می باشد.با توجه به نتایج تحلیل استاتیکی یر خطی قابها ملاحظه می شود که قابهای CBF بعد از جاری شدن نسبت به قابهای EBF بطور قابله ملاحظه و ناگهانی سختی خود را از دست می دهند. ضریب تنش مجاز قابهای CBF بیشتر از قابهای EBF بوده در حالی که شکل پذیری قابهای EBF بیشتر از CBF می باشد. توزیع شکل پذیری در طبقات قاب EBF بطورکلی مناسب تر و یکنواخت تر می باشد. از طرف دیگر با بررسی های چرخه های پسماند قابهای CBF و EBF ملاحظه می شود که چرخه های EBF پایدارتر و یکنواخت تر و دارای قابلیت اتلاف انرژیبهتر و توزیع مناسب تر در طبقات نسبت به قاب CBF می باشد. در ضمن جذب انرژی در طبقات فوقانی قابهای EBF کمتر از بقیه طبقات است.نتایج نشان می دهد که اولاً با توجه به سختی بیشتر قابهای CBF نسبت به EBF ملاحظه می شود که قابهای CBF در اثر شتابنگاشتهای مختلف نیروی بیشتری وارد شده است و از طرف دیگر به علت قابلیت جذب انرژی بیشتر قاب های EBF در شتابنگاشتها با بیشینه شتابهای مختلف این قابها تغییر مکان کمتری نسبت به قابهای CBF دارند. ثانیاً با افزایش شتاب ورودی در سازه های EBF مفاصل پلاستیک، اکثراً در تیرهای پیوند بوجود می آید در حالی که در سازه های CBF مفاصل پلاستیک در ستونها و مهاربندی ها بوجود می آید که در نهایت کل سیستم باربر جانبی خسارت می بیند. ثالثاً ضوابط آئین نامه ای طرح قاب EBF تضمین کننده بوجود نیامدن مفصل پلاستیک در عضوهای غیر از تیر پیوند نمی باشد. رابعاً در قابهای EBF با ارتفاع زیاد مفاصل پلاستیک در تیرهای خارج از پیوند در طبقات فوقانی تشکیل شده است که بنظر می آید که تیرهای پیوند طبقات فوقانی قاب EBF باید برای نیروی بیشتر طراحی گردند.

 تأثیر رفتار غیر خطی سازه ها در توزیع نیروی برشی و لنگر واژگونی طبقه تحت چند مولفه زلزله

توزیع نیروهای زلزله در ارتفاع در آیین نامه های طراحی در برابر زلزله براساس رفتار خطی، مود اول و منظم بودن سازه است و برای در نظر گرفتن اثر مودهای بالا در سازه های با دوره تناوب بالا از نیروی شلاقی استفاده می شود. در صورتی که در نظرگرفتن مواردی چون رفتار غیر خطی سازه ها، چند مؤلفه زلزله، پانل های پرکننده با مصالح بنائی، بیشینه شتاب زلزله و بیشینه سرعت زلزله می توانند در توزیع نیروی برشی و لنگر واژگونی طبقات تأثیر بگذارند. در این تز(مطالعه) ابتدا با جمع آوری تحقیقات انجام شده در زمینه های تأثیر چند مؤلفه زلزله با رفتار سازه ها، پارامترهای مؤثر در تحلیل غیر خطی سازه ها( سختی، میرایی، پانل های پرکننده با مصالح بنائی) و دیدگاه آیین نامه های جهان در رابطه با تحلیل سازه ها تحت ند مؤلفه زمین لرزه، توزیع نیروی برشی و لنگر واژگون طبقات مورد بررسی قرارگرفته است. سپس جهت بررسی عوامل مؤثر در توزیع نیروی برشی و لنگر واژگونی طبقات برای مدلهای مختلف سازه ای فولادی(خمشی، بادبندی X وK و خمشی با پانل های پرکننده) تحلیل دینامیکی(خطی و غیر خطی) تحت شتابنگاشتهای طبس، ناغان و اسلام و ال سنترو انجام شده و با توزیعی که آیین نامه ایران مطرح کرده مقایسه شده است. با توجه به بررسی انجام شده در این مطالعه نتیجه شده است که سازه ها با افزایش بیشینه شتاب زلزله رفتار غیر خطی بیشتری نشان می دهند که باعث تغییر توزیع نیروی برشی و لنگر واژگون طبقات سازه ها می شود. مؤلفه گهواره ای زلزله ها باعث افزایش نیروی برشی و لنگر واژگون طبقات سازه ها می شود. همچنین در نظرگرفتن پانل های پرکنند با مصالح بنائی می تواند باعث افزایش نیروی برشی و لنگر واژگونی طبقات پایینی سازه ها شود.

 آزمایش ارتعاش اجباری برروی ساختمان جدید مؤسسه و اثر دامنه نیروی ورودی بر فرکانسهای طبیعی آن خصوصیات دینامیکی سازه ها از قبیل پریودهای طبیعی ارتعاش، شکل مودهای ارتعاشی و میزان میرایی در ردیف مهمترین عوامل هستند که نحوه رفتار سازه را در برابر زلزله مشخص می کنند. در مورد مدلهای ریاضی و تئوری با توجه به اینکه در آنها از فرضیات ساده کننده استفاده می شود و از اثر اجزاء غیر سازه ای صرفنظر می گردد و همچنین با توجه به اینکه میزان میرایی در سازه ها به نوع مصالح مصرفی و روش ساخت بستگی دارد باید دقت این مدلها را از طریق آزمایشهای لرزه ای برروی سازه ها بررسی کرد. جهت بررسی میزان هماهنگی نتایج بدست آمده از تحلیل مدلهای ریاضی و تئورتی با آزمایشهای واقعی، ساختمان جدید مؤسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ابتدا به صورت ریاضی و تئورتی تحلیل شده است و سپس تحت آزمایش تحریک سینوسی پایا قرارگرفته است. برای این منظور از یک دستگاه لرزاننده که قادر به اعمال یک نیروی سینوسی در ساختمان توسط لرزاننده تحریک شده است رکوردهای پاسخ طبقات ساختمان به دست آمده اند و بعد از پردازش رکوردها و از بین بردن نوفه های آنها طیفهای فرکانس- پاسخ در هر طبقه رسم گردیده اند. با توجه به این طیفها و نیز با توجه به نسبت دامنه ها واختلاف فاز شتابنگارها درهر فرکانس تشدید مودهای تغییرشکل ساختمان رسم شده اند و همچنین مقادیر میرایی مودی برای هر مود با استفاده از روش پهنای نوار در طیفهای پاسخ بدست آمده اند. نتایج به دست آمده از تحلیل و آزمایش با هم مقایسه شده اند و سعی شده است که مدل ریاضی به گونه ای اصلاح شود که نتایج حاصل از آن با نتایج حاصل از آزمایش تطابق داشته باشد. در ابتدا در مدل کامپیوتری از اثر سختی میانقابها صرفنظر شده بود لذا بین نتایج مدل کامپیوتر ی و آزمایش اختلاف بسیار قابل ملاحظه ای به دست آمد. بعد از آنکه سختی میانقابها در مدل کامپیوتری اثر داده شد نتایج حاصل از تحلیل کامپیوتری و آزمایش بهم نزدیکتر شده و تطابق بیشتری با هم داشتند. با توجه به اینکه آزمایشها بسته به شرایط، تحت اثر نیروهای مختلف انجام شده اند اثر دامنه نیروی ورودی بر فرکانسهای تشدید بررسی شده و مشخص گردیده که مقدار فرکانسهای تشدید مستقل از مقدار نیروی ورودی می باشد. مطلبی که از مقایسه نتایج آزمایش با مدل کامپیوتری مشخص می شود این است که میانقابها در رفتار سازه دارای نقش اساسی هستند و باید سختی آنها را در تحلیلهای کامپیوتری در نظر گرفت. علاوه بر آن نتایج آزمایش برروی ساختمان عدم صلبیت و انعطاف پذیر بودن کف را نشان می دهد و این بر خلاف فرضیات به کار رفته در مدل کامپیوتری می باشد. قبل از اینکه میان قابها در مدل کامپیوتری اضافه شوند نتایج از حاصل از تحلیل کامپیوتری نشان داد که در فرکانس 98/1 هرتز در ساختمان پیچش بوجود می آید اما بعد از اینکه اثر میانقابها در مدل کامپیوتری اضافه شد در محدوده فرکانسی 0/12-0/0 هرتز پدیده پیچش مشاهده نشد و این موضوع توسط نتایج آزمایش هم تأیید گردید به این ترتیب که در محدوده فرکانسی مورد آزمایش در ساختمان پیچش بوجود نیامد.

 بررسی رفتار ستونهای قوطی فولادی پرشده با بتن تحت بارگذاری جانبی زلزله در ساختمانهای بلند

با توجه به کاربرد روزافزون ستونهای قوطی پرشده با بتن در ساختماهای بلند و عملکرد مناسب این ستونها در برابر زلزله از یک طرف و لرزه خیزی اکثر مناطق کشور از طرف دیگر سعی شده است در این مطالعه رفتار این ستونها در برابر بارگذاری جانبی زلزله بررسی شود. در این مطالعه علاوه بر بررسی رفتار خمشی این ستونها در برابر ترکیب بارگذاری ثقلی و جانبی سیکلیک رفتار برشی آنها نیز بررسی شده است. با توجه به اهمیت شکل پذیری و ظرفیت جذب انرژی اعضا سازه ای در برابر زلزله، این مقادیر نیز به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با توجه به لزوم پیوستگی و هماهنگی فولاد و بتن در مقاطع مرکب، چسبندگی و پارامترهای مؤثر بر مقاومت چسبندگی در ستونهای مرکب نیز مورد بررسی قرارگرفته است. روشی سازگار با آیین نامه های معتبر برای طراحی ستونهای قوطی پرشده با بتن در هر دو حالت ستون کوتاه و ستون لاغر نیز ارائه گشته است. نشان داده شده است که ستون که ستون قوطی پرشده با بتن علاوه بر مقاومت و رفتار خمشی و برشی مطلوب شکل پذیری خوبی داشته و از ظرفیت جذب انرژی قابل توجه ای نیز برخوردار است. به علاوه از روند طراحی ساده ای برخودار بوده و برای طراحی دفتری کاملاً مناسب است. خصوصیات فوق ستونهای قوطی پرشده با بتن را به صورت اعضا سازه ای بسیار مناسب و ممتاز برای ساختمانهای بلند در مناطق زلزله خیز معرفی می کند. رفتار خمشی و شکل پذیری و ظرفیت جذب انرژی ستونهای قوطی پرشده با بتن، در فصول دوم و سوم مورد بررسی قرارگرفته است و نشان داده شده است که این مقادیر به پارامترهای زیادی منجمله نسبت عرض به ضخامت ورق فولادی، ضریب لاغری ستون، طول پرشدگی بتن در ستون ، نوع بتن و فولاد، تعداد سیکل بارگذاری، بار محوری، گل میخ برشگیر بر پوسته فولادی بستگی داشته و نحوه ارتباط آنها نیز بررسی شده است.
با توجه به ضخامت قوطی فولادی در ستون مرکب، این ستونها معمولاً ظرفیت برشی بسیار بالایی از خود نشان داده و عمدتاً در مورد خمشی گسیخته می شوند. رفتار برشی ستونهای قوطی پرشده با بتن در ستونهای کوتاه که در آنها برش بیشترین تأثیر را دارد، در فخصل پنجم مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است و نشان داده شده است که حتی در این حالت نیز ستونهای قوطی پرشده با بتن، از نظر برشی رفتار بسیار مناسب از خود نشان می دهند. با توجه به فرم سازگاری کرنشها در نقاط تماس بتن و فولاد، چسبندگی بین فولاد و بتن در ستونهای مرکب در فصل چهارم بررسی شده است و نحوه تأثیر پارامترهایی چون سن بتن سایز، دما، شرایط نگهداری بتن و انقباض بر مقاومت چسبندگی مشخص شده است. در فصل ششم، سعی شده است روش برای طراحی ستونهای قوطی پرشده با بتن،ارائه شود که علاوه بر هماهنگی با آیین نامه های معتبر، برای طراحی دفاتر مهندسی کاملاً عملی و مناسب باشد. بدین منظور روش گام به گام طراحی ستون قوطی پرشده با بتن در دو حالت ستون کوتاه و ستون لاغر آورده شده است و نشان داده شده است که با استفاده از ستون قوطی فولادی پرشده با بتن در مقایسه با قوطی فولادی از تغییرمکان جانبی کمتر و شکل پذیری بیشتری برخوردار بوده و رفتار لرزه ای مناسبتری از خود نشان می دهند. در بخش پایانی علاوه بر جمع بندی و نتیجه گیری کلی از مطالب ارائه شده در فصول قبل ، نیازهای پژوهشی آینده نیز ارائه گردیده است.

 طراحی لرزه ای ساختمانهای فولادی بلند با استفاده از جاذبهای انرژی ویسکوالاستیک( VEP)

میراگرهای ویسکو الاستیک در بسیاری از کشورها همچون ایالات متحده، ژاپن، تایوان، مورد آزمایش واقع شده اند و در تعدادی از ساختمانهای بزرگ همچون مرکز تجارت جهانی نیویورک، کلمبیا سنتر، برج دوقلوی سی ونت و... به صورت موفقیت آمیزی مورد استفاده واقع شده اند. در ابتدا از این میراگر جهت مقابله با باد استفاده می شده است، اما با تحقیقات حاصله در طول سالیان اخیر، استفاده از این میراگرها در ساختمانها جهت مقابله با زلزله نیز مورد توجه واقع شده است. تحقیقات نشان می دهند که خواص مکانیکی این میراگرها وابستگی شدید به دما، فرکانس بارگذاری و کرنش برشی دارند. این مطالعه جهت بررسی رفتار لرزه ای ساختمانهای مجهز به میراگر صورت گرفته استف بدین منظور ساختمان 22 طبقه فلزی که به صورت ساختمان مقاوم خمشی در شرایط ایران طراحی گردیده است، یکبار جهت مقاوم سازی مجهز به میراگر گردیده است و یکبار با کاهش مقاطع( طرح جدید) به میراگر مجهز گردیده است و رفتار ساختمانهای مزبور در تحلیل خطی و یک قاب از آنها در تحلیل غیر خطی، تحت اثر زلزله های با محتوای فرکانسی متفاوت مورد بررسی واقع شده اند. نتایج نشان می دهند که به گارگیری میراگر باعث کاهش قابل توجه پاسخ ( خصوصاً تغییر شکلها)می گردد و احتمالاً اثر مودهای بالاتر کاهش می یابد و در ساختمان طرح جدید حدود 5/16% کل فولاد، صرفه جویی گردیده است. در بررسی اثر دما بر عملکرد میراگر و پاسخ سازه ، نتیجه گرفته شد که افزایش دما باعث کاهش جدب انرژی در میراگرهای گردیده و نتیجتاً افزاییش پاسخ را نیبت به دماهای پایین به دنبال دارد. همچنین مشاهده گردید که به کارگیری میراگرها در کاهش نیاز شکل پذیر تیرها مؤثر بوده و باعث کاهش قابل توجه این نیاز می گردند. نتایج این مطالعه نشان می دهند که انرژی پسماند سازه به علت رفتار غیر خطی اعضاء، در اثر استفاده از میراگر کاهش چشمگیری داشته است و مفمصلهای پلاستیک تحت اثر دو زلزله طبس و ال سنترو کاهش چشمگیری داشته اند. نتایج این مطالعه نشان می دهند که به گارگیری روشهای طراحی میراگر براساس کنترل میرایی مودی، برای ساختمانهای بلند احتمالاً نامناسب بوده و نتایج غیر اقتصادی به همراه دارد.

مقایسه روشهای خطی و غیر خطی در تعیین آسیب پذیری سازه های موجود

تعیین آسیب پذیری و مقاوم سازی سازه های موجود فصلی است که تقریباً به تازگی ودر دو دهه اخیر مطرح سده و به سرعت پیشرفت کرده است. بسیاری از سازه های موجود ارزش فراوانی داشته و یا به علل مختلفی نمی توان آنها را تخریب کرد و مجدداً ساخت، به همین دلیل نیز باید به مقاوم سازی آنها پس از تعیین نقاط ضعفشان پرداخت. به طور کلی دو روش خطی و غیر خطی در تعیین آسیب پذیری ساختمانها در زلزله وجود دارد. استفاده از روشهای غیر خطی مستلزم صرف زمان و هزینه های زیادی است و از آنجا این برنامه های به بررسی دوبعدی قابهای ساختمان می پردازند، درسازه های با پلان نامنظم که تحت پیچشهای بزرگ قرار دارند ارزیابی با این روشها دقیق نمی باشد. اما روشهای خطی با وجود اینکه رفتار واقعی و الاستوپلاستیک سازه را در نظر نمی گیرند به واسطه نداشتن محدودیت در ابعاد ساختمان سهولت وسرعت در مدلسازی آشنایی کلیه مهندسین با این روشها، امکان تهیه مدل سه بعدی و ملحظ نمودن پیچشها دارای مزایای بسیاری هستند.
هندبوک ATC22 با ارائه ضرائب و تمهیدات خاصی به ارزیابی خسارت پذیری ساختمانهای موجود با استفاده ازروشهای خطی می پردازد که در این پایان نامه با مدلسازی ساختمان جدید موسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله به مقایسه روش خطی ATC22 با روش غیر خطی پرداخت شده است. مدلسازی خطی با برنامه SAP90 و آنالیز غیر خطی نیز توسط برنامه DRAIN 2D پرداخته شده است. مقایسه کلیه نتایج در جداول و نمودارهای فصل آخر آورده شده و با توجه به تطابق خوب نتایج دو روش با یکدیگر می توان نتیجه گیری کرد که در تعیین آسیب پذیری ساختمانهای معمولی در زلزله استفاده از روشهای خطی نیز امکان پذیر بوده و نسبت به روشهای غیر خطی سرعت و قابلیتهای بیشتری دارد. البته این مسئله بدین معنی نیست که روشهای خطی نتایج دقیقتری نسبت به روشهای غیر خطی ارائه می کند زیرا همانطور که قبلا نیز اشاره شد بهترین روش مدلسازی رفتار واقعی و الاستو پلاستیک سازه هنگام زلزله می باشد که این امر تنها با آنالیز غیر خطی امکان پذیر بوده و روشهای خطی تنها به واسطه سهولت و عدم محدویت درمدلسازی توصیه می گردند. در این مقایسه و در فصل نتایج با نشان دادن المانهایی که در هر دو روش به عنوان ضعیف شناخته شده اند روی شکل شماتیک قاب، ملاحظه می شودکه تعداد المانهای بادبندی بیشتری در روش خطی دچار ضعف شده اند که این مطلب نشانگر اثرات پیچش در آنالیز خطی می باشد. همچین نمودار مقایسه پوش تغییرمکان طبقات نیز تغییرمکانهای بزرگتری را در روش خطی نشان می دهد که با توجه به قرارگرفتن قابهای تحت بررسی در روش غیر خطی روی محیط پلان، می توان این موضوع را به لحاظ شدن اثرات پیچش در روش خطی نسبت داد چراکه بیشترین تغییرمکان ها در اثر پیچش در دورترین نقطه از مرکز سختی اتفاق می افتد.

 

بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:53
0 نظر

یافته های جدید از دینامیک لایه های درونی زمین

یافته های جدید از دینامیک لایه های درونی زمین


 

بر اساس تحقیق جدیدی که دانشمندان بریتانیا و سوئیس در دانشگاه لیدز (Leeds) انجام داده اند، هسته سیاره آبی ما بسیار پیچیده تر از آن است که قبلا تصور می شد. درک بهتر از لایه های درونی زمین که در جهاتی متفاوت می چرخند بخش مهمی از نتایج این تحقیق تازه منتشر شده است که به پرسش های زیادی نیز در مورد میدان مغناطیسی زمین نیز پاسخ می دهد. پرسش هایی که از ابتدای تاریخ و برای حدود 3000 سال در ذهن بشر بوده و با پیشرفت های بسیار علمی و تکنولوژیکی هنوز هم پاسخی کامل و قطعی برای آن وجود ندارد.
همانطور که احتمالا تمام نقشه بردارن، فیزیکدان ها، زمین شناسان و دیگر متخصصین مخاطب ژئوکسید می دانند هسته زمین از دو لایه تشکیل شده است. در لایه درونی هسته جامد قرار داشته و پیرامون آن را هسته ای مایع فراگرفته است. جنس هردو این لایه ها نیز ترکیبی از آهن و نیکل می باشد. با بررسی اوماج آزاد شده از زلزله ها که در ایستگاه های لرزه نگاری مستقر در نقاط مختلف زمین انجام شده، چند دهده می گذرد که این ساختار برای داشنمندان روشن شده است. همچنین می دانیم که چرخش هایی در لایه بیرونی وجود دارد و تا به حال تصور می شد که تنها منبع میدان مغناطیسی زمین همین چرخش می باشد. البته نتایج جدید به کل این دانسته ها را نقض نمی کنند بلکه اصلاحاتی در آن ایجاد کرده و اطلاعات جدیدی نیز به دست می دهند.

در سال 2005 تحقیقی نشان داد که اگرچه لایه هسته درونی در جهتی یکسان با جهت گردش زمین می چرخد، این چرخش کمی سریعتر از سرعت چرخش زمین به دور خود می باشد. این یافته با کشف عجیب دیگری نیز که قرن ها قبل توسط ادموند هالی (Edmond Halley) انجام شده بود مطابقت داشت. بر اساس یافته های هالی در سال 1692، میدان مغناطیسی زمین هر دهه چند درجه ای به سمت غرب متمایل می شود. یافته جدید محققان برای دو مورد مطرح شده تا اینجا پاسخ مناسبی ارائه می دهد.

در این تحقیق دانشمندان اگرچه بیشتر بودن سرعت چرخش هسته درونی نسبت به حرکت وضعی زمین را تایید کردند، اما دریافتند این چرخش در خلاف جهت حرکت وضعی زمین می باشد. این نتایج مهم و شگفت آور با استفاده از تحلیل ها و محاسبات انجام شده توسط ابر کامپیوتر مونت رز (Monte Rose) انجام شده است. این ابرکامپیوتر شبیه سازی هسته زمین را 100 برابر دقیقتر نسبت به بهترین مدل سازی های انجام شده تا به حال محاسبه کرده است. این شبیه سازی نشان داد که این میدان مغناطیسی زمین بوده که موجب گردش هسته های زمین می شود و عامل آن نیست. این میدان هسته درونی را به سمت شرق متمایل کرده در حالی که بطور همزمان، عکس العملی یکسان موجب تمایل چرخش هسته بیرونی به سمت غرب می شود. همچنین بر اساس همین یافته ها، به دلیل چرخش هسته بیرونی به سمت غرب، دوران های آهن مایع نیز در همین جهت بوده و میدان مغناطیسی را در جهتی که منجم معروف، هالی کشف کرده بود تغییر می دهد.

 

یافته های جدید از دینامیک لایه ه
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:51
0 نظر

آشنایی با شهر یزد

پیشینه تاریخی

استان یزد از سرزمینهای کهن و تاریخی ایران زمین است . در بغضی از منابع بنای اولیه برخی از شهرهای این استان چون ( میبد ) را به سلیمان پیغمبر ، ( یزد) را به ضحاک و اسکندر مقدونی و ( ابر کوه ) را به ابراهیم پیغمبر نسبت داده اند . این بیانگر قدمت و دیرینگی پیشینیه تاریخی و فرهنگی سرزمین و مردم این دیار است . مجموعه آثار باستانی پراکنده موجود در این استان نیز به سهم خود گویای این پیشینه تاریخی است . آثاری چون دست افزار های سنگی بدست آمده از دره های شیر کوه ، نگاره های روی تخت سنگ کوه ارنان ، تکه سفالهای منقوش نارین قلعه میبد – متعلق به دوره ایلامی ، غارهای استان و آثار معماری و شهر سازی باستانی و … نشان می دهد مدنیت یزد ، در چهار کانون باستانی ( مهریز و فهرج ) ، ( یزد ) ، ( رستاق و میبد ) و ( اردکان) متمرکز بود . پژوهشگران این منطقه را که در مسیر شاهراه های باستانی ( ری - کرمان ) و ( پارس – خراسان ) قرار داشت ، جزء سرزمینهای دوردست مادها شمرده اند .  سلسله ها و حکامی که بر یزد حکومت کردند عبارتند از : قباد انوشیروان ، یزد گرد اول ، ساسانیان ، آل کاپویه ، اتابکان ، مغولان ، آل مظفر ، تیموریان ، صفویان ، افشاریان و قاجاریه

 

Description: image1 

 

موقعیت جغرافیایی

استان‌ یزد با ۱۲۰۰۰۰ کیلومتر مربع‌ وسعت‌ در مرکز ایران‌ قرار دارد و براساس‌ آخرین‌ تقسیمات‌ کشوری‌،دارای‌ هفت‌ شهرستان‌ به‌ نام‌های‌ ابرکوه‌، اردکان‌، بافق‌، تفت‌، مهریز، میبد و یزد است‌. استان‌ یزد در سال‌ ۱۳۷۵حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر جمعیت‌ داشته‌ است‌. از این‌ تعداد 15/75 درصد در نقاط‌ شهری‌ و 85/24 درصد در نقاط‌روستایی‌ ساکن‌ بوده‌اند. شهر یزد پرجمعیت‌ترین‌ شهر و مرکز سیاسی‌ – اداری‌ استان‌ یزد است‌.استان‌ یزد در قلمرو سلسله‌ جبال‌ مرکزی‌ ایران‌ واقع‌ شده‌ و از پستی‌ و بلندی‌ و چاله‌ها و کفه‌های‌ کویری‌متعددی‌ تشکیل‌ شده‌ است‌. این‌ ناهمواری‌ها مشتمل‌ بر تپه‌های‌ پای‌ کوهی‌، دشت‌ها، بیابان‌ها، نواحی‌ کویری‌ وتپه‌های‌ ماسه‌ای‌ است‌.   در استان‌ دو رشته‌ کوه‌ متمایز از هم‌ وجود دارد. اولی‌ بخشی‌ از کوههایی‌ است‌ که‌ در جهت‌شمال‌ غربی‌ – جنوب‌ شرقی‌ از مرکز ایران‌ عبور می‌کنند. و به‌ کوههای‌ مرکزی‌ ایران‌ معروف‌ هستند. دومی‌ شامل‌رشته‌ کوههایی‌ است‌ که‌ در مناطق‌ مرکزی‌، شمالی‌ و شرقی‌ استان‌ قرار دارند. رشته‌ شیرکوه‌ که‌ مانند دیواری‌قسمت‌های‌ مرکزی‌ استان‌ را از بخش‌ غربی‌ آن‌ (چاله‌ ابرقو) جدا می‌کند، همواره‌ از برف‌ و یخ‌ پوشیده‌ شده‌ و درتامین‌ آب‌ شهرهای‌ یزد، تفت‌ و مهریز نقش‌ مهم‌ و اساسی‌ دارد.

 جمعیت

جمعیت استان یزد در حال حاضر بالغ بر 890000 نفر است که 1/4 در صد از جمعیت کل کشور را به خود اختصاص می دهد . از کل جمعیت استان 78 در صد را جمعیت شهری و 22 در صد را جمعیت روستائی تشکیل می دهد . به دلیل وجود بیابانها و کویرهای وسیع تراکم جمعیت در سطح استان کم است .

 


 

تاریخ و فرهنگ

سرزمین‌ یزد جلوه‌هایی‌ از باشکوه‌ترین‌ و درخشانترین‌ میراث‌ فرهنگی‌ و تمدن‌ کهن‌ ادوارمختلف‌ تاریخی‌ ایران‌ را در خود جای‌ داده‌ است‌. تاریخ‌ سکونت‌ انسان‌ در این‌ خطه‌ از هزاره‌ سوم‌ پیش‌ از میلادفراتر رفته‌ است‌، به‌ طوری‌ که‌ در عهد پیشدادیان‌ طوایف‌ در حال‌ کوچ‌ از بلخ‌ به‌ پارس‌، این‌ سرزمین‌ را یزدان‌،نامیدند و از آن‌ زمان‌ به‌ بعد یزد محل‌ عبادت‌ شد. از مهم‌ترین‌ مراکز اسکان‌ اولیه‌ این‌ سرزمین‌ به‌ مهرپادین‌(مهریز) فهرشان‌، پهره‌ (فهرج‌)، خورمیش‌، ادر (اردکان‌)، شواز، قلاع‌ موبدان‌ (میبد)، طرنج‌، عقدا و اشکذرمی‌توان‌ اشاره‌ کرد. شهر یزد به‌ عنوان‌ محلی‌ پاک‌ و مقدس‌ در رأس‌ تمام‌ آبادی‌های‌ مزبور قرار داشته‌ است‌. دره‌های‌ سرسبز و مناطق‌ ییلاقی‌، چشمه‌ سارها، ارتفاعات‌ و قله‌ها، غارها، حیات‌ وحش‌ و شکارگاهها و به‌ویژه‌ جاذبه‌های‌ کویری‌ از خصوصیات‌ جالب‌ توجه‌ طبیعت‌ یزد است‌ که‌ برخی‌ از آنها جزء تفرجگاههای‌ مهم‌مردم‌ استان‌ به‌ شمار می‌آید.        استان‌ یزد از لحاظ‌ کنش‌های‌ فرهنگی‌ نیز جالب‌ توجه‌ است‌. این‌ منطقه‌ از لحاظ‌ رفتارهای‌ فرهنگی‌ مردم‌کانون‌ گوناگونی‌هاست‌ و در این‌ بین‌ خصوصیات‌ فرهنگی‌ زرتشتیان‌ از پیشینه‌ تاریخی‌ درخشانی‌ برخوردار است‌.زرتشتیان‌ طبق‌ آئین‌ زرتشت‌ مراسم‌ ویژه‌ای‌ را در روزهای‌ معینی‌ از سال‌ برگزار می‌کنند که‌ از دیدگاه‌ جهانگردی‌برای‌ افراد مسلمان‌ و پیروان‌ سایر ادیان‌ جالب‌ توجه‌ و دیدنی‌ است‌.

 نژاد

مردم استان یزد از نژاد آریادی و ایرانی هستند و به علت موقعیت جغرافیائی ویژه این استان، از آمیختن با نژادهای غیر ایرانی تا اندازه ای مصون مانده اند . در روزگار باستان و آغاز مدنیت و آبادی در این سامان نژادهای دیگری در این ناحیه می زیستند و با نژادهای اصلی آن در امیختند . این آمیزش بی گمان بعدها در سرگذشت اجتماعی ، فرهنگی و حتی ترکیب نژادی مهاجران تازه رسیده آریائی نیز تأثیر بسیار داشته است . در نیمه هزاره دوم پیش از میلاد آریائی ها به فلات مرکزی ایران از جمله منطقه یزد که در دل این فلات قرار دارد ، روی آوردند . در دوره های بعد نیز ، گروه های عرب ، ترک ، مسیحی و کلیمی به این منطقه آمدند . در سده اخیر نیز اعراب مهاجر به این استان آمده و در آن ساکن شدند.

 

Description: image1 

 

زبان

مردم استان یزد به زبان فارسی رایج ، با پاره ای ویژگی های گویشی سخن می گویند . برخی ویژگیهای گویشی در میان شهرستانهای این استان محسوس است . زبان شناسان نیم زبانهای جدید ایرانی را به دو دسته باختری و خاوری تقسیم کرده اند . لهجه یزدی جزء نیم زبانهای مرکزی دسته باختری است که در بخش باختری فلات ایران ، تا حدود مرزهای ایران رواج دارد . در بیشتر نیم زبانهای مرکزی از جمله لهجه شیرین یزدی اثر آمیختگی کمتری با زبان عربی دیده میشود . زرتشتیان یزد به زبان نیاکان خویش ، زبان فارسی دری سخن می گویند . زبان زرتشتیان یزد به دلیل پاره ای عوامل اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی آمیختگی بسیار با زبان فارسی پیدا کرده ، به طوری که آهنگ ناتوان شدن وحتی فراموش شدن آن روز به روز تندتر میشود .

 

مذهب

پیش از ورود مسلمانان به ایران ، مردم استان یزد نیز مانند مردم سایر نقاط ایران زرتشتی بودند . با انقراض حکومت ساسانیان در نیمه نخست سده اول ه . ق مردم بیشتر نقاط ایران از جمله استان یزد نیز به دین اسلام گرویدند ؛ ولی برخی از آنان با پرداخت جزیه ، آیین خود را حفظ کردند و زرتشتی باقی ماندند . قریب به اتفاق مردم استان یزد ، مسلمان و پیرو شیعه جعفری هستند .

 آب و هوا

اقلیم‌ استان‌ یزد به‌ دو علت‌ اساسی‌ خشک‌ است‌. اول‌ آنکه‌ بر روی‌ کمربند خشک‌ جهانی‌ واقع‌ شده‌ ودیگر آنکه‌ از دریاهای‌ آزاد عمان‌ و خلیج‌فارس‌ و دریاچه‌های‌ داخلی‌ و بادهای‌ رطوبت‌زای‌ دریایی‌ بسیار دوراست‌. عامل‌ مهم‌ اعتدال‌ نسبی‌ آب‌ و هوای‌ یزد که‌ قابلیت‌ زیست‌ نسبتاً مناسبی‌ به‌ آن‌ بخشیده‌ است‌، ارتفاعات‌مهمی‌ است‌ که‌ در اطراف‌ آن‌ پدید آمده‌ و به‌ طور موضعی‌ در بهبودی‌ هوای‌ استان‌ اثر می‌گذارند و لذا مناطقی‌ باارتفاع‌ بیش‌ از 2500 متر از اعتدال‌ و رطوبت‌ نسبی‌ بیشتری‌ برخوردار هستند.

متوسط‌ دمای‌ هوای‌ استان‌ 9/18 درجه‌ سانتی‌گراد است‌. حداکثر مطلق‌ دما در تیرماه‌ برابر 43 و حداقل‌ آن‌ در دی‌ماه‌ برابر 2/7 درجه‌ سانتی‌گراد می‌باشند. به‌ استثنای‌ منطقه‌ کوهستانی ‌شیرکوه‌ ، سایر نقاط‌ استان‌ یزد اقلیم‌ گرم‌ و خشک‌ و بیابانی‌ دارد که‌ از غرب‌ و جنوب‌ غربی‌ به‌ طرف‌ شمال‌ شرقی‌و شرق‌ خشک‌تر می‌شود.

 سوغاتی ها و صنایع دستی

علاوه‌ بر منسوجات‌ و تولیدات‌ پارچه‌ای‌، انواع‌ شیرینی‌های‌ خاص‌ نیز تهیه‌ می‌شود که‌ در سراسرایران‌ و حتی‌ در اقصی‌ نقاط‌ جهان‌ طرفداران‌ فراوان‌ دارد. شیرینی‌های‌ مهم‌ یزد عبارتند از: باقلوا، قطاب‌،لوزنارگیل‌، پشمک‌، نان‌ برنجی‌، حاج‌ بادام‌، حاج‌ پسته‌ و حاج‌ گردو، زولبیا، گوشه‌ فیل‌ و انواع‌ شیرینی‌های‌خشک‌ که‌ بسیار ظریف‌، شکیل‌ و خوشمزه‌ پخته‌ و عرضه‌ می‌شوند .

 

 

Description: image1 

 

کشاورزی

به دلیل خشکی آب و هوا و اندک بودن میزان بارندگی بین استان‌های ایران کمترین اراضی کشاورزی در یزد قرار دارد. عمده محصولات کشاورزی یزد شامل خرما-پسته و گندم است. به علت کم‌آبی این استان بیشتر جنبه صنعتی دارد.

صنعت

استان یزد استانی صنعتی است که صنعت بافندگی آن از شهرت زیادی برخوردار است. صنعت شیرینی‌سازی در استان یزد از قدمتی دیرینه برخوردار است و محصولات آن صاحب شهرتی‌ شده‌اند که از مرزهای ایران فراتر رفته ‌است. مهم‌ترین شیرینی‌جات یزدی با نام‌های قطاب، پشمک و باقلوا شهرت دارند. بیشترین تولیدات واحدهای صنعتی شهر را منسوجات، کاشی و سرامیک و فرش ماشینی تشکیل می‌دهد. واحدهای صنعتی استان یزد عمدتاً در شهرک‌های صنعتی یزد و میبد متمرکز شده‌اند. همچنین یزد دارای معادن زیادی است که مهم‌ترین آنها معدن سنگ آهن چادرملو و چغارت و معدن سرب و روی کوشک هستند. معادن غنی اورانیوم نیز در اواخر دهه ۸۰ در منطقه ساغند یزد کشف شده‌است. جمعیت استان یزد در سرشماری سال ۱۳۷۵ حدود 900 هزار نفر ثبت شده‌است. هم اینک برق استان یزد توسط شرکت برق منطقه ای یزد که از سال 1368 تاسیس گردیده است تامین می شود . این شرکت با فروش بیش از52 درصد از فروش کل خود در سال به مشترکین صنعتی ( بالغ بر 3 میلیارد کیلووات ساعت انرژی در سال 85 (سهم مهمی را در صنعتی شدن استان ایفا نموده است . لذا این استان را می توان به عنوان یک قطب صنعتی کشور ایران محسوب نمود.

 

 

 

نمای کلی از موقعیت جغرافیایی شهر یزد بر روی نقشۀ ایران و نقشۀ استان در سال 85

Description: Iran_Provinces_2006_sm.jpg

 

شهرهای همجوار شهر یزد:
از شمال به شهرستان اردکان 
از جنوب به شهرستانهای تفت و مهریز
از شرق به شهرستان بافق 
از غرب به شهرستانهای صدوق و میبد و استان اصفهان 
 
 

 

 

 


 


نسخه‌ای از نقشۀ شهر یزد

شهر یزد در 31 درجه و 55 دقیقه شمالی و 54 درجه و بیست دقیقه شرقی قرار دارد.

ارتفاع شهر یزد از سطح دریا 1218 متر می باشد.
 
Description: C:\Users\mahdi\Desktop\yazd\YazdCityMapHighRes (1) - Copy (790x1024).jpg

 

 

 

 

 

 

 


عکس هوایی از فراز شهر یزد

در این عکس کشیدگی شهر را به خوبی می‌توان مشاهده کرد

Description: C:\Users\mahdi\Desktop\yazd\staticmap.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

Description: C:\Users\mahdi\Desktop\yazd\staticmap.jpg

 

 

 


در این عکس پهنه‌ی شهر یزد به خوبی قابل مشاهده است

 

 

Description: C:\Users\mahdi\Desktop\yazd\yazd_iran_1978.jpg

اطلاعات کلی از جغرافیای یزد

—       مساحت استان یزد:  129285 کیلومتر مربع (7.9 درصد از مساحت کشور) چهارمین استان کشور

—       جمعیت استان یزد: 1,074,428 بیست و سومین استان

—       تراکم جمعیت در استان یزد: 8 نفر در کیلومتر مربع بیست و نهمین استان کشور

—       جمعیت شهرستان یزد: 582682

—       جمعیت شهری: 550904 نفر- جمعیت روستایی: 31778 نفر

—       جمعیت مرد: 297546 نفر- جمعیت زن: 285136 نفر

—       جمعیت شهر یزد: 500000

—       میزان با سوادی: 83/6. مردان:87. زنان:79/8. (آمار سال 1385)

—       نیروی کار: کشاورزی 14/2%، صنعت 32/1%، خدمات 53/7% (آمار سال 1385)

—       در سال تحصیلی 84-83 بیش از نیمی از دانش آموزان کلیه مقاطع تحصیلی استان در شهرستان یزد بوده اند. تعداد دانش آموزان شهرستان یزد در این سال 107897 نفر بوده که 53843 نفر (49/9 درصد) آن را پسران و 54054 نفر (50/1 درصد) بقیه را دختران تشکیل می داده اند. (آمار سال 1385)

—       تعداد کل دانشجویان: 18155نفر، تعداد دانشجویان پسر: 9976نفر، تعداد دانشجویان دختر: 8179نفر. (در سال تحصیلی 84-83)


 

نقشۀ محورهای دسترسی و میزان فواصل با شهرهای نزدیک و کلانشهرهاDescription: C:\Users\mahdi\Desktop\Untitled.png

فاصله شهر یزد با برخی شهرها و مراکز استانهای اطراف و کلانشهرهای کشور:

سمنان: 913

شاهرود: 727

اصفهان:300

شیراز: 425

بندر عباس: 657

کرمان: 361

بیرجند: 873

مشهد: 922

تهران: 677

ارومیه: 1374

تبریز: 1276

کرمانشاه: 953

اهواز: 1081

فواصل بر حسب کیلومتر می باشد.
 
 

 

محورهای اصلی شهر یزد

—    راه های اصلی، فرعی و روستایی یزد: این راه ها، شامل راه های اصلی، فرعی، روستایی و مال رو است. راه های اصلی، یزد را با استان های اصفهان، فارس، کرمان و خراسان پیوند می دهد و از راه های مهم ارتباطی شمال به جنوب و باختر به خاور ایران است. یزد به عنوان مرکز استان محل انشعاب راههای درون استانی و برون استانی است. جاده معروف به سنتو، راه اصلی ارتباطی بین یزد، تهران و اصفهان و دیگر نقاط شمالی استان است. امتداد این مسیر در جنوب به راههای استانهای کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان می پیوندد. همین طور راه یزد- تفت- ابرکوه، استان یزد را با استانهای فارس، کهکیلویه و بویر احمد و بوشهر و حتی خوزستان و لرستان در جنوب غرب کشور متصل می سازد. از ناحیه شرق نیز راه یزد- طبس استان را به استانهای خراسان جنوبی و خراسان رضوی متصل می نماید. راه یزد- بافق نیز مرکز استان را به شهرستان بافق مرتبط می سازد.

             بندر های مهم هرمزگان و هم چنین بندر استراتژیک چابهار در استان سیستان و بلوچستان نیز تأثیر زیادی در رونق این راه ارتباطی داشته اند. 

—    راه های هوایی شهر یزد: فرودگاه شهید صدوقی یزد دارای امکان های کافی برای پذیرش هواپیماهای مختلف بوده و می تواند خدمات فرودگاهی بایسته را برای پرواز های داخلی و خارجی تأمین کند. علاوه بر پرواز های هر روزه تهران – یزد و بر عکس، پرواز های دیگری به اصفهان، مشهد، زاهدان، بندر عباس، شیراز، کرمان، ... در این فرودگاه انجام می شود. اخیراً پرواز های حج و زیارت سوریه نیز به طور مستقیم از فرودگاه شهید صدوقی یزد انجام می شود.

—    شبکه ریلی شهرستان یزد (استان یزد): راه آهن جنوب شرق که مرکز آن در یزد قرار دارد یکی از فعالترین راه آهن های سراسر کشور می باشد، چه راه آهن سراسری یزد- بافق- بندرعباس و یزد- اصفهان و یزد- تهران و اخیراً یزد- بافق- مشهد در این شبکه قرار دارد

—    راهها و شاهراهای قدیمی استان یزد: در قدیم راه های دسترسی راههایی در استان یزد مهیا شده بود تا کاروانهای تجاری داخلی وخارج از استان بتوانند به راحتی در مسیر کویر حرکت کنند. راه ری ـ اصفهان ـ یزد:‌ " راه ری ـ اصفهان ـ یزد " از ری به سوی جنوب رفته، از قم و کاشان گذشته به شهر گبای (اصفهان کنونی ) رسیده از آن جا شعبه ای از آن، از راه یزد به کرمان و از کرمان باز شعبه ای به سیستان، سند و کرانه های دریای مکران ( دریای عمان ) می پیوست. راه یزد ـ سیستان: " راه یزد ـ سیستان "، از سیستان تا یزد، راهی وجود داشته، که کویر را در دور افتاده ترین بخش هایش، یعنی بین « ده سلم » و گدارباروت، میان بر می کرده است. راه یزد به خراسان: " راه یزد به خراسان " که دارای ایستگاه های بسیاری است، از یزد به سوی آنجیره و خزانه رفته از تل سیاه و ساغند وپشت بادام گذشته به رباط محمّد رسیده از آن جا به ریگ و مهلب و رباط حوران، ... رفته، سر انجام به ترشیز ( کاشمر ) و از آن جا به نیشابور می پیوسته است.

 

 

آشنایی با شهر یزد
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:51
0 نظر

یک رگی کردن ساختمان

یک رگی کردن ساختمان

بعد از پی سازی و ایزولاسیون در ساختمانهای آجری معمولا روی پی را طبق نقشه یک رگ آجر نی چینند و باصطلاح ساختمان را یک رگی می نمایند. در موقع یک رگی کردن ساختمان باید دقت کافی بعمل آید که اندازه ها کاملاً مطابق نقشه باشد. بعد از یک رگی ن ساحتمان مجددا ابعاد اطاقها و راهروها و سرویسها را کنترل نموده و مخصوصاًاز گونیا بودن تمام قسمتها بوسیله چپ و راست گرفتن مطمئن می شویم. در این مرحله عرض ئیوارها باید مطابق نقشه باشد. سپس اقدام به دیوارچینی می نمایند.

لایه های مختلف دیوارچینی

1-   آجرچینی به پهنای مختلف

2-   ملات

دیوار

برای جداسازی قسمتهای مختلف ساختمان بکار می رود. به این نوع دیوارها پارتیشن یا جداکننده می گویند. تیغه دیواری است به پهنای 5 یا 10 یا 20 سانتیمتر. تیغه های بلند و طویل را نمی توان به پهنای 5 یا 10 سانتیمتر ساخت زیرا تیغه های 5 یا 10 سانتیمتری با ابعاد زیاد ایستا نخواهد بود. ملات تیغه های 5 سانتیمتری معمولا گچ و خاک است.

عرض دیوار

عرض دیوار معمولا بستگی به ارتفاع آن و باری که روی آن قرار می گیرددارد و معمولا دیوارهای ساختمانهای دو تا سه طبقه را 35 سانتی متری و و سه تا چهار طبقه را 45 سانتی متری می سازند و می توان در یک ساختمان چهار طبقه عرض دیوار را در طبقه اول 45 سانتی متر و در سه طبقه بعد 35 سانتی متر ساخت. برای ساختمانهای یک طبقه اگر از ملات ماسیه سیمان و یا سیمان آهک استفاده نمایند می توان دیوارهای حمال را 22 سانتیمتری هم بچینند.

ملات

ملات ماده چسبنده ای است که بین دو قشر از مصالح ساختمانی قرار گرفته و آن دو قشر را به خود می چسباند. ملات یکی از مهمترین مصال مصرفی در ساختمان است که در همه جای ساختمان به شکلهای مختلف مصرف می شود.

خواص ملات

1-   ملات باید دارای قوت چسبندگی باشد.

2-   از نظر تحمل بار قدرت باید حداقل مساوی مصالحی باشد که در بین آنها قرار می گیرد. زیرا در غیر این صورت ارزش مقاومت مصالح مصرفی را پایین می آورد.

3-   ملات باید به صورت ارزان و فراوان در دترس باشد.

4-   ملات باید خاصیت شکل پذیری داشته و بخوبی روی دیوار پهن شده و سطح صافی ایجاد نماید.

انواع ملات

ملاتهایی که بیشتر در ایران مصرف دارند عبارتند از:

الف – ملات گل آهک

ب- ملات ماسه آهک

ج – ملات ماسه سیمان

د – ملات ماسه سیمان – آهک

ه – ملات گچ

و – ملات گچ و خاک

الف – ملات گل آهک

ملات گل آهک ارزانترین و ضعیفترین ملات بوده

ب – ملات ماسه آهک

ماسه مصرفی برای این نوع ملات باید ماسه خاکی باشد یعنی ماسه ای که درصد خاک آن بیشتر است. آهک مورد نیاز در این نوع ملات در حدود 300 الی 400 کیلوگرم آهک در متر مکعب ماسه است. این ملات بیشتر برای آجرچینی استفاده شود.

ج – ملات ماسه سیمان

این ملات که مرغوب ترین نوع ملات در ساختمان می باشد باید با ماسه شکسته و یا ماسه رودخانه ای کاملا شسته تهیه شود. از این ملات می توان در تمام قسمتهای ساختمان استفاده نمود مانند آجرکاری – کاشی کاری – سیمانکاری – فرش کف – سنگ کاری و غیره.

د – ملات ماسه سیمان آهک

به این ملات که ملات باتارد و یا ملات حرامزاده می گویند از ملاتهای خوب و ارزان و محکم در ساختمان می باشد. ماسه این نوع ملات می تواند ماسه رودخانه ای بوده و چند درصدی هم خاک داشته باتشد.

هـ - ملات کچ و کچ خاک

این ملاتها بیشتر در موقع ساختن طاق ضربی و دیوارهای تیغه ای 5 سانتیمتری به کار می رود درصد خاک و گچ بستگی به سرعت گیرایی گچ دارد و معمولا حدود 50 درصد گچ و 50 درصد خاک رس مصرف می شود.

لایه های مختلف دیوار اطاقها

1-   دیوارسازی

2-   شمشه گیری

3-   گچ و خاک

4-   سفیدکاری

5-   کشته کشی

6-   سنگ قرنیز

1- دیوارسازی

در مورد دیوارسازی و ابعاد آن در قسمتهای قبل توضیح داده شده است.

2- شمشه گیری

پس از دیوارچینی با توجه باینکه دیوارهای داخلی را بصورت گری (آجرچینی با آجر فشاری معمولی بدون شمشه ملات) میچینند و دقت این نوع دیوار چینی از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن زیاد نییست. بوسیلة شمشه گیری دیوار را در یک سطح قرار میدهند.

3-کچ و خاک

خاک رس را الک کرده و یا گچ مخلوط مینمایند. هرقدر گچ زودگیرتر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد و معمولا نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه درصد می باشد.

پس از مخلوط نمودن کچ و خاک، در ظرفهای کوچکی که به آن استانبولی میگویند قدری آب ریخته و آنگاه این مخلوط را روی آب میپاشند تا بدینوسیله کلیة دانه های گچ در تماس با آب باشد. آنگاه آنرا مخلوط کرده تا بصورت خمیری یکنواخت درآید. علت مصرف خاک در گچ خاک تینست که هم ملات ارزانتر تمام میشود و هم ملات دیرگیرتری بدست میدهد و پلاستیک تر از ملات گچ میباشد.

4- سفیدکاری

بعد از اتمام کاه گل و یا گچ خاک و خشک شدن آن اقدام به سفیدکاری میکنند. به علت زودگیر بودن ملات گچ آنرا مانند گچ و خاک به مقدار کم در استانبولی میسازند. در موقع ساختن ملات گچ باید پودر گچ را تیو آبی که در استانبولی میریزند بپاشند تا تمام ذرات کچ در مجاورت آب قرار گرفته و تر بشود. آنگاه با مالة روی کاه گل و یا گچ خاک میمالند بطوریکه سطح کاملا صاف و یکنواختی ایجاد شود.

5- کُشته کشی

بعلت زودگیر بودن گچ نمیتوان سطح آنرا کاملا پرداختی و صاف نمود. بدین علت بعد از سفیدکاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود روی آنرا یک ورقه کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر میکشند و با ماله خوب پرداخت میکنند تا سطحی کاملا صاف و آمادة نقاشی بدست آید.

کشته کلات گچی است که دیگر سخت نمیشود و آنرا بدین طریق تهیه مینمایند که ابتدا پودر گچ را از الک بسیار ریزی گذرانیده و آنگاه آن را مانند تهیة ملات کچ معمولی توی آب میپاشند و بوسیلة هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن آن میشوند و عمل زدن را تا 10 الی 15 دقیقه ادامه داده تا گچ حداکثر ازدیاد حجم خود را بدست آورد.

6- سنگ قرنیز

با توجه به اینکه کچ در مقابل رطوبت مقاوم نبوده و بسرعت فاسد میشود. برای جلوگیری از رسیدن رطوبت به دیوار کچ کاری شده در موقع شستن کف، دور اطاقها را به ارتفاع 10 سانتیمتر یک رگ سنگ پلاک کار میگذارند که بآن اصطلاحاً قرنیز میگویند. برای قرنیز میتوان از سنگهای مختلفی مانند سنگ تراورتن، باغ ابریشم و یا سنگ مرمر و غیره استفاده نمود. کلفتی سنگ قرنیز معمولاً یک سانتیمتر است. سنگ قرنیز را با سیمان کار میگذارند.

کف سازی

کف سازی در آن قسمت از ساختمان اجراء میشود که سطح مفید اطاقها – سالنها – سوریسها – انبارها و غیره را تشکیل میدهد با توجه به محل استفاده، کف سازی انواع مختلف دارد. لایه های کف سازی در طبقه همکف و طبقات بالا بشرح زیر است:

الف: لایه های مختلف کف سازی از پائین به بالا در طبقه هم کف؛

1-   زمین کوبیده

2-   بلوکاژ

3-   بتن مگر

4-   ملات

5-   موزائیک و یا سنگ و یا سرامیک

6-   کف پوش در صورت لزوم

ب: لایه های مختلف کف سازی از پائین به بالا در طبقات بالا

1-   طاق ضربی و یا انواع طاقهای دیگر

2-   بتن سبک در صورت لزوم

3-   عایق صوتی در صورت لزوم

4-   ملات

5-   موزادیک و یا سنگ و یا سرامیک

6-   کف پوش در صورت لزوم

1- زمین کوبیده

اولین لایه کف سازی زمین کوبیده میباشد. چنانچه ساختمان احداث شده در زمینهای خاک دستی و یا زمینهای سست باشد برای جلوگیری از نشست های احتمالی زمین کف اطاقها و یا سالنها را می کوبند.

برای این کار پس از اتمام عملیات سفت کاری کف اتاقها را آبپاشی نموده و بوسیله ضربه های دستی و یا مکانیکی تراکم خاک را بحداکثر میرسانند. و یا با تزریق آب آهک قدرت تحملی زمین را به اندازه دلخواه میرسانند.

2- بلوکاژ

برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به کف اطاقها و سالنها روی زمین کوبیده شده با ضخامت حداقل 15 سانتیمتر سنگهای درشت به قطر تقریبی 5 ستمتیمتر می ریزند.

3- بتن مگر

برای بدست آوردن سطح صاف و محکمی روی بلوکاژ در حدود 10 سانتیمتر بتن مگر میریزند.

4- ملات

روی بتون مگر یک لایه ملاست ماسه سیمان یا ماسه سیمان آهک کشیده میشود. این لایه جهت فرش موزائیک یا سنگ میباشد.

سرویسها:

توالت – روشوئی

قسمتهی فوق که از مهمترین مکانهای ساختمان است از لحاظ اجرای ساختمانی مخصوصاً در مورد قیر و گونی دارای یک نوع دیتیل می باشد فقط ممکن است از لحاظ معماری (ابعاد محلها) و یا تاسیسات و نوع لوله کشی با هم متفاوت باشند. کف و دیوارهای سویسها دارای دتیل های جداگانه میباشند. لایه های کف سرویسها از پائین به بالا بعد از طاق ضربی به شرح زیر است.

1-   بتن سبک برای شیب بندی

2-   یک لایه ماسه سیمان

3-   قیر و گونی

4-   فرش

1- بتن سبک برای شیب بندی:

چنانچه در کف رویسها کف شور کار گذاشته شود حتماً باید تمام قسمتهای کف شیب ملایمی بطرف کف شور داشته باشد.

2- ماسه سیمان برای زیر قیر و گونی

همیشه یک قشر ماسه سیمان برای زیر قیرگونی انجام میشود این لایه و لایه قیر و گونی افقی و عمودی برای تمام سرویسها لازم است.

3- قیر و گونی

قیر و گونی سرویسها بهتر است در دو مرحله انجام شود. مرحله اول دیوارها مرحله دوم کف.

نظر باینکه معمولا کاشی کاری سرویسها را قبل از فرش کف انجام می دهند چنانچه قیر و گونی نیز همزمان با قیر و گونی دیوارها انجام شود در موقع کاشی کاری و عبور و مرور کارگران از روی کف ناچاراً قیر و گونی آسیب دیده و سوراخ میشود و درنتیجه موقع فشر کف دوباره باید این قیر و گونی با دو لایه قیر و یک لایه گونی نجدید شود. برای جلوگیری از این دوباره کاری بهتر است ابتدا دیوارها را قیرگونی نموده و حداکثر این قیرگونی را تا 10 سانتیمتر روی کف ادامه دهیم و بعد از اجرای کاشی ماری و بلافاصله قبل از فرش کف نسبت به قیر و گونی کف اقدام نموده. بهتر است قیر و گونی کف سرویسها در دولایه گونی و سه لایه قیر انجام شود.

4- فرش کف

اگر در کف سرویس کف شور کار گذاشته باشند محل سرویس را باید با کف پوشهائی که ابعاد آن کوچکتر باشد فرش نمائیم. ولی چنانچه کف سرویس دارای شیب نباشد میتوان برای فرش آن از هر اندازه کف پوش استفاده نمود مانند سرامیک، موزائیک، سنگ، کاشی های مخصوص کف، این نوع کاشیها باید اولا مقاوم بوده و در ثانی لیز نباشند.

لایه های دیوارهای سرویسها از خارج بداخل

1-   دیوار

2-   قشر ماسه سیمان زیر قیر و گونی

3-   قیر و گونی

4-   تور سیمی

5-   کاشی لعابی و ملات

تور سیمی

اگر ملات ماسه سیمان پشت کاشی لعابی روی لایه ای مانند قیر و گونی انجام شود که بهیچوجه آب ملات را نمی مکد درنتیجه بآن نمی چسبد و بعد از خشک شدن این دو لایه بصورت دو جسم جدا از هم کار میکنند و در اثر کوچکترین ضربه لایه روئی فرو میریزد. برای جلوگیری از این موضوع چنانچه قیر و گونی را تا ارتفاع 30 سانتیمتر بالاتر از محل دوش ادامه داده باشند روی آنرا یک لایه تور سیمی می کشند که ملات پشت کاشی لعابی به آن بچسبد.

5- کاشی لعابی و ملات آن

کاشی قطعه ای است لعابی به ابعاد 10*10 یا 15*15 یا 20*20 یا ابعاد دیگر. ضخامت آن در حدود 6 میلینتر الی یک سانتیمتر میباشد. کاشی از دو لایه تشکیل شده است. لایه زیرین کاشی از جنس خاک رس می باشد که پس از تعیین درصد ناخالصی های آن و اضافه نمودن مواد لازم آنرا قالب گیری نموده و پس از خشک کردن آنرا به کوره می برند.

برای نصب کاشی ابتدا زیر کاشی را در کف بوسیله گچ و یا ماسه تراز می نمایند و بعد کاشی را بحال تراز و شاقول نصب نموده و موقتاً با قطعه ای تز گل رس تعادل آنرا حفظ می نمایند بعد دوغ آب پر سیمانی با ماسه نرم ساخته و آهسته آهسته پشت آنرا با دوغ آب در دو یا سه مرله پر می کنند اگر در یک مرحله پشت کاشی را با دوغاب سیمانی پر کنند ممکن است در اثر وزن دوغاب کاشی از جای خود کنده شده و یا از شاقول و تراز بودن خارج شود پس از آنکه پشت یک رج کاشی با دوغاب سیمان پر شد رج بعدی را روی آن میگذارند و بعد از اتمام کار درزهای آنرا با ملاتی که از لحاظ رنگ با کاشی هماهنگ باشد بندکشی مینمایند معمولاً از لحاظ زیبائی ارتفاع کاشی کاری را تا زیر سقف ادامه می دهند.

سقف کاذب

سقف کاذب سقفی است که در زیر سقف اصلی ساختمان ساخته میشود و به سقف اصلی آویزان است.

معمولاً از فاصلة بین سقف کاذب و سقف اصلی که ممکن است تا حدود 80 سانتیمتر هم باشد لوله های آب گرو و آب سرد یا شوفاژ و همچنین کانالهای جرارتی یا لوله های فاضل‌آب را عبور می دهند.

قسمتهای مختلف سقف کاذب:

1-   میله گردهای عمودی

2-   میله گردهای افقی چپ و راست

3-   نبشی کنار دیوار

4-   رلبیتس

5-   گچ کاری

1- میله گردهای عمودی

سقف کاذب به سقفق اصلی ساختمان آویزان است. برای اینکار میله گردهائی که در حین کار با طول معین (ضخامن سقف کاذب) در سقف نصب می نمایند.

چنانچه سقف تیرآهن و طاق ضربی باشد میله گردها را به تیرآهن جوش میدهند با توجه به اینکه فاصلة تیرآهنها از همدیگر در حدود یک متر است در اینصورت فاصله میلگردهای عمودی از همدیگر از یک طرف یک متر و از طرف دیگر حدود 40 سانتیمتر باید باشد.

2- میله گردهای افقی چپ و راست

میله گردهای عمودی انتهای این میله گردها را بوسیله دو ردیف میله گرد چپ و راست بهمدیگر متصل می نمایند بطوریکه در زیر مستطیل هائی به ابعاد 40*40 و یا 40*100 سانتیمتر تشکیل میشود بجای میله گرهای افقی چپ و راست میتوان از نبشی یا سپری استفاده نمود باید دقت کرد که این شبکه 40*40 یا 40*100 کاملا در یک سطح واقع شده باشد زیرا در غیر اینصورت سقف تمام شده در یک سطح نبوده و خوش منظره نمی باشد.

3- نبشی کنار دیوار

در کنار دیوار یعنی در محل اتصال سقف کاذب به دیوار یک عدد نبشی وصل می نمایند اگر در آن ناحیه امکان آویزان کردن میله گرد از سقف موجود باشد این نبشی کنار دیوار را به آن میله گردها جوش میدهند ولی اگر امکان آویزان کردن میله گرد از سقف موجود نباشد نبشی را با شاخ به دیوار مجاور بوسیله گچ متصل می نمایند آنگاه سپری ها و یا نبشی ها چپ و راست را به آن جوش میدهند.

4- رابیتس

چنانچه لایهدآخر سقف کاذب سفیدکاری با گچ باشد از اجرای چوبهای چهار تراش خودداری نموده و بعد از نصب میله گرهای چپ و راست ورقه های رابیتس را که تقریباً شبیه توری است باین میله گردها با مفتول 3 تا
5/3 می بندند.

فاصله های بستن رابیتس به سقف نباید زیاد باشد زیرا در اینصورت رابیتس وزن گچ و خاک و گچ روی آن را تحمل نکرده و سقف ناصاف میشود.

5- کچ کاری روی رابیتس

اجرای این لایه عیناً مانند همان است که در مورد گچ کاری توضیح داده شد فقط در این مرحله برای قشر زیر گچ کاری نمیتوان از کاه گل استفاده نمود بلکه باید زیر کار را بوسیله یک قشر گچ و خاک پوشانید زیرا گچ و خاک از سوراخای رابیتس گذشته و مانند قلابی در پشت آن قرار گرفته و سطح محکم و یکنواختی را ایجاد میکند.

در و پنجره

در و پنجره از قسمتهای مهم و اساسی ساختمان می باشد. در و پنجره را عموماً با چوب و یا پروفیلهای فلزی و یا پروفیلهای آلومینیوم میسازند. برای ساختن درهای ورودی اطاقها از چوبهای مصنوعی مانند فیبر – نئوپان – تخته سه لاهای بی روکش و با روکش استفاده می نمایند. چهارچوب اصلی درهای ورودی را گاهی اوقات از پروفیلهای فلزی میسازند.

چهارچوب فلزی

چهارچوب فلزی را از پروفیلهای پیش ساخته شده به ابعاد مختلف6 درست میکنند. این پروفیلها و کلیه پروفیلهای در و پنجره که در ایران بنامهای پروفیل سپنتا – گیوار – دنیای فلز – و غیره مشهور است از ورق آهن بضخامت های 5/1 الی 2 میلیمتر ساخته میشود در موقع ساختن پروفیل چهارچوب و اتصال قطعات افقی و عمودی آن برشها را باید با زوایه 45 درجه انجام داد. این برش را اصطلاحاً فارسی میگویند.

در چوبی

درهای چوبی ممکن است تماماً از چوب طبیعی ساخته شود و یا از چوبهای کارخانه ای مانند فیبر – تخته سه لا نئوپان و غیره ساخته شود. در هر حال کادر اصلی درهای چوبی از چوب طبیعی ساخته میشود و بعد داخل کادر اصلی را با قطعات چوبی عمودی و افقی شبکه بندی می نمایند.

پنجره

پنجره ها عموماً از پروفیل های فلزی یا چوب و یا آلومینیوم ساخته میشود. پنجره های آلومینیوم را اغلب کشوئی و پنجره های فلزی یا چوبی را با لنگه در بازشو میسازند.

کلیه درها و پنجره های فلزی به ترتیب از پروفیلهای چهارچوبی. لنگه دری. زه وار ساخته میشود و برای جدا نمودن کتیبه از قسمت بازشو پروفیل سپری مورد استفاده قرار میگیرد.

 

یک رگی کردن ساختمان
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:49
0 نظر

یکسری تعاریف روزمره عمرانی


مساحت زمین: مساحت یک قطعه زمین را می گویند (عمدتاً در سند یا صورتمجلس تفکیک قید شده است یا‌آن دسته از اراضی که ابعاد آن ها بدون اندازه و حدو حدودی بوده و مساحت در سند قید نشده ، مساحت زمین از برداشت وضع موجود محاسبه می گردد.)


مساحت زیربنا: مساحت هر طبقه از بنا را گویند.

مساحت کل بنا: مجموع سطح طبقات یک ساختمان اعم از روی زمین یا زیرزمین.

متوسط مساحت زمین: نسبت مساحت قطعات تفکیک شده به تعداد آن را در یک محدوده معین .

 

ضریب سطح اشغال : سطح اشغال شده در طبقه همکف یک ساختمان نسبتبه کل مساحت زمین مورد نظر (طبق سند و یا مساحت وضع موجود بشرطی که بدون کسر اصلاحی کمتر از سند مالکیت باشد).

متوسط مساحت کل بنا :نسبت جمع مساحت پروانه ها یا جمع مساحت پایان ساختمانها به تعداد پروانه ها یا پایان ساختمان صادره .

متوسط ضریب تراکم : نسبت جمع تراکم استفاده شده در هرپروانه یا بنا به تعداد کل پروانه های صادره .

مساحت کل طبقات و زیرزمین : مجموع مساحت کل طبقات احداث شده (مطابق مساحت کل بنا) با احتساب مساحت زیرزمین .

تعداد طبقات: طبقات احداث شده از روی شالوده تا پشت بام را شامل می گردد(خرپشته جزء طبقات محسوب نمی شود.)

مساحت مفید : بنای ایجاد شده و قابل استفاده بدون در نظر گرفتن راهروهای ارتباطی، راه پله ، چاهک آسانسور ، شوت زباله ،‌نورگیرها،‌پارکینگ و انبارهای مجزا بخصوص در زیر زمین و تاسیسات و فضاهای مشاعی دیگر.

صفر طبقه : ایجاد خرپشته یا انباری یا توسعه بنا در طبقات موجود که منجر به طبقه اضافی نشود.

تراکم : درصد بنایی که نسبت به مساحت زمین در طبقات قابل احداث می باشد که در طرح تفصیلی برای کاربری های مختلف تعریف گردیده است. (به جز سطوح پارکینگ و مشاعات در همکف و زیرزمین ها و انباری در زیرزمین)

عملکرد بنا(کاربری طبقات و یا کاربرد بنا) : نحوه بهره برداری از فضاهای ایجاد شده از یک ساختمان (انواع استفاده: مسکونی ، تجاری،‌اداری و…)

- مسکونی : استفاده از فضاهای پیوسته ایجاد شده در یک ساختمان بعنوان واحد مسکونی که دارای نور کافی و سرویس مناسب بهداشتی نیز باشد(مناسب برای سکونت خانواده)

- تجاری : محل داد و ستد که معمولاً برگذر یا سرا یا پاساژ یا تیمچه احداث شده و عموماً دارای ویترین باشد(مراکزی که اشخاص حقیقی و حقوقی طبق قانون تجارت عملیات تجاری انجام می دهند و معاملات و داد و ستد می نمایند.)

- اداری : محلی که در آنجا افراد حقوقی و حقیقی مشغول به کار بوده و کارهای خدماتی مربوط به دولت و بخش خصوصی انجام می شود.

- آموزشی: بناهایی که آموزش و پرورش و آموزش عالی و تعلیم و تربیت در آنجا صورت می پذیرد (مهدهای کودک ،‌دبستان ،‌مدارس ، دبیرستان و دانشگاه و دیگر مراکز آموزشی)

- صنعتی : بناهایی که منسوب و مربوط به صنعت بوده و در آنجا قطعات کوچک و بزرگ، سبک و سنگین و حجیم و کوچک صنعتی ساخته می شود.

- کشاورزی: بنایی که در آن انواعی از کشاورزی، کشتکاری، زراعت ، فلاحت ،‌دامداری، پرورش طیور، پرورش ماهی انجام می پذیرد و یا بصورت بنا و یا سالن های کوچک و بزرگ ،‌گلخانه ها ، سوله ها یا مراکز نمونه پرورش ایجاد شده اند.

- فرهنگی : بنایی که در آن به امور فرهنگی پرداخته می شود. مانند آموزشگاه های مختلف ، دفاتر انتشاراتی،‌گالری ها،‌سینما، تئاتر و…

- مذهبی : بنایی که برای انجام آداب و آئین مذهبی احداث می گردد.

- بهداشتی : بنایی که امور مربوط به تندرستی و بهداشت شهروندان در آنجا انجام می پذیرد. مانند بیمارستان ،‌کلنیک ،‌درمانگاه ، تیمارستان و…

- تفریحی ورزشی: بنایی که درآن بتوان به پرورش تناسب و فیزیک بدنی پرداخته و امکانات شادمانی و فرح شهروندان را فراهم نمود. مانند شهربازی ،زمین های ورزشی ،
باشگاه های ورزشی ،‌استادیوم ها ،‌استخرو…

- حمل و نقل ‌: بنایی که جهت امور جابجایی و تردد شهروندان مورد استفاده قرار میگیرد. مانند پایانه ، پارکینگ روباز و طبقاتی ، فرودگاه ، راه آهن

- خدماتی: بنایی که در خدمت آسایش و رفع نگرانی های شهری مورد استفاده قرار گیرد، مانند آتش نشانی ، مراکز جمع آوری زباله ، سرویسهای عمومی

- تجهیزات شهری: بناهایی که جهت برطرف نمودن نیازهای شهری ایجاد می شود مانند پست های برق و گاز، مراکز مخابراتی، مراکز تصفیه آب

-کاربری زمین : نحوه استفاده زمین را براساس سلسله مراتب انواع فعالیت های شهری و طرحهای جامع و تفصیلی، کاربری ملک گویند.

- مسکونی : اراضی که صرفاً برای سکونت افراد با تراکم مختلف پیش بینی شده (از بسیار کم – ویلایی – تا زیاد – بلندمرتبه)

- تجاری : اراضی که برای احداث مغازه ، پاساژ بازار در نظر گفته شود (عمده فروشی و خرده فروشی و دفاتر تجاری)

- اداری : اراضی که برای احداث ادارات مختلف دولتی و خصوصی پیش بینی گردد.

-آموزشی: اراضی که برای احداث ساختمانهای مورد نیاز آموزش و پرورش تعلیم و تربیت و نیز آموزش عالی و آموزش غیرانتفاعی و آموزشی رسمی و غیررسمی پیش بینی می شود.

- صنعتی: اراضی که برای احداث ساختمانهای صنعتی در نظر گرفته می شود (مانند انبارها کارگاهها، کارخانجات، سردخانه ها و تعمیرگاههای بزرگ)

- کشاورزی: اراضی که (معمولاٌ‌خارج از شهر ) برای کشت و زرع پیش بینی شده و ساخت و ساز در آنجا ممنوع می باشد.

-فرهنگی و مذهبی: اراضی که برای احداث اماکن مذهبی از قبیل مسجد ، حسینیه کلیسا،کنیسه ، و آتشکده و … یا برای سینما و تئاتر وفرهنگسرا و… در نظر
گرفته می شود.

- بهداشتی و درمانی: اراضی که برای احداث بیمارستان ، درمانگاه و سایر ساختمان هایی که در ارتباط با بهداشت و درمان شهروندان باشد.

- ورزشی: اراضی که مختص ورزش و تفریح شهروندان برای احداث فضاها و استادیوم های انواع ورزشها باشد.

- حمل و نقل : به اراضی اطلاق می گردد که برای احداث ترمینال، پایانه، فرودگاه، پارکینگ عمومی روباز و طبقاتی در نظر گرفته شوند.

- پست : اراضی که برای ایجاد مراکز و دفاتر پستی پیش بینی گردیده است.

- حریم: اراضی که بدلیل نیاز به فاصله ایمنی لازم است حفظ گردد و در آن بنایی ایجاد نگردد و یا مقررات خاصی رعایت شود.

- تاسیسات شهری: اراضی که در اختیار تاسیسات شهری مانند نیروگاه ، پست برق، پست گاز ، ایستگاه رادیوو تلویزیون و غیره قرار گیرد.

- ارتشی : اراضی که برای احداث پادگان ها و عملیات نظامی در اختیار ارتش و نیروهای انتظامی قرار گیرد.

- داخل طرح اجرایی : اراضی واقع در طرح های دردست اقدام شهرداری.‌(که عمدتاً طرحهای شبکه گذرها و میادین می باشند)

- کلاً ‌داخل طرح : اراضی که کلاً‌ در طرح شبکه شهری و یا خدمات شهری واقع شوند.

-معوض شهرداری: اراضی که شهرداری در اختیار خود قرارداده تا در صورت نیاز به صاحبان املاکی که ملک آن ها در طرح واقع می شوند واگذار نماید.

- انبارها: اراضی از شهر که بعنوان بارانداز و احداث انبار اختصاص یابد.

- خدمات شهری: اراضی با کاربری خدماتی مانند: آتش نشانی، مرکز جمع آوری زباله،تجهیزات شهری

-
فاقد کاربری : اراضی که فاقد هرگونه کاربری هستند یا بعنوان ذخیره های شهری در نظر گرفته شده اند و یا هنوز طبق برنامه طرح جامع، آزاد سازی و طرح تفصیلی ندارند.

انواع پروانه :

- پروانه ساختمانی: مجو.ز قانونی ای که از طرف شهرداری برای هرگونه ساخت و ساز برای صاحبان املاک صادر می گردد .

- تخریب و بازسازی : پروانه ای که با تخریب بنای قدیمی و احداث بنای جدید براساس طرح تفصیلی صادر می گردد.

- اضافه اشکوب : مجوز احداث طبقاتی برروی طبقات موجود (توسعه بنا در ارتفاع)

- تبدیل : مجوزی که برای تبدیل یک واحد مسکونی به دو واحد ، تبدیل واحد مسکونی به اداری و یا تبدیل قسمتی از مسکونی به واحد تجاری و… صادرمی گردد.

- تغییرات – تعمیرات: پروانه ای که منظور انجام تعمیرات و تغییرات جزئی و کلی صادر گردد.

- تمدید پروانه: در صورت منقضی شدن مهلت پروانه و یا عدم شروع عملیات ساختمانی از طرف مالک ، اعتبار پروانه تمدید و با همان مشخصات صادر خواهد شد.

- تغییر نقشه : در صورت تقاضای مالک و به شرط عدم شروع عملیات ساختمانی نسبت به تغییرات یا جابجایی فضاها یا توسعه بنای پروانه های معتبر ، پروانه تغییر نقشه صادر خواهد شد.

- ابطال پروانه : در صورت تقاضای مالک با اخذ اصل پروانه صادره و ابطال آن و پیوست به پرونده بصورت مکانیزه نیز پروانه باطل و تصویر به مراجع ذیربط اعلام می گردد و با رعایت ضوابط و مقررات پرداختی های مالک عودت گردد.

- تعویض مهندس ناظر یا مجری: در صورت درخواست مالک و با رعایت ضوابط و مقررات و موافقتناظر و مجری و مراجع ذیصلاح و معرفی ناظر و مجری جدید مجوز فوق صادر می گردد.

انواع گواهی :

- عدم خلاف: در صورت شروع به کار ساختمانی طبق پروانه صادره برای هرگونه معامله و یا انقضای مهلت پروانه (برای ادامه عملیات ساختمانی یا بروز خلاف، پس از رسیدگی، ‌گواهی جدیدی به نام عدم خلاف صادر می گردد.

- بلامانع ناحیه: در موارد بروز تخلفات جزئی که منجر به جلوگیری شود، پس از رفع خلاف یا رسیدگی به آن، مجوز ادامه کار از شهرسازی منطقه به ناحیه مربوطه صادر خواهد شد.

- بلامانع شهرسازی: درصورت درخواست انواع پروانه و کشف خلاف در بنا و رسیدگی به آن برای سهولت روند اداری و ادامه کار ، بلامانع شهرسازی صادر خواهد شد.

- پایان کار: در صورت پایان عملیات ساختمانی و عدم وجود تخلف و ارائه گواهی صحت اجرا از جانب مهندس ناظر گواهی پایان کار ساختمانی توسط شهرداری صادر می شود.

- پایان کار آپارتمانی: صدور گواهی پایان ساختمان یا عدم خلاف در مورد هریک از آپارتمان های یک مجتمع بشرطی که در اختصاصیات و مشاعات تخلفی حادث نشده باشد .

- پایان کار قبل از ۴۹: جهت بناهایی با هر کاربری که قبل از اردیبهشت سال ۱۳۴۹ احداث و بهره برداری گردیده اند( شامل مقررات طرح جامع تهران نمی باشند) پایان ساختمانی قبل از ۱۳۴۹ صادر می گردد.

- تمدید پایان کار: در صورت انقضای اعتبار پایان کار و عدم وجود هرگونه خلاف یا تغییرات در بنا پایان کار مذکور با همان مشخصات مجدداً‌ تمدید می گردد.

مشخصات املاک در کاربری مسکونی:

- مساحت زیربنا: مجموع سطوح در هرطبقه از ساختمان های یک ملک را مساحت زیربنای آن طبقه گویند.

-مساحت کل بنا: عبارت است از مجموع سطوح ساخته شده در کلیه طبقاتی که در یک ملک احداث می شود یا شده است که شامل زیرزمین یا زیرزمین ها ، همکف، طبقات فوقانی اعم از قسمت های مفید و اختصاصیات و یا مشاعات در طبقات ساختمان می باشد.

- متوسط مساحت زمین: عبارت است از نسبت کل مساحت زمین ها به تعداد اراضی بلوک یا ناحیه ، محله،‌منطقه ، شهر

- ضریب سطح اشغال : عبارت است از نسبت درصد مساحت سطح مجاز احداث بنا به مساحت قطعه زمین در طبقه همکف

- متوسط مساحت کل بنا : عبارت است از نسبت مساحت کل بنا در املاک موجود به تعداد اراضی بلوک یا ناحیه یا محله یا منطقه یا شهر

- ضریب تراکم مجاز: عبارت است از نسبت درصد سطح زیربنای کل ساختمان به سطح قطعه زمین مورد ساخت با کاربری مجاز طبق طرح تفصیلی (مشاعات و انبار و پارکینگ در زیرزمین و پارکینگ در همکف جزء این ضریب محاسبه نمی گردند.)

- تراکم استفاده شده : عبارت است از سطح زیربنای کل ساختمان به سطح قطعه زمین مورد ساخت با هرکاربری (مشاعات و پارکینگ و انباری در زیرزمین و پارکینگ درهمکف جزء این سطوح محاسبه نمی گردد)

- بنای مفید : مجموع زیربنای کل طبقات بجز سطح پارکینگ ها و انباری ها و مشاعات

- مساحت زیربنای مشاعات در مسکونی: شامل مجموع مساحت تاسیسات، راهرو، راه پله،‌آسانسور ، لابی،‌سالن اجتماعات ، استخر و سونا و ورزشی، سرایداری، شوت زباله ، نگهبانی، نورگیرها، سرویس بهداشتی و انباری مشاع جزء سطوح مشاعات می باشند.

- درصد بنای مفید استفاده شده: درصد مجموع زیربنای مفید طبقات در طبقات، نسبت به مساحت ملک(طبق سند مالکیت) . (زیربنای کل ، منهای مشاعات و پارکینگ و انباری)

انواع اراضی :

- دایر:اراضی دارای ساختمان و تاسیسات و دیوارکشی متناسب با ملک و یا املاکی که باغ و مشجر و یا زراعی باشد، می گویند .

- بایر: به اراضی فاقد ساختمان و تاسیسات می گویند که سابقه دایر بودن را داشته اند.

- موات : به املاکی که فاقد ساختمان و تاسیسات باشد و هرگونه سابقه عمران و آبادی و یا باغ و کشاورزی نداشته اند گویند.

مشخصات کاربری ملک :

- مسکونی : به سطوحی اطلاق می گردد که براساس نقشه کاربری اراضی جهت احداث واحدهاو مجموعه های مسکونی اختصاص یافته اند.

- تجاری: این اراضی برای فعالیت های بازرگانی ، مغازه ها و فروشگاه ها ، کسب و پیشه و دوایر نمایندگی های مختلف و دفاتر تجاری براساس سلسله مراتب طرحهای تفصیلی (خرده فروشی، عمده فروشی، دفاتر) پاساژ، تیمچه، سرا درنظر گرفته شده است.

- مختلط : عبارت است از ترکیب چندعملکرد از کاربری های مختلف دریک قطعه زمین با کاربری مختلط (تجاری اداری، تجاری مسکونی، مسکونی اداری و اختلاطی از کاربری های فرهنگی ،‌ورزشی، آموزشی) با توجه به طرح تفصیلی می باشند.

- باغ : عبارت است از زمین محصور و یا غیر محصوری که در آن درخت به تعدادی که قانون مشخص نموده است کاشته باشند و یا در طرح تفصیلی به صورت باغ تعیین شده باشد.

- مذهبی: انواع کاربریهای مذهبی در سلسله مراتب خدمات شهری به شرح ذیل می باشد. * اراضی مذهبی رده محله شامل: مساجد کوچک، تکایاو حسینیه ها * اراضی مذهبی رده ناحیه شامل: مساجد و فاطمیه ها *‌اراضی مذهبی رده منطقه شامل: مساجد بزرگ و هیئت ها* اراضی مذهبی رده حوزه شامل: مجتمع های مذهبی ، دارالتبلیغ ها و مهدیه ها * اراضی مذهبی رده شهر و فراتر : شامل مساجد اصلی شهر ، خانقاه ،‌ کلیساها و کنیسه ها ، امامزاده ها ، بقاع متبرکه ،‌مصلی ،‌آتشکده ها و معابد.

- آموزشی: این اراضی بسته به سلسله مراتب خدمات شهری با توجه به رده های مختلف کاربری آموزشی به احداث ساختمان های آموزشی اختصاص دارد. فعالیت های مجاز در این اراضی آموزشی رده های مختلف به شرح ذیل می باشد. * اراضی آموزشی رده محله: شامل مهدکودک، آمادگی ،‌مدرسه ابتدایی مدارس راهنمایی و دبیرستان ها.* اراضی آموزشی رده ناحیه: شامل کلاس های نهضت سواد آموزی، مراکز آموزش حرفه ای و هنرکده ها.* اراضی آموزشی رده منطقه شامل: مدارس اسلامی ،‌موسسات آموزش زبان های خارجی وهنرستان های صنعتی* اراضی آموزشی رده حوزه ای : شامل مدارس ویژه نابینایان ،‌مدارس ویژه معلولین کرو و لال و مدارس ویژه سایر معلولین .* اراضی آموزشی رده شهر و فراتر: شامل مدارس ویژه خارجیان مقیم تهران و مدارس ویژه کودکان استثنایی

- فرهنگی : انواع کاربری های فرهنگی بنا به سلسله مراتب خدمات شهری به شرح ذیل می باشد.

*‌ اراضی فرهنگی رده محله ای : شامل کتابخانه کودکان و کتابخانه های درجه ۵

* اراضی فرهنگی رده ناحیه ای : شامل کتابخانه های درجه ۴ و سالن های اجتماعات.

 * اراضی فرهنگی رده منطقه:شامل کتابخانه های درجه۳، بنیادهای ارشادی وکانون ها

*اراضی فرهنگی رده شهر و فراتر : شامل اماکن و محوطه های تاریخی ، موزه ها، موسسات انتشاراتی، کتابخانه های ملی و سایر کتابخانه های بزرگ ،‌نمایشگاهها، انجمن ها ،‌بناهای یادبود،‌آرامگاه مشاهیرو فرهنگستان ها.

- بهداشتی: این اراضی در رده محله مطرح شده و شامل گرمابه ها و رختشویخانه ها می گردد.

- ورزشی : انواع این کاربری برحسب سلسله مراتب خدمات شهری به شرح ذیل می باشد.

* اراضی ورزشی رده محله: شامل زمین های بازی کوچک .

* اراضی ورزشی رده ناحیه : شامل زمین های ورزشی و سالن های کوچک.

*‌اراضی ورزشی رده منطقه شامل زمین های ورزشی سالن های متوسط – سالنهای استخر سرپوشیده و
*اراضی ورزشی رده شهر، استادیوم ها و …می باشد.

- فضاهای سبز-پارک عمومی: ملکی که دارای طرح پارک ، حریم سبز ، جنگل مصنوعی و … طبق طرح تفصیلی و جامع می باشد، بارده بندی باغ کودک ،‌پارک محله، پارک منطقه ای و پارک های عمومی شهری ،‌حریم سبز بزرگراهها ، اتوبانها ، بزرگراه ها،کمربند سبز شهری

نویسنده: امین حیدری - دوشنبه ۱٦ خرداد ۱۳٩٠

 

یکسری نعاریف روزمره …
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 17:47
0 نظر