تعیین تجزیه پارامترهای مهم آسفالت

مقدمه

          جهت تعیین پارامترهای مهم آسفالت ساخته شده از جمله دانه بندی مصالح ، درصد قیر ، نوع قیر به کار رفته در آسفالت و غیره می توان از آزمایش های تجزیه آسفالت استفاده نمود. تفکیک قیر و مصالح سنگی از یکدیگر در مخلوط آسفالت را تجزیه آسفالت می گویند. بنابراین آزمایش تجزیه آسفالت ، ابزار مناسبی برای کنترل کار پیمانکاران خواهد بود و می تواند صدق کار آنان را به محک بگذارد.

          برای انجام این آزمایش، ابتدا نیازمند نمونه برداری از آسفالت می باشیم. بسته به آسفالت که کوبیده شده باشد یا خیر، نمونه گیری متفاوت خواهد بود. نمونه گیری باید بر پایه علوم آماری صورت پذیرد تا نمونه گرفته شده بتواند به درستی بیانگر کیفیت کل آسفالت باشد. اگر آسفالت هنوز کوبیده نشده باشد و تولید زیاد باشد، از هر سیصد تن یک نمونه اخذ می شود ؛ که این نمونه ها به صورت کاملا اتفاقی از کامیون حامل آسفالت گرفته می شود. در صورتی که آسفالت کوبیده شده باشد معمولا به ازای هر سیصد تن یک نمونه کافی است که با دستگاه مغزه گیری به طور تصادفی بدست خواهند آمد.

            شرح این آزمایش را می توان در استاندارد زیر جستجو نمود:

ASTM Methods:D 2172

هدف آزمایش

          هدف از آزمایش تجزیه آسفالت ، تفکیک قیر و مصالح سنگدانه ای جهت تعیین پارامترهای مختلف قیر و سنگدانه از جمله نوع قیر، دانه بندی مصالح، درصد قیر و غیره می باشد.

وسایل آزمایش

·       دستگاه سانتریفوژ

·       دستگاه مغزه گیری

·       ترازوی دقیق

·       حلال

·       کاردک

·       سینی

·       فیلتر

·       گرمکن

·       تایمر

روش انجام آزمایش

          ابتدا با توجه به علم آمار، از آسفالت مورد نظر توسط دستگاه مغزه گیر نمونه تهیه می نماییم. سپس نمونه را در سینی قرار داده و در اون با دمای  درجه سانتیگراد می گذاریم تا نمونه از هم باز شود. پس از بیرون آوردن نمونه مقدار 300 گرم از آن را به روش چارک توزین می کنیم. دقت شود که نمونه باید پس از خارج کردن از گرمکن، سرد شود تا در هنگام افزودن نفت که به عنوان حلال در آزمایشگاه استفاده می شود، کلوخه نگردد.

          ابتدا پیاله دستگاه سانتریفوژ را از دستگاه خارج کرده و آن را وزن می نماییم و وزن آن را یادداشت می کنیم.

          اکنون مقدار 300 گرم آسفالت را در داخل ظرف می ریزیم. سپس به مقداری نفت در پیاله خواهیم ریخت که سطح آسفالت درون آن کاملا با نفت پوشیده شود. از جمله حلال هایی که برای این آزمایش متداول است می توان بنزین ، تترا کلرواتیلن و نفت را نام برد. نکته حائز اهمیت آن است که باید دقت شود از بنزین تنها در دستگاه های کاملا روبسته استفاده شود تا از خطر آفرینی آن جلوگیری شود.

          حال حدود 10 دقیقه با کاردک مخلوط آسفالت و نفت را هم می زنیم تا به عمل حل شدن قیر و باز شدن آسفالت کمک نماییم. در این مرحله باید دقت شود که مخلوط آسفالت و یا نفت از پیاله خارج نشود.

          پیاله را در جایگاه خود قرار داده و بر روی آن فیلتر را می گذاریم و سپس درپوش را نهاده و گیره های نگهدارنده را محکم می نماییم. هنگام استفاده از دستگاه سانتریفوژ باید دقت نمایید که سرعت را به یکباره به مقدار حداکثر نرسانید، بلکه این کار باید به آرامی صورت پذیرد. هنگامی دستگاه را روشن می نماییم ، می توان خروج مخلوط نفت و قیر را از نازل دستگاه مشاهده نمود. غلظت این مخلوط ابتدا زیاد بوده و رفته رفته از تیرگی رنگ آن و قیر موجود در آن کاسته می شود.

          جهت خارج نمودن کامل قیر، باید چند بار به دستگاه نفت افزود و این کار را باید تا زمانی که مطمئن شویم دیگر قیری در نمونه باقی نمانده است، ادامه دهیم. برای دریافت این مطلب باید به غلظت و رنگ حلال خروجی از نازل توجه نمود.

          یادتان باشد که فیلر نمونه هم به سبب اندازه بسیار کوچک همراه قیر و نفت از نازل خارج می شود و خطایی در محاسبات به وجود خواهد آمد. پس از آنکه از خروج کامل قیر اطمینان حاصل شد، پیاله را از دستگاه جدا نموده و فیلتر را در درون آن تکه تکه می کنیم و آن را آتش می زنیم تا باقیمانده قیر نیز بسوزد و سپس مورد توزین قرار می دهیم.

          وزن پیاله را به همراه مصالح سنگی یادداشت نموده و با توجه به فرمول زیر، درصد قیر را بدست می آوریم.

که درآن:

: درصد قیر نسبت به آسفالت

A: وزن کل نمونه

D: وزن مصالح بدون قیر

C: وزن پیاله به همراه مخلوط آسفالت

B: وزن پیاله خالی

مقدمه ای بر تفنگهای مغناطیسی

 مقدمه ای بر تفنگهای مغناطیسی

چنانکه می‌دانیم در پرتاب‌کننده‌های متعارف، براثر انفجار باروت و آزاد شدن حجم قابل توجهی از گاز ناشی از انفجار، فشار قابل ملاحظه‌ای ایجاد می‌گردد که سیستم‌های مختلف پرتاب‌کننده در جهت استفاده از این فشار برای پرتاب پرتابه و احیاناً مسلح کردن مجدد پرتاب‌کننده طراحی شده‌اند.

از آنجا که نیروهای الکترومغناطیسی، نیروهای نسبتاً قدرتمند و قابل کنترلی می‌باشند عموماً سیستم جایگزین فوق‌الذکر، در طراحی‌های مختلف جهت استفاده از این نیروها برای پیش‌رانش پرتابه جستجو شده است. توضیح اینکه براثر حرکت نسبی قطب‌های مختلف مغناطیسی و الکتریکی در مجاورت یکدیگر، برآنها نیروهایی اعمال می‌شود که بزرگی و جهت آنها به شدت میادین مغناطیسی و الکتریکی و فاصله‌ی بین قطب‌ها و نیز سرعت جابجایی آنها نسبت به یکدیگر بستگی دارد. از آنجا که این پارامترها، به‌ویژه سرعت جابجایی، با استفاده از فناوری‌های موجود، به‌راحتی قابل کنترل و افزایش است به‌سهولت می‌توان علاوه بر هدایت و جهت‌دهی به نیروهای الکترومغناطیسی، آنها را به‌اندازه‌ی کافی افزایش داد و در سیستم‌های مختلف مهندسی، مثل الکتروموتورها، سلونوئیدها[1]، توربین‌ها، و ...، از آنها استفاده کرد‌. طبیعی است که طراحان مختلف، به‌فکر استفاده از این نیروی بزرگ قابل کنترل به‌عنوان نیروی پیشران پرتابه باشند تا علاوه بر حذف معایب فوق‌الذکر سیستم انفجاری، احتمالاً سرعت‌های بیشتری برای پرتابه نیز به‌دست آید.(شکل1)

شکل 1

تفنگ مغناطیسی ریلی

یک تفنگ ریلی تفنگی کاملاً الکتریکی است که به پرتابهای رسانا در امتداد یک جفت ریل فلزی شتاب میدهد. در تفنگ ریلی از دو تماس الکتریکی لغزشی یا غلطشی که اجازه ی عبور جریان الکتریکی بزرگی از پرتابه را میدهد استفاده میشود. این جریان در تعاملی متقابل با میدان منغناطیسی قوی ایجاد شده بوسیله ی ریلهای حامل جریان، به پرتابه شتاب میدهد. آمریکا تفنگ ریلی ای را آزمایش کرده است که به پرتابهای 3.5 کیلوگرمی سرعتی تا هفت برابر سرعت صوت میدهد.

یک تفنگ ریلی از دو ریل فلزی موازی متصل به یک منبع تغذیه ی الکتریکی تشکیل شده است. هنگامی که یک پرتابهی رسانا به میان دو ریل هدایت میشود مدار بسته میشود. الکترونها با شروع حرکت از پایانه ی منفی منبع تغذیه در طول ریل منفی از بین پرتابه در طول ریل مثبت به پایانه ی مثبت منبع تغذیه بازمی‌گردند. این جریان باعث میشود که تفنگ ریلی شبیه یک آهنربای الکتریکی میدان مغناطیسی پرقدرتی را در ناحیه ی بین ریلها ایجاد کند. میدان مغناطیسی برطبق قانون دست راست، اطراف هر رسانایی در مدار به وجود میآید. چون جهت جریان در دو ریل مخالف یکدیگر است میدان مغناطیسی خالص بین ریلها  عمود بر سطح بین ریلهاست. چون جریان عبوری از پرتابه در واقع عمود بر این میدان مغناطیسی است یک نیروی لورنتس[2] بر پرتابه وارد میشود که به آن در امتداد ریلها شتاب میدهد. همین نیرو همچنین بر ریلها به طرف بیرون وارد میشود و سعی در باز کردن آنها از یکدیگر میکند، اما چون ریلها به گونه ای پابرجا مستحکم شده‌اند قادر به حرکت نیستند. پرتابه در امتداد ریلها به طرف انتهای مقابل منبع تغذیه میلغزد.یک منبع تغذیه ی بسیار بزرگ که جریانی از مرتبه ی میلیون آمپر فراهم میکند باعث اعمال نیرویی عظیم بر پرتابه میشود که به آن شتابی در حد چند کیلومتر بر ثانیه میدهد. اما از طرفی گرمای ایجاد شده ی ناشی از جریان الکتریکی و پیش‌رانش پرتابه کافی است که به سرعت ریلها را فرسوده کند. چنین تفنگ ریلی ای نیاز به تعویض مکرر ریلها دارد یا در آن باید از یک ماده ی مقاوم در مقابل گرما استفاده شود که به اندازه ی کافی رسانا باشد که همان اثر الکترومغناطیسی را ایجاد کند.

با اعمال یک پالس الکتریکی شدید به یک تفنگ ریلی عمل پرتاب پرقدرتی توسط این وسیله صورت می‌گیرد. ایده‌ی این اختراع علاوه بر اثر الکترومغناطیسی فوق الذکر بر این مبنا استوار است که دوقطبیهای مغناطیسی ریز محیط به سمت ناحیه‌ی شدید میدان مغناطیسی‌ای که بر اثر عبور جریان در حلقه ایجاد می‌شود کشیده شده و فشار را در این قسمت افزایش می‌دهند که متعاقباً این فشار افزایش یافته عمل پرتاب یک پرتابه را صورت می‌دهد. لذا لازم است به نقش فشار هوا در پدیده‌ی دیامغناطیسم[3] و نیز در جاذبه یا دافعه‌ی بین سیمهای حامل جریان اشاره شود.

به طور خلاصه اولاً میدان مغناطیسی ایجاد شده در بین و اطراف دو سیم حامل جریان موازی یا پادموازی به گونه‌ای است که باعث جذب مولکولهای اکسیژن (که دارای دوقطبی‌های مغناطیسی با قدرتی قابل ملاحظه در مقایسه با دیگر گازها می‌باشند) به سمت ناحیه‌های شدید این میدان می‌شوند و لذا فشار هوا را در آن نواحی بالا برده و باعث جاذبه یا دافعه‌ی سیمها نسبت به یکدیگر، یا درواقع هل داده شدن به سمت یکدیگر یا دورشدن از یکدیگر می‌شوند و این فرایند دقیقاً مشابه حالتی است که تئوری فوق الذکر رایج الکترومغناطیس برای جاذبه و دافعه‌ی دو جریان موازی یا پادموازی پیشگویی می‌کند. ثانیاً، می‌دانیم که اجسام از میدان‌های شدید مغناطیسی رانده می‌شوند، درصورتی که اجسام خود خاصیت مغناطیسی نداشته باشند که آنها را به طرف قسمت شدید میدان مغناطیسی جذب کنند، این پدیده به صورت دفع اجسام از قطب‌ها یا نواحی شدید میدان مغناطیسی مشاهده می‌شود که به این پدیده دیامغناطیسم گفته می‌شود. آنچه در رابطه با توجیه این پدیده باید ذکر کرد این است که مولکولهای اکسیژن هوای محیط آزمایش که دارای دوقطبیهای مغناطیسی هستند به سمت ناحیه‌ی شدید میدان مغناطیسی کشیده شده و در آنجا فشار هوا را افزایش می‌دهند که این پدیده مشابه با قانون ارشمیدس باعث رانش اجسام واقع در این ناحیه‌ی شدید مغناطیسی می‌شود. در پدیده­ی جاذبه یا دافعه‌ی بین حاملین جریانهای الکتریکی به نظر میرسد نقش این افزایش فشار هوا در جریانهای بسیار بزرگ مورد استفاده در تفنگ ریلی خیلی بیشتر از علت الکترومغناطیسی مذکور باشد.(شکل2)

شکل 2

مقدمه ای بر قطارهای شناور مغناطیسی

قطارهای مگلو[4] یا ماگلو گون های از قطارها هستند که بطور شناور در هوا در فاصله کمی از ریل قرار دارند و بدون دریافت مقاومت زیادی از محیط میتوانند با سرعت بسیار زیاد به پیش بروند. این قطارها برای حرکت خود ازنیروی الکترومغناطیسی بهره میگیرند.در مگلو تماس با ریل وجود ندارد و قطارها به جای غلتیدن چرخها بر روی ریل ،با نیروی مغناطیسی در هوا شناور شده و با سرعتی بیش از 500 کیلومتر در ساعت به جلو رانده میشوند.

نام مگلو از دو واژه انگلیسی مگنتیک[5](مغناطیسی) و لویتیشن[6](شناوری)درست شده است. نوآوری مگلو مشترکات بسیار کمی با ترابری ریلی سنتی دارد و با خطوط ریلی معمولی سازگاری و تطابق ندارد. 

نخستین خط بازرگانی مگلو در شانگهای چین به طول ۳۰ کیلومتر و به وسیله یک شرکت آلمانی ساخته شده است.این راه آهن، فرودگاه شانگهای را به مرکز این شهر پیوند داده است. (شکل 3)

شکل 3

مفهموم کلی و اساس قطار های شناور مغناطیسی"مگلو"

اساس و پایه اینکه یک قطار مغناطیسی"مگلو"  چگونه کار میکند خیلی ساده است.قطار در طول مسیر چون آهن ربا عمل کرده است.همانطور که از کار کردن با آهنربا میدانید قطبهای مخالف همدیگر را جذب و قطبهای همسان همواره همدیگر را دفع میکنند. ریلی که قطار روی آن سوار است ردیفی از آهنرباهای همقطبی میباشد که با قطار در تماسند.این ساز و کار یک بالشک بادی میان ریل و قطار میسازد.

تصویر زیر پایه و اساس  قطارهای "مگلو"(شناوری مغناطیسی) روی ریل نمایش داده شده است.آهنرباهای روی واگن قطبی همنام با آهنرباهای روی ریل دارند.تاثیر قطب های همنام روی هم باعث میشود قطار بر روی ریل شناور و معلق بماند.(شکل 4)

شکل 4

حرکت رو به جلو این قطارهای بر پایه ی نیروی جلوبرنده ی مغناطیسی روی ریل میباشد.ریل پوشیده شده است از آهنرباهایی که قطبهایشان میتوانند به سرعت تعویض شوند تا بصورت رفت و برگشت قطار را جذب ودفع کنند.هر آهنربا یک متغییر الکتریکی دارند که به آن متصل شده است.این آهنرباهای متغییربا رایانه کنترل میشوند تا سرعت قطار تند یا کند کنند.(شکل 5)

شکل 5

انواع سیستم های مگلو

سیستم حمل و نقل شناور مغناطیسی یا مگلو سیستمی است که وسیله نقلیه توسط نیروی الکترومغناطیسی، معلق و هدایت شده و به جلو رانده می شود. مگلو می تواند به سرعت هواپیماهای جت(500 تا 580 کیلومتر بر ساعت) برسد. با وجود آنکه ایده این سیستم به چند دهه قبل باز می گردد اما محدودیت های اقتصادی و فناوری مانع استفاده و توسعه این سیستم در سطح وسیع شده است و در حال حاضر تنها یک سیستم مگلو در دنیا به طول 30 کیلومتر به صورت تجاری در حال بهره برداری است. فناوری مگلو هم پوشانیی با سیستم ریلی متعارف ندارد و به هیچ عنوان بر خطوط ریلی معمولی منطبق نیست.

به علت عدم وجود تماس فیزیکی بین وسیله نقلیه و مسیر حرکت، نیروی اصطکاک موجود فقط بین وسیله نقلیه و هوا وجود دارد . در نتیجه قطارهای مگلو بالقوه می توانند با مصرف انرژی پایین تر و ایجاد صدای محیطی کمتر و با سرعت بالاتر حرکت کنند . سرعتی که برای قطارهای مگلو در آینده پیش بینی می شود 650 کیلومتر بر ساعت است و در صورت تحقق این امر قطارهای مگلو رقیبی برای هواپیما در مسافتهای تا 1000 کیلومتر می توانند باشند.

از لحاظ فناوری، دو نوع سیستم مگلو سریع السیر و معمولی وجود دارد . سیستم مگلو معمولی که حداکثر سرعت آن 100 کیلومتر در ساعت است در ژاپن و کره به صورت تجاری برای حمل نقل شهری استفاده می شود. از امتیازات بسیار ویژه و مطلوب آن نداشتن هیچگونه صدا هنگام حرکت است.(شکل6)

شکل 6

مگلو سریع السیر حداکثر تا 500 کیلومتر در ساعت حرکت می کند و برعکس سیستم مگلو معمولی در سرعتهای بالا صدای آیرودینامیک[7] شدیدی ایجاد می کند. در حال حاضر سه نوع فناوری مگلو سریع السیر در دنیا وجود دارد که عبارتند از :

- سیستم مگلو بر مبنای شناور الکترو مغناطیسی یا سیستم آلمانی  EMS 

- سیستم مگلو بر مبنای شناور الکترو دینامیکی یا سیستم ژاپنی EDS

- سایر سیستم های مگلو در مراحل آزمایشی و مقیاس کوچک هستند و معروف ترین آنها اینداکتراک[8] است.

در سیستم آلمانی ، سیستم شناوری و جلو برنده واحد است ولی در سایر سیستمها جداگانه دیده می شود. میزان شناوری سیستم آلمانی حدود 1 سانتیمتر ولی در سیستم ژاپنی در حدود 10 سانتیمتر است که لازمه آن ایجاد میدانهای شدید مغناطیسی از طریق آهنرباهای ابررسانا است . علت این مقدارشناوری ایمن بودن در برابر موج های زلزله زیادی است که در ژاپن رخ می دهد.

هرچه طول سفر کمتر باشد نسبت زمانی که مسافران برای رفتن از ایستگاه به مقصد اصلی و یا از مبدأ خود تا ایستگاه صرف می کنند نسبت به طول کل زمان سفر بیشتر می شود. بنابر این هرچند سرعت قطار مگلو در مسیر بین دو ترمینال بسیار بالا است ولی چون زمان دسترسی مسافرین به ترمینالها مقدار ثابتی است در مسیر های کوتاه این زمان در کل زمان سفر نمود یافته و اثر سرعت بالای قطار مگلو را کم رنگ می کند. به عبارت دیگر هرچه طول مسیر مگلو کوتاه تر شود تأثیر سرعت بالای سیستم مگلو بر کل زمان سفر کمتر می شود. بررسیها نشان می دهد حداقل طول مسیر مناسب برای سیستم مگلو حدود250 کیلومتر می باشد. از طرفی برای مسیرهای بیشتر از 800 کیلومتر هواپیما با توجه به سرعت بالا با سیستم

مگلو برابری می نماید. بنابراین می توان گفت در محدوده بین 250 تا 800 کیلومتر سیستم مگلو در صورت مهیا بودن شرایط مناسب از لحاظ زمان سفر تقریباً بی رقیب است.

پروژه های انجام شده در دنیا

بیرمنگام[9] انگلیس 1995

اولین سیستم تجاری مگلو معمولی در دنیا قطاری بود که با این فناوری به صورت خودکار در یک مسیر 600 متری بین ترمینال فرودگاه بین المللی بیرمنگام و ایستگاه راه آهن بیرمنگام در نزدیکی فرودگاه بین سالهای 1984 تا 1995 کار می کرد. ارتفاع شناوری قطارها در این سیستم 15 میلیمتر بود .این سیستم به مدت 11 سال کارکرد و در اواخر عمر به دلیل کهنگی تجهیزات و بروز مشکلاتی که آن را غیر قابل اعتماد ساخته بود با سیستم دیگری جایگزین شد.

قطار مگلو شانگهای

کنسوسیوم ترنسراپید[10] اولین خط عملیاتی مگلو سریع السیر در جهان را در چین ساخته است(شکل7).این خط 30 کیلومتری از جنوب شهر شانگهای شروع و به فرودگاه بین المللی شانگهای منتهی می شود. بالاترین سرعتی که در این مسیر بدست آمده است 501 کیلومتر بر ساعت است. تا قبل از برگزاری نمایشگاه بین المللی 2010 شانگهای طول این مسیر به 160 کیلومتر رسید.

شکل 7

این مسافت توسط این قطارها با حداکثر سرعت 431 کیلومتر بر ساعت و سرعت متوسط 250کیلومتر بر ساعت در 7 دقیقه و 20 ثانیه طی می شود.

خط کیوریو – توبو ژاپن(لینیمو[11])

اولین خط مگلو درون شهری(معمولی)جهان از مارس 2005 در آیچی ژاپن آغاز بکار کرد . طول این مسیر 8.9کیلومتر است و دارای 9 ایستگاه می باشد. حداقل قوس 75 متر و حداکثر شیب آن 6 درصد است. حداکثر سرعت در این خط 100 کیلومتر بر ساعت است. این خط توسط شرکت اچ اس اس تی چوبو[12] ساخته شده است.

مقایسه قطارهای شناور مغناطیسی"مگلو" با قطارهای تندرو برقی

راه آهن تندرو و مگلو با وجود تفاوت عمده آنها در فناوری مورد استفاده، دارای مشترکات قابل توجهی از جمله مسیر اختصاصی ویژه جهت کارآیی حداکثر، ظرفیت بالا، برقی بودن، نیاز به مسیر هوایی و یا هم سطح با حفاظ و بدون تقاطع می باشند. در عین حال سیستم مگلو دارای برتریهای زیر بر راه آهن  تندرو است:

- سرعت حداکثر بالاتر ( 1,5 تا 2 برابر)

- ناوگان سبک تر (باید توجه داشت که در سیستم مگلو بخشی از سیستم جلو برنده در زیر بنا قرار می گیرد)

- سیستم پیشرفته تری در کنترل و ایمنی تردد میباشد(بدون راننده)

- ویژگی ترمز و شتاب گیری بهتر، در نتیجه امکان توقف در تعداد بیشتری ایستگاه را میسر می سازد بدون اینکه زمان سیر متوسط زیاد تحت تاثیر قرار گیرد.

- امکان پیاده سازی قوس ها و شیبهای تندتر که در نواحی کوهستانی، می توان مسیر کوتاه تر و درنتیجه ارزان تری ایجاد کرد (البته با تأثیر منفی زیاد در سرعت متوسط)

- پیش بینی هزینه های پائین تر تعمیر و نگهداری

- قابلیت انعطاف در آرایش قطارها (برای ترافیک کمتر، قطارهای کوتاه تر با ثابت نگهداشتن فاصله زمانی، اعزام می گردد)

- راحتی بیشتر مسافرین در مسیرهای مستقیم

- آثار کمتر زیست محیطی (صدای محیطی کمتر در سرعتهای کمتر)

- ظرفیت بالاتر ( 7728 مسافر در هر جهت در هر ساعت، 38 ٪ بیشتر از راه آهن سریع السیر)

- تقارن در مصرف برق

شکل 9  قطار تندرو برقی

هزینه ساخت سیستم مگلو و مقایسه آن با قطارهای تندرو

با توجه به تفاوت فناوری سیستم مگلو و راه آهن تندرو مقایسه نظیر به نظیر هزینه آنها در دو بخش ناوگان و زیربنا میسر نیست.قسمتی از نیروی کشندگی مگلو توسط آهنرباهای کنار خط تأمین می شود در حالیکه تمام نیروی جلوبرندگی در راه آهن تندرو از داخل ناوگان تأمین می شود. این مسئله ناوگان راه آهن تندرو را نسبت به ناوگان مگلو ارزان تر می سازد. بنابراین می توان گفت بخشی از هزینه های ناوگان مگلو در ز یربنا قرار می گیرد و مقداری مقایسه این دو سیستم را دچار خطا می سازد.

به طور کلی می توان گفت هزینه های ساخت مگلو بسیار بالاست و تقریباً در هیچ حالتی کمتر از راه آهن تندرو نیست. نکته مهم تر اینکه در هر دو حالت سیستم مگلو و راه آهن تندرو، هزینه های ساخت شدیداً وابسته به شرایط مسیر و سایت ساخت خط است و بسته به شرایط می تواند تفاوت زیادی نماید. برای سیستم مگلو با فناوری آلمانی که در چین اجرا شده است یک مسیر 30 کیلومتری با هزینه 1.2میلیارد دلار اجرا شده است یعنی در حدود 40 میلیون دلار در هر کیلومتر هزینه شده است. ژاپنی ها برآورد کرده اند که خط مگلو با فناوری ژاپنی بین توکیو و اوزاکا حدود 69 تا 83 میلیارد دلار یعنی به ازای هر کیلومتر مسیر در حدود 222 تا 267 میلیون دلار هزینه دربر داشته باشد. با این وصف مشاهده می شود هزینه ساخت مگلو بسته به فناوری و مسیر مورد نظر می تواند بسیار بالا باشد.

مشکلات و ابهامات در اجرای سیستم مگلو

سیستم مگلو یک فناوری نوین است که در تعدادی از کشورها از جمله آلمان و ژاپن و آمریکا به کندی در حال توسعه است و سیستم آلمانی در مقیاس بسیار محدودی از سال 2004 در حال استفاده تجاری است که آن هم تا حدودی با دیدگاه ارزیابی سیستم ساخته شده است . از این رو سیستم مگلو به بلوغ نرسیده است و از چندین جنبه از جمله موارد زیر در مورد آن عدم اطمینان و قطعیت وجود دارد:

- هزینه های سرمایه گذاری دراز مدت، بهره برداری و تعمیر و نگهداری فناوری های موجود مگلو با توجه به اینکه عملاً در دراز مدت و در پروژه های متعدد بهره برداری نشده اند.

- مشخصه های کارایی دراز مدت هریک از فناوریهای موجود به عنوان مثال اینکه در شرایط آب وهوایی ایران با توجه به اینکه نسبت به اروپا کاملاً متفاوت است چگونه خواهد بود.

- شانس رفع موانع فناوری که ممکن است هزینه های طول عمر مربوط به نصب، بهره برداری و نگهداری سیستم مگلو را به طور چشمگیر و قابل توجه­ای کاهش می دهد.

- طبعات پیش بینی نشده ایمنی که ممکن است در طول عمر پروژه خود را آشکار سازد. همانطور که در اواخر سال 2006 برای سیستم مگلو آلمان در خط تست با سانحه ای مرگبار روبرو شد. گرچه گفته شد این سانحه ناشی از اشتباه انسانی بوده است.

- عدم امکان استفاده از خطوط ریلی موجود.

- وابستگی فنآوری بالا به شرکتهای محدود موجود.

- نحوه برخورد و استقبال عمومی مردم از سیستم.

حوادث رخ داده در سیستم مگلو و ایمنی این سیستم

از آنجایی که سیستم قطار مغناطیسی عمر چندان طولانی نداشته است و در مقیاس تجاری و سطح گسترده ای مورد استفاده قرار نگرفته است نمی توان در مورد ایمنی آن از لحاظ تجربی اظهار نظر کرد . تئوری کار این سیستم ، ایمنی بالایی را برای آن نشان می دهد. با این وجود سیستم مگلو آلمان که در خط تست آن سیر می نماید تاکنون دچار یک مورد سانحه شده است. از این خط برای سفرهای توریستی و به نمایش گذاشتن فناوری این نوع قطار استفاده می شود. در روز 23 سپتامبر 2006 ، برخورد یک قطار مغناطیسی (مگلو) سریع السیر در این خط که در شمال غربی آلمان قرار دارد با وسیله نقلیه دیگری روی خط حداقل 23 کشته و 10 زخمی به جا گذاشت. در این سانحه واگن های خسارت دیده روی خط که در ارتفاع پنج متر ی از سطح زمین قرار دارد، معلق مانده بودند که این امر باعث اختلال در امر امداد رسانی شد. مأموران امداد با استفاده از نردبان های آتش نشانی و جرثقیل، خود را به واگن های آسیب دیده رساندند.قطار به یک وسیله نقلیه که برای امور تعمیر و نگهداری خط استفاده می شد، برخورد کرد این وسیله دو سرنشین داشت. گرچه علت حادثه به طور رسمی اعلام نشده است ولی گفته می شود علت نقص فنی نبوده است و خطای انسانی باعث بروز آن شده است.

شکل 10

نتیجه گیری

راه آهن به عنوان یکی از اولین پیشگامان صنعت حمل و نقل عمومی و در ابتدا بدون رقیب و وسیله اصلی حمل و نقل بین شهری محسوب می شد. با پیدایش هواپیماهای مسافری در مقیاس تجاری و توسعه اتوبان ها و صنعت اتومبیل این نقش به شدت کاهش یافت. از دهه 60 با توسعه خطوط راه آهن تندرو در ژاپن و فرانسه امید به بازیابی نقش راه آهن در حمل و نقل عمومی قوت گرفت . ویژگیهای منحصر به فرد این نوع سیستم ، استفاده از آن را برای مردم و توسعه آن را توسط دولت ها دلپذیر ساخته است.

در این راستا فناوری جدیدتر قطار مغناطیسی یا مگلو بر مبنای شناور مغناطیسی در رده سیستمهای حمل و نقل زمینی سریع السیر ابداع گردیده است.

با توجه به مطالب گفته شده نتایج زیر گرفته می شود:

1.      نظر به هزینه­های بسیار بالای ساخت، بهره برداری و نگهداری راه آهن تندرو و همچنین سیستم مگلو نسبت به خطوط متعارف (حداقل 10 برابر) توسعه آن در کشورهایی بیشتر توجیه پذیر است که دارای شرایط لازم از جمله چگالی جمعیتی بالا و تقاضای سفر بیشتر،باشند.

2.      کشور ایران از جمله کشورهایی است که به نظر می رسد با توجه به وجود برخی از قطبهای جمعیتی و شرایط خاص کشور از لحاظ امکانات و ضعف در ایمنی حمل و نقل جاده­ای و هوایی، در برخی از مسیرها استفاده از قطار تندرو و یا سیستم مگلو توجیه پذیر باشد. با این حال این کار باید با دقت صورت گرفته و با توجه به شرایط ویژه کشور به طور کامل از نظر فنی و اقتصادی مطالعه شده و با در نظر گرفتن تهدیدها و فرصتها و الزامات خاص احداث این نوع خطوط که به مراقبتهای ویژه­ای نیاز دارد در خصوص امکان احداث این نوع خطوط در ایران و مسیرها و روشهای مناسب احداث آن تصمیم گیری نمود.

3.      با وجود آنکه سیستم مگلو نسبت به راه آهن تندرو دارای مزایای نسبی است ولی با توجه به وجود ابهامات و عدم اطمینان و باور کامل نسبت به آن باید در انتخاب این سیستم دقت زیادی نمود.

سیستم مگلو در مقایسه با راه آهن تندرو برای مسیرهای مشابه با راه های مورد نظر در کشور، به طور قابل ملاحظه ای گران تر است .

مراجع

 [1]گزارش پروژه معرفی و مقایسه راه آهن سریع السیر و قطار مغناطیسی"مگلو"،حسین امین صدرآبادی،مرکز تحقیقات راه آهن،1386.

[2] رویداد هفته شماره نوزدهم.30 شهریور 1390.

[3] Potential Applications of Maglev Railway Technology in China, MAOBaohua, HUANG Rong, JIA Shunping,2008

[4] http://universetoday.com/,2012

[5] http://karkabod.ir/,2012

[6] http://www.mehrdadbagherpour.blogfa.com,2012

[7] http://www.ttic.ir/,2012

[8] http://mht19.blogfa.com/,2012

[9] http://www.maglev.ir/,2012

[10] http://ffden-2.phys.uaf.edu/,2002

---

[1] Solenoid

[2] Lorentz

[3] Diamagnetic

[4] Maglev

[5] Magnetic

[6] levitation

[7] aerodynamic

[8] Inductrack

[9] Birmingham

[10] Transrapid

[11] Linimo

[12] HSST Chubu

فرم خام انعقاد قرارداد آسفالت کاری

 قرارداد زیر فیمابین شرکت                      به نمایندگی                    که در این قرارداد کارفرما نامیده میشود به آدرس                                                                                                تلفن                  و از سوی دیگر آقای                          فرزند                               به شماره شناسنامه                        آدرس                                                                                             تلفن                        با شرایط و مشخصات ذیل امضاء و مبادله گردید .

ماده یک – موضوع قرارداد

تهیه مصالح و اجرای زیر اساس و اساس ( زیرسازی و آسفالت ) پروژه                              بشرح ذیل :

1-1- تهیه مصالح :

الف- تهیه مصالح زیر اساس ( مخلوط )

ب- تهیه مصالح اساس ( بیس )

1-2- اجرای زیر سازی :

الف – بستر طبیعی شامل تسطیح ، آبپاشی و کوبیدن تا تراکم 85 درصد

ب- اجرای لایه زیر اساس شامل تسطیح ، رگلاژ ، آبپاشی و کوبیدن تا تراکم 95 درصد

ج- اجرای لایه اساس شامل تسطیح ، رگلاژ ، آبپاشی و کوبیدن با تراکم 95 درصد به بالا

1-3- اجرای روسازی :

الف – تهیه و اجرای اندود پریمکت با قیر نفوذی MC2

ب- تهیه و اجرای آسفالت به ضخامت 7 سانتی متر شامل 4 سانتیمتر آسفالت بیندر و 3 سانتی متر آسفالت توپکا

ماده دو-مبلغ قرارداد

2-1-مبلغ مورد توافق جهت تهیه مصالح زیر اساس ( مخلوط ) از قرار هر تن                     ریال ناخالص جهت                               متر مربع به ضخامت 35 سانتی متر برآورد شده کلا                      ریال میباشد

2-2-مبلغ مورد توافق جهت تهیه مصالح اساس ( بیس ) از قرار هر تن                             ریال ناخالص جهت                متر مربع به ضخامت 15 سانتیمتر برآورد شده کلا                        ریال می باشد .

2-3- جهت بستر طبیعی از قرار هر متر مربع                 ریال به صورت ناخالص جهت           متر مربع برآورد شده کلا به مبلغ                 ریال میباشد .

2-4- اجرای لایه زیر اساس از قرار هر متر مربع               ریال بصورت ناخالص جهت             متر مربع برآورد شده کلا به مبلغ               ریال میباشد .

2-5- اجرای لایه اساس از قرار هر متر مربع                  ریال بصورت ناخالص جهت                متر مربع بر
آورد شده کلا به مبلغ                 ریال میباشد .

 2-6- تهیه و اجرای اندود پریمکت با قیر نفوذی از قرار هر تن                  ریال ناخالص و برآورد کلی                  کیلوگرم         ریال می باشد .

2-7- تهیه و اجرای آسفالت از قرار هر سانتی متر ضخامت ( 1*سانتیمتر  1* متر  1*متر  )              ریال برآورد شده جهت          مترمربع به مبلغ           ریال بطور ناخالص .

ماده سه – نحوه پرداخت

جمع کل قرارداد           ریال می باشد . پیمانکار می تواند در سه مرحله صورت وضعیت موقت تهیه نموده و نهایتا پس از اتمام کار صورت وضعیت قطعی را ارائه نماید .

پیمانکار موظف است جهت کارهای انجام شده هر 15 روز یکبار طبق جداول و یا مبلغ تعیین شده در این قرارداد صورت وضعیت تهیه نماید و تحویل مسئولین مربوطه دهد و پس از رسیدگی توسط کارفرما و حداکثر ظرف مدت 20 روز پس از تسلیم صورت وضعیت ، مبلغ تائید شده قابل پرداخت می باشد .

ماده چهار- اسناد و مدارک تسلیمی به پیمانکار

4-1- قرارداد حاضر

4-2- نقشه های اجرایی و دفترچه جزئیات

4-3-کلیه دستورکارهایی که در حین اجرای کار توسط کارفرما یا دستگاه نظارت ابلاغ میگردد.

ماده پنج-مشخصات فنی

5-1- تهیه و اجرای اندود قیری پریمکت ( اندود نفوذی زیر آسفالت ) در محوطه سازی ها به ازاء هر متر مربع 5/1 کیلوگرم قیر استفاده شود.

5-2-قیر قابل مصرف 70-60 می باشد .

5-3- اجرای اندود قیر پریمکت روی سطوح خیس و یا حین بارندگی اکیدا ممنوع است .

5-4- حداقل زمان لازم برای نفوذ اندود پریمکت 24 ساعت می باشد .

5-5-از تردد وسایل نقلیه سنگین و یا حمل بارهای ثقیل بر روی اندود پریمکت خودداری شود.

5-6-اجرای اندود قیری ( تک کت ) بر روی لایه اول آسفالت بازاء هر متر مربع نیم کیلوگرم می باشد .

 5- 7- نوع قیر مصرفی در تک کت قیر آنیونیک  ss-i و ss-ih و یا کاتیونیک css-I و css-ih می باشد.

 5-8- درجه حرارت پخش قیر تک کت بین 25 تا 55 درجه سانتیگراد می باشد .

5-9- جهت اجرای آسفالت قشر زیرین محوطه ( بیندر ) از آسفالت با دانه بندی مصالح صفر تا 19 میلی متر به ضخامت 4 سانتی متر ( پس از کوبیدگی ) استفاده شود .

5-10- جهت ایجاد سطح نسبتا نرم قشر رویه آسفالت محوطه از توپکا با مصالح دانه بندی شده صفر تا 12.5 میلیمتر به ضخامت 3 سانتی متر ( پس از کوبیدگی ) استفاده شود .

5-11- اجرای آسفالت بیندرو توپکا در سطوح خیس و بارانی اکیدا ممنوع بوده و حداقل درجه حرارت آسفالت در زمان اجرا 130 تا 135 درجه سانتیگراد باشد .

5-12-پس از اجرای آسفالت محوطه کوبیدگی با غلطک حداقل 8 تنی الزامی است .

5-13 –ریختن پودر سنگ و غلطک مجدد در پایان کار ( برای پوشاندن حفره های زیر سطح آسفالت  ) الزامی است .

ماده شش – مدت انجام کار

مدت انجام کار در این قرارداد           روز کاری بوده و تاریخ شروع قرارداد                و تاریخ خاتمه قرارداد      می باشد ضمنا چنانچه پیمانکار بدون مجوز تمدید تاریخ قرارداد از سوی کارفرما مبادرت به تاخیر اجراء کار نماید برای هر روز تاخیر پس از اتمام تاریخ قرارداد روزانه              ریال به عنوان جریمه تاخیر از مطالبات پیمانکار کسر میگردد .

تبصره – هرگاه کارفرما بنحوی موجب تاخیر در عملیات اجرایی شود با تائید سرپرست کارگاه بهمان نسبت به مدت اجرای قرارداد افزوده خواهد شد .

ماده هفت – نگهداری از کارهای انجام شده

کارهای انجام شده و همچنین مصالحی که در صورت وضعیت منظور می شود اعم از آنچه که در کارگاه و یا در خارج از آن در انبارها و غیره باشد متعلق به کارفرما بوده و پیمانکار موظف است آنها را بصورت مطلوب نگهداری نماید و در صورت فقدان خسارت وارده را جبران نماید .

ماده هشت – تعهدات پیمانکار

8-1- پیمانکار از محل کاربازدید و از کم و کیف آن کاملا مطلع می باشد و کلیه نقشه ها و مشخصات فنی مربوط به اجرای کار را رویت نموده و بدیهی است مواردی که در نقشه ها مشخص نگردیده ، دستور کارهای دستگاه نظارت ملاک عمل خواهد بود و هزینه اینگونه موارد جزء قرارداد منظور خواهد شد .

8-2- پیمانکار می بایستی در تمام مراحل کار در کارگاه حاضر بوده و در غیاب خود نماینده تام الاختیار ذیصلاح با اطلاعات فنی مورد نیاز که مورد تایید کارفرما نیز باشد حضور داشته باشد .

8-3- پیمانکار جهت اجرای حسن انجام تعهدات خود مبلغ                      ریال بصورت چک تضمین شده بانکی در قبال اخذ رسید تحویل کارفرما می نماید .چک مذکور پس از اتمام کار با تقاضای پیمانکار مسترد میگردد.

8-4- چنانچه پیمانکار نسبت به شروع کار در موعد مقرر اقدام ننماید ، سپرده پیمانکار به نفع کارفرما ضبط قرارداد فیمابین بدون نیاز به هیچگونه تشریفات لغو شده تلقی میگردد .

8-5- چنانچه پیمانکار پس از شروع کار بهر علت کار را متوقف نماید کارفرما میتواند بدون نیاز به تامین دلیل از دستگاههای قضایی و مراجع ذیصلاح نسبت به تنظیم صورتجلسه کارکرد که به تائید دستگاه نظارت رسیده اقدام و یک نسخه از آن را تحویل پیمانکار نماید.

8-6- پیمانکار متعهد به رعایت دقیق برنامه زمانبندی اجراء عملیات می باشد و در صورت هر گونه تاخیر که ناشی از کار پیمانکار باشد کلیه خسارات وارده متوجه وی خواهد بود .

8-7- پیمانکار حق واگذاری کار را به غیر ندارد و در صورت اثبات چنین سندی ؛ کارفرما حق هرگونه اقدام را به هر شکل و بصورت تام الاختیار خواهد داشت .

8-8- پیمانکار در حفظ و حراست اموال شرکت ، ابزار ، ماشین آلات ، مصالح و قطعات مسئول است و کارفرما در هر مقطعی می تواند آمارگیری و بررسی از ابزار و وسائل و..... نموده در صورت وجود کمی و کاستی پیمانکار مسئول پاسخگویی و جبران است .

8-9- پیمانکار مسئولیت کامل ناشی از منع قانونی کارکردن افراد مشمول نظام وظیفه و اتباع بیگانه خارجی (افغانی) یا افرادی را که به نحوی از حق کارکردن محروم هستند را دارد و کارفرما فرض را بر این قرارداده که افراد پیمانکار هیچ نوع منع قانونی برای کارکردن ندارد.

8-10- پیمانکار ملزم میگردد هرگاه عدم صلاحیت اخلاقی و یا فنی یک یا چند تن از پرسنل وی بنا به تشخیص مسئولین کارگاه محرز گردد . حداکثر ظرف 48 ساعت از اعلام مسئولین کارکنان مذکور را تسویه حساب و تعویض و بجای آنها افراد مورد تائید را بکار گمارد .

8-11-در صورت وقوع حادثه برای پرسنل پیمانکار ، پیمانکار مسئولیت تهیه ، تکمیل و امضاء فرم گزارشات حادثه به وزارت کار و همچنین کلیه جنبه های مالی و حقوقی آن را به عهده خواهد داشت .

8-12-پیمانکار مسئولیت کامل ایمنی پرسنل خود را بعهده داشته و متعهد خواهد بود که پرسنل خود را ملزم به استفاده از لوازم و وسائل استحفاظی نماید تا پرسنل دچار حادثه ناشی از کار نگردند . ضمنا رعایت مبحث 12 مقررات ملی ساختمان نیز اجباری می باشد .

8-13-پیمانکار تعهد می نماید که کارهای موضوع قرارداد را برابر نقشه و مشخصات داده شده مطابق برنامه پیشرفت کار و دستورات کارفرما با تایید دستگاه نظارت به نحو احسن انجام و از افراد کار آزموده و با تجربه در کار استفاده نماید .

8-14-  پیمانکار مسئولیت کلیه حوادث ناشی از کار را به عهذه گرفته و در مورد خسارات وارده به سایرین و افراد ثالث نیز پاسخگو خواهد بود .

8-15- پیمانکار موظف است جهت اجرای آسفالت از دستگاه فینیشر ( پخش آسفالت ) استفاده کند .

ماده نه –موارد فسخ قرارداد

9-1- انتقال قرارداد یا واگذاری عملیات به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر از طرف پیمانکار

9-2- عدم اجراء تمام یا قسمتی از موارد قرارداد در موعد پیش بینی شده

9-3- تاخیر در شروع بکار بیش از             روز از تاریخ ابلاغ قرارداد

9-4- تاخیر در اجرای کار بطوریکه دلالت بر عدم صلاحیت مالی و فنی و یا سوء نیت پیمانکار بنماید .

9-5-غیبت بدون اجازه پیمانکار و یا تعطیل کردن کار بدون کسب اجازه کتبی از کارفرما

ماده ده - متفرقه

10-1- موارد اضطراری از قبیل جنگ ، زلزله ، عدم وجود مواد اولیه و امثالهم برای طرفین قرارداد محفوظ است .

10-2- در صورت بروز هر گونه اختلاف بین طرفین این قرارداد موضوع از طریق حکمیت حل و فصل میگردد و آخرین حکم مرضی الطرفین در این قرارداد مراجع ذیصلاح قانونی می باشد .

10-3- موارد پیش بینی نشده در این قرارداد با توافق طرفین خواهد بود .

ماده یازده – تضمین حسن انجام کار

کارفرما مجاز است که هنگام پرداخت صورت وضعیتهای پیمانکار مبلغ 10 درصد بعنوان حسن انجام کار کسر و پس از اتمام دوره تضمین در صورت تائید دستگاه نظارت به پیمانکار مسترد دارد.

تبصره – هرگاه قبل از پایان یافتن موضوع قرارداد مفاد قرارداد فسخ گردد در صورت وضعیت قطعی پیمانکار بر اساس نرخهای تعیین شده در قرارداد رسیدگی و پس از تائید و کسر 10 درصد از مبلغ کار انجام شده پرداخت ومی گردد . بدیهی است 10 درصد کسر گردیده بعنوان جبران ضرر و زیان بطور قطعی نزد کارفرما باقی خواهد ماند .

ماده دوازده

این قرارداد در 12 ماده و چهار نسخه و دو تبصره تهیه شده و هر نسخه حکم واحد را دارا میباشد .

کارفرما                                                                                                              پیمانکار

برگرفته از کتاب:

-قراردادهای عمرانی-علیرضا پوراسد                                                           

آسانسور

آسانسور:

تعایف

آسانسور: وسیله ای است متشکل از کابین و معمولا وزنه تعادل و اجزا دیگر که با روش های مختلفی مسافر یا بار یا هر دو را در مسیر بین طبقات ساختمان جابجا می کند.

آسانسور کششی: آسانسوری است که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کشش،به هنگام چرخش آن توسط سیستم محرکه انجام می شود.

آسانسور هیدرولیکی: در این نوع آسانسور عامل حرکت کابین،سیلندر و پیستون هیدرولیکی است و ممکن است وزنه تعادل نیز داشته باشد و معمولا برای ارتفاعات کم و سرعت های کم کاربرد دارد.

بالاسری: فاصله قائم بین کف بالاترین توقف تا زیر سقف چاه آسانسور را بالاسری گویند.این فاصله برای جلوگیری از برخورد تعمیرکاران یا اجزای فوقانی کابین با سقف چاه پیش بینی می شود و اندازه آن متناسب با نوع و سرعت آسانسور از جداول استاندارد بدست می آید.

تابلو کنترل آسانسور: مجموعه ای است شامل مدارهای فرمان و قدرت که وظیفه کنترل حرکت کابین و پاسخگوئی به احضار را به عهده دارد.قسمت فرمان در انواع قدیمی از رله های متعدد و در انواع جدید عموما از ریزپردازنده ها و سایر قطعات الکترونیکی ساخته می شود.

تراز طبقه شدن: منظور هم تراز شدن کف کابین با کف تمام شده طبقه در محل ورودی به آسانسور است.

سیستم اضافه بار: در برخی آسانسورها برای جلوگیری از اضافه بار حسگری را به شیوه های مختلف تعبیه می کنند تا هنگام سوار شدن مسافر یا گذاشتن بار بیش از ظرفیت پیش بینی شده در کابین،ضمن اعلام خبر از حرکت آسانسور تا تخلیه بار اضافی جلوگیری شود.

سیستم ترمز ایمنی: سیستم مکانیکی که ترجیحا در قسمت زیرین یا بالای چهار چوب(یوک) کابین یا وزنه تعادل قرار می گیرد و در مواقع اضطراری با افزایش غیر عادی سرعت،فعال شده و سبب توقف کابین یا وزنه تعادل به وسیله قفل شدن کابین یا وزنه تعادل به ریلها می شود،ترمز های ایمنی به سه دسته تقسیم می شوند:

_ آنی یا لحظه ای برای سرعت های تا 63/0 متر بر ثانیه

_ آنی با ضربه گیر برای سرعت های تا 1 متر بر ثانیه

_ تدریجی برای سرعت های بیشتر یا مساوی 1 متر بر ثانیه

چاه: فضائی است که ریل و برخی تجهیزات آسانسور در آن نصب می شوند و کابین و وزنه تعادل در این مکان حرکت می نمایند،معمولا با دیوارها،درهای طبقات و درها و دریچه های اضطراری محصور می گردد،در آسانسورهای نما باز قسمتی از دیوارها ممکن است محصور نباشد.

چاهک: فاصله قائم بین پائین ترین توقف تا کف چاه آسانسور را چاهک می گویند،این اندازه مانند بالاسری از اهمیت زیادی برخوردار است و از جدول استاندارد،متناسب با نوع و سرعت آسانسور انتخاب می شود.

درهای طبقات: درهائی هستند که در محل ورودی طبقات به کابین قرار می گیرند،درهای طبقات انواع مختلفی دارند مانند درهای تلسکوپی،درهای سانترال،درهای آکاردئونی،درهای لولائی و .........

انتخاب نوع و اندازه بازشوی درهای طبقات متناسب با نوع کاربری و مطابق با استانداردهای مربوطه صورت می گیرد.

در کابین: دری است که در ورودی کابین قرار گرفته و معمولا به طور خودکار باز و بسته می شود. سیستم محرکه باز و بسته کردن درهای خودکار طبقات معمولا روی در کابین وجود دارد و هنگامیکه در طبقه مورد نظر توقف می کند همزمان با باز شدن یا بسته شدن در کابین،در خودکار طبقه نیز باز یا بسته می شود.

ریل های راهنما: اجزای فلزی با مقطع T هستند که برای هدایت کابین یا وزنه تعادل به کار می روند.

زنجیر جبران(سیم بکسل جبران): در ساختمان های مرتفع وقتیکه کابین در بالا و یا پائین ترین طبقه قرار می گیرد مجموع وزن سیم بکسل ها که مقدار قابل ملاحظه ای است به یک سمت فلکه کشش منتقل می شود و مشکلاتی مانند سرخوردن روی فلکه کشش،گرم کردن موتور،مصرف انرژی زیاد را به وجود می آورد.برای جلوگیری از این موارد،سیم بکسل یا زنجیری،هم وزن سیم بکسل ها،از تیر پائین یوک کابین به تیر پائین وزنه تعادل متصل می شودکه اضافه وزن به وجود آمده به وسیله سیم بکسل ها را جبران می نماید و به آن زنجیر یا سیم بکسل جبران می گویند.

سرعت نامی: حداکثر سرعت کابین هنگام حرکت عادی را سرعت نامی می گویند.

سیستم های فرآخوانی آسانسور: نحوه پاسخ به احضار مسافرین در آسانسور با توجه به نوع کاربری ساختمان می تواند متفاوت باشد و انتخاب صحیح سیستم کنترل اهمیت زیادی دارد.

انواع مرسوم سیستم های فراخوانی به شرح زیر می باشد:

1- ساده: در این نوع،آسانسور به اولین احضار پاسخ داده و تا انجام این فرمان،احضار بعدی بی تاثیر است.این سیستم که ساده ترین است برای مکان های کم ترافیک،آسانسورهای باربر و بیماربر با تعداد طبقات کم مناسب است.دگمه احضار در طبقات تکی است.

2- جمع کن رو به پائین: در این نوع،آسانسور در حین حرکت از بالا به پائین به کلیه احضارها پاسخ می دهد و برای ساختمانهای مسکونی و پر جمعیت و ساختمان های اداری که در طبقات آن شرکت های مستقل از هم قرار دارند و کم ترافیک هستند مناسب می باشد،دگمه احضار در طبقات تکی است.

3- جمع کن رو به بالا: شبیه جمع کن رو به پائین است به احضارهای از پائین به بالا پاسخ می دهد و برای ساختمانهای کم ترافیک که طبقه اصلی در بالا و سایر طبقات در پائین است مناسب می باشد،دگمه احضار در طبقات تکی است.

4- جمع کن انتخابی: در این نوع،آسانسور به احضارهای در جهت حرکت کابین پاسخ داده و در نتیجه از توقف های غیر ضروری در پاسخ به احضارهائی که خلاف جهت حرکت کابین است جلوگیری به عمل می آید.در هر طبقه دو دگمه با علامت بالا و پائین وجود دارد.این نوع کنترل برای ساختمان های اداری پر ترافیک توصیه می شود.

5- فراخوانی گروهی: اگر کنترل به صورت دوتائی،سه تائی یابیشتر باشد دو،سه یا چند آسانسور با یک فرمان کنترل شده و نزدیکترین کابین هم جهت به احضار پاسخ می دهد.در این سیستم زمان انتظار مسافرین حداقل خواهد بود و برای برج های مرتفع،هتل ها و موسسات بزرگ که از چند دستگاه آسانسور نزدیک به هم استفاده می نمایندمناسب می باشد.

سطح کابین مفید: سطح مفیدی است که برای ایستادن مسافر و یا گذاشتن بار به کار گرفته می شود و مقدار آن متناسب با ظرفیت بار یا مسافر محاسبه می شود.

شیر اطمینان: شیر هیدرولیکی است که هنگام سقوط یا افزایش ناگهانی سرعت در آسانسورهای هیدرولیک به کار می رود و هنگام افزایش جریان روغن بیش از حد مجاز،بسته شده و از سقوط یا افزایش سرعت کابین جلوگیری می نماید.

ضربه گیر: وسیله ای ارتجاعی است که برای جلوگیری از اصابت کنترل نشده کابین و یا وزنه تعادل به کف چاهک به کار می رود و طوری طراحی و انتخاب می شود که قسمتی از انرژی جنبشی کابین را مستهلک کند.ضربه گیر لاستیکی تا سرعت 1 متر بر ثانیه،ضربه گیر فنر حلقوی تا سرعت 6/1 متر بر ثانیه و ضربه گیر هیدرولیک برای هر سرعتی قابل استفاده است.باید توجه داشت که ضربه گیر برای متوقف کردن کابین در سقوط آزاد طراحی نشده است.

طبقه اصلی ورودی: منظور طبقه ای است که ورودی افراد پیاده به ساختمان از آن طریق انجام  می شود و معمولا هم تراز خیابان است.چنانچه در ساختمانی دسترسی های اصلی مختلفی به یک آسانسور وجود داشته باشدپائین ترین آنها طبقه اصلی محسوب می شود.

طول میر حرکت: ارتفاع بین کف طبقه اصلی ورودی تا کف بالاترین طبقه توقف آسانسور،طول مسیر حرکت آسانسور نامیده می شود.

کابین: جزئی از آسانسور است که مسافر،بار یا هر دو را در خود جای می دهد.کابین دارای کف برای ایستادن،دیواره هائی برای حفاظت مسافرین یا بار،سقف و معمولا دارای درب می باشد.

کابین دو درب: کابینی است که دو درب دارد،در صورتیکه این دو درب در دو ضلع روبرو باشند «کابین دو درب روبرو » و در صورتیکه در دو ضلع مجاور باشند « کابین دو درب مجاور» نامیده می شود.

کنترل کننده مکانیکی سرعت: وسیله ای مکانیکی است که از طریق سیم بکسل یا زنجیر به سیستم ترمز ایمنی کابین یا وزنه تعادل وصل است تا در موقع افزایش سرعت از حد تعیین شده قفل کرده و ضمن فرمان قطع برق آسانسور،سیستم ترمز ایمنی را فعال کند.

موتور خانه: فضائی است که موتور گیربکس یا سیستم رانش آسانسور و تابلوی کنترل و غیره را در خود جای می دهد و ابعاد آن به ازای ظرفیت های مختلف در جداول استاندارد قید شده است.

نگهدارنده ریل ها: رابطی است که ریل ها را به سازه و دیواره چاه آسانسور متصل می کند،و برای اتصال آن از بست مخصوص و پیچ و مهره استفاده می شود.

وزنه تعادل: وزنه یا ترکیبی از وزنه ها است که برای متعادل کردن وزن کابین و بخشی از ظرفیت آسانسور به کار میرود.

یوک کابین: قاب نگهدارنده ای است که کف کابین،ترمزهای ایمنی،کفشک ها و سیم بکسل ها به آن متصل می شود.

فرم خام قرارداد آسانسور

این قرارداد فیمابین شرکت                   به نمایندگی                 به نشانی

تلفن                      که در این قرارداد کارفرما نامیده می شود از یکطرف و شرکت                      به نمایندگی                  به نشانی                                                                      تلفن                 که در این قرارداد به اختصار پیمانکار نامیده می شود ، از سوی دیگر منعقد می گردد .

ماده یک – موضوع قرارداد

طراحی و خرید دو دستگاه آسانسور کامل با مشخصات فنی پیوست کاملا وارداتی ساخت شرکت                همراه با نصب و راه اندازی در محل کارگاه طبق مشخصات فنی ذکر شده در قرارداد .

ماده دو- اسناد و مدارک قرارداد

2-1- قرارداد حاضر

2-2- نقشه و مشخصات فنی

2-3- کلیه دستورکارهائی که در حین اجرا توسط کارفرما ابلاغ می گردد .

2-4- مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان که بدون ضمیمه نمودن جز اسناد قرارداد می باشد .

ماده سه – مبلغ قرارداد

کل مبلغ قرارداد ، عبارتست از                       ریال که پس از کسر 5 درصد بابت مالیات قابل پرداخت می باشد که از مبلغ کل قرارداد                             ریال جهت طراحی محاسباتی و فروش و حمل و تحویل کلیه تجهیزات و لوازم مربوط به دو دستگاه آسانسور به همراه کلیه عوارض و مالیات های کالای وارداتی به صورت تحویل کامل در کارگاه          

مبلغ                    ریال جهت نصب کلیه درب ها و کابین و دیگر لوازم مربوط بطور کامل و راه اندازی دستگاهها همراه با اخذ تایید آسانسور از شرکت بازرسی آسانسور ایران در نظر گرفته شده است .

ماده چهار – نحوه پرداخت

با توجه به توافقات و زمان بندی تحویل آسانسور نحوه پرداخت بشرح ذیل خواهد بود .

4-1- مبلغ                   ریال به تاریخ               طی چک شماره               بانک                   بابت تحویل کلیه دربهای طبقات ، درایو ( نیروی محرکه ) و دستگاههای مربوط به ایمنی و تراول ها و غیره که پس از اخذ تایید از پروژه مبنی بر حضور موارد فوق در پروژه قابل دریافت خواهد بود .

4-2- مبلغ                    مورخ                 طی چک شماره                     بانک

4-3- مبلغ                    مورخ                 طی چک شماره                     بانک  

ماده پنج – مدت قرارداد

با توجه به اینکه پیمانکار اذعان می نماید از محیط کارگاه بازدید بعمل آمده و مسایل اجرائی در کارگاه همراه با خردید وسائل وارداتی تجهیزات را در نظر گرفته و با این شرایط جهت خرید ، حمل ، تحویل ، نصب و راه اندازی کل آسانسورها از تاریخ عقد قرارداد به مدت                   ماه قرارداد را بطور کامل تا راه اندازی اولیه انجام داده و پیمانکار حداکثر در مدت                    ماه بعد ازآن همراه با استاندارد آسانسورها جهت تحویل موقت درخواست کتبی نماید .

ماده شش- زمان بندی انجام کار  

6-1- مورخ                         تحویل کلیه درب ها و ریل ها به همراه درایو و متعلقات ( تراول )

6-2- مورخ                         نصب کلیه درب ها و ریل ها

6-3- مورخ                         تحویل کابین و تابلو و کلیه قطعات کسری جهت نصب و راه اندازی

6-4- مورخ                         نصب کلیه قطعات و راه اندازی کامل جهت اخذ تایید استاندارد

تبصره – طبق توافقات بعمل آمده و برنامه زمان بندی ، پیمانکار پس از عقد قراداد می بایست سریعا نسبت به باز کردن اعتبار بانکی جهت خرید اقلام اقدام و در تاریخ های فوق نسبت به تحویل ملزومات اقدام نماید .

ماده هفت – دوره تضمین قرارداد

7-1- پیمانکار ، کل مجموعه خریداری شده را بعد از تاریخ صورتجلسه تحویل نهائی به مدت 24 ماه گارانتی نموده و موظف است هرگونه اشکال در سیستم یا خرابی در قطعات آن را در کمترین زمان جبران نماید .

7-2- پیمانکار 2 فقره چک وجه الضمان بانک مورد تایید کارفرما را بابت وجه الضمان تحویل اجناس خریداری شده به پروژه هر یک به مبلغ                     ریال طی اخذ رسید به کارفرما در هنگام عقد قرارداد تحویل داده که بدیهی است پس از تحویل اجناس به پروژه طی یک صورتجلسه ، کلیه چک های .جه الضمان تحویلی به ایشان مسترد می گردد .

7-3- یک فقره چک بانک                   به مبلغ                     ریال به عنوان حسن انجام کار در هنگام عقد قرارداد توسط پیمانکار بابت تضمین حسن انجام کار و نصب تحویل نهایی به کارفرما تحویل و پس از اخذ گواهی تایید از طرف اداره استاندارد به ایشان مسترد خواهد شد.

ماده هشت – تعهدات کارفرما

8-1- کلیه کارهای مرتبط با ساخت سازه ، آهن کشی ، آماده سازی چاهک ها

8-2- کلیه کارهای مرتبط با عملیات ساختمانی از جمله دورچینی دربهای طبقه و ایجاد حفره های لازم در سنگ نما برای نصب شستی های طبقه و نشان دهنده های سردرب و همچنین ساخت فونداسیون های کف چاهک و کف موتورخانه آسانسور

8-3- تهیه و نصب چراغهای تونلی تامین کننده روشنایی داخل چاهک آسانسور وکلیدهای روشنایی مربوطه در موتورخانه آسانسور طبقه زیرزمین و همچنین پریز برق در کف چاهک آسانسور طبقه زیر زمین و همچنین پریز برق در کف چاهکهای آسانسورها

8-4-  تهیه و نصب تابلو برق فاز شبکه در موتورخانه های آسانسور

8-5- تهیه و نصب دریچه های فرار در موتورخانه

8-6- تهیه و نصب هواکش موتورخانه آسانسور

8-7- تهیه و نصب ریل و قلاب سقف موتورخانه آسانسور

8-8- تهیه و نصب پریزها و روشنایی موتورخانه آسانسور

8-9- تخصیص و تحویل انبار دارای قفل و روشنایی به پیمانکار به منظور نگهداری لوازم و قطعات آسانسور در مدت اجرای قرارداد

8-10- پرداخت به پیمانکار طبق شرایط ماده چهار

ماده نه – مشخصات فنی دستگاهها

 -  درب طبقه : سانترال دولته به عرض             به ارتفاع              مدل              دارای کنترل سرعت VVVF

-  درب کابین : سانترال ( باز شو از وسط ) ، دولته ، به عرض              به ارتفاع                مدل          دارای کنترل سرعت VVVF

- درب کابین : مدل         و یا به انتخاب کارفرما ( کارفرما می بایست از کلیه مراحل طراحی و ساخت کابین ها مطلع بوده و با نظر وی کابین ساخته شود )

- طول مسیر : حدودا 60 متر ( طول مسیر حرکت و چاهک مربوطه به رویت پیمانکار رسیده و مورد تایید ایشان بوده است )

- ارتفاع تمام شده داخل کابین 40/2 می باشد که با توجه به طرح انتخابی این اندازه بایستی در طراحی و نصب لحاظ گردد .

-  استفاده از 10 عدد LCD یا نمایشگر در طبقات داخل کابینها و با رنگ آبی سایز " 9 یا بالاتر

 -  سیستم ارتباط داخلی جهت برقراری تماس بین مسافرین و متصدی ساختمان در مواقع ضروری

- طرح نهایی شاسی طبقات بایستی با تایید نظر کارفرما انتخاب و جهت نصب آن اقدام گردد .

     - ایمنی ها : همگی در تطابق کامل با استاندارد EN81 گواهی شده توسط TUV آلمان

-کلیه تجهیزات سازگار و مورد تایید سازمان استاندارد آسانسور در ایران خواهد بود .

  - دربهای کابین مجهز به سیستم پرده نور جهت کنترل باز و بسته شدن

- در تابلوی فرمان ورودی جهت سنسور زلزله و سیستم هوشمند تعبیه می گردد .

- نصب سنسور زلزله توسط پیمانکار ولی خرید آن توسط کارفرما انجام می گیرد .

- سیستم نمایشگر در داخل هر طبقه از نوع دات ماتریکس با رنگ آبی می باشد .

- نوع آسانسور : کششی از گروه وتیور با تمام تجهیزات و لوازم .

- سیستم صوتی جهت پخش در داخل کابین (Surround System)

- نوع سیم بکسل – مدل گاورنرها کاملا وارداتی از کشور آلمان 

- زنگ خبر رسیدن به طبقات ( طبق اصول استاندارد ) .

- کلیه قطعات و نصب طبق استاندارد  EN81 باید باشد .

- کلیه ریل ها از نوع               ساخت               می باشد .

- کلیه ترمزها و پاراشوت ها ساخت                    می باشد .

- تراول از نوع دت وایلر سوئیس                       می باشد .

-کلیه کفشک ها از نوع                    ساخت      می باشد .

- کلیه کابینها شامل سیستم Over Load می باشد.

- وزنه تعادلی از نوع چدنی می باشد .

- نوع کاربری : مسافر بر

- ظرفیت هر دستگاه :             نفره

- سرعت :                           متر بر ثانیه

- تعداد توقف:                       ایستگاه

- تعداد درب :                       برای هر دستگاه

- تعداد درب کابین :               برای هر دستگاه

 - روش احضار : Duplex/Down-Collective

- تابلو فرمان : مدل 

- درایو : مدل

  - اندازه چاه : 260* 410 سانتیمتر

- Cop&Lop: مدل

ماده ده – تعهدات پیمانکار

10-1- پیمانکار تعهد می نماید بدون وقفه و تعطیلی از روز انعقاد قرارداد عملیات موضوع قرارداد را شروع نماید و تعداد کارگران و استاد کاران باید طوری باشد که در تحویل به موقع کار تعویق حاصل نگردد ، در این مورد کارفرما حق خواهد داشت افزایش تعداد کارگران و استادکاران را از پیمانکار بخواهد .

10-2- پیمانکار تعهد می نماید استاد کاران و کارگران خبره در رابطه با موضوع قرارداد را بکار گمارده و شخصا خود هدایت آنها را به عهده گیرد و دستمزد و حقوق کامل ایشان را به موقع پرداخت نماید .

10-3- مسئولیت اخلاقی و حفظ موازین شرعی کلیه پرسنل پیمانکار به عهده ایشان بوده و کارفرما می تواند در صورت مشاهده موارد ، این موضوع را به پیمانکار گزارش دهد و ایشان می بایست نفرات خاطی را از کارگاه اخراج نماید .

10-4- پیمانکار موظف است پس از دریافت پیش پرداخت در حداقل زمان نسبت به نهایی کردن پروفرمها و ثبت سفارش های کالای موضوع قرارداد اقدام لازم انجام دهد .

10-5-پیمانکار موظف است آسانسور موضوع قرارداد را پس از ترخیص از گمرک جهت حمل از گمرک تا محل کارگاه تحت پوشش بیمه حمل قرار دهد .

10-6-پیمانکار موظف است قبل از اتمام مراحل اداری ترخیص ، مراتب را به اطلاع کارفرما رسانده و هماهنگی لازم برای محل تخلیه اجناس درکارگاه و همچنین حضور عوامل تحویل گیرنده را بنماید .

10-7- پیمانکار موظف است حداقل یک نسخه از کلیه اسناد دریافتی از شرکت سازنده را در اختیار پروژه قرار دهد .

10-8- پیمانکار موظف است نمونه های مختلف کابین ، شاستی و کلیه لوازمات تزئینی را که شرکت سازنده عرضه می نماید ، به خریدار معرفی و پس از تایید از طرف پروژه نسبت به سفارش طبق درخواست اقدام نماید .

10-9- کلیه عملیات آهنکشی ها چاهکها جهت نصب توسط پیمانکار کنترل و نظارت می گردد و ایشان موظف به تحویل گرفتن کل اسکلت از مجری سازنده طبق استانداردهای موجود و نقشه های اجرائی می باشد . (همچنین ایشان می توانند کسانی را که در این مورد مهارت فنی دارند جهت اجرا به کارفرما پیشنهاد داده تا ایشان انتخاب نمایند ) .

10-10- پیمانکار بایستی هنگام تکمیل کابین و ساخت و قبل از حمل با هماهنگی با کارفرما شرایطی را جهت بازدید کارفرما و نماینده ایشان مهیا تا کارفرما بتواند هنگام ساخت و مونتاژ از کلیه اقلام ، بازدید حین ساخت داشته باشند .

10-11-  پیمانکار متعهد است از زمان شروع عملیات نصب بر طبق زمانبندی اعلام شده کار را به پایان برساند و دستگاههای مورد قرارداد را در شرایط کاملا مناسب مطابق با ضوابط استاندارد تحویل و نصب و راه اندازی نماید .

10-12- پیمانکار موظف است پس از گشایش اعتبار اسنادی در بانک کارگزار مراتب را به طور کتبی به اطلاع خریدار برساند .

10- 13- رعایت کامل مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان از جانب پیمانکار الزامی است .

10-14- پیمانکار تعهد می نماید که کلیه مشکلات احتمالی و سختی کار و مشخصات فنی و نقشه های اجرائی را ملاحظه و سپس نسبت به امضای این قرارداد اقدام می نماید.

10-15- پیمانکار تعهد می نماید که کلیه عملیات موضوع قرارداد را با رعایت اصول فنی و ایمنی کامل و حفظ جان کارگران خود در نهایت دقت انجام داده و به اتمام برساند . ضمنا رعایت مبحث 12 مقررات ملی ساختمان نیز الزامی می باشد .

ماده یازده – تحویل آسانسور

پس از راه اندازی هر دستگاه آسانسور و انجام عملیات تا مقطع حداقل 95 درصد پیمارنکار ملزم بوده این مسئله را به طور کتبی به دستگاه نظارت کارفرما اعلام دارد .

بعد از دریافت گواهی نامه استاندارد ایران ، پیمانکار ملزم به گزارش و ارائه این مسئله به کارفرما و یا دستگاه نظارت بوده و ظرف مدت  15 روز با حضور و تایید کارفرما ، دستگاه نظارت و پیمانکار صورتجلسه ای مبنی بر تحویل موقت دستگاه آسانسور امضاء خواهد شد . 6 ماه بعد از تاریخ تحویل موقت دستگاهها با درخواست کتبی پیمانکار از کارفرما حداکثر در مدت 15 روز در جلسه ای با حضور تایید کارفرما ، دستگاه نظارت و پیمانکار تحویل قطعی خواهد شد .

ماده دوازده – حل اختلاف   

در صورت بروز هرگونه اختلاف بین طرفین این قرارداد موضوع از طریق حکمیت حل و فصل می گردد و آخرین حکم مرضی الطرفین در این قرارداد مراجع ذیصلاح قانونی می باشد .

ماده سیزده – موارد فسخ قرارداد

13-1- انتقال قرارداد یا واگذاری عملیات به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر از طرف پیمانکار

13-2- تاخیر در شروع بکار بیش از یک هفته از تاریخ ابلاغ قرارداد

13-3- عدم اجرای تمام یا قسمتی از موارد قرارداد در موعد پیش بینی شده

13-4-تاخیر در اجرای کار بطوریکه دلالت بر عدم صلاحیت مالی و فنی و یا سونیت پیمانکار بنماید .

ماده چهارده

این قرارداد در 14 ماده و 1 تبصره در سه نسخه تهیه شده و به امضاء طرفین رسیده و هر نسخه آن در حکم واحد بوده و دارای اعتبار واحد می باشد .

                   کارفرما                                                                  پیمانکار

اثر توزیع میرایی برپاسخ های لرزه ای مدل ها

6. اثر توزیع میرایی  برپاسخ های لرزه ای مدل ها

 6.1. مدلسازی خصوصیات و حرکات زمین

به منظور یافتن پاسخ دینامیکی سازه با میرایی چسبناک تکمیلی ، تجزیه و تحلیل سابق چندین بار با استفاده از OpenSees [ [13انجام می شود. اثرات غیرخطی درنظر گرفته ازعناصر فیبر برای تیرها و ستون ها با رفتار سخت شونده استفاده می شوند. میراکننده ها به عنوان عناصر خطی چسبناک با طول صفر در هردهانه قاب در جهت متقارن مدل شده اند.

پاسخ ساختمانها معمولا به نوع حرکت زمین حساس هستند به منظور بررسی تفاوت اثرات متفاوت بین ثبتهای کارگاهی دور و نزدیک ، باید مطالعه جزئیات پارامتری آنها انجام شود. برای حذف این تاثیرات در این مطالعه ، هفت زمین لرزه در سختی خاک نوع B  ثبت (با توجه به NEHRP) برای تجزیه و تحلیل زمانی استفاده می شوند. همه گزارشات، به چهار گروه  PGA=0.15gو PGA=0.35g ، PGA=0.55g و PGA=0.75g ، تقسیم می شوند. جدول 3 مشخصات گزارشات را نشان می دهد .

پاسخ های مورد مطالعه شامل برش پایه ، جابجایی جانبی و شتاب جانبی سختی و انعطاف پذیری اطراف دیافراگم در جهت نامتقارن و چرخش دیافراگم. نتایج در دو مورد به دست آمده : در ابتدا ، مقدار متوسط مربع (MSV) از پاسخ مورد نظر در هنگام زلزله که برای مفهوم   WTBاستفاده می شود. ثانیا، مقدار حداکثر مطلق (MAV) طول پاسخ زلزله که در طراحی عناصر ساختمان موثراست. MSV و MAV برای هر زلزله درهر سطح PGA محاسبه می شود و سپس از آن مقادیر، مقدارمیانگین برای7 زمین لرزه در سطوح متفاوت PGA های مختلف به دست آمده است.

جدول 3 : مشخصات گزارشات حرکت زمین.

	Earthquake	Year	Magnitude	Duration (s)	PGA (g)	Site	Distance (km)
1	Chi-Chi	1999	7.6  m	35	0.413	TCU047	33
2	Manjil	1990	7.4  mw	25	0.184	Qazvin	49
3	Imperial Valley	1979	6.5  m	40	0.169	Cerro  Prieto	26.5
4	Kern  county	1952	7.4  mw	25	0.175	Taft	41
5	N. Palm  Spring	1986	6 m	20	0.228	San  Jacinto	32
6	Northridge	1994	6.7  m	20	0.256	LA-Century	25.4
7	San  Fernando	1971	6.6  m	20	0.324	Castaic	25

6.2. در اثر جابه جایی جانبی دیافراگم

 شکل 6 (a) تا (g) تفاوت بین MSV از تغییرمکان جانبی تفاوت بین MSV از جابجایی (رانش) ، انعطاف پذیری (سمت راست) و سختی لبه ها  (سمت چپ) در جهت Y در برابر خروج از مرکزیت میرایی ed برای 7 مدل نشان می دهد. (برای محورهای عمودی واحد ها m2  هستند). هر قسمت آن به یکی از چهار PGA از 0.15g ، 0.35g ، 0.55g 0.75g مربوط است .

(a) Model 1 (es=0, er=0)                       (b) Model 2 (es=-0.05, er=-0.05)          (c) Model 3 (es=-0.1, er=-0.1)

(d) Model 4 (es=-0.1, er=-0.07)            (e) Model 5 (es=-0.15, er=-0.11)

 (g) Model 7 (es=-0.25, er=-0.21)         (h)

(f) Model 6 (es=-0.2, er=-0.16)

نقطه ای که هریک ازمنحنی ها با محور افقی تقاطع پیدا می کنند  یک مقدار بهینه ازخروج از مرکزیت میرایی » است یا ) (  برای این مورد. در این گریز از مرکز، MSV قسمتهای چپ و راست دیافراگم یکسان هستند و ECB(همانطور که در WTB نشان داد) به مرکز دیافراگم حرکت می کند.همانطور که در شکل نشان داده شد برای مقاومت و سختی متقارن نمونه (مدل 1 ( برابر است با صفر همانطور که انتظار می رود. با افزایش سختی وخروج از مرکزیت مقاومت  (تا 25/0- =es  و21/0-=er) ، 

افزایش با سرعت بالاتر در طرف مقابل  esو es نسبت به مرکز جرم. برای مدل 7 با 25/0- =es  حداکثر خروج از مرکزیت میرایی 5/0=ed  نمی تواند جابجایی ها را متعادل کند ونشان می دهد که یک مقدار بیشتراز ظرفیت میرایی که فرض شده است (1000kN.s/m ) احتیاج است شکل 6 (h) خلاصه ای از نتایج به دست آمده است و را در برابر  esبرای PGA های مختلف نشان می دهد. دراین شکل روشن است که نرخ تغییرات در  خیلی بیشتر از es است و سطح PGA تاثیر نمی گذارد.

تجزیه و تحلیل یافته ها نشان می دهد که اثرات غیر خطی آزمایشات سازه فقط در PGA برابر 0.55g و PGAبرابر 0.75g. اتفاقی می افتد.بنابراین تطابق ه چهار منحنی در شکل. 6 (h) نشان می دهد استقلال را با توجه به اثرات غیر خطی نشان می دهد. همچنین مقایسه  بین شکل. 6 (c) و (d) (که به مدل های 3 و 4 با خروج از مرکزیت سختی یکسان اما خروج از مرکزی مقاومت مختلف مرتبط است)  اثر کوچک رفتار غیرخطی سازه ها نشان می دهد. این نتیجه برای سازه های با میرایی تکمیلی منطقی است، زیرا انتظار می رود که میرایی انرژی ورودی زلزله را تلف کند و تمایل شکل پذیری در سازه ها را کم کند.

شکل. 7  در برابر  es برای سطوح مختلف PGA در مورد  MAV را نشان می دهد (زمانی که مقادیر حداکثر جابجایی در قسمتهای سخت و انعطاف پذیردیافراگم درنظر گرفته شده اند). مقایسه بین شکل. 7 و 6 (در h) نشان می دهد که با توجه به MSV یا به MAV به همان نتایج برای خروج از مرکز میرایی بهینه برای کنترل جابه جایی جانبی هدایت می کند.

6.3. اثرات برشتاب جانبی دیافراگم

 شکل. 8 (a) (g) تفاوت بین MSV  شتاب مطلق جانبی برلبه های راست و چپ در جهت Y درمقابل خروج از مرکزمیرایی بهینه ed برای 7 مدل را نشان می دهد.(واحد ها برای محورهای عمودی 2((m/s2 هستند)

همانطور که در این ارقام نشان داده شده است ، « خروج از مرکز بهینه میرایی برای شتاب جانبی » یا  تغییرات کمتر و متفاوتی نسبت به  دارد. در خروج از مرکزیت سختی کوچک ،  افزایش می یابد با سرعت پایین تر بر خلاف es با توجه به CM ، اما در مقادیر بزرگتر es به همان سمت از es حرکت می کند. شکل. 8 (h) بطور خلاصه تغییرات  در برابر es رابرای سطوح مختلف PGA  نشان می دهد. این رقم نشان می دهد که اثر PGA  روی  بیش از است اما هنوز هم ناچیز است که اثرات جزئی از رفتار غیر خطی را نشان می دهد. همچنین تطابق نتایج برای مدل های 3 و 4 (داشتن همان  es اما با مقادیر متفاوت  er) اثرات حاشیه ای از رفتار غیرخطی را نشان می دهد.

 شکل. 9. تغییرات  در برابر es رابرای سطوح مختلف PGA  در مورد MAV نشان می دهد. همانطور که در شکل نشان داده شده ، تفاوت بین نتایج MSV و MAV بر پاسخ ها برای  بیشتر از است . بویژه برای سطوح بالای PGA . در PGA=0.15g و PGA=0.35g ، PGA=0.55g تغییرات  مشابه مورد MSV است اما در PGA=0.75g ، همیشه در همان سمت از es واقع است. پرش در منحنی مربوط به PGA=0.75g تفاوت بین نتایج مدل های 3 و 4 که سختی نا متقارن  یکسان اما مقاومت متقارن متفاوتی دارند را نشان می دهد. این نشان می دهد که نتایج MAV حساسیت بیشتری به اثرات غیر خطی، نسبت به نتایج MSV دارد.

6.4. اثرات چرخش دیافراگم

 شکل10 (a) (d). مقادیر MSV چرخش دیافراگم را در مقابل خروج از مرکزیت میرایی برای 7 مدل نشان میدهد. (واحد محور های عمودی است rad2). برای مقایسه بهتر نتایج هر پلات حاصل از همه مدل ها در هر PGA. خروج از مرکزیت میرایی مربوط به نقطه حداقل، از هر منحنی « خروج از مرکز بهینه میرایی برای چرخش دیافراگم » یا  را برای مدل نشان می دهد. برای مدل متقارن (مدل 1)  برابر با صفر است  و با افزایش es و er در سمت چپ دیافراگم ،  را در سمت راست با سرعت بالاتر افزایش می دهد. از نتایج روشن است که تغییرات   مشابه است اما متفاوت است از .

همانطور که شکلها نشان می دهد ، حساسیت  پاسخ به خروج از مرکزیت میرایی  ed ، ed کاهش می یابد از  0.5-  تا  0.5 . به عبارت دیگر، هنگامی که خروج از مرکزیت  میرایی در همان سمت است  به طوری که خروح از مرکزیت  سختی و مقاومت ، تفاوت بین چرخش مدل ها، خیلی بیشتر است همانطور که مقایسه شد با نمونه وقتی که خروج از مرکزیت میرایی روی طرف مخالف است . همانطور که در شکل ارائه شد در ed =0.5،MSV از چرخش دیافراگم در همه مدل ها یکسان است . مشابه  روشن است که اثرات غیر خطی و سطوح PGA تأثیر کمی درنتایج که می تواند نسبت داده شود به واقعیت که با استفاده از میرایی ، واضح است سازه ها به طورعمده در محدوده رفتار الاستیک باقی می مانند. نتایج درمورد MAV ها در شکل 11 (a) (d) ارائه شده ، روند مشابهی برای  نشان داده شده است.

6.5. اثرات  برش پایه  مدل ها

 شکل. 12 (a) (d) نشان دهنده تغییرات  MAV بر برش پایه برای 7 مدل در جهت Y (جهت نامتقارن که در آن شتاب زمین بکاربرده شده است) در مقابل خروج ازمرکزیت میرایی است. هر کدام از پلات ها برای یک PGA است. شکل نشان می دهد که اگر اثر توزیع میرایی مستثنی باشد (به عنوان مثال دمپر با خروج از مرکزیت ثابت) ، وجود خروج از مرکزیت سختی و مقاومت ، برش پایه را کاهش می دهد و مدل متقارن حداکثر برشی پایه را دارد .این معقول است به علت جفت شدن جابجایی جانبی و پیچشی در سازه نامتقارن. اما عدم تقارن ناشی از میرایی ، یک نتیجه متفاوت می دهد و برش پایه را افزایش می دهد. شکلها همچنین برای هر مدل نشان می دهد که ، خروج از مرکزیت میراگر () که در آن برش پایه حداقل است در همان سمت از خروج از مرکزیت  سختی و مقاومت است. نتایج نشان می دهد که منحنی منظم برای PGA=0.15g و PGA=0.35g  در خاصیت غیر خطی برپاسخها  تاثیر نمی گذارد. در این طرح ها  از صفر تا حدود 15/0- تغییر می کند . که مقایسه با es نرخ کمتر را نشان می دهد .  برای PGA=0.55g با اثرات حاشیه ای غیرخطی ، نظم منحنی کاهش می یابد و تغییرات  از صفر تا حدود  35/0- است. برای PGA=0.75g با اثرات غیر خطی بیشتر،  ، برای همه مدل ها  تا 5/0 =ed  حرکت می کند.

7. نتیجه گیری

این تحقیق بر پاسخ لرزه ای غیرخطی متمرکزشده است، سازه یک طبقه ، طرح نامتقارن با میرایی های تکمیلی خطی الاستیک و خصوصیات دینامیک ارتجاعی. ساختمانهای هفت طبقه با سختی یکطرفه و خروج از مرکزیت مقاومت رده بندی شده، همانطور سازه هایی بازاویه پیچشی همان مقاومت جانبی را دارند، در نظر گرفته شده اند و یک مقدار ثابت از ظرفیت میرایی جانبی که بین قابهای آنها توزیع شده است. نتایج به نتایج نهایی زیرهدایت شده اند :

(1)   توزیع میرایی اثر قابل توجه درتعیین نسبت میرایی سازه دارد. حرکت مرکز میرایی تکمیلی (CSD) به سمت مرکز سختی (CS) با توجه به مرکز جرم (CM) باعث می شود که نسبت میرایی از حالت حاکم پیچشی (GTM) را افزایش و نسبت میرایی از حالت حاکم جانبی (GLM) را کاهش دهد.

(2)   توزیع میراکننده ها ممکن است سازه پیچشی سخت را به یک سازه انعطاف پذیر پیچشی تغییردهند، در مورد میرایی باخروج از مرکزیت بالا یا حالتی که در آن حالت حاکم جانبی و پیچشی را نزدیک دوره های تناوب بسته دارند.

(3)    خروج از مرکزیت بهینه میرایی برای کنترل جابه جایی جانبی() وچرخش دیافراگم()   همیشه در طرف مقابل  esهستند، با توجه به CM اما با یک مقدار بزرگتر در مقایسه با es. اگر چه، خروج از مرکزیت میرایی بهینه برای کنترل شتاب () تغییرات متفاوت است. در مقادیر کمی از es ، در طرف مقابل  esباتوجه به CM ، اما در مقادیر بالایی از es ، آن را به سمت همان es هدایت می کند.

(4)    به نظر می رسد که در سازه های با مقادیر کمی از es ، اگر CSD در طرف مقابل از CS با توجه به CM قرار گیرد در یک طرف که es= ed ، جابجایی جانبی ، شتاب جانبی و چرخش دیافراگم می تواند کنترل کارآمد داشته باشد. اما برای بزرگ مقدارهای بالای es (یعنی es > 0.15 ) برای کنترل هر دو پاسخ هیچ توزیع مناسبی نمی تواند وجود داشته باشد.

(5)    برای پیدا کردن توزیع مناسب دمپر ، موارد MAV و MSV منجر به نتایج یکسان برای جابجایی جانبی و چرخش دیافراگم می شود. اما برای شتاب جانبی در سطح PGA ، نتایج حاصل از دو جنبه ممکن است متفاوت باشد. همچنین سطح PGA و رفتار غیر خطی دارای اثرات قابل اغماض در نتیجه به جز شتاب در مورد MAV.

(6)    مقایسه (1) با (4) نشان می دهد که برای کنترل چرخش در سازه های نامتقارن، توزیع میرایی ویسکوز باید به گونه ای باشد که نسبت میرایی از GLM (و نه GTM) را افزایش دهد.

(7)    خروج از مرکزیت میرایی که در آن  مقداربرش پایه حداقل است) ( .همیشه در همان سمت از es با توجه به CM قرار گرفته است ، اما آن برای سطوح مختلف PGA متفاوت است. برای سطوح کوچک PGA با رفتار سازه ای الاستیک اما برای مقادیر بزرگی از PGA با سازه های غیر قابل انعطاف تا زمانی که به 5/0 می رسد برابر است با  .

محاسیه ساختمان در برابر نیروی زلزله

محاسیه ساختمان در برابر نیروی زلزله

نیروی برش پایه

حداقل نیروی برش پایه یا مجموع نیروهای جانبی زلزله در هر یک از امتداد های ساختمان با استفاده از رابطه زیر محاسبه  می گردد.

V= C*w

V : نیروی برشی در تراز پایه

W : وزن کل ساختمان ، شامل تمام بار مرده و وزن تاسیسات ثابت به اضافه در صدی از بار زنده و بار برف

C ‌ : ضریب زلزله که از رابطه زیر به دست می آید.

C=

A  : نسبت شتاب مبنای طرح ( شتاب مبنای زلزله به شتاب ثقل g)

B‌ : ضزیب بازتاب ساختمان که با استفاده از طیف بازتاب طرح می شود.

I  : ضریب اهمیت ساختمان

R : ضریب رفتار ساختمان

بارگذاری جانبی

با توجه به منظم بودن ساختمان و کمتر بودن ارتفاع ساختمان از50  متر طبق بند 3-2-7-6 مبحث 6  برای محاسبه اعمال نیروی جانبی زلزله می تو ان از روش استاتیکی معادل استفاده نمود . بر این اساس ضریب زلزله بزای محاسبه برش پایه استاتیکی معادل استفاده نمود . بر این اساس ضریب زلزله برای محاسبه برش پایه استاتیکی معادل به صورت زیر است.

سیستم مقاوم در جهت غرب به شرق (X ) قاب فولادی خمشی ویژه و در جهت شمال جنوب (Y) قاب فولادی ساده + مهاربند هم محور  بنابراین نیروی زلزله در دو جهت  یکسان نیست و باید برغای هر دو جهت به صورت مجزا محاسبه گردد.

با توجه به موقعیت ساختمان استان تهران ( شهر تهران ) بر اساس پیوست آیین نامه 2800ساختمان در منطقه با خطر زلزله خیزی نسبتا خیلی زیاد قرار دارد  که نسبت شتاب مبنای طرح ( A ) از جدول 2 برداشت می  شود.

A= .35 g

با توجه به اینکه کاربری ساختمان مسکونی می باشد. با توجه به جدول 5 آیین نامه 2800 ساختمان در گروه ساختمان های با اهمیت متوسط قرار دارد که ضریب اهمیت ساختمان یک است .

I=1.0

با توجه به نوع سیستم سازه در حهت X و Y برا ساس جدول 6ایین نامه 2800ضریب رفتار سازه در جهت Xبرابر 6 و در جهت Yبرابر 10است

با توجه به نوع خاک محل احداث پروژه طبقه بندی نوع زمین براساس جدول  3آیین نامه 2800 انجام می شود که نوع زمین ساختمان مورد نظر از خاکп  در نظر گرفته می شود با توجه به نوع زمین پارمتراهای محاسبه نیروی زلزله از حدول 3برداشت می شود.

زمان تناوب اصلی ساختمان T بر اساس بند 6-3-2 آیین نامه 2800 تعیین می گردد.ارتفاع  ساختمان از روی فونداسیون  ( تراز مبنا ) تا تراز بام 21.7m است که براساس ان زمان تناوب اصلی ساختمان محاسبه می شود.

H=(3.2*6)+2.5=21.7

قاب فولادی خمشی وی‍ژه

 =.08*  =.8043

قاب فولادی ساده +مهاربند هم محور

 =.05*  =.503

با توجه به اینکه وزن خرپشته کمتر از 25% وزن بام است ، ارتفاع ساختمان برای زمان تناوب اصلی تا تراز بام در نظر گرفته می شود.

با توجه به مقدار زمان تناوب ساختمان در هر دو جهت ، ضریب بازتاب ساختمان B در هر جهت بر اساس بند 4-3-2 آیین نامه 2800 به صورت زیر  محاسبه می شود.

 =  =1.82

 =  =2.49

ضریب زلزله برای دو جهت X و Y به صورت زیر محاسبه می شود.

توزیع نیروی جانبی زلزله در ارتفاع ساختمان

نیروی برش پایه V که طبق بند 1-5-2-7-6 محاسبه شده است مطابق رابطه زیر در ارتفاع ساختمان توزیع می گردد.

 : نیروی جانبی در تراز طبقه i

 : وزن طبقه i

Hi  : ارتفاع تراز i ،ارتفاع سقف طبقه i ،از تراز پایه با توجه به برش یا نمای ساختمان

n : تعداد طبقات ساختمان از تراز پایه به بالا

 : نیروی جانبی اضافی در تراز طبقه n که از رابطه زیر تعیین می شود.

توجه : چنانچه T برابر یا کوچکتر از.7ثانیه باشد می توان  راغ صفر اختیار کرد.

چون از .7 ثانیه بیشتر می باشد را لحاظ می کنیم

چون  از .7ثانیه کمتر است  را صفر در نظر می گیریم.

جدول - توزیع نیروی جانبی زلزله در ارتفاع ساختمان
		* /	W*			طبقه
26.384	13.593	.2432	2190.502	21.7	100.944	بام
24.149	9.991	.2226	2005.368	18.5	108.398	5
19.937	8.263	.1841	1658.493	15.3	108.398	4
15.796	6.535	.1456	1311.619	12.1	108.398	3
11.619	4.807	.1071	964.744	8.9	108.398	2
7.442	3.079	.0686	617.87	5.7	108.398	1
3.124	1.292	.0288	259.319	2.5	103.727	پیلوت
108.490	47.562	1	9007.919		746.664	جمع

قرارداد آرماتوربندی

این قرارداد در تاریخ                          فی مابین شرکت                        به نمایندگی                  به نشانی                                                                                    تلفن                   که در این قرارداد کارفرما نامیده می شود از یکطرف و آقای                         فرزند                         به شماره شناسنامه                         صادره از              و به نشانی

تلفن                 که از طرف دیگر پیمانکار نامیده میشود مطابق با شرایط و مشخصات ذیل منعقد و لازم الاجراء می باشد.  

ماده یک –موضوع قرارداد

 در هر قسمت طبق نقشه ها و مشخصات فنی AII برشکاری ، خم کاری ، بستن و نصب آرماتور آجدار از نوع

نصب صفحه ستونهای اسکلت فلزی یا اجرای صحیح مطابق نقشه ها به همراه آکس بندی و تراز مشخصی که از طرف کارفرما برای پیماپیمانکار مشخص میگردد بهمراه هواگیری و گروت ریزی .

ماده دو – اسناد و مدارک قرارداد

2-1- قرارداد حاضر

2-2- نقشه و مشخصات فنی عمومی و خصوصی که بنا به مورد توسط کارفرما ابلاغ می گردد.

2-3- کلیه دستورکارهائیکه در حین اجرا توسط کارفرما یا دستگاه نظارت ابلاغ می گردد.

ماده سه – مبلغ قرارداد

مبلغ کل قرارداد حدودا                        ریال پیش بینی میگردد که تا 25 درصد قابل افزایش یا کاهش می باشد که بر اساس صورت وضعیت پیشرفت کار طبق تائید دستگاه نظارت قابل پرداخت خواهد بود طبق نرخنامه ذیل :

آرماتوربندی تا  قطر 10 هر کیلو                                                   ریال برای بتن مسلح باسیم پیچی لازم

آرماتوربندی از قطر 12 تا 18 هر کیلو                                           ریال برای بتن مسلح با سیم پیچی لازم

آرماتور بندی از قطر 20 به بالا هر کیلو                                         ریال برای بتن مسلح با سیم پیچی لازم

جاگذاری ، هواگیری ، ترازکردن و گروت ریزی صفحه ستون هر عدد                              ریال

تبصره یک – به قیمت های این قرارداد هیچگونه تعدیلی تعلق نمی گیرد.

تبصره دو- هزینه جاگذاری هر گونه قطعات پیش ساخته در بتن ، گذاشتن درزهای انبساط و نصب پلاستوفوم و فاصله انداز و واتراستاپ و غیرهدر قیمتهای فوق منظور شده است.

ماده چهار –نحوه پرداخت

پس از اتمام کار پیمانکار موظف است نسبت به تهیه صورت وضعیت کارهای انجام شده  اقدام و پس از تایید نماینده کارفرما با توجه به مفاد قرارداد نسبت به پرداخت مبلغ کارکرد پس از کسر 10 درصد حسن انجام کار و 5 درصد مالیات اقدام خواهد شد..

تبصره یک- 5 درصد حسن انجام کار پس از تحویل موقت و 5 درصد پس از تحویل قطعی با درخواست کتبی پیمانکار و تائید کارفرما به پیمانکار پرداخت میگردد.

تبصره دو – 10 درصد کل قرارداد بعنوان پیش پرداخت از سوی کارفرما به پیمانکار پرداخت میگردد .

ماده پنج – مدت قرارداد

مدت قرارداد جمعا                روز / ماه شمسی از تاریخ                لغایت                         می باشد.                 

ماده شش – تعهدات پیمانکار

6-1- پیمانکار از محل کار بازدید و از کم و کیف آن کاملا مطلع می باشد و کلیه نقشه ها و مشخصات فنی مربوط به اجرای کار را رویت نموده است و کلیه کارها را طبق نقشه و دستورکارها زیر نظر دستگاه نظارت بدون عیب و نقص انجام دهد .  

6-2-پیمانکار میبایستی در تمام مراحل کار در کارگاه حاضر بوده و در غیاب خود نماینده تام الاختیار ذیصلاح با اطلاعات فنی مورد نیاز که مورد تائید کارفرما نیز باشد حضور داشته باشد.

6-3- پیمانکار جهت اجرای حسن انجام تعهدات خود مبلغ                   ریال به صورت چک تضمین شده بانکی در قبال اخذ رسید تحویل کارفرما می نماید . چک مذکور پس از اتمام کار با تقاضای پیمانکار مسترد می گردد.

6-4- چنانچه پیمانکار نسبت به شروع کار در موعد مقرر اقدام ننماید ، سپرده پیمانکار به نفع کارفرما ضبط و قرارداد فیمابین بدون نیاز به هیچگونه تشریفات لغو شده تلقی می گردد.
6-5- چنانچه پیمانکار پس از شروع کار بهرعلت کار را متوقف نماید کارفرما می تواند بدون نیاز به تامین دلیل از دستگاههای قضایی و مراجع ذیصلاح نسبت به تنظیم صورتجلسه کارکرد که به تائید دستگاه نظارت رسیده اقدام اقدام و یک نسخه از آن را تحویل پیمانکار نماید.

6-6- پیمانکار متعهد به رعایت دقیق برنامه زمان بندی اجراء عملیات می باشد و در صورت هرگونه تاخیر که ناشی از کار پیمانکار باشد کلیه کلیه خسارات وارده متوجه وی خواهد بود.

6-7- پیمانکار حق واگذاری کار به غیر را ندارد و در صورت اثبات چنین سندی ، کارفرما حق هر گونه اقدام را به هر شکل و به صورت تام الاختیار خواهد داشت .

6-8- پیمانکار در حفظ و حراست اموال شرکت ، ابزار ، ماشین آلات ، مصالح و قطعات مسئول است و کارفرما در هر مقطعی می تواند آمارگیری و بررسی از ابزار و وسائل .... نموده و در صورت وجود کمی و کاستی پیمانکار مسئول پاسخگویی و جبران است.

6-9- پیمانکار مسئولیت کامل ناشی از منع قانونی کار کردن افراد مشمول نظام وظیفه و اتباع بیگانه خارجی (افغانی) بدون مجوز یا افرادی که را که به نحوی از حق کارکردن محروم هستند را دارد و کارفرما فرض را بر این قرار داده که افراد پیمانکار هیچ نوع منع قانونی برای کارکردن ندارند.

6-10- پیمانکار ملزم میگردد هرگاه عدم صلاحیت اخلاقی و یا فنی یک یا چند تن از پرسنل وی بنا به تشخیص مسئولین کارگاه محرز گردد ، حداکثر ظرف 48 ساعت از اعلام مسئولین کارکنان مذکور را تسویه حساب و تعویض و به جای آنها افراد مورد تائید را بکار گمارد .

6-11-در صورت وقوع حادثه برای پرسنل پیمانکار ، پیمانکار مسئولیت تهیه ، تکمیل و امضاء فرم گزارشات حادثه وزارت کار و همچنین کلیه جنبه های مالی و حقوقی آن را بعهده خواهد داشت .

6-12- پیمانکار مسئولیت کامل ایمنی پرسنل خود را بعهده داشته و متعهد خواهد بود که پرسنل خود را ملزم به استفاده از لوازم و وسائل استحفاظی نماید تا پرسنل دچار حادثه ناشی از کار نگردند . ضمنا رعایت مبحث 12 مقررات ملی ساختمان نیز اجباری می باشد.

6-13- پیمانکار تعهد می نماید که در پایان هر روز لیست کارگران خود را با مشخص نمودن وظیفه مربوطه به دفتر کارگاه تحویل نماید .

6-14- تهیه کلیه ابزار آلات و لوازم آرماتوربندی ( میز کار و آچار گوساله ، دستکش ، لباس ، کفش ، کلاه ایمنی ... ) به عهده پیمانکار می باشد .

6-15- پیمانکار موظف است جهت برش میلگردها از دستگاه هوا برش استفاده ننماید و حتی المقدور از قیچی استفاده نماید.

6-16- کلیه اسلیوگذاریها مطابق نقشه اعلام شده در تعهدات اجرای پیمانکار می باشد .

6-17 –پیمانکار موظف است ، کلیه نکات فنی اعم از طول خم ها ، طول همپوشانی را رعایت نماید.

6-18-پیمانکار موظف است کلیه میلگردها را با رعایت مقررات تعیین شده در آئین نامه بتن ایران بصورت سرد خم نماید .

6-19- خم کردن میلگردها باید حتی المقدور بطور مکانیکی به وسیله ماشین مجهز به فلکه خم کن و با یک عبور در سرعت ثابت انجام پذیرد طوری که قسمت خم شده دارای شعاع انحنای ثابتی باشد.

6-20- پیمانکار مجاز نیست به منظور شکل دادن مجدد به میلگردها ، خم ها را باز و بسته نماید .

6-21- پیمانکار باید قبل از جاگذاری میلگردها ، اطمینان حاصل نماید که رویه آنها ، از هر نوع عامل و اثر زیانبار، از قبیل گل ، روغن ، قیر ، دوغاب سیمان خشک شده ، رنگ ، کندگیر کننده زنگ پوسته شده و برف و یخ عاری است .

6-22- آرماتورها باید قبل از بتن ریزی مطابق نقشه های اجرایی در جای خود قرار گیرند و طوری بسته و نگهداشته شوند که از جابجایی آنها خارج از محدوده روا داریهای مجاز ( فصل هشتم آئین نامه بتن ایران ) جلوگیری شود .

6-23-برای بهم بستن آرماتورها بوسیله عناصر سازه ای باید از مفتولها یا اتصال دهنده ها و گیره های فولادی استفاده کرد و انتهای برجسته سیم ها و کیره ها در قشر بتن محافظ ( پوشش ) واقع نشود.

6-24- جنس ، ابعاد ، تعداد و فاصله لقمه ها و خرکها و سایر قطعات مورد استفاده برای تثبیت موقعیت میلگردها در جای صحیح باید طوری باشند که علاوه بر شرط بند 22 مانعی در برابر ریختن بتن و نقطه ضعفی در مقاومت و پایایی آن ایجاد نشود.

6-25-موقعیت آرماتورها باید هم قبل از بتن ریزی و هم در ضمن بتن ریزی کنترل شود ، تا پوششهای اسمی در محدوده رواداریهای مقرر شده ، به ویژه در طره ها به دقت تامین شود .

ماده هفت – تعهدات کارفرما

7-1- کارفرما متعهد است زمین مورد نیاز برای ایجاد کارگاه و اجراء عملیات موضوع پیمان را همراه با کلیه نقشه های اجرایی در اختیار پیمانکار قرار دهد .

7-2 – تامین مصالح مصرفی به درخواست پیمانکار و تامین ماشین آلات حمل از انبار کارگاه تا محل اجرا بعهده کارفرما می باشد ( بارگیری ، حمل ، تخلیه مصالح از انبار تا محل اجرا به عهده پیمانکار می باشد ).

7-3- تامین محل اسکان پرسنل پیمانکار در کارگاه در حد مقدورات .

7-4- تامین آب و برق مورد نیاز کار.

7-5- اخذ و ارائه مجوزهای لازم جهت انجام کار.

7-6- پرداخت مبلغ انجام کار که پس از اتمام عملیات و تائید قابل پرداخت می باشد.

7-7- چنانچه تاخیری بواسطه کار کارفرما باشد پیمانکار جریمه ای نخواهد پرداخت و تشخیص این موضوع بعهده کارفرما می باشد.

ماده هشت- موارد فسخ قرارداد

8-1- انتقال قرارداد یا واگذاری عملیات به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر از طرف پیمانکار

8-2-عدم اجرای تمام یا قسمتی از موارد قرارداد در موعد پیش بینی شده

8-3- تاخیر در شروع بکار بیش از 15 روز از تاریخ ابلاغ قرارداد

8-4- تاخیر در اجرای کار بطوریکه دلالت بر عدم صلاحیت مالی و فنی و یا سوء نیت  پیمانکار بنماید .

8-5- غیبت بدون اجازه پیمانکار و یا تعطیل کردن کار بدون کسب اجازه کتبی از کارفرما

8-6- عدم پیشرفت کار متناسب با مقدار کاری که بایستی مطابق برنامه زمانبندی انجام شود .

تبصره – در کلیه موارد مذکور تشخیص و نظر کارفرما ملاک عمل بوده و قاطعیت دارد .

ماده نه – دوره تضمین قرارداد

مدت دوره تضمین قرارداد پس از اتمام کار که به تائید کارفرما و دستگاه نظارت رسیده ، دو برابر مدت زمان قرارداد می باشد در صورت بلانقص بودن کار انجام شده , مبلغ ده درصد حسن انجام کار و سپرده حسن انجام تعهدات با تقاضای پیمانکار به ایشان مسترد می گردد.

ماده ده

این قرارداد در10ماده و پنج تبصره و در چهار نسخه تهیه و تنظیم شده که هر نسخه حکم واحد را دارا و قابل اعتبار می باشد.

                   کارفرما                                                                         پیمانکار             

پیچ لنگر

علوم مهندسى : پیچ لنگر        

لنگر پیچ و مهره پیچ و مهره است که مورد استفاده برای اتصال اشیاء و عناصر ساختاری به بتن هستند. آنها ممکن است برای همه چیز، از bolting خانه به اساس آن را به اتصال به ماشین آلات سنگین صنعتی به کف کارخانه استفاده می شود. تعداد زیادی از تولید کنندگان را به پیچ و مهره لنگر را بنویسید، و چندین سبک های مختلف برای برنامه های مختلف در دسترس وجود دارد. هنگامی که به درستی نصب شده، این پیچ ها را تشکیل می دهند، ارتباط بسیار محکم و جامد است که برای چندین دهه به طول انجامد. پیچ و مهره لنگر را می توان در برخی از فروشگاه های سخت افزاری به دست آمده، و از طریق ساخت و ساز شرکت های عرضه و همچنین تولید کنندگان. پیچ لنگر کلاسیک بازیگران در محل لنگر پیچ است. این پیچ و مهره ها را در بتن قرار داده در حالی که هنوز مرطوب است، با رگه پیچ چسبیده است. هنگامی که بتن سخت، پیچ در جای خود تعیین می کنند، و اشیاء را می توان با استفاده از مهره است که متصل به بخش رزوه پیچ. این پیچ ها لنگر اغلب در پروژه های ساخت و ساز جدید، که در آن محل دیوارها و عناصر دیگر که نیاز به پیچ کردن به خوبی شناخته شده استفاده می شود. نوع دیگری از لنگر پیچ پیچ که داخل بتن را پس از آن مجموعه است. این پیچ و مهره ها نیاز به سوراخ حفر شده، و می توان آنها را در محل را با اپوکسی بسته، و یا با یک قطعه است که گسترش می یابد، برای به دام انداختن پیچ زمانی که آن را تنگ تر شده است. برای مقاوم سازی و کارهای مشابه، این نوع پیچ ها لنگر می تواند بسیار مفید می باشد، هر چند مهم است که آنها را نصب کنید و یا به درستی آنها ممکن است شکست بخورند، گاهی اوقات catastrophically. هنگامی که پیچ و مهره های لنگر در ساخت و ساز استفاده می شود، سازنده معمولا باید توسط کدهای ساختمان های محلی، که دیکته اندازه پیچ و مهره های لنگر، و فاصله لازم بین آنها پیروی کنند. هدف این است که برای توزیع بار از ساخت و ساز بیش از پیچ های متعدد، کاهش میزان استرس در هر پیچ و مهره های خاص و یا هر منطقه داده شده از بتن است. مهندس معمار یا ممکن است استرس و بارهایی را که به درگیر تا مطمئن شوید که پیچ و مهره لنگر مناسب قرار داده شده را محاسبه نمود. اشکال عمده به پیچ و مهره لنگر است که یک بار آنها را در جای خود هستند، آنها می توانند بدون jackhammering بخش بتن، حذف نشده است. در یک وضعیت که در آن پیچ و مهره عناصر ساخت و ساز مهم، این است که معمولا یک مسئله عمده ای نیست، اما می توان آن را یک مشکل زمانی که پیچ و مهره لنگر استفاده می شود برای تامین ماشین آلات سنگین. اگر یک کارخانه پیکربندی مجدد به چیزی، به عنوان مثال، لنگر پیچ و مهره های قدیمی ممکن است در راه باشد

Anchor bolts are bolts which are used to connect objects and structural elements to concrete. They may be used for everything from bolting a home to its foundations to attaching heavy industrial machinery to a factory floor. Numerous manufacturers make anchor bolts, and there are several different styles available for different applications. When installed correctly, these bolts form a very firm, solid connection which will last for decades. Anchor bolts can be obtained in some hardware stores, and through construction supply companies as well as manufacturers. The classic anchor bolt is a cast in place anchor bolt. These bolts are inserted into concrete while it is still wet, with the threaded part of the bolt sticking up. When the concrete hardens, the bolt is set in place, and objects can be bolted down with the use of a nut which connects to the threaded section. These anchor bolts are often used in new construction projects, where the location of walls and other elements which need to be bolted down is well known. The other type of anchor bolt is a bolt which inserted into the concrete after it sets. These bolts require a drilled hole, and they can be fastened in place with epoxy, or with a wedge which expands to trap the bolt when it is tightened. For retrofitting and similar tasks, these types of anchor bolts can be very useful, although it is important to install them properly or they may fail, sometimes catastrophically. When anchor bolts are used in construction, the builder must usually abide by local building codes, which dictate the size of anchor bolts, and the necessary distance between them. The goal is to distribute the load of the construction over numerous bolts, reducing the amount of stress on any particular bolt or any given area of concrete. An engineer or architect may calculate the stress and loads involved to make sure that the anchor bolts are placed appropriately. The major drawback to anchor bolts is that once they are in place, they cannot be removed without jackhammering out a section of concrete. In a situation where the bolts are critical construction elements, this is usually not a major issue, but it can be a problem when anchor bolts are used to secure heavy machinery. If a factory is reconfigured to produce something different, for example, the old anchor bolts may be in the way.

تعریف پل

 

تعریف پل:

 پل یک سازه است که برای عبور از موانع فیزیکی از جمله رودخانه ها و دره ها استفاده می شود.پلهای متحرک نیز جهت عبور کشتیها و قایقهای بلند از زیر آنها ساخته شده است.
  پلها را از نقطه نظر مصالح تشکیل دهنده به شکل زیر طبقه بندی می کنند :

پلهای چوبی:

این پلها معمولا" به شکل قوسی، با تیرهای مشبک و یا تیرهای حمال ساخته شده و در حال حاضر استفاده از آنهابه صورت موقتی می باشد.

پلهای سنگی:

با توجه به مقاومت مناسب فشاری مصالح سنگی، بسیاری از پلهای طاقی از این مصالح ساخته شده اند.نظر به کمبود افراد سنگ کار و زمان نسبتا طولانی لازم برای تهیه مصالح و اجرای سازه، امروزه استفاده از این پلها محدود می باشد.

پلهای بتنی:

در بسیاری از پلهای طاقی شکل، در حال حاضر از بتن، با توجه به مقاومت فشاری مطلوب آن به جای سنگ استفاده می شود.

پلهای بتن مسلح:

با توجه به روش اجرا و نحوه بتن ریزی، پلهای بتن مصلح را می توان از مقاطع مختلف و با اشکال دلخواه ساخت. با وجود این استفاده از مقاطع ساده در جهت کاهش بهای قالب بندی همواره مورد نظر است.در بعضی از حالات استفاده از سیستم پیش ساختگی باعث حذف اجزاء نگهدارنده قالبها و در نتیجه صرفه جوئی قابل ملاحظه می شود.

پلهای بتن پیش تنیده:

با پیشرفت این تکنیک، به تدریج در دامنه وسیعی از ابنیه فنی،پلهای بتن پیش تنیده جایگزین پلهای فلزی و پلهای بتن مسلح شده اند. بدین ترتیب با صرف هزینه کمتر، پلهای با دهانه بزرگ ساخته می شوند. از طرف دیگر استفاده از این مصالح امکان به کارگیری تکنیک های جدید پل سازی را می دهد.

پلهای فلزی:

این پلها به اشکال مختلف، با تیرهای حمال معمولی یا تیرهای مشبک فولادی، با قوس یا قالبهای فلزی، نورد شده از ورق و المانهای اتصالی ساخته شده اند. در ساخت این پلها گاهی نیز از آلیاژهای سبک یا مقطع مرکب استفاده می گردد.

 استفاده از فولاد در ساخت پلهای فلزی از قرن گذشته شروع و با عنایت به مقاومت کششی و فشاری مطلوب این مصالح در سطح وسیع متداول گردید.باتوجه به فزونی بهای تولید، معمولاً نیمرخهای فولادی دارای ضخامت ناچیز بوده و در نتیجه علاوه بر مسئله زنگ زدن و خوردگی، خطر بروز ناپایداری های الاستیک نیز همواره موجود می باشد، از طرف دیگر نظر به اینکه با افزایش طول دهانه وزن مرده پلها به سرعت افزایش می یابد، با توجه به ناچیزبودن ابعاد و در نتیجه سبک بودن مقاطع فلزی، هنوز نیز برای

پوشش پلهای فلزی :

پوشش پلهای فلزی را می توان از چوب مصالح سنگی بتن مسلح و یا از ورقهای فلزی انتخاب نمود. استفاده از چوب برای پوشش پلها در زمانهای بسیار قدیم رایج بوده اما امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین در طرحهای جدید از پوشش مصالح سنگی نیز به علت وزن زیاد آن، کمتر استفاده می شود در این راه حل تیرهای حمال طولی پل بوسیله قوسهائی از آجر و مصالح سنگی به هم متصل می شوند.

پوشش بتن مسلح:

این پوشش از یک دال بتن مسلح که روی تیرچه های طولی و تیرهای عرضی پل تکیه نموده تشکیل یافته است.پوشش بتن مسلح مقاومت و صلبیت لازم را به سازه داده و از نظر اجرائی نیز آسان و بسیار متداول می باشد.

پوشش فلزی:

یک نوع از این پوششها از یک سری صفحات فلزی که بوسیله بتن مسلح پوشیده شده و روی بال فوقانی تیرچه طولی جوش شده اند تشکیل شده است ضخامت کل حاصله معمولاً ضعیف (بین 10تا 20 سانتی متر ) است.

یکی دیگر از انواع پوششهای فلزی متداول دال ارتوتروپ است این پوشش از یک صفحه فلزی که در جهت عمودی بوسیله ورقهای ساده یا جعبه ای تقویت شده تشکیل یافته است، صفحه فلزی نقش بال فوقانی تیرها رابه عهده داشته و ضمن شرکت در مقاومت خمشی بارهای موضعی حاصل از چرخ وسائل نقلیه رانیز تحمل می کند.

ضخامت آن معمولاً حدود 12 میلی متر (برای جان جعبه ای )تا 14 میلی متر(برای جان ساده)می باشد. دال ارتوتروپ در مجموع روی اجزاء اصلی پل (تیرهای طولی و عرضی )تکیه نموده است.

 طبقه بندی پلهای فلزی:

پلهای فلزی را می توان با توجه به نوع سیستم باربر به شرح زیرطبقه بندی نمود:

• پل باتیرهای حمال
• پل قوسی
• پل با کابلهای باربر

پل با تیرهای حمال :

این پلها از متداول ترین انواع مورد استفاده برای دهانه های متوسط (تا250 متر)می باشند . تیرهای حمال معمولا به صورت شبکه های فلزی مقاطع جعبه ای یا تیرهای مرکب تو پر ساخته شده و تغییر شکل بسیار محدودی خواهند داشت. شبکه های فلزی معمولآ سبک بوده اما با توجه به خصوصیات ظاهری آنها ،کمتر در مناطق شهری مورد استفاده قرار می گیرند.در حالت کلی این پلها را نیز می توان به شرح زیر تفکیک نمود:

• پل با تیرهای حمال جانبی :

در این حالت تیرهای حمال جانبی معمولآ از شبکه های فلزی تشکیل شده و اجزاء اصلی باربر تابلیه می باشند. در شرایطی که عرض پل محدود باشد ( کمتر از14 متر ) می توان از این سیتستم استفاده نمود.

• پل با تیر های حمال تحتانی:

در این حالت تیرهای حمال عمومآاز نوع تیرهای مرکب با جان تو پر ( که از چند ورق فلز با اتصال پیج پرچ یا جوش تشکیل شده اند ) می باشند. تیرهای حمال با ارتفاع ثابت یا متغیر ساخته شده و در نتیجه ضمن حصول منظره مناسب صرفه جوئی مهمی نیز در مصرف مصالح خواهد شد. همچنین در بعضی شرایط می توان سبستم متشکل از تیرها یا حمال تحتانی را با یک مقطع جعبه ای جایگزین نمود.

پل قوسی:

پل قوسی، پلی است با تکیه گاه های انتهائی در هر طرف، که شکلی نیم دایره مانند دارد. پلی که از رشته ای از قوسها تشکیل شده باشد، پل دره ای نامیده می شود. پل قوسی ابتدا توسط یونانی ها و از سنگ ساخته شد. بعدها، رومیان باستان از ملات در پل های قوسی خود استفاده کردند.

با توجه به اصول مقاومت مصالح، شعاع قوس وابعاد این پلها را طوری انتخاب می کنند که بارهای قائم وارده تبدیل به یک نیروی فشاری در امتداد قوس شود. بنا براین در مناطقی با کیفیت خاک مناسب،می توان دهانه های بزرگ ( تا حدود500متر) را با پلهای قوسی طی نمود.

پل ترکه ای:

در این پلها،تابلیه به صورت یک صفحه صلب از یک طرف روی پایه های کناری (کوله ها) و دو پایه بلند میانی و از طرف دیگر به طور الاستیک روی کابلهای مورب تکیه نموده است. این کابلها در تمام طول پل گسترش می بابند بار وارده را به پایه های بلند میانی منتقل می نمایند. کابلهای ذکر شده را می توان در دو صفحه قائم و به طور موازی در دو طرف تابلیه قرار داده و یا در جهت عرضی نیز به طور مورب و در امتداد محورطولی پل به پایه میانی متصل نمود.

همچنین در بعضی شرایط می توان از یک مجموعه کابل که در امتداد محور طولی پل قرار می گیرند استفاده نمود.

پایه های میانی پل به شکل I ، A یا H طرح شده و معمولآ از فولاد یا بتن مسلح می باشد،پلهای ترکه ای به تعداد زیاد و تا دهانه 500 متر ساخته شده اند.

پل معلق:

در این پلها نیز تابلیه به صورت یک صفحه صلب روی پایه های کناری و میانی تکیه نموده است .

نگهداری پل:

با توجه به مخارج سنگین انجام شده برای اجرای ابنیه بتنی،مسئله نگهداری دقیق این سازه ها در برابر آب و باد دو یخبندان از اهمیت خاصی بر خوردار است.

در مناطقی که بستر رودخانه سست بوده و در اثر طغیان آب امکان شسته شدن داشته باشد باید وضعیت آن را در اطراف پل بعد از طغیانهای مختلف مورد برسی قرار داد تا با تدابیر مختلف از خالی شدن خاک اطراف پی ها و در نتیجه تخریب پایه ها جلوگیری شود. لایه عایق کاری و آسفالت کف جاده باید طوری انجام شود که از نفوذ و باقی ماندن آب در جسم پل جلوگیری شود.

بعد از پایان ساختمان پل و قبل از تحت سرویس قرار گرفتن،المانهای مختلف آنرا باید به دقت مورد بازدید قرار داد تا مشخص شود تحت بارهای دائمی و دستگاههای ساخت،تغییر شکل ها و ترک های پیش بینی نشده در آن ایجاد نشده باشد، همچنین بعد از آزمون بار گذاری که تحت شدید ترین بارگذاری ممکنه در طول دوره سرویس قرار می گیرد، باید کلیه تغییر شکلهای ایجاد شده و فلش مقاطع بحرانی، ترک های احتمالی، نشست پایه ها، تغییر فرم دستگاههای تکیه گاهی و اتصالات مختلف به دقت مورد برسی قرار گیرند.

در طول دوره بهره برداری نیز در زمانهای مشخص باید قسمتهای مختلف پل مورد بازدید قرار گیرند به عنوان مثال:در پلهای فلزی که احتمال از بین رفتن اتصالات پیچ و جوش، زنگ زدن المانها و خوردگی آنها و بروز نا پایداریهای الاسیتک موجود است. این بازدیدها باید به طور مداوم و حداقل هر پنج سال یکبار انجام شده و برای جلو گیری از تخریب قطعات، آنها را با مواد مناسب پوشانید. همجنین در مورد پلهای بتن پیش تنیده شده وضع دستگاههای مهارتی و کشش کابلها مورد بررسی قرار گرفته و با انجام عمل تزریق به نحو مناسب، از زنگ زدگی کابلها جلوگیری به عمل آید.

از عبور سربارهای غیر مجاز که در طرح ومحاسبه قطعات پل در نظر گرفته نشده اند،اکیدآ جلوگیری شود.

ساختار کار پلها:

سه نوع اصلی از پلها موجودند:         پل تیری            پل قوسی                  پل معلق

تفاوت عمده ی این سه پل در فاصله دهانه ی پل است. دهانه, فاصله ای است بین پایه های ابتدایی و انتهایی پل, اعم از اینکه آن ستون, دیوارهای دره یا پل باشد. طول پل تیری مدرن امروزه از  200  پا  (60متر) تجاوز نمی کند. در حالی که یک پل قوسی مدرن به  800  تا  1000  پا  (240  تا  300  متر) همو می رسد. پل معلق نیز تا  7000  پا طول دارد.چه عاملی سبب می شود که یک پل قوسی بتواند درازای بیشتری نسبت به پل تیری داشته باشد؟ و یا یک معلق بتواند تقریباً تا  7  برابر طول پل قوسی را داشته باشد. جواب این سوال زمانی بدست می آید که بدانیم چگونه انواع پلها از دو نیروی مهم فشاری و کششی تاثیر می پذیرند.

نیروی فشاری : نیرویی است که موجب فشرده شدن و یا کوتاه شدن چیزی که بر روی آن عمل می کند می شود.

نیروی کششی : نیرویی است که سبب افزایش طول و گسترش چیزی که بر روی آن عمل می کند, می گردد.

در این زمینه می توان از فنر به عنوان یک مثال ساده نام برد. زمانی که آن را روی زمین فشار می دهیم و یا دو انتهای آن را به هم نزدیک می کنیم, در واقع ما آن را را متراکم می سازیم. این نیروی تراکم یا فشاری موجب کوتاه شدن طول فنر می شود. و نیز اگر دو سر فنر را از یکدیگر دور سازیم, نیروی کششی در فنر ایجادشده, طولفنر را افزایش می دهد.نیروی فشاری و کششی در همه پل ها وجود دارند و وظیفه طراح پل این است که اجازه ندهد این نیروها موجب خمش و یا گسیختگی گردد. خمش زمانی اتفاق می افتد که نیروی فشاری بر توانایی شئ در مقابله با فشردگی غلبه کند. بهترین روش در موقع رویارویی با این نیروها خنثی سازی,پخش و یا انتقال آنهاست. پخش کردن نیرو یعنی گسترش دادن نیرو به منطقه وسیع تری است چنانکه هیچ تک نقطه مجبور به متحمل شدن بخش عمده ی نیروی متمرکز نباشد. انتقال نیرو به معنی حرکت نیرو از یک منطقه غیر مستحکم به منطقه مستحکم است, ناحیه ای که برای مقابله با نیرو طراحی شده و منظور گردیده است. یک پل قوسی مثال خوبی برای پراکندگی است حال آنکه پل معلق نمونه ای بارز از انتقال نیروست. 

پلهای تیری :

 یک پل تیری, اساساً یک سازه افقی مستحکم است که بر روی دو پایه نصب شده است و این پایه ها, هر یک در انتهای طرفین پل قرار دارند. وزن پل و هرگونه وزن اضافی دیگر که بر روی پل اعمال می شود, مستقیماً توسط پایه ها تحمل می شوند.

فشار : نیروی فشاری خود را در بالای عرشه پل یا جاده نمایان می سازد. این نیرو موجب می شود که بخش بالایی عرشه کوتاه- تر گردد.

کشش : برآیند نیرو فشاری در بخش بالایی عرشه به ایجاد نیروی کششی در بخش پایینی عرشه پل منجر می شود. این کشش موجب افزایش طول در بخش پایینی پل می شود.

پراکندگی : بسیاری از پلهای تیری که شما می توانید آنها را در بزرگراهها بیابید, برای تحمل بار  از تیرهای بتونی یا فولادی بهره می گیرند. اندازه تیر و بویژه ارتفاع تیر بر حسب مسافتی که تیر دارد محاسبه می شود.با افزایش ارتفاع تیر, به مقدار مصالح بیشتری برای پراکنده کردن کشش مورد نیاز است. طراحان پل برای ایجاد تیر های بلند از شبکه های فلزی یا خرپا بهره می گیرند. این خرپا به تیر استحکام داده و توانایی آن را در پخش کردن نیروی فشاری یا کششی افزایش می دهد. زمانی که تیر شروع به متراکم شدن می کند, این نیرو در میان خرپا پخش می شود. به غیر از خلاقیت موجود در خرپا, پل تیری در میزان طول خود محدود است. با افزایش طول آن اندازه خرپا نیز می بایست افزایش یابد تا زمانی که خرپا به نقطه می رسد که دیگر نمی تواند وزن خود را تحمل کند.

 انواع پل های تیری : پل های تیری به سبک های بسیار زیادی ساخته  می شود. نوع طراحی, مکان و چگونگی ساخت یک خرپا, تعیین کننده نوع یک خرپاست. در بدو انقلاب صنعتی, احداث پلهای تیری در ایالات متحده با سرعت توسعه یافت. طراحان با طرحهای نوین و سازه های مختلف و متعدد این حرفه را رونق بخشیدند. پل های چوبی جای خود را به پلهای فلزی یا نیمه فلزی دادند. این نمونه های متنوع از خرپا ها گامهای موثری را در جهت پیشرفت در این زمینه برداشت. یکی از ابتدایی ترین و مشهور ترین آنها خرپای «هاو»1  بود که در سال  ١٨۴٠  توسط «ویلیام هاو»2  طراحی و ابداع شد.شهرت ابداع جدید وی در طرح خرپایش نبود, چرا که مشابه طرح kingpost  بود. چگونگی استفاده از تیرهای آهنی عمودی با مجموعه ای از تیر های چوبی مورب  طرح او بود که مورد توجه قرار گرفت. بسیاری از پلهای تیری امروزه هنوز از طرح هاو در خرپایشان استفاده می کنند.

مقاومت خرپا  : یک تیر به تنهایی هرگونه فشردگی یا کشش را در بر خواهد گرفت. بیشترین فشردگی در بالاترین نقطه تیر و بیشترین کشش در در پایین ترین نقطه تیر است. در وسط تیر فشردگی و کشش کمتری وجود دارد.اگر تیر طوری طراحی شود که بیشترین مقدار مصالح در بالا و پایین تیر و در وسط تیر مصالح کمتری مصرف شود, بهتر خواهد توانست نیروهای کششی یا فشاری را تحمل کند. ( در توضیح می توانیم بگوییم که تیر های I  شکل مستحکم تر از تیر های مستطیلی ساده است).مرکز تیر از عضو های مورب خرپا تشکیل شده طوری که بالا و پایین خرپا نشان دهنده بالا و پایین تیر است. با نگرش به خرپا به این شیوه ما قادریم ببینیم که بالا و پایین تیر مصالح بیشتری نسبت به مرکز آن مصرف می کند(به این دلیل که مقوای چین دار خیلی مستحکم است).در اضافه به مطالب فوق در مورد تاثیرات خرپا, علت دیگری نیز وجود دارد دالّ بر اینکه چرا خرپا مستحکم تر از تیر است: یک خرپ توانایی پخش کردن نیرو را دارد. خرپا طوری طراحی شده است که به دلیل داشتن تعداد زیادی از مثلث ها _که به طور معمول در آن مورد استفاده قرار می گیرد_ هم می تواند یک سازه بسیار مستحکم ایجاد کند و هم کار انتقال نیرو را از یک نقطه به منطقه وسیعی انجام دهد.

 پل قوسی :

 یک پل قوسی سازه ای است به شکل نیم دایره که در هر طرف آن نیم پایه  (پایه های جناحی) قرار دارد. طراحی قوس طوری است که به طور طبیعی وزن عرشه پل را به نیم پایه ها منتقل و منعطف می کند.

فشار : پلهای قوسی همواره تحت فشار قرار گرفته اند. نیروی فشاری همواره در امتداد قوس و به سمت نیم پایه ها وارد می شود.

کشش : کشش در یک قوس ناچیز و قابل اغماض است. خاصیت طبیعی خمیدگی قوس و توانایی ان در پخش نیرو به بیرون, به طور قابل ملاحظه ای  تاثیرات کشش را در قسمت زیرین قمس کاهش می دهد. هرچند با زیاد شدن زاویه ی خمیدگی ( بزرگتر شدن نیمدایره قوس) تاثیرات نیروی کششی نیز در آن افزایش می یابد.همانطور که اشاره شد, شکل قوس به تنهایی موجب می شود که وزن مرکز عرشه پل به پایه های جناحی منتقل شود. مشابه پلهای تیری محدوده ی اندازه پل در مقاومت پل تاثیر گذاشته و در نهایت بر ان چیره خواهد گشت.

 انواع پلهای قوسی:

پراکندگی : انواع قوس ها محدود هستند. امروزه قوس هایی مانند «رمان»3  , «باروک»۴  و «رنسانس»۵  وجود دارند که همه آنها از نظر معماری و ظاهری متمایز هستند ولی از نظر ساختار یکسانند. میزان مقاومت این پلها به شکل هندسی آنه بستگی دارد. یک پل قوسی احتیاج به هیچگونه تکیه گاه یا کابل ندارد. و قوسهایی که از سنگ ساخته شده است حتی نیازی به ساروج یا ملاط نیز ندارد. در گذشته نیز رومیان باستان پلهای قوسی(پل آب بر) ساخته اند که هنوز هم پابرجا هستند و سازه های آنه امروزه نیز با اهمیت به شمار می آید.

پل معلق :

پل معلق پلی است که توسط کابل ها (یا ریسمانها یا زنجیرها) در عرض رودخانه (یا در هر جایی که مانع وجود داشته باشد) کشیده شده اند و عرشه توسط این کابل ها معلق مانده است. پل های معلق مدرن دو برج در میان پل دارند که کابل ها آن را می کشند. بنابراین برج ها بیشترین وزن جاده را تحمل می کنند.

نیروی فشاری : نیروی فشاری عرشه پل معلق را به سمت پایین متراکم می سازد در نتیجه این نیروی فشاری به برجها وارد می آیند. اما از آنجا که این یک پل معلق است, کابلها این نیروی فشاری را از برجها گرفته و آن را در بین خود پراکنده می کنند. و آن را به زمین منتقل می کنند, جایی که آنها محکم بسته شدند.

کشش : کابلهایی که میان دو لنگرگاه خود یعنی تکیه گاهها قرار گرفته اند, دریافت کننده نیروی کششی هستند. وزن پل و حمل و نقل روی آن سبب می شود که این کابل ها به شدت کشیده شوند. تکیه گاهها نیز تحت کشش هستند ولی از آنجا که همانند برجها, محکم به زمین بسته شده اند, کشش موجود در آنها پراکنده می شود. تقریباً همه پلهای معلق به غیر از کابل ها از یک سامانه خرپا نیز بر خوردارند که در زیر عرشه پل قرار گرفته است (Deck truss). این سامانه موجب استحکام بیشتر عرشه و کاهش تمایل سطح جاده به نوسان و مواج شدن می شود.

انواع پلهای معلق : پلهای معلق به دو شکل طراحی می شوند: پل معلقی که به شکل M  است و نوع کم کاربردتری که به صورت «کابل ایستاده»6  طراحی شده که بیشتر شبیه A  است. پلهای کابل ایستاده دیگر مانند پلهای معلق معمولی  نیازی به دو برج و چهار تکیه گاه ندارند. در عوض کابلها از سمت جاده به بالای برج محکم بسته شده اند. در هر دو نوع پل, کابلها تحت کشش هستند.

نیروهای دیگر در پل : ما در مورد دو نیروی بزرگ و مهم فشاری و کششی در طراحی پل بسیار صحبت کردیم. تعداد بسیار زیاد دیگری از نیروها در پل وجود دارند که در طراحی پل باید مد نظر قرار گرفته شوند. این نیرها معمولاً به محل مشخصی بستگی داشته و یا به نوع پل مرتبط است.

نیروی گشتاوری : نیروی گشتاوری نیروی چرخشی یا پیچشی و یکی از نیروهایی است که به طور موثر در پلهای قوسی و تیری وجود ندارد ولی به میزان قابل ملاحظه ای در پلهای معلق وجود دارد. شکل طبیعی قوس و خرپاهای موجود در پلهای تیری اثرات مخرب این نیرو را از بین می برد. پلهای معلق به دلیل معلق بودن در هموا (توسط کابلها) در برابر این نیروی گشتاوری بخصوص در هنگام وزش بادهای تند بسیار اسیب پذیر است.همه ی پلهای معلق در عرشه ی خود از خرپا ها بهره می برند که همانند پلهای تیری تاثیرات نیروی گشتاوری را کاهش می دهد ولی در پلهایی با طول زیاد, خرپای موجود در عرشه به تنهایی کافی نیست. آزمون « تونل باد»7  برای سنجش میزان مقاومت پل در برابر جنبش های چرخشی بر روی مدل آزمایش می شود. ایجاد خرپاهای آیرودینامیک در سازه هاو کابلهای آویزان مورب از روش هایی هستند که برای تقلیل تاثیرات نیروهای گشتاوری به خدمت گرفته می شود.

تشدید : تشدید ( ارتعاش در چیزی که توسط نیروی خارجی به وجود آمده و با ارتعاش طبیعی اصل آن چیز, هماهنگ و هم موج است) نوعی نیرویی است, افسار گسیخته که می تواند بر روی پل اثرات مخربی بگذارد. امواج تشدید کننده از میان پل به صورت امواج عبور خواهد کرد. یک نمونه مشهور از قدرت تخریب این امواج مرتعش پل «تاکوما ناروز»8  است که در سال  1940  توسط بادی با سرعت  40  مایل در ساعت  (64  کیلومتر در ساعت) تخریب شد. بررسی های دقیق از محل نشان می دهد که خرپای عرشه ناکارآمد بوده ولی با این حال عامل اصلی فرو ریزی پل نبوده. در آن روز باد با سرعت به پل ضربه زده و با برخورد قائم به پل باعث ایجاد ارتعاش شده است. این باد های متوالی لرزش و ارتعاش را افزایش داده تا آنجا که این امواج توانستند پل را فرو ریزند. زمانی که یک ارتش بر روی پل رژه می رود, اغلب به سربازان گفته می شود " قدم رو" . با این کار, ریتم رژه ی آنها سبب ایجاد تشدید در پل می شود. اگر ارتش به اندازه کافی بزرگ باشد و آهنگ ارتعاشی لازم را داشته باشد در نهایت می تواند پل را فرو پاشد.به منظور مقابله با تاثیرات تشدید در یک پل, خیلی مهم است که در پل کاهندهای امواجی طراحی شود تا در این امواج تداخل ایجاد کرده و از شدت آن بکاهد. ایجاد تداخل یک روش موثر در برابر امواج مخرب می باشد. تکنیک های کاهش امواج معمولاً شامل اینرسی نیز هستند. اگر پلی, به عنوان مثال یک جاده با سطح پیوسته و یک تکه داشته باشد, یک موج قوی می تواند در امتداد پل حرکت کرده و منتقل شود. اگر جاده از تکه های مختلفی تشکیل شده باشد و صفحات آن همدیگر را همپوشانی کرده باشند آنگاه جنبش از یک بخش توسط صفحات به بخش دیگر منتقل می شود. از آنجا که آن صفحات بر روی یکدیگر قرار گرفته اند, اصطکاک نیز ایجاد می شود. این ترفند, اصطکاک کافی را برای تغییر فرکانس امواج مرتعش را تولید می کند. با تغییر فرکانس می توانیم از ورود امواج مخرب به سازه جلوگیری کنیم. تغییر بسامد به طرزی موثر دو نوع مختلف از موج را به وجود می آورد که موجب خنثی شدن یکدیگر می شوند.

آب و هوا : نیروی طبیعت به ویژه آب و هوا به گونه ایست که مبارزه با آن مشکل و حتی در برخی موارد امکان پذیر نیست. باران, یخبندان, طوفان و نمک هر کدام به تنهایی می توانند در فرو پاشی پل نقش بسزایی داشته و تحت یک مجموعه به احتمال بسیار قوی خواهند توانست پل را تخریب کنند. طراحان پل با مطالعه و بررسی شکست های گذشته حرفه ی خود را بدرستی آموخته اند. آنان آهن را به چوب عوض کردند و سپس فولاد را جایگزین آهن کردند. بعد ها از بتون بطور گسترده در پلها بهره گرفتند. هر کدام از مواد و مصالح جدید و یا تکنیک های طراحی, ثمره درسهایی است که در گذشته آموخته اند. با دانستن نیروی گشتاوری, تشدید و آیرودینامیک    ( بعد از چند شکست بزرگ ) طراحی های بهتر نیز شکل گرفت.تا آنجاکه توانستند بر مسئله آب و هوا غلبه کنند. تعداد شکست های مرتبط با آب و هوا و شرایط جوی بسیار فراتر از تعداد شکست ها در زمینه طراحی بوده است. این شکست ها به ما آموخته است که همواره به دنبال راه حل بهتری باشیم.

نکاتی چند در اجرای پل‌های بتن مسلح‌:

قطع پیوستگی آرماتور دورپیچ در ناحیه تشکیل مفصل خمیری در پای ستون‌های پل:‌

برای استهلاک انرژی زلزله آیین نامه ها اجازه می دهند نواحی از پیش تعیین شده‌ای در سازه‌ها دچار تغییر شکل‌های خمیری با حفظ سختی، مقاومت و شکل‌پذیری در چرخه های رفت و برگشتی امواج زلزله گردند. در پل‌ها این نواحی بطور معمول در زیر سازه (پایه ها) انتخاب می گردند. بطور خاص در ستون‌های بتنی پایه‌ها این تغییر شکل‌ها در پای ستون‌ها و در طول ناحیه تشکیل مفصل خمیری اتفاق می افتند. به منظور تامین شکل پذیری لازم در مناطق با خطر لرزه‌ای زیاد، آیین نامه‌ها همپوشانیoverlap  آرماتورهای دور پیچ در ناحیه تشکیل مفصل خمیری  در پای ستون را ممنوع کرده‌اند. اما در شکل ذیل مشاهده می گردد که جدا از مساله همپوشانی ، پیمانکار برای سهولت اجرا و به دلیل عدم آگاهی از این نکته اصولی، حتی آرماتورهای دورپیچ را هنگام اجرای فونداسیون درست در پای ستون قطع نموده است. انقطاع ایجاد شده باعث کاهش تنش‌های محصور کننده در پای ستون شده و عامل بسیار مهمی در کاهش قابل توجه شکل پذیری و ناپایداری پایه پل در هنگام زلزله خواهد بود.

وصله آرماتور طولی در ناحیه تشکیل مفصل خمیری در پای ستون‌های پل‌:

بر اساس فلسفه مورد اشاره در قسمت قبل و مطابق مقررات آیین نامه ها وصله آرماتور طولی ستون فقط در ناحیه نیمه میانی ارتفاع ستون مجاز می باشد. لازم به توضیح است که حداقل طول وصله  60  برابر قطر آرماتور طولی بوده و باید ضوابط دورپیچی ویژه برای آن اعمال گردد. متاسفانه در شکل زیر مشاهده می گردد که وصله آرماتور دقیقاً در ناحیه غیر مجاز ستون قرار گرفته و آرماتورهای دورپیچ نیز در فونداسیون قطع شده‌اند. موضوع اخیر از مهمترین عوامل خرابی‌های مشاهده شده در زلزله ها در اکثر نقاط دنیا می باشد.

عدم تامین طول لازم برای نشیمن تیرهای بتن مسلح پیش ساخته عرشه پل‌:

در پل‌های متشکل از عرشه با تیرهای بتن مسلح پیش ساخته در کشورمان استفاده از تکیه گاه نئوپرن الاستومری برای نشیمن تیرها در محل کوله‌ها و پایه ها بسیار رایج می باشد. انتظار می رود در هنگام زلزله، تغییر مکان طولی پل به دلیل عدم وجود میرایی در این نوع نشیمنگاه‌ها قابل توجه باشد. لذا آیین نامه‌ها مقرر می‌دارند که طول نشیمن عرشه بر روی کوله و پایه پل از حداقل میزانی برخوردار باشد. این مهم به دلیل جلوگیری از سقوط عرشه از روی کوله و پایه به داخل دهانه می‌باشد. متاسفانه در شکل زیر مشاهده می‌گردد که طول مذکور رعایت نشده است. در حالی‌که این موضوع در هنگام تهیه نقشه های اجرایی و زمان اجرای کوله به راحتی و با تامین براکت در دیواره کوله امکان پذیر بوده است.

جانمایی نادرست نئوپرن در زیر تیرهای پیش ساخته عرشه پل‌:

مطابق ضوابط آیین نامه ها، محور نئوپرن‌های چهارضلعی به دلیل جلوگیری از اعمال فشار غیر یکنواخت خارج از محور باید بر محور تیر منطبق بوده و اضلاع آن به موازات اضلاع تیر باشند. متاسفانه در شکل زیر مشاهده می گردد که هر دو مورد فوق در هنگام جانمایی نشیمن‌ها رعایت نشده و نئوپرن‌ها با خروج از مرکزیت قابل توجه نصب شده‌اند. این موضوع منجر به کاهش عمر مفید بهره‌برداری از نئوپرن و ایجاد تنش‌های قابل توجه در انتهای تیر می گردد.

عمل آوری نامناسب بتن عرشه و ایجاد ترک‌های انقباضی‌:

در برخی موارد مشاهده می گردد که پیمانکاران برای عمل آوردن بتن دال عرشه از پهن نمودن گونی و مرطوب کردن آن استفاده می نمایند. در صورت وزش باد و با توجه به وجود منافذ باز در سطح گونی، در عمل رطوبت آب به سرعت تبخیر شده و در نتیجه ترک های سطحی فراوانی در سطح دال ایجاد می گردند. شکل زیر به وضوح این مساله را نشان می دهد. ترک‌های مذکور باعث نفوذ مواد خورنده به سطح آرماتورهای دال با پوشش کم شده که به دنبال آن خوردگی آرماتور، پکیدن بتن اطراف آن و کاهش عمر مفید بهره‌برداری از پل به وقوع می پیوندد. به عنوان یک راه حل پیمانکاران می توانند بجای گونی یا همراه آن از نایلون های پلاستیکی استفاده نمایند به طوری که بخار آب در زیر پلاستیک محبوس شده و باعث عمل‌آوری بتن دال عرشه گردد. به علاوه عملیات بتن‌ریزی زمانی انجام شود که سرعت باد کم بوده و تابش شدید خورشید وجود ندارد.

اجرای نامناسب درزهای انبساط‌:

یکی از مساله سازترین قسمت‌های پل‌ها در زمان بهره‌برداری، درزهای انبساط پل می باشد. هر یک از ما روزانه چندین بار ضربه وارد بر اتومبیل خود را در هنگام عبور از همین درزها تجربه می نماییم . در شکل زیر یک نمونه درز انبساط در حال اجرا نشان داده شده است. زمان اجرای درزهای انبساط بطور معمول همزمان با بتن ریزی دال می باشد، در این هنگام با توجه به دقت کم لحاظ شده در اجرای درز انبساط و همچنین عدم وجود آسفالت پوششی، رویه درز و بتن اطراف آن دارای پستی بلندی هایی خواهد شد که در هنگام اجرای آسفالت امکان اصلاح آنها وجود نخواهد داشت. لذا توصیه می گردد محدوده درز انبساط تا زمان اجرای آسفالت پل، بتن ریزی نشده و در هنگام اجرای آسفالت با تنظیم مناسب درز و آنگاه ریختن بتن مرحله دوم از هم تراز بودن سطح درز و آسفالت اطمینان حاصل گردد. به علاوه از اجرای درزهای فولادی با پروفیل و ورق پوششی به دلیل شکست جوش‌های اتصالی و ایجاد مشکلات فراوان احتراز شده و به جای آنها از درزهای لاستیکی مسلح استفاده شود.

اجرای نامناسب نرده های پل‌:

نرده های پل ها به طور معمول دارای پایه های فولادی جعبه ای شکل در فواصل معین می باشند که توسط صفحه ستون به بتن پیاده رو اتصال می یابند. در شکل زیر مشاهده می گردد که به دلیل عدم پیش بینی فاصله مناسب بین سطح بتن نهایی و صفحه ستون به منظور گروت‌ریزی و تنظیم آن، نصب پایه دچار مشکل شده و پیمانکار مجبور شده است از صفحات پوششی پرکننده برای تامین فاصله استفاده نماید. این موضوع باعث کاهش مقاومت پایه فولادی در هنگام ضربه وسایل نقلیه می گردد.

به عنوان اجرای پل :

مشخصات فنی پل کارون و نحوه اجرای آن :

دهانه میانی و اصلی پل اول به صورت قوس از زیر، با دهانه قوس 264=212 x81+91x متر، مرکز تا مرکز مفصل‌ها 252 متر و خیز قوس 42متر است، دو دهانه 21 متری پیوسته بر روی پایه‌های بتنی در سمت راست و دو دهانه 12 و 18 متری پیوسته روی پایه‌های بتنی در سمت چپ آن قرار دارد و طول کل عرشه 336 متر و عرض8/11 متر با دو خط عبور و دو پیاده رو در طرفین اجرا شده که از نظر طول دهانه قوسی که تاکنون در کشور اجرا شده است منحصر به‌فرد می‌باشد.

با توجه به دهانه بیش از 150متر پل و تأکید آیین‌نامه‌ها و استانداردهای جهانی، پل جهت بارهای جانبی آنالیز دینامیکی شده و طیف‌های زلزله ناقان و طبس مورد استفاده قرار گرفته است و حداکثر بازتاب‌های دینامیکی سازه از قبیل نیروهای داخلی اعضاء، تغییر مکان‌ها و عکس‌العمل‌های تکیه‌گاهی به روش تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی انجام شد. برش پایه به‌دست آمده برای کل سازه از روش تحلیل دینامیکی طیفی با برش پایه محاسبه شده بروش استاتیکی معادل مقایسه و بازتاب‌های محاسبه شده بر اساس روش‌های آیین‌نامه زلزله 2800‌ایران اصلا‌ح شده‌اند.

بزرگترین دهانه پل زیر قوسی موجود در کشور قبلاً  پل قطور بوده است که پل ارتباطی مسیر راه آهن ایران- ترکیه می‌باشد. این پل در حدود 30 سال پیش توسط یک شرکت آمریکایی احداث گردیده است. با اتمام پروژه پل اول طرح کارون3، شرکت ماشین‌سازی اراک طراح، سازنده و نصاب بزرگترین پل قوسی کشور و زیر قوسی در خاورمیانه شده است.

در نهایت پس از اتمام عملیات نصب و تکمیل سازه منحنی قوس پل به صورت سهمی و سیستم خرپایی با ارتفاع 8 متر و عرض 9 متر با مقاطع قوطی شکل می‌باشد. چهار مقطع طولی خرپا توسط مهاربندی‌های افقی و عمودی به یکدیگر متصل و در طرفین با چهار مفصل بر روی فونداسیون قرار می‌گیرند به عبارت دیگر قوس به‌صورت دو مفصل طراحی شده است. عرشه پل به صورت تیر مرکب با چهار شاهتیر طولی به دهانه‌های 12، 18و21 متری است که به تیرهای عرضی قاب شده و توسط ستون‌ها بر‌روی قوس متکی می‌باشد. عرشه پل به صورت دال بتنی مسلح روی تیرهای فلزی می‌باشد. دو درز انبساط تیپ 140 M با قابلیت حرکت  بعلاوه و منهای 70 میلیمتر روی اولین پایه‌های بتنی طرفین دهانه قوس قرار گرفته است که عرشه قوس را از عرشه دهانه‌های کناری جدا می‌سازد.

دو تیپ درز انبساط ساخت ماشین‌سازی اراک نیز دهانه‌های کناری را از کوله‌ها جدا می‌سازد. یاتاقان‌های دهانه‌های کناری از نوع نئوپرین تیپ2 می‌باشد و یاتاقان‌های عرشه قوس در طرفین و در محل درز انبساط به صورت غلطکی طراحی و ساخته شد. که جابجایی افقی آن در امتداد عرشه به وسیله چرخ دنده و شانه‌های راهنما کنترل می‌شود.

وزن کل قطعات فولادی پل شامل عرشه، ستون‌ها، خرپای‌قوس‌و‌... حدود‌2500‌تن و جنس تمام مواد از نوع فولا‌د کورتن‌دار با مقاومت بالا می‌باشد.

در طرح پل، بارگذاری مطابق با نشریه139‌سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و آیین‌نامه زلزله 2800 و بارگذاری 519 ایران و طراحی عناصر فلزی پل مطابق با استاندارد‌96 AASHTO ‌صورت گرفته است. همچنین استاندارد شماره 10155 EN مطابق با DIN آلمان برای مواد کورتن‌دار، استانداردهای‌6916، 6915،‌6914‌ DIN‌ جهت اتصالات و استاندارد‌5/1 ASWD جهت جوشکاری و نیز استاندارد ASTM   برای موارد متفرقه، ملاک عمل قرار گرفته است.

در گروه فلزی و سازه ماشین‌سازی اراک تیم مهندسی و طراحی تشکیل و طراحی در پاییز‌1380‌آغاز شد. طراحی اولیه پل اول با دهانه میانی204‌متر از نوع زیر قوسی در مدت‌2‌ماه بر اساس داده‌ها و نقشه‌برداری انجام شده از طرف مشاور کارفرما، انجام و برآورد مواد شده و مواد مورد نیاز سفارش‌گذاری شد و‌6 ماه پس از طراحی عملیات ساخت نیز با موارد رزرو شده موجود در شرکت شروع شد.

اولین شوک پروژه فروردین ماه سال‌1381‌مبنی بر اشتباه نقشه برداری و توقف کار عملیات طراحی و ساخت طی جلسه‌ای در تهران اعلا‌م شد. پس از میخ‌کوبی مجدد و نقشه‌برداری در سایت دهانه اصلی و میانی پل اول به 264 متر تغییر یافت، حدود 50 متر دهانه نقشه‌برداری شده کوتاه گزارش داده شده بود. پس از دو ماه کار فشرده در دو شیفت کاری، تیم طراحی مجدداً طراحی و محاسبات اولیه گزینه مورد نظر را اصلا‌ح و روند طراحی و محاسبات پروژه بهبود یافت. در این زمان مواد سفارش شده قبلی به گمرک رسیده بود و این در حالی بود که طبق محاسبات جدید علا‌وه بر مواد خریداری شده 600 تن مواد دیگر مورد نیاز بود. طراحی با محدودیت‌های مواد موجود خریداری شده و سفارش کسری پیگیری شد. برای جلوگیری از تأخیر در اجرای پروژه تصمیم‌گیری شد که از مواد رسیده برای اولویت‌های اول نصب استفاده شود و مواد سفارش شده جدید برای اولویت‌های انتها و آخری استفاده گردد. همزمان با ادامه فعالیت‌های طراحی و تهیه نقشه‌های ساخت و کنترلی، عملیات اولیه شامل قطعه‌زنی، برشکاری، لبه‌سازی، خم‌کاری و سوراخ‌کاری جهت بیش از 000،360 ( سیصد و شصت هزار) قطعه پل در دو کارگاه عملیات اولیه 1‌و2‌و دو کارگاه کمکی و به دنبال آن ساخت پس از تأخیر طولانی  مجدداً  آغاز شد و با توجه به توقف ایجاد شده و پر شدن ظرفیت کارگاه‌های پل‌سازی از پتانسیل کارگاه‌های تحت فشار، تجهیزات پروژه‌ای استفاده شد. علی‌رغم مشکلات فراوان کارگاهی و تجهیزاتی پنل‌های4ِ،‌2،‌1و‌5 در تجهیزات پروژه‌ای و پنل‌های 11، 10، 9، 8، 7، 6، 4، 3 در پل‌سازی به ترتیب اولویت شروع و پیش مونتاژهای صفحه‌ای پنل‌ها نیز در کارگاه مذکور انجام شد.

عملیات ساخت عرشه پل اول نیز در کارگاه‌های سازه به همراه دیگر متعلقات پل موازات با سازه‌های پل‌سازی و تجهیزات پروژه‌ای ادامه داشت. جهت سادگی و تسریع در عملیات نصب اتصالات اعضای اصلی به صورت ترکیبی پیچ و مهره و جوش به طوری‌که سه طرف قوطی‌ها اتصالات اصطکاکی پیچ  و مهره و بعد فوقانی آن به صورت جوش در محل طراحی شده بود.

اتصالات المان‌های I   شکل‌نیز به‌صورت اتصالات اصطکاکی پیچ و مهره‌ای در نظر گرفته شده بود. با وجود بیش از 000،80(هشتاد هزار) پیچ در طرح پل اول، عملیات سوراخ‌کاری و تجهیزات مورد نیاز آن در مدت زمان معین در حالت‌های مختلف یکی از گلوگاه‌های پروژه در هنگام ساخت بود. برای رفع این گلوگاه‌ها سوراخ‌کاری در سه شیفت کاری و با پنج دستگاه دریل پرتابل افقی و عمودی و چهار دریل ثابت پیگیری شد و به همت همکاران سخت‌کوش کارگاهی و مدیریت گروه سازنده از مهرماه1381‌عملیات پیش مونتاژ قوس و عرشه به صورت جداگانه آغاز شد.  پیچیدگی اعضای اصلی قوطی شکل درهنگام ساخت، انطباق اتصالات، خم اتصالات و جمع‌شدن گاز در داخل قوطی‌ها از مشکلات دیگر ساخت پروژه بود که متأسفانه 4 مهرماه 1381 سه تن از همکاران کارگاهی در اثر انفجار یکی از قوطی‌های نیمه ساخت مجروح شدند.

جهت پیش‌مونتاژ نهایی پل به صورت خوابیده و کاهش عملیات پیش مونتاژ فضایی، پیش مونتاژهای صفحه‌ای دو پنلی در کارگاه‌ها در نظر گرفته شد. در این مرحله کلیه اعضای قطری سوراخ‌کاری شده و به پیش مونتاژ صفحه‌ای ارسال و پس از مونتاژ و خیزگیری اعضای اصلی مطابق دیاگرام کمبر پیش‌بینی شده و نقشه‌های کنترلی تهیه شده به این مجموعه جوش شده و سوراخکاری اتصالات اصلی انجام شد. و نصف سوراخکاری اتصالات ابتدا و انتهای دو پنل مونتاژ فضایی نهایی انجام می‌شد.

به علت بزرگی و حجیم بودن سازه پل‌و محدودیت‌های سالن‌های کارگاه‌های شرکت امکان عملیات پیش مونتاژ در آن‌ها وجود نداشت و پیش مونتاژ در فضای باز انجام شد. عملیات پیش مونتاژ تیرهای طولی به تیرهای عرضی  و کنترل مهاربندهای عرشه و سوراخ‌کاری اتصالات اصلی به‌صورت افقی و عمودی در فضای باز بین سالن‌های شرکت و با توجه به محدودیت‌های تجهیزات، عوامل محیطی و جوی حدود یکسال به طول انجامید و قطعات اول اولویت نصب آبان ماه 1381‌جهت نصب به سایت ارسال شد.

با توجه به وسعت مورد نیاز برای پیش مونتاژ قوس، مکانی به جز انبار محصول ماشین‌سازی اراک یافت نشد. این مکان نقشه‌برداری شد که از ابتدا تا انتها در طول‌264‌متر حدود‌5/3‌متر اختلا‌ف ارتفاع وجود داشت که می‌بایست با ساپورت‌های مناسب تراز می‌شد. از آبان 1381 عملیات پیش مونتاژ قوس از سمت راست با توجه به اولویت‌های نصب آغاز شد. و با فراز و نشیب‌های فراوان پیگیری و عملیات پیش مونتاژ تحت نظارت و مدیریت شرکت به پیمانکار واگذار شد. فضای مورد نیاز میخ‌کوبی و مثلث‌بندی شده و سازه‌های صفحه‌ای که در کارگاه‌ها پیش مونتاژ و دمونتاژ شده بود در مسیرهای تعیین شده ابتدا به صورت صفحه‌ای به دنبال هم پیش‌مونتاژ و منحنی آن مطابق دیاگرام کمبر نهایی به وسیله دوربین کنترل می‌شد.

پس از مونتاژ صفحه زیرین صفحه فوقانی نیز روی آن مونتاژ و کنترل شده و پس از جداسازی صفحه فوقانی، این مونتاژی‌ها با جرثقیل‌های موبایل در موقعیت خود روی سازه‌های پیش‌بینی شده استقرار و کنترل‌های لازم انجام می‌شد. تمام اعضای مهاری و تیرهای عرضی قوس که قبلا‌ً سوراخکاری شده بود درموقعیت خود قرار گرفته و جوش می‌شدند. برای کنترل و پایداری لازم و ایمنی سازه حدود 200  تن سازه موقت و ساپورت ساخته شد. عوامل جوی (سرمای شدید زمستان 1381، بارش‌های زمستانی، تغییرات دمای محیط در طی شبانه روز و ماه‌های مختلف سال) کابل‌های فشار قوی و عوامل محیطی دیگر را می‌توان به‌عنوان دلایلی برای کندی پیش مونتاژ ذکر کرد. که این امر نیز به همت و تلاش تمامی همکاران و پیمانکار مربوطه در تیر ماه 1382 به پایان رسید. لازم به ذکر است که از سمت راست عملیات دمونتاژ قوس با توجه به اولویت‌های نصب و نیاز سایت انجام و قطعات به سایت ارسال شد.

طراحی اولیه جرثقیل‌های نصب پس از بررسی و نهایی شدن پل توسط تیم مهندسی گروه فلزی و سازه جهت طراحی نهایی سازه و مکانیسم‌های جرثقیل و خرید به گروه نصب و راه‌اندازی ارائه شد که پس از مناقصه، گروه ماشین و مونتاژ ماشین‌سازی اراک جهت طراحی و ساخت انتخاب شد. و پس از طراحی نهایی مطابق آیین نامه ‌های AISC  و FEM   و ساخت سازه جرثقیل‌ها و خرید سیستم‌های مکانیکی و برقی، سازه جرثقیل‌ها توسط تیم مهندسی پروژه‌ها بازنگری شد و طرح نهایی بهینه شده در انبار محصول ماشین‌سازی اراک پیش مونتاژ و کنترل‌های لازم باربری انجام شد. و پس از صحت از کارکرد جرثقیل‌ها دمونتاژ آغاز و قطعات جراثقال به سایت ارسال شد. ظرفیت هر کدام از جرثقیل‌ها 20 تن به عبارتی دو بار 10 تن می‌باشد و وزن هر دستگاه حدود 70 تن می‌باشد. سازه جرثقیل‌ها طوری طراحی شده که چرخ‌های آن هنگام باربرداری روی چهار ستون پل قرار گرفته و بارها از طریق ستون‌ها به قوس منتقل می‌شود و اثرات نامطلوب انتقال بار از بین‌رفته یا کاهش یافته است. چهار ساپورت مفصلی جهت جلوگیری از واژگونی جراثقال در هنگام باربرداری و بارهای جانبی د ر تیرهای میانی عرشه پل تعبیه شده است. دو دستگاه گاری حمل قطعات وظیفه قطعه رسانی از کوله‌ها به پشت جرثقیل‌ها را عهده‌دار بود.

نظر به صعب‌العبور بودن منطقه و عمق بسیار زیاد و شیب طرفین دره و عدم امکان استفاده از پایه‌های موقت و روش‌های نصب متداول دیگر، نصب پل از اهمیت بسزایی برخوردار بود. طرح ویژه روش نصب پل با طراحی سازه پل به صورت خودایستا و کنسول و استفاده از جرثقیل‌های دروازه‌ای ویژه که در صفحه‌های قبل به آن اشاره شده است، از طرفین در نظر گرفته شد. بارهای ناشی از وزن پل، جراثقال‌ها و بارهای جانبی در مراحل نصب توسط سیستم خرپای فضایی متشکل از عرشه پل، خرپای قوس پل و مهارهای قطری به کوله‌ها و پاتاق منتقل می‌شد. تیرهای طولی در انتهای عرشه به کوله‌ها و کوله‌ها با سیستم انکریج و تزریق تا عمق 24 متر به صورت پس تنیده به کوه مهار شده بودند همچنین با همین روش اعضای انتهای خرپای قوس به پاتاق و پاتاق نیز به کوه مهار شده بود.

گره‌های بحرانی پل، به خصوص تکیه‌گاه‌های موقت نصب که می‌بایست نیروهایی با مقادیر زیاد و با نوسان بارگذاری را انتقال دهند، علاوه بر روش‌های کنترل شده با روش طراحی المان‌های محدود Finite Element   نیز مدل و آنالیز تنش و کنترل شدند. به عنوان مثال می‌توان محل اتصال کرد بالای  قوس به فونداسیون و محل اتصال تیرهای عرشه به کوله در طرفین پل که در مراحل نصب با نیروی محوری کششی به ترتیب 812 تن و 454 تن نیرو و لنگر خمشی 66 تن- متر و 15 تن- متر و گرهِ محل اتصال اولین ستون فلزی به قوس را نام برد.

نصب دو تیپ ابزار دقیق بارسنج و جابجایی سنج درنقاط حساس فونداسیون‌ها امکان کنترل تغییرات وضعیت بارگذاری و جابجایی‌های ایجاد شده در عمق‌های12، 6 و 18 متری پی‌ها را نشان داده و پل در مراحل مختلف نصب تحت کنترل با ضریب ایمنی مناسبی قرار داشت. عرشه‌های دهانه کناری به روش روان‌سازی در موقعیت خود قرار گرفت و جرثقیل‌های دروازه‌ای پس از مونتاژو ریل‌گذاری در روی پلت فرم‌های پیش‌بینی شده و تقویت عرشه روی پایه‌های بتنی طرفین دهانه قوس که جرثقیل بتواند روی کنسول قرار گیرد، روی تیرهای عرشه نصب شده انتقال یافت و آماده نصب قوس شد.سازه جرثقیل‌ها طوری طراحی شده‌اند که امکان نصب‌12‌متر سازه به صورت کنسول در جلوی خود را داشته باشد به عبارتی بتواند یک پانل شامل قطعات اصلی، اعضای قطری، تیرهای عرضی، مهاربندهای قوس، مهارهای قطری، ستون‌های انتهای پنل، تیر عرضی، تیرهای طولی و مهاربندهای عرشه را نصب کند و پس از تکمیل یک پانل و ریل‌گذاری روی آن جرثقیل‌12‌متر به جلو حرکت کرده و این مراحل تا پایان نصب پانل‌10 از طرفین ادامه داشت.

عطف به توضیحات داده شده مشخص می‌گردد که در هر 10 مرحله نصب مشخصه‌های سازه خرپایی فضایی اشاره شده تغییر نموده و سازه‌ای جدید می‌شود بنابراین تا این مرحله از هر سمت10 سازه متفاوت و خود ایستا می‌بایست آنالیز و نتایج به دست آمده برای نیروهای داخلی اعضاء عکس‌العمل‌های تکیه‌گاهی و تغییر مکان‌های هر مرحله با مراحل قبلی جمع‌بندی گردد.

نظر بر این‌که پارامترهای هر کدام از مدل‌های سازه مراحل نصب تغییر نموده و مدل قبلی تحت بار تنش می‌باشد، نتایج حاصل ا ز هر‌10‌مدل سازه را نمی‌توان با هم جمع نمود. در نتیجه حجم عملیات محاسباتی و کنترل‌های لازم بسیار بالا رفته و نیاز به روش، راهکار مناسب، دقت و کنترل‌های فراوان  دارد تا همانند آنچه که د رپروسه و ترتیب نصب قطعات انجام می‌شود، محاسبات نیز در نظر گرفته شود. درهر‌10 مدل محاسباتی خرپای نیم قوس به‌طور‌کامل وجود داشت ولی ستون‌ها، عرشه و مهارهای قطری هر مدل مطابق با قطعات نصب شده بود و قسمت اضافه سازهِ خرپای قوس بدون وزن مدل می‌شد و در هر مدل وزن قسمت‌های مشترک با مدل مراحل قبل غیر فعال و وزن قسمت نصب شدهِ جدید فعال و نتیجه آنالیز حاصل با نتایج آنالیز مرحله قبل جمع می‌شد.

بازتاب‌های نیرویی جهت طراحی و کنترل اعضا و بازتاب‌های عکس‌العمل‌ها جهت طراحی و کنترل تکیه‌گاه‌ها و بازتاب‌های تغییر مکان‌ها قسمتی از دیاگرام کمبر ساخت پل را تشکیل می‌دهد.

نصب سازه پل به‌صورت خود ایستا و کنسول‌(تا طول یکصد‌و‌بیست و شش متر) از طرفین تا پانل مرکزی با تمام مشکلا‌ت و مسایل خاص خود به‌صورت مستقل ادامه داشت. از آنجا که در طول شبانه‌روز فاصله بین دو کنسول حدود 12‌سانتی‌متر، تراز ارتفاعی آن‌ها حدود 3 سانتی‌متر و تابیدگی دو مقطع انتهای کنسول‌ها تقریباً تا 5 سانتی‌متر می‌رسید و همچنین تغییرات ذکر شده در هیچ دوره زمانی ثابت نبود و در هر لحظه محسوس و قابل مشاهده بود، ارتباط و اتصال دو کنسول نیاز  به محاسبات دقیق و تدابیر ویژه‌ای داشت که نتایج عواملی چون نحوه و تابش مستقیم‌آفتاب، دامنه تغییرات دما و باد بود و همچنین انحراف ناشی از هنگام ساخت و نصب از سوی دیگر باعث افزایش انحرافات مطرح شده می‌شد. به‌عنوان مثال، انحراف از محور طولی پل برای هر دو کنسول به 25 سانتی‌متر می‌رسید.

طبق بررسی‌ها و محاسبات دقیق نتیجه‌گیری شد که اتصال دو کنسول به همدیگر الزاماً در یک دوره زمانی بسیار کوتاه انجام شود بنابراین می‌بایست هر دو سازه را به‌طور موقت با استفاده از مفصل‌هایی به هم متصل کرد. پس از طراحی و محاسبات مفصل‌های مورد نظر، این اتصالات قطعه‌زنی و در دو انتهای قطعات پانل‌های 10 و مرکزی مونتاژ، جوش و کنترل‌های لازم انجام شد و تا زمانی که پین‌های اتصالات در جای خود قرار نمی‌گرفت آزادی حرکات سازه دو کنسول د رمرکز مهار نشده بود. برای نصب قطعات پانل مرکزی یکی از جرثقیل‌ها روی پنل 10 قرار گرفت و کل قطعات پنل مرکزی مونتاژ، جوش و کنترل‌های لازم انجام گرفت.

با این وضعیت سازه پل از یک طرف به طول 126 متر و از طرف دیگر 138 متر کنسول بود.

پس از اصلاح انحرافات ایجاد شده با سیستم جکینگ، اتصالات مفصلی  موقت با توجه به محاسبات دقیق در زمان تعیین شده توسط پین‌ها قفل شدند. بلافاصله در ناحیه اتصالات موقت، اتصالات دائمی در سه طرف اعضای اصلی قوطی شکل تکمیل شد. چون این اتصالات ظرفیت باربری لازم را داشتند، اتصالات موقت باز شده و باقیمانده اتصالات اصلی کامل شد. با اتصال سازه‌های دو کنسول و یکپارچه شدن آن‌ها سازه اصلی قوس تشکیل شد که پارامترهای سازه‌ای به‌طور کلی تغییر یافته و سیستم سازه‌ای از خرپای فضایی کنسولی یک سرگیردار تبدیل به یک قوس خرپایی بدون مفصل می‌شود که در تکیه‌گاه‌هاگیردار بوده و تحت تنش‌های حین مراحل نصب قرار گرفته است.

در این مرحله نیز مدل‌های لازم و محاسبات ویژه و خاصی عطف به نکات مطرح شده در طراحی قوس‌های بدون مفصل انجام شد.

با بررسی اجمالی از مطالب فوق درمی‌یابیم که سیستم سازه‌ای پل طی مراحل مختلف از شروع نصب تا راه اندازی تغییرات اساسی نموده است، یعنی ابتدا 11خرپای فضایی کنسول یک سرگیردار، سپس یک قوس تک مفصلی در راس و به‌دنبال آن یک قوس دو سرگیردار و نهایتاً به‌صورت یک قوس دو مفصلی مورد آنالیز و طراحی قرار گرفت.

یکی دیگر از مراحل بسیار مهم، حساس و کلیدی در طراحی و اجرای پل، مرحله آزادسازی تکیه‌گاه‌های موقت و مهارهای قطری بین عرشه، قوس و ستون‌های فلزی پس از نصب و تکمیل خرپای قوس و قبل از نصب و اتصال اسکلت فلزی عرشه در پانل مرکزی می‌باشد، در صورتی که به شکل اصولی و تحت کنترل اجرا نشود، ضربه‌ها و شوک‌های بسیار بالایی به پل وارد می‌شود که موجب بالارفتن تنش‌های موضعی در برخی  نقاط از سازه شده و با ایجاد گسیختگی باعث فرو ریختن پل می‌شود.

آزاد سازی تکیه‌گاه‌های موقت را می‌توان با در نظر گرفتن عواملی چون مکانیسم اجرا، تجهیزات و امکانات مورد نیاز، نیروی انسانی، سرعت کاهش نیرو از تکیه‌گاه‌ها و انتقال آن به سازه، آزادسازی تمام موانع و قیدهای ایجاد شده در مراحل نصب، نظارت دقیق و بازدیدهای مداوم از نقاط بحرانی سازه و تجزیه و تحلیل آن و ادامه روند پیشرفت کار مورد بررسی و تحلیل قرار داد. نحوه و توالی sequence   آزادسازی کل سیستم و موضعی در هر یک از تکیه‌گاه‌های موقت یکی از موارد فوق محسوب می‌شوند که بررسی و تحلیل آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.

برای این فعالیت مدل‌های متعددی تهیه و آنالیز شد که ترتیب آزادسازی از یک مکان شروع و تا پایان آن ادامه می‌یافت و در هر مدل پس از آزادسازی قسمتی یا تمامی نیروها، افزایش و یا کاهش نیرو در نقاط دیگر سازه و تکیه‌های موقت مورد بررسی قرار می‌گرفت و با جمع بندی نهایی بهترین گزینه حاصل شد.در این گزینه ابتدا نیروهای کردهای Chord   بالایی یک سمت پل، در مرحله دوم نیروهای کردهای بالایی سمت دیگر پل، آن‌گاه نیروهای تیرهای انتهای عرشه اتصال به کوله در یک سمت پل، سپس نیروهای تیرهای انتهای عرشه اتصال به کوله در سمت دیگر پل آزاد و در مرحله پایانی مهارهای قطری که نیروهای آن‌ها به شدت کاهش یافته بود آزاد و دمونتاژ شد.

در آزاد سازی نیروهای کردهای بالای هر سمت نیز ابتدا نیروی انکرهای کرد اول از مقدار‌120‌تن تا میزان‌80 تن مطابق توالی نشان داده شد در نقشه‌های پس‌تنیدگی کاهش یافت و همین توالی برای کرد دوم تکرار شد و بقیه نیروهای موجود در انکر کردها همانند توالی قبل و در دو مرحله تا به میزان 40 تن و صفر کاهش یافته و رهاسازی این مرحله به اتمام رسید.

برای تیرهای عرشه متصل به کوله در هر سمت نیروی انکرهای هر تیر در مرحله اول از 65 تن تا به میزان 40 تن و در مرحله دوم تا 20تن و در مرحله سوم به صفر کاهش یافته و آزادسازی آن‌ها به اتمام می‌رسد. در عرشه با توجه به جابجایی که بین کوله و تیرها در مرحله آزادسازی به‌وجود میآید و نیرو‌گرفتن مجدد انکرها، حجم عملیات آزادسازی در هر سه مرحله به‌ویژه مرحله پایانی بالا می‌رود.

در مدت یک هفته کلیه عملیات آزادسازی به پایان رسید و پس از نصب تیرها و مهاربندی‌های عرشه پنل مرکزی، تعویض تکیه‌گاه‌های موقت عرشه دهانه‌های کناری طرفین پل با یاتاقان‌های دائمی(اصلی) و برش و تعبیه درز انبساط بین عرشه قوس و دهانه‌های کناری عملیات نصب سازه فلزی پل پایان یافته و سازه پل به‌صورت قوس خرپایی دو سر مفصل تبدیل و آماده دال‌گذاری، آرماتوربندی و بتن‌ریزی عرشه شد.

زمان پیش‌بینی شده برای اجرای کامل پروژه شامل طراحی و مهندسی، تهیه و تدارک مواد، ساخت، پیش‌مونتاژ و نصب 20 ماهه بود، علیرغم مشکلات و تغییرات به‌وجود آمده در بخش مهندسی تامین مواد و ساخت تاخیرات ایجاد نشد و با همزمان نمودن اکثر فعالیت‌ها، عطف به توضیحات و تدابیر اشاره شده در سرفصل‌های قبلی، قطعات مورد نیاز در زمان‌های تعیین شده آماده و جهت نصب به سایت ارسال شد.

با توجه به این‌که در بخش نصب نمی‌توان برنامه زمان‌بندی مستقلی همانند فعالیت‌های طراحی، تأمین مواد و ساخت ارائه نمود از این‌رو برای ارائه یک برنامه زمان‌بندی صحیح و مستقل از فعالیت‌های قبلی برای دوره نصب برنامه زمان‌بندی پیمانکار سیویل که فعالیت‌های آن پیش‌نیاز فعالیت‌های نصب سازه فلزی پروژه است می بایستی با برنامه زمان‌بندی نصب قطعات فلزی پل هماهنگی داشته باشد. یکی از دلایل مهم تاخیر‌در شروع  عملیات نصب و پیشرفت پروژه عدم تحویل جبهه‌های کاری برای شروع عملیات نصب بود.

عواملی از قبیل عدم تحویل همزمان جبهه‌های کاری طرفین پل، تداخل فعالیت‌های پیمانکارسیویل و پیمانکار نصب سازه در شروع، تازگی نوع کار و تجربه اول که به دنبال آن زمان زیادی را در دورهای اولیه نصب قطعات و تنظیمات لازم و همچنین در پانل مرکزی گرفت، نیاز به پرسنل آموزش دیده و متخصص که توانایی کار در ارتفاع را داشته باشد و با سیستم های صخره‌نوردی بتواند به نقاط مختلف سازه دسترسی داشته و فعالیت‌های لازم را انجام دهد (پرسنل در حین کارآموزش دیدند)، ابهامات و مشکلات قراردادی، اشکال در تجهیزات نصب برای پانل‌های ابتدایی 1و 2‌وکوتاه بودن سیم بکسل‌ها، اشکال در سیستم برقی جرثقیل‌ها و اصلاح آن، دشواری و زمان بر بودن تأمین ابزارآلات نصب و لوازم یدکی آن‌ها، سقوط ابزارآلات و اتصالات،  تعداد زیاد پیچ و مهره‌ها ونیاز به ابزارآلات خاص برای مکان‌های مختلف در سازه، پوشش گالوانیزه به روش الکتریکی در اتصالات و حمل و نقل آن، محدودیت‌های جاده‌های دسترسی و پلت‌فرم‌ها که باعث سختی جرثقیل‌ها و طولانی شدن آن و نیاز به کشنده و هل‌دنده برای انتقال بار از جاده دسترسی، تغییرات در سیستم مهار به کوه واصلا‌ح سازه در سایت، تقویت گره‌ها در هنگام نصب، عدم وجود یک کمیته فنی متشکل از نمایندگانی از سازمان‌های ذیربط و مستقر در سایت که تعهد و مسئولیت در قبال پروژه داشتند، پراکندگی در خدمات مشاوره‌ای، عدم هماهنگی بین پیمانکاران، مدیریت نامتمرکز و پراکنده، باعث تأخیر و طولانی شدن مدت زمان پروژه شد. برای دستیابی به زمان برنامه‌ریزی شده کارفرما جهت بهره‌برداری پروژه سد و نیروگاه طرح کارون 3 که هزینه بسیار بالایی برای آن صرف شده بود و در صورتی که آبگیری سد در موعد مقرر انجام نمی‌پذیرفت به مدت یکسال بهره‌برداری سد به تعویق می‌افتاد که باعث راکد ماندن سرمایه صرف شده و  عدم تولید نیروی برق و سودآوری پروژه می‌شد لذا بهره‌برداری از این پل‌ها جهت حفظ و ارتباط جاده خوزستان- شهرکرد یکی از عوامل اصلی امکان راه‌اندازی سد و نیروگاه آن بود به همین دلیل عملیات نصب پل با افزودن شیفت کاری شبانه در طرفین پل تسریع شد.

دهانه اصلی و میانی پل دوم نیز به‌صورت قوس از زیر با دهانه قوس 177=20+1212+5 x21+61+5x متر، مرکز تا مرکز مفصل‌ها59/158متر، خیز قوس 40 متر است دو دهانه 19 و 20 متری پیوسته و متصل به عرشه قوس بر روی پایه‌های بتنی قرار دارد و طول کل عرشه 216 متر و عرض8/11 متر با دو خط عبور و دو پیاده رو در طرفین مطابق پل اول اجرا شده است.

اندازه گیری ضریب جذب آب مصالح و وزن مخصوص مصالح در دوحالت خشک و اشباع

هدف آزمایش: اندازه گیری  ضریب جذب آب مصالح و وزن مخصوص مصالح در دوحالت خشک و اشباع وسایل مورد نیاز: سه قطعه سنگ- چهار قطعه آجر-چهار قطعه موزاییک- سبد معلق – پیکنومتر(کتری)- ترازو-باسکول-آب 1-اندازه گیری ضریب جذب آب مصالح:

مصالح انتخاب شده ابتدا خوب شسته میوند تا گردو خاک وناخالصی های روی سطح انها پاک شده در آزمایش ایجاد خطا نکنند.سپس مصالح شسته شده را بمدت یک هفته در ظرف آب قرار داده میشوند(بر اثر خاصیت مویینگی مصالح آب به تدریج وارد منافذ درون مصالح میگردد و فضاهای خالی مصالح را پر میکنند. )پس از مدت یکهفته مصالح اشباع شده از آب را در اختیار داریم. حال میتوانیم آزمایش را در دوحال برای مصالح انجام دهیم.1- مصالح اشاع شده با سطح تر 2- مصالح اشباع شده با سطح خشک(ssd) که چون خطای ایجاد شده در حالت اول بعلت وجودآب اضافی در سطح آب زیاد است آزمایش ار در حالت دوم انجام میدهیم.

بدین منظور با پارچه ای سطح روی مصالح را خشک مینماییم تا حالتی که با در دست گرفتن آنها دست کاملا خیس نشود. سپس آنها را توزین کرده(سنگ ها بصورت تک تک و آجرها و موزاییک دوبه دو توزین گشته مورد وآزمایش قرار میگیرند) و Wssd آنها ار بدست آورده در داخل کوره با دمای 5  110 قرار میدهیم.پس از یک هفته مصالح را از درون کوره بیرون آورده توزین میکنیم وWd آنها را بدست میآوریم. سپس از رابطه زیر در صد جذب آب را برای هرکدام از مصالح محاسبه میکنیم:

  ( (Wssd-Wd) / Wd )*100  =ضریب جذب آب 

وزن نمونه در حالت اشباع با سطح خشک Wssd:

وزن نمونه در حالت خشک Wd:

نتایج زیربرای آزمایش  جذب آب بدست آمد:

	Wd	Wssd	ضریب جذب آب
سنگ1	1419.2	1422.3	0.218
سنگ2	1350.5	1353.5	0.222
سنگ3	1443.2	1446.5	0.229
آجر1	2047.7	2508.8	22.518
آجر 2	1948.1	2327.5	19.475
موزاییک1	1737.5	1863.9	7.275
موزاییک2	1887.5	2034.7	7.799

	ضریب جذب متوسط آب
سنگ	0.223
آجر	20.997
موزاییک	7.537

2-آزمایش تعیین وزن مخصوص(چگالی)مصالح:

در این مرحله سه نوع چگالی را میخواهیم برای مصالح بدست آوریم. 1- چگالی اشباع در حالت خشک(Pssd)

2- چگالی خشک(Pd)    3- چگالی ظاهری . برای این کار جرم مصالح در حالات مختلف بر (Wssd,Wd)احتی طبق آزمایش قبل محاسبه میشوند. اما برای بدست آوردن حجم مصالح دورش وجود دارد. 1- روش پیکنومتر 2- روش سبد معلق

1-2-روش پیکنومتر:

در اینجا به جای پیکنومتر از کتری استفاده میکنیم.

ابتدا کتری را  تا سطح مشخصی که باید در تمام طول آزمایش ثابت باشد از آب پر میکنیم(مثلا تا حدی که آب تا حداکثر ارتفاع خو ددر لوله کتری بالا بیاید)سپس آنرا توزین مینماییم .بدین ترتیب Wp,w را محاسبه کرده ایم.

درمرحله بعدمصالح اشباع شده را(سنگها را تک کتک و آجر ها وموزاییک را دوتا دوتا) جداگانه در پیکنومتر قرارداده سطح آن را تا سطح قراردادی خود پر از آب کرده توزین میکنیم. بدین ترتیب نیزWp,w,ssd  بدست می آید.حال Vssdبا استفاده از روابط(که در ذیل آمده) براحتی قابل محاسبه است.

با توجه اینکه برای بدست آوردن چگالی ظاهری نیاز به محاسبه Vd داریم این مقدار را نیز باتوجه به میزان آب تبخیر شده از مصالح در حالت اشباع در کوره با استفاده از روابط ( که در ذیل آمده) محاسبه میکنیم.

روابطی که در  آزمایش پیکنو متر مورد نیاز است:

Vssd = (Wssd + Wp,w - Wp,w,ssd) / Pw          حجم نمونه در حالت اشباع

Vd= Vssd - (Wssd - Wd)     حجم نمونه در حالت خشک

Wp,w : وزن پیکنومترپرازآب

Wp,w,ssd:وزن پیکنومتر پرازآب حاوی مصالح

Pw (=1) : چگالی آب

بطور کلی چگالی اشباع،چگالی خشک و ظاهری نیزاز روابط زیر محاسبه میشوند:

Pssd= Wssd / Vssd       چگالی نمونه در حالت اشباع

چگالی خشک نمونهPd= Wd / Vssd      

Pظاهری= Wd / Vd         چگالی ظاهری نمونه

نتایج حاصل از آزمایش با روش پیکنومتر:

	Wd	Wssd	Wp,w	Wp,w,ssd	Vssd	Pssd	Vd	Pdry	Pظاهری
سنگ1	1419.2	1422.3	5708	6628	502.3	2.832	499.2	2.825	2.843
سنگ2	1350.5	1353.5	5708	6604	457.5	2.958	454.5	2.952	2.971
سنگ3	1443.2	1446.5	5708	6658	496.5	2.913	493.2	2.907	2.926
آجر1	2047.7	2508.8	5783	7025	1266.8	1.980	805.7	1.616	2.542
آجر 2	1948.1	2327.5	5783	6923	1187.5	1.960	808.1	1.641	2.411
موزاییک1	1737.5	1863.9	9647	10802	708.9	2.629	582.5	2.451	2.983
موزاییک2	1887.5	2034.7	13082	14203	913.7	2.227	766.5	2.066	2.462
	Pssd	Pظاهری	Pd
	متوسط	متوسط	متوسط
سنگ	2.901	2.914	2.895
آجر	1.970	2.476	1.628
موزاییک	2.428	2.723	2.258

2-2-روش سبدمعلق:

در این روش ازقانون ارشمیدس استفاده میشود.

بدین منظور ابتدا آب درون دستگاه را به سطح تراز آن میرسانیم.ترازوی دستگاه را صفر کرده ،هریک از مصالح رادر حالا اشباع ( بازهم سنگها بصورت تک به تک و آجرهاوموزاییک ها بصورت دوتادوتا) بصورت جداگانه در سبد معلق قرار داده اجازه میدهیم سطح آب دستگاه دوباره به سطح تراز برسد. عددی که ترازو پس از تراز شدن دستگاه نشان میدهد درواقع وزن آب خارج شده از دستگاه پس از ورود مصالح است که بنابرقانون ارشمیدس معادل است با Ws,ssd وزن مصالح در حالت معلق در آب. حال Vssdبا استفاده از روابط(که در ذیل آمده) براحتی قابل محاسبه است. در ضمن با توجه اینکه برای بدست آوردن چگالی ظاهری نیاز به محاسبه Vd داریم این مقدار را نیز باتوجه به میزان آب تبخیر شده از مصالح در حالت اشباع در کوره با استفاده از روابط ( که در ذیل آمده) محاسبه میکنیم.

روابطی که در  آزمایش سبد معلق مورد نیاز است:

Vssd = (Wssd – Ws,ssd) / Pw          حجم نمونه در حالت اشباع

Vd= Vssd - (Wssd - Wd)     حجم نمونه در حالت خشک

Ws,ssd : وزن مصالح اشباع در حالت معلق در آب

Pw (=1) : چگالی آب

بطور کلی چگالی اشباع،چگالی خشک و ظاهری نیزاز روابط زیر محاسبه میشوند:

Pssd= Wssd / Vssd       چگالی نمونه در حالت اشباع

چگالی خشک نمونهPd= Wd / Vssd     

Pظاهری= Wd / Vd         چگالی ظاهری نمونه

نتایج حاصل از آزمایش به روش سبد معلق بصورت زیر است:

	Wd	Wssd	Ws,ssd	Vssd	Pssd	Vd	Pd	Pظاهری
سنگ1	1419.2	1422.3	894.6	527.7	2.695	524.6	2.689	2.705
سنگ2	1350.5	1353.5	849.8	503.7	2.687	500.7	2.681	2.697
سنگ3	1443.2	1446.5	911.2	535.3	2.702	532	2.696	2.713
آجر1	2047.7	2508.8	1223.8	1285	1.952	823.9	1.594	2.485
آجر 2	1948.1	2327.5	1120.5	1207	1.928	827.6	1.614	2.354
موزاییک1	1737.5	1863.9	1065.8	798.1	2.335	671.7	2.177	2.587
موزاییک2	1887.5	2034.7	1154.5	880.2	2.312	733	2.144	2.575
	Pssd	Pظاهری	Pd
	متوسط	متوسط	متوسط
سنگ	2.695	2.705	2.689
آجر	1.940	2.420	1.604
موزاییک	2.324	2.581	2.161

-خطاهای احتمالی:

خطادر توزین پیکنومتر و تنظیم سطح ترازآن، تنظیم سطح تراز آب درسبد معلق وخطاهای ایجاد شده در توزین توسط باسکول مهمترین عوامل ایجاد خطا در این آزمایش هستند.

در واقع خطای احتمالی در تنظیم سطح تراز آب در سبد معلق مهمترین عامل ایجاد تفاوت در اعداد بدست آمده در روش سبد معق و پیکنومتر است.

*علت احتمالی تفاوت زیاد اعداد بدست آمده برای موزاییک1 ودر پی آن چگالی های متوسط موزاییک در دو آزمایش پیکنومتر و سبد معلق ،  خطای احتمالی در توزین Wp,w,ssd بوده است .  

نتیجه گیری:

1-     هرچه مصالح متراکم تر باشدوفضای خالی در درون مصالح کمتر باشد ضریب جذب آب آن کمتر خواهد بود.به عبارتی عوامل مهم در تعیین ضریب جذب آب مصالح جنس و میزان منافذ و فضاهای خالی مصالح می باشد.

درضمن :      

                     ضریب جذب آب سنگ < ضریب جذب آب موزاییک<ضریب جذب آب آجر             

2-     هرچه مصالح متراکم تر باشند چگالی آنها بس از اشباع با حالت خشک تفاوت کمتری دارد.به عبارتی درصد جذب آب با تفاوت چگالی مصالح در حالت اشباع و خشک رابطه مستقیم داردو هرچه درصد جذب بیشتر باشد این اختلاف بیشتر میشود و بلعکس.

اصول و مبانی طراحی فرودگاه – Airport

اصول و مبانی طراحی فرودگاه – Airport

اصول ، مبانی طراحی فرودگاه +استاندارد های طراحی فرودگاه+نمونه نقشه پلان اتوکد فرودگاه

تعریف فرودگاه در زیر تعاریف مختلفی از فرودگاه ارائه می شود که البته همگی در نهایت به یک فضا، مکان و کاربری اشاره دارند.  «فرودگاه مجموعه ای است از تأسیسات و تجهیزات گوناگون که به منظور فراهم آوردن امکانات برای جابجایی ها و ترابری های هوایی گرد هم آورده شده اند همانگونه که حمل و نقل دریایی نیازمند بندر است، فرودگاه هم می تواند به بندر هوایی تشبیه شود که لازمه ترابری هوایی است» (بهینا / 1364).

«فرودگاه به محدوده مکانی – فضایی اتلاق می شود که برای برقرار کردن ارتباط هوایی بین نقاط مختلف بکار می رود (نشریه 197 برنامه و بودجه / 1379).

«فرودگاه محلی است که برای نشت و برخاست هواپیما تعیین شده است»

تقسیم بندی سایت فرودگاه

فرودگاه ها اصولاً به دو بخش زمینی و هوایی تقسیم می شوند:

الف) بخش زمینی: مجموعه ساختمانها، تأسیسات و تجهیزاتی که با مرز فیزیکی مسدود شده و یا ایستگاههای کنترل امنیتی که از سطوح وابسته به استفاده هواپیما جدا می شود. این مجموعه وظایف ارائه خدمات به مراجعین از سمت شهر و هواپیما ها از سمت توقفگاهها را به عهده دارند. افراد برای تردد به برخی از قسمتهای این مجموعه باید دارای مجوزهای خاص باشند (نشریه 197 برنامه و بودجه 1376).

ب) بخش هوایی: مجموعه اراضی، حریم ها و تأسیسات و تجهیزات که در ارتباط مستقیم فیزیکی به خدمات مربوط به نشست و برخاست ، توقف و حرکت هواپیما بوده و با مرز مسدود و با ایستگاههای کنترل امنیتی از مجموعه زمینی جدا می گردد (نشریه 197 برنامه بودجه 1379).

اهمیت فرودگاه

در دنیای امروز که هر روزه به سرعت زندگی افزوده می شود حل مسائل مربوط حمل و نقل سریع و بی دغدغه را می توان کانون توجه همه اشخاص مرتبط با این سرعت دانست. حال فرودگاهها که نقش اساسی در همه ابعاد حمل و نقل دارند وظایف سنگینی را بر دوش دارند تا بتوانند به بهترین نحوه کالاها و اشخاص را در پرتو حضور هواپیما به مقاصد مورد نظر برساند.  مسافر، فرودگاه و هواپیما هر سه نیازمند یکدیگرند تا بتوانند چرخه ای مطلوب که رسیدن به هدف نهایی یعنی حمل و نقل ایمن و سریع است دست یابند.  جایگاه و نقش حمل و نقل در ابعاد مختلف سیاسی اجتماعی و اقتصادی در جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست و فرودگاه در کنار مابقی پایانه ها از حساس ترین بازیگر این نقش هستند.

طبقه بندی فرودگاه ها

به منظور ارائه استانداردهای طراحی برای انواع مختلف فرودگاهها و عملکردها و وظایف آنها از کدهای حرفی و عددی و سایر علائم توصیفی برای طبقه بندی فرودگاه استفاده می شود.

سازمان هوانوردی فدرال، فرودگاهها را از نظر نوع طرح هندسی و براساس کد مرجع فرودگاه طبقه بندی می کند. کد مرجع فرودگاه، یک سیستم کدبندی است که معیارهای طرح فرودگاه را با مشخصات عملیاتی و فیزیکی هواپیماهای استفاده کننده از آن مرتبط می کند. این سیستم براساس گروه تقرب هواپیما و گروه طراحی هواپیما که به هر یک از هواپیماها اختصاص می یابد، تعریف می شود.  گروه طراحی هواپیما در واقع طبقه بندی هواپیماها براساس طول دهانه بال آنها است.  
کد مرجع فرودگاه یک کد دو علامتی است که نشان دهنده گروه تقرب و گروه طراحی می باشد که هواپیما بر مبنای آن طراحی شده است. به عنوان مثال، کد مرجع B-III(knot) (گروه تقرب B) و طول دهانه بال 79 تا کمتر از 118 فوت (گروه طراحی III)، طراحی شده باشد. سازمان هوانوردی فدرال، فهرستی از کدهای مرجع فرودگاه برای انواع مختلف هواپیماها منتشر کرده است. فرودگاهی که برای خدمات رسانی به هواپیمای بوئینگ 200-767 با سرعت تقرب 130 نات (گروه تقرب C) و طول دهانه بال 156 فوت و 1 اینچ (گروه طراحی IV)، طراحی شده باشد، با کد مرجع C-IV مشخص و طبقه بندی می شود. مربوط به فرودگاهی است که برای خدمات رسانی به هواپیمایی با سرعت تقرب 91 تا کمتر از 121 نات.

فرودگاههای غیرتجاری

فرودگاه غیرتجاری فرودگاهی است که برای خدمات رسانی به هواپیماهای گروه تقرب A وB، طراحی، ساخته و نگهداری می شود. بطور کلی فرودگاههای غیرتجاری، به فرودگاههای هواپیماهای کوچک (با حداکثر وزن مجاز برخاست 12500 پوند یا کمتر) و هواپیماهای بزرگ (با حداکثر وزن مجاز برخاست بیشتر از 12500 پوند) دسته بندی می شود. 

مشخصات طراحی فرودگاههای غیرتجاری متأثر از گروه طراحی هواپیما و انواع سیستمهای تقرب مورد استفاده در باند پرواز فرودگاه، یعنی سیستمهای تقرب با دید، تقرب با دستگاه غیردقیق یا تقرب با دستگاه دقیق است.  

فرودگاههای غیرتجاری مخصوص هواپیماهای کوچک به عنوان فرودگاههای غیرتجاری درجه I، غیرتجاری درجه II، و غیرتجاری عمومی درجه I نامیده می شوند. علاوه بر آن، فرودگاههای غیرتجاری از نظر انجام عملیات تقرب با دید و دستگاه غیردقیق و یا عملیات تقرب با دستگاه دقیق نیز تقسیم بندی می شوند. فرودگاههای غیرتجاری برای عملیات با دید و با دستگاه غیردقیق جزء فرودگاههای غیرتجاری درجه I، غیرتجاری درجه II یا غیرتجاری عمومی درجه I محسوب می شوند. فرودگاه غیرتجاری برای عملیات با دستگاه دقیق از نوع فرودگاههای غیرتجاری عومی درجه II است.  

یک فرودگاه غیرتجاری درجه I می تواند به حدود 75 درصد هواپیماهای یک موتوره و دو موتوره کوچک مورد استفاده برای اهداف شخصی و شغلی، خدمات رسانی کند. این هواپیماها در واقع هواپیماهایی با وزن حدود 3000 پوند یا کمتر هستند که در نتیجه کد مرجع فرودگاه آنها، B-I خواهد بود. کد مرجع مذکور نشان دهنده این است که این فرودگاهها قادر به خدمات رسانی به هواپیماهای باگروه تقرب B, A و گروه طراحی I هستند. فرودگاه غیرتجاری درجه II می تواند به تمامی هواپیماهای مربوط به فرودگاه درجه I و برخی هواپیماهای کوچک و کوتاه برد، خدمات رسانی کند. این هواپیماها معمولاً شامل هواپیماهای با وزن حدوداً 8000 پوند یا کمتر می شوند که نشان دهنده کد مرجع فرودگاه B-I هستند. فرودگاه غیرتجاری عمومی درجه I قادر به خدمات رسانی به تمامی هواپیماهای کوچک است. این نوع فرودگاهها دارای کد مرجع B-II هستند. فرودگاه غیرتجاری عمومی درجه II به هواپیماهای بزرگ با گروه تقرب B,A خدمات رسانی می کنند و معمولاً دارای قابلیت انجام عملیات با دستگاه دقیق هستند. کد مرجع این نوع فرودگاهها نیز، B-III است.  

فرودگاههای تجاری  

فرودگاههای تجاری فرودگاهی است که برای ارائه خدمات به هواپیماهای گروه تقرب D , C, وE طراحی، ساخته و نگهداری می شود. مشخصات طرح فرودگاههای تجاری مبتنی بر گروه طراحی هواپیما است.

طبقه بندی سازمان ایکائو  

سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری از یک سیستم کدبندی دو قسمتی به عنوان کد مرجع فرودگاه برای طبقه بندی استانداردهای طرح هندسی فرودگاه استفاده می کند. اجزای این سیستم کدبندی شامل یک علامت عددی و یک علامت حرفی است. اعداد کد فرودگاه از 1 تا 4، نشان دهنده طبقه بندی طول قابل استفاده باند پرواز یا طول ناحیه پروازی مرجع که شامل طول باند پرواز و طول معبر توقف و معبر بی مانع در صورت وجود، است. طول ناحیه پروازی مرجع در واقع طول واقعی برخاست در باند پرواز است که به طول معادل آن در میانگین سطح دریا با درجه حرارت 15 درجه سانتیگراد و شیب طولی صفر تبدیل شده است.   حروف کدبندی مورد نظر از A تا F، نشان دهنده طبقه بندی هواپیماهای استفاده کننده از فرودگاه براساس طول دهانه بال و دهانه خارجی محور چرخهای اصلی عقب است. کدهای مرجع فرودگاه در جدول 9-2 ارائه شده اند. به عنوان مثال، فرودگاهی که برای خدمات رسانی به یک هواپیمای بوئینگ 200-767 با محور چرهخهای عقب به طول 34 فوت و 3 اینچ (44/10 متر)،‌ طول دهانه بال 156 فوت و 1 اینچ (48 متر)، حداکثر وزن برخاست 317.000 پوند باند پرواز مورد نیاز به طول 6000 فوت (1860 متر) در سطح دریا و در روز استاندارد طراحی شده باشد،‌ دارای کد مرجع 4-D است. باید توجه داشت که این سیستم طبقه بندی به طور دقیق و روشنی در برگیرنده عملکرد فرودگاه و خدماتی که ارائه می کند یا نوع هواپیمای استفاده کننده از آن نیست.   بطور کلی، نوعی مطابقت تقریبی بین کد مرجع فرودگاه ارائه شده توسط سازمان هوانوردی فدرال و کد مرجع سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری وجود دارد. گروههای تقرب A,B,C,D مربوط به سازمان هوانوردی فدرال به ترتیب همان کدهای فرودگاه 1،2،3و4 سازمان بین الملللی هواپیمایی کشوری است. به طور مشابه، گروههای طراحی هواپیمای مربوط به سازمان هوانوردی فدرال یعنی V, IV , III , II , I، تقریباً مطابق با کدهای E,D,C,B,A سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری است. 

تاثیر اقلیم بر روند طراحی

در این بخش به بررسی اقلیم تاثیر گذار بر طراحی فرودگاه میپردازیم. به طور کلی تاثیر اقلیم بر فرودگاه را میتوان از دو منظر مورد بررسی قرار داد:

1- تاثیرات اقلیم بر بخش زمینی  2- تاثیرات اقلیم بر بخش هوایی  -----------------------------

1- تاثیرات اقلیم بر بخش زمینی همان ملاحظات اقلیمی هر منطقه از کشور میباشد که بر روی ساختمانهای بخش زمینی تاثیرگذار است.

2- تاثیرات اقلیم بر بخش هوایی:  در قسمت گفته شد که چگونه ضوابط و الزامات وضع شده توسط دولتها می تواند بر طول باند پروازی موثر باشد. شرایط محیطی موجود در فرودگاه نیز در طول باند تأثیر دارند.  مهمترین شرایط محیطی شامل درجه حرارت، وضعیت باد در سطح فرودگاه، شیب باند، ارتفاع فرودگاه و شرایط سطح باند پرواز است. اثر این شرایط بر روی محاسبه طول باند فقط می تواند تقریبی باشد. به هر حال دستورالعملهایی که می تواند برای برنامه ریزی در این زمینه سودمند باشد، در این بخش ارائه شده است.

درجه حرارت

در درجه حرارت بالاتر،‌ طول باند پروازی بیشتری مورد نیاز است، زیرا با بالا رفتن درجه حرارت، غلظت (چگالی) هوا، پایین تر و در نتیجه فشار هوای خروجی از موتور، کمتر می شود.  روند افزایش طول باند نسبت به درجه حرارت، خطی نیست. نرخ افزایش طول باند در درجه حرارتهای بالا، بیشتر از نرخ افزایش در درجه حرارتهای پایینتر است. افزایش طول موردنظر می تواند برحسب درصدی از طول باند در دمای 59 درجه فارنهایت باشد که درجه حرارت استاندارد در سطح دریا است. به منظور برآورد مقادیر تخمینی، تغییرات تقریبی طول باند بر حسب دمای بین 59 تا 90 درجه فارنهایت برای هواپیماهای با موتور توربینی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این دامنه درجه حرارت، افزایش متوسط طول باند نسبت به طول مورد نیاز در دمای 59 درجه فارنهایت، از حدود 42/0 تا 65/0 درصد به ازای هر درجه فارنهایت بیشتر از 59 درجه تغییر می کند؛ بنابراین در دمای 85 درجه فارنهایت، طول باند به اندازه دامنه متوسط بین 11 تا 18 درصد طول مورد نیاز در دمای 59 درجه فارنهایت، افزایش می یابد.

باد سطحی در فرودگاه

طول باند پرواز با افزایش سرباد (جهت بادی که مخالف با جهت نشست یا برخاست هواپیما باشد) کوتاهتر و با افزایش باد پشت (بادی که از پشت هواپیما می وزد)، طویلتر می شود. برای محاسبه وزن برخاست، مقررات آیین نامه ای به متصدی مربوطه اجازه می دهد که فقط نیمی از مقدار سرباد گزارش شده، استفاده کند. اگر باد پشت سر وجود داشته باشد، برای محاسبه وزن برخاست از 5/1 برابر باد پشت سر گزارش شده استفاده می شود و حداکثر باد پشت سر مجاز نیز باید 10 مایل دریایی بر ساعت (18 کیلومتر بر ساعت) یا 10 نات (knot) باشد.  تأثیر شرایط باد، بسته به درجه حرارت هوا و وزن هواپیما تغییر می کند. به هر حال مقادیر تقریبی برای فرآیند برنامه ریزی، سودمند است. وزش سرباد با سرعت 5 نات، طول برخاست را در حدود 3 درصد کاهش می دهد؛ در حالی که باد پشت سر با سرعت 5 نات، طول مذکور را در حدود 7 درصد افزایش می دهد. در فرآیند برنامه ریزی و طراحی فرودگاه،‌ مطلوب آن است که شرایط وزش باد اعمال نشود؛ بویژه اگر بادهای سبک و ملایم در محوطه فرودگاه بوزد.

ارتفاع

اگر تمام شرایط محیطی یکسان باشد، با بالارفتن ارتفاع فرودگاه، طول بیشتری برای باند پرواز مورد نیاز است. روند این افزایش، خطی نیست بلکه با وزن هواپیما و درجه حرارت هوا تغییر می کند. در ارتفاعات بالا، روند افزایش طول باند بیش از ارتفاعات پایین است. در فرآیند برنامه ریزی و طراحی فرودگاه، به ازای هر 1000 فوت (305 متر) افزایش ارتفاع از سطح دریا، به میزان 7 درصد به طول باند اضافه می شود که این مقدار افزایش برای اغلب فرودگاهها کافی و مناسب خواهد بود؛‌ بجز آنهایی که در معرض درجه حرارت بسیار زیاد هستند و یا در ارتفاعات بسیار بالا قرار دارند. در فرودگاههای با شرایط یاد شده،‌ نرخ افزایش مذکور برای طول باند، 10 درصد است. اطلاعات عملکردی تهیه شده بوسیله کارخانه های سازنده هواپیما براساس ارتفاع برحسب فشار هوا است، نه ارتفاع جغرافیایی. در مواردی که محل استقرار فرودگاه بسیار غیرعادی و غیرمعمول باشد، دو نوع ارتفاع مذکور، ارتفاع برحسب فشار هوا و ارتفاع جغرافیایی می تواند بطور یکسان در فرآیند برنامه ریزی و طراحی فرودگاه در نظر گرفته شود.

استانداردها و مقررات پایانه های مسافربری

کلیات

پایانه مسافربری مرکزی است برای ارائه خدمات و پردازش مسافران و توشه آنان در حد فاصل جلو خان و هواپیما و یا انتقال مسافران از هواپیما به هواپیما و همچنین برای عملیات شرکت های هواپیمایی و مسئولین و کارکنان و مدیران فرودگاه و عموم مردم مجموعه ایست از نظر طراحی و ساخت بسیار پیچیده بود و با توجه به دیدگاه های جدید ایجاب می کند از لحاظ معماری، هوانوردی و مهندسی همواره مورد بررسی و بازنگری دائمی قرار گیرد.

مسافران انتظار دارند که تسهیلات پایانه از محیط راحت، مطبوع و زیبا برخوردار بوده و در آن کارهای جاری با سهولت کافی انجام گیرد. بنابراین طرح پایانه مسافر بری باید کارآمد، روان و مفید باشد.لازم به ذکر است که اتخاذ ترتیب منطقی در مراحل اصلی مسافران و تامین نیازهای ویژه آنان در مجموعه پایانه، نیل بدین هدف را میسر می سازد.

ملاحظات برنامه ریزی و طراحی پایانه مسافر بری

اهداف
مجموعه پایانه مسافر بری که شامل هواپیما نیز می باشد بین جلو خان و راه های تاکسی کردن هواپیما واقع شده است پایانه مسافر بری یکی از عناصر اصلی فرودگاه می باشد و مرکزی است خدماتی برای انتقال مسافر و توشه از طریق دسترسی زمینی به هواپیما و بر عکس و نیز از هواپیما به هواپیما . تصمیم گیری در مورد تجهیزات و تسهیلات پایانه مسافربری ، بعد از جمع آوری اطلاعات از کلیه واحد های در گیر از قبیل شرکت های هواپیمایی خدمات و عملیات هوانوردی، خدمات رفاهی ،مدیریت فرودگاه، کارکنان و غیره صورت می پذیرد. طراحی پایانه با بررسی و پیش بینی نیاز ها و پاسخگویی به آنها با رعایت اقتصاد مهندسی و با رعایت ضوابط و معیار ها انجام می گیرد.

مسافران انتظار دارند که پایانه دارای تسهیلات راحت و جذاب بوده و طریقه رفتار با آنان موثر، پسندیده و بدون اتلاف وقت انجام می گیرد به همین دلیل طرح پایانه مسافر بری باید کاربردی و دارای معماری زیبا باشد چنانچه ابعاد لازم عناصر مختلف پایانه همراه با روند منطقی عملیات اصلی که با علامت گذاری مناسب تقویت گردد جریان مناسب حرکت سریع و بدون مسافران را در مراحل مختلف تضمین خواهد کرد.

ویژگی مسافران

مسافران از نظر اهداف سفر به دو طبقه اصلی تقسم می شوند یکی افرادی که با اهداف شغلی سفر می کنند و دیگری افرادی که به دلایل سیاحتی، امور شخصی و یا زیارت سفر می کنند مسافران شغلی معمولا با تجربه تر و غالبا از خدمات پایانه مسافری که در اختیار عموم است استفاده بیشتری می کنند .دسته دیگری که درصد بالایی را نیز شامل می شوند افرادی هستند که آشنایی کمتری با طرز کار شرکت های هوایی و خدمات قابل ملاحظه در نسبت این دو نوع مسافر می توانند در تعداد پرسنل و فضای مورد نیاز پایانه تاثیر گذار باشد . برای مثال می توان به فرودگاه های کوچک یا متوسطی که به مراکز تفریحی، مراکز زیارتی و محیط های کم رفت و آمد سرویس می دهند اشاره نمود این نوع فرودگاهها به تسهیلات پایانه مسافر بری متفاوتی نسبت به فرودگاه هایی که حجم تقریباً زیادی از سفر های بازرگانی را سرویس می دهند نیاز دارند. همچنین در فرودگاه هایی که تعداد قابل ملاحظه ای همراه و بازدید کننده غیر مسافر وجود دارد باید فضای کافی برای آنان پیش بینی گردیده تا مانع جریان منظم و مرتب مسافران نشود.

مسافران از نظر نوع سفر به عنوان داخلی یا بین المللی طبقه بندی می شوند که در هر مورد مسافر ممکن است خروجی، ورودی، گذری و یا انتقالی باشد.  - مسافر داخلی به مسافرانی اطلاق می شود که در مسیر های واقع در محدوده مرزهای کشور مسافرت کرده و از بازرسی ماموران کنترل های قانونی نظیر گمرک گذر نامه و قرنطینه معاف می باشند این موضوع شامل ترافیک درون اتحادیه های گمرکی ،جامعه اقتصادی مناطق آزاد تجاری که مقامات دولتی با عبور آزاد کالا و مسافر ازآنها موافق هستند نیز می شود با توجه به جزییات موافقت نامه ها، ممکن است ترافیک در یک جهت روند داخلی و در جهت دیگر روند بین المللی داشته باشد.

- مسافران بین المللی به مسافرانی اطلاق می شود که بین کشور های مختلف سفر می کنند و تحت کنترل های قانونی نظیر گمرک، گذر نامه و قرنطینه قرار می گیرند.

- مسافران خروجی مسافرانی هستند که از یک فرود گاه با هدف عزیمت از راه هوایی استفاده می کنند.

- مسافران ورودی، مسافرانی هستند که با هواپیما به یک فرودگاه بعنوان مقصد وارد می شوند و به پرواز خود ادامه نمی دهند.

-مسافران گذری مسافرانی هستند که وارد فرودگاه می شوند و دوباره با همان هواپیما فرودگاه را ترک و به سفر خود ادامه می دهند این مسافران ممکن است در هواپیما باقی بمانند و یا در حالت دیگر ممکن است لازم شود طی مدتی که هواپیما در فرودگاه باقی می ماند این دسته از مسافران داخل پایانه های مسافربری استراحت نمایند به عنوان مثال توقف به منظور نظافت هواپیما برای مسافران، سوختگیری و یا تعمیرات که در این حالت ممکن است برخی از مسافران گذری نیز مجبور به انجام کنترل های مرزی شوند. این حالت زمانی به وجود می اید که قسمتی از مسیر هواپیما داخلی و قسمت دیگر ان بین المللی باشد مسافران که از قسمت بین المللی وارد می شوند ممکن است از فرودگاهی آمده باشند که در آن تسهیلات کنترلی مرزی وجود نداشته باشد که در این صورت مجبور خواهند بود از کنترل گذری فرودگاه عبور نمایند در این گونه موارد باید در طراحی پایانه تسهیلات لازم را برای مسافران گذری منظور شود.

-مسافران انتقالی- مسافرانی هستند که از راه هوا به فرودگاه وارد شوند و ممکن است بخواهند برای مقصد دیگری به پرواز خود ادامه بدهند در بیشتر موارد این دسته از مسافران می توانند به لحاظ طراحی مانند مسافران گذری به حساب بیایند جز اینکه توشه آنها باید به هواپیما های دیگری منتقل شود. برای استفاده ویژه این افراد نیاز به برخی تسهیلات بلیط می باشد که باید در طراحی منظور گردد.

اصول جریان مسافر

اصول جریان مسافر اصول جریان یک مسافر در یک پایانه عبارتند از:  - سهولت دسترسی به فرودگاه به وسیله جاده یا خط آهن  - پیش بینی توقفگاه در مکان های مناسب و یا فواصل قابل قبول از پایانه  - مسیر ها ( تا حد امکان )کوتاه، مستقیم و واضح در نظر گرفته شود به طوری که با مسیر های طولانی مسافران، جامه دانها و ترافیک وسایل نقلیه برخورد و تلاقی نداشته باشد0  - از ایجاد اختلاف سطح در مسیرهای پیاده روی (تا حد ممکن)پرهیز شود.  - با ایجاد تنوع به وسیله کارهای معماری و نصب تابلوها وچشم اندازهای زیبا ، به جذابیت محیط در مسیر مسافران افزوده شود.  - مسافران بدون استفاده و یا راهنمایی یا دستورات کارمندان داخل پایانه قادر باشند به مقصد برسند  - در شرایط ترافیک سنگین حجم عبور زیاد را تنها با استفاده از مسیر های اصلی بتوان تامین نمود انحراف گروه های خاص از مسافران از مسیر اصلی به منظور عبور از کنترل های ویژه فقط باید در نقاط انتهایی مسیر صورت گیرد تا وضعیت ترافیک مختل نشود.  - مسافران خروجی در نزدیکترین نقطه ممکن فرصت تحویل توشه های خود را داشته باشند.  در تحویل توشه مسافران تسریع شده و چرخ های دستی حمل توشه در اختیار مسافران قرار داداه شده است  هر مسیر حرکت در حد ممکن فقط یک جهته بوده و هر جا که جحریان معکوس ضروری باشد مسیر ویژه در نظر گرفته شود.

نظر به این که جنبه های روانی مسافر هوایی در کلیه برنامه ریزی ها دارای اهمیت زیاد است لذا جریان آزاد در کلیه قسمت های مسیر ، مابین بخش های زمینی و هوایی با کمترین وقفه باید برقرار باشد راحتی مسافر بیشترین اهمیت را دارد و لذا باید اطمینان حاصل شود که ماموران با علاقه و با جدیت مجوزها را کنترل و عوامل پرواز نیز مسئولیت های خود را انجام دهند  هر نقطه کنترل در سیستم جریان ، دارای پتانسیل تاخیر است و موجبات عصبانی و دست پاچه کردن مسافر را فراهم می کند. این زمان می تواند توسط بعضی از مسافران به واسطه ندانستن زبان بیگانه و یا بیسوادی افزایش داده شود و لذا این اثرها را با کم کردن کنترل ها و متمرکز کردن آنهادر کمترین تعداد نقاط ممکن می توان کاهش داد این اثرها همچنین با اجازه انعطاف پذیری بیشتر پرسنل و در نتیجه کارکرد بهترآنها کاهش خواهد یافت

- مسافران نباید مجبور شوند از یک نوع کنترل بیش از دو بار بار عبور کنند از این رو اگر قرار است کنترل ها در بیش از یک محل مستقر باشند بهتر است مسیر های جریان طوری طراحی شود تا مسافران بتوانند پس از تشریفات کنترل از کنار سایر کنترل های مشابه عبور نمایند.  - کنترل های امنیتی آخرین کنترلی است که مسافران از آن می گذرند هر محل کنترلی که در یک محل فرودگاه جهت بازرسی بدنی و وسایل دستی آنها قرار داده شود بهتر است به اندازه کافی دور از دروازه خروجی باشد تا بیشترین مانع جهت دسترسی افراد غیر مجاز از هواپیما را فراهم نماید.  - مسیر های حرکت طوری طراحی شوند که تا حد ممکن پیوستگی و توالی درآنها رعایت شود  -از نظر رعایت مسایل امنیتی لازم است جریانات مسافران به شرح زیر جدا سازی شود:  جریان مسافران داخلی خروجی از مسیر مسافران بین المللی خروجی جریان مسافران داخلی ورودی از مسیر های مسافران بین المللی ورودی  مسافران خروجی بعد از نقاط کنترل امنیتی از مسافران ورودی  از نوشتارهایی که باعث دودلی و تردید مسافران می شود احتراز گردد مانند بکاربردن اصطلاحات فنی مبهم در تابلوهای راهنما.  - سرعت حرکت و گنجایش مسیرهای مسافران با سایر سیسیتم ها، نظیر مسیر حرکت توشه ها و زمان سرویس دهی به هواپیما و همچنین گنجایش کلی فرودگاه منطبق و سازگار شود جریان مسافر باید با سایر قسمت های سیستم فرودگاه هماهنگ و متعادل باشد در غیر این صورت حتی سریع ترین جریان مسافر با بهترین گنجایش اگر با کلیه قسمت های سیسیتم فرودگاه متعادل نشده باشد بدون داشتن هیچ گونه فایده یا مزیتی باعث گیجی و بوجود آمدن تاخیر و ازدحام خواهد شد.

ویژگی های ترافیکی و محاسبه حجم مسافر ساعت اوج

 ویژگی های ترافیکی در هر فرودگاه نیاز های پایانه ای بر اساس تحلیل مشخصه های ترافیکی از جمله حجم مسافران و توشه به تفکیک مبدائی ، مقصدی،گذری، و انتقالی تعیین می شود همچنین میزان و نحوه فعالیت شرکت های هواپیمایی و محل استقرارآنهاحائز اهمیت است.

محاسبه حجم مسافر ساعت اوج

از آنجا که بهره برداری از ظرفیت تسهیلات فرودگاه در طی روزها و ساعات اوج ترافیک به بحرانی ترین حد می رسد لذا پایانه های مسافربری باید به نحوی طراحی شوند که در طی این دوره ها پاسخگوی حجم ترافیک باشد.  با استفاده از حجم ورود و خروج یا تردید مسافران در ساعت اوج، فضاهای مورد نیاز در پایانه مسافری مانند فضای لازم برای مسافران ، توشه، مستقبلین، و مشایعین و بازدید کنندگان و غیره و همچنین حجم ترافیک زمینی قابل محاسبه می باشد حجم عملیات ساعات اوج یک فرودگاه ممکن است به 12 تا 20 درصد حجم عملیات روزانه بالغ شود با این وجود تعیین میزان فضای لازم و طراحی تسهیلات مورد نیاز پایانه نباید بر پایه ساعات اوج مطلق یعنی بزرگترین تقاضای پیش بینی شده صورت پذیرد زیرا در این حالت تسهیلات بیش از اندازه بزرگ شده و در نتیجه در اغلب اوقات بخشی از ظرفیت بدون استفاده خواهد ماند.

مطالعه تردد مسافران در پایانه های فرودگاه نشان می دهد که انواع مختلف مسافران هر کدام ظرفیت های متفاوتی از تسهیلات را طلب می کنند بنابراین مفید خواهد بود که بتوان مسافران اوج را بر اساس نوع پرواز ، منظور از سفر و طریقه دسترسی به فرودگاه طبقه بندی نمود. برآورد احجام مسافر در گروه های داخلی و بین المللی، منظم یا دربستی (چارتر)، انتقالی (ترانسفر) یا گذری (ترانزیت)، شغلی یا تفریحی، بین قاره ای یا کوتاه برد و سیستم دسترسی به فرودگاه باید بنحوی مطلوب انجام گردد. بعضی از مراجع تقسیم بندی مسافران را بر حسب ورودی و خروجی، مسافرانی که از مبدأ فرودگاه مورد نظر عازم سفر هوایی هستند و مسافرانی که سفر هوایی شان در فرودگاه مورد نظر خاتمه می یابد و همچنین سفرهای کوتاه برد و بلند برد نیز انجام می دهند.

روش های متعددی از سوی سازمان های مختلف برای محاسبه حجم تردد مسافران در ساعت اوج ارائه شده است که از جمله آنها می توان به FAA , IATA , ICAO و غیره اشاره نمود. این روش ها عموماً متکی به آمار و اطلاعات گذشته یا مفروض برای آینده هستند. کاربرد این روش ها هم در مورد مسافران داخلی و هم برای مسافران بین المللی امکان پذیر است. در مورد تسهیلاتی که بطور مشترک مورد استفاده مسافران داخلی و بین المللی قرار می گیرند، طراحی و مبنای حجم مسافران ساعت اوج ترکیبی، باید از طریق رسم نمودارهای ورود و خروج مسافران داخلی و بین المللی و ترکیب آنها برحسب ساعات شبانه روز برای روز طرح و یا آمارگیری وضع موجود و تعمیم آن برای آینده صورت گیرد.  بخش هایی از پایانه های مسافری برای احجام اوج در دوره های زمانی کمتر از یک ساعت طراحی می گردند بخصوص پیشخوان ها و سیستم های مربوط به توشه. برخی از قسمت های مربوط به مسافران ورودی و خروجی برای اوج های 20 دقیقه و غیره طراحی می گردد. این احجام از طریق اعمال ضرایبی به حجم ساعت اوج یا با مطالعات ویژه بدست می آید.  در فرودگاههای با درصد بالای مسافران پروازهای غیر منظم، باید تغییرات روز شلوغ مورد توجه بیشتر قرار گیرد. البته بطور معمول عملیات پروازهای غیرمنظم به عنوان مبنای اصلی طراحی پایانه در نظر گرفته نمی شود و باید بطور جداگانه ارزیابی گردند.  در فرودگاههای کوچک یک ورود و خروج هواپیما می تواند کل وضعیت را تغییر دهد. در حقیقت نمودار تغییرات روزانه می تواند به اندازه ساعت اوج حائز اهمیت باشد زیرا در صورت وقوع ازدحام و تراکم در ساعت اوج این نمودار می تواند روش کار و نیازها را مشخص نماید. نوسان حجم ترافیک در طول روز به همان اندازه نوسانات بزرگ در طول سال مهم است.

با توجه به شرایط موجود در کشور روش های زیر برحسب مورد، توصیه می شود.

الف- روش سی امین شلوغترین ساعت

در این روش بر اساس آمار و اطلاعات مربوط به حجم ساعتی مسافر، حجم تردد سی امین شلوغ ترین ساعت انتخاب می شود و به صورت نسبتی از ترافیک (معمولاً) سالانه بیان می گردد. سپس این نسبت می تواند به حجم جریان پیش بینی شده مسافر در سال طرح اعمال گردد. منظور ازبکارگیری سی امین شلوغ ترین ساعت، طراحی برای حجم ترافیک ساعت اوجی است که بطور منظم قابل تکرار است تا از استفاده از حجم مسافر در ساعت های اوجی که در مواقع غیرعادی بدلیل تعطیلات مهم و اصلی، جشن های مذهبی یا سایر عوامل در یک فرودگاه بخصوص بوجود می آید، پرهیز گردد. به عبارت دیگر تنها در 29 ساعت از سال که تقاضا در بالاترین حد است، تسهیلات در حد مورد نیاز نخواهد بود.   در صورتی که آمار و اطلاعات کافی موجود نباشد می توان برآورد سی امین شلوغترین ساعت مطابق روش زیر انجام داد:  1)روز اوج ورود و خروج هواپیماها در چندین سال مشخص شود.  2)ورود و خروج روز اوج را تحلیل نموده و ساعت اوج ورود و خروج مسافران بر مینای اطلاعات ثبت شده مسافران هواپیما مشخص شود.  3)نسبت مجموع ترافیک ساعت اوج مسافران ثبت شده در روزهای اوج چند سال به مجموع ترافیک این روزهای اوج تقسیم شود، تا یک نسبت وزنی از ترافیک ساعت اوج به روز اوج بدست آید.  4)دو ماه اوج ترافیک در سال از طریق تحلیل تغییرات فصلی مشخص شود.  5)تعداد مسافرانی را که در روز متوسط در طی دو ماه اوج در سال از فرودگاه استفاده می کنند محاسبه و فرض شود که این روز متوسط، بیانگر سی امین یا چهلمین روز شلوغ سال است.  6)نسبت حجم ترافیک ساعت اوج در روز شلوغ اعمال گردد تا حجم مسافر ساعت اوج بر حسب نوع سرویس تعیین شود.  7)نسبت حجم مسافر ساعت اوج ترافیک سالانه در حجم جریان پیش بینی شده در سال طرح اعمال شود تا حجم مسافر ساعت اوج در سال طرح بدست آید.

ب- روش تقریبی

چون در پاره ای از فرودگاهها ممکن است دسترسی به کلیه آمار و اطلاعات امکان پذیر نباشد می توان از روش تقریبی زیر برای بدست آوردن حجم طراحی ساعت اوج استفاده نمود:  حجم تردد سالانه مسافران× 08417/0 = متوسط تعداد ماهانه مسافران  حجم تردد سالانه متوسط ماهانه × 03226/0 = متوسط تعداد روزانه مسافران  حجم تردد متوسط روزانه × 26/1 = حجم تردد روز اوج  حجم تردد اوج روزانه × 0917/0 = حجم تردد ساعت اوج

پ- شلوغ تر ین ساعت جدول زمان پرواز

این روش ساده بوده و قابلیت کاربرد در فرودگاههای کوچک با پایگاه اطلاعاتی مختصر را دارد. با استفاده از ضرائب اشغال متوسط2 و جداول زمانی پرواز موجود یا پیش بینی شده، حجم شلوغ تر ین ساعت جدول زمانی قابل محاسبه است. این روش در معرض خطاهای ناشی از پیش بینی، تغییرات غیر قابل انتظار جدول زمان بندی و تجهیزات شرکت های هواپیمایی و نوسانات ضریب اشغال متوسط قرار دارد. 

محاسبه حجم مستقبلین و مشایعین

پذیرش مسافران و ارائه خدمات و تسهیلات به آنان برای مسافرت هوائی از جمله عملکرد اصلی پایانه مسافری است. اما گروههای دیگری از جمله مشایعین و مستقبلین و بازدیدکنندگاه و کارکنان فرودگاه نیز نیاز به تسهیلات فرودگاهی دارند که در طراحی و یا توسعه پایانه باید مورد توجه و محاسبه قرار گیرد. در بسیاری از فرودگاهها ممکن است تعداد مسافران نسبت به سایر گروهها در اقلیت باشد. مشایعین و مستقبلین که به بدرقه یا پیشواز مسافران می آیند اغلب با حجم اوج مسافران بطور همزمان در پایانه حضور می یابند. این افراد نیاز به تسهیلات و فضاهای عمومی را افزایش می دهند.

نسبت همراهان (مستقبلین و مشایعین) به مسافران در فرودگاههای مختلف متفاوت است و بستگی به عواملی چون بزرگی و عملکرد فرودگاه و ملاحظات دیگر از قبیل تعداد و حجم عملیات شرکت های هواپیمائی مستقر در آن کشور و آن فرودگاه دارد. نسبت همراهان به مسافران بنا به سنت ها و مقتضیات محلی و نوع ترافیک مسافری نیز تغییر می کند. بطور کلی نسبت های کمتر از یک، در جاهایی اتفاق می افتد که ترافیک عمده مربوط به تعطیلات است. نسبت مسافر و همراه بر اساس نوع سفر و مسافر نیز متغیر است بعنوان مثال تعداد همراهان مسافران داخلی است. همچنین زمان ماندگاری مسافران بین المللی و همراهان طولانی تر و عملاً دو تا سه ساعت می باشد که این مشخصات هنگام برنامه ریزی و طراحی پایانه باید مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. 
در فرودگاههای غیر مرکزی اثر بازدیدکنندگان بطور طبیعی از درجه اهمیت کمتری در تعیین ابعاد تسهیلات فرودگاه بعلت پاره ای خصایص منحصر بفرد مورد اقبال عموم باشد. 
رویدادهای ویژه ‌، مانند ورود و خروج اشخاص پرطرفدار می تواند احجام سنگینی از همراهان را به تسهیلات پایانه تحمیل نماید که در نظر گرفتن ابعاد تسهیلات برای چنین موقعیت های نادری از لحاظ کاربردی و اقتصادی منطقی نیست. 
معمولاً تعداد کارکنان فرودگاه در فرودگاههای با حجم مسافر کم، تأثیری بر تعیین ابعاد تسهیلات پایانه مسافری ندارد.آنهااغلب در طی ساعات اوج به پذیرش و کنترل مسافران، توشه و سرویس دهی هواپیما مشغول هستند. بنابراین تقاضای قابل ملاحظه ای برای تسهیلات عمومی یا غرفه های پایانه در حین ساعات اوج ایجاد نمی کنند. 
نسبت متداول همراهان و بازدیدکنندگان در اروپا و آمریکا 2/0 تا 5/0 همراه برای هر مسافر است و در مسیرهای مشخص ترافیک داخلی این نسبت حتی پائین تر از عدد مذکور است. در کشورهای آسیایی یا آفریقایی این نسبت بین 5/2 تا 6 و گاهی حتی بالاتر می باشد. 
اداره هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) در بخش تعیین سطح سالن انتظار بهترین روش تعیین نسبت همراهان به مسافران را انجام مطالعات محلی در فرودگاه مورد نظر ذکر نموده است و در نبود این مطالعات نسبت یک نفر همراه را به ازاء هر مسافر برای مقاصد طراحی منطقی دانسته است.  نسبت همراهان به مسافران در فرودگاههای کشور و با توجه به کمبود آمار واطلاعات نسبتاً‌ دقیق در این زمینه،‌ توصیه می شود به هنگام مطالعه هر فرودگاه، ارقام بطور جداگانه با آمار برداری محاسبه گردد. بعنوان توصیه این مطالعات،‌ برای طرح مقدماتی یا توسعه پایانه میتوان برای پایانه های مسافری داخلی نسبت همراهان شامل مستقبلین و مشایعین به مسافران را در محدوده 5/0 تا 1 و برای پایانه های مسافری بین المللی این نسبت را در محدوده 1 تا 5/1 بنا به موقعیت و شرایط محلی فرودگاه (غیر از حج تمتع) در نظر گرفت. این مقادیر با فرض بهبود و گسترش تسهیلات عمومی،‌ غرفه ها و ایجاد جاذبه در پایانه ها و توقفگاه پایانه های مسافری و همچنین تسهیل دسترسی به فرودگاه از طریق توسعه شبکه دسترسی و بهبود سیستم های حمل و نقل زمینی در آینده پیشنهاد شده است.

شاقول

از ابزار های کنترل یکی از ابتدایی ترین و مهمترین آنها شاقول است. شما با این ابزار کنترل میکنید که یک دیوار سفت کاری یا نما کاملا عمودی کار شده یا نه، همچنین قبل از اینکه کار نما را شروع کنید بیشترین بیرون زدگی را کنترل کرده و مطابق با آن نما را کار می کنید …

شاقول را با یک تکه آجر و ریسمان کار بنایی هم می شود به طور اضطراری ساخت و استفاده کرد همچنین اگر ریسمان هم نبود، یک تکه سنگ را از بالا رها کنید و امتداد آنرا ببینید اگر آن هم نبود …

آهک

آهک:

آهک از مهمترین مصالح کلسیم دار است که در ساختمان به شکلهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است بشر هم زمان پیدایش آتش به آهک دسترسی پیدا کرده باشد.

بدین طریق که انسانهای اولیه از سنگ اهک برای ساختن اجاقهای خود استفاده می کردند، و این سنگ در مجاورت آتش پخته شده و در اثر بارندگی شکفته شده و هیدراته گشته و موجب بهم چسبانیدن قطعات سنگی مجاور خود گردیده است. مصرف آهک در جهان مخصوصاً در ایران سابقه چند هزار ساله دارد. در ساختمانهایی که از عهد باستان و دوران قبل از اسلام در ایران به جا مانده است مصرف آهک را نشلن می دهد ، در ساختمان دیوار چین که به سیصد سال قبل از میلاد مسیح مربوط است آهک بکار رفته است.

ساختمان دیواری است که به طول تقریبی 3200کیلومتر و به ارتفاع 6تا15متر و به عرض 5/4 تا 5/7 متر که بین مغولستان و چین در زمان سلطنت شی هوانگ تی کشیده شده است.

در صنعت ساختمان سازی مصالح کلسیم دار مخصوصاً کربناتهای کلسیم که سنگهای آهکی جزء آنهاست بصورت های گوناگون مصرف می شوند، از جمله به صورت سنگهای ساختمانی مانند سنگهای تراورتن و مرمر و غیره که برای فرش کف  و پله مصرف می شود و یا به صورت اکسید کلسیم CaO که به ان آهک زنده می گویند که به عنوان مانند چسبنده ملات در ساختمان سازی از آن استفاده می شود. ولی آهک زنده بعلن میل ترکیب شدیدی که با فلزات دارد لذا با فلزات مصرف شده در ساختمان مانند لوله های آب و لوله های شوفاژ ترکیب شده و در آنها  خورندگی ایجاد کرده و موجب پوسیدگی آنها می شود.

به همبن علت رفته رفته از میزان مصرف آهک در ساختمان کاسته و با توسعه کارخانه های سیمان پزی در ایران و سراسر دنیا رفته رفته سیمان جای آهک را در صنعت ساختمان سازی گرفته بطوری که امروزه در کمتر ساختمانی از آهک به عنوان ملات استفاده می شود.

ولی در راه سازی برای افزایش تحمل فشاری و کشش خاک مخصوصاً در قشرهای پایین راه سازی برای تحکیم بخشیدن به آن و همچنین جلوگیری از هجوم روئیدن گیاه به دامنه راه و باندهای فرودگاه مصرف می شود.

در صنعت سیمان پزی هم مصرف آهک دارای نخش اساسی و مهمی می باشد. با توجه به نقش سیمان در ساختمان ملاحظه می شود که آهک هنوز از ساسی ترین مصالح مورد نیاز در صنعت ساختمان سازی است.

علاوه بر صنعت ساختمان سازی آهک در صنایع چینی سازی- شیشه گری- ذوب- آهن- صنایع غذایی در تصویه قند- آجر ماسه اهکی و غیره نیز مصرف می شود.

سنگ آهک:

سنگ آهک یا کربنات کلسیم به فرمول CaCO3  سنگی است ته نشستی که بطور وفور در طبیعت یافت می شود.

سنگ آهک اگر خالص باشد رنگ آن سفید است و اگر با مواد دیگر همراه باشد به رنگهای مختلف دیده می شود، مثلاً با اکسیدهای مختلف اهن به رنگهای قهوه ای یا زرد و یا سرخ در می آید و اگر اب کربن همراه باشد به رنگهای آبی- سیاه یا خاکستری است. اگر سنگ اهک با کربنات منیزیم همراه باشد به فرمول   MgCo3، CaCO3   به آن سنگ اهک دولومیتی می گویند.

سنگ آهک کم مایه و پر مایه:

اگر معدنی از سنگ آهک دارای 90% سنگ آهک باشد به ان معدن پر مایه و اگر کمتر از 75% سنگ اهک داشته باشد به ان معدن کم مایه می گویند.

همه نوع سنگ اهکی قابل مصرف برای آهک پزی نیست فقط سنگهای آهکی ته نشستی دریا که در اثر خشک شدن آب دریا در دسترس ما قرار گرفته اند به مصرف آهک پزی می رسند. این نوع سنگها بطور وفور در تمام نقاط زمین یافت می شود. بعضی دیگر از انواع سنگ آهک به مصرف آهک پزی می رسد ولی به علت نا خالصی هایی که دارند آهک آنها نا مرغوبتر می باشد.

آهک پزی :

آهک پزی یعنی خارج کردن CO2 از سنگ اهک که این کار بوسیله حرارت دادن به سنگ اهک سنگ انجام می شود برای آهک پزی باید به سنگ آهک آنقدر حرارت بدهیم تا CaCO3 به CO2 و CaO تجزیه شده و فشار CO2 مطابق محیط بشود (تقریباً یک اتمسفر ) و از آن جدا شده و متصاعد گردد.

اگر به سنگ آهک پر مایه  CaCO3 حرارت بدهند و گرمای کوره به حدود هزار درجه سانتیگراد برساند. CO2 متصاعد شده و CaO  باقی می ماند.

CaCO3 + حرارت         CaO  +  CO2  

سنگهای آهک کم مایه که در حدود80تا85 درصد وزن آن سنگ اهک باشد و 15 تا20 درصد بقیه وزن انرا کربنات منیزیم و یا ناخلصهای دیگر تشکیل دهند برای پختن به حرارت بیشتری نیاز دارد و از گرمای حدود1400 در جه سانتیگراد CO2 آن متصاعد می شود.

اگر گرمای کوره آهک پزی را زیاد تر کنیم و آنرا به حدود 2600 درجه سانتیگراد برسانیم بشرط آنکه فشار داخل کوره در حدود یک اتمسفر باشد آهک موجود در کوره ذوب و روان   می شود، آهک ذوب شده را به صورت پوشش بعنوان دیرگداز در کوره های دیگر به مصرف می رسانند.

اصولاً جدا شدن CO2  از سنگ آهک (اساس آهک پزی) بستگی به فشار محیط دارد همینطوریکه گفته اگر فشار یک اتمسفر باشد سنگ آهک در حرارت حدود 900 درجه سانتیگراد و به عبارت دقیقتر در حرارت 5/894 درجه می پزد. (CO2   موجود در آن آزاد  می گردد.) و اگر فشار را به یک دهم اتمسفر برسانیم حرارت لازم برای پختن سنگ اهک به حدود775 درجه می رسد و اگر فشار را بالا برده و تا 40 اتمسفر برسانیم حرارت لازم برای شختن سنگ اهک در حدود 1200 درجه سانتیگراد می باشد.

با توجه به مطلب فوق ملاحظه می شود که در فشارهای پایین تر برای خارج کردن CO2   از محیط به حرارتهای کمتری نیاز داریم. بدین لحاظ در نقاط مرتفع که فشار کم و حرارت افتاب شدیدتر است سنگ اهک در اثر تابش آفتاب رفته رفته به CO2   و CaO   تجزیه می گردد. البته این کار خیلی به کندی انجام می شود.

بطور خلاصه هر یک گرم CaCO3 در فشار یک اتمسفر391 کالری حرارت لازم دارد تا به  CO2   و CaO    تجزیه گردد.

کوره های آهک پزی:

1.     کوره های چاهی:

 قدیمی ترین نوع کوره متداول در ایران کوره هیا چاهی می باشد و کار آن بدین طریق است که در درون زمین یا در سینه کوه گودالیبه عمق حدود دو تا سه متر حفر می نمایند و درون ان یک لایه سنگ اهک که از قبل کلوخه شده است به ضخامت 50 سانتیمتر می چینند و روی ان حدود 15 سانتیمتر ذغال سنگ می ریزند و دوباره 50 سانتیمتر سنگ اهک و 15 سانتیمتر ذغال سنگ تا بهمین ترتیب کوره پر شود آنگاه کوره را از زیر آتش می کنند. در هنگام چیدن سنگ اهک و ذغال سنگ باید انرا طوری روی هم قرار دهند که هوا از بین کلوخه های اهک رد شده و در نتیجه اتش به همه جای کوره به طور یکسان برسد.

با توجه به اینکه این نوع کوره ها بصورت دودکش عمل مینماید و هوا از پایین به بالا با سرعت جریان پیدا می کند لذا سرایت اتش بطور یکنواخت در تمام کوره میسر می گردد.

بعد از حدود 48 ساعت(این مدت بستگی به نوع  ذغال سنگ، جریان هوا و بطور کلی شدت گرمای ایجاد شده دارد) قسمتهای زیر پخته شده است و آنرااز کوره خارج می نمابند و دوباره کوره را از بالا با لایه های سنگ اهک و ذغال سنگ تغذیه می کنند و آهک خارج شده را پس از سرد شدن به بازار عرضه می نمایند. کار این نوع کوره ها پیوسته است یعنی می توان همیشه کوره را از بالا تغذیه نموده و اهک پخته شده را از پایین کوره خارج نموده.

در این کوره ها به علت غیر فنی بودن عمل اولاً  درجه حرارت کوره در تمام نقاط ان یکسان نیست. در نتیجه اهک بدست آمکده از این نوع کوره ها بطور یکنواخت پخته نشده است. در ثانی بعلت عدم تجهیزات جنبی مصرف سوخت در این نوع کوره های فوق العاده زیاد می باشد زیرا در این کوره ها حرارت خارج شده از دودکش و همچنین حرارتی که اهک پخته شده هنگام خارج شدن از کوره دارد هدر می رود. از طرفی گاز خارج شده از این نوع    کوره ها موجب الوده کردن محیط زیست می گردد.

استفاده از این نوع کوره ها رفته رفته در ایران در حال منسوخ شدن است.

2.     کوره های ایستاده:

این نوع کوره ها دارای کار پیوسته بوده و بیشتر دارای ظرفیت تولیدی از 75 تا 300 تن آهک در روز می باشد بیشتر در کاخانه های  مواد غذایی مانند: کارخانه قند و یا       کارخانه های آجر ماسه اهکی مورد استفاده قرار می گیرند. کار این نوع کوره های تقریباً مانند کوره های چاهی می باشد و آن بدین طریق است که ابتدا سنگ اهک را بوسیله سنگ شکن یا آسیابهای فکی به کلوخه هایی تبدیل کرده آنگاه این کلوخه ها با آسانسور یا تسمه نقاله های مخصوص به بالای کوره برده شده و بدین طریق کوره تغذیه می گردد.

در اثر تخلیه اهک پخته شده از پایین گکوره این کلوخه ها به آهستگی به سمت پایین کوره سر می خورد و در هنگام پایین امدن پخته می شود انگاه آهک پخته شده را از پایین کوره خارج کرده و با دمیدن هوای سرد به روی ان آنرا خنک نموده و به مصرف می رسانند.

هوای دمیده شده روی آهک خارج شده از کوره را که دارای حرارتی در حدود500تا600درجه سانتیگراد می باشد و همچنین دود و بخار خارج شده از دودکش کوره را برای گرم کردن آهک کلوخه شده به ابتدای کوره هدایت نموده و با این حرکت آب فیزیکی مواد اولیه را تبخیر کرده  گرمای آنرا هنگام ورود به کوره به حدود 200تا 300 درجه می رساند و بدین طریق در مصرف سوخت به مقدار قابل ملاحظه ای صرفه جویی می کند. سوخت این نوع کوره ها مازوت و یا گازوئیل و یا گاز می باشد.

حرارت در  این نوع کوره ها قابل کنترل بوده در نتیجه محصول این نوع کوره ها یک نواخت و مرغوب است.

3.      کوره های گردنده خفته:

این نوع کوره ها را رایج ترین نوع کوره اهک پزی می باشد که شبیه کوره های سیمان پزی است. این نوع کوره که حل محوری با شیب ملایمی نسبت به افق میچرخد در ضمن چرخش محتویات خود را بهجلو هدایت می نماید و سنگ اهک کلوخه شده از یک طرف وارد کوره شده و آهک زنده از طرف دیگر کوره خارج می شود روی این آهک هوای سرد میدمنمد تا محصول خنک شده و قابل ارائه به بازار گردد و هوای گرم شده را به اول کوره هدایت می نمایند تا کلوخه های سنگ اهک را قبل از ورود به کوره به اندازه کافی گرم نموده و باعث تبخیر آب فیزیکی آن بشود. در بدنه کوره پنکه های بزرگی گاز CO2  ایجاد شده از عمل پخت را به دودکش کوره هدایت می نماید. کار این کوره ها پیوسته می باشد و سوخت ان مانند کوره های ایستاده می تواند مازوت-گاز و یا گازوئیل باشد.

راندمان آهک نسبت به سنگ اهک:

اگر 100کیلو گرم سنگ اهک خالص را به کوره ببریم 56 کیلوگرم اهک بدست خواهد آمد طبق فرمول زیر:

CaCO3 + حرارت         CaO  +  CO2  

                                                       44=2/ 16+12     56=16+40    3/ 16 +12+40

بطوریکه ملاحظه می شود وزن اهک بدست امده 56 کیلوگرم است و 44 کیلو گرم بقیه بصورت گاز CO2    متصاعد می گردد.

وزن مخصوص سنگ اهک در حدود7/2  است و وزن مخصوص اهک زنده بین 1/3 تا 3/3  گرم بر سانتیمتر مکعب یا تن بر متر مکعب می باشد. یکی از دلایل تفاوت وزن مخصوص آهک با سنگ اهک آنست که سنگ آهک در اثر حرارت اندکی تقلیل حجم پیدا می کند.

مصرف آهک :

برای آنکه بتوانیم آهک را بعنوان یک چسب ساختمانی به مصرف برسانیم باید آنرا  بصورت هیدرات کلسیم در بیاوریم.

آهک زنده یا CaO  میل ترکیب شدیدی با آب دارد و در اثر این ترکیب حرارت زیادی تولید می شود. بطوریکه هر گرم ان در حدود270 کالری گرما پس می دهد که این گرمای شدید موجب پخته شدن سنگهای آهکی که در کوره کاملاض پخته نشده باشد می گردد.

CaO + H2O              Ca(OH)2 + حرارت

در موقعی که می خواهیم آهک را در مجاورت آب قرار دهیم تا هیدرات کلسین بدست آید باید طوری عمل نمائیم تا کلیه ذرات آهک در مجاورت آب قرار گیرند. بطوریکه در آهک آب دیده کوچکترین ذره ای از آهک زنده یا CaO باقی نماند زیرا در غیر اینصورت این ذرات در ملات و یا پساز مصرف ان در مجاورت با آب شکفته شده و ازدیاد حجم پیدا می کند و به صورت آوئک در سازه ظاهر می گردد. برای آنکه کلیه ذرات آهک هیدراته شود از قدیم روشهای متفاوتی در ایران متداول بود که ذیلاً چند نمونه انرا شرح می دهد:

1.     تنگ گذاشتن آهک :

معمولی ترین و متداولترین نوع هیدراته کردن  آهک تنگ گذاشتن آن است . روش کار به این طریق است که روی آهک زنده به مقدار کافی آب می پاشند و بعد از 24 ساعت یا 48 ساعت آنرا سرند و مصرف می کنند. این طریقه غیر فنی ترین نوع مصرف آهک می باشد زیرا در این طریق مقدار زیادی از دانه های آهک بصورت اسید کلسیم زنده باقی مانده و به همین صورت وارد ملات می گردد. و در ملات یا بعد از آن در اثر تماس با آب هیدراته شده و ازدیاد حجم پیدا می کند .و موجب ترکیدن دیوار و یا پی می گردد و اگر در نماسازیها مصرف شود به آن منظره ناخوشایند می دهد.

2.      روش خشک:

در این روش کلوخه های آهک را روی  زمینی به ابعاد 2/2 متربه ارتفاع حدود 30سانتیمتر می چینند انگاه روی آن آب می بندند ودوباره روی ان 30سانتیمتر کلوخه آهک قرارمی دهند و بازآبمی بندند و این کار را آنقدرتکرار می کنند تا ارتفاع ان به حدود 5/1 تا 2متر برسد بعد روی آن رابا کاه گل میپوشا نند و بدین طریق اهک را دم می کنند همانطوریکه گفته شد آهک در  موقع مجاورت با آب مقدار زیادی حرارت آزاد می کند بدین دلیل حرارت داخل توده آهک به حدود 450 درجه سانتیگراد می رسد. این حرارت آب موجود در توده را به بخار آب تبدیل مینماید  با وجود برآنکه روی اهکها بوسیله کاهگل پوشانیده شده است این بخار آب نمی تواند بخارج راه پیدا کند در نتیجه لابلای توده آهک نفوذ کذده و در اثر گرما و بخار آب تقریباً کلیه ذرات آهک هیدراته شده و بصورت پودر در می آید و انگاه بعد از حدود48 ساعت انرا مصرف می کنند.

3.     روش تر:

این روش که صحیحترین طریقه مصرف آهک است و بطورحتم کلیه ذرات آهک هیدراته می شود و به ان روش تر یا آهک شویی می گویند بدین طریق است که روی زمین گودالی به طول و عرض 5/2تا3 متر و عمق حدود 50سانتیمتر حفر می نمایند در کنار ان حوض دیگری به ابعاد حدود50سانتیمتر در50سانتیمتر و عمق حدود20تا30 سانتی متر حفر می کنند و این دو حوض را بوسیله یک جوی باریک به هم وصل می کنند و جلوی این جوی یک توری قرار می دهند تا مانع نفوذ ذرات آهک به داخل حوض بزرگتر شود و آنگاه آهک زنده را در حوض کوچک ریخته روی آن به مقدار زیاد آب می بندند تا آهک شکفته شده و آب  ریخته شدهبه روی ان بصورت شیرآهک در آید آنگاه این شیر آهک را به داخل حوض بزرگتر هدایت می نمایند آنقدر این کار ادامه می یابد تا حوض بزرگتر از شیر آهک پر شود و بعد از چند روز آب ان یا تبخیر شده یا در کف حوض نشست می نماید و خمیر بسیار نرمی از آهک بدست می آید که مورد مصرف قرار می گیرد. ذرات آهک موجود در این خمیر بطور حتم با آب تماس پیدا کرده و هیدراته شده است.

4.     شیر آهک:

در موقع درست کردن شفته، بجای آنکه گرد آهک تنگ گذاشته شده را روی توده خاک و سنگ بریزیم می توانیم گرد آهک را درون بشکه آبی ریخته تا آهک زنده با آب مخلوط شدهو بصورت شیر اهک در آید،آنگاه این شیر آهک را بجای اب  و اهک در ملات مورد استفاده قرار دهیم با این روش ظاهراً کلیه ذرات اهک در مجاورت آب قرار گرفته هیدراته می شوند ولی عیب بزرگ این روش آنست که از میزان اهک درون شیر آهک اطلاعی نداریم در نتیجه نمیدانیم چه مقدار آهک داخل ملات شده است زیرا ما فقط رنگ سفید شیر اهک را می بینیم و از مقدار اههک مخلوط با آن بی اطلاع هستیم و در کارگاههای معمولی روشهای ازمایشگاهی برای تعیین درصد آهک در شیر آهک نیز در دسترس نیست و در نتیجه ممکن است مقدار آهک خیلی کمتر از حد معین باشد و شفته بدست امده دارای مقاومت لازم نباشد.

5.     هیدراته کردن آهک تحت فشار:

در کارخانه هایی که از آهک به عنوان مصالح دوم استفاده می کنند مانند کارخانه های آجر ماسه آهکی و یا کارخانه های قند و غیره که دارای تجهیزات کافی هستند آهک را زیر فشار بخار آب هیدراته می کنند بدین طریق که اهک زنده  CaO را در ظروف مخصوصی که بتواند تحت فشار قرار گیرد ریخته و در آنرا محکم می بندند آنگاه بخار آب را با فشاری در حدود4اتمسفر به آن وارد میکنند و در اثر فشار بخار آب آهک کاملاً شکفته شده و به هیدارت کلسیم Ca(OH)2 تبدیل می شود. هر سه یا چهار ساعت میتوان ظروف مربوطه را بارگیری کرده و آهک هیدرات شده تولید نمائیم. لازم به یاد آوری است که اگر آهک زنده در مجاورت آب قرار گیرد ازدیاد حجم پیدا می کند بطوریکه حتی ممکن است حجم ان تا 5/3 برابر هم اضافه شود.

درشتی دانه های اهک هیدراته شده از 2/0 میلیمتر بیشتر نیست و ریزی آن ممکن است 002/0 میلیمتر هم برسد(2میکرون)

سخت شدن آهک:

ملات آهک ملاتی است هوایی یعنی برای سخت شدن احتیاج به هوا دارد بدین طریق که هیدرات کلسیم درمجاورت آ ب وهوا Ca2 هوا را گرفته ودوباره به سنگ آ هک تبدیل می شود طرز عمل بدین گونه است که ابتدا Ca2  وآب به اسید کربنیک که یک اسید ناپایدار است تبدیل شده واسید کربنیک با هیدرات کلسیم به کربنات کلسیم تبدیل می شود  .

Ca2 + H2O         H2CO3

H2CO3 + Ca(OH)2           CaCO3  + 2H­2O      

بطوری که از فرمول فوق ملاحظه می شود اولا سخت شدن آهک باید در محیطی نمناک باشددرثانی درخود فعل وانفعال دوملکول آب تولید می شودکه به ادامه فعل و انفعالات کمک می کند درهرحال اگرشفته آهکی درمجاورت آب قرار نگیرد یا محیط طوری باشد که آب ایجادشده در اثر فعل وانفعال جذب خاک اطراف پی شده ویا تبخیر شود و به مصرف ادامه فعل وانفعال نرسد ودرنتیجه فعل وانفعال شیمیایی در ملات متوقف گردد ملات یا شفته آهکی سخت نشده وبا صطلاح میسوزد 0

ملاتهای آبی ملاتهائی هستند که برای سخت شدن احتیاط به هوا ندارند و در زیر آب میتوانند سخت شوند و برای اینکار باید دارای خصوصیات زیرباشند .

1-زودگیر باشند وزمان گرفتن وسخت شدن آنهاحداکثر از دو تجاوز نکنند 0

2-آب در آن نفوذ نکندزیرا اگر آب در ملات آبی نفوذ کند باعث متلاشی شدن ذرات  آن گردیده و  ذرات آن در آب پراکنده می شود و دیگر چیزی از ملات باقی نمی ماند.

اگر این ملاتها در ابهای دریا و یا اصولاً در آبهایی که دارای نمک هستند مصرف شوند باید در مقابل سولفاتها و کربنات ها واکنش نشان نداده از این نمکها آسیب نبیند.

آهک آبی:

اگر سنگ آهک با خاک رس یا سیلیس همراه باشد و آنرا به کوره برده و تا حدود مرز عرق کردن حرارت بدهند. آنگاه انرا آسیاب نمایند. آهک ابی بدست می آید هر قدر مقدار خا رس   در آن بیشتر باشد ملات بدست آمده از این آهک مرغوبتر می باشد و آب در آن نفوذ نکرده و زودتر سخت می شود. آهکهای آبی با توجه به مقدار و نوع اکسیدهای آهن و آلومینیوم که در آن می باشند به رنگهای مختلف آبی-زرد-زرد لیموئی- خاکستری، قهوه ای و غیره دیده می شوند.

سخت شدن آهک آبی:

اگر ملات آبی در زیر آب قرار گیرد ابتداهیدرات کلسیم یونیزه شده و به Ca++                              و- -  ohتبدیل می گردد. سپس الومینیوم و سیلیس که دارای یون مثبت هستند در مجاورت   oh—قرار گرفته و هیدراکسید آلومینیوم و هیدراکسید سیلیسیم می دهند به فرمول Al(OH)3 و Si(OH)2 و این هیدارکسیدها با کلسیم Ca++ که دارای یون مثبت می باشد ترکیب شده و به سیلیکات کلسیم   CaO SiO2 و آلومینات کلسیم CaO Al2­O3  تبدیل     می شوند که هر دو جسم سختی می باشند. بطوریکه ملاحظه می شود در تمام دوره فعل و انفعال به CO2  احتاجی نیست و فقط با یونیزه شدن (OH)2 Ca و در نتیجه باردار شدن Ca و OH   فعل و انفعال انجام می گیرد. از این ملات و سایر ملاتهایی که در زیر آب سخت    می شوند برای کارهای آبی مانند ساختن لنگرگاهها  و اسکله ها استفاده می شود.

شفته آهکی:

اگر 200 تا 250کیلوگرم اهک شکفته را در یک متر مکعب مخلوط شن و ماسه خاک دار داخل کرده و با اب مخلوط نماییم به ملات بدست آمده شفته آهکی می گویند این شفته پس از 24 تا48 ساعت خود را گرفته و پس از یک ماه مقاومت آن طوری است که قابل بارگزاری می باشند و اگر در محیط نمناک باشند پس از 5یا6سال آنچنان سخت می شود که فقط می توان با قلم چکش و یا کمپرسور آن را خرد نمود.

تا 20یا 30 سال پیش تقریباً پی سازی هشتاد درصد خانه های ساخته شده در ایران مخصوصاً در تهران با شفته اهکی بوده و همچنین در اغلب ساختمانها از ملات ماسه آهکی و یا ماسه آهک سیمان استفاده می نمودند و لی به علت خورندگی شدیدی که بین آهک و فلزات بکار رفته در ساختمان ایجاد می گردید رفته رفته مصرف آهک منسوخ شد و با رواج صنعت سیمان سازی در مملکت و همچنین ایجاد ساختمانهای چندین طبقه رفته رفته بتن مسلح جای شفته اهکی را در پی سازی گرفته و ملات ماسه سیمان به جای ملات ماسه آهک مصرف می شود ولی هنوز در راه سازی آهک بطور مستقیم و همچنین در صنعت سیمان پزی اهک بطور غیر مستقیم جای خود را در صنعت ساختمان سازی حفظ نموده است.

بهترین نوع خاک برای تهیه شفته اهکی، خاکی است که دارای دانه بندی های مختلف باشد و در آن از خاک نرم تا شن درشت یافت شود بطوریکه دانه های کوچکتر بین دانه های درشت تر قرار گرفته و جسم یکپارچه و توپری را حاصل نمایند. خاک نرم مورد مصرف در  دانه بندی بهتر است خاک رس باشد . مقدار مصرف اهک در شفته آهکی بستگی به ریزی و درشتی دانه های خاک محل دارد. هر قدر خاک محل ریز دانه تر باشد به آهک بیشتری نیاز داریم زیرا هر قدر دانه های یک توده شن یا ماسه و یا خاک ریزتر باشند سطح مخصوص ان(سطح واحد حجم یا سطح واحد وزن) بیشتر است و با توجه به اینکه فرض بر این است که شیره آهک مخلوط شده با آب مانند فیلم نازکی دور دانه ها را باید بگیرد تا موجب چسبیدن آنها بیکدیگر بشود در نتیجه برای سطح بیشتر باید آهک بیشتر مصرف نماییم.

خواص شفته آهک:

1.  شفته اهک تقریباً یکی از ارزانترین ملاتها می باشد زیرا اولاً  معمولاً شفته را با خاک محل درست می کنند و اگر دانه بندی آن خوب نباشد آنرا با افزودن دانه های  مورد نیاز اصلاح نمایند در ثانیآهک نسبت به سایر چسبنده های ساختمانی مانند سیمان ارزانتر بوده و راحتتر بدست می آید.

2.   تهیه آهک احتیاج به کارخانه مفصل ندارد و تقریباً هر جا سنگ آهک در دسترس باشد می توان به طریق کوره چاهی قدری ذغال سنگ سنگ اهک بدست آورد.

3.   شفته آهکی پس از چند روز قابل بارگذاری است و تقریباً بعد از یک هفته می توان حدود5 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع روی آن بارگزاری نمود.

4.      نسبت به بتن دیر گیر تر می باشد.

5.      آب درآن خیلی کم نفوذمیکند درنتیجه کمتر در خطر یخ بندان و متلاشی شدن قرار دارد.

6.   هیچ نوع گیاهی در آن نمی روید و در نتیجه اگر در جاده سازی مصرف شود بستر راه را از هجوم گیاهان محفوظ نگه میدارد.

7.   باندازه کافی سخت می شود و باربر است بطوریکه بعد از چند سال برای برای برداشتن آن باید از قلم چکش و یا چکش های بادی(کمپرسور) استفاده نمود.

8.   آهک با فلزات مخصوصاً فلزاتی که از ساختمان بکار برده می شود مانند فولادها که به صورت لوله سیاه برای لوله کشی شوفاژ بکار می رود و حتی لوله های گالوانیزه که برای  لوله کشی آب سرد و گرم بکار میرد میل ترکیب شدید داشته و اگر با انها در تماس باشد بعد از مدت کوتاهی باعث فساد این لوله ها گشته و انها را می پوساند لذا بهتر است در ناحیه ای که لوله های تإسیسات می گذرد از مصرف اهک خودداری گردد و اگر مجبور به اینکار بودیم باید بهاندازه کافی لوله ها را با لایه های نوار پیچی و ماسه شسته و یک لایه ماسه سیمان ایزوله نمائیم. البته این کار جلوی ترکیب آهک و فلزات را بطور کامل نمی گیرد و بالخره پس از چند سال لوله ها فاسد می شوند. لذا بهتر است از  مصرف آهک در ملات سازه هایی که در آن فلز مصرف می شود و مخصوصاً در  ساختمانهایی که لوله کشیها ازکف وزیر فرش میگذرد خودداری گردد .

9.  آهک لایه های قی گونی  را  هم می پو سا ند و برای لا یه های زیر و روی قی و گونی نمی  توا نیم  از ملا تهای ا هک دارد استفاده نماییم  وباید از ملات و ماسه  سیمان استفاده کنیم بهمین علت است که روز به روز  مصرف اهک در ساختمان  کمتر شده سیمان جای آنرا گرفته است.

10.        مصرف شفته آهکی برای پی سازی درجاهائی که رطوبت زیاد است  مانند سواحل دریا به هیچ وجه پیشنهاد نمی شود زیرا در این مکانها شفته شفته هیچ وقت سخت نگشته و بعد از چند ماه فاسد شده و بصورت خمیری لجن مانند در می آید که باید از محل پی خارج شود ولی در محل هایی که روطبت مناسب است مانند تهران می توان از شفته اهکی برای پی سازی ساختمانهایی که با مصالح بنایی ساخته می شود و حداکثر تا 3 طبقه هم می باشد استفاده نمود.

مصرف آهک در راه سازی:

با توجه به اینکه راه خط باریک و طویلی است که فاصله طولانی را در دشتها و مناطق کوهستانی و دره ها پیموده و دو مرکز اقتصادی تولید کننده و مصرف کننده و یا مراکز توریستی و غیره را به همدیگر وصل می نماید و در حین عبور ممکن است از زمینهای متفاوتی از لحاظ جنس خاک و توان باربری آن عبور نماید برای آنکه جسم راه (بستر طبیعی راه) بتواند همواره باربری لازم را داشته باشد با وسائل مختلف از جمله اهک نسبت به اصلاح بستر طبیعی راه اقدام می نماید بدین طریق که اهک را به شکل دوغاب د رآورده و با خاک محل اگر دارای دانه بندی خوب باشد و به مقدار کافی خاک رس داشته باشد مخلوط نموده و مخلوط حاصل را با آب مخلوط کرده تا شفته بشود و شفته حاصل را در بستر راه می خوابانند بعد از چند روز که تقریباً آب شفته تبخیر شد و روی ان ترک ایجاد شد آن را با تماخ یا سایر ماشین آلات مکانیکی می کوبند تا به حداکثر تراکم خود برسد(حداکثر تراکم در آزمایشگاه بوسیله تعیین اب اپتیمم یا آب بهینه با خاک محل تعیین می گردد) آنگاه روی انرا غلطک می زنند.

بستر طبیعی راه که به این طریق اصلاح می شود بسیار قابل اطمینان است زیرا آب از پایین در آن نفوذ نمی کند و همچنین آبهای کناره را هم در آن نفوذ نکرده و بستر راه را نمی شوید و نباتات خودرو که در طول راه بعلت آب و هواهای مختلفی که جاده از آنها عبور می نماید بطور وفور یافت می شود در بستر طبیعی راهکه با آهک تحکیم شده است نمی روید و موجب متلاشی شدن بستر راه نمی شود. و ضمناً بعد از چند روز حداکثر یک هفته این بستر قابل بارگزاری بوده  و ادمه عملیات راه سازی را اجازه می دهد  و در حدود4یا 5 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بار تحمل می کند و با گذشت زمان حداکثر تا 45 روز به هشتاد در صد مقاومت ماکزیمم خود می رسد و می تواند حدود 60تا70کیلو گرم بر سانتیمتر مربع بار فشاری و حدود 20 کیلوگرم بار کششی را تحمل نماید که در نتیجه به مقدار قابل ملاحظه ای از نشست بستر اره جلوگیری می نماید البته باید توجه نمود که اعداد داده شده در فوق در مورد مقاومتهای کششی و فشاری شفته کاملاً  تقریبی می باشد زیرا با توجه به اینکه اهک و سنگدانه هایی که باید با آن شفته اهکی ساخته شود استاندارد شده نیستند در نتیجه با تغییر دانه بندی  و همچنین با تغییر جنس خاک میزان تحمل فشاری و کششی شفته تغییر می کند حتی اگر مقدار آهک ثابت باشد.

اگر بستر راه ساخته شده از قبل دارای مقاومت کافی نباشد واحتیاج به تحکیم داشته باشد میتوان به وسیله تزریق آهک بستر راه را مرمت نمود بدین طریق که گودالهایی به قطر تقریبی 50سانتیمتر و به عمق  لازم بطوریکه عمق  آن تا بستر راه ادامه پیدا کند حفر مینماید و داخل این گودالها را بادوغاب آهک به غلظت مناسب پر می نماید غلظت دوغاب آهک با توجه به جنس خاک محل تعیین می گردد. این غلظت باید طوری باشد که پس از بیست و چهار ساعت دوغاب به جسم راه نفوذ نماید اگر لازم باشد میتوانند گودالها 3یا 4 بار با دوغاب آهک پر نمایند. در اثر نفوذ آب آهک را به جسم راه تحکیم لازم در بستر راه ایجاد می شود. فاصله این گودالها از یکدیگر با توجه به جنس خاک محل و میزان باربری که از جاده انتظار داریم و همچنین میزان تخریبی که در زیر سازی ایجاد شده است تعیین می گردد البته اگر امکاناتی وجود داشته باشد می توان تزریق دوغاب آهک و یا دوغاب سیمان را با وسائل مکانیکی مانند پمپ های مخصوص انجام داد.

ساروج:

ساروج ملاتی است که از مخلوط کردن آهک، خاک رس دار و خاکستر بدست می اید ساروج را از زمانهای قدیم در ایران می شناختند و قبل از تولید سیمان در ایران از آن امر ساختمان سازی به عنوان ملات استفاده می نمودند و برای آب بندی مخازن آب و آب انبارهای عمومی مورد مصرف قرار می گرفت هنوز هم بقایای آب انبارهاب قدیمی که بدنه ان با ساروج اندود شده است در تهران فراوان است. مصرف ساروج  در بعضی از شهرهای بندری در جنوب ایران هنوز رواج دارد. طرز تهیه ان در نقاط مختلف متفاوت است ولی در هر حال باید سنگ اهک خاک رس دار را طوری بپزند که با خاکستر مخلوط شود. مسلماً ممکن است سنگ اهک خاک رس دار را کوبیده به طوری که نرم شود. آنگاه انرا باپهن یا کاه  و آب مخلوط کرده و خشت بزند. پهن و کاه در حرارت کوره سوخته و به امر مغز پخت کردن خشت کمک می کند و در ثانی مقداری از ان به خاکستر تبدیل می شود و به ساختن ساروج کمک می نماید. خشت ها را پس از خشک شدن به کوره برده و تا درجه سرخ شدن حرارت می دهند آنگاه انرا کوبیده و به عنوان ساروج مصرف می نمایند این طریقه تهیه ساروج در بنادر جنوبی ایران هنوز هم رایج می باشد. در موقع مصرف در بعضی نواحی ایران به ملات ساروج الیاف گیاهی مانند لوئی اضافه می نماید مصرف الیاف گیاهی در ساروج در ترکیدن آن هنگام خشک شدن و تقلیل حجم ان جلوگیری می کند.

طرح اختلاط بتن

طرح اختلاط بتن

هدف : طراحی بتنی با مقاومت(30مگا پاسکال) و کارایی مورد نیاز(اسلامپ 60 )

طراحی یک بتن بر اساس یک مقاومت مشخصه یا هدف و یک مقدار کارایی یا روانی معین که بر اساس اسلامپ اعلام می گردد انجام می گیرد.به این منظور ابتدا نیاز به یکسری اطلاعات پایه داریم که در طی جلسات قبل به جمع آوری آنها پرداختیم از قبیل:وزن مخصوص متراکم و غیر متراکم ریز دانه ها و درشت دانه ها -جذب آب     و.....SSDمصالح - جذب آب سطحی مصالح برای رسیدن به حالت 

طراحی بتن شامل گامهای زیر است:

1- گام اول انتخاب اسلامپ مناسب می باشد که بر حسب نوع مصرف مدت مصرف و حجم بتن ریزی و.. تعیین می گردد و ما برای یک اسلامپ مشخص طراحی می کنیم.باید توجه داشت که برای حالاتی که امکان ویبره نمودن وجود ندارد باید اسلامپ را به اندازه ی 25 میلی متر بالاتر برد.

2- گام دوم انتخاب نسبت آب به سیمان لازم برای تامین مقاومت مطلوب می باشد.

این مقاومت در واقع مقاومت فشاری نمونه ای استوانهای  28 روزه  ای است که در شرایط مرطوب و در دمای 23 درجه به عمل آورده شده باشد.این مقدار را از جدول      مربوطه انتخاب می کنیم و برای ضریب اطمینان 5 مگا پاسکال  بالاتر طراحی W/C

)W/C=0.38می کنیم.(برای این آزمایش

3- گام سوم تخمین میزان آب اختلاط و میزان هواست. این مقادیر را بر حسب بزرگترین اندازه ی سنگدانه ها و همچنین اسلامپ مورد نظر از جدول مربوطه استخراج )A%=1,W=190Kg/m3می کنیم.(

4- گام چهارم عبارت است از تعیین مقدار سیمان مورد نیاز . با توجه به گامهای قبل که در آنها نسبت آب به سیمان و همچنین میزان آب را به ازای واحد حجم بتن بدست آوردیم مقدار سیمان را به ازای واحد حجم تعیین  می کنیم .

W/C=0.38     ,W=190 kg/m3     C=190/0.38=500 Kg/m3

5- گام پنجم تعیین میزان شن بر اساس مدول نرمی ماسه مورد استفاده است جدول مربوطه برای مدول نرمی های از 4/2 تا 3 تنظیم شده است.با استفاده از آن ضریبی استخراخ می گردد که با ضرب آن در جرم حجمی سنگدانه ی خشک نیمه متراکم مقدار شن در واحد حجم بتن حاصل می گردد.در این آزمایش با توجه به اینکه مدول نرمی ماسه از حد موجود در جدول خارج است حد نهایی جدول را بر گزیده و تغییرات تخمینی در آن اعمال می نماییم.

G= 0.58×1600=928 Kg/m3

6- آخرین پارامتر باقیمانده مقدار ماسه به ازای واحد حجم بتن است که با داشتن سایر پارامتر ها در واحد حجم و کم کردن مجموع آنها از 1 مقدار ماسه ی مورد نیاز در واحد حجم بتن تعیین می شود. برای تعیین این مقدار از دو روش وزنی و حجمی استفاده می گردد.

پس از تعیین تمامی پارامترهای مورد نیاز به ازای واحد حجم  با در نظر گرفتن یک ضریب پرتی تمام مقادیر را در عدد 4/1 ضرب می کنیم .

حجم مورد نیاز ما برابر است با : برای 5 قالب 15*15*15 سانتی :

16875 سانتی متر مکعب:که برای این منظورعدد حاصله در بالا را در عدد016875/0

ضرب می نماییم.و مقادیر بر حسب کیلوگرم حاصل می شوند.

Sand=1-(0.01+190/1000+5/31+928/2620)=37.45%

 S=0.3745×2580=966.2    Kg/m3

برای حجم مورد نظر ما:

W=4.484 Kg , C=11.8 Kg, G=21.9 Kg, S=22.8Kg

بخش عملی آزمایش :

وزن های مورد نیاز را که در فاز تئوری تعیین گردیدند را جدا نموده ابتدا باید کف میکسر را مرطوب نمود و سپس یک لایه شن را ریخت و گذاشت چند دقیقه ای مخلوط شود تا دانه بندیش یکنواخت گردد. سپس سیمان را ریخته و بعد ماسه را روی آن می ریزیم و اجازه می دهیم تا مصالح خشک چند دقیقه ای با هم مخلوط و همگن شوند برای جلوگیری از پراکنده شدن سیمان با یک استامبولی دهانه ی میکسر را مسدود می کنیم .در نهایت مقدار آب مورد نیاز را اضافه نموده و می گذاریم تا کاملا مخلوط شوند . پس از اینکه مصالح خوب مخلوط شدند دستگاه را خاموش نموده و کنترل اسلامپ را انجام می دهیم . قیف مخروطی ناقص را بر صفحه ی زیرین آن قرار داده و ضامن های دو طرف را به سمت داخل می چر خانیم. و بتن را در سه لایه درون قیف اسلامپ ریخته و در هر لایه 25 ضربه به آن وارد می کنیم. ضربه ها باید طوری زده شود که در هر مرحله تا عمقی از لایه ی زیرین خود فرو رود.

پس از پایان این سه لایه سر قیف را صاف نموده و ضامن های دو طرف را آزاد می کنیم و دو پای خود را در دو طرف صفحه طوری قرار می دهیم تا بر قیف مسلط باشیم دسته های قیف را گرفته و طوری آن را بلند می کنیم که کاملا قایم باشدو مقدار افت ارتفاع بتن را اندازه می گیریم که همان اسلامپ بتن است. (  سانتی متر)

تحلیل نمونه ها بصورت زیر صورت می پذیرد .از قالب های ساخته شده دو نمونه 7 روزه شکسته خواهد شد و 3 نمونه 28 روزه.

	نمونه 28 روزه «1»	نمونه 28 روزه «2»	نمونه 7 روزه «1»	نمونه 7 روزه «2»	نمونه 7 روزه «3»
وزن نمونه
مقاومت

منابع خطا:

1- مرطوب نبودن کف میکسر در هنگام آغاز اختلاط.

 نبودن مصالح مصرفی .SSD2- در حالت

3- دقت پائین در وزن نمودن مصالح.

4-تفاوت در زمان ویبره نمودن قالبها.

5-کیفیت مصالح از نظر رس و لای.

6- وجود نداشتن اعداد متناظر با کمیت های مصالح مصرفی در جداول استاندارد و تاثیر تقریبهای اعمال شده

روش های خالص سازی آب با به کارگیری فناوری نانو

روش های خالص سازی آب با به کارگیری فناوری نانو

نانو، دلالت بر یک واحد بسیار کوچک در علم اندازه گیری دارد. یک نانومتر معادل 9-10 متر یا به عبارتی یک میلیاردم متر است. اخیراً با ورود فناوری های نوین از قبیل زیست فناوری و نانو فناوری، مواد و راهکارهای جدیدی برای تصفیه آب و نیز آب و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی معرفی شده و یا می شوند. کاربردهای فناوری نانو در این خصوص عبارتند از : نانو فیلترها، نانو فتوکاتالیست ها، مواد نانو حفره ای، نانو ذرات، نانو سنسورها، توانایی های این فناوری در تصفیه آب و با توجه به انواع آلودگی های نقاط مختلف ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است.

نانو، دلالت بر یک واحد بسیار کوچک در علم اندازه گیری دارد. یک نانومتر معادل 9-10 متر یا به عبارتی یک میلیاردم متر است. اخیراً با ورود فناوری های نوین از قبیل زیست فناوری و نانو فناوری، مواد و راهکارهای جدیدی برای تصفیه آب و نیز آب و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی معرفی شده و یا می شوند. کاربردهای فناوری نانو در این خصوص عبارتند از : نانو فیلترها، نانو فتوکاتالیست ها، مواد نانو حفره ای، نانو ذرات، نانو سنسورها، توانایی های این فناوری در تصفیه آب و با توجه به انواع آلودگی های نقاط مختلف ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است.
در گذشته نه چندان دور اهداف تصفیه خانه های آب آشامیدنی کاهش مواد معلق و زدودن عوامل زنده بیماری زا در آب بود که با روشهای متداول فیلتراسیون و گندزدایی قابل حصول بوده اند. لیکن با افزایش غلظت مواد ریزدانه، ترکیبات ازته، مواد آلی و معدنی و فلزات سنگین به منابع آب روش های متعارف جوابگوی نیازتصفیه خانه ها نبوده و لازم است از فرآیندهای نسبتاً جدید در تصفیه خانه ها استفاده شود.
اخیراً نیز با ورود فناوری های نوین از قبیل زیست فناوری و نانو فناوری، مواد و راهکارهای جدیدی برای تصفیه آب و نیز آب و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی معرفی شده و یا می شوند.
مفهوم نانوفناوری به حدی گسترده است که بخش های مختلف علوم و فناوری را تحت تأثیر خود قرار داده و در عرصه های مختلف از جمله محیط زیست کاربردهای وسیعی یافته است. در این مقاله به بررسی کاربردهای فناوری نانو در صنعت آب می پردازیم.
نانو فیلترها
تاریخچه نانو فیلتراسیون به دهه هفتاد میلادی زمانی که غشاهای اسمز معکوس با فشارهای نسبتاً پایین همراه با جریان آب تصفیه ای قابل قبول، بسط و توسعه پیدا کردند باز می گردد. استفاده از فشارهای بسیار بالا در فرآیند اسمز معکوس، اگر چه منجر به تهیه آب با کیفیت بسیار عالی می شد، ولیکن به همان نسبت هزینه گزاف انرژی مصرفی عاملی نگران کننده به شماره می آمد. در نتیجه، تهیه آب با استفاده از این روش از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود. بنابراین استفاده از غشاهایی با میزان درصد حذف پایین تر ترکیبات محلول، اما با قدرت نفوذ آب بیشتر و به طبع آن، افزایش حجم آب تصفیه شده با کیفیتی مطلوب (درحد استانداردهای مورد نظر) در فناوری جداسازی یک پیشرفت قابل ملاحظه، به شمار می آمد. از ین رو غشاهای اسمز معکوس با فشار پایین، بعنوان غشاهای نانو فیلتراسیونی شناخته شدند.
نانو فیلتراسیون فرآیند غشایی جدیدی است که خواص آن بین فرایندهای اسمز معکوس و اولترافیلتراسیون قرار دارد و در اختلاف فشار پایین (10-20 بار) قابل استفاده می باشد. به علت عمل نمودن در فشار پایین و بازیابی بالاتر، هزینه های عملیاتی و نگه داری این فرآیند به مواد شیمیایی نیاز نبوده و پساب تولیدی فشرده و غلیظ می باشد. لذا هزینه حمل و نقل و دفع آن کمتر است. به کمک تجهیزات خاص غشاء ها به طور خودکار تمیز می شود. در مورد فرآیند نانو فیلتراسیون، هزینه انرژی به مراتب از اسمز معکوس کمتر می باشد. نکته حائز اهمیت در مورد نانو فیلترها نسبت به سایر غشاها، قدرت انتخاب گری در حذف یون هاست.
غشاهای نانو فیلتراسیون معمولاً از دو لایه تشکیل می شود. لایه نازک و متراکم عمل جداسازی و لایه محافظ، عمل حفاظت در برابر فشار سیستم را انجام می دهد. غشاهای نانو فیلتراسیون معمولاً در دو نوع باردار و غیرباردار موجود هستند. مکانیسم اصلی در حذف ملکول های بدون بار، خصوصاً ترکیبات آلی بر پایه غربالسازی استوار می باشد. در حال که حذف ترکیبات یونی به دلیل بر عم کنش های الکتروستاتیک بین سطح غشا و گونه های باردار، حذف می شوند.
امروزه غشاهای نانویی تجاری، در اشکال متفاوتی استفاده می گردند. این اشکال شامل، سیستم های مارپیچی، صفحه ای، جعبه ای، لوله ای و فیبری می باشد. شکل هر یک از غشاهای نانویی براساس نوع غشا و نانویی براساس نوع غشا و به منظور بالا بردن بازده و عملکرد آن انتخاب می گردد.
نانو فیلترها برای حذف محدوده وسیعی از ترکیبات به کار گرفته شده است، از جمله :
 حذف آفت کش ها از§ جمله آترازین، سیمازین، دیورن و ایزوپرتورن
 حذف ترکیبات آلی فرار مانند§ مشتقات کلردار آلی سبک مانند کلروفرم، تری کلرواتیلن و تتراکلرواتیلن
 حذف§ محصولات جانبی حاصل از واکنش گندزدا با ترکیبات آلی آب از جمله هالومتان ها
§ حذف کاتیون ها و سختی
 حذف کروم (VI)، اورانیم، آرسنیک§
 حذف آنیون ها§
 حذف پاتوژن ها§
نانو مواد
نانومواد در مقایسه با مواد در ابعاد بزرگ دارای سطوح بسیار وسیع تری هستند. به علاوه این مواد قادر به بر هم کنش با گروه های شیمیایی مختلف به منظور افزایش میل ترکیبی آنها با ترکیبات ویژه می باشند. همچنین نانومواد می توانند به عنوان لیگندهای قابل بازیافت با ظرفیت و عملکرد انتخابی بسیار بالا برای یون های فلزی سمی به هسته های رایواکتیو، حلال های آلی و معدنی به شمار می آیند.
جاذب ها به طور وسیعی به عنوان جداساز محیطی در خالص سازی آب و برای حذف آلاینده های آلی از آب آلوده استفاده می شدند. تحقیقات وسیعی در این زمینه صورت گرفته است از جمله می توان به کاربرد نانو تیوپ های کربنی تک دیواره برای حذف یون های سنگین ماننده 2Pb، 2Cu، 2Cd، چیتوزان با گروه های عاملی فسفاته برای حذف 2Pb، ترکیب کربن نانوتیوپ- اکسید سدیم برای حذف As (V) ، نانو بلورهای FeO(OH) - برای جذب AS (V) و Cr (VI) ، زئولیت های تعویض یون NaP1 برای حذف فلزات سنگین از پساب های معدنی اسیدی مانند 3Cr، 2Ni، 2Zn، 2Cu، 2Cd، نانو مواد کربنی برای جذب مواد آلی فرار، رنگ های آلی و ترکیبات آلی و ترکیبات آلی کلره، فولرن برای جذب ترکیبات آروماتیک چند حلقوی مانند نفتالین اشاره نمود.

نانو مواد حفره ای
مواد نانو حفره ای به عنوان یک زیر مجموعه مواد نانو ساختار با دارا بودن سطح منحصر به فرد، شکل ساختمانی و خواص حجمی در زمینه های مختلف از جمله، فرایندهای تعویض یونی، جداسازی، کاربردهای کاتالیستی، ساخت حسگرها، ایزولاسیون ملکولی های زیستی و خالص سازی کاربرد دارند.
به طور کلی مواد نانو حفره ای را می توان براساس دامنه قطر منافذ نانویی به سه دسته میکروپور، مزوپور و کاروپور تقسیم نمود. براساس سیستم آیوپاک، حفره های مواد میکروپور دارای قطری کمتر از 2 نانومتر
می باشند. مزوپورها دارای حفره های به قطر بین 2 تا 50 نانومتر و ماکروپورها دارای حفره هایی با قطر بیشتر از 50 نانومتر هستند.
مواد نانوحفره ای را می توان براساس جنس، از قبیل آلی یا معدنی، سرامیک یا فلز و یا خواص آنها دسته بندی نمود. در سیستم های پلی مری، سرامیکی و یا کربنی نیز مشابه این چنین حفره هایی دیده می شود که البته شکل حفره ها در آن متفاوت هست. در واقع جنس ماده، شکل حفره ها، اندازه آنها و توزیع و ترکیب حفره ها است که در نهایت مشخص کننده نوع کاربرد ماده نانو حفره ای می باشد. این مواد شامل
 کربن های نانوحفره ای ترکیبات دارای§ کاربردهای متنوعی از جمله، جذب گازهای آلاینده، بسته های کاتالیستی، فیلترهای تصفیه آب، مخزن نگهداری گاز و... باشند.
 زئولیت های نانوحفره ای عمده کاربرد زئولیت§ های در فرایندهای تصفیه ای آب (شامل تصفیه آب شرب و پساب های صنعتی) حذف یون های فلزات سنگین می باشد.
 پلیمرهای نانوحفره ای (نانوپروس پلی مرها عمده کاربرد§ پلی مرهای نانوحفره ای براساس عملکرد آنها به عنوان جاذب تعریف می گردد. از جداسازی ملکول های آلی خاص از سیستم های بیولوژیکی تا کاربرد آن ها را در تصفیه آب به منظور حذف آلودگی های ناشی از ترکیبات آلی نظیر فنل ها شامل می شود.

نانو ذرات
 حذف آرسنیک با نانو ذرات سریم§
 حذف آرسنیک با نانو ذرات اکسید آهن§
§ حذف کروم با نانو ذرات آهن
 حذف مس، کبالت و نیکل با نانو ذرات آهن§
 حذف§ ترکیبات آلی با نانو ذرات آهن
§ حذف آلاینده ها با نانو ذرات آهن در محل
§ کاهش نیترات با نانوذرات دوفلزی پالادیم- مس
 گندزدایی آب با نانو ذرات نقره§

نانو سنسورها در تصفیة آب و پساب
از آنجائی که بسیاری از خواصی که انتظار می‌رود توسط سنسورها اندازه‌گیری شود در سطح مولکولی یا اتمی هستند از نانوتکنولوژی در کاربردهای حسگری یا شناسایی استفادة زیادی می‌شود.
سنسورهایی که در ابعاد نانومتری ساخته شده‌اند از حساسیت فوق‌العاده‌ای برخوردارند، عملکرد انتخابی دارند و پاسخ‌دهنده می‌باشند. بنابراین تأثیر نانو تکنولوژی بر سنسورها فوق‌العاده عمیق و گسترده است.
به طور کلی به منظور کنترل بوی ناخوشایند، لازم است تا اندازه‌گیری‌هایی مبنی بر میزان بوی منتشر شده انجام شود. ترکیبات بسیاری در بوهای ناشی از تصفیة پساب شناسایی شده‌اند. به طور نمونه این ترکیبات عبارتند از: ترکیبات کاهش یافتة گوگرد یا نیتروژن، اسیدهای آلی، آلدئیدها یا کتون‌ها.
در سال‌های اخیر سنسورهای تجارتی مجموعه‌ای که بینی الکترونیکی نامیده می‌شوند برای شناسایی میکروارگانیسم‌ها و فلزات سنگین در آب آشامیدنی (مانند کادمیوم، سرب و روی) و به منظور شناسایی و تعیین مشخصات بوهای ناشی از مخلوط بخار جمع شده در بالای یک جامد یا مایع موجود در یک محفظة دربسته، تولید شده‌اند. این سنسورها روش سریع‌تر و نسبتاً ساده‌ای را برای پیگیری تغییرات در کیفیت آب و فاضلاب صنعتی فراهم می‌آورند.

نانوفتوکاتالیست
فتوکاتالیست ماده‌ای است که در اثر تابش نور بتواند منجر به بروز یک واکنش شیمیایی شود، در حالی که خود ماده، دست خوش هیچ تغییری نشود. فتوکاتالیست‌ها مستقیماً در واکنش‌های اکسایش و کاهش دخالت ندارند و فقط شرایط موردنیاز برای انجام واکنش‌ها را فراهم می‌کنند.
تیتانیم دی اکسید TIO2 (با گستره اندازه بین خوشه‌ها تا کلوئیدها – پودرها و تک بلوهای بزرگ)، نزدیک به یک فتوکاتالیست ایده‌آل است و تقریباً تمامی این خصوصیات رادارد. تنها استثناء آن این است که نور مرثی را جذب نمی‌کند. نانو ذرات دی اکسید تیتانیم، بر سطح زیرلایهای مناسبی از جمله شیشه و یا ترکیبات سیلیسی، پوشش داده می‌شوند و در حوضچه‌های تحت تابش نور ماوراء بنفش، قرار می‌گیرند.
بسیاری از آلاینده‌های موجود در آب‌های صنعتی که TIO2 آن‌ها را با آب و دی‌اکسید کربن تبدیل می‌کند عبارتند از: آلکان‌ها، آلکن‌ها، آلکین‌ها، اترها، آلدئیدها، الکل‌ها، ترکیبات آمینی، ترکیبات سیانیدی، استرها و ترکیبات آمیدی.

سقف کوبیاکس

1- کوبیاکس:

یکی از مصالح نوین که چندیست توسط شرکت های ایرانی از بازار سوءیس وارد ایران شده است کوبیاکس می باشدکه در انعطاف پذیری در معماری بسیار موثر است. فناوری کوبیاکس با فراهم سازی امکان اجرای یک دال بتنی یکپارچه در دهانه های بزرگ تا دهانه هایی تا ۱۸ متر بدون استفاده از تیر ؛ به طور کلی موجب صرفه جویی در مصالح و کاهش هزینه های ساخت می گردد. اساس طراحی تکنولوژی Cobiax مبنی است بر سقف سازه ای با ویژگی «سقف دال ۲ طرفه» مشابه سقف های بتنی دال ۲ طرفه مرسوم با این تفاوت که هسته بتن مرکزی در محل هایی که کاربرد سازه ای ندارد با گوی های توخالی جایگزین می گردد. (جنس این گوی ها پلی اتیلن بازیافت یا پلی پروپیلن می باشد) بدین صورت که این گوی ها در حدفاصل مش های میلگردی بالا و پایین قرار می گیرند. با توجه به اینکه در دال های بتنی ۲ طرفه مشکل تحمل نیروی برشی وجود ندارد، مشکل طراحی این نوع سقف بر مبنای حذف قسمتی از بتن میانی و ایفای عملکرد دال ۲ طرفه می باشد.در فنآوری Cobiax با حذف بار مرده غیرسازه ای خاصیت باربری ۲ محوره همچنان حفظ می گردد. همچنین با شکل گیری غشای بتنی مستحکم در قسمت فوقانی و تحتانی دال به همراه شکل گیری شبکه تیرچه های داخلی در ۲ امتداد در اثر قراردهی گوی ها در سرتا سر فضای میانی دال بتنی می توان باربری مناسبی را برای این دال متصور شد.

  ²اصول طراحی :

در فناوری کوبیاکس بار مرده  غیرسازه ای در دال سقف حذف و خاصیت مقاومت دو  محوره حفظ می گردد.همچنین با شکل گیری غشایی بتنی مستحکم در قسمت فوقانی و  تحتانی دال به همراه شکل گیری شبکه تیرچه های داخلی در دو امتداد در اثر  قرار دهی گوی های توخالی در سرتاسر فضای میانی دال بتنی می توان باربری  بسیار مناسبی را برای این دال متصور شد.

  ²روش اجرا:

در حد فاصل مش های میلگردی بالا و پایین به جای بتن غیر سازه ای ، گوی های پلاستیکی تو خالی از جنس پلی اتیلن بازیافتی قرار می گیرند.نتیجه این امر :

 دالی است که حدودا 30 درصد وزن کمتری نسبت به یک دال مشابه توپر دارد.

این موضوع باعث میشود صرفه جویی قابل ملاحظه ای در وزن تمام شده سقف و مواد اولیه و مصالح کل ساختمان حاصل شود و همچنین کاهش هزینه های اجرایی سازه را به دنبال دارد .

  ²مزایای سیستم کوبیاکس در مقایسه با سایر سقف های رایج:

در سیستم Cobiax اعضای دال سقف شامل بتن، آرماتور، توپی های توخالی پلاستیکی، و قفسه مسلح می باشد.

 توپی های توخالی در هسته مرکزی قفسه مسلح قرار گرفته و یک قفسه مدولار مسلح ایجاد می کند. این کیج مسلح مابین ۲ لایه آرماتور زیرین و رویین دال قرار گرفته و با حذف بتن غیرباربر از درون دال موجب سبک سازی آن می شود. در این سازه سیستم مقاوم در برابر نیروهای جانبی سازه شامل ترکیب دال و ستون (تقریباً قاب ساده) و دیوار برشی بتنی با شکل پذیری متوسط می باشد.

 ²مزایای فنی:

مزایای فنی سیستم کوبیاکس عبارتند از:

1-باربری ۲ محوره

2-بهینه سازی المان های عمودی مانند ستون ها و دیوارهای برشی (ستون های لاغرتر، کاهش ۴۰ درصدی حجمی و عددی ستون ها) ،بهینه سازی دال و فونداسیون (کاهش بارهای وارد بر پی، دال های تا ۳۰ درصد سبک تر) ،بهینه سازی المان های سخت کننده (کاهش بارهای افقی)

3-کاهش ارتفاع کلی سازه (بهینه سازی ارتفاع سقف)

4-کنترل خیز بهتر

5-مقاومت بهتر در برابر نیروهای زلزله (کاهش اثر آسیب های لرزه ای، کاهش ارتفاع و سبک شدن سازه)

6-حذف تمام تیرهای اصلی

  ²مزایای اقتصادی:

مزایای اقتصادی سیستم کوبیاکس عبارتند از:

1-کاهش مصرف بتن

2-کاهش المان های سازه ای

3-کاهش مصرف آرماتور

4-کاهش زمان ساخت

5-کاهش هزینه های اجرای تأسیسات (حذف تیرها و مشکلات ناشی از آویز تیرها)

6-کاهش ارتفاع کلی سازه به دلیل بهینه سازی ارتفاع سقف

  ²دلایل انتخاب و ورود تکنولوژی کوبیاکس به کشور عبارتد از:

1)صنعتی سازی

2)عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد برای احداث کارخانجات مواد اولیه

3)عدم نیاز به نیروی کار خیلی متخصص و امکان استفاده از نیروهای موجود

4)امکان احداث کارخانجات تولیدی در اقصی نقاط کشور

5)عدم وابستگی به خارج از کشور سازگاری با مباحث و مقررات ملی ساختمانی کشور

6)اقتصادی بودن تکنولوژی و امکان رقابت با سیستم های رایج

7)انعطاف پذیری سیستم در ارتباط با مسآله معماری و سازه ای

8)تکنولوژی دوستدار محیط زیست

2-قاب سبک فلزی( (Lightweight Steel Frame یا    LSF

سیستم LSF سریعترین روش در صنعت ساختمان است که بر مبنای استاندارد های کانادا و استرالیا میباشد . این سیستم یکی از مناسب ترین سیستم های ساختمانی است که امروزه در جهان مورداستفاده قرار می گیرد.

²  طراحی :
جهت طرح درست و مناسب سازه LSF ضروری است سازه به صورت سه بعدی و با دقت بالا به همراه تمام جزئیات مدل شود این کار توسط نرم افزار اختصاصی FRAME BUILDER شرکت genesis به عنوان یکی از پیشرفته ترین نرم افزارهای طراحی سازه در دنیا دارای مشخصه های بارز طراحی حرفه ای به همراه ارائه جزئیات اجرایی در کلیه ساختمانها می باشد . نرم افراز فوق کلیه اطلاعات ، نقشه ها و راهکارهای لازم را به منظور بهبود عملیات اجرایی ساختمان و همچنین صرفه اقتصادی مطلوب دراستفاده از فریم های ساخته شده از فولاد سبک LSF را در اختیار مجریان ، مشتریان و بهره برداران قرار می دهد .
پس از ایجاد مدل سه بعدی ( مجازی ) از ساختمان مورد نظر ، قاب بندی مناسب براساس محاسبات و اصول مهندسی صورت می گیرد و سپس نقشه های تولید و نصب پانل ها با در نظر گرفتن تمامی جزئیات و ملاحظات مهندسی بطور مشخص تهیه می گردد .

نقشه ها به گروه های مختلف به شرح ذیل تقسیم می شوند :
1-نقشه دیوارها و سقف ها واتصالات مربوطه شامل اندازه اعضای سازه ای ، ضخامت ورقها ، فواصل اعضاء ، محل دیوارهای باربر و غیر باربر ، جزئیات اتصالات و ملاحظات مربوط به نکات آیین نامه ای
2- نقشه بام و خرپاها ( در صورت لزوم ) و اتصالات مربوطه شامل نقشه های تولید خرپاها ، بادبندی بام ها ، اتصالات و نکات آیین نامه ای

 ² مهمترین ویژگی های سیستم LSF :
1- سیستم سازه های فولادی سبک LSF مناسب ترین روش برای اضافه کردن یک یا دو طبقه به ساختمانهایی است که قبلا ساخته شده است زیرا :

1-1- با توجه به سبک بودن مصالح مصرفی بار اضافی به سازه زیرین وارد نمی شود.

1-2- مشکلات و کثیف کاری بنایی سنتی که اغلب موجب بروز مشکل و نارضایتی ساکنین واحدهای زیرین می گردد وجود ندارد.
1-3- زمان اجرا بسیار کوتاه و سریع خواهد بود.
1-4- پس از اجرای نما، نمای طبقه اضافه شده با سایر طبقات زیرین کاملا یکسان و یکدست خواهد یود.
1-5- با اجرای یک سقف زیبا می توان شکوه خاصی به کل ساختمان بخشید.
1-6- کلیه الزامات استانداردهای مربوط به ساختمان برآورده میگردد.
2- سیستم سازه های فولادی سبک LSF مناسب ترین روش برای ساخت ویلا در منطق مختلف است زیرا:

2-1- مزیت اصلی این سیستم سرعت قابل ملاحظه در اجرای آن میباشد به نحوی که مدت زمان اجرای یک واحد ویلائی بصورت تمام شده حدود 60 روز کاری بر آورد میگردد.
2-2- در این سیستم اجزا سازه ای، با اتصالات پیچی به هم متصل شده و تشکیل یک سیستم یکپارچه ساختمانی مقاوم در برابرزلزله را می دهد.
2-3- با اجرای سقف با طرحهای جذاب و پوشش با پنلهای زیبا می توان جلوه خاصی به ویلا بخشید.
2-4- با توجه به این که جنس تمام پروفیلها گالوانیزه است سازه در برابر خوردگی و زنگ زدگی بخصوص در هوای شرجی مثل نواحی شمالی و جنوبی کشور بسیار مقاوم خواهد بود.
2-5- عایقهای صوتی موجود در این سیستم موجب کاهش چشمگیر انتقال اصوات محیطی به داخل ساختمان و در نتیجه فراهم شدن بالاترین میزان آرامش و راحتی در فضای داخلی می گردد.

2-6- تمام مصالح مصرفی در این سیستم دارای مقاومت بالا در برابر آتش می باشد.
2-7- به دلیل استفاده از مصالح پیش ساخته و کوتاه بودن زمان نصب و حمل و نقل کم حجم، امکان ساخت ویلا در دورترین مکانهای کوهستانی و جنگلی فراهم می گردد.
3- سیستم سازه های فولادی سبک LSF ، یک سیستم سازه ای پیشرفته است که در انواع ساخت و سازها مانند خانه های ویلایی، ساختمانهای مسکونی، اداری و صنعتی یک تا سه طبقه، هتل ها و هتل آپارتمانها، ساختمانهای مدارس و دانشگاهی، رستورانها و .... دارای کاربرد می باشد. در این سیستم اجزا سازه ای، با اتصالات پیچی به هم متصل شده و تشکیل یک سیستم یکپارچه ساختمانی مقاوم در برابر باد، زلزله، برف و ... را می دهد.

 ² بخش های مختلف سازه فولادی سبک :

1- پی: برای انتقال بار یک سازه به خاک، نیاز به یک سازه میانی می باشد که این بار را بدون ایجاد تغییر شکل های زیاد به زمین منتقل کند. در سیستم قاب فولادی سبک، به دلیل وزن کم سازه و ذیوارها، از پی های نواری و در صورت ضعیف بودن خاک از پی های گسترده استفاده می شود. مقدار ضخامت پی در این سازه به دلیل سبک بودن، بسیار کم است و مقدار حداقل در نظر گرفته می شود.
اتصال سازه سبک به پی، با استفاده از دو روش زیر انجام می شود :
*الف: نصب ستونک( اعضای عمودی سازه ) به پی، که به صورت مستقیم از طریق میله های اتصال به پی وصل می شوند.
*ب: اتصال لاوک ( اعضای افقی سازه ) به پی، که در این روش ابتدا لاوک ها به میله های اتصال پی بسته شده و سپس ستونک ها به لاوک ها متصل می شود.
2-کف کاذب: این سیستم برای بالاتر قرار گرفتن کف تمام شده ساختمان و ایجاد یک فضای خالی در زیر سازه استفاده می شود و با ایجاد یک فضای خالی در کف سازه علاوه بر تهویه طبیعی در زیر ساختمان، در مناطق مرطوب و از جمع شدن رطوبت و آب جلوگیری می کند و همچنین باعث اجرای ساده شبکه فاضلاب و جلوگیری از ورود حشرات و حیوانات موذی می شود.
3- سازه کف: در این بخش از سازه، تیرچه هایی به تیرهای اصلی متصل می شوند و قاب کف را تشکیل می دهند. پوشش نهایی سازه کف میتواند از بتن یا روکش های دیگر باشد.
4- دیوار: در سازه فولادی سبک، بار جانبی و بار ثقلی را دیوارها تحمل می کنند. دیوارها به صورت توخالی هستند و می توان این فاصله خالی را با بتن سبک یا فوم پلی استایرن پر کرد.
 5- سقف: برای اجرای سقف در این سازه از دو روش میتوان استفاده کرد: سقف قاب بندی شده و سقف خرپایی.

² اجزای LSF  :

سازه هایLSF بصورت پانل تولید شده و اجزای هر پانل عبارتند از :
:Studاعضای قائم باربر           :Trackاعضای همبند قاب

 :Joist اعضای خمش سقف: Flat Strap     اعضای باربر جانبی

این ساختمان ها از 3جزءاصلی شامل:مقاطع متشکل از ورق های فولادی سرد نوردشده برای سازه،صفحات تخته گچی به عنوان پوشش رویه درونی ولایه عایق حرارتی و صوتی تشکیل میشوند و همچنین اتصالات این سیستم به صورت پیچهای خودکار و جوش CO2 در شرایط کارخانه ای میباشد مقاطع مورد استفاده در این سیستمU ،C، Z است، که معمولاً با اتصالات سرد به یکدیگر متصل می‌شوند.

هر دیوار از تعدادی اجزای عمومی C شکل (استاد) به فواصل 40 تا 60 سانتی‌متر، که در بالا و پایین به اجزای افقی ناودانی U یا C شکل)تراک یا رانر) متصل شده‌اند، تشکیل می‌شود. در صورتی که از مقاطع C شکل به عنوان تراک (رانر  (استفاده شود، لازم است برش‌هایی در محل نصب استاد انجام گیرد.

استادها (Studs)  :

مقاطع C شکل که به صورت قائم نصب می شوند Stud نام دارند که به عنوان دیوار باربر مورد استفاده قرار می گیرند و فشار بار وارده را تحمل می نمایند

یک سیستم سازه ای باربر ثقلی است که قابلیت ترکیب شدن با سیستم سازه ای دیگر، مانند دیوارهای بتن مسلح سازه ای را دارد. در ساختمان های کوتاه به‌صورت سیستم سازه ای مختلط بکار می رود. استفاده از اشکال مختلف آن طبق آیین نامه مجاز بوده است. مقاطع آن دارای ابعاد متنوع و محدوده تغییرات ضخامتی بین 2.5 تا 6/0 میلیمتر می باشند. اتصال  LSFبه شالوده به واسطه کلاف افقی با مقطع c، شکل می گیرد. اجزاء قائم به عنوان عضو باربر ستونی در بارهای ثقلی عمل می کند، برخی از این اعضا در دهانه مهاربندی جانبی سازه علاوه بر بار ثقلی، متحمل نیروهای ناشی از بار جانبی هم بوده که تحت نام وادار(stud) در سیستم معرفی شده اند. سقف این سازه ها متشکل از تیرچه های فلزی سردنوردشده است. تیرها و تیرچه ها عمدتا دارای مقاطع با اشکال cوz می باشند. پوشش سقف با دال بتنی در صورت یکپارچگی لازم بین بتن و پروفیل فولادی تیرچه، می تواند به عنوان سقف مرکب فلزی طراحی شود. به‌منظور باربری جانبی سازه در امتداد اصلی متعامد، از دهانه های بار برجانبی استفاده می شود (Load Bearing Wall)

دهانه های باربر به 4روش ایجاد می شوند:

1. سیستم دهانه های مهاربندی با اعضای قطری

 2.سیستم دیوار برشی با ورق فولادی نازک

3. سیستم دیوار باربر با پوشش  OSB

4.سیستم دیوار برشی بتن مسلح

که مهاربندی با اعضاء قطری برای ساختمان های تا 2طبقه مسکونی و سیستم باربر جانبی دیوار برشی بتن مسلح تا 4طبقه مسکونی مجازاست.انتقال حرارتی کم، آن را برای استفاده دائم مانند: ساختمان های مسکونی با مشکلاتی روبرو می سازد ولی عملکردش برای استفاده های منقطع مناسب است. عملکرد صوتی دیوارها و سقف های ساخته شده درصورت رعایت تمهیدات پاسخ گوی انتظارات تعیین شده مقررات ملی ساختمان می باشد.

 مواد تشکیل دهنده LSF بار حریق ندارند ولی پروفیل های سرد نورد شده مقاومت کمی در برابر حریق دارند و بایستی بخوبی محافظت گردند، که یکی از دلایل کاربرد گچ به عنوان پوشش داخلی رسیدن به این هدف است

تراک ها (Trucks)

مقاطع U شکل که به صورت افقی در سازه نصب می شوند رانرها هستند که وظیفه یکپارچگی و اتصال قطعات Stud به یکدیگر و تشکیل پانل های دیواری و تقویت سازه را برعهده دارند و کشش را تحمل می نمایند

جویست ها (Joists)

مقاطع C شکل که به صورت افقی در سازه مورد استفاده قرار می گیرند. و برای بتن ریزی سقف و کف استفاده می شوند.

² روش های اجرا:

1- مونتاژ در محل اجرا : ( stick-built) در این روش، مقاطع فولادی به صورت برش خورده و شماره گذاری شده به محل اجرای طرح منتقل می شوند و در محل اجرا با اتصالات سرد( پیچ ومهره) به یکدیگر متصل می شوند.میتوان یک دیوار را به صورت افقی روی زمین اجرا کرد و سپس آن را بلند کرد و در محل خود نصب نمود. این روش از دقت بالایی برخوردار است.
2-سیستم برافراشتن(Tilt up): در این روش ابتدا قطعه موردنظر مانند دیوار، قاب و قطعات نما در محل پروژه به صورت افقی اجرا می شود و سپس به وسیله جرثقیل به مکان موردنظر حمل و در محل مورد نظر نصب می شود.
3- سیستم جعبه ای (Box system): این روش برای ساخت فضاهای ساختمانی محدود و کوچک مانند سرویس ها یا کانکس ها استفاده می شود. در این روش، قاب فولادی سبک به صورت جعبه های پیش ساخته پس از انتقال به کارگاه کنار هم چیده شده و به یکدیگر متصل می شوند. در مرحله بعد، قطعات دیواره و سقف و دیوارهای خالی اجرا می شوند.

² مزایای سیستم LSF :

1) مزایا برای طراحــان

 1-1) مــدرن بودن‌ سیستم ســاختمانی

 1-2) مدرن بودن استاندارد‌های مربوط به عملکرد ساختـمان

1-3)  تنـوع در‌مصــالح نما

1-4)  انعطاف در طــراحـی

2) مزایا  برای سازندگان

          2-1)سرعت در اجـــرای سیستم

          2-2)کــاهش هـــزینه نیروی کار

          2-3)نیاز‌کم به‌تجهیزات‌ برای‌احداث  

          2-4)سهولت درنصب سیستم‌های تأسیساتی

          2-5)انجام عملیات کارگـــاهی در فضـــای کــوچک

          2-6)پیش‌ساختگی‌و‌تولید‌انبوه‌(امکان مدولار کردن)

          2-7)سبک بودن ســـازه

          2-8)ایمنی ‌در‌محل کارگاه

          2-9)کــاهش هزینـــه‌هـا

3-سقف طاق ضربی :

این نوع سقف که از قدیمی ترین سقف ها می باشد علی رغم مورد تایید قرار نگرفتن در بسیاری از مجامع علمی هنوز در برخی از مناطق مورد استفاده قرار می گیرد .در این سقف جهت تحمل بارهای ثقلی از آجر فشاری و تیرآهن فولادی و ملات گچ و خاک به نسبت 1 به 1 و جهت تحمل بارهای جانبی از مهار های ضربدری استفاده می گردد و با دوغاب گچ روی آن پوشانیده می شود.حداکثر فاصله تیرهای حمال 1 متر می باشد و تیرها در محل تکیه گاه به نحو مطلوبی ثابت می شوند. سقف طاق ضربی معمولاٌ دارای ضخامت نیم آجر یعنی در حدود  11-10 سانتی متر می باشد .عمل طاق زدن باید از طرفین تیر آهن شروع و به وسط آن ختم شود و در انتها باید نیمرخ ها به نحو مطلوبی به دیوار مهار شوند.حداکثر خیز این سقف 4 سانتیمتر می باشد.

ضعف های عمده سقف های طاق ضربی عبارتند از :

1- عدم کفایت تیرآهن های موجود و داشتن لرزش زیاد در سقف

2- عدم اتصال تیرآهن های سقف به یکدیگر

3- صلبیت نامناسب سقف

4- سنگین بودن سقف

5- اتصال نامناسب سقف با دیوار در ساختمان های بنایی

6-عدم توانایی سقف در مقابله با بارهای جانبی با وجود مهارهای ضربدری در سقف

4- سقف تیرچه و بلوک :

سقف تیرچه بلوک تشکیل یافته است از :

 1- تیرچه هایی که معمولا به فاصله محور تا محور 50 سانتیمتر به موازات یکدیگر روی تیر های باربر قرار می گیرند.

2- بلوک هابی توخالی که مابین تیرچه ها قرار می گیرند .

3- بتن که فضای روی تیرچه و بلوک را پر می کند و ضخامت آن روی بلوک ها معمولاٌ 5 تا 10 سانتیمتر می باشد .

این نوع سقف در واقع دال یک طرفه ای می باشد که در آن برای کاستن بار مرده از بلوک های سفالی یا بتنی توخالی برای پر کردن حجم استفاده می شود.

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک :

1- حمل و انبار کردن مصالح تشکیل دهنده سقف

2- نصب تیرچه ها

3- نصب تکیه گاه های موقت ( بسته به طول دهانه ، نقاط وسط و ثلث زیر تیرچه ها با استفاده از

چهارتراش و جک بسته می شود ) .

4- نصب بلوک ها

5- آرماتوربندی ( میلگرد های حرارتی که غالباٌ با قطر 6 میلیمتر و با فاصله 25 سانتیمتر در 2 امتداد می باشند ).

6- قالب بندی

7- بازدید سقف و آماده سازی آن برای بتن ریزی

8- ساختن بتن

9- انتقال بتن

10- بتن ریزی و متراکم کردن آن

11- پرداخت سطح بتن

12- عمل آوردن

13- بازکردن قالب ها و جمع آوری تکیه گاه های موقت

5-سقف کرمیت:

در سیستم این نوع سقف که مشابه با سقف تیرچه بلوک می باشد از تیرچه های با جان باز استفاده می شود .تیرچه فولادی با جان باز شامل بال تحتانی، اعضای قطری و بال فوقانی می باشد.

 -1 بال تحتانی: بال تحتانی تیرچه که از تسمه ساخته می شود. بعنوان عضو کششی خرپا عمل کرده و بارهای وارده را تحمل می کند.

 - 2 اعضای قطری (میلگرد خر پایی)  :اعضای قطری تیرچه که معمولا از میلگرد می باشند به عنوان عضو مورب خرپا عمل نموده و به کمک اعضای کششی و فشاری، ایستایی لازم را برای تحمل بارهای وارده تامین می نماید.

 -3 بال فوقانی  :بال فوقانی تیرچه، از نبشی، تسمه یا ناودانی ساخته شده و در داخل بتن پوششی قرار می گیرد.استفاده از نبشی رایج تر می باشد. نبشی فوقانی قبل از گیرش بتن به عنوان بال فوقانی خرپا عمل نموده و بارهای وارده را تحمل می کند.

فضای بین این تیرچه ها با بلوک پر شده و سپس روی قالب و تیرچه با حدود 5 تا 10 سانتیمتر بتن

پوشانده می شود .

مزایای سقف کرمیت :

1- عدم نیاز به شمع بندی :  در این سیستم از تیرچه های خود ایستای فلزی که به نحوی طراحی میشوند که بتوانند وزن بتن خیس ،قالب ها وعوامل اجرایی سقف را به تنهایی تحمل کنند استفاده می شود لذا امکان اجرای سریع و همزمان چند طبقه وجود دارد .

2- یکپارچگی سقف و اسکلت :  با توجه به اینکه تمامی تیرچه ها به اسکلت جوش می شوند پس از بتن ریزی سقف می تواند به خوبی مانند یک دیافراگم صلب عمل کند .

3- پایین بودن تنش در بتن :  به علت خود ایستا بودن تیرچه ها تنش ایجاد شده در بتن بسیار پایین است لذا استفاده از بتن کم مقاومت لطمه ای به استحکام سقف نمی زند

4- امکان حذف کش ها :  با توجه به یکپارچگی سقف و اسکلت، می توان کش ها (اعضای غیرباربر) را حذف کرد . حذف کش ها علاوه بر صرفه جویی در مصرف فولاد باعث یکنواختی بیشتر زیر سقف شده و عملیات نازک کاری را به حداقل می رساند  مقاومت نهایی بالا از دیگر مزایای سقف های کرمیت است.

6-سقف عرشه فولادی:

در سالهای اخیر یکی از رایج ترین سقفهای ساختمانی، سقفهای کامپوزیت فولادی می باشدکه در طی سیر تکامل اجرا و طرح ، تغییرات متعدد و پیشرفتهای چشمگیری شامل این سقفها گردیده است.

در ابتدا از اینگونه سقفها تنها بعنوان قالب درجا برای بتن ریزی سقفهای متداول سپس ایده ایجاد تمهیداتی به منظور درگیری کامل بتن و ورقهای  فولادی پس از گیرش و سفت شدن بتن برای استفاده از نقش سازه ای این ورقها به صورت کامپوزیت (مرکب) درمرحله بهره برداری ، به ذهن مهندسین خطور کرد.
مراحل اجرای سقفهای عرشه فولادی :

۱- محاسبه و کنترل سازه براساس نقشه های اجرایی و نرم افزار:

در ابتدا سازه را با استفاده از نرم افزار مخصوص محاسبه و برآورد و  طراحی می کنیم.نرم افزار مذکور قادر به محاسبه دقیق میزان فشار سقف ها و محاسبات پیچیده و حساس بر سازه می باشد.
۲- برآورد مقادیر انجام کار و انتقال ورق ها 

 3- قرار دادن ورق ها در دهانه ها :  بارگذاری، راه رفتن و کار کردن بر روی ورق ها تا زمان ثابت کردن و شمع گذاری آنها ( در صورت نیاز ) ممنوع است. ( موقعیت شمع ها و تیرهای فرعی همیشه توسط دفتر طراحی و مهندسی تعیین می شود(.
۴-  انجام برش و سوراخ کاری های مربوطه بر روی ورقها

 ۵- تثبیت ورقها به وسیله پرچ یا جوش موضعی

 ۶- قالب بندی کناره ها : قالب بندی لبه ها معمولا از اصلاحیات لبه که از فولاد گالوانیزه خمیده در گوشه ها ساخته شده و یا توسط ورق گالوانیزه L شکل تشکیل شده است. همچنین می توان با قالب بندی سنتی کناره ها نیز این مرحله را انجام داد.
۷- نصب برش گیر روی تیرهای اصلی و فرعی :  تعداد برشگیر ها بسته به ارتفاع دال ، طول دهانه، جهت ورقها و با توجه به نقشه های اجرائی دارای تعداد مختلف می باشد.
۸- قراردادن بازشوها و دریچه ها مطابق نقشه های اجرائ  

  ۹- اجرای میلگردهای حرارتی و تقویتی

۱۰- کنترل سقف قبل از بتن ریزی

 ۱۱- بتن ریزی و تسطیح سطح بتن

   12- کنترل نهایی و تحویل پروژه

مزایای سقف های عرشه فولادی :

۱. حذف مرحله قالب بندی و شمع گذاری و افزایش سرعت اجرا: سیستم این سقفها بعنوان یک قالب بندی خود نگهدارنده می تواند بار حاصل از ساخت و ساز و بتن را تحمل نموده و با امکلن برش آسان و چینش سریع ورقها باعث افزایش بهره وری در مرحله اجرا می گردد.

۲. بهینه سازی عملکرد سقف در هنگام زلزله : سقف MCD یکپارچگی بیشتری بین المانهای سازه ای دال سقف ایجاد می نماید لذا در این سیستم صلبیت سقف در برابر نیروهای جانبی افزایش قابل ملاحظه ای نسبت به سقفهای دیگر خواهد داشت و توزیع نیروهای زلزله بین المانهای مقاوم باربر جانبی به درستی صورت می گیرد .

۳. کاهش خسارت جانی و مالی در هنگام وقوع زلزله و آتشسوزی : سقفهای حاوی بلوکهای سفالی و بتنی در زلزله با سقوط این اجسام غیر سازه ای نسبتا سنگین و ایضا سقفهای حاوی مصالح پلاستوفوم در هنگام آتشسوزی با سوختن و ایجاد گاز درصد تلفات جانی (اولی با مصدوم ودومی با مسموم و خفه کردن فرد )  را بطور قابل ملاحظه ای افزایش می دهند ، که با استفاده از سقفهای MCD در ساختمان موارد فوق به طور کامل مرتفع می گردد.

۴. ایجاد یک سکوی کار مناسب و مطمئن در زمان اجرا: قرارگیری سیستم سقفهای MCD در کنار یکدیگر باعث ایجاد یک سکوی کار دائمی می گردد وخطرات زمان اجرا را به حداقل می رساند.

۵. سطح زیرین یکدست تمام شده و پیوسته : سیستم سقفهای MCD برای اولین بار سطح زیرین را با ظاهری کامل ، تمیز ومحکم ارائه می نماید که در صورت تمایل ، از حیث زیبایی این قابلیت را دارد که بتوان آنرا بدون هیچ پوششی استفاده نمود.

۶. کاهش هزینه های کلی : بطور کلی اجرای سیستم های صنعتی در ساخت مسکن (صنعتی سازی در ساختمان) باعث کاهش در هزینه های جاری پروژه،پرت مصالح ومدت زمان اجرا می گردد درنتیجه اجرای این سقفها در مقایسه با سقفهای دیگر باعث کاهش چشمگیر هزینه های ساخت خواهد شد . در ضمن چنانچه در هنگام مدلسازی سازه به منظور تحلیل و طراحی با نرم افزار خواص (نوع مصالح ، وزن و رفتار) این گونه سقفها تعریف شود ، وزن کمتر وصلبیت نسبتا بیشتر این سقفها نسبت به مدلهای مشابه (درهر مترمربع۳۰کیلوگرم سبکتر از کامپوزیت ،150کیلوگرم از تیرچه بلوک و۲۶۰کیلوگرم از دال) باعث پایین آمدن تمامی مقاطع سازه (تیرها ، ستونها ، بادبندها،اتصالات وآرماتورهای محاسباتی) ، چه در اسکلت وچه در فنداسیون میگردد که این به نوبه خود هزینه های مصالح و اجرا را در حد مطلوبی کاهش می بخشد که برآیند این کاهش هزینه و کاهش هزینه های خود سقف که پیشتر بدان اشاره شد، باعث هر چه بهینه تر گشتن سازه های دارای این نوع سقف ، خواهد شد .

۷. وزن سبک – قابلیت حمل آسان : این ورقها دارای صلبیت بالاو وزن سبک می باشند در نتیجه جا به جائی و حمل آنها براحتی انجام می شود، در ضمن برای انبار کردن این ورقها در کارگاه فضای زیادی اشغال نخواهد شد.

۸. نصب آسان وسریع : ورقها معمولا به آسانی و به شکل دستی نصب میشوند ، اتصال مابین ورقها ،اجزای دیگر وقالب از طریق چفت کردن ورقها با یکدیگر ، انجام می پذیرد. قالب بندی لبه که معمولا با همان اجزای ساخته شده از صفحات فولاد گالوانیزه انجام می شود ، به سرعت به سقف اضافه می گردد.

۹. مناسب معماری های پیچیده و شکل های ناهماهنگ : برش ورقها به شکل مورب یا حول یک ستون با استفاده از برش دهنده ها، اره و مته باعث سهولت و پیشبرد کار می شود. همچنین در صورت نیاز می توان شمع گذاری را با کمترین هزینه ممکن انجام داد .

۱۰. میلگرد های تقویت کننده : شیارهای باز یابسته (کنگره ها) باعث اتصال فولاد وبتن به یکدیگر می شود. صرفه جویی در مصرف فولاد در این روش بین ۲.۲ تا ۶ کیلوگرم در هر متر مربع می باشد .

۱۱. برشگیر جوشی : اتصال مابین دال کامپوزیتی وتیر های فولادی که با استفاده از برشگیرهای جوشی انجام می گیرد باعث صرفه جویی چشمگیری در مصرف فولاد و بتن شده و همچنین باعث کاهش بعد تیر می گردد.

۱۲. مهاربندی افقی سازه : ثابت کردن ورقها در حین نصب باعث مهاربندی تکیه گاه ها و هماهنگی تیرهای اصلی و فرعی می شود.

قالب‌های عایق ماندگار

تعریف سیستم:

سیستم قالب‌های عایق ماندگار اساساً شامل قالب‌های دائمی است که برای بتن‌ریزی و ساخت دیوار‌های بتن مسلح استفاده شده و پس از بتن‌ریزی، جزئی از دیوار محسوب می‌شوند. در کشور‌های صنعتی، این محصول برای ساخت واحد‌های کوچک مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمده قالب‌ها در این سیستم از جنس پلی استایرن منبسط شده است، ولی به ندرت از پلاستیک‌ها یا مصالح دیگر نیز استفاده می‌شود. از جمله می‌توان از کامپوزیت پلی استایرن ـ سیمان یا فوم پلی یورتان به عنوان انواع دیگر قالب نام برد، که به نسبت پلی استایرن، میزان استفاد در این سیستم، قطعات به عنوان قالب گم (ماندگار) برای بتن سازه‌ای اعم از دیوار باربر و غیرباربر، زیر سطح زمین یا روی سطح زمین به کار می‌روند. این قطعات برای ساخت تیر، نعل درگاه، دیوار خارجی و داخلی، شالوده و دیوار حایل بتنی مسلح یا غیر مسلح نیز به کار می‌رود. این قطعات پس از بتن‌ریزی و عمل‌آوری بتن، در محل باقی می‌مانند و می‌بایست با مواد نازک‌کاری داخلی و خارجی محافظت شوند.ه از آن‌ها بسیار اندک است. انواع مختلفی از این قالب‌ها وجود دارد که از نظر ابعاد بلوک، شکل هندسی سوراخ‌ها (یا فضای داخلی برای بتن‌ریزی) و نوع اجزای تشکیل‌دهنده با هم متفاوت هستند. سوالات متداول : تعمیرات بر روی این قالب ها چگونه انجام می شود؟ این قالب ها در داخل خود بست پلاستیکی داشته که قابلیت رول پلاک شدن را دارند که رابیتس و یا توری مرغی به راحتی بر روی آنها با پیچ نصب شده و تعمیرات همانند دیوارهای معمولی از داخل به بیرون انجام می شود. تأسیسات مکانیکی و برقی چگونه بر روی این سیستم نصب می شوند؟ (لوله کشی آب و برق) همانطور که در عکس پایین صفحه مشاهده می کنید (نمونه داخل دفتر شرکت) فوم جداره دیوار دارای ضخامت 5 سانتی می باشد که این فوم به وسیله هوویه داغ برداشته شده و تاسیسات مورد نظر در داخل آن قرار می گیرد. حتی لوله 5 سانتی فاضلاب نیز به راحتی در داخل آن جایگذاری می شود. آیا همه ی دیواره ها در یک ساختمان باید از این سیستم استفاده شود؟ یعنی همه ی دیوارها باید باربر باشد؟ خیر. این دیوارها بیشتر برای دیوارهای پیرامونی برای عایق بودن و در برخی از قسمت های داخلی ساختمان مانند باکس آسانسور، دیواره دور راه پله، داکت و بعضی دیوارهای جداکننده به عنوان دیوار باربر استفاده شده و بقیه دیوارها به وسیله آجر سفال، بلوک لیکا و یا سیستم تری دی پنلی اجرا می شوند. آیا می توان پس از اجرای دیوارها فوم ها را از آن برداشته و جدا کرد؟ با توجه به نام این سیستم (قالب عایق ماندگار) این فوم ها برای عایق شدن باید در سیستم ماندگار بمانند. زیرا پس از جدا شدن از دیواره و درآوردن فوم ها دیگر برای عایق کاری ارزشی ندارند. چون هزینه اصلی این سیستم مربوط به فوم های تراکم 30 می باشد که عایق خوبی در برابر حرارت و صوت می باشد. با توجه به باربر بودن دیوارها برای پارکینگ چه تدابیری اتخاذ شده است؟ این سیستم قابلیت اجرای ستون در پیلوت را نیز دارا می باشد که این ستون ها به تعداد محدود و فقط برای تأمین پارکینگ کارایی دارند. این سیستم تا چند طبقه قابلیت اجرا دارد؟ این سیستم با توجه به آیین نامه 2800 و دیوار باربر برشی بودن سیستم قابلیت اجرا تا 50 متر یا 15 طبقه را دارا می باشد که در حال حاضر در ایران تا 6 طبقه اجرا شده است سقف این سیستم به چه صورتی اجرا می شود؟ این سیستم سازه ای قابلیت اجرای سقف با هر نوع سقفی را دارا می باشد، ولی معمولا از تیرچه کرومیت برای اجرا استفاده می شود. سایر سقف های قابل اجرا عبارتند از: تیرچه سیمانی، دال دو طرفه و سیستم سقف شرکت آنی ایستا. معرفی اجزای تشکیل دهنده سیستم : 1- انواع قالب سیستم : از نظر شکل و ابعاد کلی به سه دسته بلوکی ، عمودی و پانلی تقسیم می شوند . بلوک ها ابعاد کوچکتری نسبت به انواع دیگر  دارند و معمولا تا ابعاد 30*120 سانتیمتر تولید می شوند . قالب های تخته ای یا نواری دارای ابعاد بزرگتر تا حدود 30*240 سانتیمتر هستند که معمولا به شکل دو تخته جداگانه با ضخامت 5 سانتیمتر به محل ساختمان منتقل و سپس به وسیله اتصالات پلاستیکی به هم متصل می شوند . ابعاد پانل ها بسیار متنوع است و معمولا تا ابعاد 360*120 سانتیمتر نیز تولید می شود . در اینجا فقط به ذکر ویژگیهای قالب نوع بلوکی می پردازیم . نوع دیگری از تقسیم بندی این سیستم براساس شکل هندسی بدنه داخلی قالب می باشد که پس از اجرا صورت می گیرد . شکل هندسی دیوار بتنی حاصل می تواند تخت ، شبکه ای دو بعدی بدون حفره ،‌ شبکه ای دو بعدی حفره دار باشد . نوع تقسیم بندی دیگر می تواند براساس نوع و جنس رابط های اتصال صفحات دو طرف قالب باشد . این اتصال می تواند هم جنس صفحات دو طرف ، پلاستیک فشرده و یا فلز باشد . اتصالات می تواند به صورت حجمی ، ورق یا میلگرد باشد . رابط ها می توانند همزمان با تولید در قطعه کار گذاشته شوند یا بعدا در کارخانه یا کارگاه ساختمانی نصب شوند . روشن است در صورت اجرا در کارخانه ، قطعات به دست آمده حجیم تر و در نتیجه حمل آنها مشکل تر و هزینه بر خواهد بود . در حالیکه اجرا در پای کار با این مشکل مواجه نیست ولی باعث می شود زمان اجرا طولانی تر و احتمالا دقت اجرا کم تر شود . 1 – 1  قالب بلوکی : این قالب ها از قطعات کوچکی تشکیل می شود که با داشتن برآمدگی و تورفتگی هایی ، به راحتی در هم چفت و بست می شوند . ابعاد بلوکها نزدیک به 30*120 سانتیمتر است که با قرارگیری در کنار هم قالبی برای دیوار بتنی تشکیل می دهند . برخی از انواع بلوکها به صورت یکپارچه ( شبکه ای ) تولید می شوند که در این حالت لایه های عایق طرفین بلوک توسط ماهیچه هایی از همان جنس به هم متصل و یکپارچه می شوند . بلوکهای اولیه دارای سطوح داخلی صاف بودند ، ولی به صورت تدریجی ، سطوح داخلی بلوکها از حالت مسطح در آمدند و فرم سطوح داخلی به گونه ای تغییر یافت تا حجم های بتنی به دست آمده به شکل لوله های عمودی و افقی متقاطع باشند . این ماهیچه ها با توجه به کم بودن مقاومت کششی عایق ، باید با ابعاد قابل توجهی در نظر گرفته شوند تا هنگام جابجایی و نصب و اجرا گسیخته نشوند . مشکلی که ایجاد می شود این است که پس از بتن ریزی ، حفره های نسبتا بزرگی در جدار بتنی به وجود می آید . گاهی نیز بلوک های شبکه ای به شکل قطعات توپر پلی استایرن هستند که مجراهای افقی و عمودی متقاطع در درون ضخامت آنها ، از آنها کسر شده است  . در سیستم شبکه ای حفره دار (ساده) ، مشکل احتمال پر نشدن تمام مجراهای افقی قالب ها با بتن و عدم ایجاد یکپارچگی در سازه دیوار است . در صورت رخداد حریق و سوختن پلی استایرن ، مانع مناسبی برای جلوگیری از عبور شعله نیست و موجب گسترش آن می شود . در سالهای اخیر با ایجاد تغییراتی در این قطعات ، عملکرد آنها بهبود یافته است . در این قطعات قسمت میانی عایق حذف شده و اتصال قالبهای دو طرف با استفاده از یک شبکه الیاف پلیمری ، شیشه ای یا فلزی صورت می گیرد . از مزایای قالب های بهبود یافته ، حذف حفره ها یا سوراخها در جدار بتنی در نتیجه بهبود مشخصات لایه بتنی و عملکرد کلی دیوار است . نوع دیگر قالب ، قالب بلوک با بدنه تخت است . این نوع قالب از صفحات پلی استایرن تشکیل شده که با رابط های عرضی به هم دوخته شده اند . این قطعات عرضی از مواد مختلفی مانند پلی استایرن ، پلی پروپیلن ، پلی وینیل کلراید و یا آهن گالوانیزه تولید می شوند . برای اتصال قطعات نمای داخلی و خارجی ، اتصال قطعات عرضی به خارج از پلی استایرن ادامه می یابند تا با ایجاد نشیمنی برای میخ یا پیچ ، اقدامات نصب قطعات نما را تا حد ممکن راحت سازند . در مواردی که قطعات در پای کار مونتاژ می شوند ، برای جاگذاری رابط ها ، شکافهایی در قطعات عایق ایجاد می کنند و محل هایی برای استقرار میلگردهای طولی در قطعات رابط پیش بینی می کنند . روش دیگر این است که قطعات عرضی در زمان ساخت قطعات پلی   استایرن در قالب کار گذاشته شوند تا عایق و رابط ها با هم کاملا درگیر شوند . یکی از اشکالات آن این است که قطعه رابط دیگر نمی تواند برای اتصال بلوکها در جهت عمودی کارایی داشته باشد . در این سیستم ، میلگرد گذاری هم به صورت درجا انجام می شود و هم می تواند قسمتی از میلگردها به صورت پیش ساخته در قطعات کار گذاشته شود .           با چیدن این بلوک ها در محل کارگاه ساختمانی دیوار و سازه ساختمان ایجاد می شود و       سپس داخل این بلوک ها با بتن مناسب پر می شود و دیوارهای باربر احداث میگردد. سقف نیز به صورت سقف بتنی یکپارچه از طریق بلوک های پلی استایرن که داخل آنها پروفیل های فلزی پیش بینی شده اجرا می شود. در روش فعلی ساختمان های بتن آرمه، میلگردها بسته شده وپس از قالب بندی، در دو طرف آن بتن تزریق گردیده و دیوار بتنی احداث میگردد. در این روش نوین ساختمان سازی اتصالات سبک فلزی در دستگاه های مکانیزه کارخانه چیدمان گردیده و سپس پلی استایرن به آن تزریق شده که در نتیجه محصول قالب های ماندگار تولید می گردد. این محصولات در کارگاه ساختمانی به صورت بلوک های قالب ماندگار روی یک دیگر متصل گردیده و سپس بتن آماده به آن تزریق می گردد.  قطعات سازه: مزایای استفاده:  ·         دارای تاییدیه از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ·         قیمت مناسب، ارزانتر از قیمت های رایج در حد هزینه اجرای ساختمانهای اسکلت بتنی ·         تسریع در ساخت (در 100 مترمربع در 5 روز)، برگشت سریع سرمایه ·         افزایش دوام و محافظت سازه ساختمان در برابر شرایط محیطی ·         عایق حرارتی و برودتی و عایق صوتی ·         مقاومت بالا در برابر زلزله ·         کاهش وزن ساختمان ·         کاهش پرت و دوباره­کاری ·         عدم محدودیت معماری و طراحی ·         صرفه جویی در هزینه حمل ·         مناسب برای هرگونه نماسازی و نازک کاری ·         اجرای ساده و سریع تاسیسات ساختمانی مانند لوله و کابل کشی ·         امکان اجرای ستون در اجرا بر خلاف سیستم های دیگر ICF ·         رفع محدودیتهای موجود در نسل های مختلف سیستم ICF مراحل اجرای سازه: ·         آماده سازی بستر ساختمان ·         اجرای شالوده نواری ·         کاشت میلگرد انتظار ·         اجرای ناودانی مهاری ·         نصب قالب های پلی استایرن ·         نصب اسپیسرها و کمربندهای مهاری 4 - بررسی رفتار سازه ای سیستم : از نظر سازه ای در صورتی که شرایط میلگرد گذاری و بتن ریزی در روش های مختلف یکسان باشد ، عملکرد این سیستم با دیگر سیستمهای متداول دیوار بتن مسلح اجرای درجا یکسان است . سیستم باربر ثقلی و جانبی :  دیوارهای باربر (دیوارهای برشی) و سقف های تیرچه و بلوک عایق حرارتی یا دالهای ICFعناصر باربر اصلی در ساختمانهای ساخته شده با سیستم  تخت نسبتا نازک هستند . در این ساختمانها ‌، نقش دیوارهای سازه ای به عنوان عناصر اصلی مقاوم در برابر بارهای جانبی و نیز اعضای اصلی (‌در ترکیب با دال سقف ) برای تحمل و انتقال بارهای قائم به علت فقدان تیر و ستون ، حائز اهمیت است . در این سیستم ، بارهای ثقلی و جانبی توسط سیستم دیوار و دال ، به صورت یکنواخت به شالوده منتقل می شود . برای جلوگیری از تمرکز تنش های موضعی و به حداقل رساندن اثر پیچش باید پیوستگی دیوارهای برشی سازه ای در سراسر ارتفاع ساختمان حفظ شود . بررسی رفتار لرزه ای سیستم : یکپارچگی ایجاد شده در دیوار و سقف توسط بتن درجا ، باعث ایجاد عملکرد لرزه ای مناسب و پیوستگی افقی و عمودی اجزای سازه و به تعویق افتادن تشکیل نواحی پلاستیک در اعضا و نقاط بحرانی سازه مانند اتصالات دیوارها به سقف ها یا اطراف بازشوهای دیوارها شده و باعث می شود این سیستم ساختمانی عملکرد لرزه ای مناسبی از خود بروز دهد . هرچه تعداد اعضای سازه ای مشارکت کننده در باربری (‌نامعینی) بیشتر و عملکرد آنها غیر وابسته تر باشد ، سازه مناسبتر و مطلوبتر خواهد بود . در صورت کفایت دیوارهای سازه ای از لحاظ تعداد ، سیستم نامعینی زیادی دارد و انتظار می رود مانند سیستم های موازی رفتار لرزه ای قابل قبولی از خود بروز دهد . یکی از ویژگیهای لرزه ای این نوع سیستم ها پایین بودن زمان تناوب اصلی سازه به دلیل تعدد دیوارهای باربر بتن مسلح در راستای اصلی ساختمان است . این امر باعث جذب قابل ملاحظه شتاب و نیروی زلزله خواهد شد که ممکن است خسارات قابل ملاحظه ای را به اجزای غیر سازه ای و تجهیزات داخل بنا وارد آورد . به همین دلیل مقدار دیوارهای باربر در پلان نباید بیش از نیاز سازه ساختمان باشد . به منظور کاهش بار مرده ساختمان و کاهش سختی اضافی سیستم و بهره برداری مناسب از سطح زیربنا ، برای ساخت دیوارهای تیغه ، توصیه می شود از سایر سیستم های رایج و معتبر استفاده شود . عوامل اصلی موثر بر رفتار لرزه ای سازه های با سیستمICF  :  مسیر انتقال بارهای قائم : انتقال بارهای قائم به پی باید توسط عناصر قائم صورت پذیرد و از تغییر مسیر انتقال بارهای قائم در ارتفاع و انتقال آنها به عناصر زیرین توسط اعضای افقی اجتناب شود . مسیر انتقال بارهای جانبی : سازه برای انتقال بارهای جانبی از جمله زلزله به شالوده باید در هر امتداد دارای مسیر کاملی باشد . حتی المقدور باید از جابجایی محل دیوارها در پلان و در ارتفاع سازه و عدم هم راستایی آنها در طراحی خودداری نمود . زیرا باعث ایجاد تنش های برشی قابل ملاحظه در دیافراگم ها ( کف ها ) می شود که در این صورت این تنش ها باید در تحلیل و طراحی دال ها و نحوه میلگرد گذاری آنها به طور کامل منظور شود. پیکر بندی ساختمان : تقارن و منظم بودن ساختمان در پلان و در ارتفاع ، حالت مطلوب برای رفتار لرزه ای مناسب است . به لحاظ سختی درون صفحه ای قابل ملاحظه دیوارها در این سیستم باید به شرایط تقارن سختی توجه کرد تا مقدار پیچش ساختمان در برابر نیروهای جانبی خصوصا زلزله به حداقل برسد و نیروها به طور یکنواخت بین دیوارها توزیع شود . عملکرد سقف ها و کف های سازه به صورت دیافراگم صلب : به دلیل ارتباط معکوس صلبیت دیافراگم با سختی جانبی تکیه گاه های آن (دیوارهای باربر) ، با لحاظ اینکه دیوارها در این سیستم سختی درون صفحه ای بالایی دارند ، توجه به صلبیت دیافراگم در شرایط خاص اهمیت زیادی دارد و باید در محاسبات کنترل شود و درصورت عدم کفایت صلبیت رفتار واقعی سقف در مدل سازی منظور شود . ضمنا باید تنش های داخل صفحه دیافراگم کنترل شود و در صورت نیاز نسبت به اضافه نمودن میلگردهای تقویتی اقدام شود . نامعینی سازه ( ناشی از دیوارها یا قاب ها ) : برای تامین حداقل نامعینی لرزه ای ، لازم است تعداد خطوط دیوار یا قاب در هر یک از جهت های اصلی و در طرفین مرکز جرم بزرگتر یا مساوی دو باشد . در صورت کفایت اتصال دیوارها از نظر طراحی و اجرا در تحمل خمش ناشی از بارهای عمود بر صفحه ، به لحاظ زیاد بودن تعداد دیوارهای موازی ، درجه نامعینی سازه بیشتر از حداقل مورد نیاز است که مشکلی از نظر نامعینی وجود ندارد . اما باید لنگرهای انتهایی ناشی از گیرداری دیوار و سقف به خصوص در دهانه های بزرگ در طراحی دیوارها منظور گردد . نسبت دیوارها : نسبت ارتفاع به ضخامت دیوارها از دیدگاه لاغری و نسبت مساحت مقطع دیوارها به مساحت سازه از دیدگاه تحمل برش و نیز توزیع دیوارها در پلان ، باید حداقل های آیین نامه طراحی را تامین کند . اتصالات دیوار به شالوده : اتصال مناسب دیوار به شالوده تضمین کننده انتقال بارهای قائم و جانبی سازه به شالوده است که این اتصال به وسیله میلگردهای انتظاری که از قبل در شالوده تعبیه شده صورت می گیرد . به دلیل صلبیت قابل ملاحظه این سیستم ، کنترل نیروهای بلند شدگی از پی و مهار آن به نحو مناسب ضروری است . اتصالات دیوار به سقف : یکی از نقاط حساس در سیستم انتقال بارهای ثقلی و جانبی ، اتصال دیوار به سقف است . این اتصال توسط میلگردهای خم شده و بتن درجا به نحوی صورت می گیرد که یک اتصال گیردار برای انتقال بارهای ثقلی و یک اتصال برش پذیر برای انتقال بارهای درون صفحه ای ناشی از زلزله به وجود آید . بازشوهای دیوارهای بتنی سیستم : این بازشوها یکی از نقاط ضعف و محل شروع خرابی در دیوارها می باشد . محل قرار گیری بازشوها ، ابعاد و نسبت عرض به ارتفاع آنها ، فاصله از لبه های آزاد دیوار یا بازشوهای مجاور ، ابعاد دیوار در بالای بازشوها به لحاظ عملکرد خمشی یا برشی نعل درگاه و نیز تمرکز تنش در اطراف بازشوها و توانایی دیوار مربوطه در تحمل و انتقال بارهای قائم و جانبی ، باید طبق آیین نامه طراحی باشد . ابعاد و محل بازشوهای دیواری به ویژه در دیوارهای طبقات پایه ساختمان و پارکینگ که ثقلی بیشتر و نیروی جانبی ناشی از زلزله را تحمل می کنند باید به دقت بررسی شود و در دیوارهای سازه ای باید حتی المقدور از ایجاد بازشوهای بزرگ به خصوص در طبقات پایه ساختمان اجتناب کرد . کیفیت مصالح ساختمانی : رعایت کیفیت مصالح به ویژه فولاد ، بتن و اجزای تشکلیل دهنده آن مطابق با استاندارد و آیین نامه های ملی ، از پیش نیازهای عمکرد لرزه ای مناسب برای همه انواع ساختمانها است . یکی از روشهای اجرای سیستم ، در نظر گرفتن رامکا قبل از قالب بندی دیوار است . رامکا قطعه ای از بتن یا ملات است که برای تنظیم قالب و قرارگیری آن در محل مناسب و نیز تسهیل باز شدن و قالب برداری به واسطه اندازه کوتاهتر قالب نسبت به ارتفاع کف تا سقف طبقه اجرا می شود . رامکا مانند پایه ای برای دیوار است تا نیاز به امتداد یافتن قالب دیوار تا کف را برطرف کند و باعث شود قسمت پایینی قالب برای تنظیم آزاد باشد و بتن سیال از آن خارج نشود . با همه تسهیلاتی که اجرای رامکا در قالب بندی و بتن ریزی ایجاد می کند ، این قطعه به ویژه هنگامی که با ملات اجرا می شود ، می تواند پیوستگی بتن دیوار را دچار مشکل کند و پای دیوار که محل بروز بیشترین نیروها و لنگر خمشی است ، را موضعی ضعیف کند . در صورت اجرای رامکا با بتن بعد از بتن ریزی سقف ، مشکل اصلی ایجاد درز سرد در دیوار است . اگر رامکا با ملات اجرا شود ، علاوه بر ایجاد درز سرد ، ضعف موضعی مصالح نیز می تواند عملکرد صحیح دیوار را دچار مشکل کند . در صورت الزام به اجرای رامکا ، بهتر است این قطعه از بتن ساخته شده و همزمان با بتن ریزی دیوار و سقف پایینی بتن ریزی شود . 4 – 3  برخی محدودیت های سیستم  : در صورت طراحی و اجرای صحیح ، یکی از سیستم های سازه ای مناسب برای ساخت در مناطق زلزله خیز است . جرم ، سختی و مقاومت توزیع شده این سیستم ، رفتار سازه ای و لرزه ای مناسب آن را تامین می کند . در صورتی که دیوارهای باربری را که به این شیوه تهیه می شوند را در زمره دیوارهای برشی باربر از نوع بتن مسلح معمولی بدانیم ، براساس آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله ، حداکثر ارتفاع مجاز ساختمان به 30 متر محدود می شود . علاوه بر محدودیت هایی که از لحاظ حریق تعیین کننده است ، می توان به محدودیت های اجرایی آن (محدودیت در تولید ضخامت های مختلف دیوار) اشاره کرد . کارخانه های تولید کننده قالب های دیواری به تولید یک نوع محصول با ضخامت واحد بسنده می کنند که این موضوع به طور غیر مستقیم برای ارتفاع ساختمان محدودیت ایجاد می کند . افزایش تعداد طبقات باعث افزایش نیروها می شود و ضخامت بیشتری را از دیوارهای باربر طلب می کند و تولید کننده باید متناسب با ضخامت مورد نیاز در طراحی ، قالب های متنوعی تولید کند که از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست . با افزایش تعداد طبقات ، نگهداری قالب ها در ارتفاع دچار مشکل می شود و تامین تکیه گاه های جانبی آن عمدتا از سمت داخل امکانپذیر خواهد بود . در نتیجه تعداد طبقات به دو یا سه طبقه محدود می شود . در این سیستم باید حداقل های مجاز مانند حداقل مجاز ضخامت دیوار ، حداقل مجاز مقاومت بتن ،‌ حداقل مجاز مقاومت میلگرد مصرفی و ... باید براساس آیین نامه رعایت گردد . بررسی رفتار سیستم در برابر آتش : 5 - دو مصالح عمده این سیستم ، قالب ماندگار پلی استایرن منبسط و بتن است . انواع بتن های معمولی مورد استفاده در این سیستم ، قابل اشتعال نیست و خطری را ایجاد نمی کند . اما پلی استایرن منبسط شده از مواد قابل اشتعال و خطرناک در برابر آتش است . دو نوع اصلی پلی استایرن منبسط شده از نظر رفتار در برابر آتش وجود دارد :  اسفنج پلی استایرن نوع معمولی و اسفنج پلی استایرن نوع کندسوز شده . لازم به ذکر است که هر دو نوع بر اثر سوختن مقدار قابل توجهی دود غلیظ سیاه تولید می کنند . ضوابط استفاده از این ماده در داخل ساختمان ، از نظر ایمنی در برابر آتش به نحو زیر است : 1 - بلوک پلی استایرن منبسط شده باید مطابق با استانداردهای معتبر از نوع خود خاموش شو یا کندسوز شده باشد . هیچ گاه از عایق پلی استایرن نوع معمولی استفاده نشود . 2 – روی بلوکهای پلی استایرن از داخل و خارج به وسیله پوشش مناسب مانند اندود گچ و خاک ، اندود ماسه و سیمان یا تخته گچی محافظت شود . پوشش خارجی باید در برابر عوامل جوی مقاوم باشد . استفاده از انواع نما در صورت استفاده از مصالح و روش اجرای مناسب بلامانع است . حداقل ضخامت مناسب برای پوشش های داخلی برای اندود یا تخته گچی 5/1 سانتیمتر و برای اندود ماسه سیمان 5/2 سانتیمتر می باشد . 3 – پوشش محافظت کننده باید به وسیله سیستم مکانیکی مناسب به دیوار سازه ای متصل شود . مقاومت در برابر آتش و محدودیت های ابعادی ساختمان : 5 - 1 مقاومت سیستم در برابر آتش باید مطابق با مقررات ساختمان تامین شود . این موضوع به نوع تصرف ، ارتفاع و مساحت ساختمان بستگی دارد . در دیوارهای خارجی ، فاصله تا ساختمان مجاور نیز مهم است . از مهم ترین عواملی که بر محدودیت های ابعاد مجاز یک ساختمان بستگی دارد ، مقاومت اجزای آن در برابر آتش است . ( نشریه 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ) . مقاومت این دیوارها به مقاومت دیوار بتنی آن وابسته است . اندود محافظ روی دیوار تا حدی به مقاومت سیستم کمک می کند . نکته قابل توجه ، اثر رطوبت بر روی مقاومت بتن در برابر آتش است . که در این سیستم با توجه به شرایطی که از لحاظ کاهش تبخیر آب در اثر ماندگاری قالب های پلی استایرن به وجود می آید مورد توجه است . افزایش یک درصد حجمی رطوبت ، می تواند مقاومت بتن در برابر آتش را 4 تا 5 درصد افزایش دهد . اما افزایش بیشتر باعث ترکیدن بتن در شرایط آتش سوزی شود . به دلیل ماندگار بودن عایق پلی استایرن در دو طرف دیوار بتنی ، امکان خشک شدن سریع بتن وجود ندارد و رطوبت تا مدت زیادی در بتن باقی می ماند . اگر رطوبت اولیه بتن زیاد باشد با بالا رفتن دما در سطح بتن ، رطوبت به سمت داخل می رود و در لایه ای حدود 5/2 سانتیمتر از سطح ،‌ آن را به طور کامل اشباع می کند . با اشباع شدن از آب در این لایه ، مهاجرت بخار آب به طرف سرد مسدود و فشار بخار آب به شدت زیاد می شود که اثر مخربی بر یکپارچگی بتن در این منطقه دارد . در رطوبت های بالا یا تخلخل های پایین ، این موضوع شدت بیشتری دارد و پکیدن بتن به شکل انفجاری رخ می دهد . این موضوع ضخامت لایه بتنی محافظ میلگردها را به شدت کاهش می دهد و با توجه به ضعف فولاد در دمای بالا ،‌ مقاومت مکانیکی سیستم درآتش سوزی به شدت کاهش می یابد . پس در کل ممکن است ،‌ مقاومت دیوار بتنی این سیستم در برابر آتش به مراتب کمتر از مقاومت همان دیوار در شرایط معمولی ( بدون عایق در دو طرف آن ) باشد . گاهی لایه داخلی عایق پلی استایرن پس از تکمیل بتن ریزی و گیرش آن برداشته می شود تا رطوبت راحت تر از سیستم خارج شود و رفتار دیوار بتنی در برابر آتش بهبود یابد .

کلیات اتصالات تیر به ستون

 کلیات اتصالات تیر به ستون  :

1-1                 انواع اسکلت فولادی:

آیین نامه AISC و آفا چهار نوع طراحی وفرضیات طراحی برای اتصالات تیر به ستون در ساختمانهای فولادی را اجازه می دهند .چهار نوع اتصال تیر به ستون با توجه به شکل 1-1 به صورت زیر طبقه بندی می شوند.

 

                                        ردیف                                    نوع                                            گروه       صلبیت  R

                                  

                                          1             قاب خمشی با اتصالات صلب                             گروه 1        بیشتراز90 %   

                                

                                          2           قاب ساده                                                               گروه2       بیشتراز20 %

 

                                           3         قاب خمشی با اتصالات نیمه صلب                         گروه 3      بین20 %و90 % 

 

                                            4        طراحی خمیری                                                                       صلبیت کامل                         

                                                                   

درجدول بالا درجه صلبیت R ،نسبت لنگر انتهایی حقیقی به لنگر گیرداری انتهایی در حالت کاملا گیر دار میبا شد .

مقایسه این سه نوع اتصال دراین بخش وجزییات هر یک به طورجذا گانه در فصول بعدی خواهد آمد .

1-2 اتصال ساده

از انواع معمول اتصال ساده تیر به ستون استفاده از نبشیهای جان ویا نبشیهای نشیمن می باشد ،که در نوع دوم یک نبشی در  بال بالایی قرار میگیرد .                                                                                                                                     

اتصال فقط برای انتقال نیروی برشی طرح می گردد واین طور فرض می شود که هیچگونه لنگر خمشی در اتصال ظاهر نمی گردد .اگر یک تیر ساده بار گذاری شود ،افتادگی وسط تیر باعث دوران دو انتها خواهد شد (البته این دوران بسیار کم خواهد بود ) .اتصال باید طوری طرح گردد که بتواند بدون قبول شکستگی،به همین اندازه دوران نماید و آنقدر شکل پذیر باشد که از به وجود آمدن هر گونه لنگر به میزان قابل توجه در انتهای تیر جلوگیری کند .

به اتصالی با شرایط بالا یک اتصال ساده انعطاف پذیر میگویند.

1-3 اتصالات نیمه صلب

عیب یک اتصال ساده آن است که تیر باید برای حداکثر لنگری که در ناحیه میانی آن تولید می شود طرح گردد (برای مثال در حالت بار یکنواختM=WL/8 ). یک اتصال کاملا صلب دردو انتهای تیر،باعث کاهش لنگر در ناحیه میانی و افزایش لنگرهای انتهایی میشود.

لنگری که در ناحیه میانی کاسته می شود ، به لنگرهای انتهایی افزوده میگردد .هر چه درجه صلبیت اتصال افزایش می یابد ،مقدار لنگر در ناحیه میانی بیشتر کاهش می یابد .در یکتیر با با گذاری یکنواخت وگیر دار در دو انتها .لنگری لنگری به اندازه M=WL/24  در وسط وM=WL/12  در دو انتها وجود خواهد داشت .بنابراین اساس مقطع لازم در این حالت 2/3 حالتی خواهد بود که اتصالات انتهاییبه صورت ساده و شکل پذیر هستند .

طرفداران اتصالت نیمه صلب اشاره می کنند که این مقدار توزیع لنگر بسیار کم می باشد و می گویند اگر یک اتصال نیمه صلب با صلبیت R=0.75 داشته باشیم ، باعث می شود که مقدار لنگر دروسط ودو انتها برابر و مساوی M=WL/16 گردند . در این حالت کمترین اساس مقطع حاصل می شود ،ومقدار مورد نیاز نصف حالتی خواهد بود که اتصال دو انتها به صورت ساده است . ولی این وضعیت ایده آل ،به دو شرط بستگی دارد :

1 – تکهیه گاهی که تیر بدان متصل میگردد باید کاملا صلب باشد .

2 -تیر نباید تحت تاثیر دهانه مجاور که ممکن است باعث انتقال لنگری اضافی از طریق اتصال گردد ،باشد.

وضعیت صلبیت R=0.75 باعث حد اقل کردن اساس مقطع برای بار گذاری یکنواخت می گردد . هر گونه انحراف از این مقدار باعث دگرگون کردن اوضاع خواهد شد .مثلا اگر صلبیت مقداری از 0.75  بیشتر شود ،لنگر انتهایی از حد مجاز بالاتر خواهد رفت واگر صلبیت  مقداری از 0.75  کمتر شود . لنگر وسط ازحد مجاز بالاتر خواهد رفت . به این دلیل همیشه توصیه می شود خود تیر برای صلبیت 50%  طرح گردد (لنگر وسط WL/12 ) واتصال برای صلبیت 0.75  (لنگر انتهایی WL/16 ) .

مسئله بالا تا لحظه ای که به یاد داشته باشیم لنگرWL/12 همان لنگری است که در حالت صلبیت کامل تولید میشود  خیلی خوب به نظرمی رسد ،بنابراین هیچگونه صرفه جویی در مصالح نسبت به حالت صلبیت کامل نخواهیم داشت .

البته می توان گفت که در اتصال نیمه صلب ،احتیاج به جوش کمتری می باشد.ولی این موضوع وقتی صحیح است که در اتصال کاملا صلب ، از ورق فوقانی استفاده شود .اما اگر اتصال کاملا صلب ،به وسیله جوش مستقیم بالها وجان به ستون انجام گیرد، مسئله صرفه جویی در جوشکاری نیز از بین خواهد رفت .

آنها که صحبت از مزیت اتصالات نیمه صلب می کنند ،بعضی مواقع با این موضوع روبرو می شوند که چگونه این اتصالات را برای قابهای حقیقی که از چندین دهانه و طبقه تشکیل شده اند و بارگذاری برای دهانه های مختلف متفاوت است ، به کار ببرند.

درقابهایی که در آنها از اتصالات جوشی کاملا صلب استفاده شده است ،لنگرهای انتهایی اعضا به طرق مختلف به دست می آیند. برای مثال اگر برای این کار ،روش پخش لنگر مورد استفاده قرار گیرد ،احتیاج به دانستن لنگرهای گیرداری انتهایی،ضرایب پخش وضرایب انتقال می باشد ،برای یک قاب با اتصالات نیمه صلب تمام عوامل(لنگرهای گیرداری انتهایی،ضرایب پخش وضرایب انتقال) تحت تاثیر درجه صلبیت اتصال قرار می گیرند که خود باعث پیچیدگی آنالیز قاب خواهد گشت.

آیین نامه اجازه می دهد که اتصالات نیمه صلب فقط در جایی مورد استفاده قرار گیرند که دلایل کافی برای توانایی آنها جهت پایدلری در مقابل لنگر معین بدون هیچگونه اضافه تنش  در جوش ،وجود داشته باشد طراحی اعضایی با چنین اتصالاتی ،باید بر این اصل قرار گیرد ،که درجه صلبیت بزرگتر از مقدار حداقلی که موثر دانسته میشود ،اتفاق نیفتد.

در این نوع اتصالات ممکن است تغیر شکلهای غیر الاستیک اتفاق بیفتد ولی هیچ وقت نباید تنشهای جوش اتصالات از حد مجاز بیشتر شوند .

1-4 اتصالات صلب(طراحی الاستیک)

برای اتصالات کاملاً صلب ، لنگرهای حقیقی باید به وسیلة یکی از روشهای مختلف تحلیل سازه به دست آیند و تیرها واتصالات آن، برای لنگرها و برشهای مربوطه طراحی گردند . اتصالات باید صلبیت کافی داشته باشند که بتوانند در عمل زاویة اصلی بین ستون وتیر را ثابت نگه دارند .

صلبیت یک اتصال ، تحت تأثیر صلبیت تکیه گاههای آن قرار دارد . برای تیرهایی که بر روی بال ستون سوار میشوند ، نازک یا لاغر بودن ورق بال ستون باعث کاهش صلبیت اتصال خواهد گشت .

برای رفع این مشکل می توان بین بالهلی ستون در مقابل بالهای تیر ،از سخت کننده استفاده کرد .

اگر تیر مستقیماً یا به وسیله صفحات اتصال به جان ستون متصل شود ، در این صورت هیچ گونه کاهشی در صلبیت وجود نخواهد داشت .

1-5 اتصالات برای طراحی خمیری

استفاده از طراحی خمیری در در ساختمانهای فلزی مزایای زیر را دارد :

1- یک تخمین بسیار دقیقتری از ظرفیت باربری حقیقی ساختمان می دهد .

2- نسبت به طراحی الاستیک مصرف فولاد کاسته می شود .

3- مدت زمان طراحی قابها در حالت خمیری خیلی کمتر از حالات تلاستیک است .

4- درزمینة طرح خمیری آزمایشهای چندین ساله ای روی مدلهای واقعی صورت گرفته است .

5-به وسیلة آیین نامه ها پشتیبانی می شود .

با این همه ، طراحی پلاستیک قابها واتصالات آنها فقط محدود به ساختمانهای یک طبقه ای شده است که در آنها مسائل خیستگی وتکرار بار موجود نباشد.

1-6 عوامل مهم در طرحی اتصالات

بخشهای زیر به طور مؤثری در اقتصاد اتصالات در ساختمانهای جوشی اثر می گذارد و قابل چشمپوشی نیستند ،وبرای استفاده کامل از مزایای ساختمانهای فئلادی جوش شده در نظر گرفتن آنها لازم می باشد.

انتقال لنگر :

لنگر خمشی تولید شده در انتهای تیر تقریباً توسط دو بال تیر به ستون منتقل می شود . بهترین و مستقیم ترین راه انتقال این لنگر ، جوش مستقیم بال تیر به ستون می باشد . در اینجا سه نوع از این طریقه مشخص می گردد.

در شکل 1-2 بالهای تیر به طور مستقیم به وسیلة جوش شیاری (groove weld ) به ستون متصل شده اند . این روش مستقیم ترین راه انتقال لنگر انتهایی تیر به ستون می باشد وکمترین مقدار جوش را نیز لازم دارد . استفاده از یک تسمة پشت بند در زیر جوش شیاری باعث جقت وجور شدن بهتر ونفوذی و ریشه ای شدن کاملتری می گردد.

مقدار مجاز رواداری (telorance )در اندازه ها در این روش بسیار کم است ودر حدود 3 میلیمتر می باشد . اگر دقت در نصب ستون حاکم باشد باید عمل برش تیرها را در کارگاه انجام داد تا اندازة آن برابر آن فاصلة موجود بین دو ستون باشد. بریدن یک تیر دقیقاً به اندازة دلخواه گران تمام می شود و همچنین پخ زدن لبه های بال به صورت نیم جناغی نیز گران خواهد بود . سوهانکاری لبه های نیز باغث اضافه قیمت زیاد می شود که در موارد علمی انجام آن توصیه نمی شود .                                                                                                                                        

در شکل 1-3 یک اتصال با ورق فوقانی نشان داده شده است . برای جفت و جور کامل ،ورق فوقانی پس از نصب موقت تیر در روی آن قرار می دهند وپس از تنظیم آن در محل خود، جوشکاری شروع می شود .در این روش رواداری مجاز بیشتری در برش تیر به اندازة دلخواه وجود دارد و هیچگونه عملی در روی لبه های بال تیر از قبیل نیم جناغی کردن و سوهانکاری لازم نیست .

تیرها غالباً به اندازة 16 تا 26 میلیمتر کوچکتر از مقدار لازم بریده می شوند .گاهی هم دستور داده می شود که تیرها کوچکتر بریده شوند ویک رواداری در حدود 10 میلیمتر در هنگام برش اجازه داده می شود که  این خود باعث کاهش قیمت برش خواهد شد .

این نوع اتصال احتیاج به ورقهای اتصالی اضافه دارد که باید طبق اندازه بریده شوند ویک سر آنها به صورت نیم جناقی (bevel ) در آورده شوند .مقدار جوشهای کارگاهی دو برابر می شوند وگاهیممکن است مزاحمتی در کار گذاری کفهای فولادی به به وجود آورد .بعضی مواقع ورقهای فوقانی در کارخانه به روی بالهای تیر در یک یا دو انتها جوش می دهند که باعث کم کردن جوشهای کارگاهی می شود ولی دقت وقیمت برشکاری را بالا می برد .   

بال پایینی تیر می تواند مستقیماً به ویله جوش شیاری (groove ) در صورتی که دهانة ریشه کافی موجود باشد ، به ستون متصل گردد.در این حالت احتیاجی به نیم جناغی کردن بال پایینی نیست .البته این روش به وسیلة AWS (amerucan welding soceiety )توصیه نمی شود ودلیل استفاده از آن بدین خاطر است که جوش بال پایینی در فشار کار می کند .یکی از معایب این روش این است که اندازه ها و ابعاد باید دقیق باشند .هر چه ضخامت بال پایینی تیر زیاد می شود ، دهانة ریشة لازم زیادتر می شود . ورق نشیمن تحتانی به عنوان ورق پشت بند در این اتصال به کار می رود .گاهی مواقع برای بدست آوردن مقاومت بالاتر بال پایینی ،تیر به وسیلة جوش گوشه به ورق نشیمن متصل می گردد. تمام جوشها در حالت جوشکاری تخت صورت می گیرند .

در شکل 1-4 بال پایینی به وسیلة جوش شیاری به ستون متصل نگردیده ودر غوض ورق نشیمن تحتانی در طول کافی به وسیلة جوش گوشه به بال پایینی متصل گردیده است .طول جوش به وسیلة نیروی فشاری موجود در بال پایینی طرح می گردد .تمام  جوشها در حالت تخت صورت می گیردند .ورق نشیمن تحتانی به وسیلة جوش شیاری به ستون متصل می گردد.در این اتصال دقت عمل باید بالا رود تا ورق نشیمن بلند آسیب نبیند .مقدار مصالح لازم در

 این حالت مقداری زیاد تر از روش شکل 1-3 می باشد .

انتقال برش 

به طور تقریب تمام نیری برشی موجود در اتصال ،درجان تیر متمرکز شده است ومی توان آنرا به دو صورت زیر به ستون انتقال داد :

1-انتقال مستقیم آن از از جان تیر توسط وسایل اتصال مختلف .

2-انتقال آن به تکیه گاه نشیمن .

اتصالات جان باید جوش قائم کافی داشته باشند که تحت نیروهای برشی قائم ، تنشهای اضافه بر مقدار مجاز در جوش تولید نشود .

اتصالات نشیمن نیز باید طول کافی داشته باشند تا درجان تیر لهیدگی به وجود نیاید . در شکل 1-5 عکس العمل قائم تیر به وسیلة  جوشی که جان تیر را به یک ورق متصل کننده وصل می کند ، حمل می شود . این ورق متصل کننده در کارخانه به ستون وصل شده است .در روی این ورق متصل کننده دو سوراخ برای پیچهای مونتاژ وجود دارد که پس از جوش دادن ورق جان به تیر پیچهای مونتاژ برداشته می شوند .در این طریقه جوش قائم ورق متصل کننده به جان تیر باید در کارگاه انجام شود وبه همین علت خیلی وقت گیر است .

در شکل 1-6 تیر به گونه ای به ستون جفت وجور شده است که جان آن مستقیماً به ستون جوش گردیده است ، طول جوش به وسیلة عکسل عمل قائم تکیه گاهی که باید منتقل شود به دست می آید .این جوش نیز احتیاج به یک جوش قائم دارد که باید که باید در کارگاه انجام شود و همان طور که قبلاً اشاره سد انجام این چنین جوشی وقت گیر ومشکل است .

جشهای قائمی که باید در کهرگاه انجام شوند ، قیمت جوثکاری را افزایش می دهند وباید تا حد امکان از آنها استفاده نشود .

در شکل 1-7 یک نشیمن تقویت شده (stiffened seat bracket ) که جوش جوش قائم کافی برای انتقال دارد نشان داده شده است . این جوش قائم قبل از نصب ستون در وضعیت تخت صورت می گیرد .نشیمن تقویت شده می تواند به عنوان یک تکیه گاه به هنگام نصب تیر به کار رود وهمچنین می تواند محلی برای پیچهای مونتاژ که از بال تیر عبور می کنند باشند ، ودست اخر می تواند وسیله ای برای انتقال نیروی برشی تحت بارهای کل باشد که غالباً نیز به همین منظور که در حقیقت نقش اصلی آن می باشد مورد استفاده قرار می گیرد .طول افقی این نشیمن  (N ) نباید زیاد بلند باشد زیرا ممکن است مزاحمتی برای ناسازه های ساختمان از قبیل پوشش سقف ویا در پنجره ویا غیره باشد .ضخامت جان تیر در این حالت باید کنترل گردد که مبادا موجب لهیرگی جان تیر شود ودر صورت لزوم نیز باید از ورقهای تقویتی و سخت کننده استفاده شود .

اگر علاوه بر جوشهای داده شده در حالت تخت جوشهای قائم نیز در محل لازم باشند ،جوشکاران به دو دسته تقسیم می شوند یک دسته که منحصراً جوشهای تخت را در زمین انجام می دهند ودستة دوم که فقط جوشهای قائم را در محل نصب انجام می دهند .

سهولت نصب  

اتصال باید طوری باشد که نصب تیر به سهولت انجام پذیرد و جفت کردن تیر نیز خیلی سریع انجام گیرد .برای نصب نصب تیر باید تکیه گاههای موقت و همچنین تعدادی مهار برای پایدار نگه داشتن تیر هنگام نصب در نظر گرفته شود . اگر بخواهیم از پیچهای مونتاژ برای نصب استفاده کنیم باید محلهای لازم را قبلاً در اعضا سوراخ کنیم . عمل سوراخ کردن هم میتواند  به وسیلة دستگاه سوراخکن وهم میتواند به وسیلة مته انجام شود ،که البته انجام عمل

به وسیلة مته بسیـار گرانقیمت وفقط برای ضخامتهای بالا مـی باشد .ضخامتهای پاییـن را مـی توان به وسیـلة دستگاه

سوراخ کن ، سوراخ کرد .اگر ضخامت بال تیر برای سوراخ کردن زیاد باشد از سوراخ در جان استفاده می شود .

تا حد امکان از ورقهای اتصالی کوچک استفاده می کنند که به طور جداگانه سوراخ و سپس به ستون یا تیر در کارخانه  جوش می شوند .

شکل 1-8 یک شکل نشیمن را در کارخانه به ستون جوش شده نشان می دهد .لین نبشی نشیمن قادر است که وزن مرده تیر را حمل کند .برای تگه داشتن بهتر تیر در هنگام نصب از دو پیچ مونتاژ طبق شکل استفاده شده است .

شکل 1-9 یک ورق را نشان می دهد که در کارخانه به ستون جوش شده است وبه عنوان یک تکیه گاه موقتی برای نصب به کار می رود . پیچهایی که از جان تیر عبور می کنند تیر را در وضعیت خود محکم نگه می دارند .به جای ورق می توان از یک نبشی استفاده کرد .

اگر چه استفاده از وسایل مونتاژ اضافی باعث بالا رفتن قیمت اتصال می شود ولی از طرف دیگر باعث نصب سریع و قرارگیری دقیق در هنگام نصب نیز می گردد.

اگر تیر به وسیلة نشیمن نگه داشته شود ،تراز تیر به علت عدم دقتی که در ساخت تیر وجود دارد ، ممکن است که در شاهتیرهای مختلف سقف در یک تراز نباشد .اما اگر برای نصب از اتصالات جان استفاده شود در هنگام نصب این کاستی وافزایشها را می توان تنظیم کرد .

کلیات

از مطالب زیر می توان در اقتصاد طرح کمک گرفت :

-          همیشه سعی شود که تیر طوری طرح گردد که شرایط مقطع فشرده در آن به وجود بیاید تا بتوان 10 درصد تنش مجاز را افزایش داد Fb=0.66Fy  و همچنین با ساختن اتصالات کاملاً صلب و پیوسته از 10 درصد تخفیف لنگر منفی که به و.سیلة آیین نامه مجاز دانسته سده استفاده کرد .

-           خیلی از اتصالات یک انتقال نیروی مستقیم مؤثری را با حداقل مقدار جوش ، ممکن میسازند ولی باید توجه کرد که برش وجفت وجور کردن اعضا در این حالت خیلی گران قیمت است .اگر یک اتصال برای جوش طراحی شود حداکثر صرفه جویی به دست می آید .ترکیب جوش با پرچ و پیچ مطابق آیین نامه مجاز نمیباشد .

-          در یک ساختمان برای اینکه سبکترین ساخت به دست آید باید از اتصالات صلب و پیوسته استفاده کرد . البته معلوم نیست که این ساخت سبک . اقتصادی ترین نیز باشد .

-          استفاده از طراحی خمیری در کاهش مصرف فولاد مؤثر خواهد بود .

-          تا آنجا که ممکن است اتصالات وجوشهای مربوط به آن طوری طراحی شود که انجام آنها قبل از نصب . در کارخانه به حالت جوشکاری تخت امکانپذیر باشد وفقط درصد کمی از آن به صورت درجا و کارگاهی صورت گیرد.

-          اتصالات باید طوری باشند که قابلیت دسترسی برای جوشکار موجود باشد .

بری یک جوش خوب باید امکان یک جفت وجور خوب هم وجود داشته باشد ،برای انکه یک جفت جور خوب ممکن شود باید نکات زیر را رعایت کرد :

-          برشها دقیق باشند .

-          در موقع نصب عضو کاملاً در جای خود قرار گیرد .

-          افراد ،کاردان وماهر باشند .

-          در طرح ونصب تنظیم اتصال ، دقت کافی به عمل آید .

-          قبل از نصب ، محل لتصال را کاملاً آماده کرد.

فصل 2 : اتصالات ساده تیرها به وسیلة نبشی جان (framed beam connections ) 

روش اتصال

اتصال سادة برشی به کمک نبشیهای جان که از نوع اتصالات ساده می باشد، برای متصل ساختن تیر به تیری دیگر یا به بال ستون به کار می رود .در این نوع اتصال ، نبشی باید تا سر حد امکان انعطاف پذیر در نظر گرفته شود . وقتی که از نبشی جان برای اتصال تیر به ستون استفاده می گردد، فاصلةآزادی درحدود 12 تا 20 میلیمتر در نظر گرفته می شود تا اگر تیر در حد رواداریهای مجاز بلند بود ، بدون بریدن سر آن و تنها با جابجا کردن نبشی بتوان آنرا نصب نمود .

وقتی که اتصال دو تیر به نحوی انجام می گیرد که بالهای فوقانی هر دو در یک تراز واقع می گردد باید قسمتی از بال تیری را که مقصود ایجاد اتصال ساده برای آن است جدا کرده واتصال همانند شکل 2-1-ث ، برقرار ساخت.مقطع تیر فقط مقداری از بال خود را از دست می دهد که سهم آن در باربری برشی کم است .بنابراین هم تراز کردن تیرها فقط مقدار کوچکی از مقاومت برشی اولیه می کاهد . تحقیقات اخیر نشان داده است که خرابی تیرهای تراز شده تحت بارهای سنگین ، در صورتی که اتصال جان به نبشی به وسیلة پیچهای پر مقاومت بر قرار شده باشد ، ممکن است در نتیجة پارگی جان تیر در امتداد سوراخ پیچها صورت پذیرد .نمونه ای از این نوع خرابی که به آن برش قالبی گویند ، در شکل 2-2 به نمایش در آمده است .این مسئله خصوصاً وقتی اتفاق می افتد که از تعداد کمی پیچ که به طور یکنواخت در طول جان تیر توزیع نشده اند ،برای اتصال استفاده به عمل آید .

نبشی جان با اتصال جوشی

مطابق اشکال 2-1 –پ،ت،ث، اتصال نبشی جان را می توان با استفاده از جوش برقرار نمود . در این قسمت برقراری اتصال به کمک نبشی زوج مورد توجه قرار می گیرد .اتصال نبشی به جان را جوش   A  واتصال نبشی به تکیه را جوش  B  می نامند .

فصل 3  :    اتصال ساده تیر با نبشی نشیمن انعطاف پذیر                                                                                    

کلیات

اتصالات ساده با نبشی نشیمن از جزییات متداول برای اتصال ساده تیر به ستون تکیه گاهی می باشند .در این نوع اتصالات تیر بر روی یک نشیمن که می تواند تقویت نشده ( انعطاف پذیر )یا تقویت شده باشد ، قرار می گیرد .در این فصل نشیمنهای تقویت نشده مانند نشیمن شکل 3-1 مورد بررسی قرار می گیرند .نبشی نشیمن انعطاف پذیر شکل 3-1 برای تحمل تمام واکنشهای تکیه گاهی تیر طراحی می گردد .این نوع اتصال باید همیشه همراه با یک نشیمن بالایی که تنها وظیفة آن تأمین تکیه گاه جانبی برای بال فشاری است ،استفاده به عمل آید .

مانند اتصالت ساده با نبشی جان ، منظور از اتصالات نشیمن تنها انتقال واکنش تکیه گاهی قائم است .بنابراین اتصال نباید در انتهای تیر ،گیرداری قابل توجهی کند .

به این دلیل است که نبشیهای نشیمن ونبشی نگهدارنده بالایی باید نسبتاً قابل انعطاف باشند .رفتار نبشیهای نشیمن جوش شده توسط محققین چندی مورد مطالعه قرار گرفته است . ضخامت نبشی با توجه به تنش خمشی در مقطع بحرانی نبشی که در شکل 3-2 مشخص گردیده ، تعیین می شود .اگر از اتصال پیچی بدون پیچ کردن تیر به نشیمن  (شکل 3-1-الف ) استفاده گردد ،مقطع بحرانی را بهتر است سطح مقطع خالص در تراز خط پیچ در نظر گرفت (مقطع a-a ).اما وقتی که تیر مانند شکل 3-2-ب ،به نشیمن خود پیچ شود ، چرخش انتهای تیر نیرویی ایجاد می کند که تمایل دارد مایل دور شدن تیر از ستون گردد .مقطع بحرانی خمشی در این حالت در نزدیکی آغاز گردی اتصال سلق افقی به ساق قائم واقع گردیده است (مقطعb-b ).مشابه آن برای نبشیهای جوش شده ،جوش کامل دو انتهای نبشی نشیمن ، آن را متصل به ستون نگاه می دارد ،در این حالت مقطع بحرانی در مقطع c-c از شکل 2-پ قرار می گیرد .در این صورت فرقی نمی کند که تیر به نشیمن خود متصل شده باشد یا نه .در عمل همواره تیررابه

 

نشیمن آن متصل می سازند ،بنابراین روشهای طراحی ارائه شده در این فصل از مقاطع بحرانی شکلهای 3-2-ب وپ، استفاده می نماید ومحل مقطع را در فاصلة  10میلی متری از وجه (  face) نبشی در نظر می گیرند .

لنگر خمشی در مقطع بحرانی نبشی ومحل اتصال به بال ستون ،از ضرب واکنش تکیه گاهی در فاصلةآن از مقاطع بحرانی مورد نظر به دست می آید .واکنش تکیه گاهی در مرکز هندسی توزیع تنش مماسی  (  beariing  stress)  ،مانند آنچه در شکل 3-3 به نمایش در آمده قرار می گیرد .اگر چه آیین نامه A ISC   نحوة محاسبه این لنگر را مشخص نمی سازد ،ولی یک روش محافظه کارانه این است که واکنش تکیه گاهی را در وسط تماس در نظر بگیریم  (شکل3-3-الف ).این کار در اغلب موارد به طرح نبشیسهای ضخیمتر از معمول منجر می گردد. بلاجت ( O.W. blodgett,  Deshgn of Welded Stuctures )  روش محافظه کارانه ای را پیشنهاد می کند . در این روش واکنش تکیه گاهی در وسط طول لازم = برای جلوگیری از لیدگی بین جان وبال که از انتهای تیر اندازه گیری می گردد،در نظر گرفته می شود (شکل 3-3-ب).

یک توزیع تنش منطقی دیگر بر روی نبشیهای انعطاف پذیر ،توزیع مثلثی به نمایش در آمده در شکل 3-3-پ، است .اگر نبشی خیلی سخت باشد ممکن واکنش تکیه گاهی در لبة خارجی نبشی ببیشتر گردد وتوزیع مشابه شکل 3-3-ت، شود .

فصل 4 : اتصال ساده با نشیمن تقویت شده (stiffened Seat Connection)

کلیات

وقتی که واکنش تکیه گاهی از حد قابل قبول برای نشیمنهای ساده تجاوز نماید ،می توان از نشیمن تقویت شده استفاده نمود .وقتی که واکنش تکیه گاهی تیر به حدود 20 تن می رسد ،ضخامت نبشی نشیمن تقویت نشده بی اندازه بزرگ می شود .

نشیمنهای تقویت شده به منظور انتقال لنگر به کار گرفته نمی شوند ،ووظیفة آنها تنها تحمل بارهای قائم می باشد .اتصالات نشیمن تثویت شده جزء اتصالات نوع 2 یعنی ساده به حساب می آیند .

واکنشهای تکیه گاهی به دو صورت ممکن است بر نشیمن تقویت شده وارد گردند ،در حالت متداول ،واکنش تکیه گاهی به وسیلة تیری که جان آن مستقیماً در امتداد سخت کننده قرار گرفته است ،منتقل می شود (شکل  4-1 ) . در حالت دوم طوری تیر قرار می گیرد که جان آن با صفحة سخت کننده راویة 90 درجه می سازد .شکل 4-2 نمایشگر این نوع نشیمن می باشد . همان طور که در شکلب  4-3 دیده می شود ، یکی دیگر از عوامل تفاوت رفتار نشیمنهای تقویت شده ، زاویة برش لبة آزاد سخت کنندة آن می باشد .اگر زاویة    حدوداً 90 درجه باشد ، سخت کننده خود مانند یک ورق سخت نشده تحت فشار یکنواخت ، رفتار می نماید وباید از کمانش موضعی آن جلوگیری کرد .وقتی که ورق سخت کننده به صورت مثلثی باشد ،رفتار متفاوتی بروز می دهد .وقتی که صفحات سخت کننده در زیر یک نشیمن طاقچه ای به صورت مثلثی برش داده می شود ، صفحه به صورتی متفاوت با حالتی که لبة آزاد موازی جهت بار وارده است (شکل 4-4 ) ،عمل می نماید .این تفاوت خصوصاًدر ناحیه ای که بیشترین تنشها رخ می دهند به وجود می آید . شکل 4-5 نمایشگر قرارگیری صفحة لچکی زیر نشیمن و علائمی است که در مورد آن به کار می رود .برای صفحات سخت شدة کوچک که عکس العمل تیر را متحمل می شوند ، در صورت مثلثی بودن ورق سخت کننده ، خطر کمانش وخرابی بسیار کم می باشد .

در حالت کلی ، برش ورق به صورت مثلثی باعث ایجاد اتصالی سخت تر از حالت ورق مستطیلی ، می گردد .

فصل 5 : اتصال صلب تیر به ستون

مقصود طراح در هنگام استفاده از اتصال صلب تیر به ستون این است که اتصال قابل به انتقال کامل لنگر باشد وهمچگونه چرخش نسبی بین اعضای وارد به وجود نیاید (اتصال نوعع یک آیین نهمه ).از آنجا که اکثر لنگر خمشی تیر به صورت بک زوج نیرو در بالهای کششی وفشاری تیر با بازوی تقریباً مساوی ارتفاع تیر حمل می شود ،نقش اصلی یک اتصال صلب فراهم آوردن امکاناتی برای انتقال این نیروهای محوری می باشد .همچنین با توجه به اینکه اکثر

نیروی برشی توسط جان تیر حمل می شود ،پیوستگی کامل اتصال ایجاب می کند که نیروی برشی مستقیماً از جان انتقال پیدا .

در یک اتصال صلب تیر به ستون ، تیرها ممکن از دو طرف به هر دو بال ستون متصل شده باشند ( اشکال 5-1-الف،ب و پ)ویا فقط به یک ستون ، متصل شوند (شکلهای 5-1-ت و2 ).همچنین ممکن است که مانند شکل 5-3 ، تیرها از یک یا دو طرف به جان ستون به طور صلب متصل شده باشند .اگر در سیستم قاب صلب ، تیرها از یک یا دو طرف ستون به جان ستون به طور صلب متصل شده باشند .اگر در یک سیستم قاب صلب ، تیرها فقط از دو طرف بر دو بال ویا جان متصل شده باشند(البته نه با هم) سیستم ،قاب صلب دو طرفه یا صفحه ای( (two –way or planer frame  خوانده می شود .سیستم قاب صلبی که شامل اتصالاتی باشد که در آن تیرها از چهار طرف بر دو بال و جان ستون متصل شده باشند ( البته ممکن است که فقط بر یک جان باشد )،به نام قاب صلب فضایی یا چهار طرفه خوانده می شود .تنوع اتصالات تیر به ستون آنقدر زیاد است که مشکل بتوان لیست کاملی از آنها تهیه نمود ،لیکن اتصالات نشان داده شده در اشکال 5-1 ،5-2 ،5-3 ،امروزه بهذ نحو گسترده تری مورد استفاده قرار می گیرند .قسمتی از جوش اغلب اتصالات در کارخانه ویا در روی زمین انجام می شود وباقی آن پس از نصب توسط جوش در محل ویا پیچهای پر مقامت تکمیل می شود .                                                                                                                                                                                            

هدف اصلی در طرح یک اتصال صلب ، انتقال نیروهای موجود از طریق اتصال بدون هر گونه تغییر شکل موضعی ناشی از این نیروها میباشد.استفاده از اتصالات صلب درقابهای سازه های فولادی دو فایده دارد ،اول اینکه از طرح و محاسبة‌پلاستیک که اقتصادی تر می باشد ، می توانیم استفاده کنیم ، ودیگر اینکه اگر از طرح ومحاسبة الاستیک استفاده کرده باشیم در صورت فشرده بودن تیرهای تیرهای متصل شده به ستون ، می توانیم از ده درصد کاهش مجاز لنگر خمشی ده درصد افزایش تنش خمشی مجاز استفاده نماییم . در هر دو حالت ، اتصال باید قادر باشد که تا ظرفیت پلاستیک اعضای متصل شده بهذ آن بار انتقال دهد و همچنین آنقدر شکل پذیر باشد تا بتواند دورانهای مفصل پلاستیک را تحمل کند. آزمایشهای انجام شده ، توانایی اتصالات صلب را برای هر دو منظور فوق به اثبات رسانیده اند .

سخت کنندههای افقی در ناحیة فشاری اتصال

از آنجایی که در یک اتصال صلب ، نیروهای موجود در بالهای تیر به صورت نیروهای فشاری وکششی وارد بال ستون می شوند،ممکن است احتیاج به سخت کننده های فشاری و کششی باشد.

(اشکال 5-1-ب و5-2-الف).این سخت کننده ها در ناحیه ای که نیروی بال ستون جلوگیری می نمایند.

تمام توصیه هایی که آیین نامة AISC در این مورد عرضه می دارد،بر پایة آزمایشهای تمام مقیاس قرار دارد که در مراکز تحقیقاتی ودانشگاهی انجام شده است.

سخت کننده در ناحیة کششی اتصال                                                                                                       

همانطور که در شکل 5-3-الف ، نشان داده شده است ،در اثر نیروی کششی ناشی از بال کششی تیر ،بال ستون به طرف بیرون کشیده شده وتغییرفرم می دهد .

 

 فصل 6   اتصالات نیمه صلب تیر به ستون  

اتصال نیمه صلب تیر به ستون :

در اتصال صلب تیر به ستون اگر ورق فوقانی طوری طراحی شود که به علت بارهای وارده تحت تنشهای کوچکتر از حد تسلیم ، تغییر شکل الاستیک قابل توجهی دهد ، می تواند به عنوان یک اتصال نیمه صلب ، مورد استفاده قرار گیرد .ناحیة کاهش یافتة این ورق طوری طراحی می گردد که طول کافی ( L ) برای افزایش طول الاستیک را به منظور ایجاد چرخش لازم داشته باشد ( شکل 6-1 )

طراحی لتصالات نیمه صلب نیاز به دانستن محل مرکز چرخش دارد .محل چرخش بستگی به سختی نسبی ناحیة بالا وپایین اتصال دارد .

برای اتصالات نیمه صلب انعطاف پذیر ، محل مرکز چرخش نزدیک به بال پایینی تیر می باشد (شکل 6-2) ، وبرای لتصالات نیمه صلب با صلبیت بیشتر ، مرکز چرخش نزدیک به وسط ارتفاع تیر قرار دارد (شکل 6-3) .

اتصالات تیرهای یکسره

تیرچه ها در محل تقاطع با شاهتیرها می توانند به طور پیوسته به یکدیگر متصل شوند .چند نمونه از این نوع اتصال در شکل شکل 6-4 نشان داده شده است .در شکل 6-4-الف ، بال فوقانی تیرچه وقسمتی از جان واقع در زیر آن طوری بریده شده اند که بتوانند مستقیماً به توسط جوش لب به لب به بال شاهتیر جوش شوند .

در شکل 6-4-ب و پ و ت ، جان تیرچه طوری بریده شده است که بال فوقانی تیرچه بر روی بال فوقانی شاهتیر قرار گیرد .این روش کمک بسیاری به آسانترکردن نصب می نماید .

در اتصال 6-4-پ، ورقهای اضافی در امتداد بال فوقانی تیرچه ، پس از جوش بال فوقانی به شاهتیر مورد استفاده قرار گرفته است . این ورقهای اضافی باعث بالا بردن اساس مقطع تیر در ناحیة لنگر خمشی منفی می شوند و اندازة تیرچه را در سایر مناطق کاهش می دهند .همانند شکلهای ث و ج ،گاهی مواقع ازنبشی نشیمن در زیر بال تحتلنی تیرچه استفاده می کنیم . این نبشی دو کار انجام می دهد :

        الف ) عمل نصب را آسان می کند .

         ب  ) یک ورق پشت بند در زیر جوش شیاری بال تحتانی تیرچه به جان شاهتیر تشکیل می دهد .در اشکال ث و ج ، از ورقهای اتصالی فوقانی استفاده کرده ایم .این ورقهای اتصالی باعث بالا بردن ممان اینرسی   I  واساس مقطع S در انتهای تیرچه ها می شوند .

اگر تیرها بر یکدیگر عمود باسند (شکل 6-5) ، ورقهای اتصالی فوقانی طوری می توانند طراحی گردند که تیرچه ها و شاهتیرها را در بالا به یکدیگر یکپارچه و محکم نمایم .

در شکل 6-6 یک ستون خارجی را نشان داده ایم . در این حالت ورق فوقانی به شکل  T بریده شده وتیرچه ها و شاهتیرها و ستون را به یکدیگر یکپارچه می کنند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل 7 روشها و دتایلهای اجرایی

7-1 اتصال ساده تیر به ستون توسط جفت نبشی جان :

 

 

 

 

 

 

 

این اتصال معمولاً  در عکس العملهای کمتر از 15 –20 ))ton بکار می روند ودر آنها سعی می گرددتا حدامکان انعطاف پذیری کافی برای اتصال وآزادی دوران در تکیه گاهها تأمین شود .گیرداری که دراین نوع اتصال بوجود می آید کم وکمتر از(10-20) درصد گیرداری کامل است .

 در این اتصال تصور اینکه هرچه نبشی قوی ترباشد ،اتصال قوی تر می گرددصحیح نمی باشد وسعی می گرددنبشی تا حدامکان نازک وقابل انعطاف باشد .اگر نبشیهایی با بال نامساوی دردسترس باشد برای انعطاف پذیری بیشترمی توان بال کوتاه را درطرف جان تیر وبال بلند رابرسطح ستون قراردارد .معولاًمقدارمناسب عرض بال نبشی که برجان تیروصل میگردد بین 80mm تا 60mm  وبال متصل شده به ستون بین 100 mm – 60mm است واگراجباراًازنبشیهایی با بال مساوی استفاده گردد نیشیهای اتصال بین 60×60 ×60  تا 100 ×100 ×100 بکار می روند . طول نبشی اتصال باید طوری انتخاب شود که امکان جوشکاری با زاویه تمایل مناسب برای الکترود جوشکاری بوجود آید ،برای این منظور خوبست  d-b<l<d-b/2 .گاهی نیز این طول را بطور ساده بین 1/2 تا 2/3  ارتفاع نیمرخ در نظر می گیرند البته این طول بایستی ضمن محاسبه جوش تائید گردد . d/2<l<2d/3                                                                                  

 

                                                                                                        

 

 

 

 

جوشهای اتصال :

الف) جوشهای بین نبشی وجان تیر (تیپA ) 

بعد جوش برجان تیر نبایستی از 80% ضخامت جان تیر تجاوز کند .

ب) جوشهای بین بال نبشی وسطح ستون (تیپ B )

جوشهای برسطح  ستون خوبست فقط در دو خط قائم انجام گیرد تا آزادی تغییر شکل در دوران زاویه ای تکیه گاه برای بال نبشی محفوظ بماند . این جوشها بایستی در انتهای خط جوش حداقل به اندازه دو برابر بعد جوش برروی ضلع دیگر برگشت داده شود.کتاب دستی AISC طول جوش برگشتی رامساوی دوبرابر اندازه جوش درنظر می گیرد جوشهای برگشت خصوصاً وقتی تأثیر قابل توجهی دارند که طول نبشی l  کوتاه باشد .در نظر گرفتن طول برگشتی در حدود   l / 12  برای محاسبات منطقی بنظر می رسد .

اتصال جفت نبشی جان برای تیرهایی که دهانه بزرگ دارند چندان مناسب نخواهد بود .

لازم به ذکر است که وقتی اتصال بین ستون بصورت ساده می باشد آن قاب ناپیوسته بوده وقادر به تحمل نیروهای جانبی نمی باشد. در چنین مواردی باید از مهار بندی استفاده نمود.

7-2 اتصال ساده تیر به ستون توسط نبشی نشیمن انعطاف پذیر :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

این نوع اتصال نیز همتنند اتصال تیر با نبشی جان برای عکس العملهای کمتر از ( 15 – 20 ) t  بکار می روند .در این اتصال استفاده از نبشی نشیمن ، عمل نصب وتنظیم تیر را آسان می کند .

گیرداری این نوع اتصال مستقیماً به ابعاد نبشی فوقانی بستگی دارد ودر صورتیکه نبشی فوقانی با ابعاد ظریف بکار رود گیرداری  کم وکمتر از ( 10 – 20 )  درصد گیرداری کامل خواهد بود .

نبشی نشیمن ( تحتانی ) :

در مورد نشیمن اگر با بال نا مسوی در دسترس باشد ،بال کوتاه در زیر تیر وبال بلند در تماس با ستون قرارمی گیرد. پهنای بال نبشی نشیمن معمولاً بین ( 100 – 250  ) mm  در نظر گرفته می شود جوشهای اتصال نبشی نشیمن در دو خط، در دو انتهای طول نبشی نشیمن انجام می گیرد وانتهای آنها در بالای نشیمن حتماً به اندازه دو برابر بعد جوش برگشت داده شود .

نبشی فوقانی :

نبشی فوقانی را معمولاًدر محاسبه در مقابل عکس العمل تکیه گاه به حساب نمی آورند وعمل آن فقط ثابت نمودن تیر در محل خود وتأمین تکیه گاه جانبی وجلوگیری از غلتیدن نیمرخ تیر است .

برای آنکه اتصال تا حدامکان انعطاف پذیر باشد تا از آزادی دوران تیر در تکیه گاهها جلوگیری نشود ، نبشی بالا با ابعاد ظریف ومعمولاً ازنبشی 60  mm × 60  × 60  تا نبشی 100 mm × 100 × 100 استفاده می شود وفقط دو لبه انتهای بالهای آنرا (در امتداد عرض بال تیر )جوش می نمایند .

7-3 اتصال ساده تیر به ستون با نبشی نشیمن تقویت شده (سخت شده ):

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                                                              

در عکس العملهای بیش از 18 t  نبشیهای نشیمن انعطلف پذیر به ضخامت بزرگی احتیاج دارند وبنابراین بکار بردن نشیمن تقویت شده ضروری می گردد.

تکیه گاه لچکی معمولاً ازیک نیمرخ I  با قطعه ای آهن I  که برش داده شده ویاگاهی از دو قطعه ورق که به یکدیگر جوش می شود ویا نبشی که بوسیله لچکی هایی تقویت شده است ، تشکیل می گردد.

ضخامت تیغه T  را معمولاً برابر یا بشتر از ضخامت جان در نظر گرفته می شود ( 10 – 20 mm )  . پهنای بال لچکی را باید قدری بیشتر از عرض بال در نظر داشت تا بتوان تیر را از بالا روی تکیه گاه جوش نمود .اگر لچکی را فقط با دو خط جوش قائم به ستون متصل کنیم از آنجائیکه این دو خط جوش فاصله افقی کمی از یکدیگر دارند در مقابل نیروهای جانبی وارد به لچکی مقاومت چندانی نخواهند داشت .

بنابراین معمولاً دو خط جوش افقی در زیر بال لچکی قرار می دهند .

7-4 اتصال صلب تیر به ستون :

اتصال صلب اتصالی است که درقابهای صلب بکار می رود ودر آن فرض براینست که اتصال از مقاومت کافی برای جلوگیری تغییر زاویه بین اعضاء برخوردار می باشد . به بیان دیگر زاویه اولیه بین تیرها وستونها پس از اعمال بار تغییر نکرده ولنگر بطور کانل از یک عضو به سایر اعضا منتقل می گردد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اتصال صلب تیر به ستون با نشبمن سخت شده                                                     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اتصال صلب تیر به ستون با نبشی جان                                                          

7-5 اتصال قیچی ( خورجینی )

ایجاد اتصال گیردار از جمله کارهای دشوار ودر نتیجه گران در سازه های فلادی است .این اتصال علیرغم مزیتی که در خصوص افزایش باربری سازه بویژه برای نیروهای افقی ناشی از باد وزلزله ، در مقایسه با دیگر اتصتلات داراست ایجاد آن در استخوان بندی های فولادی به عکس سازه های بتن آرمه ،علی الاصول چنان مسائل پیچیده وپر خوبی است که طراحان را بر آن می داردتا ضمن صرفنظر کردن از مزیت اتصالات گیردار ،اتصال دیگری را جایگزین آن کنند .این جایگزینی اتصال خورجینی تیرهای اصلی سراسری وستونهای سراسری در استخوانبندیهای چند طبقه وچند دهنه فولادی است که امروزه بطور گسترده ای در صنعت ساختمان سازی مملکت رواج دارد .

اتصالات خورجینی از انواع اتصالاتی هستند که بخاطر سرعت در اجرا بنحو فراگیری در ساختمان های کوتاه ونیمه بلند فلادی مورد استفاده قرار می گیرند وبیش از هشتاد درصد اسکلتهای فولادی داخلی را تشکیل می دهند .این اتصال مختص کشور ایران می باشد وفقط در چندکشور دیگر نظیر اسپانیا وکره جنوبی اجرا می گردد ،در این سیستم تیرهای سراسری پیوسته پس از افراشتن ستونها (دوبل با بست افقی ) از کنار ستونها عبور کرده وروی نبشی نشیمن واقع می شوند .

صلبیت وشکل پذیری ومقاومت اتصال تابع مقدار وهندسه وضخامت جوشهای اتصال نبشیها به تیر وستون است . ضعف عمومی اتصالات خورجینی در انتقال لنگر از تیر به ستونها سبب می شود که چنین سلزه هایی بدون مهار جانبی بسیار نا پایدار باشند وعامل خرابی بسیاری از سازه ها در زلزله های اخیر کشور شده باشند .                         

معبد آناهیتا یادگاری از دوران باستان

معبد آناهیتا یادگاری از دوران باستان

جام جم آنلاین: معبد باشکوه آناهیتا یکی از بناهای عظیم و منحصر به فرد دوران قبل از اسلام در کنگاور است که هر ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را جذب می کند.آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ب‍ر‌اس‍‍اس‌ م‍ت‍ون‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ف‍رش‍ت‍ه‌ و ن‍گ‍‍ه‍ب‍‍ان‌ ‌آب‌، ف‍ر‌او‌ان‍‍ی‌ ، زی‍ب‍‍ای‍‍ی‌ و ب‍‍ارور‌ی‌ و در ن‍زد ‌ای‍ر‌ان‍ی‍‍ان‌ د‌ار‌ا‌ی‌ م‍ق‍‍ام‌ ب‍ل‍ن‍د و ‌ارج‍م‍ن‍د‌ی‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت.

برای نخستین بار در سال 1937 میلادی «ایزدور خاراکسی» در کتاب «ایستگاه ها و چاپارخانه های پارت» از کنگاور با عنوان «کنکوبار» نام برده و بنای تاریخی آن را معبد و پرستشگاهی برای الهه آرتمیس دانسته است.

هر ساله در ایام تعطیلات نوروز و تابستان هزاران گردشگر داخلی ساعاتی را به دیدن این بنای عظیم دوران کهن ایران زمین اختصاص می دهند.معبد آناهیتای کنکاور بعد از مجموعه آثار تاریخی بیستون و آثار دوران ساسانی در طاق بستان کرمانشاه، بیشترین بازدید کننده را در طول سال به خود اختصاص داده است.

عظمت ستونهای بکار رفته در این بنای سنگی هر بازدید کننده ای را متحیر کرده و ناخودگاه آنها را به یاد تخت جمشید یا بنای پارسه در فارس می اندازد.قطر ستونهای بکار رفته در این بنا چند برابر ستونهای تخت جمشید فارس می باشد ولی از لحاظ ارتفاع بسیار کوتاهتر از آنها است.

م‍‍ع‍ب‍د ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ‌ب‍‍ا 4.6 ‌ه‍ک‍ت‍‍ار وس‍‍ع‍ت‌ ب‍ر پ‍ش‍ت‌ ص‍خ‍ره‌ ‌ا‌ی‌ م‍ش‍رف‌ ب‍ه‌ دش‍ت‌ ک‍ن‍گ‍‍اور در 90 کیلومتری شرق کرمانشاه ب‍ن‍‍ا ش‍ده‌ ‌اس‍ت.

م‍ورخ‍ی‍ن‌ ‌اح‍د‌اث‌ ‌ای‍ن‌ ب‍ن‍‍ا ر‌ا ب‍ه‌ س‍ه‌ دوره‌ ‌ه‍خ‍‍ام‍ن‍ش‍‍ی‌، ‌اش‍ک‍‍ان‍‍ی‌ و س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ ن‍س‍ب‍ت‌ د‌اده‌ ‌ان‍د برخی‌ محققان‌ ‌آن‌ ر‌ا ک‍‍اخ‌ ن‍‍ات‍م‍‍ام‍‍ی‌ ‌از خ‍س‍رو پ‍روی‍ز د‌ان‍س‍ت‍ه‌ ‌ان‍د.‌

از دوره‌ ‌اش‍ک‍‍ان‍‍ی‌ ن‍ی‍ز ‌آث‍‍ار‌ی‌ ش‍‍ام‍ل‌ س‍ف‍‍ال‍ی‍ن‍ه، ق‍ب‍ور و ن‍و‌ع‌ ت‍دف‍ی‍ن‌ ب‍وی‍ژه‌ س‍ک‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ک‍ش‍ف‌ ش‍ده‌ در قبور این معبد به دست آمده است.

پ‍رس‍ت‍ش‍گ‍‍اه‌ ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا م‍‍ان‍ن‍د دی‍گ‍ر ب‍ن‍‍ا‌ه‍‍ای‍‍ی‌ ک‍ه‌ ب‍ر ب‍ل‍ن‍د‌ی‌ س‍‍اخ‍ت‍ه‌ م‍‍ی‌ ش‍ود ب‍‍ا ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ ‌از ش‍ی‍وه‌ ص‍ف‍ه‌ س‍‍از‌ی‌ ب‍ن‍‍ا ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌، ‌ای‍ن‌ ش‍ی‍وه‌ در دور‌ان‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ در ف‍لات‌ ‌ای‍ر‌ان‌ م‍ت‍د‌اول‌ ب‍وده‌ و در دوره‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍ع‍د ‌ه‍م‌ رو‌اج‌ د‌اش‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌.

آناهیتا براساس متون تاریخ فرشته و نگهبان آب ، فراوانی ، زیبایی و باروری و در نزد ایرانیان دارای مقام بلند و ارجمندی بوده است.

 ب‍ن‍‍ا‌ی‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ م‍‍ع‍ب‍د ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ب‍ر پ‍ش‍ت‌ ص‍خ‍ره‌ ‌ا‌ی‌ ق‍ر‌ار گ‍رف‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ب‍ل‍ن‍دت‍ری‍ن‌ ن‍ق‍طه‌ ‌آن‌ 32 م‍ت‍ر ‌ارت‍ف‍‍ا‌ع‌ د‌ارد، ‌ای‍ن‌ ب‍ن‍‍ا د‌ار‌ا‌ی‌ 220 م‍ت‍ر طول‌ و 201 م‍ت‍ر ‌ع‍رض‌ ‌اس‍ت‌ و ض‍خ‍‍ام‍ت‌ دی‍و‌ار م‍ح‍ی‍ط‍ی‌ ‌آن‌ ب‍ه‌ 18.5 م‍ت‍ر م‍‍ی‌ رس‍د.

برای نخستین بار در سال 1937 میلادی «ایزدور خاراکسی» در کتاب «ایستگاه ها و چاپارخانه های پارت» از کنگاور با عنوان «کنکوبار» نام برده و بنای تاریخی آن را معبد و پرستشگاهی برای الهه آرتمیس دانسته است.

‌از ق‍رن‌ س‍وم‌ ‌ه‍ج‍ر‌ی‌ ب‍ه‌ ب‍‍ع‍د م‍ورخ‍ی‍ن‌ و ج‍‍غ‍ر‌اف‍‍ی‌ ن‍وی‍س‍‍ان‌ م‍س‍ل‍م‍‍ان‌ در س‍ف‍رن‍‍ام‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ خ‍ود ‌از ک‍ن‍گ‍‍اور ب‍‍ا ‌ع‍ن‍‍اوی‍ن‍‍ی‌ چ‍ون‌ ق‍ص‍ر‌ال‍ل‍ص‍وص‌ (ک‍‍اخ‌ دزد‌ان) ، ق‍ص‍ر ، گ‍ردش‍گ‍‍اه‌ م‍خ‍ص‍وص‌ خ‍س‍رو ، گ‍ردش‍گ‍‍اه‌ پ‍روی‍ز و ک‍‍اخ‌ خ‍س‍رو ی‍‍اد ک‍رده‌ ‌ان‍د.

در ی‍ک‍‍ی‌ دو ق‍رن‌ ‌اخ‍ی‍ر س‍ی‍‍اح‍‍ان‌، م‍ورخ‍ی‍ن‌ و ب‍‍اس‍ت‍‍ان‌ ش‍ن‍‍اس‍‍ان‌ ‌غ‍رب‍‍ی‌ ‌از‌ ای‍ن‌ ب‍ن‍‍ا ب‍ه‌ ‌ع‍ن‍‍اوی‍ن‍‍ی‌ چ‍ون‌ معبد خورشید ، م‍‍ع‍ب‍د ی‍ون‍‍ان‍‍ی‌ ، ‌ع‍م‍‍ارت‌ ی‍ون‍‍ان‍‍ی‌ ، م‍‍ع‍ب‍د‌آن‍‍ائ‍ی‍ت‍س‌ ، م‍‍ع‍ب‍د دی‍‍ان‌ و م‍‍ع‍ب‍د ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ن‍‍ام‌ ب‍رده‌ و ت‍‍اری‍خ‌ ‌آن ر‌ا ب‍ه‌ دوره‌ س‍ل‍وک‍‍ی‌ و ی‍‍ا‌ اش‍ک‍‍ان‍‍ی‌ ن‍س‍ب‍ت‌ د‌اده‌ ‌ان‍د.

ب‍‍ا ‌ه‍م‍ی‍ن‌ ف‍رض‍ی‍‍ات‌ در س‍‍ال‌ 1347 ش‍م‍س‍‍ی‌ ک‍‍اوش‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‍ش‍ن‍‍اس‍‍ی‌ ب‍‍ا ‌ه‍م‍ت‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‌ ش‍ن‍‍اس‍‍ان‌ و م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌ ‌ای‍ر‌ان‍‍ی‌ ‌آ‌غ‍‍از ش‍د ک‍ه‌ ت‍‍ا سالهای گذشته ن‍ی‍ز ‌اد‌ام‍ه‌ داشت.‌

ت‍‍اب‍وت‍‍ه‍‍ا و خ‍م‍ره‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ س‍ف‍‍ال‍‍ی‌ دف‍ن‌ ‌اج‍س‍‍اد م‍رب‍وط ب‍ه‌ دوره‌ ‌اش‍ک‍‍ان‍ی‍‍ان‌ در اثر کاوش های باستان شناسی در پ‍‍ا‌ی‌ دی‍و‌اره‌ ش‍رق‍‍ی‌ ب‍ن‍‍ا‌ی‌ ک‍ن‍گ‍‍اور ب‍ه‌ دس‍ت‌ ‌آم‍د‌ و س‍ک‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍رب‍وط ب‍ه‌ ‌ای‍ن‌ دور‌ان‌ ‌از «ف‍ر‌ه‍‍اد ‌اول‌» (181 - 174 ق‍ب‍ل‌ ‌از م‍ی‍لاد) و «‌ارد» (56 - 37 ق‍ب‍ل‌ ‌از م‍ی‍لاد) در‌ ای‍ن‌ ق‍ب‍ور ک‍ش‍ف‌ ش‍د‌.

‌از دوره‌ س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ و دور‌ان‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ ‌اس‍لام‍‍ی‌ (ش‍‍ام‍ل‌ ‌او‌ای‍ل‌ ‌اس‍لام‌ ، دوره‌ س‍ل‍ج‍وق‍‍ی‌ ، ‌ای‍ل‍خ‍‍ان‍‍ی‌ ، ص‍ف‍وی‍ه‌ و ق‍‍اج‍‍اری‍ه‌ ‌آث‍‍ار م‍خ‍ت‍ل‍ف‍‍ی‌ ‌از لای‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ ت‍پ‍ه‌ ب‍دس‍ت‌ ‌آم‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

ب‍ن‍‍ا‌ی‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ م‍‍ع‍ب‍د ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ب‍ر پ‍ش‍ت‌ ص‍خ‍ره‌ ‌ا‌ی‌ ق‍ر‌ار گ‍رف‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ب‍ل‍ن‍دت‍ری‍ن‌ ن‍ق‍طه‌ ‌آن‌ 32 م‍ت‍ر ‌ارت‍ف‍‍ا‌ع‌ د‌ارد ، ‌ای‍ن‌ ب‍ن‍‍ا د‌ار‌ا‌ی‌ 220 م‍ت‍ر طول‌ و 201 م‍ت‍ر ‌ع‍رض‌ ‌اس‍ت‌ و ض‍خ‍‍ام‍ت‌ دی‍و‌ار م‍ح‍ی‍ط‍ی‌ ‌آن‌ ب‍ه‌ 18.5 م‍ت‍ر م‍‍ی‌ رس‍د.

ب‍ر‌اس‍‍اس‌ م‍د‌ارک‌ و ش‍و‌ا‌ه‍د ب‍ه‌ دس‍ت‌ ‌آم‍ده‌ ‌از ک‍‍اوش ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‌ ش‍ن‍‍اس‍‍ی‌ ب‍ر ف‍ر‌از ‌ای‍ن‌ ب‍ن‍‍ا ردی‍ف‍‍ی‌ ‌از س‍ت‍ون‍‍ ه‍‍ا‌ی‌ س‍ن‍گ‍‍ی‌ ب‍رپ‍‍ا ب‍وده‌ ک‍ه‌ ‌آث‍‍ار م‍وج‍ود در ب‍خ‍ش‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‍‍ی‌ ‌آن‌ ک‍م‍ک‌ م‍وث‍ر‌ی‌ در ش‍ن‍‍اس‍‍ای‍‍ی‌ م‍ش‍خ‍ص‍‍ات‌ ب‍ن‍‍ا و در ن‍ت‍ی‍ج‍ه‌ م‍رم‍ت‌ ‌آن‌ ک‍رده‌ ‌اس‍ت‌.

 عظمت ستونهای بکار رفته در این بنای سنگی هر بازدید کننده ای را متحیر کرده و ناخودگاه آنها را به یاد تخت جمشید یا بنای پارسه در فارس می اندازد.

ستون ها دارای 3.54 متر ارتفاع شامل س‍رس‍ت‍ون ‌، م‍ی‍‍ان‌ س‍ت‍ون‌ و پ‍‍ای‍ه‌ س‍ت‍ون‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د و ف‍‍اص‍ل‍ه‌ م‍ح‍ور‌ی‌ ‌ای‍ن‌ س‍ت‍ون ه‍‍ا ن‍س‍ب‍ت‌ ب‍ه‌ ی‍ک‍دی‍گ‍ر 4.75 م‍ت‍ر م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍د.

ورود ب‍ه‌ ب‍ن‍‍ا ب‍ه‌ وس‍ی‍ل‍ه‌ پ‍ل‍ک‍‍ان‌ دو طرف‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ک‍ه‌ در ج‍ب‍‍ه‍ه‌ ج‍ن‍وب‍‍ی‌ ت‍‍ع‍ب‍ی‍ه‌ ش‍ده‌ و ق‍‍اب‍ل‌ م‍ق‍‍ای‍س‍ه‌ با پلکان ورودی کاخ آپادانا در تخت جمشید فارس صورت می گرفته است.

در ‌از‌ا‌ی‌ ‌ه‍ر پ‍ل‍ه‌ 4.15 م‍ت‍ر، پ‍‍ه‍ن‍‍ا‌ی‌ ک‍ف‌ پ‍ل‍ه‌ 32 س‍‍ان‍ت‍‍ی‌ م‍ت‍ر و م‍ی‍‍ان‍گ‍ی‍ن‌ ‌ارت‍ف‍‍ا‌ع‌ پ‍ل‍ه‌ ‌ه‍‍ا 12 س‍‍ان‍ت‍‍ی‌ م‍ت‍ر ‌اس‍ت‌، اک‍ن‍ون‌ 26 س‍ن‍گ‌ پ‍ل‍ه‌ در ج‍ب‍‍ه‍ه‌ ش‍رق‍‍ی‌ و ‌غ‍رب‍‍ی‌ ب‍ر ج‍‍ا‌ی‌ ‌اص‍ل‍‍ی‌ ب‍ر پ‍‍ا م‍‍ان‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

س‍ن‍گ‌ پ‍ل‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ف‍رو ری‍خ‍ت‍ه‌ دو طرف‌ ن‍ش‍‍ان‍گ‍ر ‌آن‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ت‍‍ع‍د‌اد پ‍ل‍ه‌ ‌ه‍‍ا ب‍ه‌ م‍ر‌ات‍ب‌ ب‍ی‍ش‌ ‌از 26 ‌ع‍دد ‌اس‍ت‌ و ت‍‍اک‍ن‍ون‌ ت‍‍ع‍د‌اد‌ی‌ ‌از ‌ای‍ن‌ س‍ن‍گ‌ پ‍ل‍ه‌ ‌ه‍‍ا ش‍ن‍‍اس‍‍ای‍‍ی‌ ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

‌اد‌ام‍ه‌ دی‍و‌ار در ش‍م‍‍ال‌ ش‍رق‍‍ی‌ پ‍ل‍ک‍‍ان‌ دی‍گ‍ر‌ی‌ ق‍ر‌ار د‌ارد ک‍ه‌ ب‍ه‌ ت‍خ‍ت‍گ‍‍اه‌ ‌اول‍ی‍ه ‌‌ای‍ن‌ ج‍ب‍‍ه‍ه‌ م‍ن‍ت‍‍ه‍‍ی‌ م‍‍ی‌ ش‍ود ک‍ه‌ ی‍ک‍‍ی‌ ‌از ر‌ا‌ه‍‍ه‍‍ا‌ی‌ دس‍ت‍رس‍‍ی‌ ب‍ه‌ ‌ای‍ن‌ ‌اث‍ر ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌.در ب‍خ‍ش‌ م‍رک‍ز‌ی‌ م‍‍ع‍ب‍د، دی‍و‌ار‌ی‌ م‍ح‍ک‍م‌ و ‌اس‍ت‍و‌ار در ج‍‍ه‍ت‌ ش‍رق‍‍ی‌ ‌غ‍رب‍‍ی‌ ب‍ر پ‍‍ا ش‍ده‌ ک‍ه‌ د‌ار‌ا‌ی‌ 94 م‍ت‍ر طول‌ و 9 م‍ت‍ر ض‍خ‍‍ام‍ت‌ ‌اس‍ت‌.

ن‍م‍‍ا‌ی‌ ‌آن‌ گ‍چ‌ ‌ان‍دود ‌اس‍ت‌ و گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ج‍ن‍وب‌ ‌غ‍رب‍‍ی‌ و ج‍ن‍وب‌ ش‍رق‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ دی‍و‌ار در ج‍ه‍ت‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌اد‌ام‍ه‌ د‌اش‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ ، در پ‍‍ا‌ی‌ دی‍و‌ار ‌آب‍ر‌ا‌ه‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ب‍ر رو‌ی‌ ص‍خ‍ره‌ ج‍‍ه‍ت‌ ‌ه‍د‌ای‍ت‌ ‌آب‌ ج‍‍اس‍‍از‌ی‌ ش‍ده‌ ‌است‌.سنگ های بکار رفته‌ در ب‍ن‍‍ا‌ی‌ م‍‍ع‍ب‍د ‌آن‍‍ا‌ه‍ی‍ت‍‍ا ‌از م‍‍ع‍‍ادن‌ ‌اطر‌اف‌ ک‍ن‍گ‍‍اور ک‍ه‌ ف‍‍اص‍ل‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ن‍ه‌ چ‍ن‍د‌ان‌ دور د‌ارد ‌اس‍ت‍خ‍ر‌اج‌ م‍‍ی‌ ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

‌اک‍ن‍ون‌ وج‍ود س‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ن‍ی‍م‍ه‌ ت‍ر‌اش‌ م‍ی‍‍ان‌ س‍ت‍ون‌، س‍ن‍گ‌ ن‍م‍‍ا، پ‍‍ای‍ه‌ س‍ت‍ون‌ و دی‍گ‍ر ‌ع‍ن‍‍اص‍ر س‍ن‍گ‍‍ی‌ ن‍ش‍‍ان‌ ‌از ‌آم‍‍اده‌ س‍‍از‌ی‌ س‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ی‌ زب‍ره‌ ت‍ر‌اش‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ پ‍س‌ ‌از ح‍م‍ل‌ در م‍ح‍ل‌ ب‍رپ‍‍ای‍‍ی‌ ص‍ی‍ق‍ل‌ م‍‍ی‌ ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

ت‍‍ع‍د‌اد‌ی‌ ‌از ‌ای‍ن‌ م‍‍ع‍‍ادن‌ ک‍ه‌ در ج‍‍ه‍‍ات‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ م‍‍ع‍ب‍د ق‍ر‌ار د‌ارد ش‍ن‍‍اس‍‍ای‍‍ی‌ ش‍ده‌ ک‍ه‌ م‍‍ه‍م‍ت‍ری‍ن‌ ‌آن‍‍ه‍‍ا م‍‍ع‍دن‌ «سنگ چل مران»‌ در دو ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ر‌ی‌ ‌غ‍رب‌ ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ک‍ن‍گ‍‍اور ‌اس‍ت‌.

ایرنا

معماری هندوستان

تاج محل که یکی از شاهکارهای معماری دنیا محسوب می‌شود، سبک معماری مغولی را دارد که تلفیقی از معماری و هنر ایرانی است. یکی از مظاهر تمدن،‌ میراث معماری آن است. هندوستان از این نظر در جایگاه پیشکسوتان قرار دارد معماری هند در واقع پاسخگوی شرایط محیطی کشور و در تطابق با فرهنگ و سنن آن است. معماری سبک بودایی در طول سلطنت امپراتور آشوکا اهمیت و رونق بسیار زیادی پیدا کرد. معرف این سبک معماری سه بنای مشهور چایتاهال (مکان عبادت)، ویهارا (دیر) و استوپا (مکان زیارتی) هستند که غارهای شگفت‌انگیز آجانتا و الورا و بنای تاریخی سانچی استوپا نمایانگر آنها هستند. با نفوذ سبک معماری یونانی، سبک معماری هند دوگونه متمایز پیدا کرد. مکتب هنری مت هورا که کاملا هندی بود و مکتب هنری گاندهاروا که متاثر از سبک معماری و هنری یونانیان بود. تفکیک سبک بودایی به هینایانا و ماهایانا بر ماهیت هنر مردمی تاثیر گذاشت. تاریخ معابد هند و به معابد پانینی و پاتانجاسی که پراساداس نامیده می‌شدند، برمی‌گردد. نخستین نشانه‌های معماری معابد هندو به آثار به جامانده در آیهوله و پاتاداکال در عصر حاضر اطلاق می‌شود. بعدها با وقوع اختلافات، دراویدین، سبک جنوبی و هندو آریایی، شمالی، سبک ناگارا معماری معابد به عنوان سبک‌های قالب ظهور پیدا کردند که معابد بریها دیسوارا، تهانجاور وسان نمونه‌های بارز این سبک معماری هستند

شکل هرمی معابد از اصول طراحی در سبک معماری دراویدین محسوب

می‌شد و از مصالح اصلی که معماران هندی در این سبک به کار می‌بردند، سنگ بود و تزئینات آن کاملا هندی بود. معماری راجپوت تا حدودی متاثر از سبک‌های هندی موجود در آن زمان و معماری ایرانی و اسلامی بود که تاق، گنبد و مظاهر و نمادهای مسلمانان در آن به کار گرفته می‌شد. نفوذ معماری اسلامی و مغول نیز تاثیر زیادی در سبک معماری در هند داشت. در واقع بعد از پیدایش اسلام تاق و گنبد در معماری بناها بسیار به کار گرفته شده و ساخت مسجد رونق پیدا کرد. یکی از مشهورترین بناهای هند در دوران مغول ساخته شد معماری مغولی تلفیقی از معماری سنتی هندو و ایرانی بود که در نهایت منجر به خلق یکی از شاهکارهای معماری دنیا یعنی تاج محل شد. این بنا به دلیل سنگ‌های مرمر سفید رنگش، حکاکی‌های ظریف و مناره‌هایش غالب اوقات نماد کشور هند محسوب می‌شود. با ورود استعمار فصل جدیدی در تاریخ معماری هند آغاز شد. با وجود آنکه هلندی‌ها، پرتغالی و فرانسوی‌ها در طول حضور خود تاثیر زیادی بر همه ابعاد هنر این کشور داشتند، ولی این انگلیسی‌ها بودند که بیشترین تغییر را در دوران استعمار خود در این کشور ایجاد کردند. در واقع سبک معماری این دوران هندی - اسلامی بود که ترکیبی از سبک هندو، اسلامی و غربی بود. سازمان‌ها و ساختمان‌های شهری همچون دفاتر پست، ایستگاه‌های خط آهن و ... در سراسر هند ساخته شدند. نمونه بارز این سبک معماری ساختمان چهاتراپاتی شیواجی ترمینوس (CST) در بمبئی است که به احترام ملکه ویکتوریا نام‌گذاری شده است. ساخت دهلی‌نو در اوایل قرن بیستم با جاده‌های عریض و ساختمان‌های شگفت‌آور این بحث را به وجود می‌آورد که در واقع چه نوع سبکی متناسب با فرهنگ و تمدن مردم هند است. با آغاز فصل معماری نوین و استقلال هند، دیدگاه‌های نهر و تاثیر زیادی در تغییر سبک معماری موجود داشت. با طراحی چاندیگار توسط لی کربوسیر، شهری که مورد علاقه و تنفر بسیاری از معماران است حرکت به این سمت آغاز شد. با نفوذ معماری غربی هم تلاش‌ها در راستای شکل دادن سبک خاصی از معماری که ریشه در بافت سنتی هند داشت،‌ جهت داده شد و سبک منطقه‌گرایی انتقادی را به وجود آورد که معمارانی همچون بی. وی دشی و چارلز کرا معرف این سبک هستند. امروزه معماری هند در واقع تلفیقی از سبک‌های گوناگون است که متاثر از گذشت زمان و حضور فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در این کشور است

HSE

 پیشگفتار

 استانداردماشین‌های‌ عمومی‌ تراش‌ چوب‌ - آئین‌ حفاظت‌ ایمنی‌ که‌ توسط‌ کمیسیون‌های‌ فنی‌ مربوطه‌ تهیه‌ و تدوین‌ شده‌ و درنودو یکمین جلسه‌ کمیته‌ ملی‌ استاندارد چوب و فرآورده های چوبی ، ‌سلولزی و کاغذ مورخ‌ 12/12/81 مورد تصویب‌ قرار گرفته‌ است‌، اینک‌ به‌ استناد بند 1 ماده‌ 3 قانون‌ اصلاح‌ قوانین‌ و مقررات‌ مؤسسه‌ استاندارد و تحقیقات‌ صنعتی‌ ایران‌ مصوب‌ بهمن‌ ماه‌ 1371 به‌ عنوان‌ استاندارد ملی‌ ایران‌ منتشر می‌شود.

 برای‌ حفظ‌ همگامی‌ و هماهنگی‌ با تحولات‌ و پیشرفتهای‌ ملی‌ و جهانی‌ در زمینه‌ صنایع‌، علوم‌ و خدمات‌، استانداردهای‌ ملی‌ ایران‌ در مواقع‌ لزوم‌ تجدید نظر خواهد شد و هر گونه‌ پیشنهادی‌ که‌ برای‌ اصلاح‌ و تکمیل‌ این‌ استاندارد ارائه‌ شود، در هنگام‌ تجدیدنظر در کمیسیون‌ فنی‌ مربوط‌ مورد توجه‌ قرار خواهد گرفت‌. بنابراین‌ برای‌ مراجعه‌ به‌ استانداردهای‌ ملی‌ ایران‌ باید همواره‌ از آخرین‌ تجدیدنظر آنها استفاده‌ کرد.

 در تهیه‌ و تدوین‌ این‌ استاندارد سعی‌ شده‌ است‌ که‌ ضمن‌ توجه‌ به‌ شرایط‌ موجود و نیازهای‌ جامعه‌، در حد امکان‌ بین‌ این‌ استاندارد و استاندارد ملی‌ کشورهای‌ صنعتی‌ و پیشرفته‌ هماهنگی‌ ایجاد شود.

 از منابع‌ و مآخذ مربوط‌ به‌ آئین‌ کار وزارت‌ کار استفاده‌ شده‌ است‌ .

 آئین‌ نامه‌ حفاظتی‌ تاسیسات‌ و ماشینهای‌ اره‌ چوب‌ بری‌

ماشین‌های‌ عمومی تراش‌ چوب‌  - آئین‌ حفاظت‌ و ایمنی‌

 

الف

 1              هدف‌

 هدف‌ از تدوین‌ این‌ استاندارد، تعیین‌ و ارائه‌ آئین‌ حفاظت‌ و ایمنی‌ در ساخت‌ ماشین‌های‌ تراش‌ چوب‌ می‌باشد.

 2              دامنه‌ کاربرد

 دامنة‌ کاربرد این‌، استاندارد شامل‌ ماشین‌های‌ عمومی‌ تراش‌ چوب‌ (گندگی‌، فرز نجاری‌، کف‌ رند،
 کام‌ کن‌ زنجیری‌، چندکاره‌، خراطی‌، مته‌ )می‌باشد.

 3             مراجع‌ الزامی‌

 مدارک‌ الزامی‌ زیر حاوی‌ مقرراتی‌ است‌ که‌ در متن‌ این‌ استاندارد به‌ آن‌ ارجاع‌ شده‌ است‌ .بدین‌ ترتیب‌ آن‌ مقررات‌ جزئی‌ از این‌ استاندارد محسوب‌ می‌شوند. در مورد مراجع‌ دارای‌ تاریخ‌ و / یا تجدیدنظر، اصلاحیه‌ و تجدیدنظرهای‌ بعدی‌ این‌ مدارک‌ مورد نظر نیست‌. معهذا بهتر است‌ کاربران‌ ذینفع‌ این‌ استاندارد، امکان‌ کاربرد آخرین‌ اصلاحیه‌ها و تجدیدنظرهای‌ مدارک‌ الزامی‌ زیر را مورد بررسی‌ قرار دهند. در مورد مراجع‌ بدون‌ تاریخ‌ چاپ‌ و / یا تجدیدنظر، آخرین‌ چاپ‌ و / یا تجدیدنظر آن‌ مدارک‌ الزامی‌ ارجاع‌ داده‌ شده‌ موردنظر است‌.

 استفاده‌ از مرجع‌ زیر برای‌ کاربرد این‌ استاندارد الزامی‌ است‌ :

 استاندارد اصطلاحات‌ و واژه‌های‌ ماشین‌

 4             اصطلاحات‌ و تعاریف‌

 در این‌ استاندراد اصطلاحات‌ و/ یا واژه‌ها با تعاریف‌ زیر بکار می‌رود :

1

 4-1          ماشین‌ گندگی‌

 دستگاهی‌ است‌ ،که‌ جهت‌ یک‌ اندازه‌ کردن‌ ضخامت‌ و عرض‌ قطعات‌ چوبی‌ بکار می‌رود. در این‌ دستگاه‌  قطعه‌ کار روی‌ یک‌ میز افقی‌ قابل‌ تنظیم‌ حرکت‌ کرده‌ و پس‌ از عبور از زیرتیغه‌های‌ رنده‌، به‌ عرض‌ و ضخامت‌ مورد نظر شکل‌ می‌گیرد.تیغه‌های‌ در توپی‌ با محور گردان‌ افقی‌ که‌ در امتداد طول‌ آن‌ شیار مخصوص‌ ایجاد شده‌ قرار می‌گیرد و بوسیلة‌ گوه‌های‌ فلزی‌ قابل‌ تنظیم‌، محکم‌ می‌شود.

 4-2          ماشین‌ مته‌

 دستگاهی‌ است‌، که‌ برای‌ سوراخ‌ کاری‌ قطعات‌ و صفحات‌ چوبی‌ بکار برده‌ می‌شود و دارای‌ سه‌ نظام‌ مخصوص‌ محکم‌ شدن‌ مته‌ در آن‌ می‌باشد، که‌ می‌تواند دارای‌ حرکت‌ محوری‌ افقی‌ یا عمودی‌ باشد.

 4-3         ماشین‌ کام‌ کن‌ زنجیری‌

 دستگاهی‌ است‌ ،که‌ دارای‌ تیغة‌ زنجیری‌ عمودی‌ متحرک‌ می‌باشد و به‌ صورت‌ پایه‌ دار یا بدون‌ پایه‌، قابل‌ نصب‌ به‌ دیوار است‌ و با آن‌ عملیات‌ کام‌ کنی‌ و همچنین‌ زبانه‌ زنی‌،انجام‌ می‌شود.

 4-4         ماشین‌ رنده‌ یا کف‌ رند

 دستگاهی‌ است‌ ،که‌ برای‌ تسطیح‌  سطوح‌، قطعات‌ و صفحات‌ چوبی‌ بکار می‌رود. در این‌ دستگاه‌ قطعة‌ کار روی‌ سطح‌ میز افقی‌ قابل‌ تنظیم‌ حرکت‌ کرده‌ و پس‌ از عبور از روی‌ تیغة‌ رنده‌، رندیده‌ شده‌ و تسطیح‌ می‌گردد. و تیغه‌های‌ دستگاه‌ در شیارهائی‌ روی‌ استوانه‌ (توپی‌ فلزی‌) با محور گردان‌ افقی‌ که‌ در امتداد طول‌ آن‌ ایجاد شده‌ قرار می‌گیرد و به‌ وسیلة‌ گوه‌های‌ فلزی‌ محکم‌ می‌شود.

 4-5         ماشین‌ خراطی‌

 دستگاهی‌ است‌، که‌ دارای‌ دو مرغک‌ یا نگهدارنده‌ مخصوص‌ چوب‌ در طرفین‌ می‌باشد و قطعات‌ چوب‌ بین‌ آنها قرار داده‌ شده‌ و محکم‌ می‌گردد و حول‌ محور افقی‌ با سرعتهای‌ قابل‌ تنظیم‌ به‌ حرکت‌ در می‌آید و به‌ وسیلة‌ تیغه‌ یا تیغه‌های‌ ویژه‌ شکل‌ داده‌ می‌شود . شکل‌ دادن‌ چوب‌ ممکن‌ است‌ بصورت‌ دستی‌ ساده‌، کپی‌ تراشی‌ و یا با استفاده‌ از سیستم‌ کامپیوتری‌[1] (  CNC  یا [2]  NC ) ، باشد.

 4-6         ماشین‌ فرزنجاری‌

 دستگاهی‌ است‌،که‌ برای‌ برش‌ و تراش‌ و شکل‌ دادن‌ سطوح‌ و لبه‌ قطعات‌ و صفحات‌ چوب‌ و فرآورده‌های‌ چوبی‌ بکار می‌رود. در این‌ ماشین‌ میلة‌ محور گردنده‌ حاوی‌ تیغه‌ به‌ صورت‌ عمودی‌ قرار گرفته‌ و قطعه‌ کار روی‌ میز افقی‌ با فشار از مقابل‌ تیغه‌ فرز عبور می‌نماید و شکل‌ می‌گیرد.

 5             حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ گندگی‌

 5-1            اسکلت‌ دستگاه‌ باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد، که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌ بوده‌ و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید.

 5-2            قطعات‌ حرکت‌ دهنده‌ و خوراک‌ دهنده‌ کار، باید باتوجه‌ به‌ وظیفه‌ای‌ که‌ خواهد داشت‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ و حرکت‌ خطی‌ یا دورانی‌ آن‌ هماهنگ‌ با دیگر قطعات‌ دقیقاً محاسبه‌ و قابل‌ تنظیم‌ شده‌ باشد.

 5-2-1                   غلطک‌  شیاردار، باید کاملاً استوانه‌ای‌ با شیارهای‌ مارپیچ‌ یا مستقیم‌ طولی‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شده‌ باشد، که‌ نیرو و حرکت‌ مناسب‌ برای‌ جلو بردن‌ زیر غلطک‌ یا توپی‌ گندگی‌ داشته‌ باشد.

 5-2-2       غلطک‌ ساده‌ باید قابل‌ تنظیم‌ برای‌ ایجاد فشار مناسب‌ بر روی‌ چوب‌ باشد و بتواند چوب‌ عبور کرده‌، از زیر توپی‌ گندگی‌ را با اصطکاک‌ یکنواخت‌ و حرکت‌ دورانی‌ خارج‌ نماید.

 5-2-3        غلطک‌های‌ بالائی‌ و انتهائی‌ میز باید قابل‌ تنظیم‌ روی‌ سطح‌ چوب‌ برای‌ کمک‌ به‌ ورود و خروج‌ چوب‌ باشد.

 5-2-4      چرخ‌ زنجیرها باید کاملاً روان‌ و تعداد دور مناسب‌ برای‌ انتقال‌ حرکت‌ و نیرو طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 5-2-5        چرخ‌ حرکت‌ دهندة‌ متصل‌ به‌ چرخ‌ زنجیرها، باید به‌ اندازه‌ای‌ باشد، که‌ انتقال‌ دور و نیرو را دقیقاً انجام‌ دهد.

 5-2-6      جعبه‌ دنده‌ تنظیم‌ سرعت‌، باید با چرخ‌ دنده‌های‌ مناسب‌ از نظر قطر و دندانه‌ و مواد ساخته‌ شده‌، هماهنگی‌ داشته‌ باشد و روی‌ بدنة‌ گیربکس‌ دریچة‌ کنترل‌ روغن‌ موجود باشد.

 5-2-7      اهرم‌ تغییر سرعت‌، باید به‌ گونه‌ای‌ قرار گیرد، که‌ هنگام‌ کار با ماشین‌ به‌ آسانی‌ در دسترس‌ متصدی‌ باشد.

 5-3           اجزای‌ نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعات‌ کار، باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 5-3-1      میز یا صفحة‌ ماشین‌، باید دارای‌ حرکت‌ منظم‌ و کافی‌ در جهت‌ ارتفاع‌ باشد و اندازة‌ آن‌ بوسیلة‌ شاخص‌ مدرج‌ نصب‌ شده‌ در ماشین‌ ،قابل‌ تنظیم‌ و کنترل‌ باشد.

 5-3-2         کفشک‌های‌ فشاردهندة‌ فلزی‌، باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد، که‌ مانند یک‌ صفحة‌ تکیه‌گاه‌ مناسب‌ قطعة‌ کار قبل‌ از توپی‌ عمل‌ نماید و مانع‌ خوراک‌ دهندگی‌ نامناسب‌ قطعة‌کار شود.

 5-3-3     فرمان‌ها و اهرم‌های‌ بالا و پائین‌ دهندة‌ میز و یا ثابت‌ کنندة‌ اجزای‌ ماشین‌، باید از مکانیسم‌ مناسب‌ با حرکت‌ روان‌ برخوردار باشند.

 5-4             ابزار و تجهیزات‌ اصلی‌ تراش‌ دهندة‌ قطعة‌ کار ،باید دارای‌ طراحی‌ مناسب‌ بوده‌ و از بهترین‌ مواد ساخته‌ شده‌ باشد و قابل‌ سرویس‌ و روغن‌ کاری‌ و یا تعویض‌ قطعات‌ مناسب‌ با طول‌ زمان‌ کار ماشین‌ و یا قطعه‌ مورد عمل‌ باشد.

 5-4-1       توپی‌ ماشین‌ گندگی‌، باید از مکانیسم‌ قابل‌ اطمینان‌ برخوردار باشد تا در موقع‌ حرکت‌ دورانی‌ تیغه‌ها در درون‌ توپی‌ محکم‌ قرار گرفته‌ و حرکت‌ نکند و تیغه‌ ،قابل‌ تنظیم‌ در کوتاهترین‌ مدت‌، ممکن‌ در شیار روی‌ توپی‌ باشد و زوایای‌ قرار گرفتن‌ تیغه‌ها در توپی‌ بایستی‌ زاویة‌ مناسب‌ برش‌ را داشته‌ باشد.

 5-4-2         تیغه‌ها باید از مواد مناسب‌ با ضخامت‌ و عرض‌ مناسب‌ قطر توپی‌ گندگی‌ تهیه‌ شده‌ باشد و با یکدیگر تناسب‌ وزنی‌ و ابعادی‌ را داشته‌ باشد تا بتوانند در موقع‌ حرکت‌ دورانی‌ توپی‌ را به‌ حالت‌ بالانس‌ حفظ‌ کنند، ضمناً زوایای‌ تیز کردن‌ تیغه‌ بایستی‌ مناسب‌ و هماهنگ‌ با زاویة‌ برش‌ باشد.

 5-5              محل‌ استقرار و تکیه‌ گاه‌ دوران‌ کنندة‌ اصلی‌ ،باید دقیق‌ و دارای‌ طراحی‌ و ساخت‌ قطعات‌ مناسب‌ و قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 5-5-1          دو سر توپی‌ گندگی‌، باید روی‌ یاتاقان‌های‌ مناسب‌ دقیقاً جاسازی‌ شده‌ باشد و فاصلة‌ یکنواخت‌ توپی‌ با لبة‌ صفحات‌ میز ماشین‌ را حفظ‌ نماید.

 5-6           ابزارهای‌ کنترل‌ کننده‌، باید به‌ تعداد کافی‌ و در جاهای‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود.

 5-6-1                     کلید روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ ماشین‌ مناسب‌ و در دسترس‌ متصدی‌ با کیفیت‌ عالی‌ باشد.

 5-6-2        ماشین‌ گندگی‌ ،باید مجهز به‌ اهرم‌ ترمز کنندة‌ قطعه‌ کار در ضمن‌ عمل‌ باشد.

 5-6-3        تمام‌ قطعات‌ تنظیم‌ کنندة‌ حرکت‌ ،باید دارای‌ اهرم‌ یا وسیله‌ ثابت‌ کننده‌ باشند.

 5-7           قطعات‌ ایمنی‌  و حفاظتهای‌ ماشین‌، باید به‌ اندازة‌ کافی‌ و با کیفیت‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ وجود داشته‌ باشد.

 5-7-1         در جلوی‌ ماشین‌، ورودی‌ قطعة‌ کار باید شانة‌ فلزی‌ با مکانیسم‌ حرکت‌ خاص‌ و طراحی‌ مناسب‌ نصب‌ شده‌ باشد تا مانع‌ پس‌ زدن‌ و پرتاب‌  قطعات‌ جدا شده‌ از چوب‌ در زیر توپی‌ ماشین‌ به‌ طرف‌ متصدی‌ گردد.

 5-7-2      در پشت‌ غلطک‌ یا توپی‌ ماشین‌ و نیز هماهنگ‌ با کفشک‌ جلوی‌ غلطک‌ کفشکی‌ باید، فضاهای‌ مناسب‌ وجود داشته‌ باشد تا از خوراک‌ دهی‌ نامطلوب‌ و نامنظم‌ رندیدن‌ قطعة‌ کار جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آورد.

 5-8           ماشین‌ گندگی‌، باید دارای‌ تجهیزات‌ دیگر حفاظتی‌ نیز باشد تا خطرات‌ احتمالی‌ را برای‌ کاربر به‌ کمینه‌ برساند.

 5-8-1          روی‌ توپی‌ یا غلطک‌ حاوی‌ تیغة‌ ماشین‌ و غلطکهای‌ در ردیف‌ آن‌ که‌ در قسمت‌ فوقانی‌ ماشین‌ می‌باشد. باید با حفاظ‌ مناسب‌ کاملاً پوشیده‌ شده‌ باشد، به‌گونه‌ای‌ که‌ ،ایمنی‌ لازم‌ را ایجاد نماید و قابل‌ دسترس‌ آزاد نباشد و در ضمن‌ دارای‌ مکانیسمی‌ باشد، که‌ موقع‌ تنظیم‌ و نیاز به‌ غلطک‌ از روی‌ آن‌ برداشته‌ شود.

 5-8-2      ماشین‌ گندگی‌، باید مجهز به‌ کانال‌ خروج‌ پوشال‌ واتصال‌ آن‌ به‌ مکنده‌ و تأسیسات‌ مکش‌ اصلی‌ کارگاه‌ باشد تا از پراکنده‌ شدن‌ پوشال‌ و ذرات‌ چوب‌ در فضا جلوگیری‌ کند.

 6               حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ مته‌ عمودی‌ پایه‌ دار

 6-1            اسکلت‌ دستگاه‌ باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌ بوده‌ و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید(اسکلت‌ دستگاه‌ می‌تواند به‌ صورت‌ رومیزی‌ نیز ساخته‌ شود).

 6-1-1                    پایة‌ دستگاه‌، باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ بتواند ستون‌ و میز و بقیه‌ تجهیزات‌ ماشین‌ را در حال‌ تعادل‌ روی‌ خود حفظ‌ نماید.

 6-1-2               ستون‌ فلزی‌ اصلی‌ ،باید به‌ صورت‌ استوانه‌ای‌ از فلز مناسب‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ چرخ‌ دندة‌ متناسب‌ برای‌ حرکت‌ میز روی‌ آن‌ نصب‌ گردد.

 6-1-3      نگهدارنده‌ و حرکت‌ دهندة‌ میز روی‌ ستون‌،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ بتواند حرکت‌ متعادل‌ میز را در طول‌ ستون‌ بوجود آورده‌ و بعد از ثابت‌ کردن‌ آن‌ لرزش‌ در موقع‌ کار نداشته‌ باشد.

 6-1-4          قسمت‌ فوقانی‌ ماشین‌ مته‌، باید به‌ گونه‌ ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ تجهیزات‌ الکتروموتور، چرخ‌ تسمه‌ و تسمه‌ را براحتی‌ در خود جای‌ داده‌ و حرکات‌ لازم‌ را امکان‌پذیر سازد.

 6-2            قطعات‌ حرکت‌ دهنده‌ و خوراک‌ دهندة‌، کار باید با وظایفی‌ که‌ دارد طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد و حرکت‌ خطی‌ دورانی‌ آن‌ هماهنگ‌ با دیگر قطعات‌ دقیقاً محاسبه‌ و قابل‌ تنظیم‌ باشد.

 6-2-1                   اجزاء نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعة‌کار ،باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 6-2-2          میز متحرک‌ باید دارای‌ حرکت‌ منظم‌ و کافی‌ در جهت‌ عمودی‌ وافقی‌ و تحت‌ زوایای‌ مختلف‌ باشند و شاخص‌ مدرج‌ کنار آن‌ بتواند زاویة‌ صفحه‌ را مشخص‌ نماید.

 6-2-3      قطعات‌ کمکی‌ باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود ،که‌ بتواند مناسب‌ با ابعاد صفحة‌ کار به‌ صورت‌ کشویی‌ حرکت‌ کرده‌ و کوچک‌ و بزرگ‌ شود.

 6-2-4         شیار نصب‌ گیرة‌ روی‌ میز یا روی‌ صفحة‌ پایه‌، باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ گیره‌های‌ ثابت‌ کننده‌ قطعات‌ را به‌ صورت‌ کشوئی‌ در خود جای‌ دهد و قابل‌ تنظیم‌ نماید.

 6-3           ابزار و تجهیزات‌ سوراخ‌ کنندة‌ قطعه‌ کار، باید دارای‌ طراحی‌ مناسب‌ بوده‌ و از بهترین‌ مواد (فولاد ابزار) ساخته‌ شود و قابل‌ سرویس‌ و روغن‌ کاری‌ و یا تعویض‌ قطعات‌ مناسب‌ با جنس‌ مواد و فرم‌ کار باشد.

 6-3-1                     میلة‌ محور متصل‌ به‌ سه‌ نظام‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ شود، که‌ متناسب‌ با محل‌ استقرار آن‌ به‌ چرخ‌ گردنده‌ باشد و باید به‌ صورت‌ مناسب‌ با مکانیسم‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود تا بتواند براحتی‌ از محل‌ استقرار خود خارج‌ شده‌ و یا در آن‌ محکم‌ جاسازی‌ شود.

 6-3-2        سه‌ نظام‌ ماشین‌ باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ مته‌ های‌ مختلف‌ براحتی‌ در آن‌ قابل‌ استفاده‌ باشد و بتواند دنبالة‌ مته‌ها را دقیقاً و محکم‌ در خود بگیرد.

 6-3-3     مته‌ یا سوراخ‌ کننده‌ ،باید از فولادهای‌ ابزار متناسب‌ با جنس‌ مواد و تعداد دور و فرم‌ کار ساخته‌ شود و زوایای‌ مطلوب‌ متناسب‌ با هر نوع‌ کار را داشته‌ باشد.

 6-4           محل‌ استقرار تکیه‌ گاه‌ دوران‌ کننده‌، باید دقیق‌ و دارای‌ طراحی‌ و ساخت‌ قطعات‌ مناسب‌ و قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 6-4-1                     موتور دستگاه‌ ،باید متناسب‌ با ابعاد دستگاه‌ و ابعاد قطعة‌ کار قابل‌ انجام‌ با آن‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود و دارای‌ قدرت‌ و تعداد دور مناسب‌ باشد.

 6-4-2        چرخ‌ تسمة‌ متصل‌ به‌ الکتروموتور، باید به‌ مکانیسم‌ مناسب‌ برای‌ تنظیم‌ دورهای‌ مورد نیاز در حین‌ کار با ماشین‌ و یا در موقع‌ خاموش‌ بودن‌ ماشین‌ باشد و از جنس‌ مواد مطلوب‌ استفاده‌ شود، که‌ خطر شکستن‌ در حین‌ کار نداشته‌ باشد.

 6-4-3     تسمه‌ باید متناسب‌ با چرخ‌ بوده‌ و از مواد مناسب‌ و با دوام‌ ساخته‌ شود که‌ در هنگام‌ کار از طویل‌ شدن‌ ناخواستة‌ طول‌ تسمه‌ جلوگیری‌ نماید و بتواند تعداد دور و قدرت‌ را با راندمان‌ بالا انتقال‌ دهد.

 6-4-4      چرخ‌ تسمة‌ متصل‌ به‌ میلة‌ محور، باید از مواد مناسب‌ و طراحی‌ خوب‌ برخوردار باشد و هماهنگ‌ با چرخ‌ تسمة‌ متصل‌ به‌ موتور برای‌ تنظیم‌ دوره‌های‌ مختلف‌ ساخته‌ شود.

 6-5-5      محل‌ استقرار دنباله‌ میله‌ محور ،باید از فلز مناسب‌ با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود که‌ بتواند سه‌ نظام‌ با دنبالة‌ مناسب‌ را در خود جا داده‌ و محکم‌ نگهدارد و بدون‌ لرزش‌ عملیات‌ سوراخ‌کاری‌ را انجام‌ دهد.

 6-5           ابزارهای‌ کنترل‌ کننده‌ ،باید به‌ تعداد کافی‌ در جاهای‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود.

 6-5-1       کلید خاموش‌ و روشن‌ کننده‌ پائی‌ ،باید روی‌ صفحة‌ پایه‌ در محل‌ مناسب‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ متصدی‌ بتواند براحتی‌ بوسیله‌ پا ماشین‌ را روشن‌ و خاموش‌ نماید.

 6-5-2        کلید استارت‌ دستی‌، باید در جلوی‌ ماشین‌ و قسمت‌ بالا طوری‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود ،که‌ براحتی‌ متصدی‌ بتواند با دست‌ ماشین‌ را خاموش‌ و روشن‌ کند.

 6-5-3      فرمان‌ تنظیم‌ کنندة‌ سرعت‌ ،باید در بدنة‌ فوقانی‌ ماشین‌ به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ متصدی‌ بتواند براحتی‌ با دست‌ آنرا حرکت‌ داده‌ و دور مناسب‌ را برای‌ ماشین‌ تنظیم‌ نماید.

 6-5-4      سرعت‌ سنج‌ باید در جلوی‌ فوقانی‌ ماشین‌ به‌ فرم‌ ساعت‌ شمار به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ همواره‌ دور دقیق‌ میله‌ محور ماشین‌ را در موقع‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌ نشان‌ دهد.

 6-5-5      وسیله‌ اهرمی‌ باردهی‌ سه‌ نظام‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ کارگر بتواند با دست‌ آنرا هدایت‌ نموده‌ و مته‌ را از بالا در عمق‌ لازم‌ داخل‌ قطعة‌کار تنظیم‌ کند و برای‌ اعمال‌ نیروی‌ لازم‌ بوسیله‌ دست‌ به‌ آن‌ تسلط‌ داشته‌ باشد.

 6-5-6      به‌ وسیله‌ اهرمی‌ باردهی‌ پائی‌ ،باید در قسمت‌ صفحة‌ پائین‌ ماشین‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و با مکانیسم‌ ساخته‌ شود، که‌ متصدی‌ بتواند بوسیله‌ پا مته‌ را در عمق‌ لازم‌ در قطعة‌ کار فرود آورده‌ و نیروی‌ کافی‌ به‌ آن‌ وارد کند.

 6-5-7      ثابت‌ کردن‌ سطح‌ میز در زاویة‌ مناسب‌ ، باید با کمک‌ شاخص‌ نقاله‌ای‌ فلزی‌ با طراحی‌ مناسب‌ و در زیر صفحه‌ امکان‌پذیر باشد و پیچ‌ ثابت‌ کنندة‌ مناسب‌ نیز برای‌ آن‌ ساخته‌ شود.

 6-5-8      اهرم‌ ثابت‌ کنندة‌ سطح‌ میز ،باید به‌ گونه‌ای‌  طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ سطح‌ میز را در زوایای‌ مختلف‌ بتواند ثابت‌ نماید.

 6-5-9         یک‌ نقالة‌ مدرج‌ فلزی‌ در محل‌ دید باطراحی‌  مناسب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود، که‌ امکان‌ زاویه‌ دار کردن‌ صفحه‌ را تا 45 ‏  درجه‌ امکان‌پذیر نماید.

 6-5-10        ماشین‌ ،باید به‌ فرمان‌ بالا و پائین‌ برنده‌ نیز که‌ با طراحی‌ مناسب‌ و مواد مطلوب‌ ساخته‌ می‌شود. مجهز باشد و این‌ فرمان‌ دارای‌ اهرم‌ ثابت‌ کننده‌ برای‌ ثابت‌ کردن‌ میز در ارتفاع‌ و زاویة‌ مطلوب‌ باشد.

 6-5-11          در قسمت‌ فوقانی‌ ماشین‌ ،باید روبروی‌ دید متصدی‌ چراغ‌ هشدار دهنده‌ و نشان‌دهندة‌ وضعیت‌ روشن‌ یا خاموش‌ بودن‌ ماشین‌ نصب‌ شده‌ باشد.

 6-5-12         اهرم‌ تنظیم‌ کنندة‌ عمق‌ مته‌، باید در ماشین‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ با دقت‌ میلی‌ متری‌ بتوان‌ عمق‌ فرو رفتن‌ مته‌ در قطعة‌ کار را تنظیم‌ نمود.

 6-6            قطعات‌ ایمنی‌ و حفاظت‌های‌ ماشین‌ ،باید به‌ اندازة‌ کافی‌ و کیفیت‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ وجود داشته‌ باشد.

 6-6-1       کلید خاموش‌ کنندة‌ اضطراری‌ ،باید در قسمت‌ فوقانی‌ ماشین‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و تعبیه‌ شود که‌ در مواقع‌ اضطراری‌ متصدی‌ بتواند با فشار دادن‌ آن‌ ماشین‌ را به‌ سرعت‌ از حرکت‌ باز دارد.

 7               حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ کم‌ کن‌ زنجیری‌

 7-1            اسکلت‌ دستگاه‌باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود ،که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌ کف‌ یا دیوار کارگاه‌ باشد و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید.

 7-2            تجهیزات‌ خوراک‌ دهنده‌ به‌ قطعه‌ کار، باید متناسب‌ با وظیفه‌ای‌ که‌ دارند طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد و حرکت‌ خطی‌ یا دورانی‌ هماهنگ‌ با دیگر قطعات‌ را داشته‌ باشند.

 7-2-1                     سیلندر متحرک‌ حمل‌ کننده‌ اجزای‌ ماشین‌ اصلی‌ از فلز مناسب‌ ساخته‌ شده‌ و روی‌ میله‌ هدایت‌ کننده‌ حرکت‌ روان‌ داشته‌ باشد.

 7-2-2         میله‌ هدایت‌ کننده‌ و عمودی‌ اصلی‌ (کشوی‌ اصلی‌) از فولاد مناسب‌ تهیه‌ شود و دقیقاً در محل‌ مناسب‌ نصب‌ شده‌ باشد.

 7-2-3      میله‌ متصل‌ به‌ گونیا از فولاد مناسب‌ تراشیده‌ شده‌ باشد و با مکانیسم‌ مطلوب‌  حرکت‌ قابل‌ تنظیم‌ گونیا یا تکیه‌ گاه‌ را میسر نماید.

 7-3           اجزاء نگهدارنده‌ و هدایت‌ کننده‌ قطعات‌ کار، باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 7-3-1           صفحه‌ گونیای‌ عمودی‌ میتواند از چوب‌ پهن‌ برگ‌ سخت‌ و یا فولاد مناسب‌ با سطح‌ صیقل‌ داده‌ شده‌ ساخته‌ شود.

 7-3-2          صفحة‌ گونیای‌ افقی‌ میتواند از چوب‌ پهن‌ برگ‌ سخت‌ یا فولاد مناسب‌ با سطح‌ صیقل‌ داده‌ شده‌ ساخته‌ شود.

 7-3-3       گیره‌ ثابت‌ کننده‌ قطعه‌کار به‌ گونیا، باید با مکانیسم‌ مطلوب‌ و از فلز مناسب‌ ساخته‌ شود و به‌ صورت‌ پیچی‌ یا اهرمی‌ و غیره‌ قابل‌ تنظیم‌ برای‌ محکم‌ نگهداشتن‌ قطعه‌ کار به‌ گونیا باشد.

 7-3-4       نگهدارنده‌ و تکیه‌ گاه‌ انتهائی‌ باید از قطعة‌ چوبی‌ با ابعاد مناسب‌ ساخته‌ شود و روی‌ میله‌ بلند عمودی‌ قابل‌ تنظیم‌ در ارتفاع‌ نصب‌ گردد.

 7-4           ابزار تراش‌ دهندة‌ قطعه‌کار، با توجه‌ به‌ اهمیت‌ و وظیفه‌ای‌ که‌ دارد، باید از فولاد مناسب‌ وبا طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود و قابلیت‌ روغن‌کاری‌ برای‌ حرکت‌ روان‌ را داشته‌ باشد.

 7-4-1         زنجیر کم‌ کنی‌ که‌ تیغة‌ اصلی‌ تراش‌ دهنده‌ می‌باشد، باید از فولاد مناسب‌ ساخته‌ شود و قابل‌ تیز کردن‌ باشد و از قطعات‌ بهم‌ پیوسته‌ لولائی‌ با حرکت‌ روان‌ تشکیل‌ شود.

 7-4-2      قطعه‌ یا تیغه‌ هدایت‌ کننده‌ زنجیر، باید از فولاد مناسب‌ و با ابعاد دقیق‌ ساخته‌ شده‌ باشد و کناره‌های‌ آن‌ شیار مناسب‌ برای‌ استقرار زنجیر تراش‌ دهنده‌ را داشته‌ باشد.

 7-4-3       چرخ‌ زنجیر، باید با طراحی‌ مناسب‌ برای‌ استقرار زنجیرتراش‌ روی‌ آن‌ باشد و از فولاد مرغوب‌ و مطلوب‌ ساخته‌ و تراشیده‌ شده‌ باشد و پیش‌ بینی‌ لازم‌ برای‌ استفاده‌ از زنجیرهای‌ تراش‌ با قطرهای‌ مختلف‌ در آن‌ شده‌ باشد و حرکت‌ آن‌ روی‌ میله‌ مربوطه‌ بایستی‌ خیلی‌ روان‌ باشد.

 7-4-4     قرقره‌ هدایت‌ کننده‌ سر تیغه‌ زنجیر ،باید از فولاد مقاوم‌ به‌ حرارت‌ و اصطکاک‌ ساخته‌ شده‌ و به‌ صورت‌ روان‌ قابل‌ حرکت‌ بوده‌ و هماهنگ‌ با زنجیر تراش‌ دهنده‌ باشد.

 7-5           محل‌ استقرار و تکیه‌ گاه‌ دوران‌ کننده‌ اصلی‌ ،باید دقیق‌ و دارای‌ طراحی‌ و ساخت‌ قطعات‌ مناسب‌ و قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 7-5-1         یاتاقان‌ سر میله‌ متصل‌ به‌ چرخ‌ زنجیر ،باید با مکانیسم‌ دقیق‌ محاسبه‌ و ساخته‌ شود تا بلبرینگ‌ مناسب‌ در آن‌ جای‌ گرفته‌ و سرمیله‌ متصل‌ به‌ چرخ‌ زنجیر دقیقاً در آن‌ جاسازی‌ شود و حرکت‌ روان‌ و یکنواخت‌ دورانی‌ را امکان‌پذیر نماید و قابل‌ روغن‌ کاری‌ باشد.

 7-5-2        پیچ‌ محکم‌ کنندة‌ قطعة‌ هدایت‌ کنندة‌ زنجیر ،باید از فولاد مناسب‌ با مکانیسم‌ مطلوب‌ تهیه‌ شود و حرکت‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ قطعة‌ هدایت‌ کنندة‌ زنجیر را با فشار مناسب‌ تنظیم‌ و ثابت‌ نماید.

 7-6           ابزارهای‌ کنترل‌ کننده‌ به‌ تعداد کافی‌ و در جاهای‌ مناسب‌ ،باید طراحی‌ و از مواد مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشند.

 7-6-1      تنظیم‌ کنندة‌ کشش‌ زنجیر، باید از مواد مناسب‌ تهیه‌ شده‌ باشد و مکانیسم‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشدکه‌ اعمال‌ کشش‌ با نیروی‌ لازم‌ را در زنجیر امکان‌پذیر نماید.

 7-6-2      تنظیم‌ کنندة‌ میزان‌ حرکت‌ زنجیر در عمق‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ براحتی‌ در دسترس‌ بوده‌ و کاربر بتواند در کمینه‌ و بیشینه‌ حرکت‌ لازم‌ تیغة‌ زنجیر، را برای‌ کم‌ کنی‌ در عمق‌های‌ مختلف‌ قطعة‌ کار تنظیم‌ نماید.

 7-6-3        وسیله‌ بالا و پائین‌ برندة‌ اجزای‌ اصلی‌ کام‌ کن‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ به‌ راحتی‌ قابل‌ استفاده‌ با دست‌ راست‌ متصدی‌ باشد و در عین‌ حال‌ مقاومت‌ آن‌ برای‌ اعمال‌ نیروی‌ مناسب‌ کم‌ کنی‌ کافی‌ باشد و شکسته‌ یا خم‌ نشود.

 7-6-4          تنظیم‌ کنندة‌ حرکت‌ طولی‌ میز دستگاه‌ (تکیه‌ گاه‌) ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ به‌ راحتی‌ قابل‌ استفادة‌ متصدی‌ با استفاده‌ از دست‌ چپ‌ باشد و مکانیسم‌ آن‌ به‌ نحو مطلوب‌ حرکت‌ طولی‌ تکیه‌ گاه‌ را در یک‌ حرکت‌ رفت‌ و برگشت‌ با طول‌ مورد نیاز و مناسب‌ عملیات‌ کام‌ کنی‌ امکان‌پذیر سازد.

 7-6-5        کلید روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ دستگاه‌، باید از مواد مناسب‌ و با مکانیسم‌  مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ و در دسترس‌ متصدی‌ دستگاه‌ باشد.

 7-7           قطعات‌ ایمنی‌ و حفاظتهای‌ ماشین‌، باید به‌ تعداد کافی‌ و با کیفیت‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ وجود داشته‌ باشد.

 7-7-1           درپوش‌ حفاظتی‌ اجزای‌ اصلی‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ از فلز مقاوم‌ ساخته‌ شود و به‌ صورت‌ لولایی‌ بتواند پس‌ از تنظیم‌ اجزای‌ تراش‌ دهنده‌ روی‌ آنها را بپوشاند و از دسترس‌ متصدی‌ محافظت‌ نماید و تنها مقداری‌ از تیغه‌ که‌ برای‌ عملیات‌ کم‌ کنی‌ لازم‌ است‌ به‌ صورت‌ آزاد از زیر آن‌ خارج‌ شده‌ باشد.

 7-7-2        دریچة‌ و محفظة‌ کنترل‌ روی‌ درپوش‌ حفاظتی‌، باید دریچه‌ای‌ کوچک‌ با ابعاد مناسب‌ ایجاد شود، که‌ روی‌ آن‌ را با طلق‌ بپوشاند و از این‌ دریچه‌ حرکت‌ صحیح‌ تیغه‌ جهت‌ کنترل‌ امکان‌پذیر گردد.

 7-7-3       حفاظ‌ کنترل‌ پرتاب‌  پوشال‌ و خرده‌ چوب‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ در جایی‌ مناسب‌ روی‌ درپوش‌ تیغه‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ بتواند مانع‌ از پرتاب‌ پوشال‌ و خرده‌ چوب‌ به‌ صورت‌ متصدی‌ گردد تا مانع‌ از کنترل‌ عملیات‌ صحیح‌ کم‌ کنی‌ نشود.

 7-7-4         دستگیره‌ و کلید حفاظتی‌ دستگاه‌،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ در موقع‌ حرکت‌ اهرم‌ بالا و پائین‌ برندة‌ دستگاه‌ تیغه‌ زنجیری‌ با فشار انگشت‌ دست‌ راست‌ همزمان‌ با اعمال‌ نیروی‌ پائین‌ دهنده‌ توسط‌ متصدی‌ الکتروموتور اصلی‌ روشن‌ شود و حرکت‌ دورانی‌ مناسب‌ را بوجود آورد. این‌ کلید به‌ صورت‌ اتوماتیک‌ نیز می‌تواند در صورت‌ حرکت‌ دستگیره‌ اهرمی‌ فوق‌ عمل‌ نماید.

 7-8           برای‌ خارج‌کردن‌خرده‌ چوب‌ و پوشال‌ لازم‌ است‌ ماشین‌ به‌ کانال‌ مخصوص‌مجهزباشد، که‌ بتواند به‌ سیستم‌ مکنده‌ متصل‌ شود و یا به‌ صورت‌ آزاد خروج‌ ضایعات‌ مذکور را امکان‌پذیر نماید.

 7-9           علاوه‌ بر قطعات‌ شرح‌ داده‌ شدة‌ دربالا، ماشین‌ برای‌ استحکام‌ و دوام‌ بیشتر دارای‌ لوازم‌ کمکی‌ و اضافی‌ نیز می‌باشد.

 7-9-1                   وسیله‌ روغنکاری‌ قطعات‌ تراش‌ دهندة‌ چوب‌ زنجیری‌، تاآنجا که‌ بشود ،باید به‌ گونه‌ای‌طراحی‌ شده‌ باشد، که‌ امکان‌ روغنکاری‌ اتوماتیک‌ قطعه‌ هدایت‌ کننده‌ و زنجیر و قرقرة‌ هدایت‌ کننده‌ را همزمان‌ داشته‌ باشد.

 7-9-2         سنگ‌ سنبادة‌ تیز کنندة‌ زنجیر می‌تواند در جای‌ مناسب‌ با مکانیسم‌ مطلوب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد تا امکان‌ تیز کردن‌ اختصاصی‌ زنجیر کم‌ کنی‌ را بوجود آورد.

8              حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ کف‌ رند

 8-1            چهارچوب‌ و اسکلت‌ دستگاه‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد، که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌  بوده‌ و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید.

 8-2            قطعات‌ نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعه‌ کار، باید متناسب‌ با وظیفه‌ای‌ که‌ دارد طراحی‌ شده‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد و برای‌ رسیدن‌ به‌ کیفیت‌ کاری‌ مناسب‌ قابل‌ تنظیم‌ باشد.

 8-2-1                     صفحة‌ کارده‌ باید با سطح‌ صیقلی‌ تراش‌ داده‌ شده‌ مناسب‌ از موادی‌ با کیفیت‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ و با مکانیسم‌ مناسب‌ قابل‌ تنظیم‌ (بالا و پائین‌ بردن‌) نسبت‌ به‌ توپی‌ رنده‌ باشد و همواره‌ وضعیت‌ کاملاً افقی‌ را حفظ‌ نماید. این‌ صفحه‌ باید در قسمت‌ جلو دارای‌ لبه‌ نازک‌ شده‌ باشد و لبة‌ آن‌ در قسمت‌ زیر به‌ اندازة‌ مناسب‌ پخ‌دار باشد (در سطح‌ صفحة‌ کارده‌ ماشین‌ می‌توان‌ شیارهای‌ ظریف‌ طولی‌ نیز ایجاد کرد).

 8-2-2         صفحه‌ یا میز خروجی‌ (صفحه‌ کارگیر)، باید با سطح‌ صیقلی‌ شده‌ و از فلز مناسب‌ و قابل‌ تنظیم‌ بوده‌ و همواره‌ به‌ صورت‌ افقی‌ قرار گیرد.این‌ صفحه‌ باید دارای‌ لبه‌نازک‌ شده‌ باشد ولبه‌ آن‌ در قسمت‌ زیر به‌ اندازة‌ مناسب‌ پخ‌دار باشد (در سطح‌ صفحة‌ کارگیر ماشین‌، می‌توان‌ شیارهای‌ ظریف‌ طولی‌ نیز ایجاد کرد).

 8-2-3        لبة‌ صفحات‌ کارده‌ و کارگیر، باید از قطعات‌ با فلز مناسب‌ (غیرشکننده‌)، تا آنجا که‌ بشود ،به‌ صورت‌ شانه‌ای‌ دندانه‌ دار (جهت‌ کم‌ کردن‌ صدا) ساخته‌ شود و شیب‌ آن‌ به‌ طرف‌ زیر صفحه‌، به‌ گونه‌ای‌ باشد، که‌ به‌ صورت‌ فاصله‌ دار به‌ اندازة‌ مناسب‌ از توپی‌ رنده‌ قرار گیرد به‌ گونه‌ای‌ که‌، با لبة‌ تیغه‌ همواره‌ 3 میلی‌ متر فاصله‌ داشته‌ باشد.

 8-2-4        گونیای‌ دستگاه‌ ،باید از فلز مناسب‌ با قطعات‌ قابل‌ تنظیم‌ و دقیق‌ ساخته‌ شده‌ باشد و طراحی‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد، که‌ پس‌ از نصب‌ روی‌ صفحات‌ ماشین‌ رنده‌ امکان‌ برخورد لبة‌ آن‌ به‌ تیغه‌ ماشین‌ وجود نداشته‌ باشد و به‌ صورت‌ راحت‌ در عرض‌ ماشین‌ حرکت‌ نموده‌ و زوایای‌ مورد نیاز را بخوبی‌ تأمین‌ نماید.

 8-3           ابزار و تجهیزات‌ تراش‌ دهندة‌ چوب‌ ،باید دارای‌ طراحی‌ مناسب‌ بوده‌ و از بهترین‌ مواد ساخته‌ شده‌ باشند و قابل‌ سرویس‌، روغنکاری‌ و تعویض‌ قطعات‌ متناسب‌ با زمان‌ کارکرد ماشین‌ باشد.

 8-3-1         تیغة‌ رنده‌ از فولاد ابزار مناسب‌ با ضخامت‌ و عرض‌ هماهنگ‌ با توپی‌ رنده‌ ساخته‌ شود و زاویه‌ قرار آن‌ در توپی‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ باشد، که‌ بیشینه‌ بازده‌ کار را داشته‌ باشد. (زاویة‌ آزاد یا تراشه‌ (°20 =  Ê) و زاویه‌ گوه‌ یا زاویة‌ تیغة‌ (° 35 =  b) و زاویة‌ حمله‌ یا زاویه‌ پوشال‌ (°35=  l) ).

 8-3-2      گوه‌ نگهدارندة‌ تیغه‌ در میله‌ یا توپی‌ رنده‌ ،باید از طراحی‌ مناسب‌ بهره‌مند بوده‌ و با مکانیسم‌ مطلوب‌ (با پیچ‌ یا باد و یا فشار روغن‌) که‌ بتواند به‌ طور مطمئن‌ تیغه‌ را در شیار توپی‌ ثابت‌ نماید ،ساخته‌ شود و مکانیسم‌ شیار محل‌ استقرار گوه‌ در داخل‌ توپی‌ به‌ گونه‌ای‌  باشد که‌ زمان‌ تنظیم‌ تیغة‌ رنده‌ را به‌ کمینه‌  برساند (تنظیم‌ تیغه‌ به‌ صورت‌ بالا و پایین‌ رفتن‌ آن‌ بوسیله‌ پیچ‌، فنر تیغه‌ای‌ یا فنر میله‌ای‌ باشد).

 8-3-3       میله‌ رنده‌ (غلطک‌ یا توپی‌ رنده‌)، باید از فلز مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد ،به‌ گونه‌ای‌که‌ حرکت‌ دورانی‌ لازم‌ را بدون‌ لنگی‌ امکان‌پذیر نموده‌ و گوه‌ها و تیغه‌ها را به‌ طور مطمئن‌ در شیارهای‌ خود جای‌ دهد.این‌ میله‌ باید دقیقاً در بدنة‌ ماشین‌ روی‌ یاتاقان‌ قابل‌ جاسازی‌ باشد تا به‌ صورت‌ افقی‌ هماهنگ‌ با صفحات‌ قرار گرفته‌ و حرکت‌ دورانی‌ نماید.

 8-4           یاتاقان‌های‌ محل‌ استقرار دو سر میله‌ دنده‌، باید از مکانیسم‌ با تکنولوژی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود تا حرکت‌ روان‌ و دقیق‌ توپی‌ رنده‌ را موازی‌ با لبة‌ صفحات‌ رنده‌ امکان‌پذیر نماید.و بایستی‌ از بلبرینگ‌های‌ پرس‌ شده‌ و یا قابل‌ روغنکاری‌ در آن‌ استفاده‌ گردد و به‌ گونه‌ای‌ که‌، در اثر حرکت‌ دورانی‌ حرارت‌ اصطکاکی‌ ایجاد شده‌ را به‌ کمینه‌ برساند.

 8-5           تجهیزات‌ کنترل‌ کننده‌ و تنظیم‌ کننده‌، باید به‌ تعداد کافی‌ در جاهای‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 8-5-1           کلید روشن‌ و خاموش‌ کننده‌ دستگاه‌،باید از مواد مناسب‌ و در دسترس‌ متصّدی‌ و با کیفیت‌ عالی‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

 8-5-2        اهرم‌ یا فرمان‌ تنظیم‌ کنندة‌ صفحات‌ کارده‌ و یا کارگیر ،باید به‌ فرم‌ مناسب‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد تا حرکات‌ و تنظیم‌ صفحات‌ را به‌ طور راحت‌ و دقیق‌ توسط‌ متصّدی‌ امکان‌پذیر نماید.

 8-5-3     اهرم‌های‌ تنظیم‌ کنندة‌ ثابت‌ کنندة‌ گونیا ،باید با فرم‌ مناسب‌ طراحی‌ شده‌ و از مکانیسم‌ مطلوب‌ برای‌ تنظیم‌ گونیا و ثابت‌ کردن‌ آن‌ در زوایای‌ مختلف‌ بهره‌مند باشد و استحکام‌ آن‌ در استفادة‌ با نیروی‌ دست‌ متصدی‌ رعایت‌ شده‌ و راحتی‌ عمل‌ را نیز بوجود آورد.

 8-5-4     فرمان‌ مدرج‌ میلی‌ متری‌ تنظیم‌ صفحة‌ کارده‌ ،باید با مکانیسم‌ مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ حرکت‌ صفحه‌ را برای‌ کم‌ تیغ‌ و پر تیغ‌  کردن‌ (کاهش‌ یا افزایش‌ پوشال‌) به‌ صورت‌ میلی‌ متری‌ امکان‌پذیر نماید و محل‌ استقرار آن‌ باید در تسلط‌ متصدی‌ به‌ هنگام‌ کار کردن‌ با ماشین‌ باشد.

 8-6           وسایل‌ و تجهیزات‌ ایمنی‌ دستگاه‌ متناسب‌ با نحوة‌ استفاده‌ از ماشین‌ رنده‌ و متناسب‌ با ابعاد ماشین‌ برای‌ عملیات‌ رنده‌ کاری‌ قطعات‌ کوچک‌ یا بزرگ‌ ،باید طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود ،به‌ گونه‌ای‌ که‌ ،خطرات‌ ناشی‌ از کار را به‌ کمینه‌ ممکن‌ کاهش‌ دهد.

 8-6-1      حفاظ‌ اصلی‌ روی‌ غلطک‌ یا توپی‌ رنده‌ ،باید متناسب‌ با ابعاد ماشین‌ طوری‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ در موقع‌ کار دست‌ متصدی‌ را از برخورد با تیغه‌ رنده‌ حفظ‌ نماید.

 8-6-2        حفاظ‌ روی‌ قسمت‌ عقب‌ توپی‌ رنده‌، نیز باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ با تغییر گونیا عرض‌ باقیمانده‌ آزاد تیغه‌ را در پشت‌ گونیا بپوشاند و مانع‌ از قابل‌ دسترس‌ شدن‌ تیغه‌ به‌ صورت‌ آزاد برای‌ متصدی‌ گردد.

 8-7           ماشین‌ رنده‌ متناسب‌ با ابعاد و نوع‌ کار و محل‌ نصب‌ ،باید از تجهیزات‌ مناسب‌ متفرقه‌ برخوردار باشد.

 8-7-1      پوشال‌ و ذرات‌ خرده‌ چوب‌، ،باید با کانال‌ خروجی‌ مناسب‌ از ماشین‌ خارج‌شود. بنابراین‌ ماشین‌ رنده‌ متناسب‌ با ابعاد آن‌، مکانیسم‌ خروج‌ پوشال‌ باید به‌ سیستم‌ مکنده‌ کارگاه‌ متصل‌ باشد.

 8-7-2      درب‌ کنترل‌ تجهیزات‌ داخلی‌ دستگاه‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ امکان‌ دسترسی‌ راحت‌ به‌ الکتروموتور تعویض‌ تسمه‌ ذوزنقه‌ و پولیها یا چرخ‌ تسمة‌ انتقال‌ دور را برای‌ متصدی‌ فراهم‌ نماید.

9                حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ خراطی‌

 9-1             چهارچوب‌ و اسکلت‌ دستگاه‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌ بوده‌ و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید.

 9-1-1                بدنة‌ اصلی‌ پایه‌ متناسب‌ با سیستم‌ ماشین‌ از فلز مناسب‌ ساخته‌ شود ،به‌ گونه‌ای‌که‌، اجزاء ماشین‌ قابل‌ نصب‌ در محل‌ مناسب‌ و روی‌ آن‌ باشد.

 9-1-2                    بستر دستگاه‌ ،باید دارای‌ طراحی‌ متناسب‌ با سیستم‌ ماشین‌ خراطی‌ اتوماتیک‌ نیمه‌ اتوماتیک‌ یا ساده‌ داشته‌ باشد و قطعات‌ نصب‌ شده‌ روی‌ بستر دارای‌ مکانیسم‌ مناسب‌ سیستم‌ کار ماشین‌ باشد.

 9-1-3          میز یا تکیه‌ گاه‌ برای‌ کارکردن‌ با کله‌ گی‌ خارجی‌ دستگاه‌ می‌تواند متناسب‌ با سیستم‌ ماشین‌ روی‌ بدنة‌ اصلی‌ و یا جداگانه‌ طراحی‌ گردد به‌ گونه‌ای‌که‌ ،مکانیسم‌ عمل‌ ساده‌ برای‌ کله‌ گی‌ تراشی‌ را ایجاد نماید.

 9-1-4       شیار کشوئی‌ که‌ پایة‌ مرغک‌ روی‌ آن‌ حرکت‌ می‌نماید ،باید با ابعاد مناسب‌ و به‌ گونه‌ای‌ دقیق‌ و با سطح‌ صاف‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود تا قطعات‌ روی‌ آن‌ در کشو به‌ راحتی‌ حرکت‌ نماید.

 9-2            قطعات‌ حرکت‌ دهنده‌ و خوراک‌ دهندة‌ کار ،باید متناسب‌ با وظیفه‌ای‌ که‌ دارند، طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و در جهت‌های‌ مختلف‌ حرکت‌ خطی‌ یا دورانی‌ آنها با دیگر قطعات‌ دقیقاً محاسبه‌ و قابل‌ تنظیم‌ باشد.

 9-3            اجزای‌ نگهدارنده‌ و هدایت‌ کننده‌ قطعه‌ کار ،باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 9-3-1                     محور دوران‌ دهندة‌ صفحه‌ داخلی‌ ،باید از فولاد مناسب‌ و با قطر مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،تا بتواند نیروهای‌ وارده‌ برای‌ عملیات‌ خراطی‌ چوب‌ و حرکت‌ دورانی‌ مناسب‌ را در دورهای‌ مختلف‌ و وزن‌ کله‌ گی‌ و قطعات‌ نصب‌ شده‌ به‌ آن‌ را تحمل‌ نماید و خطر شکستگی‌ محور و یا لنگ‌ شدن‌ آن‌ در موقع‌ عمل‌ وجود نداشته‌ باشد.

 9-3-2      پایة‌ مرغک‌ باید از فلز مناسب‌ با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و قابل‌ حرکت‌ و تنظیم‌ روی‌ بستر کشوئی‌ ماشین‌ باشد.

 9-3-3      مرغک‌ باید از فولاد مناسب‌ با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و مکانیسم‌ حرکتی‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد، که‌ قطعه‌ را محکم‌ در مرکز آن‌ نگهداشته‌ و امکان‌ حرکت‌ دورانی‌ نیز به‌ آن‌ بدهد.

 9-3-4      صفحة‌ کله‌ گی‌ خارجی‌ و کله‌ گی‌ داخلی‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، که‌ امکان‌ نصب‌ و خراطی‌ قطعات‌ چوبهای‌ بزرگ‌ با قطر و ضخامت‌ مناسب‌ و مورد نیاز را داشته‌ باشد.

 9-3-5        سه‌ نظام‌ کله‌ گی‌ ،باید از مواد مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ علاوه‌ بر داشتن‌ مقاومت‌ کافی‌ برای‌ حرکات‌ قطعات‌ آن‌ در شیارهای‌ مربوط‌ بتواند با استفاده‌ از آچار فلزی‌ با مکانیسم‌ مطلوب‌ انتهای‌ چوبهای‌ با قطر مختلف‌ مورد نیاز را محکم‌ و ثابت‌ در حرکت‌ دورانی‌ حفظ‌ نماید.

 9-4            ابزار و تجهیزات‌ اصلی‌ دوران‌ و تراش‌ دهندة‌ قطعة‌ کار ،باید دارای‌ طراحی‌ مناسب‌ بوده‌ و از بهترین‌ مواد ساخته‌ شده‌ باشد،و قابل‌ سرویس‌ و روغن‌ کاری‌ و یا تنظیم‌ قطعات‌ متناسب‌ با طول‌ زمان‌ کار ماشین‌ و یا ابعاد و جنس‌ قطعة‌ مورد عمل‌ باشد.

 9-4-1          مقرّ تیغة‌ ابزار تراش‌ دهنده‌ (تیغه‌ گیر) ،باید با دقت‌ و از مواد مناسب‌ طراحی‌ شده‌ باشد به‌ گونه‌ای‌ که‌، تیغه‌های‌ تراش‌ دهندة‌ چوب‌ (مغار خراطی‌) دقیقاً در آن‌ با وضعیت‌ مطلوب‌ محکم‌ و ثابت‌ شود و در موقع‌ خراطی‌ خطر رها شدن‌ نداشته‌ باشد.

 9-4-2         تکیه‌ گاه‌ ابزار دستی‌ و پایة‌ اصلی‌ تکیه‌ گاه‌ ابزار (مغار خراطی‌) ،باید از فولاد مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ علاوه‌ بر توان‌ حرکت‌ طولی‌ در بستر ماشین‌ تکیه‌ گاه‌ حرکت‌ دورانی‌ قابل‌ تنظیم‌ از نظر ارتفاع‌ و زوایای‌ مختلف‌ حول‌ محور خود را داشته‌ باشد و در هر موقعیت‌ تنظیم‌ شده‌ قابل‌ ثابت‌ نمودن‌، قابل‌ اطمینان‌ باشد به‌ گونه‌ای‌که‌ ،در موقع‌ کار و تکیه‌ دادن‌ مغار خراطی‌ و اعمال‌ نیرو به‌ آن‌ حرکت‌ نکند.

 9-4-3        تیغة‌ تراش‌ دهنده‌ و ابزار دستی‌ خراطی‌ ،باید از بهترین‌ فولاد ابزار و با طراحی‌ مناسب‌ برای‌ جای‌گیری‌ در مقّر ماشین‌ و یا استفادة‌ با دست‌ ساخته‌ شده‌ باشد و استحکام‌ آن‌ برای‌ تحمّل‌ نیروهای‌ وارده‌ ناشی‌ از دست‌ و عملیات‌ خراطی‌ به‌ گونه‌ای‌باشد، که‌ خطر شکسته‌ شدن‌ در حین‌ کار را نداشته‌ باشد.

 9-5            محل‌ استقرار تکیه‌ گاه‌ توپی‌ دوران‌ کنندة‌ اصلی‌ ،باید دقیق‌ و دارای‌ طراحی‌ و ساخت‌ قطعات‌ مناسب‌ و قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 9-5-1       کله‌ اصلی‌ (جعبه‌ دنده‌) دستگاه‌ با تجهیزات‌ تغییر دور ،باید از مواد مناسب‌ و طراحی‌ مطلوب‌ تهیه‌ شده‌ باشد، و ساخت‌ چرخ‌ تسمه‌ها و مکانیسم‌ عمل‌ آنها به‌ گونه‌ای‌باشد، که‌ امکان‌ حرکت‌ دورانی‌ قابل‌ تنظیم‌ مطمئن‌ را در موقع‌ عمل‌ ایجاد نماید و خطر شکستن‌، لنگ‌ زدن‌ و یا خارج‌ شدن‌ تسمه‌ از روی‌ قطعات‌ چرخ‌ تسمه‌ رانداشته‌ و تا آنجا که‌ ممکن‌ است‌  مکانیسم‌ انتقال‌ دور به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ در حین‌ روشن‌ بودن‌ ماشین‌ بتوان‌ تغییرات‌ دور مناسب‌ را تنظیم‌ نمود.

 9-5-2       پایة‌ متحرک‌ متصل‌ به‌ ریل‌ دستگاه‌ و میز مقرّ تیغه‌ گیر ماشین‌ برای‌ حرکت‌ طولی‌ ،باید از مواد مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ که‌ متناسب‌ با سیستم‌ و مکانیسم‌ عمل‌ کرد ماشین‌ باشد ساخته‌ شود ،بگونه‌ای‌ که‌ ،حرکت‌ طولی‌ آنها روی‌ دیگر قطعات‌ ماشین‌ به‌ طور دقیق‌ و بدون‌ لرزش‌ انجام‌ شود و امکان‌ عملیات‌ خراطی‌ دقیق‌ را بوجود آورد.

 9-5-3      میلة‌ مارپیچ‌ راهنما ،باید از فولاد مناسب‌ و به‌ طور دقیق‌ طراحی‌ و روی‌ بستر ماشین‌ نصب‌ شده‌ باشد ،به‌ گونه‌ای‌که‌، حرکات‌ طولی‌ میز مقّر تیغة‌ گیر ماشین‌ به‌ راحتی‌ روی‌ آن‌ امکان‌پذیر گردد.

 9-6            تجهیزات‌ کنترل‌ کننده‌ و تنظیم‌ کنندة‌ دستگاه‌ ،باید به‌ تعداد کافی‌ و در جاهای‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌، نصب‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 9-6-1       کلید استارت‌ (کلید روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ دستگاه‌) ،باید از مواد مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شد باشد،و در محلی‌ از پایة‌ ماشین‌ که‌ در دسترس‌ متصّدی‌ به‌ راحتی‌ قرار گیرد ،نصب‌ شده‌ باشد و عمل‌ خاموش‌ و روشن‌ کردن‌ ماشین‌ را با اطمینان‌ و ایمنی‌ انجام‌ دهد.

 9-6-2       اهرم‌های‌ تنظیم‌ کننده‌ سرعت‌، مرغک‌ و یا اتصال‌ کوپلینگ‌ ،باید از مواد مناسب‌  به‌ گونه‌ای‌ با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ مقاومت‌ لازم‌ برای‌ حرکت‌ دادن‌ و یا محکم‌ کردن‌ آن‌ بوسیله‌ دست‌ را داشته‌ باشد.

 9-6-3      فرمان‌ حرکت‌ دهندة‌ طولی‌ مرغک‌ ،باید با طراحی‌ مناسب‌ و از فولاد مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد، به‌ گونه‌ای‌که‌، متصّدی‌ بتواند به‌ راحتی‌ آنرا دوران‌ داده‌ و حرکت‌ تنظیم‌ طولی‌ مرغک‌ را انجام‌ دهد.

 9-6-4        فرمان‌ حرکت‌ دهندة‌ پایة‌ متحرک‌ متصل‌ به‌ ریل‌ ،باید دارای‌ طراحی‌ مطلوب‌ بوده‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،به‌ گونه‌ای‌که‌، حرکت‌ طولی‌ پایة‌ متحرک‌ را روی‌ میلة‌ مارپیچ‌ متصدی‌ به‌ راحتی‌ با آن‌ انجام‌ دهد.

 9-6-5        وسیله‌ یا اهرم‌ ثابت‌ کننده‌ واگن‌ و میز مقرّ تیغه‌ گیر، باید از مواد مناسب‌ و طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و مکانیسم‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد ،که‌ متصّدی‌ به‌ راحتی‌ میز مقر تیغه‌ گیر را در وضعیت‌ تنظیم‌ شده‌ به‌ طور مطمئنی‌ ثابت‌ و قفل‌ نماید.

 9-7            وسائل‌ و تجهیزات‌ ایمنی‌ دستگاه‌ ،باید به‌ اندازة‌ کافی‌ و طراحی‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ و روی‌ ماشین‌ نصب‌ و یا قابل‌ نصب‌ باشد.

 9-7-1                        حفاظ‌ روی‌ صفحة‌ کله‌ گی‌ و سه‌ نظام‌ دستگاه‌ ،باید از موادی‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ با داشتن‌ استحکام‌ لازم‌ بویژه‌ هنگام‌ پرتاب‌ قطعات‌ حرکت‌ قطعه‌ و کله‌ گی‌ و تیغة‌ تراش‌ دهنده‌، از بالای‌ آن‌ برای‌ متصّدی‌ قابل‌ رؤیت‌ باشد و مکانیسم‌ عمل‌ آن‌ نیز به‌ گونه‌ای‌ باشد، که‌ مانع‌ از بستن‌ قطعات‌ با قطر زیاد مورد نیاز عملیات‌ خراطی‌ نگردد.

 9-8            تجهیزات‌ متفرقه‌ مانند ترمز، کانال‌ خروج‌ خاک‌ سمباده‌ یا ذرات‌ تراشیده‌ شده‌ و یا مقّر، ابزار خراطی‌ و... بنابه‌ طراحی‌ و مکانیسم‌ عمل‌ ماشین‌ می‌تواند روی‌ ماشین‌ تعبیه‌ شود، مشروط‌ به‌ اینکه‌ ایجاد مزاحمت‌ برای‌ عملیات‌ خراطی‌ و یا خطر برای‌ متصّدی‌ ننماید.

 9-9            تیغه‌های‌ خراطی‌ ،باید با فرمهای‌ مناسب‌ برای‌ کار و خوب‌ تیز شده‌ و زوایای‌ آن‌ بگونه‌ مطلوب‌ باشد و ایجاد خطر شکستگی‌ در حین‌ کار ننماید و چنانچه‌ مغار خراطی‌ با دست‌ استفاده‌ می‌شود ،باید طول‌ تیغه‌ و دستة‌ آنها بلند و متناسب‌ برای‌ اعمال‌ نیروی‌ کافی‌ باشد.

 10            حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ فرز میزی‌

 10-1           اسکلت‌ و چهارچوب‌ دستگاه‌ که‌ اجزاء و متعلقات‌ روی‌ آن‌ است‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ قابل‌ نصب‌ طبق‌ دستورالعمل‌ سازنده‌ روی‌ فونداسیون‌ بتونی‌ کف‌ کارگاه‌ باشد و در حین‌ کار لرزش‌ را به‌ کمترین‌ حد ممکن‌ برساند.

 10-2           قطعات‌ حرکت‌ دهنده‌ و خوراک‌ دهنده‌ (الکتروموتور، چرخ‌ تسمه‌، بلبرینگ‌ تسمه‌ و...)، باید متناسب‌ با وظیفه‌ای‌ که‌ دارد طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و حرکت‌ خطی‌ یا دورانی‌ آنها هماهنگ‌ با دیگر قطعات‌ دقیقاً محاسبه‌ و قابل‌ تنظیم‌ بوده‌ و عمل‌ نماید.

 10-4           اجزای‌ نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعه‌ کار ،باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ و از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،و حرکت‌های‌ مربوط‌ را دقیق‌ و صحیح‌ انجام‌ دهد.

 10-4-1         میز یا صفحة‌ ماشین‌ ،باید دارای‌ سطح‌ خوب‌ صیقل‌ داده‌ شده‌ از مواد مناسب‌ باشد و قطعات‌ نصب‌ شدة‌ روی‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ در موقع‌ کار با ماشین‌ ایجاد صدای‌ نامناسب‌ ننماید و خطر بازشدن‌ و رها شدن‌ نداشته‌ باشد.

 10-4-2        گونیای‌ ماشین‌ ،باید در شیار تعبیه‌ شده‌ روی‌ صفحه‌ قابل‌ هدایت‌ و تنظیم‌ باشد و با پیچهای‌ مناسب‌ استقرار آن‌ به‌ صورت‌ مستقیم‌ و قابل‌ تنظیم‌ ثابت‌ گردد و صفحات‌ گونیا ،باید از دو قسمت‌ ثابت‌ فلزی‌ و متحرک‌ چوبی‌ قابل‌ تنظیم‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

 10-4-3       صفحات‌ چوبی‌ در شیار تعبیه‌ شده‌ روی‌ صفحات‌ فلزی‌ به‌ صورت‌ کشوئی‌ قابل‌ تنظیم‌ گردد و همچنین‌ طراحی‌ گونیای‌ متحرک‌ به‌ نوعی‌ باشد، که‌ نصب‌ سپر یا حفاظ‌ فنری‌ فلزی‌ یا طلقی‌ جلوی‌ تیغة‌ فرز روی‌ آن‌ امکان‌پذیر باشد.

 10-4-4       نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعه‌ کار (دستگاه‌ هدایت‌ و نگهدارندة‌ الکتریکی‌ ،قطعات‌ فنر، شانه‌ و غیره‌) ،باید با طراحی‌ مناسب‌ و مواد با کیفیت‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ علاوه‌ بر انجام‌ وظائف‌ با کیفیت‌ خوب‌ برای‌ متصدی‌ دستگاه‌ ایجاد خطر ننماید و قابل‌ نصب‌ دقیق‌ روی‌ صفحة‌ ماشین‌ باشد و از پس‌ زدن‌ قطعات‌ چوب‌ جلوگیری‌ نماید.

 10-4-5         حلقه های‌ تنظیم‌ کننده‌ دهانه‌ محور روی‌ میز ماشین‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ بهره‌گیری‌ از تیغه‌های‌ فرز با قطرهای‌ مختلف‌ را امکان‌پذیر کند و در موقع‌ قرارگیری‌ روی‌ صفحة‌ ماشین‌ و در مقّر خود کاملاً با صفحه‌ میز در یک‌ سطح‌ قرار گیرند و جای‌ گذاری‌ و برداشت‌ آن‌ به‌ راحتی‌ امکان‌پذیر باشد.

 10-5           ابزار و تجهیزات‌ اصلی‌ تراش‌ دهندة‌ قطعة‌ کار ،باید دارای‌ طراحی‌ مناسب‌ بوده‌ و از بهترین‌ مواد ساخته‌ شده‌ باشد،و قابل‌ سرویس‌ و روغن‌ کاری‌ و یا تعویض‌ قطعات‌ متناسب‌ با طول‌ زمان‌ کار ماشین‌ و یا قطعة‌ مورد عمل‌ و یا تعویض‌ تیغه‌ باشد.

 10-5-1         تیغة‌ فرز ،باید از فولاد ابزار متناسب‌ با نوع‌ کار و مواد، طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد، و باید از تیغه‌های‌ تولید کارهانه‌های‌                         شده‌ توسط‌ واحدهای‌ تخصصی‌ و شناخته‌ شده‌ استفاده‌ گردد و با فرم‌های‌ متداول‌  یک‌ تکه‌ یا چند تکه‌ با فرم‌های‌ مختلف‌ باشد و چنانچه‌ به‌ صورت‌ چند تکّه‌ و در یک‌ توپی‌ نصب‌ می‌شود ،باید قطعات‌ اتصال‌ دهنده‌ مطمئن‌ و بدون‌ نقص‌ باشد که‌ در حرکت‌ دورانی‌ زیاد فشار وارده‌ ناشی‌ از کار ایجاد خطر برای‌ متصّدی‌ ننماید.

 10-5-2         تیغه‌ یا توپی‌ فرز ،باید دارای‌ سوراخ‌ محور وسط‌ متناسب‌ با میلة‌ اصلی‌ ماشین‌ فرز باشد و بتواند محکم‌ و دقیق‌ با قطعات‌ ثابت‌ کننده‌ روی‌ میله‌ اصلی‌ تثبیت‌ شود.

 10-6           محل‌ استقرار و تکیه‌ گاه‌ میلة‌ دوران‌ کنندة‌ اصلی‌ ،باید با مکانیسم‌ مناسب‌ باشد و به‌ طور دقیق‌ و با مواد کیفیت‌ مطلوب‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،و قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 10-6-1           میلة‌ دوران‌ کننده‌ را ،باید به‌ گونه‌ای‌ محاسبه‌، طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخت‌،که‌ تنشهای‌ ناشی‌ از ضربه‌، فشار و... را در موقع‌ عمل‌ تحمّل‌ نماید و تغییر شکل‌ و خارج‌ شدن‌ از حرکت‌ محوری‌ نداشته‌ باشد.

 10-6-2         مقّر میله‌ اصلی‌ ،باید دقیقاً طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،تا استقرار میله‌ را در داخل‌ خود به‌ صورت‌ مطمئن‌ امکان‌پذیر نماید و قابل‌ باز و بسته‌ کردن‌ راحت‌ نیز باشد.

 10-6-3       واشرهای‌ مستقر روی‌ میله‌ برای‌ نگهداشتن‌ تیغه‌ ،باید با طراحی‌ مناسب‌ از مواد مطمئن‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و به‌ طور مطمئن‌ بتواند روی‌ میلة‌ محور قرار گیرد.

 10-6-4        سر میلة‌ اصلی‌ با فرز ،باید به‌ گونه‌ای‌ باشد،که‌ بتوان‌ به‌ راحتی‌ قطعات‌ متحرک‌ روی‌ میله‌ و قطعات‌ تثبیت‌ کنندة‌ تیغه‌ را روی‌ آن‌ سوار نموده‌ و به‌ اندازة‌ کافی‌ قسمت‌ دنده‌ شده‌ داشته‌ باشد که‌ آخرین‌ پیچ‌ بتواند روی‌ آن‌ کاملاً محکم‌ شده‌ و سایر قطعات‌ را به‌ طور مطمئن‌ حفظ‌ نماید.

 10-6-5        محور تقارن‌ میله‌ اصلی‌ که‌ شامل‌ میله‌ و محل‌ استقرار آن‌ به‌ صورت‌ بوش‌  می‌باشد، باید به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ کاملاً متقارن‌ بوده‌ و در حرکت‌ دورانی‌ کمترین‌ نیروی‌ گریز از مرکز را ایجاد نماید.

 10-6-6        مقّر خارجی‌ میلة‌ اصلی‌، بوش‌ یا سیلندر ،باید با طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و مقّر مطمئن‌ برای‌ میلة‌ اصلی‌ با دوران‌ کافی‌ باشد.

 10-6-7       پیچ‌ بالای‌ میلة‌ اصلی‌ باید با ابعاد مناسب‌ و از جنس‌ با کیفیت‌ مطلوب‌ تهیه‌ گردد و به‌ طور مطمئن‌ و محکم‌ روی‌ سر محور به‌ گونه‌ای‌ پیچیده‌ و محکم‌ شود که‌ فرار ناخواستة‌ قطعات‌ روی‌ میله‌ را غیرممکن‌ نماید.

 10-6-8       مهرة‌ ثابت‌ کنندة‌ قطعات‌ روی‌ میلة‌ اصلی‌ باید با ابعاد مناسب‌ طراحی‌ و از جنس‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و وظیفة‌ خود را که‌ پیچیده‌ شدن‌ دقیق‌ روی‌ میله‌ و ثابت‌ کردن‌ واشرها و قطعات‌ نگهدارندة‌ روی‌ تیغه‌ می‌باشد را، به‌ نحو احسن‌ انجام‌ دهد.

 10-6-9        مهره‌های‌ تنظیم‌ کنندة‌ روی‌ میلة‌ اصلی‌ برای‌ ثابت‌ کردن‌ تیغة‌ ،باید دارای‌ ابعاد مناسب‌ با ضخامت‌های‌ مختلف‌ باشد تا متناسب‌ با فرم‌ و ضخامت‌ تیغه‌ توسط‌ متصدی‌ انتخاب‌ و بین‌ پیچ‌ محکم‌ کننده‌ و تیغة‌ فرز قرار گیرد و باعث‌ تثبیت‌ مطمئن‌ تیغه‌ با توپی‌ فرز روی‌ میلة‌ اصلی‌ شود .

 10-6-10       یاتاقان‌ (محل‌ استقرار قسمت‌ متحرک‌ با میله‌ اصلی‌) ،باید به‌ تعداد کافی‌ و در فواصل‌ مناسب‌ از طول‌ میلة‌ اصلی‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود، به‌ گونه‌ای‌ که‌ ،لرزش‌ میله‌ و یا خم‌ شدن‌ آن‌ در موقع‌ عمل‌ به‌ کمینه‌ ممکن‌ برساند و باعث‌ کاهش‌ ایجاد خطر برای‌ متصّدی‌ شود.

 10-6-11       مهره‌ اصلی‌ نگهدارنده‌ بوشها و یا واشرهای‌ روی‌ تیغه‌، باید با دقت‌ کافی‌ و جنس‌ مناسب‌ تهیه‌ شده‌ باشد.

 10-7           تجهیزات‌ کنترل‌ کننده‌ و تنظیم‌ کنندة‌ دستگاه‌ در جاهای‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود.

 10-7-1          کلید روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ دستگاه‌ به‌ صورت‌ مناسب‌ طراحی‌ و در دسترس‌ متصّدی‌ با کیفیت‌ عالی‌ باشد و تاآنجاکه‌ بشود، متناسب‌ با الکتروموتور ماشین‌ به‌ صورت‌ راست‌ گرد و چپ‌ گرد باشد.

 10-7-2        قفل‌ میلة‌ دوران‌ کننده‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و تهیه‌ شده‌ باشد، که‌ برای‌ تعویض‌ تیغه‌ متصّدی‌ بتواند با استفاده‌ از مکانیسم‌ ساده‌ حرکت‌ دورانی‌ میله‌ را متوقف‌ نماید.

 10-7-3         فرمان‌ تنظیم‌ حرکت‌ عمودی‌ میلة‌ اصلی‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ علاوه‌ بر استحکام‌ مطلوب‌ به‌ راحتی‌ میلة‌ ماشین‌ را برای‌ تنظیم‌ تیغه‌ و توپی‌ و بالا و پائین‌ بردن‌ آن‌ برای‌ متصّدی‌ امکان‌پذیر نماید.

 10-8           وسایل‌ و تجهیزات‌ ایمنی‌ دستگاه‌، باید به‌ اندازة‌ کافی‌ با طراحی‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ وجود داشته‌ و یا قابل‌ نصب‌ باشد.

 10-8-1         قفل‌ فرمان‌ حرکت‌ میله‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ پس‌ از تنظیم‌ تیغه‌ با استفاده‌ از آن‌ متصّدی‌ فرمان‌ پائین‌ دادن‌ میله‌ را قفل‌ نماید و مانع‌ از حرکت‌ ناخواستة‌ میله‌ شود.

 10-8-2          پدال‌ ترمز ماشین‌، باید در محل‌ مناسب‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،تا در مواقع‌ مورد نیاز متصّدی‌ بتواند به‌ راحتی‌ میلة‌ اصلی‌ ماشین‌ را بسرعت‌ متوقف‌ نماید .

 10-9           ماشین‌ فرز دارای‌ تجهیزات‌ دیگر کمکی‌ و حفاظتی‌ نیز ،باید باشد تا خطرات‌ احتمالی‌ را برای‌ متصّدی‌ به‌ حداقل‌ برساند.

 10-9-1          جهت‌ راحتی‌ عمل‌ و جلوگیری‌  از خطرات‌ ناشی‌ از کار ،باید کنار میز اصلی‌ وجود داشته‌ باشد و روی‌ قرقره‌های‌ فلزی‌ روان‌ حرکت‌ متعادل‌ و سریع‌ موازی‌ با گونیا نماید و لقی‌ نداشته‌ باشد و مجهز به‌ تکیه‌ گاه‌ یا عمود بر گونیای‌ اصلی‌ ماشین‌ باشد.

 10-10          دهانة‌ کانال‌ محل‌ خروج‌ پوشال‌ ،باید در پشت‌ گونیای‌ اصلی‌ و میله‌ و تیغة‌ فرز و در جای‌ مناسب‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،تا پوشهای‌ ناشی‌ از تراش‌ چوب‌ را که‌ توسط‌ تیغه‌ بوجود آمده‌ به‌ راحتی‌ توسط‌ کانال‌ مکنده‌ که‌ به‌ آن‌ متصل‌ می‌باشد خارج‌ نماید و مانع‌ پرتاب‌ ذرات‌ چوب‌ به‌ چشم‌ متصّدی‌ شود.

 11             حفاظت‌های‌ ایمنی‌ ماشین‌ مته‌ افقی‌ پایه‌ دار

 11-1            چهارچوب‌ و اسکلت‌ دستگاه‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ دارای‌ تکیه‌ گاه‌ و پایة‌ قابل‌ اطمینان‌ و قابل‌ نصب‌ روی‌ فونداسیون‌ بوده‌ و در حین‌ کار کمترین‌ صدا و لرزش‌ را ایجاد نماید.

 11-1-1                     بدنة‌ اصلی‌ از فولاد کربن‌ دار (چدن‌) با ابعاد مناسب‌ ساخته‌ می‌شود به‌گونه‌ای‌ که‌ تجهیزات‌ ماشین‌ قابل‌ نصب‌ به‌ آن‌ باشد.

 11-2            قطعات‌ حرکت‌ دهنده‌ و خوراک‌ دهندة‌ کار ،باید متناسب‌ با وظیفه‌ای‌ که‌ دارد طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد .

 11-2-1                     تجهیزات‌ عمودی‌ حرکت‌ دهنده‌ قسمتهای‌ سوراخ‌ کننده‌ ،باید با طراحی‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ بعد از نصب‌ ، تجهیزات‌ سوراخ‌ کننده‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ آن‌ باشد و حرکت‌ عمودی‌ روان‌ را امکان‌پذیر نماید.

 11-2-2                     محل‌ استقرار تجهیزات‌ انتقال‌ حرکت‌ و نیرو ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ الکتروموتور داخل‌ آن‌ نصب‌ گردیده‌ و تجهیزات‌ سوراخ‌ کننده‌ از آن‌ بیرون‌ قرار گیرد.

 11-3           اجزای‌ نگهدارنده‌ و هدایت‌ کنندة‌ قطعة‌ کار ،باید با دقت‌ و سطوح‌ مناسب‌ از مواد قابل‌ اطمینان‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد.

 11-3-1         صفحه‌ یا میز اصلی‌ ماشین‌، مقّر قطعه‌ کار ،باید با طراحی‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد.

 11-3-2          پایة‌ گیرة‌ قطعه‌ کار ،باید روی‌ میز اصلی‌ به‌ گونه‌ای‌ نصب‌ گردد، که‌ با مکانیسم‌ سادة‌ مکانیکی‌ یا پنوماتیکی‌ ، قطعة‌ کار را بتواند محکم‌ روی‌ صفحة‌ میز برای‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌ نگهدارد.

 11-3-3         میلة‌ تنظیم‌ استقرار قطعة‌ کار روی‌ میز ماشین‌، ،باید در کنار صفحة‌ اصلی‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ تکیه‌گاه‌ قابل‌ تنظیم‌ مناسبی‌ برای‌ قطعة‌کار در موقع‌ سوراخ‌ کاری‌  و قابلیت‌ تنظیم‌ همزمان‌ طول‌ سوراخ‌ با آن‌ را داشته‌ .

 11-3-4        گونیای‌ تکیه‌ گاه‌ قطعه‌ به‌ لبة‌ میز، می‌تواند از مواد مناسب‌ جداگانه‌ با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شود و سر میز قابل‌ نصب‌ باشد و یا به‌ صورت‌ یک‌ تکه‌ جزئی‌ از میز اصلی‌ ماشین‌ طراحی‌ و ساخته‌ شده‌ باشد،به‌ گونه‌ای‌ که‌ تکیه‌ گاه‌ مطلوبی‌ برای‌ قطعة‌کار در عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  گردد.

 11-3-5        قطعات‌ تنظیم‌ عمق‌ کار می‌تواند با طراحی‌ مناسب‌ در کنار تجهیزات‌ حرکت‌ دهندة‌ عمودی‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود، که‌ امکان‌ حرکت‌ افقی‌ قابل‌ تنظیم‌ در عمق‌ قطعه‌ کار را برای‌ مته‌ به‌ سادگی‌ امکان‌پذیر نماید.

 11-4           ابزار و تجهیزات‌ اصلی‌ سوراخ‌ کنندة‌ قطعة‌ کار باید از فولاد ابزار مناسب‌ و به‌ نحو مطلوب‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود به‌ گونه‌ای‌که‌، عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  و کام‌ کنی‌ را در قطعات‌ چوبی‌ امکان‌پذیر سازد.

 11-4-1           متة‌ کم‌ کن‌ ساده‌ باید از فولاد ابزار مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود،که‌ در قطرهای‌ مختلف‌ و طول‌ های‌ مورد نیاز، عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  را امکان‌پذیر نماید.

 11-4-2          متة‌ کم‌ کن‌ مارپیچ‌ ،باید از فولادهای‌ آلیاژی‌ مناسب‌ ابزار و با طراحی‌ مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود، که‌ علاوه‌ بر امکان‌ راحت‌ کردن‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  با آن‌ خطر شکست‌ در حین‌ سوراخ‌ کاری‌  را به‌ کمینه‌ برساند.

 11-4-3        متة‌ سوراخ‌ کنی‌ دو قطر، باید از فولاد و آلیاژی‌ مناسب‌ ابزار به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود، که‌ شکل‌ طراحی‌ شدة‌ آن‌ امکان‌ ایجاد سوراخ‌ با دو قطر مختلف‌ را در یک‌ مرحلة‌ کاری‌ امکان‌پذیر نماید.

 11-4-4        متة‌ خزینه‌ ،باید از فولاد آلیاژی‌ ابزار به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ امکان‌ خزینه‌ کاری‌ در ابعاد مختلف‌ سر سوراخهای‌ ایجاد شده‌ در چوب‌ را بوجود آورد.

 11-4-5        سه‌ نظام‌ محل‌ استقرار مته‌ باید از فولاد مناسب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،و طراحی‌ آن‌ به‌ گونه‌ای‌ باشد که‌ قطعات‌ به‌ طور دقیق‌ مته‌ را در سه‌ نظام‌ محکم‌ و به‌ صورت‌ محوری‌ نگهدارد و از جابجایی‌ آن‌ در حین‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  جلوگیری‌ کند. و سه‌ نظام‌ ،باید در موقع‌ حرکت‌ کاملاً بدون‌ لنگی‌ دوران‌ کند و خطر پرتاب‌ مته‌ را نداشته‌ باشد.

 11-4-6        محور اصلی‌ دوران‌ کننده‌ از فولاد مناسب‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ در موقع‌روشن‌ بودن‌ الکتروموتور بدون‌ لنگی‌ دوران‌ نموده‌ و اتصال‌ آن‌ با سه‌ نظام‌ از مکانیسم‌ قابل‌ اطمینان‌ برخوردار باشد.

 11-5           محل‌ استقرار و تکیه‌گاه‌ توپی‌ سه‌ نظام‌ دوران‌ کنندة‌ اصلی‌ ،باید از مواد مناسب‌ و دارای‌ طراحی‌ ساخت‌ قطعات‌ مطلوب‌ باشد به‌ گونه‌ای‌ که‌ قابل‌ روغن‌ کاری‌ و بازدید مرتب‌ باشد.

 11-5-1                   الکتروموتور،باید دارای‌ مشخصات‌ فنی‌ مناسب‌ با ابعاد ماشین‌ و استفاده‌ از چوبهای‌سوزنی‌ برگ‌ و پهن‌ برگ‌ برای‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  باشد و از نظر ایمنی‌ قابل‌ اطمینان‌ برای‌ متصّدی‌ مربوطه‌ گردد و به‌ راحتی‌ قابل‌ سرویس‌ کردن‌ باشد.

 11-5-2         تجهیزات‌ کنترل‌ کننده‌ و تنظیم‌ کنندة‌ دستگاه‌ ،باید به‌ تعداد کافی‌ و در جاهای‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ طراحی‌ و روی‌ ماشین‌ نصب‌ شده‌ باشد.

 11-5-3        کلید روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ دستگاه‌ ،باید در بدنة‌ ماشین‌ و در محل‌ مناسب‌ و از مواد مناسب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شده‌ و نصب‌ گردد ،که‌ متصّدی‌ در موقع‌ کار به‌ راحتی‌ بتواند به‌ وسیلة‌ آن‌ ماشین‌ را خاموش‌ یا روشن‌ نماید.

 11-5-4        فرمان‌ تنظیم‌ حرکت‌ مته‌ در ارتفاع‌ ،باید با طراحی‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شده‌ باشد،که‌ قابل‌ نصب‌ روی‌ تجهیزات‌ حرکت‌ دهندة‌ عمودی‌ ماشین‌ باشد و بوسیلة‌ آن‌ بتوان‌ تجهیزات‌ عمودی‌ را در هر ارتفاع‌ سوراخ‌ کاری‌  دقیقاً و به‌ راحتی‌ تنظیم‌ نمود.

 11-5-5        اهرم‌ قفل‌ کردن‌ حرکت‌ در ارتفاع‌ ماشین‌ ،باید از مواد مناسب‌ با طراحی‌ مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ متصّدی‌ بتواند به‌ راحتی‌ و با اطمینان‌ حرکت‌ عمودی‌ تجهیزات‌ و قسمتهای‌ سوراخ‌ کننده‌ را بوسیلة‌ آن‌ ثابت‌ نماید.

 11-5-6          صفحة‌ مدرج‌ برای‌ تنظیم‌ حرکت‌ عمودی‌ دستگاه‌ مته‌ برای‌ حرکت‌ دقیق‌ تجهیزات‌ و قسمتهای‌ سوراخ‌ کنندة‌ ،باید مجهز به‌ یک‌ شاخص‌ مدرج‌ میلی‌ متری‌ باشد که‌ با طراحی‌ مناسب‌ و از مواد مطلوب‌ ساخته‌ شود و بتواند به‌ صورت‌ دایره‌ای‌ روی‌ فرمان‌ تنظیم‌ حرکت‌ مته‌ در ارتفاع‌ و یا به‌ صورت‌ نوار مستقیم‌ درجای‌ مناسب‌ در بدنة‌ ماشین‌ نصب‌ گردد.

 11-5-7        اهرم‌ حرکت‌ دهندة‌ مته‌ در عرض‌ ،باید از فولاد مناسب‌ و با ابعاد مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و ساخته‌ شود که‌ به‌ راحتی‌ متصّدی‌ بتواند در موقع‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  سه‌ نظام‌ و تجهیزات‌ سوراخ‌ کننده‌ را بوسیله‌ آن‌ در عرض‌ ماشین‌ به‌ راحتی‌ حرکت‌ دهد و عرض‌ کام‌ کنی‌ یا سوراخ‌ کاری‌ را در یک‌ محدودة‌ مورد نیاز متناسب‌ با ابعاد ماشین‌ امکان‌پذیر سازد.

 11-5-8        اهرم‌ حرکت‌ در عمق‌ قطعة‌ کار ،باید از مواد مناسب‌ و با طراحی‌ و ابعاد مطلوب‌ به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شود که‌ متصّدی‌ بتواند در موقع‌ عملیات‌ سوراخ‌ کاری‌  بوسیلة‌ آن‌ مته‌ را به‌ راحتی‌ در عمق‌ محدود مورد نیاز در چارچوب‌ داخل‌ و خارج‌ نماید.

 11-6           وسایل‌ و تجهیزات‌ ایمنی‌ دستگاه‌ ،باید به‌ اندازة‌ کافی‌ و با کیفیت‌ مناسب‌ روی‌ ماشین‌ وجود داشته‌ باشد.

 11-6-1                     حفاظ‌ روی‌ قطعات‌ گردندة‌ فوقانی‌ ،باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ و از مواد مناسب‌ ساخته‌ شود، که‌ الکتروموتور و قطعات‌ گردندة‌ پشت‌ سه‌ نظام‌ را به‌ گونه‌ای‌ بپوشاند ،که‌ تا آن‌جا که‌ بشود، مانع‌ نفوذ خاک‌ اره‌ و تراشه‌های‌ چوب‌ به‌ داخل‌ الکتروموتور گردد و از برخورد دست‌ یا بدن‌ متصّدی‌ به‌ الکتروموتور و قطعات‌ گردندة‌ در موقع‌ سوراخ‌ کاری‌ جلوگیری‌ کند و ایجاد خطر را به‌ کمینه‌ ممکن‌ برساند.

 11-6-2         کلید بستن‌ مته‌ در سه‌ نظام‌ ،باید از فولاد مناسب‌ و با طراحی‌ مطلوب‌ ساخته‌ شده‌ باشد،به‌ گونه‌ای‌ که‌، مقاومت‌ لازم‌ را برای‌ سفت‌ کردن‌ دستی‌ مته‌ در سه‌ نظام‌ بوسیلة‌ متصّدی‌ را داشته‌ باشد و عملیات‌ استقرار محکم‌ و بدون‌ لنگی‌ مته‌ در سه‌ نظام‌ را امکان‌پذیر نماید.

 11-7           ماشین‌ می‌تواند به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ شود، که‌ کلید خاموش‌ و روشن‌ کردن‌ بوسیله‌ پدال‌ پایی‌ با سیستم‌ الکتریکی‌ یاپنوماتیکی‌ نیز انجام‌ شود.

 ماشین‌ مته‌ همچنین‌ می‌تواند به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ شود که‌ دارای‌ میز اصلی‌ متحرک‌ برای‌ تنظیم‌ عمق‌ و عرض‌ و طول‌ سوراخ‌ کاری‌  باشد و الکتروموتور آن‌ ثابت‌ گردد.

---

[1] - Computer Numerical contorol

[2] ا- Numerical control

طرح و محاسبه ی باد بندها

طرح و محاسبه ی باد بندها

B=1/(1+(λ/2Cc))   Cc=130  λ<123  λ=KL/R ( K=1 )  

   )                                               بادبند ضربدری       Kx=1/2     Ky=2/3)

115	110	105	100	95	90	85	80	75	70	65	60	50	40	λ
.69	.7	.71	.72	.73	.74	.75	.76	.78	.79	.8	.81	.84	.87	B
.92	.94	.95	.96	.97	.99	1	1.02	1.03	1.05	1.07	1.08	1.12	1.16	1.33*B

Ry	Rx	Iy	Ix	A	ورق تقویتی	مقطع
3.7	3.11	303	213	22	-	2UNP8
4.33	2.7	639	249	34	2PL6*1
4.12	3.92	458	414	27	-	2UNP10
4.7	3.4	892	450	39	2PL6*1
4.9	3.4	1037	499	43	2PL8*1
4.58	4.64	715	735	34	-	2UNP12
5.15	4.1	1225	771	46	2PL6*1
5.27	4.04	1394	820	50	2PL8*1
5.38	4.08	1564	901	54	2PL10*1
4.95	5.46	1002	1217	40.8	-	2UNP14
5.6	4.8	1787	1302	56.8	2PL8*1
5.7	4.77	1983	1384	60.8	2PL10*1
5.8	4.82	2180	1505	64.8	2PL12*1
					2PL
5.38	6.22	1396	1863	48	-	2UNP16
6.08	5.45	2525	2030	68	2PL10*1
6.17	5.46	2751	2151	72	2PL12*1
6.25	5.52	2977	2320	76	2PL14*1
5.8	6.97	1894	2728	56	-	2UNP18
6.55	6.13	3436	3016	80	2PL12*1
6.62	6.15	3693	3185	84	2PL14*1
6.69	6.22	3950	3410	88	2PL16*1
6.23	7.72	2513	3858	64.4	-	2UNP20
7.06	6.85	4827	4536	96.4	2PL16*1
7.13	6.92	5117	4826	100.4	2PL18*1
				96	-	4UNP16
				112	-	4UNP18

سقفهای کاذب مشبک کناف

سقفهای کاذب مشبک کناف

سقفهای کاذب مشبک کناف از شبکه سازه های سپری(یا U شکل) و تایل های گچی تشکیل می شوند. شبکه مذکور بوسیله آویزهای قابل تنظیم به سقف اصلی متصل گردیده و سپس تایل های گچی درون این شبکه قرار می گیرند. نصب سریع و آسان، دسترسی آسان به فضای تأسیساتی پشت سقف کاذب و تعمیر و نگهداری آسان از جمله ویژگیهای این ساختار می باشد. انواع تایل های گچی:  تایل های شقفی در ابعاد 60*60 سانتی متر و در دو نوع ساده (فاقد خواص صوتی) و آکوستیک (دارای خواص صوتی) تولید و عرضه می گردند: تایلهای ساده بدون روکش روکش دار(P.V.C  بر روی تایل- آلومینیوم بر پشت تایل) تایل های آکوستیک مدل 36/12/8 مدل 18/6 ویژگیهای اصلی تایل های آکوستیک، قابلیت جذب صوت بالای آنها می باشد. به همین سبب، این نوع تایل غالبا در ساختمان هایی نظیر سینما ها، آمفی تأتر ها و دفاتر کار مورد استفاده قرار می گیرد. روش اجرا:  نصب نبشی تراز  اتصال به سقف اصلی  اجرای شبکه سازه  قراردادن تایلها درون شبکه تایلهای گچی ساده تایلهای گچی ساده فاقد خاصیت جذب صوت می باشند. این تایلها در دو نوع بدون روکش و روکش دار تولید  و عرضه می گردند. تایل های بدون روکش دارای قابلیت رنگ آمیزی می باشند. تایل های با روکش P.V.C نیازی به رنگ آمیزی نداشته و بدین ترتیب سرعت کار بالا می رود. تایل های با روکش آلومینیوم (در پشت تایل) در مکان هایی که احتمال ریزش آب بر پشت تایل وجود دارد (مانند محل عبور لوله های تأسیساتی) و یا در محیط هایی که احتمال تعرق وجود دارد(مانند منطق شرجی نظیر شمال یا جنوب کشور) مورد استفاده قرار می گیرند. تایل های گچی آکوستیک مدل 36/12/8 این نوع تایل ها دارای خاصیت جذب صوت می باشند. سوراخ های روی تایل به شکل دایره هایی به قطر 8mm و 2mm بوده که فاصله مرکز به مرکز این سوراخ ها از یکدیگر 36mm می باشد.  تایل های گچی آکوستیک مدل 18/6 این نوع تایل ها دارای خاصیت جذب صوت می باشند. سوراخ های روی تایل به شکل دایره هایی به قطر 6mm بوده که فاصله مرکز به مرکز این سوراخ ها از یکدیگر 18mm می باشد. سقفهای کاذب یکپارچه کناف سقفهای کاذب یکپارچه، بدون درز بوده و ساختار آنها از اتصال صفحات روکش دار گچی به زیرسازی فولادی که به سقف اصلی متصل می باشد، تشکیل می شود. این ساختار از نظر معماری بسیار منعطف بوده و در ساخت سقفهای معلق تزئئینی(دکوراتیو) کاربرد ویژه دارد. اجرای سریع و آسان، عبور آسان تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، انعطاف معماری بالا و امکان دستیابی به مخصاتی نظیر عایق حرارتی و صوتی و مقاومت در برابر حریق و رطوبت از ویژگی های این ساختار می باشد. قطعات ویژه: قطعات کارخانه ای استاندارد برای اجرای انواع مقاطع تا و خم تزیینی تولید و عرضه می گردند. با استفاده از این قطعات، می توان پیچیده ترین طرح های معماری را با دقت ، سرعت و کیفیت بالا اجرا نمود. روش اجرا: نصب نبشی تراز اجرای زیرسازی فلزی اتصال صفحات روکشدار درزگیری سقفهای کاذب یکپارچه کناف - کاربردها عایق کاری حرارتی و صوتی سقف و پیلوت ساختمان ها فرودگاهها هتل ها مراکز تجاری فروشگاه ها رستوران ها اتاق های کنفرانس سالن های اجتماعات آمفی تئاتر ها

محیط زیست گرایی و رفاه اجتماعی

محیط زیست گرایی و رفاه اجتماعی

مقدمه:

بیشتر مردم نسل پیش از ما به نتایج سودمند تکنولوژی بی قید و شرط ایمان آورده اند. کتابها پیاپی عصری را بشارت می دادند که ماشین از عهده هر کار غیرممکنی در آن عصر برمی آمد و زندگی بیش از پیش به زندگی آرمانی نزدیکتر می شد. اما نسل ما در این اعتقاد راسختر می شود که تکنولوژی، افسار گسیخته، از فرمان انسان سر پیچانده و زندگی را تحمل ناپذیر کرده است. ما میان اسطوره ها سرگردان شده ایم. ضدیت با تکنولوژی را چنان مسلم فرض کرده ایم که بندرت در پی آن برمی آییم تا دریابیم این از اندیشه از کجا پیدا شده است. آیا راست است که از وقت بررسی دقیق این پدیده عجیب و خطرناک مدتی زیاد گذشته است؟ انسان برای پیشرفت بهای سنگینی پرداخته است، اما ژاک – ایو کوستو اقیانوس شناس برجسته برای این سخنش که « در گذشته طبیعت انسان را تهدید می کرد، اما امروزه انسان طبیعت را تهدید می کند»؛ دلایل بسیار دارد. در چند سال گذشته در سراسر جهان، به دشواری می توان روزنامه یا مجله ای یافت که در باب آسیبهای ناشی از دخالتهای زیان بار بشر در محیط زیست، یا به عبارت دیگر، زیستکره، مطلبی منتشر نکرده باشد. به ظاهر اعتراض افکار عمومی نسبت به آلودگی روزافزون خاک، آب و هوا، همراه با میزان آلودگی، روبه فزونی است. شاید بتوان گفت در طول تاریخ تمدن بشر هیچ مساله ای حساسیت مردم را این چنین برنینگیخته، این اندازه موضوع بحث و گفتگو و توجه جهانی قرار نگرفته، تا این حد دامنه پیدا نکرده و با مخالفت افکارعمومی این همه روبرو نشده است.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64).

«جنبش سبز» در پایان دهه 70 شکل گرفت و حزب سبز به عنوان یک اتحاد سیاسی جدید اعلام وجود کرد. این جنبش بقایای حرکت‌های رادیکالی دانشجویی دهه 60، برخی عناصر حرکت‌های فوق پارلمانی چپ‌های مارکسیست، ابتکارات شهروندان محلی، عناصری از جنبش‌های جدید اجتماعی مثل (فعالان حقوق همجنس‌بازان، طرفداران محیط زیست، فمینیست‌ها، مبارزان طرفدار صلح و ضد سلاح‌های هسته‌ای، پسامدرن‌ها) همراه با عناصر محافظه‌کارانه‌تر و لیبرالی را در کنار هم دارد.

(جنبشهای سبز،نشریه بنیان، 21/1/81).

طرفداران محیط زیست دارای ریشه‌های عمیق تاریخی هستند، ولی اهمیت سیاسی آنها به دهه 1960 بازمی‌گردد.

 (نظریه رفاه، سیاست اجتماعی چیست؟ ص 368).

همه این جنبشها در واقع به نیازهایی پاسخ می گویند که در آخرین مراحل رشد صنعتی و جامعه صنعتی و در مرحله گذار به جامعه فراصنعتی پدیدار شده اند و همگی آنها درصدد این هستند که با نقد جامعه صنعتی و دستاوردهای اندیشه‌ای، آن را برای ورود به جامعه فراصنعتی آماده سازند.

(جنبش سبزها، نشریه همشهری، 19-20/4/79).

در دفاع از محیط زیست:

آیا به تمدن چشم امید می توان داشت؟ آیا جهان برجای می ماند؟ در خلال چندین دهۀ گذشته، مردمان بسیار در پاسخ این پرسشها گفته اند: «نه». البته بدبینی فراگیر پدیدۀ تازه ای نیست، در همۀ دوره های تاریخ بوده اند کسانی که عصر زندگی خود را ناساز و بی رویه دیده اند، اما بدبینی معاصر نسبت به امور از مرز دلنگرانی های جاری فرا گذشته است. این فرض که آیندگان در اوضاعی به مراتب بدتر از اوضاع کنونی خواهند زیست، زیرا که جهان پیچیده تر از قدرت درک ذهنی ما شده است، نشانه بعد تازه ای از بدبینی است. البته نباید دلبستۀ این فرض شد، زیرا امروز همانقدر درست است که در گذشته درست بوده است. از طرفی اگر آهنگ کنونی رشد جمعیت جهان و پیشرفت صنعت گستری (industrialization) و شیوع آلودگی تا چند دهۀ دیگر ادامه بیابد، دیگر نیازی به بررسی آینده نگری علمی نخواهد بود.

زمین از جمعیت مالامال و از منابع تهی خواهد شد. آلودگی، محیط زیست را تباه، اقلیمها را دگرگون، دیده ها را تار و ریه هامان را مجروح خواهد کرد. فاصلۀ سطح زندگی کشورهای غنی و فقیر افزون خواهد شد و این فاصله، مردم خشمگین و گرسنۀ جهان را به اعمالی از سر ناامیدی وا خواهد داشت که به کار بردن سلاحهای هسته ای یکی  از آنهاست. رونق اقتصادی نیز روی به زوال نهاده و روابط انسانی مورد تهدید قرار گرفته است و آسیبهایی که به محیط زیست وارد آمده، به این دلیل ساده که دامن‍ۀ آلودگیها از نقاط نشر آلودگی بسیار فراتر رفته، بیش از پیش به کیفیت زیستی و طبیعی کرۀ مسکون لطمه زده است.

اگر روند کنونی رشد مجهول القوه ادامه یابد، چشم انداز آیندۀ کره مسکون و بشر به راستی ناامید کننده است. اما این «اگر» کلمۀ خطیری است. به رغم نمودارهای ریاضدانان و متخصصان کامپیوتر، منحنیهای رشد– خصوصاً با توجه به افزایش خرگوشوار جمعیت- نمی تواند تا سالیان سال همچنان مجهول القوه باقی بماند. در طبیعت، رشد سریع و نامتعادل هر نوع جمعیت، خود به خود منجر به پیدایش نیروها و عوامل مخالفی می شود که آشفتگی نظام طبیعت را تصحیح و تعدیل خواهد کرد. توازنی که از لحاظ بوم شناسی (ecology) در طبیعت دیده می شود، محصول این فرایند متعادل کننده (homeostatic) است سازو کار (mechanism) های تصحیح کنندۀ طبیعی که در گذشته میان شئون زندگی انسان و محیط طبیعی خود به خود ایجاد تعادل می کرد، اکنون جای خود به تدبیرها و پیش بینی های سنجیدۀ اجتماعی داده است. افراد بشر اگر به جریانهایی که مخالف سرشت آنهاست آگاهی یابند، هرگز منفعل و پذیرا باقی نمی مانند. انسان ناگزیر از تغییر دادن مسیر حوادث است؛ و قطعاً هر کوششی در پیش بینی آینده که بر پایۀ تعمیم استنباط از روندهای موجود باشد، مورد استهزاء و تمسخر او قرار خواهد گرفت. هر جا که بشر به آگاهی دست یابد، روند امور محتوم و مقدر نخواهد بود.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64).

بحران محیط زیست و تکنولوژی از چهار دیدگاه:

1- دیدگاههای مالتوسیها و نومالتوسیها:

مالتوس در رساله ای پیرامون مبانی جمعیت، سخن از قانون عامی به میان آورده که بر رابطۀ میان جمعیت و کمیابی منابع حاکم است؛ مالتوس می افزاید تا وقتی رشد جمعیت در کنترل باشد، مقدار تولیدات کشاورزی نیز در حالت توازن با جمعیت قرار می گیرد، اما به محض آنکه این نظارت از میان برود، جمعیت با تصاعد هندسی افزایش خواهد یافت، حال آنکه تولیدات کشاورزی تنها می تواند به صورت تصاعد حسابی (عددی) افزایش یابد. مالتوس برای اثبات قانون خود، شاهدهای تاریخی رشد جمعیت در اروپا و آمریکا را مثال می آورد، او بیان می کرد که اگر قحط و غلا یا عامل مرگ و میر پیش بینی نشده دیگری بروز نکند، جمعیت در هر 25 سال دو برابر می شود. متأسفانه مالتوس برای افزایش محصولات کشاورزی به صورت تصاعد حسابی دلیل قانع کننده ای نیاورده و به همین دلیل این بخش از نظریه اش با سخت ترین انتقادهای منتقدین قرن نوزدهم روبرو شده است. مالتوس در ویرایشهای بعدی رساله اش بیش از آنچه در مقام موافقت با اندیشه های اقتصادی ریکاردو معمول زمان بود، بر قانون بازده کاهنده تاکید کرد. برهان ریکاردو این است که هر چه جمعیت فزونی یابد، زمینهای پست تر به زیر کشت می رود و سرانجام کاهش محصول از پی خواهد آمد. با همۀ پیشرفتها، در سالهای 1960 نظریات مالتوسیها در باب فشار جمعیت بر منابع محدود، محبوبیت گذشتۀ خود را بازیافت. در بررسی «محدودیتهای رشد» مفروضهای مالتوسیها بر پایه نتیجه هایی است که از پیشگوییهای کامپیوتری گرفته شده است. آمار و ارقامی که از سالهای 1900 تا 1950 و از 1950 به بعد پیرامون رشد مجهول القوۀ کاربرد مواد، جمعیت، آلودگی و مانند آنها به دست آمده به آینده هم تعمیم داده شده است. با توجه به محدودیتهای طبیعی در سالهای آینده، این تعمیم آهنگ افزایش عرضه را نیز شامل شده است. اما باید از خود پرسید وقتی چنین مفروضهایی را پایه استدلال خود قرار می دهند، چه نیازی به محاسبه های کامپیوتری هست؟ تجربۀ علمی در چند زمینه، پیشگویی های مالتوسیها را از اعتبار انداخته است. استدلال طرفداران «محدودیتهای رشد» بیشتر بر پایۀ رشد مجهول القوۀ آلودگی ناشی از افزایش گازکربنیک، فضولات اتمی، کاهش اکسیژن دریای بالتیک، حرارت عظیمی که از صنایع متصاعد می شود، افزایش مقدار سرب در قطعه های یخ گرینلند و نظایر آنهاست. این گروه از آن دسته از زمینه ها شاهد برمی گزینند که در برنامه ریزی مبارزه با آلودگی کمتر بدانها توجه شده است و زمینه هایی را که پیشرفتهای قابل ملاحظه ای در آنها صورت گرفته، از نظر دور می دارند. استدلالهای آسان مالتوسیها بر شاهدهای تاریخی و پیشرفتهای فنی متکی است. اشکال این گونه استدلالها در این است که تجربه های گذشته نمی تواند به آینده تعمیم داده شود. استدلال آنها بیشتر بر پایۀ زمینه هایی است که کمتر از سایر زمینه ها استعداد رشد و گسترش دارند.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64).

2- دیدگاههای هواداران محیط زیست:

در دههء 1960 استدلال های نومالتوسیها به صورت شعار درآمد و جزء شعارهای جنبش هواداران محیط زیست قرار گرفت. این جنبش آمیزه ای از چند جریان فکری است. عمده ترین آنها عبارتند از:

الف- جریانی با گرایش اجتماعی که بر یافته های دانش بوم شناسی تاکید می ورزد.

ب- طرفداری از فلسفۀ بازگشت به دامان طبیعت.

ج- مخالفت با اجبارها و الزامهای تکنولوژیک.

د- توجه کلی به مسائل محیط زیست.

این جریانها دست به دست هم داد و جنبش هواداری از محیط زیست را ایجاد کرد، اما خواسته یا ناخواسته، با جنبش ضد علم و تکنولوژی که در دهۀ 1960 دامنۀ گسترده ای یافت در یک جبهه قرار گرفت. استفن کاتگراو این جنبش را به دو بخش اصلی تقسیم می کند: 1- جنبش سنتی 2- جنبش آزادیخواه. آنچه میان این دو کاملاً مشترک است، زیانهای متوجه محیط زیست است؛ چه زیانهایی که بشر از دیرباز می شناخته و چه زیانهایی که نتیجۀ فعل و انفعالات سده های اخیر است و علم نوین آنها را کشف کرده است.

3- دیدگاههای اقتصادی- فنی اقتصاددانان اعتدالی:

هواداران این دیدگاهها دلیل می آورند که کمیابی مواد و منابع اساساً بر همه چیز تاثیر می گذارد و بشر را به جست و جوی منابع تازه، منابع جانشین و حفظ و نگهداری مواد و منابع موجود برمی انگیزد. بکرمان می گوید: طرز کار بازار به گونه ایست که تقاضای زیاد مصرف، دیر یا زود با تولید زیاد برآورده می شود؛ یا به گونه ای میان عرضه و تقاضا توازن برقرار می گردد. خوش بینهایی چون هرمن کان حتی می گویند: منابع شناخته شدۀ موجود بیش از میزان نیازهاست و برای اثبات دلیل خود منابع نفت دریای شمال را شاهد می آورند.

4- دیدگاههای سیاسی- اقتصادی مارکسیستها و گروههای متأثر از مارکسیسم:

پیروان این دیدگاه می گویند منابع آلودگی و کنترل آلودگی نمی تواند از روندهای اقتصادی جدا باشد. کمبود منابع و کنترل آلودگی به سرمایه، شیوه های تولید و قدرت در جامعه وابسته است. پاسخ مارکس به مالتوس این است: قانون مطلقی که بر رابطۀ میان انسان و زمین و کشاورزی حکومت بلامنازع کند، وجود ندارد. مارکس می گوید هر مرحله از تکامل اقتصادی قانون تولید خاص خودش را دارد.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64)

اوج و افول جنبش هواداری از محیط زیست:

در دهه ی 1960 ، بحث داغ محیط زیست و تکنولوژی به اوج خود رسید و بازار بحث و جدل و مناظره از آتش تند هواداران دیدگاههای گوناگون گرم شد. البته طرح مسائل مربوط به تکنولوژی و محیط زیست ناگهانی و بدون مقدمه نبود. در واقع پس از جنگ جهانی دوم و پیشرفت حیرت انگیز تکنولوژی، محیط زیست به صورتهای گوناگون با تهدید عوامل مختلف روبرو شد. اما بحث داغ تکنولوژی و محیط زیست در دهۀ 1960، نتیجۀ گرد هم آمدن چند عامل و به ویژه تعدادی عوامل روانی به شرح زیر بود:

الف- تابشهای اتمی و خطری که از این جهت می توانست متوجه طبیعت و جانداران باشد، بسیار نگرانی آور بود.

ب- تجزیه ناپذیری سمهای کشاورزی و مواد دفع آفات، تهدیدی جدی به زیان طبیعت قلمداد می شد.

پ- مجموعۀ داستانهای وحشت آور راشل کارسن(Rachel Carson) و مخصوصاً داستان "بهار خاموش"

( Silent Spring)، بسیاری از مردم را عمیقاً تکان داد.

ت- خبرهای مربوط به مرگ و نابودی دریاچۀ اری (Erie)، بزرگترین دریاچه آمریکا.

ج- غرق شدن کشتی نفتکش توری کانیون (Torrey Canyon)، نشت نفت در آبهای اقیانوس و تاثیر ناگواری که بر زندگی جانوران دریایی گذاشت.

د- انتشار خبر ارقام هراس انگیز رشد بی رویۀ جمعیت و گفتگو از دشواریهای افزایش جمعیت.

ه- انتشار کتابهای جدی و مستند دربارۀ بحرانهای محیط زیست؛ مانند کتاب «فضانا و زمین» (SpaceshipEarth) نوشته کنت باولدینگ (Kenneth Boulding) و «تنها یک زمین» نوشتۀ رنه دوبو و باربارا وارد.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64)

علل عمده شکل‌گیری نهضت سبز:

نهضت سبز تا حدودی به عنوان واکنشی در برابر کارکردهای خودویرانگر جوامع غربی و تا حدودی به مثابه پاسخ به آگاهیهای روزافزون زیست‌محیطی شکل گرفت. سخن اساسی محیط زیست‌گرایان این است که ما نمی‌توانیم انتظارات و تقاضایی نامحدود از کره زمین داشته باشیم که فقط دارای منابعی محدود و پایان‌پذیر است.

موضع‌‌گیری سیاسی آنها به این شکل است که می‌گویند:

اکنون میزان تقاضا به امکانات عرضه چند نسل چربیده است و این امر عمدتاً ناشی از کارکردهای جوامع غربی است.

تأثیرات و پیامدهای این کارکردها: نابودی فزاینده بعضی از گونه‌های حیات، ناپدید شدن جنگلهای استوایی و زمین‌های کشاورزی ، نازک شدن لایه اوزون ، گرم شدن کره زمین و شدت گرفتن فاجعه‌های زیست‌محیطی می‌باشند. (نظریه رفاه سیاست اجتماعی چیست؟، ص 368 و 369)

که مثال بارز ناپدید شدن جنگلها و زمین های کشاورزی اتحاد جماهیر شوروی سابق است. این کشور برای آبرسانی به مناطق کم آب تر بسیاری از رودخانه ها و شاخابهایی را که به آن سرازیر می شدند، از مسیر اصلیش منحرف ساخت. این کار در مراحل اولیه باعث افزایش سطح تولید کشاورزی در منطقه شد ولی دریاچه آرال طی چند نسل و در زمان حال به صورت دریاچه ای مرده و رو به زوال درآمده است و اگر این روند ادامه یابد، حیات نباتی و زیست محیطی وابسته به این دریاچه را به طور کلی در معرض خطر قرار می دهد. (جنبش سبزها، نشریه همشهری، 19-20/4/79)

از جمله پیامدهای نازک شدن لایه اوزون نیز می توان به مواردی اشاره کرد: از جمله افزوده شدن 81 هزار بیمار مبتلا به سرطان پوست به ازای 5 درصد کاهش ضخامت لایه اوزون در آمریکا، افزوده شدن 100 هزار تا 150 هزار بیمار چشمی به ازای یک درصد کاهش ضخامت لایه ازن در سال1985، مرگ 6 میلیون قطعه ماهی در سال به ازای 16 درصد کاهش ضخامت لایه ازن (اثر بر اکوسیستم دریاها و اقیانوسها)، 25% کاهش بازده سویا به ازای 25% کاهش لایه اوزون(اثر بر اکوسیستم خشکی).  (سرطان پوست و بیماریهای چشمی پیامد نازک شدن لایه ازن، نشریه جام جم، 13/7/79)

بنیانهای فلسفی جنبش سبزها:

جنبش سبزها یک جنبش رمانتیک نیست و مبتنی بر آخرین دستاوردهای فیزیک مدرن است و با آگاهی از بافت پیچیده و بسیار دقیق ارگانیسم‌های طبیعی و حتی خود کره زمین تحول یافته است. ایدئولوژیک و سیاسی از آن روست که با انتقاد از وضع موجود، در جهت ارائه روش جدید و فلسفه نوینی برای زندگی است. در فلسفه سبزها، بر روی اکوسیستم‌ها تأکید می‌شود. در هر اکوسیستمی همه اجزاء و اعضای آن در حالت تعادل و توازن نسبی و متقابل در نظر گرفته می‌شوند و انسان بخشی از این اکوسیستم است. انسان باید در هماهنگی با سایر عناصر باشد نه حاکم بر آنها. هدف این جنبش این است که از دخل و تصرف شدید در اکوسیستم صرفنظر کنیم و در صورت امکان عدم دخل و تصرف، باید از غارت و تصرف بیش از حد در منابع طبیعی جلوگیری کنیم. (جنبش سبزها، نشریه همشهری، 19، 20/4/79)

آغاز اندیشه‌های زیست‌محیطی:

اندیشه‌های زیست‌محیطی با سر و صدایی که درباره انفجار جمعیت (نظریۀ مالتوس) به راه افتاد و هراس و وحشتی اجتماعی به راه انداخت، و جماعتی که پیش‌بینی‌ ‌می کردند که کره زمین در آینده نزدیک به سبب فاجعه‌های زیست‌محیطی از میان خواهد رفت، آغاز شد.

عدم تحقق پیشگویی‌های فوق به نفع نهضت سبز تمام نشد و دو پیامد مهم برای نهضت سبز به دنبال داشت:

اول: باعث برآمدن بحث و جدلی سخت میان برخی سبزها و بسیاری از ضد سبزها شد که محیط‌زیست‌گرایی را فلسفه‌ای ضد مدرن در باب ریاضت‌کشی و مدیریت شرایط بحرانی می‌پنداشتند. بعضی سبزها تا به آنجا پیش‌ رفتند که تأکید کردند مقابله با بحران، مستلزم رها کردن دموکراسی است تا جماعت دانشمندان و تکنوکرات‌های محیط‌زیست‌گرا بتوانند بر کره زمین حکومت کنند.

دوم: به مجردی که پیش بینی های جنجال برانگیز درباره کره زمین به تحقق نپیوست، واکنش دیگری علیه سبزها به راه افتاد که سردمداران آن غالباً راست‌های تندرو بودند. آنها طرفداران محیط زیست را به عنوان وصله های ناجوری تصویر می کردند که هم ضد سرمایه‌داری هستند و هم استعداد و مهارت آدمیان را برای سازگاری تکنولوژیکی و اقتصادی با شرایط تغییر یافته زمین دست کم می‌گیرند. (نظریه رفاه، سیاسیت اجتماعی چیست؟ ص 369)

جنبش سبز به عنوان چالشی در برابر سرمایه‌داری:

خطر اصلی سیاستهای سبز برای سرمایه‌داری در مورد مصرف منابعی است که تجدیدشونده نیستند. جنبش سبز معتقد است که منابع کره زمین محدود است و باید از مصرف زیاد منابع خودداری کرد. در حالی که سیاستهای سرمایه‌داری جهانی بر این باور مبتنی است که منابع کره زمین، به دلیل نوآوریهای علمی و تکنولوژیکی ارائه شده از سوی نظام سرمایه‌داری می‌تواند جایگزینی نامحدود منابعی را که مورد استفاده قرار می‌گیرند، تضمین کند. (جنبش سبز چالشی در برابر سرمایه داری، نشریه رسالت، 12/5/78)

حزب سبز آلمان:

حزب سبزهای آلمان یکی از موفق‌ترین حزب‌ها بوده و به عنوان یک الگو تأثیر زیادی بر احزاب سبز در سایر کشورها داشته است. در سال 1979، در آلمان، سبزها برای اینکه فعالیت‌های فوق پارلمانی و سیاست‌های انتخاباتی را باهم بکار گیرند، خود را به عنوان یک حزب سیاسی در سطح فدرال مطرح کردند.

آنها در شالوده‌ریزی حزب خود 2 اصل عمده را به تصویب رساندند:

- ایجاد اروپایی عاری از هرگونه سلاح هسته‌ای

- تمرکززدایی در حکومتهای اروپایی و تبدیل آنها به گروههای منطقه‌ای

برنامه سیاسی این حزب، از نظر زیست‌محیطی در عین حال که از تغییرات اقتصادی ضروری یاد می‌کند، سئوالاتی را در مورد موضوعاتی چون عدالت اجتماعی، حقوق زنان، صلح، خودمختاری محلی و منطقه‌ای، آزادی‌های مدنی و دموکراسی رادیکال نیز مطرح می‌کند. طی دهه 1980 سبزهای آلمان غربی به عنوان الگویی برای ظهور جنبش‌های سبز در کشورهایی نظیر کشورهای اروپای شرقی، آمریکا، استرالیا، نیوزیلند، ژاپن و کشورهای متعددی از جهان سوم درآمدند. (جنبشهای سبز، نشریه بنیان، 21/1/81)

طرفداران اصلی جنبش سبزها:

«طرفداران سوسیالیست محیط زیست» که هوادار تثبیت موقعیت سبزها به عنوان یک نیروی سیاسی چپ برای حزب سوسیال دمکرات بوده و با تأکید بر حمایت از مبارزات دفاعی کارگران، به بحث درباره نوعی سوسیالیسم با جهت‌گیری به سمت طرفداری از محیط زیست بر مبنای پایه‌های تکنیکی – مادی جدید می‌پردازد.

«بنیادگراها» که درباره ضرورت یک انقلاب «فرهنگی» یا «اخلاقی» بحث می‌کند. انقلابی که در آن نیازهای کاذب مصرف کنندگان که توسط سرمایه‌داری ایجاد شده به کنار گذاشته شود و شیوه زندگی جدید جایگزین آن گردد.

«طرفداران لیبرال محیط زیست» طیفی از گروههای متفاوت را دربرمی‌گیرد که دنبال ارائه طرح‌هایی برای ایجاد یک «درآمد پایه» بدون اینکه با کار ارتباطی داشته باشد و نیز یک «اقتصاد دوگانه» هستند که به افراد آزادی بیشتری برای پیشرفت خود و مطالعه و کار به صورت خودمختار را می دهد. (جنبش های سبز، نشریه بنیان، 21/1/81)

ده اصل محیط زیست‌گرایی جدید:

اصل اول: تعیین دقیق اولویتها: جدی بودن مشکلات زیست‌محیطی و کمبود منابع مالی، اولویت‌بندی و مرحله‌بندی دقیق اقدامات اصلاحی را الزام‌آور ساخته است. باید از رویکردهای کلی، سطحی و پرهزینه اجتناب شود و روشهای جدی تعیین اولویت بر اساس مطالعات اعمال شود.

اصل دوم: محاسبۀ دقیق هزینه‌ها: باید از سیاستهای زیست‌محیطی پرهزینه اجتناب شود. باید بتوان با منابع محدود به دستاوردهای خیلی زیادی نائل آمد. این رویکرد نیازمند همکاری جدی کارشناسان محیط زیست و اقتصاددانان است.

اصل سوم: تقویت فرصت‌های برد- برد: برخی از دستاوردها  در محیط زیست در بردارندۀ هزینه‌هایی است. به تعدادی از این دستاوردها می‌توان به عنوان محصولات جانبی سیاست‌هایی که هدف از آنها بهبودکارایی و کاهش فقر است، دست پیدا کرد. کاهش یارانه‌های مربوط به استفاده از منابع طبیعی، شفاف نمودن و اختصاص مجدد حقوق مربوط به اموال و دارایی‌ها از جمله مثال‌های سیاست‌های برد- برد است.

اصل چهارم: بهره‌مندی از سازوکارهای بازار: از لحاظ عملی و نظری انگیزه‌های مبتنی بر بازار برای کاهش خسارت‌های زیست‌محیطی بسیار م‍ؤثر هستند. رویکردهای ابتکاری همچون: هزینه‌های مربوط به فاضلاب و انتشار گازها، مجوزهای بهره‌برداری و هزینه‌های استخراج، مجوزهای قابل معاوضه از جمله مثال‌های مربوط به این موضوع هستند.

اصل پنجم: استفاده بهینه از ظرفیت‌های سازمانی و نظارتی: در بسیاری از کشورها توان اداری و اجرایی معمولاً بسیار ضعیف است. این رویکرد همچنین نقش‌های بیشتری در اختیار سازمان‌های غیردولتی و گروههای محلی قرار می‌دهد.

اصل ششم: همکاری با بخش خصوصی به جای رقابت با آن: اکثر دولت‌ها به سمت مشارکت بیشتر با بخش خصوصی پیش می‌روند. آنها سعی دارند تا در یک  گفت و شنود و برنامه‌های حاصل شده از راه مذاکره و قابل نظارت مشارکت بخش خصوصی را جلب کنند.

اصل هفتم: جلب مشارکت کامل شهروندان: چنین مشارکت‌هایی به چهار دلیل زیر لازم هستند:

الف- افراد محلی اغلب خیلی بهتر از دولت‌ها می‌توانند اولویت‌ها را شناسایی کنند.

ب- اعضای جوامع محلی، اغلب راه حل‌های کم‌هزینه‌ای را می‌شناسند که دولت‌ها از آن بی‌اطلاع‌اند.

ج- انگیزه و تعهد جوامع ملی، اغلب در حکم تکمیل‌کننده یک پروژه زیست‌محیطی است.

د- این مشارکت به عنوان وزنه‌ای در مقابل منافع گروههای ذی‌نفوذ به ایجاد بستر لازم برای دگرگونی کمک می‌کنند.

اصل هشتم: سرمایه‌گذاری روی شرکای مناسب: مشارکت سازمانهای غیردولتی در روش‌های مربوط به تعیین اولویت‌ و روابط سه‌جانبه (دولت، بخش خصوصی و سازمانهای محلی) روز به روز در حال افزایش است. ارزش چنین مشارکت‌هایی به واسطه لزوم انجام اقدامات هماهنگ به منظور حل مشکلات زیست‌محیطی است.

اصل نهم: اهمیت دادن به مدیریت بیش از فن‌آوری: روش‌های بهبودیافتۀ مدیریتی، همیشه در حکم مکمل و گاهی اوقات در مقام جانشینی برای سرمایه‌گذاری در بخش تجهیزات هستند.

اصل دهم: توجه به محیط زیست از ابتدا: موقعی که بحث استفاده از محیط زیست مطرح می‌شود، پیشگیری خیلی ارزان‌تر و موثرتر از درمان است. اکثر کشورها اکنون در صدد ارزیابی و کاهش صدمات بالقوه ناشی از سرمایه‌گذاری‌های جدیددر امور زیربنایی هستند.

(ده اصل محیط زیست گرایی جدید، نشریه همگامان، 23-24)

طبقه‌بندی تفکر سبز: (سبزهای تاریک – سبزهای روشن)

سبزهای تاریک:

سبزهای تاریک یک شاخه انقلابی از جنبش سبز به شمار می‌روند. بقای طبیعت و زمین، بسیار مهم است. تغییرات رادیکال حتماً باید رخ دهند، ولی با حفظ انسانیت انسانها به عنوان بخشی از طبیعت و از سوی دیگر فعالیتهایشان نیز بایستی ثابت بماند. مخصوصاً از دویست سال گذشته که با ظهور صنعتی شدن سیاره ما به یغما رفته و شکل های زندگی تغییر کرده و حتی زمین نیز شدیداً در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. از داغ ترین این وضعیتها مهار روند رو به رشد جمعیت می باشد. اکولوژیست های تاریک معتقدند که انسانها، جهت کاهش بار زمین نیازمند کاهش الگوهای مصرف هستند. آنها از سوی دیگر پشتیبان حقوق حیوانات یعنی دومین طبقه از ذی شعوران این سیاره هستند. مردم جهان سوم بیشتر توجه خود را معطوف به کشورهای ثروتمند جهان کرده اند و سبزهای تاریک درصدد برابر ساختن این دو قطب هستند. تغییر شیوه زندگی کلید اصلی این برابرسازی است. مردم باید بلادرنگ در شیوۀ زندگی خود تغییراتی ایجاد کنند که سبب کاهش آسیب رسانی به زمین شود.سبزهای تاریک معتقدند که باید به مردم برخی روشهای معتدل مصرف ارائه شود و مردم خودشان تأثیرگذاری منفی بر روی محیط را کاهش دهند و منتظر نمانند که اقدامی از طرف دولت در جهت بهبود اوضاع انجام گیرد.

سبزهای روشن:

سبزهای روشن اصلاح گرا هستند. آنها تمایل دارند در آغاز با جوامع صنعتی پیشرفته کار را شروع کنند و یک رویکرد بسته ای را در دستور کار خود دارند. همچنین معتقدند: رشد اقتصادی مستمر مشکلات محیطی را حل میکند، مشکلات محیطی جهان فراتر از پیشرفتهای علمی و فنی انسان نمی‌باشد. مکانیزم های بازار جهت تصحیح عدم تعادلات محیطی که بسیار زیاد هستند، وجود دارد.

آنالیز هزینه – سود راهی جهت تصمیم گیری در خصوص میزان محافظت مورد نیاز برای محیط می باشد. این کار مستلزم بکار گیری هزینه می باشد که باید بودجه ای را به آن تخصیص داد که این هزینه خود بعنوان یک سرمایه گذاری بسیار پر منفعت می باشد.

مکاتب محیط‌زیست‌گرایی شامل:

1- محیط زیست گرایان لیبرالی

2- محیط زیست گرایان محافظه کار

3- محیط‌زیست گرایان رادیکالی: که خود شامل سه گروه می باشد؛

الف- محیط زیست گرایان سوسیالیستی

ب- محیط زیست گرایان فمینیستی

ج- محیط‌زیست گرایان آنارشیست

محیط‌زیست‌گرایان لیبرالی: محیط زیست گرایان طرفدار بازار آزاد، فقط مشکلات زیستی اندکی قائلند و اعتقاد دارند که این مشکلات را می توان از طریق سازوکارهای بازار حل کرد. برای مثال به نسبتی که ماده‌ای کمیاب‌تر می‌شود و استخراج پرهزینه می‌گردد، بهای خرید آن افزایش می‌یابد و در نتیجه تقاضا کاهش یافته و موجودی آن حفظ می‌شود. اگر هم اقدام دولت ضروری شود این اقدام باید در قالب چارچوب های مقرراتی صورت گیرد تا به بازار، برای کار بهتر کمک کند.

محیط‌زیست‌گرایان محافظه‌کار: اینان تعبیری مصلحت جویانه از محیط زیست گرائی دارند و معتقدند که: اگر می خواهیم «توسعه پایدار» تحقق پذیرد، لزوماً باید تغییراتی در نظامهای اجتماعی – اقتصادی خود صورت دهیم. در این راه بسته به نوع و ماهیت مسئله، از ابزارهای مختلفی استفاده کنیم. بازار، دولت یا هر دو و در سطحی محلی، ملی و بین اللملی. رشد را می توان از لحاظ محیط زیست بی خطر کرد، و بر این مبنا، محرومیت های جهان سوم را می‌توان بی آنکه به معیارهای زندگی دنیای پیشرفته لطمه وارد شود از بین برد. آنچه اهمیت دارد نوعی «نوسازی زیست محیطی» است به این معنا که روند های سیاست گذاری موجود، از طریق ایجاد اجماعی گسترده بین دولتها، شرکتها، دانشمندان و فعالان محیط زیست – به هدفهای زیست محیطی جدید معطوف شود.

مکاتب محیط‌زیست‌گرایی رادیکال: اینها جملگی به ضرورت اصلاحات نهادی پردامنه اعتقاد دارند و دستی به سر و گوش ساختارهای سیاسی موجود کشیدن را کافی نمی دانند، که شامل محیط‌زیست‌گرایان سوسیالیستی، محیط‌زیست‌گرایان فمینیستی، محیط‌زیست‌گرایان آنارشیست می‌شوند.

الف- محیط زیست‌گرایان سوسیالیستی: قدمت سوسیالیسم زیستی به قدمت جنبش سبز می‌باشد. سوسیالیست زیستی صدمه به زمین را مرتبط با کارهای کاپیتالیسم میدانند. نابودی محیط زیست با استثمار طبقاتی و نابرابری های اجتماعی پیوند دارد. ثروتمندان از منابع مصرف می کنند تا موقعیت ممتاز خود را پایدار نگاه دارند و تنگدستان منابع مزبور را مصرف می کنند تا وضعیت خود را در قبال ثروتمندان بهبود بخشند. بدین ترتیب، فقط یک نظام مالکیت عمومی، برابری اجتماعی و برنامه ریزی کلان اجتماعی و جهانی است که می تواند از طریق پیشگیری از اتلاف رقابت آمیز بازار سرمایه داری باعث عاقلانه شدن چگونگی استفاده ما از منابع شود.

ب- محیط‌زیست‌گرایان فمینیسم: معتقدند که تسلط بر طبیعت به سلطه مردان بر زنان مربوط است. گرایش به سلطه‌گری، مقهور کردن، استثمار، سرکوب عمدتاً غرایزی مردسالارانه است که باید از طریق ارزشهایی چون احساس نگهداری، پرورش، همکاری، همدلی و مشارکت از جهات اجتماعی و اخلاقی مهار شود.

ج- محیط‌زیست‌گرایان آنارشیسم: اینان بر این باورند که تکیه کردن بر دولت یا بازار بیهوده است و فقط اقدامات تعاونی مساوات طلبانه، خود مختار و اشتراکی می تواند آن نظام‌‌های افقی و غیر متمرکز و سازمانهای اجتماعی و اقتصادی مناسبی را که برای پایداری به آنها نیاز داریم ایجاد کند. هر یک از گروههای فوق، علی رغم اختلافاتی که با یکدیگر دارند، ظاهراً از نوعی «دموکراسی سبز» حمایت می‌کنند. مبنای نظر آنها این است که بقا و پایداری دراز مدت فقط می تواند از پایین پایه گذاری شود و هرگونه تحمیلی که از سوی نخبگان علمی و سیاسی صورت گیرد، با نوعی  واکنش مردمی مواجه خواهد شد و ما را از هدفهای زیست محیطی منحرف خواهد کرد.

 (نظریه رفاه، سیاست اجتماعی چیست؟ ص 370 و 371)

سبزها و دولت رفاه:

سبزها با دولت رفاه در تضاد هستند. سبزها مخالف کالاها و خدماتی که دولت تولید می کند نیستند، بلکه مخالف نحوه توزیع این کالاها و خدمات از سوی دولت می باشند.  سبزها معتقدند که دولت های رفاه بروکراسی های رفاهی هستند و به صورت سازمانهایی در می‌آیند که توانایی کنترل زندگی مردم را در اختیار می گیرند و چنین روشی باید محدود گردد.  رفاه اجتماعی نباید از سوی دولت فراهم شود. سبزها عقیده دارند که دولت رفاه باید یک دولت غیر متمرکز محلی با درجه بالائی از مشارکت شهروندان و نقش پراهمیت سازمانهای داوطلبانه در آن باشد. به عبارت دیگر آنها از خصوصی ساختن به سمت یک رفاه غیر متمرکز بحث می کنند که در آن نیاز کمتری به رفاه احساس می شود بطوریکه شهروندان خود این خدمات را فراهم می‌کنند.

 (پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی آرن.ای.گیر ص 132)

سیاست های سبزها:

- طرفداران محیط زیست از دهه 1990 شروع به اعمال نفوذ بر سیاست اجتماعی کردند. سبزها جزو طرفداران اولیه درآمد پایه‌ای یا درآمد شهروندان می‌باشند که به عنوان یکی از حقوق اجتماعی آنها به صورت هفتگی به آنها پرداخت می‌شود و این مسئله موجب شناخت ارزش و نقش کارهای بدون دستمزد می‌شود.

درآمد پایه ای می تواند جایگزین مزایا و امتیازات بیمه های ملی، تخفیف مالیات و بسیاری دیگر از امتیازات شود. این درآمد توجه سبزها را به خود جلب کرده است زیر می توانند کارهای بدون دستمزد را دوباره ارزیابی کنند زیرا کسانی که کار بدون دستمزد انجام می دهند طبق حقوق اجتماعی خود درآمد پایه ای را دریافت می کنند.

- تغییر ماهیت مالیات بر درآمد و تغییر جهت آن بر روی فعالیت های آلوده کننده، این مالیات های زیستی نیازمند شکل گیری جهت رفتار با فعالیت های سنگین مختلف و شایع در اقتصاد پیشرفته می باشند.

- تعیین مالیات های محدود بر کالاهایی که برای محیط زیست کم خطر یا بی خطر هستند، یا به صفر رساندن مالیات این گونه کالاها.

- تعیین مالیات بر کاربرد کربن بصورتی که سرمایه داران مجبور شوند تولید دی‌اکسید‌کربن را تقلیل دهند.

- تعیین مالیات های سنگین بر ذخایر تجدید ناشدنی یا ذخایری که تجدید آن دشوار است.

- ممنوعیت مطلق بهره برداری از برخی گونه های حیوانی که نسل آنها در حال انقراض است برای استفاده یا تولید انواع مخصوصی از کالاها.

- انتشار پروانۀ مجوز آلودگی محدود که قابل داد وستد باشد.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 132)

مارکسیسم و بحران زیست محیطی:

از دیدگاه مارکسیستی، اقتصادزیست محیطی می کوشد تا مشکلات زیست محیطی را از طریق بسط اصول شیوه تولید حل کند، در حالی که همین تولید مسول بحران زیست محیطی جهانی است . به نظر مارکس، نظام حاکم بر جهان، سرمایه داری و بتوارگی کالا است، یعنی ارزیابی چیزها با ارزش پولی یا ارزش مبادله آنها، وحتی اقتصاددانان زیست محیط گرا نیز این طرز تفکر را دنبال می کنند. کالا پنداشتن چیزها است که رابطه طبیعت ومردم را در هاله ای از ابهام فرو می برد وسپس مردم را از فهم یا کنترل نظام، که بخشی از آن به شمار می روند، باز می دارد کالا پنداشتن چیزها است که شرایط طبیعی برای خلاقیت انسانی را به دارایی خصوصی وسرمایه بدل می کند واستعداد خلاق مردم را به قدرت کار قابل خرید وفروش در بازار تقلیل می دهد. تفکر در حیطه پول، روابط قدرت در جامعه، تحقیر طبیعت ومردم، فقدان عقلانیت ونظامی که کالا ها را نه برای استفاده بلکه برای عاید شدن سود تولید می کند، و پویایی گریز ناپذیر نظام اقتصادی که در آن موسسات تجاری در حال تنازع بقا باید همیشه به بهبود تکنولوژی وسوء استفاده از طبیعت ومبارزه برای بازار های نو بپردازند، همگی به ناپایداری روز افزون جامعه ای می انجامد که در آن میان اجزای مولفه روابط نا برابر ی وجود دارد وبرابری تولید ومصرف را تضمین نمی کند. تنها زمانی می توانیم دریابیم که نظام سرمایه داری تا چه اندازه از نظر زیستی ویذانگر است که بفهمیم وقتی صور سرمایه داری به جوامع سنتی مبتنی بر حالت تولید ثابت رسوخ می کند، چه اتفاقی می افتد. برای مثال در گینه نو دگونگ ها که اکنون در قایق های موتوری بوسیله مردمی صید می شوند که آرزوی نامحدودی دارند و صید خود را در بازار سیری ناپذیری می فروشند، رو به انقراض اند. مارکس تأثیر سرمایه داری را چنین خلاصه کرد:

به محض اینکه تولید برپایه سرمایه استوار شد از یک طرف صنعت مندی جهانی را می آفریند – یعنی کار مازاد، کار ارزش آفرین – و از طرف دیگر نظامی را می آفرینند که از قابلیتهای طبیعی و بشری سوءاستفاده می کند در این نظام هیچ چیز خارج از چرخه تولید و مبادله اجتماعی مشروع و با ارزش نیست. پس سرمایه جامعه بورژوا را ایجاد می کند و تصرف طبیعت را تعهد اعضای جامعه می داند.... (پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 133و 134)

مارکسیسم رهیافت هگلی به بحران زیست محیطی را نشان می دهد. مارکسیست ها علاقه مندند تا نشان دهند که آنچه توسط ایدئولوگ های سرمایه داری، افرادی که تحت سلطه تفکر دکارتی هستند، به عنوان نظام طبیعی معرفی می شود، نظام فرهنگی – اجتماعی غیر طبیعی است که در زمان و مکان ویژه ای ایجاد شد. به نظر مارکسیست ها، علم دکارتی فی نفسه یک فرآورده تاریخی این نظام فرهنگی – اجتماعی است. این نظام فرهنگی – اجتماعی که اکنون بر جهان حاکم است، ذاتاً هموار ساختن راه برای ایجاد یک نظام فرهنگی- اجتماعی عقلانی تر مهیا است، نظامی که در آن مردم، با عمل مطابق مقولاتی که هستی اجتماعی آنها را بنا می نهد، قادر خواهند بود تا استعداد خلاق بشریت را به جای سرکوب کردن، متحقق سازند. در حالیکه هگل گرایی در تفکر مارکسیستی باعث شد که پویایی مستقل طبیعت دست کم گرفته شود،

«ماتریالیسم» مارکس تا حدی این هگل گرایی را جبران کرده و توسعه یک جریان زیست محیطی قدرتمند را درون سنت مارکسیسم تسهیل کرده است.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 135)

مارکس و انگلس گاه و بی گاه به موضوعات زیست محیطی توجه کرده اند و پایه های زیست محیط گرایی مارکسیستی نظام مند در زمان حیات مارکس بنا نهاده شد، یعنی هنگامی که یک سوسیالیست اوکراینی، سرگی پودولینسکی، کوشید تا نظریه مارکس درباره ارزش مازاد را به صورت تصرف انرژی قابل استفاده باز تنظیم کند. وی با توجه به انرژی، دامنه استثمار دهقانان را آشکار کرد و محدودیتهای توسعه اقتصادی را نشان داد. در نتیجه انرژی گرایی به مولفه مهمی در مارکسیسم بدل شد، به ویژه در روسیه یعنی جایی که انرژی گرایی  توسط بوگدانف، که هدف اصلی لنین در کتاب ماتریالیسم و نقادی تجربی حمله بر اصلاح گرایی وی بود، توسعه یافت. کار بوگدانف اصیل، و نماینده مهمی از سنت مارکسیسم زیست محیط گرا در تضاد با مارکسیسم- لنینیسم است. بوگدانف در باز تنظیم مارکسیسم از طریق انرژیک نه تنها محدودیتهای زیست محیطی و نیاز به حفظ آن را خاطر نشان کرد، بلکه از این فرض مارکس که روابط مالی تنها پایه های روابط قدرت هستند، انتقاد کرد و کار مارکس را در تجزیه تشکل های اجتماعی- اقتصادی به پایه ها و ابر ساختارها رها کرد. به نظر بوگدانف، مهم نیست که اموال در اختیار چه کسی باشد بلکه مهم آن است که چه کسی تولید را سازماندهی می کند، پس تا هنگامی که مردم فعالیت های تولیدی خود را سازماندهی نکنند، سرکوب خواهند شد. وی گفت باید فرهنگی که طبقه کارگر را به ابزار تولید تقلیل داده است، با خلق یک فرهنگ پرولتاریایی نو جایگزین ساخت. در چنین فرهنگی مردم می توانند زندگی خود را کنترل کنند.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 136)

انتقاد مارکسیست ها از سیاستهای مالیاتی سبزها:

تحلیل های مارکسیستی از بحران زیست محیطی، درباره عدم امکان حل مشکلات به وسیلۀ رهیافت متداول، یعنی مالیات بستن بر آلودگی بحث کردند. زیرا چنان رهیافتی تضاد اجتماعی میان نظام فعلی و اصلاح مالیاتی را نادیده می انگارد و از ابعاد جهانی بحران زیست محیطی غفلت می کند و واقعیتهای سیاسی جامعۀ سرمایه دار و برخی حقایق بوم شناختی تولید و مصرف نظام سرمایه داری را که مستقیماً در بحران بوم شناختی نقش دارد نادیده می گیرد. این تضاد ارثیۀ افرادی می شود که از انحطاط زیست محیطی رنج خواهند برد و هزینه حفاظت از آن را متحمل خواهند شد. فقرا از آلودگی در محل کار و زندگی و محل گذران تعطیلات، بیشترین آسیب را خواهند دید.

آنکلاند و بلوستون پیش‌بینی کردند که مالیات‌هایی که این واقعیات را نادیده می‌گیرند، بار سنگین هزینۀ بهبود زیست‌محیط ثروتمندان را بر دوش فقرا خواهند نهاد. آنچه نادیده گرفته شده ابعاد جهانی بحران زیست محیطی است. تأثیر نظارت دولت در کشورهای ثروتمند، انتقال صنایع  آلوده‌کننده به جهان سوم بوده است. کشورهای جهان سوم عملاً مجبور شده‌اند که زیست‌محیط‌های خود را به خاطر منفعت کشورهای مرفۀ جهان اول ویران سازند.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 139)

مسئلۀ دفن زباله‌ها که ممکن است موضوع مناقشۀ کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه قرار گیرد، به خوبی تصویرگر دام فقر است. تعدادی از دولت‌های غرب آفریقا پذیرفته‌اند که از اواسط دهه‌ی 1980 در ازای دریافت کمک اقتصادی، زباله‌های سمی و هسته‌ای کشورهای پیشرفتۀ صنعتی را در خاک خود مدفون سازند. این دولتها به بهای آلوده کردن محیط زیست خود، در ازای هر تن زباله تنها 5/2 تا 40 دلار دریافت خواهند نمود که باید این مبلغ را با نرخ دفن هر تن زباله در اروپا – یک هزار دلار- مقایسه کرد. این کشورها منابع اراضی و امنیت درازمدت محیط زیست و مردم خویش را در ازای دریافت سرمایۀ لازم برای توسعه، مبادله می‌کنند.

 (سیمای امنیت در آیینه محیط زیست، نشریه اطلاعات سیاس-اقتصادی، 136-135 ص6)

آلودگی صادر شده است بزرگترین مشکل آن است که کشورهای جهان سوم عملاً مجبور شده اند که زیست محیط های خود را به خاطر منفعت کشورهای مرفۀ جهان اول ویران سازند کشورهای جهان سوم ذخایر معدنی خود را به قیمت‌های بسیار پایین صادر می‌کنند. درختان جنگلی خود را قطع می‌کنند و برای بقا در این تنازع اقتصادی و توسعه در یک نظام جهانی دارای روابط  نابرابر قدرت، بیش از حد از زمین‌هایشان بهره‌برداری می‌کنند. بهبود اندک کیفیت زیست محیط ملل مرفۀ جهان اول وقتی با ویرانی زیست‌محیطی انبوه در جهان سوم سنجیده شود بی‌اهمیت جلوه می‌کند.

 (پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 140)

 زیست محیط گرایی پسامدرن:

نظریه پردازان پسامدرن با اینکه به تحلیل های مارکسیستی از بتوارگی کالا و طبیعت ستمگر سرمایه داری علاقمند هستند، ولی به برداشت مارکسیستی از انسان ها مشکوک هستند و آن را ادامه سوگیری فن مدارانه نسبت به طبیعت تمدن غربی و سرمایه داری می دانند. زیست محیط گرایان پسامدرن، یعنی «بوم شناسان ژرف» و جنبش های همراه (اکوسوفی، صلح سبز و اکوفمنیسم)، تمرکز های اروپا محور، انسان محور و جنسیت محور و سترگ روایتهای پیشرفت مبنی بر این اصطلاحات را رد می کنند. نقادی مارکس از مقولات حاکم بر زندگی مردم چندان عمیق نبود. در این زمینه ژان بودریار گفته است: نظام اقتصاد سیاسی فرد را فقط به عنوان «قدرت کار» قابل خرید و فروش در نظر نمی گیرد بلکه مفهوم قدرت کار را نیز به عنوان استعداد اساسی انسان می آفریند. این نظام ، فراتر از آنچه تصور ما بگنجد، در پی تعیین هویت افراد با قدرت کار و عمل است و به «دگرگون کردن طبیعت مطابق آمال انسانی» گرایش دارد.

طرد چنین برداشتی از انسان با رد تصور تاریخ به صورت «انسانی کردن» تدریجی طبیعت و ویرانی تمام صورزندگی و حالات تفکر موجود در مسیر این دگرگونی همراه است. پسامدرنیسم «بوم محور» است. پسامدرنیسم به جوامع وفرهنگ های غیر غربی، ایده ها و آرای سرکوب شده اقلیت ها، تقدیس طبیعت، مذاهب شرقی و صور غیر انسانی حیات، احترام میگذارد با این که پسا ساختار گرایان فرانسوی از جنبشهای نو اجتماعی، مثل جنبش زیست محیطی، حمایت میکردند ولی دلمشغولی اصلی آنها زیست محیط نبوده است.گرچه آنان سنت ضد دکارتی، ضد هگلی و مهمتر از همه ضد افلاطونی تفکر را، که با نیچه و هایدگر آغاز شد، احیا کردند و بسط دادند. اینان به ویژه از حمله نیچه به ضد طبیعت گرایی تفکر غربی و نیز حمله هایدگر به سوگیری فن مدارانه تمدن غربی حمایت کردند.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 146)

زیست محیط گرایی پساساختارگرا:

توسعه فرهنگ پسامدرن نشان داده که ایده پیشرفت تمدن غربی تا چه اندازه ای توان فرسا بوده است، در ضمن تمایل مخالفان این ایده را به تکرار صوری از تفکر که باز هم به توان فرسایی می انجامند، واضح کرده است. هرچند نیچه، هایدگر، پساساختارگرایان و پسا مدرنیست ها درباره سوگیری تمدن غربی به سوی سلطه، آرای قابل توجهی ابراز داشته اند ولی یک مطلب مهم را مبهم رها کرده اند و آن چگونگی واکنش مردم به وضعیت کنونی است. این متفکران، مردمرا بر ساخته زبان یا تشکل های گفتمانی دانسته اند. (پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 162)

با این که تحلیل عملکرد قدرت در روابط میان فردی و تشکل های گفتمانی مهم است ولی دخالت قدرت در ویرانی بی وقفه زیست محیط بسیار مهم تر است. نظان سرمایه داری به نظام مسلطی بدل شده که کره زمین را در بر گرفته است، نظامی که توان فرسایی و سوءاستفاده از نواحی پهناور جهان توسط مراکز هسته ای دنیای اقتصاد را اجتناب ناپذیر کرده است. در این نظام اقتصادی، نواحی مختلف در پی افزایش قدرت و حفظ یا تغییر جایگاهشان هستند تا بدبن وسیله نواحی دیگر را استثمار کنند یا در برابر استثمار مقاومت کنند یا جمعیت های بومی را سرکوب کنند تااستثمار این جماعات توسط نواحی دیگر به سهولت انجام پذیرد. پساساختارگراین در تحلیل همه وجوه قدرت در جوامع ویژه ناکام ماندند؛ زیرا به روابط قدرت میان نواحی مرکزی و حاشیه ای جهان اقتصاد، میان اقتصاد های تولیدی و استخراجی و میان دولتها توجه نکردند.

تحلیل پساساختارگرایانه از عملکرد قدرت در گفتان و تشکل های گفتمانی درست است ولی برای درک ویرانی زیست محیطی جهانی و جهت دادن به مردن برای عمل، لازمست که این تحلیل ها را به مفهوم گسترده تری از قدرت بسط داد که بتواند به فهم نظام جهانی سرمایه داری یاری رساند. مشکل دیگر پساساحتارگرایی عبارت است از ناتوانی در تعیین نحوه واکنش به بحران زیست محیطی به کثابه یک کل. پساساختارگرایان از توسل به سترگ روایت ها یا به هر مرجع اعلایی دوری می گزینند و از دانش و قدرت محلی بر ضد دانش و قدرت جهانی دفاع می کنند. به نظر پساساختارگرایان باید از تصور «بحران زیست محیطی جهانی» ساختار شکنی کرد تا معلوم شود که این تصور نیز در خدمت قدرت حاکم است. پساساختارگرایان به دلیل مخالفت با متون فوق العاده (متون مرجع) و سترگ روایت ها، هیچ راهی برای زیست محیط گرایان باقی نمی گذارند تا بتوانند از عقیده خود مبنی بر وجود بحران جهانی دفاع کنند و واکنش لازم را مشخص سازند. ناتوانی از درک بحران زیست محیطی جهانی یعنی ناتوانی از درک جهان. با این که ممکن است نیت پساساختارگرایان چیز دیگری بوده باشد، ولی گسترش شکاکیت درباره هر رابطه ساده میان زبان (یا متون) و «واقعیت»، نوعی ایدئالیسم را پدید آورده، یا حداقل پرورش داده، که در آن زندگی عقلانی بر گفتگو درباره گفته های دیگران استوار است.

(پسامدرنیسم و بحران زیست محیطی، آرن.ای.گیر ص 164و165)

اشتغال به عنوان یکی از شاخص‌های رفاه و نظر طرفداران دیدگاه سبز در مورد آن:

سوسیالیسم های زیست محیطی به جای آنکه اشتغال دستمزدی را وسیله رونق و رفاه بدانند، رهایی از کار دستمزدی را هدف اصلی سیاست رادیکال می دانستند و بین دو حوزه تمایز قائل بودند.

فعالیت غیر خود مختار: یعنی کاری که به اجبار و تحت تسلط و مقررات دیگران انجام می شود.

فعالیت خودمختار: کاری که با آزادی انجام می شود.

یک جامعه سوسیالیست زیست محیطی کار نوع اول را به حداقل و کار نوع دوم را به حداکثر خواهند رساند و برای تحقق این هدف از دو راهکار:

1- کاهش ساعات کار و 2- تامین درآمد پایه ای؛ استفاده می کنند.

کاهش ساعات کار باعث تصحیح توزیع نادرست ناشی از اشتغال دستمزدی می شود که در حال حاضر وجود دارد . بعضی‌ها زیاده از حد دارند و دیگران به حد کافی ندارند. ساعات کار فعال برای هر فرد سالم در طول زندگی او معادل 20000 ساعت و آن هم معادل 10 سال اشتغال تمام وقت است. درآمد پایه به معنای صدور چکی ثانوی است، که کمبود دستمزد را جبران می کند. (نظریه رفاه، سیاست اجتماعی چیست؟) ص 373)

امنیت به عنوان یکی از شاخصهای رفاه و دیدگاه سبز در مورد آن:

تا چند دهه پیش امنیت ملی تنها معنایی نظامی داشت و تضمین آن در گرو دستیابی به سخت‌افزارهای نظامی بود. به تدریج آشکار گردید که «تعریف امنیت ملی، صرفاً بر حسب جنبۀ نظامی، تصور عمیقاً نادرستی از واقعیت را به ذهن متبادر می‌سازد». از کمتر از دو دهه پیش با بروز مشکلات بزرگ زیست‌محیطی که بقای بشریت را در معرض تهدید قرار می‌دهد فصلی نو در بررسی‌های امنیتی گشوده شد. ریچارد اولمان معتقد است: «هر اقدام یا رویدادی که اولاً به طرزی مؤثر و در طول زمان نسبتاً کوتاهی کیفیت زندگی ساکنان یک کشور را در معرض خطر قرار دهد و ثانیاً دامنۀ انتخابهای سیاستگذاران یک کشور یا واحدهای خصوصی غیر حکومتی (افراد، گروهها) را به شدت در خطر قرار دهد، تهدیدی برای امنیت ملی می‌باشد». بنابراین باید خطراتی همچون آسیب دیدن لایه‌ی اوزون، بالا رفتن دمای زمین و اثر گلخانه‌ای و ... را که محیط زیست بشر را در معرض نابودی قرار میدهد به عنوان تهدید امنیت ملی قلمداد کنیم. امروزه، حتی برای کشورهای در حال توسعه هم بعد کاملاً تازه‌ای از امنیت مطرح شده است و آن تضمین صرف بقای فیزیکی است. نکته قابل توجه در مورد تهدید زیست محیطی آن است که عمدتاً زادۀ فعالیت انسان است یا در نتیجه فعالیت وی شتاب گرفته است. چرای افراطی و عادات کشت و زرع در نواحی صحرای آفریقا و نابودی گستردۀ جنگلها در نپال و برزیل، مستقیماً در فرسودگی خاک سهم داشته است. (سیمای امنیت در آیینه محیط زیست، نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی 136-135)

جنبش سبز به عنوان یک ایدئولوژی فراگیر:

جنبش سبز، یک نوع تفکر و ایدئولوژی جهانی دارد. چون مسأله‌ای را که مطرح می‌کند، ابعاد جهانی دارد، بالطبع راه حل آن نیز باید فرامنطقه‌ای و فراملی باشد. به طور نمونه، گرم شدن نسبی هوای زمین در اثر نشر گازهای گرمخانه‌ای سطح آب دریا و اقیانوسهای جهان را به طور نسبی افزایش می‌دهد و باعث طوفان و سرریزهای شدید آب اقیانوسها به کرانه‌ها و سواحل خودش می‌شود. ریزش بارانهای اسیدی بر اثر آلودگی یک منطقه به مناطق دورتر از خودش، نمونه بارز این مسألۀ فراملی است. اینها مرزبندی سیاسی میان سوسیالیسم و سرمایه‌داری را جدی نمی‌گیرند و معتقدند که هر دو اینها اعتقاد به رشد نامحدود صنعتی دارند و هر دو می‌توانند در تخریب منابع طبیعی جهان سهمی برابر داشته باشند و هر دو نسبت به طبیعت و منابع آن، رفتاری بی‌ملاحظه دارند و به یک اندازه می توانند حیات طبیعی را در کره زمین تهدید کنند.

(جنبش سبزها، نشریه همشهری،19-20/4/79، ص 2)

تولید غذا و امنیت محیط زیست:

این مساله از دو جهت قابل بررسی است:

- یکی صدماتی که خود تولید غذا به محیط زیست وارد می‌کند.

- تأثیر سویی که استفاده از تکنولوژی نوین کشاورزی بر محیط زیست تحمیل می‌کند.

با پیشرفت تکنولوژی و مهار عواملی چون بیماریهای مهلک و بالا رفتن سطح بهداشت عمومی، نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است. افزایش سریع جمعیت نیازهای غذایی جدیدی را طلب می‌کند که نتیجه آن افزایش فشار بر سطح محیط زیست و ایجاد تغییرات بیشتر در آن است. باید توجه داشت که، هر مکان زیستی پذیرای حد مشخصی از یک جمعیت است و در صورتی که آن جمعیت بیش از ظرفیت آن مکان زیستی باشد روند طبیعی حیات و سایر جمعیت‌های ساکن در آن مکان دچار آسیب خواهند شد.

انقلاب سبز و تأثیر آن در محیط زیست:

انقلاب سبز نقش بزرگی در کشاورزی داشت. کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات و علف‌کشها به نحو چشمگیری موجب افزایش میزان تولید غذا گردیده در کنار آن صدمات جبران‌ناپذیری به محیط زیست نیز وارد شده است. در بسیاری از زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، حجم زیادی از کودهای شیمیایی به کار می‌رود که خارج از نیاز اراضی است و مقدار زیادی از این کودها بدون آنکه در اختیار گیاه قرار گیرد از دسترس خارج و با وارد شدن به چرخه ازت تولید مشکلات فراوانی می‌کند. سموم دفع آفات نباتی و علف‌کشها به علت استفاده ناآگاهانه و بی‌رویه در بسیاری از مناطق مشکلاتی ایجاد کرده است.

مهندسی ژنتیک و تأثیر آن بر محیط زیست:

مهندسی ژنتیک با شروع انقلاب سبز نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت و کمیت محصولات غذایی داشته است. از راههای مهم جهت دستیابی به میزان محصول بیشتر به نحوی که صدمات کمتری به محیط زیست وارد شود، استفاده از مهندسی ژنتیک در بهبود تولید محصولات کشاورزی است. در صورتی که بتوان بذور اصلاح‌شده را در این مناطق جایگزین نمود تأثیر مهم در افزایش تولید مواد غذایی خواهد داشت، بدون آنکه مجبور به  فشار بیشتر بر محیط  زیست و افزودن به وسعت زمینهای کشاورزی باشیم که مستلزم تخریب هر چه بیشتر جنگلها و مراتع است.

(تولید غذا و امنیت محیط زیست، نشریه سنبله، 97)

نتیجه گیری و پیشنهادات:

بقای فیزیکی بشر در معرض تهدیدی جدی قرار دارد. احتمال دارد که کشورها تصمیم به ایجاد سازمانهای منطقه‌ای و بین‌المللی خاصی بگیرند که صلاحیت برخورد با مسائل زیست‌محیطی از طریق همکاری اعضا را داشته باشد. اما این مسئله، یک موضوع مناقشه‌برانگیز نیز هست. برای مثال، اختلاف عراق با کردها در مورد خودمختاری آنها در مناطق نفت‌خیز.

معضل رقابت در یک اقتصاد بسیار پیشرفتۀ جهانی، آن هم تحت شرایط نامساعد توسعه‌نیافتگی محلی و بحران‌زدگی دولت نه تنها بسیاری از دولتهای کمتر توسعه‌یافتۀ مقروض را از برخورد با مسائل زیست‌محیطی بازمی‌دارد، بلکه حتی ممکن است آنها را وادار به وخیم‌تر ساختن این وضع کند. شاید هیچ موضوعی در جهان نتوان یافت که همچون بحران محیط زیست راه حلش فقط در گرو وحدت و همکاری مردم سراسر جهان باشد، بی شبهه هر ملتی، و در درجه اول هر دولتی، مسئول منابع طبیعی، منطقه، آبها، اقیانوس و هوای سرزمین خود است؛ اما امروزه مسئولیت به تنهایی کافی نیست. بقای بشر در زیستکره، مساله ای جهانی است و مساله جهانی را در محدوده مرزهایی که نقشه های جغرافیایی معلوم می کنند، نمی توان حل کرد. در پایان باید گفت: دشواریهای عصر ما، یا مشکلات هر عصر دیگری، نباید نومیدی به بار آورد. تاریخ به ما آموخته که بحرانها همیشه موج تازه ای به دنبال داشته و آبستن نوآوریها و ابتکاراتی بوده که با گذشته تفاوت داشته است. بارزترین صفت انسان در قدرت چیرگی او بر اجبارهای اجتماعی و حتی زیستی است. انسان موجودی است که از موهبت آزادی و قدرت تغییر اجتماعی برخوردار است. انسان هرگاه خطری را از سر گذرانده، راه خود را عوض کرده و مسیر دیگری را پیموده است.

(تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64)

فهرست منابع و مآخذ:

1- تکنولوژی و بحران محیط زیست. ترجمه و تدوین عبدالحسین آذرنگ. موسسه انتشارات امیرکبیر. تهران 64

2- نظریه رفاه (سیاست اجتماعی چیست؟). تونی فیتزپتریک. ترجمه هرمز همایون‌پور. تهران،  موسسه عال پژوهش تامین اجتماعی، 1381.

3- پسامدرنیسم و بحران زیست‌محیطی. آرن.ای. گیر،  ترجمه عرفان ثابتی. نشر چشمه.

4- The student companion to social policy- pete- Alcock- angus- ErskineIntroduction to social policy – cliff Alcock

5- جنبش‌های سبز، نشریه بنیان، 21/1/81.

6- جنبش سبزها، نگاه تازه به همبستگی انسان با طبیعیت، پیشینه و جهان بینی جنبش سبزها در گفتگو با محسن ثلاثی، نشریه همشهری19 و 20/4/79.

7- ده اصل محیط‌زیست گرایی جدید، نشریه همگامان23-24.

8- سیمای امنیت در آیینه محیط زیست، نمونه کشورهای در حال توسعه، نشریه اطلاعات سیاسی –اقتصادی 136-135

9- جنبش  سبز چالشی در برابر سرمایه‌داری، نشریه رسالت 21/5/78.

10- سرطان پوست و بیماریهای چشمیپیلمد نازک شدن لایه ازن،  نشریه جام جم 13/7/70.

11- تولید غذا و امنیت محیط زیست، نشریه سنبله -97.

سازه های فولادی

سازه های فولادی

مقدمه

فولاد بعنوان ماده ای با مشخصات خاص و منحصر بفرد ، مدتهاست در ساخت ساختمانها کاربرد دارد. قابلیت اجرای دقیق ، رفتار سازه ای معین ، نسبت مقاومت به وزن مناسب ، در کنار امکان اجرای سریع سازه های فولادی همراه با جزئیات و ظرافتهای معماری ، فولاد را بعنوان مصالحی منحصر و ارزان در پروژه های ساختمانی مطرح نموده است ؛ به نحوی که اگر ضعفهای محدود این ماده نظیر مقاومت کم در برابر خوردگی و عدم مقاومت در آتش سوزیهای شدید به درستی مورد توجه و کنترل قرار گیرند ، امکانات وسیعی در اختیار طراح قرار می دهد که در هیچ ماده دیگر قابل دستیابی نیست .

فولاد ، آلیاژی از آهن و کربن است که کمتر از 2 درصد کربن دارد. در فولاد ساختمانی عموما" در حدود 3 درصد کربن و ناخالصیهای دیگری مانند فسفر ، سولفور ، اکسیژن و نیتروژن و چند ماده دیگر موجود می باشد . ساخت فولاد شامل اکسیداسیون و جدانمودن عناصر اضافی و غیر ضروری موجود در محصول کوره بلند و اضافه کردن عناصر مورد نیاز برای تولید ترکیب دلخواه است. برای ساخت فولاد ، از چهار روش اصلی استفاده می شود. این روشها عبارتند از : روش کوره باز ، روش دمیدن اکسیژن ، روش کوره برقی ، روش خلاء . آنچه فولاد را به عنوان یک مصالح ساختمانی مناسب معرفی کرده می تواند شامل موارد زیر باشد : - تغییر شکل در اثر بارگذاری و ایجاد تنش یکنواخت   - وجود خاصیت الاستیک و پلاستیک   - شکل پذیری   - خاصیت چکش خواری و تورق   - خاصیت خمش پذیری   - خاصیت فنری و جهندگی   - خاصیت چقرمگی   - خاصیت سختی استاتیکی و دینامیکی   - مقاومت نسبی بالا    - ضریب ارتجاعی بالا    - جوش پذیری   - همگن بودن    - امکان

استفاده از ضایعات   - امکان تقویت مقاطع در صورت نیاز

طراحی ساختمانهای فولادی

انتخاب نوع مقطع ، روش ساخت ، روش بهره برداری و محل ساخت ساختمان ، خصوصیات و ویزگیهای متنوعی برای ساخت اسکلت باربر یک ساختمان بوجود می آورد. مزیتهای هر سیستم سازه ای و مصالح مورد نیاز آن سیستم را در صورتی می توان بکار برد که خصوصیات و ویژگیهای آن مصالح و سیستمها در مرحله طراحی به حساب آورده شود و طراح باید در مورد هر یک از مصالح به درستی قضاوت کند. این موضوع بویژه در ساختمانهایی که اسکلت فولادی دارند ضروری است. معیارهای سازه ای زیر اهمیت زیادی در طراحی کلی و ستون گذاری ساختمان دارد : - نوع مقطع  - آرایش و روش قرار گیری مقاطع  - فواصل تکیه گاهی  - اندازه دهانه های سقف  - نوع مهاربندی  - نوع سیستم صلب کننده  - محل قرارگیری سیستم صلب کننده (سیستم فضاسازی داخلی)

برای استفاده بهینه از خواص مطلوب ساختمانهای فولادی ، سیستم فضاسازی داخلی باید بگونه ای اختیار شود که : - متشکل از قطعات پیش ساخته باشد ، بدین منظور که سرعت بیشتر نصب و برپایی سازه ، موجب کوتاه شدن زمان کلی ساخت می شود.  – قطعات سبک باشد تا وزن کلی ساختمان به حداقل ممکن برسد.  – نوع سیستم انتخاب شده ، سازگار با سیستم سازه ای انتخاب شده باشد.  – با یک روش اقتصادی قابل محافظت در برابر آتش باشد.

فضاهای داخلی ساختمان فلزی معمولا" شامل : - سقفها   - بام  - دیوارهای خارجی       - دیوارهای داخلی     - سیستم رفت و آمد ( پله و آسانسور )    می باشد که با هماهنگی دقیق و

علمی 

این امکان بوجود می آید که اقتصادی ترین روش ساخت و اجرای ساختمان بدست آید.

طراحی با توجه به روش مهاربندی

تمام ساختمانها باید برای مقاومت در برابر نیروی زلزله و باد و یا دیگر نیروهای افقی صلب شوند سیستم صلب کننده باید :

-  نیروهای جانبی را به فونداسیون منتقل کند.    

-  تغییر مکانهای افقی را محدود کند.

در ساختمانهای بلند باید ملاحظات ویژه ای برای جلوگیری از ایجاد نوسانات ناشی از باد در نظر گرفته شود. بزرگی نیروهای افقی اعمال شده در اثر باد به عوامل زیر بستگی دارد:

- سرعت باد    - شکل آیرودینامیکی ساختمان       - وضعیت سطح نما         - روشهای صلب کردن

یک قاب سازه ای فولادی را می توان به یکی از روشهای زیر مهاربندی کرد : - سیستمهای قاب صلب   - سیستمهای قاب بادبندی    - دیوارهای بتنی بصورت دیوارهای برشی یا هسته های بتنی

انتخاب روش صحیح مهاربندی ، اهمیت عمده ای در طراحی سازه ای دارد و حتی ممکن است کل اندیشه طراحی یک ساختمان بلند مرتبه را تحت تاثیر قرار دهد. مهار بندی به وسیله اعضای بادبندی یا دیوارهای بتنی به صورت دیافراگم صلب ، نقاط ثابتی را در ساختمان ایجاد می کند ، به گونه ای که آزادی عمل در جانمایی و معماری داخل ساختمان را محدود می کند.

طراحی با توجه به اجزای تشکیل دهنده فضاهای داخلی ساختمان

انتخاب سیستم مناسب برای اجزای داخلی ساختمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. روشهای زیر به طور رایج در ساخت سقفهای متکی به تیرهای فولادی به کار می روند :

-   دال بتنی درجا بر روی قالب مناسب

-   دال بتنی پیش ساخته

-   عرشه فولادی با بتن درجا

عملکرد مرکب بین دال بتنی و تیر فولادی که در هر سه روش امکان پذیر است ، سبب اقتصادی شدن ساخت می گردد. مسئله حفاظت قسمتهای فولادی سقف در برابر آتش سوزی باید در اجرای سقف در نظر گرفته شود. استفاده از سقف کاذب می تواند این کار را به خوبی انجام دهد. در سازه های اسکلت فلزی ، معمولا" دیوارهای خارجی باربر نیستند، برای ساخت این دیوارها ، بنابر شرایط موجود ، از مصالح مختلف استفاده می شود.

لزوم محافظت در برابر حریق ، خوردگی و عایق بندی صوتی

اغلب اظهار می شود که هزینه لازم برای محافظت ساختمانهای فلزی در برابر آتش سوزی و خوردگی و عایق بندی صوتی بسار زیاد است ، ولی استفاده از راههای معقول و مناسب برای هر ساختمان ، با توجه به سیستم بکار رفته در آن ، می تواند باعث کاهش این هزینه شود. ایجا یک سیستم محافظت در برابر آتش سوزی در تمام ساختمانهای فلزی لازم و ضروری است. آنچه از اقتصادی در این مسئله حائز اهمیت است ، استفاده از روش صحیح حفاظت اجزای فلزی است. اغلب المانهای داخلی ساختمان مانند سقف و دیوارهای داخلی و خارجی آن بعنوان یک سیستم محافظت در برابر آتش سوزی در ساختمان قابل استفاده است. تیرها و ستونهای فلزی می تواند به روش مناسب در بین این اجزا مدفون شود. در غیر اینصورت باید با روش مناسب اسکلت فولادی ساختمان محافظت شود.

از آنجایی که زنگ زدگی در قطعات داخلی ساختمان فولادی با توجه به رطوبت ناچیز موجود در هوا بعید به نظر می رسد ، محافظت در برابر خوردگی برای این قطعات یک مشکل جدی محسوب نمی شود. بنابراین حفاظت در برابر خوردگی فقط برای قطعات بیرونی و اجزایی که در معرض رطوبت هوا قرار دارند لازم و ضروری است.

مشخصات صوتی یک ساختمان ، بستگی به خواص اجزای داخلی آن دارد مانند نوع سقف و سیستم دیوارهای جداکننده و تیغه ها . در این بین ، سیستم اسکلت باربر ساختمان نقش کمتری دارد رفتار اسکلت یک ساختمان بتنی و فولادی ، با یک سیستم فضاسازی داخلی مشابه ، یکسان است .

توجیه اقتصادی سازه های فولادی

در ارزیابی اقتصادی یک ساختمان فولادی ، فقط در نظر گرفتن قیمت مصالح ساختمانی و نیروی انسانی کفایت نمی کند و بقیه عوامل موثر در این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد. موارد زیر در اقتصاد یک ساختمان موثر است :

- قیمت زمین : بدلیل کوچک بودن مقاطع عرضی در ساختمانهای فولادی ، فضای کمتری توسط اسکلت سازه اشغال شده و در مقایسه با سازه های بتنی ، ساختمانهای فلزی در پلان دارای سطح موثر بیشتری هستند. بنابراین هزینه زمین در هر متر مربع مفید ساختمان ، در ساختمانهای فلزی کمتر خواهد بود.

- مصالح در دسترس

- ارزش نهایی ساختمان : هرچه مدت زمان ساخت یک ساختمان کوتاهتر باشد ، هزینه نهایی آن ساختمان کمتر خواهد بود. با توجه به روشهای مختلف ساخت سازه ، متوجه می شویم که در مقایسه با سایر روشها ، ساخت سازه های فلزی زمان کمتری صرف می کند.

-  هزینه اسکلت اصلی سازه ( سفت کاری )

-  تاثیر نازک کاری

- تاثیر نصب تجهیرات و تاسیسات

-  نحوه تاثیر این عوامل در بهره برداری بهینه از ساختمان

-  هزینه ایجاد تغییرات داخلی و بهسازی در ساختمان

-  هزینه تخریب ( در ساختمانهای با عمر کوتاه )

بررسی میزان مصرف فولاد در ساختمانهای فلزی

در ساختمانهای فلزی ، هزینه با توجه به میزان مصرف فولاد در هر متر مربع مساحت کف ( تصویر افقی ) یا متر مکعب ساختمان محاسبه می شود. هزینه ساخت و میزان مصرف فولاد به عوامل زیر بستگی دارد :

-  تعداد طبقات

-  بار اعمال شده به طبقات ( مرده و زنده )

-   دهانه ها در اطراف ستون

-   ضخامت سقف

-  سیستم سازه ای ( سیستم انتقال بارهای قائم و جانبی )

انتقال بار در سازه های فولادی

سازه های فولادی مشتمل بر تعدادی تیر و ستون به شکل قاب و نیز شامل تعدادی تقویت کننده ، به منظور ایستایی بیشتر می باشد. بدیهی است انتقال بارهای افقی و قائم از طریق این اجزاء صورت می گیرد. به این صورت که :         - سقف ، بارهای عمودی را تحمل کرده و بصورت افقی ، از طریق تیرها به تکیه گاههای تیر منتقل می کند.        – سیستم باربر قائم ( ستونها ) ، بارها را از تکیه گاههای دو سر تیر به

فونداسیون انتقال می دهد.      – همچنین سیستم های مهاربندی قائم و افقی ، بارهای جانبی ناشی از باد ،

زلزله ، فشار زمین و ... را به فونداسیونها منتقل می نمایند.

ماهیت انتقال بار از طریق تیرها به تکیه گاهها و روش قرارگیری تیرها ( تیر ریزی ) به عوامل زیر بستگی دارد :

-  نوع مقطع قابل استفاده با توجه به طراحی معماری

-  فواصل تکیه گاهها و طول دهانه تیر با توجه به طراحی سازه ها

-   روش انتقال بار توسط اجزای باربر

- سیستم تکیه گاهی انتخاب شده ( صلب ، نیمه صلب ، ساده )

تعریف ستون فلزی :

ستون عضوی است که معمولا به صورت عمودی در ساختمان نصب می شود و یارهای کف ناشی از طبقات به وسیله تیر و شاهتیر به آن منتقل می گردد و سپس به به زمین انتقال می یابد.

شکل ستونها :

شکل سطح مقطع ستونها معمولا به مقدار و وضعیت بار وارد شده بستگی دارد. برای ساختن ستونهای فلزی از انواع پروفیلها و ورقها استفاده می شود.عموما ستونها از لحاظ شکل ظاهری به دو گروه تقسیم می شوند:

1-   نیمرخ (پروفیل) نورد شده شامل انواع تیرآهنها و قوطیها : بهترین پروفیل نورد شده برای ستون ، تیرآهن با پهن یا قوطیهای مربع شکل است؛ زیرا از نظر مقاومت بهتر از مقاطع دیگر عمل می کند.ضمن اینکه در بیشتر مواقع عمل اتصالات تیرها به راحتی روی آنها انجام می گیرد.

2-   مقاطع مرکب : هرگاه سطح مقطع و مشخصات یک نیمرخ (پروفیل ) به تنهایی برای ایستایی ( تحمل بار وارد شده و لنگر احتمالی ) یک ستون کافی نباشد ، از اتصال چند پروفیل به یکدیگر ، ستون مناسب آن (مقاطع مرکب ) ساخته می شود.

چگونگی ساخت ستون (مقاطع مرکب):

ستونها ممکن است بر حسب نیاز با ترکیب و اتصالات متنوع از انواع پروفیلهای مختلف ساخته شوند ، اما رایجترین اتصال برای ساخت ستونها سه نوع است :

1-    اتصال دو پروفیل به یکدیگر به طریقه دوبله کردن : ابتدا دو تیرآهن را در کنار یکدیگر و بر روی سطح صاف به هم چسبیده گردند ؛ سپس دو سر و وسط ستون را جوش داده و ستون برگردانده شده و مانند قبل جوشکاری صورت می گیرد ؛ آن گاه ستون معکوس و در قسمت وسط ، جوشکاری می شود . همین کار را در سوی دیگر ستون انجام می دهند و به ترتیب جوشکاری ادامه می یابد تا جوش مورد نیاز ستون تامین گردد. این شیوه جوشکاری برای جلوگیری از پیچش ستون در اثر حرارت زیاد جوشکازی ممتد می باشد . در صورتیکه در سرتاسز ستون به جوش نیازی نباشد ، دست کم جوشها باید به این ترتیب اجرا گردد :

الف) حداکثر فاصله بین طولهای جوش در طول ستون به صورت غیر ممتد از 60 سانتیمتر تجاوز نکند.

ب) طول جوش ابتدایی و انتهایی ستون باید برابر بزرگترین عرض مقطع باشد و به طور یکسره انجام گیرد.

ج) طول موثر هر قطعه از جوش منقطع نباید از 4 برابر بعد جوش یا 40 میلیمتر کمتر باشد.

د) تماس میان بدنه دو پروفیل نباید از یک شکاف 5/1 میلیمتری بیشتر ، اما از 6 میلیمتر کمتر باسد ؛ ضمنا بررسیهای فنی نشان دهد مه مساحت کافی برای تماس وجود ندارد ؛ در آن صورت ، این بادخور باید با مصالح پر کننده مناسب شامل تیغه های فولادی با ضخامت ثابت پر شود.

2-  اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری روی بالها : در مقاطع مرکبی که ورق اتصال بر روی دو نیمرخ متصل می شود تا مقاطع مرکب تشکیل بدهد ؛ فاصله جوشهای مقطع (غیر ممتد) که ورق را به نیمرخها متصل می کند ، نباید از 30 سانتیمتر بیشتر شود . اندازه حداکثر فاصله فوق الذکر در مورد فولاد معمولی به صورت t22 که  t در آن ضخامت ورق است در می آید.

3- اتصال دو پروفیل با بستهای فلزی (تسمه) : متداولترین نوع ستون در ایران ستونهای مرکبی است که دو تیرآهن به فاصله معین از یکدیگر قرار می گیرد و قیدهای افقی یا چپ و راست این دو نیمرخ را به هم متصل می کند ؛ البته بستهای چپ و راست که شکلهای مثلثی را به وجود می آورند ، دارای مقاومت بهتری نسبت به قیدهای موازی می باشند.در مورد اینگونه ستونها ، بویژه ستون با قید موازی مسائل زیر را بایستی رعایت کرد :

الف) ابعاد بست (وصله ) افقی ستون کمتر از این مقادیر نباشد:

L : طول وصله حداقل به فاصله مرکز تا مرکز دو نیمرخ باشد .

B : عرض وصله از 42 درصد طول آن کمتر نباشد .

T : ضخامت وصله از 35/1 طول آن کمتر نباشد.

ب) در اطراف کلیه وصله ها و در سطح تماس با بال نیمرخها عمل جوشکاری انجام گیرد (مجموع طول خط جوش در هر طرف صفحه نباید از طول صفحه کمتر شود) .

ج) فاصله قیدها و ابعاد  آن بر اساس محاسبات فنی تعیین می شود.

د) در قسمت انتهایی ستون ، باید حتما از ورق با طول حداقل برابر عرض ستون استفاده کرد تا علاوه بر تقویت پایه  ، محل مناسبی برای اتصال بادبندها به ستون به وجود آید.

ه) در محل اتصال تیر یا پل به ستون لازم است قبلا ورق تقویتی به ابعاد کافی روی بالهای ستون جوش شده باشد.

روش نصب نبشی بر روی کف ستونها (بیس پلیت) برای استقرار ستون

هنگام محاسبه ابعاد کف ستونها باید حداقل فاصله میله مهاری از لبه کف ستون و محل جاگذاری نبشی با ضخامت جوش لازم برای نگه داشتن ستون ، همچنین ضخامت پلیت انتهایی ستون و ابعاد ستون را با دقت بررسی کرد ؛ سپس با توجه به موارد یاد شده ، به نصب نبشی و استقرار ستون به این صورت اقدام نمود . بر روی بیس پلیت ها محل کف ستون و محل آکس را کنترل می کنیم ؛ سپس نبشیهای اتصال را به صورت عمود بر هم بر روی بیس پلیت جوش داده ، آنگاه ستون را مستقر و اقدام به نصب دگر نبشیهای لازم کرده و آنها را به بیس پلیت جوش می دهیم . از مزایای عمود بر هم بودن دو نبشی روی بیس پلیت علاوه بر سرعت عمل و استقرار بهتر به علت تماس مستقیم ستون به بال نبشی ، اتصال جوشکاری به گونه ای درست تر و اصولی تر صورت می گیرد . روشن است که قبل از جوشکاری باید ستونها را هم محور و قائم نموده و عمود بودن در دو جهت کنترل گردد . پس از نصب ستونها با توجه به ارتفاع ستون و آزاد بودن سر ستون ممکن است تا زمان نصب پلها ، ستونها در اثر شدت باد و وزن خود حرکتهایی داشته باشند که احتمالا تاثیر نا مطلوب و ایجاد ضعف در جوشکاری و اتصالات کف ستونها خواهد داشت . به این سبب ، باید پس از نصب ، فورا به مهاربندی موقت ستونها به وسیله میلگرد یا نبشی بصورت ضربدری اقدام کرد.

طویل کردن ستونها :

سازهای فلزی را اغلب در چندین طبقه احداث می کنند ، طول پروفیلها برای ساخت ستون محدود است . با در نظر گرفتن بار وارده و دهانه بین ستونها و نحوه قرار گرفتن ستونهای کناری ، مقاطع مختلفی برای ساخت ستونها به دست می اید. ممکن است در هر طبقه ، ابعاد مقطع ستون با طبقه دیگر تفاوت داشته باشد ؛ بنابراین ، باید اتصال مقاطع با ابعاد مختلف برای طویل کردن با دقت زیادی انجام شود . محل مناسب برای وصله ستونها به هنگام طویل کردن آنها حداقل در ازتفاع 45 تا 60 سانتی متر بالاتر از کف هر طبقه یا 6/1 ارتفاع طبقه می باشد. این ارتفاع اندازه حداقلی است که از نظر دسترسی به محل اجرای جوش و نصب اتصالات مورد نیاز برای ادامه ستون یا اتصال بادبند لازم است.

نحوه طویل کردن ستونها :

ابتدا سطح تماس دو ستون را به خوبی گونیا می کنند و با سنگ زدن صاف می نمایند تا کاملا در تماس با یکدیگر یا صفحه وصله قرار گیرد . در صورتی که پروفیل دو ستون یکسان نباسد ، باید اختلاف دو نمره ستون را با گذاردن صفحات لقمه (هم سو کننده) بر ستون فوقانی را پر نمود ؛ سپس صفحه وصله را نصب کرد و جوش لازم لازم را انجام داد . اگر ابعاد مقطع دو نیمرخ که به یکدیگر متصل می شوند ، تفاوت زیاد داشته باشند ، به طوری که قسمت بزرگی از سطح آن دو در تماس با یکدیگر قرار نگیرد ، در این صورت باید یک صفحه تقسیم فشار افقی بین دو نیمرخ به کار برد . این صفحه معمولا باید ضخیم انتخاب شود تا بتواند بدون تغییر شکل زیاد ، عمل تقسیم فشار را انجام دهد. کلیه ابعاد و ضخامت صفحه و مقدار جوش لازم را باید طبق محاسبه و بر اساس نقشه های اجرایی انجام داد.

ستونها با مقاطع دایره ای :

معمولا مقاطع  لوله ای (دایره ای ) از قطر 2 تا 12 اینچ برای ستونها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. مقطع لوله در مواقعی که بوسیله اتصال جوش باشد ، آسانتر به کار می رود . کاربرد لوله بیشتر در پایه های بعضی منابع هوایی ، دکلهای مختلف و خرپاهای سبک است . این مقطعها به طور کلی مقاومترند  برای اینکه ممان انرسی انها در تمام جهات یکسان است . با تغییر ضخامت مقاطع لوله ای می توان اینرسی های مختلف را به دست آورد.

انحراف مجاز پس از نصب ستون :

همان طور که گفتم  ، ستونها باید کاملا شاغول بوده و علاوه بر آن ، از محور کلی که در نقشه آکس بندی مشخص شده است ، نباید انحرافی بیش از آنچه در آیین نامه ها تعیین سده داشته باشد. در این جدول میزان انحراف مجاز ستونها در نگام نصب ، مشخص گردیده است :

قطعه ساختمانی                                                                 حداکثر انحراف

ستون با ارتفاع h انحراف موقعیت مکانی

 محور ستون از محور انتخاب شده

 آن در سطح اتکای ستون ................................................................    5 - +

انحراف محور ستون در انتهای فوقانی آن از خط شاغول.................   25- + <=1000/H

انحراف از خط شاغول در اثر خم شدن ستون (شکم دادن)............... 15- + <=1000/H

اتصالات تیر به ستون فلزی براساس آیین نامه فولاد ایران اتصالات در ساختمان های اسکلت فلزی به سه دسته تقسیم می شوند :a) ساختمان های نوع یک : قاب های با اتصالات صلب در این نوع اتصالات پیو ستگی کا مل در محل اتصال تیر به ستون بر قرار می شود و زاویه اولیه بین تیر ستون با تامین درجه گیرداری چرخشی (صلبیت)در حدود 90درصد و بیش تر ثابت نگه داشته می شود b) ساختمان های نوع دو:قاب های ساده در این نوع ساختمان های گیرداری چرخشی بین تیر و ستون در حد امکان پایین نگه داشته می شوند به این تر تیب که حدود 80 درصد چرخش بین تیر و ستون در محل اتصال آزاد است c) ساختمان های نوع سه :اتصال نیمه گیردار در این نوع اتصالات گیرداری چرخشی بین اعضای تیر و ستون در محل اتصال از 20درصد تا80درصد نوسان دارد به خاطر اشکالات عمده در تخمین درجه گیرداری در این حالت از اتصال نیمه صلب استفاده نمی شوداتصالات ساده تیر به ستون با نبشی جان در این اتصال نبشی جان باید در حد امکان قابل انعطاف (حداکثر نبشی نمره 15*15 )برای این اتصال فاصله آزاد بین تیر و ستون حدود 2 سانتی متر منظور می شود تا هنگام نصب تیر به لحاظ اجرایی مشکلی ایجاد نشود اگر این فاصله رعایت نشود جا گذاری تیر بسیار سخت انجام خواهد شد این نبشی برای انتقال نیروی برشی بین تیر و ستون طراحی می شود و می تواد به صورت تکی (در یک طرف جان تیر ) و یا دو تایی (در دو طرف جان تیر )باشد معمولا از این اتصال (نبشی جان ) برای تیر های تکی در طاق ضربی یا اسکلت فلزی استفاده می شود در عمل به علت ندشتن نبشینشیمن کار نصب در این حالت با مشکل روبه رو می شود در جداول زیر اندازه نبشی لازم جهت اتصال پروفیل های مختلف تیر آمده است جهت استفاده از جداول زیر شرط Lبزگتر یا مساوی15hباید برقرار باشد که در آن : L:طول دهانه تیر h : ارتفاع نیم رخ تیر جدول نبشی جان در اتصال ساده نقل از راهنمای اتصالات در ساختمان های فولادی (دفتر تدوین مقرارات ملی ساختمان. (بعد جوش(mm)طول (cm)نبشینوع پروفیل ،تیر)

توضیح: جدول مزبور صرفاً برای تیرآهن بدون هیچ گونه ورق تقویتی کاربرد دارد جدول اتصال ساده نبشی جان به تیر زنبورینقل از راهنمای اتصالات ساختمان های فولادی (دفتر تدوین مقرارات ملی ساختمان) نوع پروفیلنبشی) طول(cm)بعدجوش توجه : در استفاده از جدول بالا شرط Lبزرگتر یا مساوی 15hنیز باید برقرار باشد و علاوه بر آن تیر های لانه زنبوری بدون ورق تقویتی می باشد اتصال ساده تیر به ستون با نبشی نشیمن انعطاف پذیردر این اتصال تیر بر روی یک نبشی نشیمن تقویت نشده قرار می گیردنکته مهم: در این اتصال باید همیشه از یک نبشی بر روی بال بالایی تیر (بال فشاری ) که تنها وظیفه آن تامین تکیه گاه جانبی برای بال فشاری است استفاده نمود این نبشی اولاً باید به اندازه ی کافی قابل انعطاف باشد و ثانیاً هنگام جوش کاری به هیچ وجه ساق های آن در محل اتصال تیر و ستون جوش نخورد و فقط در طول نبشی عمل جوش کاری انجام می شود اندازه نبشی بالایی و جوش آن اسمی است و محاسبه خاصی ندارد در عمل برای IPE14و کم تر نبشی نمره 8 و برای IPE16به بالا نبشی نمره 10به کار می رود در هر صورت ضخامت نبشی بالایی به هیچ وجه از 6میلی متر نباید کم تر باشد مهم:به لحاظ تئوری نیازی به جوش دادن بال پایین تیر بر روی نبشی نشیمن نمی باشد اما در عمل این جوش کاری انجام می شود جدول نبشی نشیمن انعطاف پذیر با دو IPEساده (تیر دوبله ساده )

نوع پروفیل نبشی طول(cm)بعد جوش.

مانند قبل شرط Lبزرگتر یا مساوی 15hباید برقرار باشد تا از جدول بالا استفاده شود ضمناًدو تیر، بدون ورق تقویتی و به صورت زیر به هم چسبیده اند جدول نبشی نشیمن انعطاف پذیر با دو تیر لانه زنبوری (2CPE)(نقل از راهنمای اتصالات ساختمان های فولادی (دفتر تدوین مقرارات ملی ساختمان (

نوع پروفیل نبشیطول(cm) بعد جوش .

شرط استفاده از جدول مانند قبل می باشد اتصالات ساده تیر به ستون با نشیمن های تقویت شدهاگر در اتصال ساده واکنش تکیه گاهی (نیروی برشی در تکیه گاه) از حد قابل قبولی تجاوز کند به منظور جلوگیری از استفاده از نبشی نشیمن با ضخامت بسیار زیاد از نیشی تقویت شده استفاده می شود در تیر های غیر سراسری نبشی نشیمن در دو طرف ستون قرار داده می شود و تیر ها عمود بر ستون روی آن ها قرار می گیرنداین نوع اتصال جز اتصالات ساده است و باید توجه شود که حتماً نبشی انعطاف پذیر بالای بال فشاری اجرا شود در تیرهای خورجینی تیر ها به صورت سراسری دردو طرف ستون اجرا می شوند از نظر ایستایی از نوع اتصال ساده محسوب می شوند از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر از تیرهای غیر سراسری است (لنگر حداکثر تیر سراسری کمتر از تیر با تکیه گاه ساده است ) عملکرد خمشی و برشی دیوار برشیوقتی یک دیوار برشی تک تحت نیروی جانبی زلزله قرار می گیرد شکست در پای آن (یعنی محل اتصال به شالوده) رخ می دهد که این همان محل لنگر خمشی حداکثر است و جالب این که نیروی برشی ماکزیمم نیز در همین نقطه قرار دارد اگر در طرح دیوار های برشی شکل پذیری متعادلی در همه قسمت ها ی دیوار در نظر گرفته نشود ممکن است صدمات زیادی به بار آورد از نظر شکل ظاهری دیوار های برشی ممکن است با اشکال زیر مورد استفاده قرار گیرد خرابی در دیوار های برشی ساده توپر خرابی در خمش در این حالت به علت لنگر خمشی زیاد از عمل کردنیروی جانبی زلزله در امتداد پهنای دیوار در پای دیوار مفصل پلاستیک تشکیل می شود ارتفاعی که در آن مفصل پلاستیک تشکیل می شود (منطقه مفصل پلاستیک) در حدود یک یا یک و نیم برابر عمق دیوار است که باید به عنوان منطقه بحرانی با پیش بینی های لازم به خوبی فولاد گذاری شود و به خصوص سلاح برشی (میل گرد های افقی و قائم (غیر از میل گرد های خمشی (

فولاد

فولاد یکی از مهمترین مصالح ساختمانی به شمار می آید . فولاد از احیا شدن سنگ آهن ، به همراه کک و اکسیژن در کوره های بلند با درجه حرارت زیاد بدست می اید .آهن خام که به این ترتیب به دست می آید بین 3 تا 4 درصد کربن دارد .

محاسن فولاد

1)     مقاومت زیاد

2) شکل پذیری زیاد

3) یکسان بودن مقاومت و فشار

4) عملکرد مناسب در برابر زلزله به علت شکل پذیری و سبک بودن

مهمترین عیب فولاد ضعف در برابر آتش سوزی می باشد .

مشخصات مکانیکی فولاد

مهمترین مشخصه مکانیکی فولاد نمودار تنش _ کرنش آن می باشد که از روی آن تنش تسلیم و یا تنش جاری شدن بدست می آید . اگر یک میله فولادی تحت نیروی p  قرار بگیرد تنش و کرنش در آن به صورت زیر محاسبه می شود . در شکل زیر نمودار تنش _کرنش فولاد نشان داده شده است .

 

 

   همان گونه که از نمودار تنش_کرنش فولاد مشاهده می شود سه قسمت جداگانه در این نمودار قابل تشخیص است .

الف) ناحیه الاستیک یا خطی : قسمت ابتدایی نمودار تنش_کرنش به صورت خطی می باشد که در این قسمت تغییر شکل های فولاد برگشت پذیرند ، که به این ناحیه ، ناحیه الاستیک یا خطی گفته می شود

ب) ناحیه خمیری یا پلاستیک : بعد از نقطه ی تسلیم منحنی تنش و کرنش به صورت افقی در می آید . تغییر شکل ها در این ناحیه در حدود 15 الی 20 برابر نظیر حد خطی می باشد . از این خاصیت در طراحی پلاستیک استفاده می شود .

ج) ناحیه سخت شدگی مجدد : در این ناحیه افزایش کرنش مجدداً با افزایش تنش همراه است . شیب منحنی تنش_کرنش در این قسمت به مراتب کوچکتر از ناحیه الاستیک می باشد و معمولا در محاسبات از این ناحیه صرف نظر می شود .

اعضای کششی

تنش کششی مجاز(FT) برابر(0.6fy) می باشد.  بال تحتانی تیرچه ها واعضای قطری که تنها تحت تنش های کششی قرار میگیرند ،باید بر اساس این تنش مجاز طراحی شوند .

در روابط فوق،L فاصله بین گره ها برای بالها و طول آزاد مهار نشده اعضای جان می باشد و(Q)ضریب شکل است .

ضریب شکل(Q) ,برای نبشی ها به شرح ذیل است:

تبصره : استفاده ازمقاطع نامتقارن به عنوان بال فوقانی تیرچه مجاز میباشد لیکن نظر به اینکه روابط مربوط به کمانش بر اساس متقارن بودن بال فوقانی نسبت به محور تیرچه میباشد و احتمال رخ دادن کمانش موضعی وجانبی تا قبل از تکمیل پوشش وجود دارد ، در صورت استفاده از مقاطع نامتقارن باید تدابیر لازم برای مهار کافی تیرچه ها وجلوگیری از کمانش آنها در حین اجرا وقبل از گرفتن بتن صورت پذیرد . بنابراین پس از اتمام اجرای سقف وگرفتن بتن ، کمانش عضو فوقانی مطرح نمی باشد.

طراحی اعضای خمشی

تنش مجاز برای اعضای خمشی بدون نیروی فشاری مطابق زیر است .

الف) برای بالها .

 

ب) برای اعضای جان ساخته شده از میلگردویامقاطع غیر میلگرد .

د) برای ورقهای نشیمن .

طراحی اعضای فشاری – خمشی

در صورتیکه فاصله بین گره ها مساوی ویا بیشتر از 60 سانتی متر باشد ، اعضای فوقانی تیرچه ها باید به نحوی طراحی شوند که رابطه زیر در گره ها برقرار شود

 وهمچنین باید رابطه زیر دربین دو گره برقرارگردد.

برای اعضای میانی تیرچه ها

 برای اعضای کناری تیرچه ها

Fe تنش مجاز اولر و L فاصله بین گره ها می باشد.

محدودیت های لاغری اعضا

ضریب لاغری(L/r) در اعضای میانی وکناری بال ها ، همچنین در اعضا ی فشاری وکششی جان تیرچه نباید از مقادیر زیر تجاوز نماید :

در اعضای میانی بال  فوقانی                           90

در اعضای کناری بال فوقانی                           120

در اعضای     فشاری     جان                         200

دراعضای               کششی                          240

ضوابط ویژه اعضای جان تیرچه ها ( کنترل برش)

حداقل نیروی برشی قائم که برای اعضاء باید در نظر گرفته شود. نباید از 25 درصد عکس العمل تکیه گاهی کمتر باشد .

در مواردیکه اعضای جان تیرچه ها تحت اثر ترکیب تنش های فشاری وخمشی قرار گیرند . باید بر اساس ضوابط اعضای فشاری – خمشی طراحی گردند . در حالتی که خمش در این اعضا ، موجب انحنای دو طرفه آنها گردد ، ضریب Cm معادل 0.4 در نظر گرفته میشود.

مقاومت جوش

اتصالات جوش اعضا باید بتواند حداقل دوبرابر بار طراحی تیرچه ها راتحمل نماید .

وصله

اتصال دوپروفیل بصورت وصله درهر نقطه ازبال مجاز است . وصله بصورت جوش سربه سر در اعضای کششی باید بتواند حداقل مقاومتی معادل 1.14Fy.A را از خود نشان دهد که درآن A کل سطح مقطع عضو وصله شده می باشد .                   

 2-طراحی مرحله دوم بعد از گرفتن بتن 

 در این مرحله مقطع مرکب شامل تیرچه فولادی وبتن باید تلاشهای ناشی ازتمام  بارهای وارده به سقف ( قبل و بعد از گرفتن بتن ) راتحمل کند .

گزارش کارآموزی مهندسی عمران 3

گزارش کارآموزی

         

 مقدمه:

   دانشجویان رشته عمران در دوره کاردانی که دوسال به طول می انجامد با درسهای تئوری آشنا میشوند وتا حدودی با مسائل مختلف ساختمان سازی آشنا میشوند ولی باز نیاز به کسب تجربه دارند وکسب این تجربه میسرنیست مگر انکه دانشجویان درسر کارمطالبی راکه در کتابها خوانده اند لمس کرده  وبا چشم خود طریقه انجام کارها راببینند وبه همین دلیل چهار واحد رابه  همین امر اختصاص داده اند که این واحدها جزو مهمترین واحدهای این دوره می باشد.

 

   فصل اول

   بررسی بخشهای مرتبط بابخش علمی کارآموزی:

   اولین نیازطبیعی انسان غذا می باشد زیرا انسان بدون خوراک قادربه ادامه  حیات نیست .دومین نیازانسان مسکن می باشد ومکانی که در ان زندگی میکند وفرزندانش را بزگ میکند ودر ان به زندگی ادامه می دهد.

 مسکن تنها به ساختمان مسکونی ختم نمیشود بلکه شامل ساختمانهای اموزشی ودرمانی واداری نیز میباشد.به همین دلیل تمام ارگانها ونهادها نیازمبرم به ساختمان دارند.

 در تاسیس یک ساختمان نیازبه همکاری مهندس عمران ومعماروتکنسین

 ساختمان وحتی مهندس برق وتاسیسات نیز میباشد به همین دلیل رشته عمران مرتبط با تمام رشته هامیباشد.

   برسسی آموخته ها وپیشنهادات:

 اصولا کارهایی راکه برای احداث یک ساختمان صورت میگیرد بسیار گسترده میباشد وبه علت محدود بودن زمان کارآموزی نمیتوان تمام کارهای انجام شده رادید و از نزدیک لمس کرد.در این مجموعه سعی شده است تاحدودی به بیان مراحل مختلف اجراازقبیل تخریب وآماده سازی زمین وتجهیزکارگاه وساخت و اجرای بتن وقالب بندیوآرماتوربندی واجرای سقف تیرچه بلوک پرداخته  شود.                                                                                                                                                     

فصل دوم 

   تخریب:

زمین احداث این منزل مسکونی یک زمین صاف وهموارشده نبود بلکه یک ساختمان فرسوده وکلنگی بود که باید تخریب میشد.

 تخریب این ساختمان در دومرحله صورت گرفت که ابتدا سقف ان توسط کارگران تخریب شداما دیوارها وکف ان توسط لودرتخریب گردید وپس ازآن اقدام به خروج همه نخاله ها از محل کارگاه شد.

 قبل از این مرحله اقدام به بریدن همه تیراهنهای سقف توسط هوا برش شد و همه درب وپنجره ها و تمام کابینتها وشیرآلات ولوله های آب از محل کارگاه خارج شد.

  دو حلقه چاه نیزدرمحل وجود داشت که با شفته آهک وقلوه سنگ پر شد.

   رعایت اصول ایمنی در تخریب:

   قبل از هر چیز باید روش تخریب مشخص شود و کار برای عوامل اجرایی شرح داده شود. تخریب در معابر عمومی باید درمحوطه ای محصور با نرده های حفاظتی به ارتفاع دو متری انجام شود.

  کلیه کارگران میبایست مجهزبه کلاه ایمنی باشند ودر ساعات غیر کاری به هیچ عنوان نباید اقدام به برداشتن حصار کرد.

   تمامی راههای عبورومرور افراد غیر مسؤل به کارگاه باید مسدود شود.

 به هیچ عنوان نباید مسیر ریزش آوار به عنوان مسیراصلی انتخاب شود ودر هنگام عملیات تخریب از اب برای ته نشین کردن غبار در محیط جلو گیری  شود.

  البته در اجرای اصول ایمنی درعملیات تخریب این پروژه ازحصار و نرده به علت خلوت بودن محیط استفاده نشد اما برای ایمنی و اطمینان بیشترراههای ورودی به صورت موقت مسدود شد وهمچنین از آب پاشی برای کم کردن گرد وخاک استفاده شد.                                                                                            

فصل سوم 

  تجهیز کارگاه:

  برای تجهیز کارگاه باید مصالح وابزار مورد نیازبه کارگاه آورده شود.

  مصالحی مانند سیمان که به دو صورت فله وپاکتی موجود میباشددر کارگاه  میبایست به نحوی درست انبار شود که البته در این پروژه بیشتر از سیمان پاکتی استفاده شد.

  روش نگهداری ازسیمان در قسمت بعد توضیح داده خواهد شد.

  برای جلوگیری از شلوغ شدن کارگاه معمولا موارد مصرف شن وماسه ازقبل پیش بینی میشد وبه صورت روزانه به گارگاه منتقل میشد.

   انبارکردن سیمان:

  درموقع انبار کردن سیمان باید دقت شود که رطوبت هوا وزمین باعث فاسد شدن سیمان نشود.در این پروژه برای انبار کردن پاکتهای سیمان ابتدا تمامی  پاکتها برروی قطعات تخته که بازمین حدود ده سانتیمتر فاصله داشت قرار داده  شد وکیسه ها در ردیفهای ده تایی روی هم چیده شد.

  علت این کار این است که اگربیش ازده کیسه را روی هم قرار دهیم کیسه های زیرین دراثر فشار زیاد سخت شده ودرصورت نگهداری دراز مدت غیر قابل مصرف خواهند شد واستفاده ازانها منوط به آزمایش سیمان خواهد بود.

  چنانچه سیمانهای سخت شده به راحتی با دست پودرشوند قابل مصرف در قطعات بتنی میباشند درغیر اینصورت سیمان فاسد شده وبرای اطمینان بیشترازفاسد شدن ان از آزمایشهایی استفاده میکنند.

بتنی که باسیمان فاسد شده ساخته میشود باربر نبوده و نمیتوان از ان در قطعات اصلی ساختمان مانند تیرهاو ستونها وسقف استفاده کرد.

  چنانچه این سیمانها کاملا فاسد نشده باشند میتوان ازانها به عنوان ملات برای فرش موزاییک ویا اجرای بتن مگر استفاده نمود.

  اگر بخواهیم سیمان را برای مدت طولانی انبار کنیم باید تا انجا که امکان دارد با دیوارهای خارجی انبارفاصله داشته باشد.                              

  البته چون در این پروژه از سیمان پاکتی استفاده شد  برای نگهداری پاکتها در فضای بازپس از اینکه انها را بر روی چوبهای تراورس قرار دادند روی انها را با ورقه های پلاستیکی پوشانیدند تا از نفوظ رطوبت به انها جلوگیری شود.     

 اگرسیمان به طرزصحیح انبارشود حتی تا یک سال بعد نیزقابل استفاده خواهد بود البته فقط ممکن است زمان گیرش آن قدری به تاخیر بیافتد ولی درمقاومت 28 روزه ان تاثیری نخواهد داشت.

   پیاده کردن نقشه:

  پس از بازدید از محل اولین قدم در ساخت یک ساختمان پیاده کردن نقشه میباشد منظور از پیاده کردن نقشه انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ برروی زمین با  ابعاداصلی است.بطوری که محل دقیق پی ها وستونها ودیوارها وزیرزمینهاو عرض پی ها روی زمین بخوبی مشخص باشد.

  همزمان با ریشه کنی وبازدید ازمحل باید قسمتهای مختلف نقشه ساختمان مخصوصا نقشه پی کنی کاملا مورد مطالعه قرارگرفته بطوری که در هیچ قسمت نقطه ابهامی وجود نداشته باشد وبعدا اقدام به پیاده کردن نقشه بشود.

 باید سعی شود حتما در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه پی کنی استفاده شود.

در انجام پیاده کردن نقشه این ساختمان که پروژه من بود با توجه به کوچک بودن ساختمان از متر وریسمان استفاده شد.

  ابتدا محل کلی ساختمان روی زمین مشخص شدو بعد با کشیدن ریسمان در یکی ازامتدادهای تعیین شده وریختن گچ یکی ازخطوط اصلی ساختمان تعیین  شد .بعد از ان خط دیگر ساختمان را که عمود بر خط اول میباشد رسم شد.

 در اصطلاح بنایی استفاده از این روش را 3-4-5- میگویند.

 درصورت قناس بودن زمین ممکن است دوخط کناری نقشه برهم عمود نباشند در این صورت یکی از خطوط میانی نقشه را که حتما بر خط اول عمود است انتخاب ورسم مینماییم.

 ممکن است برای عمود کردن خطوط از گونیای بنایی استفاده شود دراین صورت دقت کار کار کمتر میشود. در موقع پیاده کردن نقشه

 برای جلوگیری از جمع شدن خطاهها بهتر است اندازه ها را همیشه از یک نقطه  اصلی که آن را مبداء می نامیم شروع وروی زمین منتقل می نماییم . بعد ازاتمام کار پیاده کردن نقشه باید حتما مجددا اندازه گذاری های نقشه پیاده شده را کنترل نماییم.

  علت این کار این است که حتی المقدوراز وقوع اشتباهات احتمالی جلوگیری شود. برای اینکه مطمئن شویم  زوا یای بدست آمده اطاق ها قائمه می باشد باید دوقطر هراتاق را اندازه گیری کنیم چنانچه مساوی بودند آن اتاق گونیا است .           

 به این کار اصطلاحا چپ وراست می گویند.البته چنانچه در این مرحله اطاقها 3  الی 4سانتیمترنا گونیا باشد اشکالی ندارد زیرا با توجه به اینکه پی ها همیشه قدری پهن ترازدیوارهای روی آن می باشد لذا در موقع چید ن دیوار می توان ناگونیایی ها را برطرف نمود. بطور کلی باید همیشه توجه داشت که پیاده کردن نقشه یکی از حساسترین ومهمترین قسمت اجرای یک طرح بوده وکوچکترین اشتباه درآن موجب خسارتهای فراوان می شود .

پی کنی  :

اصولا پی کنی به دو دلیل انجام می شود .1-دسترسی به زمین بکروبرای محافظت  ازپی ساختمان .

با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان به وسیله دیوارها یاستونها به زمین منتقل می  شود در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد بوده و قابلیت  تحمل بار ساختمان داشته باشد بنا گردد. برای برای دسترسی به چنین زمینی ناچار به ایجاد پی برای ساختمان می باشیم . برای محافظت پایه ساختمان وجلوگیری از تاثیر عوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی کنیم در این صورت حتما در بهترین زمینها باید حداقل پی هایی به عمق 40تا50 سانتیمترحفر کنیم.

 طول وعرض وعمق پی ها کاملا بستگی به وزن ساختمان وقدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد.

 در ساختمانهای بزرگ قبل از شروع کاربوسیله ازمایشهای مکانیک خاک

 قدرت مجاز تحملی زمین را تعیین نموده وازروی ان مهندس محاسب ابعاد پی را تعیین میکند. ولی در ساختمانهای کوچک که ازمایشات مکانیک خاک در دسترس نیست باید از مقاومت زمین در مقابل بار ساختمان مطمئن شویم.

 اغلب مواقع قدرت مجازتحملی زمین برای ساختمانهای کوچک با مشاهده خاک  پی ودیدن طبقات ان وطرز قرار گرفتن دانه ها به روی همدیگرو با ضربه زدن بوسیله کلنگ به محل پی قابل تشخیص است.

  البته قبل از ان باید مهندس محاسب وزن ساختمان و میزان باری که ازطرف ساختمان به زمین وارد میشود اگاه باشد.

  باید متذکر شد که نوع پی استفاده شده در این ساختمان پی نواری میباشد.

   با توجه به تشخیص مهندس محاسب ساختمان وبررسی نوع خاک محل

  حداقل عمق پی در این پروژه 50 سانتیمتردر نظر گرفته واجرا شد.

  البته باید در نظر داشت که اگر در این عمق به زمین بکرنرسیدیم باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه داده ویااز روشهایی دیگراز جمله شمع کوبی ویا تسطیع اقدام به اصلاح مقاومت زمین کرد.

     کرسی چینی:

   معمولا در طبقه همکف ساختمانها سطح اتاقها را چند سانتیمتراز کف حیاط یا کوچه بلندتر میسازند که به این اختلاف ارتفاع کرسی چینی .

  معمولا کرسی چینی به سرعت انجام میشود.هدف از ساخت کرسی در ساختمان این است که درابتدااز قدیم بشر تمایل بیشتر داشت قدری بلندتر از کف زمین  سکونت کند وبدین ترتیب احساس امنیت بیشتری میکرد درثانی ارتفاع طبقه همکف با سطح زمین مانع ورود برف وباران وغیره به داخل اطاقها میگردد.

  وسوم اینکه چون اغلب زمینهایی که ما برای ساختمان انتخاب میکنیم کاملا  مسطح نبوده ودارای شیب میباشند واز طرفی اتاقها وسالنهای ساختمان باید کاملا در یک سطح ساخته شوند لذا برای مسطح کردن اطاقها قسمتهای پایین را بوسیله کرسی چینی با قسمتهای دیگرهم سطح میکنند.

  عرض کرسی چینی باید قدری از دیوار اصلی وقدری کمتر از پی زیر ان باشد اگر ارتفاع کرسی چینی فقط در حدود 10الی 15 سانتیمتر باشد میتواند پهنای ان مساوی دیوار روی ان باشد اماهمیشه بایددر نظر داشت برای کلیه دیوارهای اعم از حمال ویا تیغه ای و پارتیشنها پی سازی و کرسی چینی انجام شود.

  نحوه کرسی چینی یا ساخت پی سنگی:

    روز قبل از اجرای کرسی چینی چند کمپرسی سنگ معدنی(لاشه) و چند  کمپرسی ماسه شسته به دستور مهندس گارگاه به محل آورده شد.

   پس از اماده شدن ملات سیمان انرا بوسیله فرغون در کنار پی برای شروع اجرای پی میاوردند. ملات ماسه وسیمان را به نسبت 1به4 با پیمانه مخلوط وبه ان اب دادند.اب دادن به این طریق بود که مخلوط ماسه وسیمان رابصورت دپو در اوردند سپس شروع به ساختن حوضچه کوچکی با این دپو کردند.

   بعد از ان اب را به اندازه کافی وبا نظر مهندس کارگاه درون این حوضچه ریختن به این کاردر اصطلاح آبخور کردن میگویند.  سپس دو کارگر شروع  به مخلوط کردن ان شدند.

   پس از ساخت ملات ماسه سیمان برای حمل کردن ان به محل از فرغون  استفاده شد وبعد ازاوردن ملات به محل ایجاد پی یک نفر کارگر با بیل ملات را در پی میریخت و استاد کار بوسیله کمچه ملات را درون پی پخش میکرد وسنگهای لاشه را روی ان میچید. از این ملات هم به عنوان بتن مگر وهم  به عنوان ماده چسباننده بین سنگها استفاده میشد.

   در موقع چیدن سنگها اگر سنگی وجود داشت که نسبتا بزرگ بود یکی ازکارگرهابوسیله پتک اقدام به شکستن انها میکرد واز قطعات کوچکترمعمولا استفاده میشد.

    این کاررادر سرتاسرپی انجام میدادند تااینکه کار بعد از3 روز به پایان رسید.

    استاد کارساختمان با وسیله ای بنام شیلنگ ترازسطح پی ها راترازنمود و ریسمان کشی کرد وملات صافی را روی ان کشید.

   بعد از خشک شدن پی ها تا چند روز سطح پی ها را اب میدادند تا ملات  سیراب شود وبه مقاومت خوبی برسد ودر این مدت زمان که سطح پی ها  را اب میدادند کار تعطیل بود.         

      فصل چهارم

     قالب بندی:

  قالب یک سازه موقت است و مانند ظرفی میتواند بتن تازه وخمیری راتا زمان گیرش وکسب مقاومت کافی بصورت کاملا متراکم در برگیرد وبه ان فرم دهد. تهیه وساخت قالب را قالب بندی میگویند که از اصول وضوابطی از نظر طراحی وساخت پیروی میکند.

  قالب بایدبه اندازه کافی محکم باشد تا بتواند دربرابرفشارهای وارده از بتن خمیری در زمان بتن ریزی و فشار ناشی از وسایل بتن ریزی و کارگران مقاومت کند وبیش از حد مجاز تغییر شکل ندهند.

 همیشه باید توجه کرد که ابعاد قالب بندی دقیق باشد واتصالات قالب بندی باید  محکم ومتناسب با جنس قالب باشد.

 برای جلوگیری از خروج شیره بتن در زمان بتن ریزی  مصالح مورد استفاده  باید قالب بندی به گونه ای انتخاب شوند که قالب درزپیدا نکند.

 قالب بندی باید طوری طراحی واجرا شود که پس از گرفتن بتن باز کردن قالبها به راحتی امکان پذیر باشد.     

 تخته و چوبی که برای قالب بندی مصرف میشود باید کاملا خشک بوده ودر برابر رطوبت تغییر شکل ندهد زیرا تغییر شکل قالب موجب تغییر شکل بتن گشته ودرشکل تیرها وستونها و همچنین ممانهای وارده برانها موثر میباشد.

  این تخته ها باید به اندازه کافی نرم باشند تا در موقع نجاری دچار اشکال نشویم.

 از طرفی باید انچنان محکم باشد که بتواند وزن بتن و ارماتورها و کارگران بتن ریزی ووسایل بتن ریزی از قبیل چرخ دستی و ویبراتور را بخوبی تحمل  کند.

   انواع قالب از لحاظ جنس:

 انواع قالب از لحاظ جنس عبارتند از قالب چوبی - قالب فلزی-قالب فایبرگلاس-قالب آجری –قطعات پیش ساخته و قالب لغزان.

 در این پروژه از قالب بندی چوبی استفاده شد.         

قالب چوبی:     

  معمولا در ایران از تخته ای که به روسی معروف است برای قالب بندی

 استفاده میشود.ضخامت این تخته ها از 2تا3سانتیمتر وحداقل بعد ان 8  سانتیمتر است. درقالب بندی چوبی تمام قسمتهای ان از چوب استفاده میشود قبل از کار گذاشتن قالب چوبی رویه قالب را روغن مالی میکنند که علت ان این است که شیره بتن توسط تخته خشک مکیده نشود ودر موقع باز کردن  قالبها به راحتی از سطح بتن جدا شود.

 قبل از قرار دادن قالبها در جای خود باید انها را روغن مالی کردتا روغن آرماتورها را آلوده نکند زیرادر صورت الوده شدن آرماتورها باعث نچسبیدن  بتن به آرماتورمیگردد.

      مهمترین دلایل استفاده از قالب چوبی عبارتند از:

      1- دارا بودن مقاومت کششی وفشاری وبرشی مناسب برای تحمل بارهای وارد شده

     2- سبک بودن نسبی ان برای حمل ونقل

     3- ساده بودن اتصال و طویل کردن تخته ها به یکدیگر که با میخ به سرعت انجام میشود.

    4- چوب به علت داشتن ضریب حرارتی کم نسبت به فلز در فصل سرما و یخ بندان ودر نقاط سردسیربا بتن ریزی در مناطق گرم برای قالب بندی بسیار مناسب است.     

     5- نسبت به قالب فلزی به جز مواردخواص هزینه ای کمتر دارد.

    فصل پنجم

  آرماتوربندی:

   برای ایجاد مقاومت در مقابل نیروهای کششی دربتن داخل شناژبتنی چند ردیف در بالاوپایین میلگردهای طولی قرار میدهند واین میلگردهای طولی  را بوسیله میلگردهای عرضی که به آن خاموت میگویند به همدیگر متصل  میکنند.

 میلگردهای طولی وعرضی را از قبل در گارگاه آرماتوربندی میبافند وبعد در داخل قالب بندی شناژ قرار میدهند.

  باید توجه داشت که پهنای این قفسه بافته شده  باید در حدود 5 سانتیمتر کوچکتر از پهنای قالب شناژ باشد یعنی از هر طرف 5/2 سانتیمتر بطوریکه این میلگردها کاملا دربتن غرق شده وآنرا از خورندگی در مقابل عوامل جوی محفوظ نگه دارد. این 5/2 سانتیمتر در مناطق مختلف اب و هوایی وهمچنین محل قرار گرفتن قطعه بتن وهمچنین میزان سولفاته بودن ابهای مجاور ان  

  متفاوت است که میزان ان بوسیله موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران  تعیین شده است.

هدف از بکار بردن فولاد در قطعات بتنی:

  بتن جسمی شکننده است که در مقابل نیروهای فشاری  مقاومتی قابل توجه دارد اما مقاومت ان در برابر نیروهای کششی ناچیز است.

  به همین دلیل در محاسبات بتن آرمه این مقاومت در نظر گرفته نمیشود.

  مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی تقریبا 10/1مقاومت فشاری آن در نظرگرفته میشود.

 با توجه به اینکه قطعات بتنی مدام تحت تاثیر انواع نیروهای فشاری و برشی وکششی قرار میگیرند لازم است  قطعات بتن برای مقاومت کافی در مقابل این   نیروها با عنصر مناسبی مسلح گردند. که بهترین عناصر فلزاتی هستند که بنام آرماتور معروف هستند.

  انواع ارماتور استفاده شده در شناژ عبارتند از ارماتور طولی و عرضی.

  وظایف ارماتور طولی عبارتنداز تقویت ستون در مقابل بارهای فشاری و خمشی است.

  اما ارماتورهای عرضی وظیفه نگه داشتن ارماتورهای طولی در جای خود و جلوگیری از کمانه کردن ارماتورهای طولی در هنگام وارد شدن نیروهای  فشاری را برعهده دارند.

   تقویت ستون در جهت عرض ودر مقابل بارهای جانبی از وظایف دیگر

  ارماتورهای عرضی میباشد. ارماتور عرضی را خاموت میگویند.

  بسته به نوع شکل هندسی ستون از خاموتهای مختلف الشکلی استفاده میشود.

  اگر ستونها استوانه ای یا دایره ای شکل باشند ویا برای ساخت شمعها از

  خاموتهایی دایره ای شکل به نام دورپیچ یا اسپیرال استفاده میکنند .

   دورپیچها علاوه بر داشتن عملکرد تنگها باعث محصور شدن هسته داخلی ستون وافزایش مقاومت آن میشوند و همچنین در حین زلزله رفتار شکل پذیر

تری- دارند یعنی بدون ترک خوردن تغییر شکلهای خوبی نشان میدهند.

    بستن میلگردها به یکدیگر:

   میلگردهای فولادی باید قبل از بتن ریزی براساس طرح ومحاسبه به

   یکدیگربسته ویکپارچه شوند تا از جابجا شدن آنها طی عملیات بتن ریزی  تا گیرش بتن جلوگیری شود.

  بستن میلگردها به یکدیگراز نظر زمان ومکان بستگی به وضعیت کارگاه و نوع قطعه دارد که تصمیم گیری در مورد چگونگی آن به عهده تکنسین  ساختمان میباشد تا حداکثر کارایی حاصل شود.

گاهی تمام یا قسمتی ازمیلگردها را خارج از قالب میبندند و یک شبکه را تشکیل  میدهند وسپس انرا در قالب میگذارند مانند شبکه کف فونداسیون تکی وگاهی نیزمیلگردها را در روی قالب به یکدیگر میبندند مانند میلگردهای سقف بتنی.

   برای بستن دو میلگرد به یکدیگراز مفتول فلزی نرم با قطر 5/1تا2میلیمتر استفاده میکنند که اصطلاحا به این عمل گره زدن میگویند.

نحوه خم کردن میلگردها:

   با توجه به سنگینی نسبی کار میلگرد خم کنی و فشارهای نسبی زیادی که در  هنگام خم کردن میلگرد بر دستها وکمر وبعضا تمامی اعضای بدن وارد  میشود بهتر است برای کاهش این فشارها ازمیز میلگرد خم کنی استفاده میشود.

   ارتفاع این میز معمولا 80 سانتیمترو عرض ان یک متر است وطول ان با توجه به طول میلگردها و امکانات کارگاه میتواند بین 3تا9متر درنظر گرفته شود. بر روی این میز صفحه خم کن میلگرد قرار دارد.

   این صفحه عبارت است از صفحه فولادی مربع یا مستطیلی که برروی آن تعدادی خار فولادی تعبیه شده است واین خارها از حرکت میلگرد در بعضی از جهات جلوگیری میکند.

  صفحه خم کن میلگرد را از طریق پیچهایی بر روی میز ثابت کرده وبا  

  استفاده از اچار F یا اچار گوساله میلگردها را را به شکلهای مورد نظر خم میکنند. 

  برای ایجاد قلابها و خمهای استاندارد قطر خار که میلگرد به دور ان میچرخد وخم مورد نظر را بوجود میاورد باید متناسب با قطر میلگرد مورد خم باشد.

  با توجه به اینکه وظیفه اصلی میلگردها در بتن تحمل نیروهای کششی است باید میلگردهای مصرفی در بتن صاف باشد .

  با وارد شدن نیرو به میلگرد مقطع ان باید در مقابل نیروی وارده مقاومت کند.

 در میلگردهای ناصاف قبل از اینکه مقطع میلگرد مقاومتی بروز دهد به دلیل طول اضافی ناشی ازناصافی میلگرد فاصله بین دونقطه ای که بر انها نیروهای عمل وعکس العمل وارد میشوند میتواند زیاد شود  که این امر در قطعات  بتنی جایز نیست بنابراین میلگردهای مصرفی در بتن باید حتما صاف وعاری    

  از خمیدگی باشند.

  درکارگاههای ساختمانی میلگردهای خم شده را از طریق کشیدن بوسیله دستگاههای کشش برقی صاف میکنند امادر کارگاههای کوچک که فاقد این دستگاهها هستند برای صاف کردن میلگردها از پتک یا سندان استفاده میشود.

 در این صورت باید وزن پتک انتخابی با توجه به قطر میلگرد سنگین نباشد.

  چنانچه ضربات پتک سنگین باشد امکان ایجاد تنش در میلگرد وجود دارد یا ممکن است در بعضی از قسمتهای میلگرد لهیدگی ایجاد شود وسطح مقطع  از مقدار محاسبه شده کمتر گردد.

    برش میلگردها:

  برش میلگردها به دو روش سرد وگرم انجام میشود که برش سرد از مزایای بیشتری برخوردار است.

  اما معمولا برش گرم ممنوع است واستفاده از ان تنها با اجازه دستگاه نظارتی امکان پذیر میباشد. ساده ترین وسیله برای برش سرد قیچی دستی ساده است.

  این قیچیها در اندازه متفاوت وبا قدرت برش مختلف  ساخته میشود.

  نوع دیگری از قیچیهای دستی برروی پایه قرار دارند .

  این قیچیها دارای ظرفیت برش بالاتری میباشند و میتوان با انها میلگردهای قطور رانیز برید. البته ماشینهای برقی برش میلگرد که به گیوتین معروف  هستند نیز وجود دارند که باعث سرعت بخشیدن در برش بدون نیازبه نیروی کارگر میشود.

   آچارخم کن میلگرد یا آچار F:

  ساده ترین وسیله دستی برای خم کردن مناسب میلگردها ی نازک اچاری است  به شکل F که اصطلاحا به ان اچار گوساله نیز میگویند که قسمت سر اچار از فولاد سخت ساخته میشود تا در اثر نیروهایی که هنگام خم کردن میلگرد به ان وارد میشود فشرده و له نشود.

نحوه ساخت شناژهای افقی وعمودی:

   نحوه ساخت شناژهای افقی وعمودی بدین صورت بود که دو نفر کارگر

  برای درست کردن خاموتها ابتدا میلگردهای آج دار نمره 8 را به اندازه  مشخص شده قطع میکردند وانرا روی میز میلگرد خم کنی میگذاشتند وبا چند حرکت انرا بصورت مربع یا مستطیل خم میکردند واین کار را با اچارF یا یک لوله که میلگرد را توی ان میگذاشتندانجام میدادند ودر انتها به خاموت خم غیر 90 درجه میدادند که این کار برای خاموتهای شناژهای افقی به  تعداد مشخص شده  انجام شد.

  اما برای میلگردهای طولی از میلگرد شماره 14 استفاده شد بطوری که 4عدد میلگرد را به طول پی بعلاوه طول خم(قلاب) میبریدند که مجموعا برای یک  قسمت پی 4 عدد میلگرد را با خاموت به فاصله 25 سانتیمتر با سیم ارماتوربندی و وسیله ای بنام سیم چین میبستند . به این قفسه ارماتوری شناژ میگویند.

 بعد از ان شناژها را روی پی سنگی گذاشتند ودر جاههای عمود بر هم  

  شناژها را با سیم به هم محکم میبستند.

 بعد از اینکه شناژهای افقی تمام شد وهمه را در جای خود گذاشتند دوباره   میلگردهایی به قطر 8 میلیمتر را به اندازه طولی طبق نقشه بریدند وانها را  به شکل خاموت در اوردند. سپس میلگردهای به قطر 20میلیمتر را با توجه به اندازه های موجود در نقشه بریدند وچهار میلگرد را در گوشه های خاموتها میگذاشتند وخاموتها را بفاصله 25سانتیمتر از همدیگر قرار دادند وبا سیم ارماتوربندی محکم میبستند.

    این کار را برای تمام شناژهای عمودی انجام دادند وبعد از اماده شدن شناژها انها را در جای خود قرار دادند .      

    قالب بندی شناژهای افقی وعمودی:

    پس از آماده شدن شناژها قبل از انکه انها را در جای خود قرار دهند ابتدا با اب سطح پی سنگی را تمیز کردند وبه فاصله معین قطعات بتنی کوچکی بنام فاصله نگهدار یا لقمه را در زیرشناژها  قرار دادند.

    قطر این قطعات در حدود 5/2تا3 سانتیمتر بود که در زیر شناژهای افقی کار گذاشته شد تا اینکه سطح زیر شناژها به اصطلاح کارگری بتن خور داشته  باشد.

   البته علت اصلی استفاده از فاصله نگهدار ایجاد فاصله مناسب با سطح پی  میباشد تا این فضای ایجاد شده توسط بتن پر شود و میلگردها عملا در بتن  غرق شوند.

   بعد از اینکه شناژها در جای خود مستقر شدند  کار قالب بندی شروع شد که  سه روز تمام کارگران ارماتوربند مشغول این کار بودند اما نحوه کار قالب بندی به این گونه بود که ابتدا چند تخته نسبتا طویل را کنار همدیگر قرار میدادند  سپس بوسیله تخته های زخیم تری که عمود بر تخته های اول 

  بودند و انها را پشت بند میگفتند  تخته های طویل را میخ میکردند.

  بدین طریق یک صفحه قالب چوبی ساخته میشد. تعداد وابعاد پشت بندهای لازم برای یک صفحه قالب با توجه به ابعاد قالب ونیروهای وارد بران تعیین میشد.

 بعد از اینکه این صفحات به اندازه کافی ساخته شد انها را در دوطرف یک شناژ قرار دادند وابتدا با تیرهای چوبی به اسم مهاری نگه داشته شدند.

 نحوه قرار گرفتن این تیرها بدین شکل است که  یک سر انها را به بدنه قالب تکیه میدهند و سر دیگر را بر روی زمین مهار میکنند .

  برای مهار کردن این قسمت از سر تیرک ان را بوسیله گچ بر روی زمین 

  محکم کردند.

  برای حفظ فاصله مناسب بین صفحات قالب بر روی سر این صفحات تخته هایی با فاصله های مناسب در نظر گرفته شد و بوسیله میخ محکم کردند.

  البته برای محکم کاری بیشتر دو صفحه قالب را به همدیگر بوسیله سیم  

  ارماتوربندی محکم بستند . با اتمام این کار قالب اماده بتن ریزی شد.        

    فاصله نگهدار یا لقمه:

   برای ایجاد پوشش یکنواخت بتن روی میلگردها از قطعاتی بنام فاصله نگه دار  یا لقمه استفاده میشود.این قطعات قبل از بتن ریزی در فواصل مناسب به شبکه میلگرد متصل میشوند.

   در صورت عدم استفاده از فاصله نگه دار ممکن است هنگام بتن ریزی  

   بخصوص هنگام ویبره کردن بتن  میلگردها تغییر مکان دهند و در نتیجه  پوشش بتن کم وزیاد شود.

   گاهی این تغییر مکان انقدر زیاد است که میلگرد به صفحات قالب میچسبد و در نتیجه هیچ گونه پوششی ایجاد نمیشود.

  فاصله نگهدارها را معمولا از بتن وبه اشکال مناسب میسازند.

  فاصله نگهدار ها باید از جنس ونوع پایا باشند تا موجب خوردگی میلگرد و  قلوه کن شدن پوشش بتن نشوند.

  بهتر است مخلوطی که در ساخت لقمه ها بکار میرود از نظر مقاومت و پایایی وتخلخل با بتن اصلی یکسان باشد.

   اما در انجام این پروژه برای ساخت لقمه از قالبهای کوچک پلاستیکی استفاده شد.بدین صورت که ابتدا ملات ماسه سیمان اماده شد سپس درون قالبهای پلاستیکی ریخته شد پس ازطی زمان گیرش و سخت شدن و گذشت یک روز لقمه ها را از قالب پلاستیکی بیرون اوردند  وبرای یک روز تمام در حوضچه اب قرار دادند.

   با گذشت این مراحل لقمه ساخته شده اماده استفاده میباشد. 

   قلاب انتهای میلگرد واندازه استاندارد آن:

   برای افزایش چسبندگی بین میلگردها و بتن باید در انتهای میلگردهای فولادی قلاب ایجاد کرد.

   این قلابها درمواقعی که  قطعه بتنی به کشش می افتد باعث  جلوگیری از  هم گسیختگی قطعه میشود .

   قلابها انواع مختلف و اشکال متفاوتی دارند از قبیل چنگک و گونیا و قلاب 180 درجه .

   ایجاد هر یک از قلابهای فوق در انتهای میلگردها الزامی میباشد.

فصل ششم

   بتن سازی:

    برای ساخت بتن حتی المقدور باید از ماشینهای بتن ساز(بتونیر) استفاده کرد.

   این ماشینها دارای دیگ گرداننده ای هستند که به اهستگی حول محوری نسبت  به افق میگردد و بوسیله تیغه ای که در داخل ان تعبیه شده است محتویات خود را مخلوط مینماید.

   نوع بزرگتر این دستگاه دارای پیمانه ای میباشد که این پیمانه جهت ریختن شن وماسه در دستگاه از ان استفاده میشود.

  گنجایش این پیمانه برحسب متر مکعب شن وماسه بر روی ان قید شده است.

  این پیمانه بوسیله کارگرها از شن وماسه وسیمان پر شده انگاه بوسیله اهرمی محتویات ان به داخل دیگ خالی میگردد.

  زمان مخلوط کردن کلیه دفعات بتن سازی مساوی میباشد و تقریبا هر بار 5/1 دقیقه به دستگاه فرصت داده میشود تا شن و ماسه وسیمان را مخلوط کند.

   حمل بتن:

    اگر کارگاه بتن سازی از محل بتن ریزی فاصله داشته باشد برای حمل بتن  از ماشینهای مخصوص حمل بتن استفاده میشود . این ماشینها را دمپر میگویند.حتی المقدورباید از ریختن بتن داخل دیگ به روی زمین و بارگیری مجدد و حمل ان بوسیله فرغون خودداری کرد.

  باید توجه داشت که با هر وسیله که بتن را حمل میکنیم اعم از پمپاژ یا دمپر  یا باگتهای حمل بتن  اجزاء متشکله بتن از همدیگر تفکیک نشود.

   بتن باید به حدی روان باشد که دانه های ان بخوبی روی یکدیگر غلطیده و  کاملا آرماتورها را احاطه نموده و گوشه های قالب خود را کاملا پر نموده  و کلیه هوای موجود در قالب از ان خارج شود وباید حداقل اب ممکنه را برای انجام کارهای فوق مصرف نمود زیرا اب بیش از اندازه تبخیر شده و  جای انرا هوا پر خواهد کرد.

     نسبتهای اختلاط:

    منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن ان است که که نسبت مناسبی برای اختلاط شن وماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پر کرده و جسم توپر بدون فضای خالی و با حداکثروزن مخصوص بدست اید و همچنین تعیین مقدار لازم اب بطوری که بتن به راحتی قابل حمل بوده و در قالب خود جای گرفته و دور میلگردها را  احاطه نموده و کلیه فضای خالی قالب را پر نماید ودرمجاورت ان فعل وانفعالات شیمیایی سیمان شروع شده وتا مرحله سخت شدن ادامه یابد وبالاخره  تعیین مقدارسیمان مورد لزوم برای بدست آوردن بتن با مقاومت کافی که بتواند به راحتی بارهای وارده ساختمان را تحمل نماید. مقاومت نسبی با  افزایش  سیمان بالا

 می رود.

 حداکثر سیمانی که آئیین نامه های مختلف برای بتن مجاز دانسته اند400kg سیمان در متر مکعب شن وماسه می باشد وچنین معتقد هستند اگر مقدار سیمان     ازkg 400 بیشتر باشد جای مصالح سنگی را میلگرد وبجای  قطعات سنگی که مقاومت بیشتری دارد قطعات سیمانی خواهیم داشت ودر نتیجه باعث ضعف  قطعه بتنی میشود.

  البته مقدار سیمان به ریزی و درشتی دانه های مصرفی بستگی دارد هر قدر  دانه های مصرفی ریزتر باشد ودر نتیجه سطح مخصوص دانه ها زیادتر باشد به سیمان بیشتری نیاز داریم زیرا فرض بر این است که دوغاب سیمان مانند نوار نازکی دور تمام دانه ها را آغشته کرده و انها را به یکدیگر میچسباند  رایجترین نسبت اختلاط اجزاء بتن در ایران  نسبت حجمی برای شن و ماسه  و نسبت وزنی برای سیمان میباشد و حتی نام گذاری و طبقه بندی بتن نیز بر حسب کیلوگرم سیمان در متر مکعب شن و ماسه  انجام میگیرد.

 با توجه به اینکه سیمان عرضه شده در بازار ایران اغلب در پاکتهای 50 کیلویی  میباشد این اختلاط به راحتی انجام میگیرد.

  در مواردی که در کارگاه از سیمان فله استفاده شود باید از قبل پیمانه ای که مقدار 50کیلو گرم سیمان را تعیین میکند ساخته ودر اختیار گروه بتن ساز  قرار داد .

برای تعیین نسبت شن وماسه و اب  جداول و راهنماهایی موجود است ولی از  انجا که همیشه ودر همه کارگاهها  وسایل تعیین دانه بندی شن وماسه در دست  نیست بهتر است به نتایج آ‌زمایشگاهی بیشتر تکیه شود.  

     بتن ریزی:    

   قبل از بتن ریزی باید کلیه آرماتورها با نقشه کنترل شود مخصوصا دقت  شود که آرماتورها به همدیگر با سیم آرماتور بندی بسته شده باشند و اگر جایی فراموش شده است مجددا بسته شود.

  فاصله ارماتورها یکنواخت باشد  زیرا اغلب اتفاق می افتد که فاصله بین

  آرماتورها یکنواخت نیست .

 بعضی از انها به هم چسبیده وبعضی با فاصله از همدیگر قرار میگیرند این  موضوع باعث میشود که بتن نتواند کلیه میلگردها را احاطه نموده و قطعه  همگن و توپری بوجود بیاورد.

  باید توجه شود که محل بتن ریزی عاری از خاک و مواد زاید باشد.

  اگر بین اتمام کار آرماتور بندی و بتن ریزی چند روز فاصله باشد  حتی میباید محل کار با دقت بیشتری بازدید شود ودر تمام روز بتن ریزی حتما باید یک نفر کارگر با تجربه مدام قالبها را کنترل نموده و اثرات اضافه شدن وزن را روی آنها در نظر داشته باشد ودر موقع بروز خطر  افراد دیگر را مطلع کند.

در موقع بتن ریزی باید از رفت و امد زیاد روی آرماتورها جلو گیری نمود زیرا در این صورت در اثر وزن کارگران در آرماتورها انحنای موضعی بوجود خواهد امد .

  بهتر است از قسمتی که به مرکز بتن نزدیک تر میباشد شروع به بتن ریزی نمود زیرا در این صورت رفت و امد کارگران از روی ارماتورها به حد اقل خواهد رسید و برای انکه پای کارگر ها در بتن تازه ریخته شده فرو نرود باید در مسیر عبور و مرور کارگر ها از تخته هایی زیر پای آنها استفاده شود.

  باید مطمئن شویم که همه گوشه های قالب از بتن پر شده و کرمو نمی باشد.

  در مورد ستونها باید ضربه های یکنواختی به بدنه قالب کوبید تا در اثر

  ارتعاش بوجود امده بتن در قالب بخوبی جابجا شود.

  در دالها و تیر ها وسقفها باید با کوبیدن مدام بتن انرا به تمام گوشه های قالب راهنمایی نمود و جسم تو پری بوجود اوریم در بتن ریزی با ارتفاع زیاد بهتر است انرا در لایه های 30 سانتیمتری ریخته  و لایه را بخوبی کوبیدو بعد لایه بعدی را بریزیم.

در موقع بتن ریزی های با ارتفاع زیاد مانند دیوارها و سدها چنانچه اب اضافی بتن بالا بیاید باید بتن بعدی را قدری خشک تر ریخت تا این اب جمع شود.

 تا انجا که ممکن است بهتر است که بتن ریزی بدون وقفه انجام گیرد تا موقع سخت شدن یکپارچه باشد ولی گاهی مجبور هستیم که بتن ریزی را تعطیل نموده  و کار را در روز بعد شروع کنیم که در چنین مواقعی باید محل قطع بتن  حتما با نظر مهندس کارگاه انجام شود.       

  اما برای انجام بتن ریزی در این پروژه ابتدا همه مصالح مورد نیاز که عبارت بودند از یک کامیون مکادم و ماسه شسته برای اجرای بتن ریزی به محل کارگاه  اورده شد البته سیمان پاکتی نیز از قبل اماده شده بود. یک منبع اب نیز برای استفاده در بتن سازی به محل کارگاه اورده شد.

 برای مخلوط کردن بتن نیز از دستگاهی بنام میکسر استفاده میکردندو طریقه ریختن مصالح در ان به این روش بود که ابتدا 1 پیمانه سیمان و 2پیمانه ماسه  و1 پیمانه شن و در حدود 5/1 پیمانه اب را در دستگاه میریختند و در حدود   5/1 دقیقه تمامی مصالح مخلوط میشد.

چون که سطح پی سنگی در تمام جهات تراز بود دیگر نیازی به تراز کردن سطح بتن ریزی بوسیله شیلنگ تراز نبود و بوسیله یک نخ بنایی سطح شناژها در یک  اندازه ارتفاعی که مهندس کارگاه انرا تایید کرد کشیدند تا سطح بتن یکنواخت و تراز در اید .

  یک ساعت قبل از بتن ریزی سطح پی سنگی را اب پاشی کردند و سپس راه مناسب برای عبور فرغونها اماده کردند و دستگاه بتونیر یا میکسررا روشن کردند این دستگاه توسط یک کارگر ماهر هدایت میشد که این کارگر اب مورد نیاز در  بتن را درون دستگاه میریخت وبا اهرمی که در دست داشت بتن اماده شده را  درون فرغون ها میزیخت.

   از ابتدای شروع بتن ریزی همه کارها را مهندس کارگاه تقسیم بندی کرد بطوری که دو نفر مسئول ریختن مصالح در دستگاه میکسر بودند و یک نفر نیز مسئول هدایت دستگاه بود. دو نفر دیگر نیز مصالح را با فرغون به محل قالب ها انتقال میدادند ودر انجااستاد کار محل خالی کردن بتن در قالب ها را نشان میداد    انها نیز به اهستگی بتن را درون قالب میریختند.

بتن درون قالبها بوسیله یک نفر کارگر ویبره میشد بدین طریق که با کوبیدن ضرباتی به پشت قالب ها بتن را به همه قسمتهای قالب هدایت میکرد.

 البته سطح قالب بتن نیز بوسیله ماله کشی صاف و هموار میشد. بتن ریزی تا عصر ان روز ادامه داشت.

   بتن ریزی در هوای گرم:

    بتن ریزی در این شرایط دمایی تابع تکنیکهای خاصی میباشد.

   اگر در هوای گرم بتن ریزی می کنیم باید سعی کنیم که حداقل تا چند روز بعد  از ریختن بتن انرا مرطوب نگه داریم  زیرا در غیر اینصورت آب بتن به  سرعت تبخیر شده وبتن سخت نمیگردد.

  به این نوع بتن که در اثر نرسیدن اب سخت نشده است بتن سوخته میگویند ونشانه های ان این است که بتن حتی با فشار دست خرد میشود.

   در صورت مشاهده چنین وضعی قطعه ریخته شده باید جمع اوری شود و مجددا ریخته شود برای مرطوب نگه داشتن بتن بهتر است با پاکتهای سیمانی  روی انرا پوشانده وکاغذ را مرطوب نگه داریم ویا از گونی مرطوب استفاده شود.

   یکی دیگر از تکنیکهای بتن ریزی در هوای خیلی گرم استفاده از سیمان تیپ 4  است که در موقع سخت شدن حرارت کمی را تولید میکند.

بعضی از مسائلی که ممکن است در بتن تازه بوجود اید:

1-         آب انداختن

2-        جدا شدن دانه ها

اب انداختن بتن از نظر یک پدیده ظاهری اینگونه تجلی می کند که پس از بتن ریزی و پرداخت سطحی بتن  یک لایه نازک آب اغشته به سیمان روی سطح بتن ظاهر می شود .

  این اب از قسمتهای  زیرین بتن به دلیل خاصیت مویینگی به قسمتهای سطحی بالا امده ودر مسیر خود احتمالا مقداری سیمان را نیز با خود شسته و همراه میکند.

  لذا در قسمتهای بالایی بتن  مقداراب موجود از ابی که در طرح اختلاط در نظر گرفته شده بیشتر خواهد شد وبه عکس در قسمتهای پایینی بتن مقدار اب  کمتری وجود خواهد داشت.

   مشخصات نامطلوب بتن اب انداخته :

بتن اب انداخته پس از سخت شدن نامرغوب بوده و به مقاومت مطلوب و مورد نظر نخواهد رسید.

لایه رویی بتن اب انداخته پس از سفت شدن  به مرور زمان وبا استفاده های ترافیکی از ان پودر شده و به صورت گرد وخاک در می ایدو به این جهت سطح رویی ناصاف شده وپدیده پودر شدگی اتفاق می افتد.

  چنین بتنی اولا بدنما شده ودر ثانی نقطه ضعفی برای شرایط یخ زدگی و هوازدگی خواهد بود .

  اب انداختن پدیده بسیار نامطلوبی است وباید حتی المقدور از ایجاد ان جلوگیری کرد.

 بعضی از استاد کاران سعی می کنند با زیاد ماله کشیدن بر روی سطح بتن یک قشر اب در سطح ایجاد کنند غافل از اینکه این عمل  ضعف های اساسی برای بتن ایجاد می کند.

 یکی از دلایل مهم اب انداختن بتن اسلامپ بیش از حد است بنابراین کارایی و اسلامپ کم در کنار مزایای دیگر  احتمال اب انداختن را کاهش می دهد.

 دلایل دیگری از جمله ویبره کردن بیش از حد ونیز نامناسب بودن دانه بندی  احتمال اب انداختن بتن را افزایش می دهد.

3-      جدا شدن دانه ها :

جدا شدن دانه ها از پدیده های است که در بتن تازه اتفاق می افتد به این ترتیب که دانه های درشت مخلوط  نشست کرده و به سمت پایین حرکت می کنند و دانه های ریزتر به سمت بالا منتقل میشوند .

 بنابراین بتن حالت یکنواختی خود را از دست داده و توزیع دانه بندی به هم می خورد.

  جدا شدن دانه ها در بتن تازه یک پدیده نامطلوب محسوب میشود ومهندسین کارگاه همواره سعی می کنند که از عواملی که ممکن است منجر به بروز این  حالت شود جلوگیری نمایند.

  بتنی که دانه های ان جدا شده از نظر مقاومت فشاری وخمشی ضعیف شده وبه حد مطلوب نخواهد رسید.

مهمترین دلایل جدا شدن دانه ها  در بتن تازه اسلامپ بالا و بیش از حد است.

دلایل دیگری از قبیل ویبره بیش از حد ویا جابجا کردن بتن در قالب بوسیله بیل یا ویبراتورویاریختن بتن از ارتفاع نیز ممکن است به جدا شدن دانه ها منجر شود.

 انبار کردن نامناسب دانه ها ممکن است به جدا شدن دانه ها قبل از ساختن بتن واحتمالا عدم وجود دانه بندی یکنواخت وصحیح در بتن ساخته شده منجر شود.

 به همین جهت لازم است انبار کردن دانه های شن وماسه در کارگاه به صورت مجزا  ودر دپوهای جداگانه صورت گیرد.

    تراکم بتن تازه: 

  تراکم بتن یعنی به حرکت در اوردن ذرات بتن و کم کردن اصطکاک بین انها  و خارج کردن حبابهای هوا از بتن.

  روشی که معمولا برای تراکم بتن به کار می رود ارتعاش است .

  هدف از متراکم کردن بتن و خارج کردن حبابهای هوا  ان است که بتن تو پری بدست اید تا در نتیجه ان بتن از مقاومت بهتری برخوردار باشد ودر مقابل عوامل مخرب محیطی از خود دوام بهتری نشان دهد .

  تراکم بتن با افزایش سطح تماس بین بتن و میلگرد چسبندگی بهتری بین انها فراهم کرده ونیز سبب می شود که پس از باز کردن قالب ها سطح ظاهری صاف وبدون خلل وفرجی برای بتن حاصل شود.

 قدیمی ترین روش برای ویبره کردن  ضربه زدن به قالب بتن است .

 طبیعی است که این نحوه ویبره برای کارهای کوچک و کم اهمیت می تواند تا حدودی مناسب باشد.

   نگه داری از بتن :

  سیمان موجود در بتن  ریخته شده در مجاورت رطوبت باید سخت شده و دانه های سنگی موجود در مخلوط را به همدیگر چسبانده و مقاومت بتن را به حد اکثر برساند بدین لحاظ باید از خشک شدن سریع بتن جلوگیری نموده و انرا ازتابش شدید آفتاب و وزش بادهای تند محفوظ نگه داشته وسطح آنرا حداقل تا هفت روز مرطوب نموده و برای این کار بهتر است که روی بتن تازه ریخته شده را با گونی یا کاغذ پوشانده و این پوشش را مرطوب نگه داریم.

  با توجه به گرمی هوا بعد از 4تا5 ساعت از گذاشت بتن ریزی  باید شروع به آب دادن بتن کرد  زیرا در غیر اینصورت سطح ان ترک مویی خواهد خورد که ایجاد این ترکها باعث نفوظ هوا به داخل بتن شده وآرماتور بکار رفته در بتن در معرض خورندگی قرار میگیرد.

  بتن تازه ریخته شده نباید در معرض بارانهای تند قرار گیرد زیرا باران

  دوغاب سیمان و مصالح ریز دانه را شسته و سنگ های درشت را نمایان میکند.

  اما در این پروژه نیز پس از بتن ریزی هر قسمت بوسیله پاکتهای سیمانی روی سطح بتن تازه ریخته شده را پوشاندند و پس از گذشت چند ساعت همه کاغذ ها را طوری مرطوب کردند که سطح بتن در زیرکاغذ کاملا مرطوب باشد.

 واین کار را روزانه چهار بار انجام میدادند.

  هم سطح کردن کف اتاقها با شناژ افقی:

  پس از اینکه شناژهای افقی زیر دیوار و شناژهای عمودی ریخته شد بطوری که در قسمتهای قبل توضیح داده شد بتن ریخته شده را بوسیله پوشاندن کاغذ  از تابش مستقیم آفتاب محافظت کردندو همراه با آن روزانه سه تا چهار بار  سطح بتن را آب میدادندپس از گذشت یک هفته قالب های افقی را باز کردند.

  به دستور مهندس کارگاه چند کامیون مخلوط قلوه سنگ و چند کمپرسی مخلوط سرند شده را به محل کارگاه آوردند و بوسیله یک ماشین لودر ابتدا قلوه سنگها  را درون فضاهای خالی بین شناژها ودرون اتاقها ریختندبطوری که سطح قلوه سنگها در همه اتاقها در یک سطح بود و بعد از ان مخلوط سرند شده را روی این  قلوه سنگها ریختند بصورتی که سطح تمام اتاقها بالا امد و هم سطح شناژ افقی  شد.

  بعد از اینکه خاک ریزی توسط لودر به اتمام رسید تمام سطح خاک ریزی شده را اب پاشی  کردندوبعد از ان بوسیله غلطک دستی شروع به متراکم کردن ومسطح کردن خاک شدند با این کار سطح تمام اتاقها یکی شد و به اصطلاح کف همه  اتاقها همسطح شناژافقی شد.

    قالب بندی شناژ های عمودی:

   اغلب شناژهای عمودی بصورت چهار ضلعی مربع یا مستطیل می باشند.

  برای قالب بندی شناژهای عمودی ابتدا ابعاد شناژ را از روی نقشه تعیین نموده و دو ضلع قالب را به همان میزان از تخته های مناسب بریده وبه چوبهای چهار تراش  که به ان پشت بند می گویندمیخ می کنند.

  پشت بند های اضلاع مقابل قالب اولا در حدود 10تا15 سانتیمتر از پهنای قالب بیشترباشد در ثانی پشت بندهای اضلاع مقابل درست مقابل یکدیگرقرار گیرد تادر موقع اتصال چهار ضلع شناژ به یکدیگر با تعیین سیم نجاری به این زاییده ها امکان اتصال آنها به یکدیگر به سهولت انجام پذیر باشد.

  اما در مورد باز کردن قالب معمولا به محض اینکه بتن حالت روانی خود را از دست داد و شکل هندسی خود را حفظ کرد می توان قالب آنرا باز کرد و معمولا 48 ساعت بعد از بتن ریزی این امکان وجود دارد.

 در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری باز کرد که گوشه های تیز شناژ خراب نشود.

   باید توجه نمود که در موقع نصب شناژهای قائم و مخصوصا ستونها   کاملا شاغولی نصب شود زیرا اگر ستون کاملا شاغولی نباشد بارهای وارده  محوری نبوده و ممانهای محاسبه نشده در ان بوجود امده و موجب تخریب ساختمان می گردد.

   پس از بستن قالب  شناژهای قائم موقعیت قالب را با تیرهای چوبی که در چهار جهت در پای شناژ روی کف قرار داده شده اند تثبیت می کند.

   قالب بندی هر شناژ عمودی باید مستقیما دارای ایستایی کافی باشد و تکیه دادن قالب بندی یا داربست آن به شناژهای مجاور مجاز نمی باشد.

  دیوار چینی:   

   برای انجام عملیات دیوار چینی ابتدا استاد کار شمشه را در دو طرف یک دیوار شاغول و سپس گچ زد و بوسیله یک نخ به دو شمشه به ارتفاع 15الی17 سانتیمتراز سطح کرسی سفت کرد و یک کارگر هم که فقط موظف بود ملات را  با یک فرغون  پیش استاد کار ببرد وبا بیل ملات را جلو دست استاد کار روی  سطح کرسی (دیوار) می ریخت و استاد کار ملات را روی دیوار بوسیله  کمچه پهن می کرد و بلوکها را یکی یکی روی ملات می گذاشت و فشار می داد تا بلوکها درون ملات قرار گیرند.

  پس از اینکه بلوکها در ملات قرارمی گرفتند یک نفر کارگر مقداری قلوه سنگ  به دست استاد کار می داد و او نیز قلوه سنگها را درون بلوکها می ریخت البته قلوه سنگها همه فضا های بلوک را پر نمی کردند وبه همین دلیل فضاهای باقی مانده را بوسیله ملات ماسه سیمان پر می کردند و سطح بلوک را کاملا صاف میکردند تا برای رج بعدی یا ردیف بعدی آماده باشد.

  کل کار تقسیم بندی شده بود بصورتی که یک کارگر فقط مسئول آماده کردن ملات و آوردن آن با فرغون بود و کارگر دیگری هم مسئول آوردن قلوه سنگ با فرغون بود و کارگری دیگر هم بوسیله فرغون بلوکها را نزدیک کار میبرد و به دست استاد کار می داد .

  هر رج که تمام می شد استاد کار نخی را که ازقبل برای صاف گذاشتن و در یک امتداد قرار دادن بلوکها بسته بود را به اندازه یک بلوک  بالا می اورد و مجددا بر روی بلوکها ملات پهن می کرد و و بلوک دیگری را روی ان می چید.

  این کار را تا زمانی انجام دادند که دستشان به محل گذاشتن بلوکها می رسید و سپس برای تسلط بیشتر اقدام به درست کردن چوب بست کردند.

  نحوه ساخت چوب بست به این روش بود که ابتدا چند بلوک را روی هم قرار دادند و یک تخته پهن را روی ان گذاشتند که این روش ساده ترین روش ساخت  چوب بست می باشد البته یکی از مزایای ساخت این مدل چوب بست  ساخت سریع  ان می باشد در ضمن این نوع چوب بست به سهولت قابل انتقال به محلی  دیگر از کارگاه می باشد.

   نحوه پر کردن شناژ های عمودی:

  قبل از آماده کردن بتن ابتدا یک چوب بست را در کنار شناژ عمودی درست  کردند وسپس یک نفر کارگر روی چوب بست ایستاد.

  دو نفر کارگر دیگر نیز مسول آوردن بتن به پای چوب بست بودند.

  یکی از کارگرها بوسیله بیل بتن را از درون فرغون برمی داشت و درون  استانبولی میریخت و کارگری که روی چوب بست ایستاده بود نیز استانبولی را درون قالب خالی میکرد.

  یک نفر نیز هر بار بعداز ریختن تقریبا 30سانتیمتر بتن درون قالب با ضرباتی محکم که به پشت قالب وارد میکرد سعی در ویبره کردن بتن میکرد والبته در بعضی  از مواقع نیز به بالای قالب رفته و بوسیله میلگردی که در دست داشت شروع به کوبیدن بتن درون قالب میکرد.

  این کار را تا زمانی انجام دادند که همه  شناژهای عمودی پر شد.                

  هم سطح کردن دیوار: 

  به وسیله ملات ماسه سیمان تمام سطح دیوارراکه درآن قسمت شناژافقی زیرسقف  قرار میگرفت به سطح هموار ویکسان تبدیل کردند سپس قفسه های آرماتور را روی آن قرار دادند وقالب بندی کردند.

سپس بلوک سقفی به محل کارگاه آوردهشد . تیرچه ها را روی شناژها صف دادند . پس از چیدن تیرچه ها بلا فاصله یک بلوک در ابتدا ویک بلوک در انتهای تیرچه قرار دادند تا فاصله یکسانی وجودداشته باشد قبل از کار گذاشتن بلوکها درون تیرچه ها ملات گچ وسیمان را به

 صورت دوغاب درست کرده وبلوکها را روی صفحه پلاستیکی قرار دادند و  دوغاب را روی آنها ریختند وفضای خالی روی بلوکها را با این کار پر کردند.

  پس از آن چیدن تمامی بلوک ها انجام شد . پس از گذاشتن تمام تیرچه ها طبق نقشه جای لوله گازو لوله های محافظ برق را دردیوار د رآوردند و بعد لوله ها را نصب کردند البته قبل از اینکه بلوکها رابچینند شروع به شمع زدن زیرتیرچه کردند بطوری که شمع ها را به فاصله 5/1 متری از همدیگر قرار می دادند .

  زیر همه شمع ها را تخته ای گذاشتند که به آن گوه گفته می شود که برای تنظیم ارتفاع شمع استفاده میشود و آنها را محکم کردند. بعد از گذاشتن شمعها بلوکهای بین تیرچه ها را چیدند در انتهای هر تیرچه که به علت اینکه نمیتواستند از بلوکCm30 استفاده کنند از بلوک cm10 استفاده شد . در وسط تمام بلوکها وبصورت عمود برتیرچه ها فضاهای خالی cm10 را قرار دادند برای ایجاد شناژ مخفی   وپس از آن 1 تخته سپری کردند واز دو میلگرد 14 استفاده کردند وبرای میلگردهای افت  وحرارت از آرماتور 8 استفاده شد و سپس عملیات بتن ریزی به ضخامت 5 تا7 سانتیمتر انجام شد .

قالب بندی سقف :

  در ایران سقف های مختلفی وجود دارد که رایج ترین آنها سقف تیرچه بلوک یا دال بتنی یا بتن پیش ساخته می باشد .  دال های پیش ساخته نیازی به قالب ندارند ولی در مورد سقف های تیرچه بلوک یا دالهای بتونی ریخته شده در محل برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوص می باشد .

 سقف های بتنی ریختهشده در محل نیاز به قالب بندی محکم تری می باشد معمولا از به هم میخ کردن تخته ها وتشکیل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند که این تخته ها را روی دار بست های چوبی قرار داده آنگاه شبکه های آرماتور بندی را روی آن قرار میدهند وبتن ریزی انجام می شود .

  بعد از اتمام کار هم سطح کردن دیوار دستور قالب بندی سقف توسط مهندس کارگاه داده شد و کارگران آرماتور بند شروع به انجام این کار کردند.

 البته سقف اجرا شده در این پروژه سقف تیرچه بلوک بود وتنها از شمعهایی درزیر تیرچه ها استفاده شد چرا که قالب بندی سقف تیرچه بلوک منحصر به استفاده از همین شمعها می باشد.

  سقف تیرچه بلوک :

  اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک عبارتند از تیرچه – بلوک – میلگرد ممان منفی – میلگرد حرارتی – کلاف عرضی – قلاب اتصال – بتن پوششی  متداولترین نوع تیرچه در ایران تیرچه های بتونی می باشد که با قالب سفالی  ریخته وعرضه میگردد.

 تیرچه های معمولی با خرپا مسلح می شوند خرپااز سه قسمت تشکیل می شود.

1- میلگردهای کف خرپا که تعداد وقطر آن با محاسبه تعیین میشود وباید از لحاظ طول وتعداد ونوع میلگرد کاملا مطابق نقشه باشد برای ا ین که میلگردها موقع بتن ریزی جا به جا نشود بهتر است آنها را بوسیله یک یا چند میلگرد عرضی به همدیگر جوش بدهند .

2 - میلگرد فوقانی خرپا که از  میلگرد 8یا10یا12آجداربوده و معمولا داخل  بتن سقف و میلگردهای حرارتی قرار می گیرد.

3- میلگردهای مارپیچ یا میلگردهای مهاری خرپا که میلگرد کف را به میلگرد  فوقانی متصل  می نماید.متداولترین نوع خرپا از میلگرد ساخته می شود.

 این خرپارا درداخل قالب فلزی یاسفالی قرارمیدهند آنگاه بتن باعیار 400یا450 کیلوگرم برمترمکعب سیمان ومصالح سنگی ریزدانه تهیه نموده و قالب را که درحدود cm10پهنا وcm4ارتفاع دارد از این بتن پر کرده و آنرا ویبره میکنند .

  بعد از سخت شدن بتن آنرا از قالب جدا کرده وچند روز در حوضچه های آب قرار داده آنگاه از آن استفاده میکنند درهر  حال چه قالب سفالی وچه قالب فلزی باشد تیرچه باید چند روز در حوضچه ها ی آب نگهداری شود .

حمل و نقل وانبار کردن تیرچه ها :

  حمل ونقل وانبارکردن تیرچه ها باید با دقت انجام شود زیرا دراثر کوچکترین بی احتیاطی در موقع حمل ونقل ویا انبارکردن آنها ممکن است تیرچه شکسته

   ویاترک بخورد ودرموقع نصب نیزترکها مشاهده نشده ودردرازمدت موجب خسارت جبران ناپذیر بشود . درموقع حمل ونقل بهتراست از میلگردهای فوقانی بعنوان دستگیره استفاده شود وبهتراست که بوسیله دونفر کارگر دوسرتیرچه گرفته شده . در موقع انبار کردن تیرچه ها باید زیر آنرا کاملا مسطح نموده وآنها را در کنار هم قرار دهیم آنگاه روی تیرچه های ردیف اول را حداکثر بفاصله یک متر به یک متر چوب چهار تراش قرار داده وتیرچه ردیف بعد را روی آن قراردهیم  البته باید دقت شود که کلیه چهار تراشهای هر ردیف در یک محور واقع شوند.

   بعد از خریداری کردن و انتقال تیرچه ها به محل کارگاه به همین روش  همه تیرچه ها انبار شدند البته به دستور مهندس کارگاه روزانه دو تا سه بارهمه تیرچه ها را آبپاشی می کردند.

   بلوک:

    بعد از انتقال تیرچه ها به محل کارگاه مجددا به دستور مهندس کارگاه  بلوکهای سقفی خریداری شد وبه وسیله یک دستگاه کامیون به محل کارگاه انتقال داده شدند.

 بلوکهای مورد استفاده شده در سقفهای تیرچه بلوک معمولا بتونی یا سفالی است و هیچ گونه باری را تحمل نمی کنند و فقط به عنوان قالب مورد استفاده قرار می گیرند.

  بلوکهای سفالی از لحاظ وزن سبک تر بوده و بار کمتری را به ساختمان واردمی نمایند عرض بلوکها معمولا40سانتیمتر بوده گاهی نیز آنها را تا 60سانتی متر هم میسازند و ارتفاع آن تابع ضخامت سقف بوده و بین 20تا 25 سانتیمتر است بلوک باید طوری طراحی شوند که به راحتی قابل حمل ونقل بوده  و زایده های تعبیه شده در ان به راحتی روی قسمت بتنی تیرچه قرار بگیرند.

 ایجاد درز یا زائدگی در بلوکهای سقفی باعث قفل و بست شدن بلوک با قسمت بتونی تیرچه می شود که این قفل و بست شدن تا زمان اجرای سقف از حرکت و جابجایی بلوکها در جهت عمود برتیرچه و یا به سمت پایین جلوگیری می کند.

    میلگرد های ممان منفی:

  اگر دو تیرچه به یک تیر یا شناژ ختم شوند میلگرد فوقانی تیرچه ها را بوسیله قطعه میلگردی به طول 2تا5/2 متر به همدیگر متصل می کنند قطر این  میلگردها بوسیله محاسبه تعیین می شود و معمولا از میلگردی به قطر 8یا10یا 12 استفاده می شود .

 در آخرین دهانه ای که تیرچه به یک تیر یا شناژ ختم می شود نیز میلگردی را بصورت گونیا خم نموده و قسمت کوتاه گونیا را داخل آهنهای تیر یا میلگردهای تیر بتونی قرار داده و قسمت مستقیم را روی میلگرد فوقانی تیرچه گذاشته و  چند جای انرا با سیم ارماتور بندی می بندند به این قطعات میلگرد ممان منفی میگویند .

   استفاده از میلگردهای ممان منفی در سقفهای تیرچه بلوک الزامی است .

  میلگردهای حرارتی:

   بعد از اتمام سقف و گذاشتن کلیه آهنها یک سری میلگرد در جهت عمود بر میلگردهای بالای تیرچه به فاصله تقریبی 25الی 40 سانتیمتر قرار می دهند  قطر این میلگردها به وسیله محاسبه تعیین می شود و معمولا میلگردی با قطر 6 یا 8یا 10میلیمتر می باشد .

   به این آهنها میلگرد حرارتی می گویند  . این میلگردها باید به کلیه آهنهای  تیرچه بوسیله سیم آرماتوربندی بسته شوند .

    کلاف عرضی(شناژ مخفی):

   استفاده از کلاف عرضی در سقفهای تیرچه بلوک الزامی می باشد. از دهانه های 2/4 متر به بالا ودر وسط دهانه بین بلوکها و عمود بر جهت تیرچه  فاصله ای در حدود حداقل 10 سانتی متررا در نظر می گیرند و زیر این فاصله را تخته بندی می کنند.

   درون این فاصله حداقل 2 میلگرد به قطر 10میلیمتر یکی بالا ویکی در پایین  قرار می دهند میلگرد بالا را به میلگردهای بالایی تیرچه می بندند و میلگرد پایینی را هم به آهنهای مارپیچ تیرچه متصل می نمایند واین فضای بوجود امده  بعد از انکه بوسیله بتن پر شد مانند تیری عمود بر تیرچه ها قرار گرفته ودر مقابل ممانهای بوجود امده در وسط تیرچه مقاومت خواهد نمود .

  به این تیرتعبیه شده در وسط تیرچه ها کلاف عرضی یا شناژ مخفی می گویند.

   برای دهانه های بیش از 6متر دو عدد کلاف عرضی با فاصله های مساوی در نظر گرفته می شود .

  برای اطمینان بیشتر بهتر است کلاف عرضی را از دهانه های 5/2 متر به بالا ایجاد نماییم.

    قلاب اتصال:

   برای جلوگیری از حرکت سقف در اثر نیروی زلزله میلگردی را که قطر ان  با محاسبه تعیین میشود و معمولا از میلگرد 12یا 14 می باشد   خم می کنند و بوسیله آن تیرچه ها را به شناژ افقی روی سقف متصل میکنند.

  بتون ریزی سقف: 

  پس از چیدن تیر چه ها وبلوکها و بستن میلگردهای ممان منفی و میلگردهای حرارتی و گذاشتن قلاب اتصال و ایجاد شناژ مخفی  نوبت به عملیات بتون ریزی سقف رسید.

  قبل از بتن ریزی یک بار دیگر کلیه آرماتورهای سقف توسط مهندس کارگاه کنترل شد وبیشتر دقت می شد که فاصله ارماتورها از همدیگر بصورت یکنواخت باشند.

  بعد از کنترل فاصله ارماتورها از همدیگر اقدام به بتون ریزی شد

 بتون ریزی طوری برنامه ریزی شده بود که کلیه بتن سقف در یک روز ریخته شد.

 ضخامت بتن روی سقف باید کاملا یکنواخت باشد ودر ضمن بتون ریزی و قبل از انکه بتن کاملا سخت شود روی انرا بوسیله ماله کشی صاف وتخت می کنند روز قبل از بتن ریزی به دستور مهندس کارگاه یک دستگاه کامیون مسئول اوردن  مصالح لازم از قبیل شن وماسه به محل کارگاه شد.

  روز بتن ریزی دو نفر کارگر شن و ماسه وسیمان را بوسیله فرغون درون

 میکسر می ریختند و یک نفر کارگر که مسئول هدایت میکسر بود اب را بوسیله سطل درون دستگاه می ریخت البته تعداد سطلهای اب در ابتدای شروع کار توسط مهندس کارگاه تعیین شد.

  بعد از اماده کردن بتن انرا بوسیله دستگاه بالابربه محل بتن ریزی روی سقف انتقال می دادند وپس از ریختن بتن در محلهای مربوطه توسط یک دستگاه ویبراتور بتن ریخته شده را ویبره می کردند .

در انتها نیز یک نفر بتن ریخته شده را ماله کشی کرد تا سطحی صاف و هموار بوجود اورد.

  عملیات بتن ریزی تا عصر همان روز ادامه و خاتمه یافت.

  افت بتن (انقباض) :

افت بتن پدیده ای است که ازلحظات شروع گیرش بتن آغاز ودر طول زمان سخت شدن ادامه می یابد .

افت بتن در حقیقت یک نوع کاهش حجم است که در طول زمان اتفاق می افتد .

وقوع پدیده افت در اثر آب اضافی به کار رفته در ساخت بتن می باشد آب مورد نیاز جهت انجام واکنش شیمیایی سیمان 25در صد وزنی سیمان است . یعنی اگر نسبت آب به سیمان را برابر 25% در نظر بگیریم تمام این آب صرف واکنشهای شیمیایی می شود . ولی به دلیل حصول کارایی مطلوب آب را بین 4/.تا 6/.درنظرمی گیرند که این آب اضافی مازاد بر 25% آب در بتن باقی می ماند . در روزهای اول عمر بتن قسمتی از این آب اضافی براساس خاصیت موئینگی به سمت سطح                                                      بتن بالا آمده وتبخیر می شود بدین ترتیب جای آن خالی می ماند . به همین لحاظ بتن   تمایل پیدا می کند که خودش آب را جمع کرده وحجم ازدست رفته راپر کند. تا زمانی که بتن تر (تازه ) باشد مانع ومشکلی جهت جمع شدن ندارد .

 اماچنانچه بتن تا حدودی سفت شود دیگر محیط اجازه کاهش حجم را به آن نمی دهد لذا این تمایل به کاهش حجم به صورت تنش کششی بتن بسیار ناچیز است این پدیده موجب ترک خوردگی سطحی بتن می شود. بنابراین می توان در یک جمله گفت: افت پدیده ای است که دراثر بکارگیری آب اضافی در ساخت بتن ایجاد شده وبه صورت ترک های موئین در سطح بتن جلوه می کند . این ترک ها را گاهی از حدود یک تا دو هفته پس از بتن ریزی می توان در سطح بتن مشاهده کرد که با

گذشت زمان تشدید میشود .

اکثرا ظهور افت به صورت یک سری ترک های منظم به فاصله چندین متر (4الی6) متر بوده که هرچه بتن نامرغوب تر ونسبت آب به سیمان بیشتر باشد فاصله اینترک ها نزدیک تر است . افت دربتن ازپدیده های نامطلوب محسوب می شود از آن جهت که هم در سطح بتن ترک می اندازد وهم درقطعه تنش کششی ایجاد می کند .

برای کاهش افت باید دو نکته را مورد توجه قرار داد :

1-           کاهش نسبت آب به سیمان    

2- افزایش مراقبت (‌ مراقبت از بتن بخصوص درطول 7الی 10روز اولیه  موجب کاهش افت می شود ).

کرنش (تغییر طول نسبی ) ناشی ازافت در بتن در محدوده 0003./ تا 0007./است .

دراثر این کرنش تمایل به کم شدن ابعاد در قطعه بتنی بوجود می آید لکن محیط این امکان را به قطعه سخت شده نمی دهد . لذا کرنش مذکور دربتن ایجاد تنش کششی کرده که پس از ترک خوردن بتن ممکن است قسمتی از ظرفیت باربری آرماتورها رانیز اشغال کند .

معمولا 15الی35 درصد افت درهمان دو هفته اول 40الی 80 درصد افت درسه ماهه اول و65الی 85 درصد افت دریکسال اول اتفاق می افتد وبعداز 3 الی 5 سال افت کاملا متوقف می شود .

 عوامل موثر درافت :

1- میزان مصالح سنگی بکار رفته در ساخت بتن :

هر چه مصالح سنگی به کارفته دربتن بیشتر باشد  میزان افت کمتراست .

2- نوع مصالح سنگی :

  هر چه درساخت بتن از مصالح سنگی مرغوب تری استفاده شود افت کمتری اتفاق می افتد . آزمایش نشان داده که افت یک نمونه بتن که از ماسه سنگ تهیه شده 3برابر افت نمونه مشابه که از کوارتز تهیه شده است می باشد .

3- نسبت آب به سیمان :

واضح است که هر چه آب کمتری در بتن باشد افت کمتر است .

4-  رطوبت محیط  :

آزمایش نشان داده که هر چه رطوبت محیط ( به خصوص در روزهای اول )بیشتر باشد افت کمتراست (بتن هایی که در مناطق خشک هستند افت بیشتری دارندوبالعکس بتن هایی که درمناطق مرطوب مثلا در کنار دریا هستند داری افت کمترهستند ) لذا نتیجه می شود که مراقبت خوب از بتن کمک می کند که افت بتن کمتر شود .

  راههای مقابله با افت :

1- کم کردن عوامل تشدید کننده افت ( بکارگیری مصالح سنگی مرغوب و متراکم نمودن بتن )

2- استفاده از سیمان ضد افت : سیمان ضد افت همزمان با گیرش خود افزایش  حجمی را در بتن ایجاد می کند که این افزایش حجم می تواند با کاهش حجم ناشی  از افت مقابله کند .(‌البته این سیمان گران قیمت بوده ومصرف آن باید توجیهاقتصادیداشته باشد ) .

3-استفاده از درزهای مناسب : یعنی بتن را در فواصل مناسب (مثلا 5 متربه5 متر)  توسط درزهای انقباض از هم جدا کنند . استفاده از درزهای انقباض کمک می کند  که با استفاده از ضعفی که در فواصل معین ایجاد کرده ایم ترک ناشی از افت دقیقا در محل دلخواه اتفاق بیفتد .

4- استفاده از آرماتور افت (مثلا آرماتور افت وحرارت ) : این آرماتورها برای خنثی نمودن تنش های کششی ناشی از افت در بتن به کار گرفته می شود .                    

   درعمل اکثرا از آرماتورهایی موسوم به آرماتور افت وحرارت استفاده

می شود. آرماتورهایی هم برای تحمل تنش های ناشی از افت وهم برای تحمل تنش های ناشی از حرارت به کار برده می شود . حداقل آرماتور افت وحرارت002 ./ تا 0018./ سطح مقطع بتن است . آرماتورهای افت را میتوان به صورت ساده درنظر گرفت .  

 خزش یا وارفتگی :

خزش عبارت است از تغییر طول اجسام تحت تنش ثابت در طول زمان .

اگر قطعه ای تحت تنش قرار بگیرد در همان لحظه اول تغییر طولی خواهد داشت که به این تغییر طول تغییر طول آنی یا الاستیک گفته می شود .

اگر همین قطعه تحت تنش ثابت نگهدای شود با گذشت زمان تغییر طول اضافی تری نسبت به تغییر طول اولیه خواهد داشت که به آن تغییر طول یا کرنش ناشی ازخزش  می گویند .

کرنش ناشی از خزش معمولا 2 الی 3 برابر کرنش اولیه است .

مسئله خزش از آنجا مورد توجه قرار می گیرد که متناسب با کرنش ناشی از خزش در بتن تنش ایجاد میشود و لذا اگرتنشی از خزش را درمحاسبات اولیه وارد نکرده باشند ممکن است عضو بتنی تحت بار کمتری نسبت به بار طراحی بشکند .

عوامل موثربرخزش :

1- مقاومت فشاری بتن : هرچه مقاومت فشاری بتن بیشتر باشد خزش در آن کمتراست .

2- تنش وارد بر بتن :‌‌ هر چه تنش وارده بتن بیشتر باشد خزش بیشتر خواهد بود .

3- رطوبت محیط : هر چه بتن مسن ترباشد وتحت بار قرار گیرد خزش در آن کمتراست .

راههای مقابله با خزش :

1- کم کردن عوامل تشدید کننده خزش (بتن را مرغوب ترساخته ومقاومت فشاری بالاتری در نظر گرفته می شود ) .

2- تعبیه آرماتورهایی که ناشی از خزش را جبران کند .

3- افزایش رطوبت محیط اطراف بتن ( ازجمله مراقبت صحیح وخوب از بتن ) .

خستگی در بتن :

اگر در قطعه ای که تحت بارهای متناوب قرارگرفته بطوریکه هر یک از این بارها کمتر از مقاومت قطعه باشد شکست اتفاق بیفتد اصطلاحا گفته میشود دراثر خستگی شکسته است . پدیده خستگی مخصوص بتن نبوده ودر دیگر مواد ازجمله فولاد نیزممکن است خستگی اتفاق بیفتد . خستگی برای اولین بار در پل های فلزی کشف شد .

 در این رابطه ملاحظه شد پلی که ظاهرا از نظر قطعات وجوش و اتصالات وپیچ ها و... در وضعیت مطلوبی بود به ناگهان تحت اثر باری که کمتر از مقاومت باربری آن بودشکسته ومنهدم شد . توجیه این اتفاق با پدیده خستگی صورت گرفت.

در سازه های بتن آرمه خستگی اکثرا در پلها اتفاق می افتد . اصولا بارهایی که کمتراز 50% مقاومت قطعه نزدیکتر نباشد خستگی در تعداد سیکل های کمتری ازبار گذاری اتفاق می افتد .

 روشهای مراقبت از بتن سقف :

به عمل آوردن یا مراقبت از بتن مراقبتی است که سازنده بتن باید در طول 7ال 10روز اول از بتن به عمل آورد . هر چه در شروع مراقبت تاخیر شود سبب کاهش بیشتر در مقاومت 28روزه می شود .

در مراقبت از بتن دو مسئله زیر مورد توجه قرار گیرد :

1- رطوبت کافی ومناسب             

2- دمای خوب وکافی

کنترل دما در هوای معمولی چندان ضرورتی ندارد ولی در هوای بسیار گرم ویا در هوای سردتر از 4درجه سانتیگراد باید تدابیر ویژه ای اتخاذ شود .

مراقبت از بتن را می توان به طرق مختلف انجام داد که استفاده ازهر یک ازاین روشها با توجه به نوع سازه بتنی وامکانات وشرایط کار متفاوت می باشد.

یکی از این روشها ایجاد برکه اب است بدین صورت که در طول دوره مراقبت  همواره یک لایه اب به ضخامت 5الی 10 سانتیمتر روی بتن باقی بماند .

  استفاده از این روش فقط  برای سطوح تخت و افقی مناسب است.

  در اجرای پروژه مذکور نیز برای ابیاری سقف از همین روش استفاده کردند بدین صورت که پس از گیرش اولیه بتن دور تا دور قطعه بتنی را ماسه ریختند وبه شکل برکه ای در اوردند سپس این برکه را پر از اب کردند و تا 5 روز تمام سطح سقف در زیر برکه ای پر ازاب قرار داشت.

پس از یک هفته تمام شمع هایی که در زیر تیرچه ها قرار داشتند را برداشتند.

 شمشه گیری:

  پس از اتمام عملیات اجرای سقف معمولا تمام دیوارهای بیرون ساختمان را  شمشه گیری می کنند .

  بوسیله شمشه گیری تمام سطح دیوار را در یک سطح قرارمیدهند.

  این کار بدین صورت انجام می گیرد که ابتدا با چشم بلندترین نقطه دیوار را معین  می کنند وسپس با ملات ماسه وسیمان یا گچ وخاک نقطه صافی را در ان محل ایجاد می کنند وبعد این نقطه را با شاغول به پایین دیوار منتقل می کنند و سطح کوچکی نیزهم بار ان با گچ در پایین دیوار ایجاد می کنند انگاه در گوشه دیگر دیوار نقطه ای را انتخاب کرده و باز با گچ یا ملات ماسه سیمان نقطه صافی رادر ان ایجاد می کنند حال سه نقطه داریم که طبق اصول هندسی می توان بر ان  سطحی را عبور داد پس از ایجاد نقاط مورد نیاز در دیوار  شمشه صافی را  انتخاب کرده وبه دو نقطه همسطح ودر امتداد یک شاغول متکی می نمایند و با  ملات پشت انرا پر می نمایند بدین وسیله روی دیوار خطی به پهنای چند سانتی متر و به طول دیوار ایجاد می نمایندواین عمل را هر یک متر به یک متر تکرارمی کنند و آنگاه بین این خطوط را با ملات ماسه سیمان پر می کنند.

  به این کار در اصطلاح شمشه گیری می گویند. 

  قبل از اجرای عملیات شمشه گیری می بایست حتما لوله کشی برق انجام شده باشد زیرا در این صورت به مقدار قابل توجه از کند کاری برای عبور لوله  برق ودر نتیجه هزینه ان کاسته خواهد شد.

   کف سازی:

   بعد از عملیات شمشه گیری در این پروژه عملیات ساخت کف  همه اتاقها  و حیاط اجرا شد.

  اصولا کف سازی در ان قسمت از ساختمان انجام می شود که سطح مفید اطاقها  سالنها و سرویس ها وانبارها را تشکیل می دهد.

  با توجه به محل استفاده  کف سازی انواع مختلف دارد مخصوصا برای اخرین  قشر کف سازی  واحد های مسکونی انواع مصالح از قبیل موزاییک و انواع سنگ  ویا کاشی های لعابی ویا انواع پارکت وکف پوش ها وجود دارد.

  برای اجرای عملیات کف سازی چنانچه ساختمان احداث شده در زمینهای خاک دستی  ویا زمینهای سست باشد برای جلوگیری نشست های احتمالی  زمین کف  اطاقها  ابتدا خاک انجا را می کوبند  وسپس اقدام به اجرای کف می کنند.

  البته در این پروژه با تشخیص مهندس کارگاه عملیات متراکم کردن خاک کف  اتاقها انجام نشد.

  البته در این پروژه از موزاییک های 30 سانتی متری برای مفروش کردن کف استفاده شد.

   سفید کاری یا کف مال گچ: 

   این عملیات مخصوص دیوارهای داخل ساختمان می باشد. کف مال گچ به عنوان پیش زمینه ای برای  نازک کاری یا کشته کشی محسوب می باشد.به علت زود گیر بودن ملات گچ انرا به مقدار کم در استانبولی می سازند.

در موقع ساخت ملات گچ ابتدا باید درون استانبولی مقداری اب ریخته سپس پودر گچ را درون اب استانبولی پاشید تا تمام ذرات گچ در مجاورت اب قرار گرفته و تر شوند انگاه انرا با ماله روی دیوارها ی داخل ساختمان می مالندبطوری که  سطح کاملا صاف و یکنواختی ایجاد شود.

  انجام این کار را در اصطلاح کف مال گچ می گویند.

   کشته کشی یا نازک کاری:

    به علت زودگیر بودن گچ نمی توان سطح ان راکاملا صاف نمود بدین علت بعد ازسفید کاری وقبل ازانکه ملات گچ خشک شود روی ان رایک ورقه گچ کشته به ضخامت تقریبایک میلیمترمی کشند تاسطحی کاملا صاف بوجود اید.       

ملات کشته گچ را بدین طریق تهیه می کنند که ابتداگچ راازالک بسیار ریز گذرانده انگاه انرا مانند تهیه گچ معمولی روی اب می پاشند و بوسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن ان میشوند.

  این کار را چند دقیقه ادامه داده تا گچ حد اکثر ازدیاد حجم خود را بدست اورد.

 این ملات کاملا یکنواخت بوده و هرگز سخت نمی شود(خشک شدن با سخت شدن  دو مقوله جداگانه هستند) بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می شود.

  با اتمام عملیات سفید کاری  کاراجرای ساختمان به پایان رسید وعملیات سیم کشی برق ولوله کشی شروع شد.

مزایای فنی سقف کامپوزیت کرومیت

مزایای فنی سقف کامپوزیت کرومیت

1230

کاهش وزن سقف:

سقف کامپوزیت با ۲۱۰kg/m2 در مقایسه با سقف کامپوزیت معمولی (۲۶۰kg/m2) و تیرچه بلوک (۳۵۰kg/m2) به عنوان سبک‌ترین انتخاب (بعد از سقف کامپوزیت عرشه فولادی) جهت کاهش وزن ساختمان و در نتیجه کاهش نیروهای ثقلی و نیروی زلزله و در نتیجه کاهش وزن اسکلت ساختمان می‌باشد.

در صورتی که استفاده از این سقف در محاسبات توسط مهندس محاسب در نظر گرفته نشده باشد و در زمان اجرا، مجری، سازه را با استفاده از این نوع سقف احداث نماید این کاهش وزن باعث بالارفت ضریب اطمینان سازه در مقابل وقوع زلزله می‌گردد. (زیرا نیروی زلزله رابطه مستقیم با وزن ساختمان دارد

♦ نداشتن لرزش نسبت به سیستم کامپوزیت معمولی:

سیستم کامپوزیت رایج در ایران که با تیرآهن ساده یا لانه زنبوری اجرا می‌شود، دارای جان پر نیستند ولی تیرچه‌های کرمیت دارای جان باز بوده که در هنگام بتن‌ریزی، جان تیرچه‌ها کاملاً از بتن انباشته گردیده و تشکیل مقطعی ذوزنقه‌ای شکل و بسیار مقاوم را می‌دهند.

♦ پایین بودن تنش بتن:

بال فوقانی تیرچه‌های کرمیت جهت حذف شمع‌بندی و براساس بارهای زمان اجرا طراحی می‌گردد که پس از اجرای سقف و بتن‌ریزی در بتن باقی مانده و در باربری نهایی شرکت کرده و باعث کاهش تنش در بتن می‌گردد.

♦ امکان نظارت بر اجرای سقف در طول عملیات اجرایی:

با توجه به این که قالب‌ها پس از بتن‌ریزی باز می‌شوند، مشاهده کیفیت بتن اجرا شده امکان پذیر می‌باشد و این امر امکان نظارت بر اجرا را فراهم می‌نماید.

♦ مقاومت نهایی و شکل‌پذیری بالا

♦ امکان طراحی و اجرای سقف با دهانه‌ها و باربری‌های خاص:

در سقف کامپوزیت کرمیت با توجه به سبکی وزن سقف و کاهش بار وارده به تیرچه‌ها اجرای دهانه‌های بلند با اطمینان خاطر انجام گرفته و تنش بتن بسیار پایین باقی خواهد ماند و بتن را دچار لغزش ننموده و ضریب مقاومتی سقف بالا می‌باشد.

مزایای فنی سقف کامپوزیت کرومیت

نویسنده : مهندس فاضلی | تاریخ : -

1230

کاهش وزن سقف:

سقف کامپوزیت با ۲۱۰kg/m2 در مقایسه با سقف کامپوزیت معمولی (۲۶۰kg/m2) و تیرچه بلوک (۳۵۰kg/m2) به عنوان سبک‌ترین انتخاب (بعد از سقف کامپوزیت عرشه فولادی) جهت کاهش وزن ساختمان و در نتیجه کاهش نیروهای ثقلی و نیروی زلزله و در نتیجه کاهش وزن اسکلت ساختمان می‌باشد.

در صورتی که استفاده از این سقف در محاسبات توسط مهندس محاسب در نظر گرفته نشده باشد و در زمان اجرا، مجری، سازه را با استفاده از این نوع سقف احداث نماید این کاهش وزن باعث بالارفت ضریب اطمینان سازه در مقابل وقوع زلزله می‌گردد. (زیرا نیروی زلزله رابطه مستقیم با وزن ساختمان دارد

♦ نداشتن لرزش نسبت به سیستم کامپوزیت معمولی:

سیستم کامپوزیت رایج در ایران که با تیرآهن ساده یا لانه زنبوری اجرا می‌شود، دارای جان پر نیستند ولی تیرچه‌های کرمیت دارای جان باز بوده که در هنگام بتن‌ریزی، جان تیرچه‌ها کاملاً از بتن انباشته گردیده و تشکیل مقطعی ذوزنقه‌ای شکل و بسیار مقاوم را می‌دهند.

♦ پایین بودن تنش بتن:

بال فوقانی تیرچه‌های کرمیت جهت حذف شمع‌بندی و براساس بارهای زمان اجرا طراحی می‌گردد که پس از اجرای سقف و بتن‌ریزی در بتن باقی مانده و در باربری نهایی شرکت کرده و باعث کاهش تنش در بتن می‌گردد.

♦ امکان نظارت بر اجرای سقف در طول عملیات اجرایی:

با توجه به این که قالب‌ها پس از بتن‌ریزی باز می‌شوند، مشاهده کیفیت بتن اجرا شده امکان پذیر می‌باشد و این امر امکان نظارت بر اجرا را فراهم می‌نماید.

♦ مقاومت نهایی و شکل‌پذیری بالا

♦ امکان طراحی و اجرای سقف با دهانه‌ها و باربری‌های خاص:

در سقف کامپوزیت کرمیت با توجه به سبکی وزن سقف و کاهش بار وارده به تیرچه‌ها اجرای دهانه‌های بلند با اطمینان خاطر انجام گرفته و تنش بتن بسیار پایین باقی خواهد ماند و بتن را دچار لغزش ننموده و ضریب مقاومتی سقف بالا می‌باشد.

سقف کامپوزیت

نویسنده : مهندس فاضلی | تاریخ : -

1230

سقف کامپوزیت

سقف های کمپوزیت سقفهایی هستند که ترکیبی از فولاد و بتن برای اینکه یکپارچگی این سقف رعایت شوند شود از برشگیر (نبشی)استفاده می شود که این نبشی با بتن درگیری ایجاد کرده و یکپارچگی درست می کند و چون تیرهای فرعی کمپوزیت به علت گیردار بودن تیرهای اصلی و با توجه به لنگر پوش (لنگر زلزله) بتن روی تیرهای اصلی نمی تواند به مقاومتش کمک کند

میلگردهایی که روی سقف کامپوزیت قرار دارند میلگردهایی حرارتی هستند که در جهت مخالف با تیرهایی فرعی باعث یکپارچه شدن بتن و درگیری با سقف کامپوزیت می شود وبا جوش دادن به تیرهای فرعی مانع ترک خوردن بتن می شود
قالب بندی این سقفها معمولا از تخته کوبی استفاده می شود و بعد از اتمام بتن ریزی نایلون باعث راحت جدا شدن تخته ها می شود و در برخی موارد از یونولیت استفاده می شود که به علت محکم نبودن باید شمع کوبی کنند و مشکلات اجرایی بیشتری دارد و دلیل دیگر اینکه یونولیت زیر سقف می ماند و ما نمی توانیم از فضای زیر سقف کامپوزیت که تیر های فرعی آنها معمولا زنبوری هستند برای عبور لوله تاسیساتی استفاده کنیم در ضمن عایق خوبی برای حرارت بالا نیست.
در قالب بندی تخته کوبی مهمترین مزیت آنها این است که در زیر سقف کامپوزیت خلائی وجود دارد و از این خلا برای لوله های تاسیساتی استفاده می شود.
یکی از مزیت های سقف کامپوزیت قدرتمندی آن نسبت به سقفهای تیرچه بلوک است چون یکی از راههای یکپارچه کردن رفتار ستون ها در هنگام زلزله از طریق سقف می باشد و سقف کامپوزیت به دلیل برش گیر هاینصب شده روی تیرهای فرعی یکپارچگی بین فولاد و بتن ایجاد شده و در اطراف ستونها هم همین طور در نتیجه ستون ها در هنگام زلزله رفتار یکپارچه دارند ولی در سقف تیرچه بلوک این گونه نیست.
کلا در باره سیستم های خمشی باید گفت در این سیستم تمام تیرهای اصلی گیردار عمل می کنند و معمولا از پروفیل های سالم استفاده می کنند (لانه زنبوری نباشد)چون اصلا دارای لنگر می باشند و در نتیجه باید آنجا ورق بزنیم و ثانیا لنگرماکزیمم برش در یک سوم تکیه گاهها وجود دارد. ما باید در صورت استفاده از زنبوری آنجا را پر کنیم و ما هم وسط را پر کرده و هم گوشه را پر می کنیم و این تنها 

وقتی است که ما پروفیل نداریم مگرنه بهتر است از پروفیل استفاده شود

دسته بندی : سقف کرومیت
برچسب‌ها: سقف کامپوزیت, اجرای سقف, اجرای گلمیخ, اجرای کرمیت, اجرای اسکلت بتنی و فلزی 

آخرین مطالب

» ( )
» اجرای گلمیخ, اجرای کرمیت, اجرای اسکلت بتنی و فلزی ( )
» قیمت ورق . قیمت اجرا.قیمت روز ورق ( )
» ساختمان های بتن آرمه و توضیحاتی مختصر در مورد نحوه اجرای آن ( )
» سبک سازی دال های بتنی (Cobiax) ( )
» سیستم سازه ای فولادی سبک (LSF) ( )
» سقف روفیکس ( )
» روش اجرای قالب بندی بتنی ( )
» بتن پیش و پس تنیده ( )
» تاور کرین ورق عرشه فولادی در کارگاه ( )
» عکس پروژه ی اخیر ( )
» تعریف دال بتنی به زبان ساده ( )

·         عرشه فولادی،متین عرشه،اجرای عرشه فولادی،steel deck

·         معرفی عرشه فولادی

·         مقایسه سقف عرشه فولادی

·        
معرفی سقف عرشه فولادی

·         نویسنده : مهندس فاضلی | تاریخ : -

·         1230

·         یکی از سیستم هایی که مدت زیادی است در کشورهای غربی پیشرو در صنعت ساختمان بکار گرفته

·         شده است، استفاده از عرشه های فولادی جهت سقف های دال مرکب می باشد که در ضمن ارتقاء

·         کیفیت سقف از لحاظ لرزش، مقاومت در برابر آتش سوزی و افزایش رفتارهای کامپوزیتی ، دارای

·         سرعت فوق العاده اجرا نیز می باشد که در پروژه های بزرگ این سرعت باعث کاهش هزینه های

·         جاری و تمام شده می شود و رسیدن به اهداف پروژه را سریعتر میسر می سازد.

·         عرشه های فولادی از ورق گالوانیزه با مقاومت کششی حداقل بوده که

·         توسط دستگاه رول فرمینگ یا نورد تهیه می شود. شرکتهای مختلف سازنده بر روی شکل و

·         مشخصات این ورق دائم در حال تحقیق و آزمایش می باشند . رفتار سازه ای این عرشه ها ترکیبی از

·         محاسبات فرمولی و نتیجه گیری های آزمایشگاهی بوده و همچنین ظرافتهای اجرایی و افزایش

·         سرعت نصب پارامترهای اصلی طراحی شکل ورق می باشد. نمونه اشکال ورق های موجود در جهان

·         بیانگر این موضوع است.

·          عرشه فولادی ورق گالوانیزه ذورنقه ای شکل آجداری است که به عنوان قالب بتن ریزی در سقف های

·         کامپوزیت مورد استفاده قرار میگیرد. این ورق در سقف باقی مانده و با بتن به صورت مرکب نقش

·         سازه ای ایفا میکند که باعث افزایش دهانه های تیرریزی تا 5 متر بدون شمع بندی میگردد. همچنین

·         طبق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان با استفاده از گل میخ استاندارد جوشی ورق به تیر

·         ریزی اتصال پیدا میکند که استاندارد ترین دتایل اجرایی می باشد.

·         سرعت فوق العاده نصب و آماده سازی سقف جهت بتن ریزی (تا 1000 مترمربع در روز) این محصول

·         ساختمانی را جزو لاینفک پروژه های بزرگ و دارای سرعت اجرای بالا می نماید بطوریکه زمان اجرای

·         سقف 80 درصد کاهش پیدا میکند.

·          

·          

·         سقف روفیکس

·         نویسنده : مهندس فاضلی | تاریخ : -

·         1230

·          

·        

تعریف : روفیکس صفحه فلزی مشبکی است که دارای هفت ناودانی به شکل V و تعداد حداقل 7000 شبکه در هر متر مربع می‌باشد.

تاریخچه : بیش از چهل و پنج سال است که در کشورهای اروپایی از این محصول استفاده می‌شود. روفیکس در ابتدا به صورت سقف کاذب مسلح (بدون نیاز به شبکه آرماتور) مورد استفاده قرار گرفت . با بستن روفیکس به زیر تیرهای فرعی توسط مفتول فلزی دیگر نیازی به نصب شبکه آرماتور برای نگهداری سقف کاذب وجود نداشت و این خود موجب صرفه‌جویی در مصرف مصالح و همینطورباعث سرعت و سهولت در اجرا می‌شد.

مقاومت خمشی قابل توجه روفیکس مهندسین را بر آن داشت که با قرار دادن آن بر روی تیرهای فرعی و ریختن بتن بر روی آن، این محصول را به عنوان قالب و همینطور بخشی از فولاد تقویتی مورد استفاده قرار دهند. آزمایشات متعدد نشان دادند که ترکیب بتن با روفیکس از طریق درگیر شدن بتن در شبکه‌های آن ، مقاومت قابل توجهی را در مقابل بارگذاری از خود نشان می‌دهد. 

 امروزه روفیکس با حدود نیم قرن حضور در صنعت ساختمان در اروپا هنوز جزو یکی از مصالح ساختمانی شناخته شده و مفید محسوب می‌شود.

مشخصات :‌

ورق اولیه: ورق رول به ضخامت 0.8 میلیمتر از نوع فولاد مبارکه ST- 12

ـ انواع : در دو نوع روغنی و گا لوانیزه.

ـ ابعاد : عرض 82 سانتیمتر و طول حداکثر 12 متر.

ـ وزن : حدود 4 کیلوگرم در متر مربع

- بتن: متراکم کردن بتن نیز به راحتی توسط تخته ماله امکان پذیر است. اسلامپ مناسب برای بتن دال بین 3 الی 5 سانتیمتر می‌باشد.

·        
امتیازات سقف روفیکس

1 ـ سهولت اجرا

 نصب روفیکس نیازی به نیروی ماهر مانند قالب بند ندارد و انجام آن توسط کارگران ساده ساختمانی به راحتی امکان پذیر است. همچنین همزمان با قرارگرفتن روفیکس بر روی تیرها، یک شبکه ایمنی در زیر پای کارگران گسترده می‌شود که از سقوط اجسام و افراد کاملا جلوگیری می‌نماید. 

 2 ـ سرعت

 سرعت قالب بندی با روفیکس در حدود 800 مترمربع در روز با دو کارگر می‌باشد. با پوشش روفیکس در تمام طبقات ساختمان ،‌می‌توان کلیة طبقات را همزمان بتن ریزی کردودر ضمن قابلیت شکل پذیری روفیکس این امکان را بوجود می‌آورد که فرمهای پیچیدة معماری را نیز بتوان به سهولت قالب بندی کرد.  

3 ـ سهولت حمل و نقل ، و حجم ناچیز ضایعات

 بر خلاف مصالحی مانند بلوک سفالی و بتنی متداول ، بارگیری و حمل روفیکس هیچگونه ضایعاتی ندارد. انبار کردن روفیکس به فضای کمی نیازمند است بطوری که یک کامیون به ظرفیت 10 تن قادر است بیش از 2500 متر مربع قالب روفیکس را حمل کند.  

4 ـ افزایش استحکام سازه

قرار گرفتن روفیکس در سطح زیرین دال ، یعنی در ناحیة حداکثر تنش کششی و قفل شدن بتن در شبکه‌های آن ، موجب می‌شود که تنش‌ های حاصل از بارگذاری به ناودانی‌ها روفیکس منتقل شوند. هر یک از ناودانی‌های روفیکس دارای سطح مقطعی برابر با 40 میلیمتر مربع (معادل سطح میلگردی به قطر 7 میلیمتر) می‌باشد. فاصلة‌ ناودانی‌های روفیکس از یکدیگر 13.5 سانتیمتر است .

بنابراین در هر متر عرض روفیکس سطح مقطع فلزی برابر 300 میلیمتر مربع قرار می‌گیرد.

 بر خلاف شبکة میلگرد که درآن میلگردها مستقل از یکدیگر عمل می‌ کنند. ناودانی‌های روفیکس از طریق شبکة آن به یکدیگر متصل بوده و یک سطح یکپارچة فولادی تشکیل می‌دهند.

بارگذاری های متعدد نیز نشان داده‌اند که ترکیب روفیکس و بتن در صورتی که متراکم کردن بتن و درگیری آن با شبکه‌های روفیکس به نحو مطلوبی انجام شده باشد،می‌تواند در حذف و یا کاهش مصرف آرماتور ،مؤثر واقع شود.

طبق آزمایشات انجام شده بر روی سقف روفیکس ، مقاومت خمشی ازمایشگاهی این سقفها حدودا 20 درصد بالاتر از مقاومت خمشی محاسباتی انها می باشد.

این افزایش مقاومت ،بدان علت است که ،به هنگام بتن ریزی ،روفیکس در وسط دهانه حدود1 سانتیمتر خیز بر می دارد.در نتیجه عمق مقطع مرکب بتنی دال در وسط دهانه افزایش یافته واین اضافه مقاومت رافراهم می کند.که البته در جهت اطمینان ،در محاسبات سقف روفیکس از این پدیده صرفنظر می کنند.

 در شکل زیر یک نمونه آزمایش خمشی دال در آزمایشگاه مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ایران مشاهده می‌شود.

در هیچ یک از بارگذاری‌ها از میلگرد و یا هر گونه مصالح تقویتی دیگر استفاده نشده و آزمایش‌ها صرفا به منظور مطالعه رفتار بتن و روفیکس صورت گرفته‌اند.

 جدول طراحی و انتخاب ضخامت دال بتنی روی قالب روفیکس و رابطة بین ضخامت دال بتنی و اندازة دهانة‌ تیرهای فرعی برای شرایط مختلف بارگذاری درنمودار هایی تنظیم شده اند. بعنوان مثال ، چنانچه فاصلة تیرهای فرعی از یکدیگر برابر با یک متر تعیین شده باشد ، دال بتنی با ضخامت 7 سانتی‌متر می‌تواند ، با رعایت حاشیة‌ اطمینان قانونی ، سرباری معادل 1600 کیلوگرم بر متر مربع را تحمل کند. آزمایشات مختلف نشان داده‌اند که ظرفیت نهایی دال در حدود سه برابر مقادیر این نمودار می‌باشد.

سقف کامپوزیت عرشه فولادی یکی ازفاکتورهای صنعتی سازی،سرعت بالای اجرا و حذف متریال و روش های سنتی وقت گیر و پرهزینه می باشد.

·         یکی از بخش های ساختمان که تاثیر فوق العاده ای در سرعت ساخت دارد،سقف می باشد. اگر دراجرای سقف از روش های نوین استفاده شود،پروژه در دوره زمان کوتاه و بسیار مناسبی اجرا می شود.

سقف کامپوزیت عرشه فولادی یکی از روش های نوین هجرای سازه می باشد که امروزه طرفداران بسیار زیادی در دنیا دارد.


معرفی سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی با ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای شکل آجدار بدون استفاده از میلگرد و حذف قالب بندی اجرا می شود.وزن این سقف نسبت به سقف های مشابه حدود30 تا 60 درصدکمتر می باشد و سرعت اجرای این سقف حدود12 برابر بیشتر از سقف های معمولی مانند دال بتنی و تیرچه بلوک می باشد.




ویژگی های سقف عرشه فولادی
-بتن ریزی در این سقف از سطح بسیار صاف ویکپارچه برخوردارست که پس از آن نیاز به کف سازی و پوکه ریزی نمی باشد وبا سرعت بالا آماده عملیات نازک کاری می باشد.

-در این سیستم،قالب بندی که یکی از مشکلات اجرایی ساختمان می باشد،حذف گردیده و اجرای سقف را با سرعت بالا عملی می کند و این امکان وجود دارد که بعد از تکمیل شبکه های تاسیساتی به صورت یکجا نسبت به بتن ریزی تمام سقف وطبقات اقدام نمود.

-نصب ورقه ها بدون جوشکاری و فقط بامیخ های فولادی انجام می شود.

-در این سیستم امکان اجرای سقف و بتن ریزی در کلیه طبقات ساختمان های چند طبقه در یک زمان قابل انجام می باشد.




مراحل اجرا
1- دپو و انتقال به طبقات : ورق های کامپوزیت پس از انتقال به کارگاه و دپو در یک فضای کوچک ،به کمک نیروی انسانی و بدون نیاز به ماشین آلات و تنها با کمک یک بالابر به تراز های مختلف طبقات منتقل می شود.

2- جا گذاری عرشه های فولادی : این عرشه ها شامل گیره های نر ومادگی هستند که براحتی توسط نیری انسانی نیمه ماهر در یکدیگر چفت می شوند و پس از این مرحله ، رفت وامد در طبقات بسیار ساده می شود و سرعت کار به طرز قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.

3- نصب میلگرد و گل میخ : در محلی که عرشه های فولادی برروی تیرها قرار گرفته اند،برای اتصال این دو،از گل میخ استفاده می شود و این عمل باعث کاهش وزن تیرهای فولادی مصرفی می شود.

4- بتن ریزی : پس از اتصال میلگردها، بتن ریزی انجام می شود،ضخامت کم دال و یکنواختی سطح صفحات موجب خروج سریع هوا و ساده تر شدن عمل می شود. 

سبک سازی دال های بتنی (Cobiax)

نویسنده : مهندس فاضلی | تاریخ : -

1230

سبک سازی دال های بتنی (Cobiax)

در حال حاضر شرکت cobiax با ارائه دال های تخت و سبک دو محوره که دارای قابلیت های مدولار و انعطاف پذیری می باشد بهینه سازی قابل توجهی را در زمینه فناوری و اقتصاد ساخت و ساز ارائه کرده است
با استفاده از دال های تخت و سبک کوبیاکس به جای دال های بتنی توپر و یا دیگر دال های سبک موجود می توانید ارزش بالایی به ساختمان خود و فرآیند ساخت و ساز دهید دال تخت کوبیاکس : 
در حد فاصل مش های بالا و پایین به جای بتن غیر سازه ای گوی های پلاستیکی تو خالی از جنس پلی اتیلن بازیافت شده قرار میگیرند.نتیجه این امر دالی است که حدودا 35% وزن کمتری نسبت به یک دال مشابه توپر دارد.این امر سبب می گردد که صرفه جویی قابل ملاحضه ای در وزن تمام شده سقف و نیز مواد اولیه و مصالح کل ساختمان حاصل گردد. 

اصول طراحی: 
در فناوری کوبیاکس بار مرده غیرسازه ای در دال سقف حذف و خاصیت مقاومت دو محوره حفظ می گردد.همچنین با شکل گیری غشایی بتنی مستحکم در قسمت فوقانی و تحتانی دال به همراه شکل گیری شبکه تیرچه های داخلی در دو امتداد در اثر قرار دهی گوی های توخالی در سرتاسر فضای میانی دال بتنی می توان باربری بسیار مناسبی را برای این دال متصور شد.عملکرد: 
بهره گیری از کوبیاکس در 5 مزیت می باشد:
1.باربری دو محوره
2.دهانه های بلند بدون تیر
3.سبک سازی سازه،ستون های کمتر،مقاومت بالا در برابر زمین لرزه
4.امکان تغییر کاربری
5.کاهش زمان ساخت 

تولید مولفه های انعطاف پذیری ومدولار: 
مدول های قفسه ای در دو نوع slim-line , Eco-line بوده که به دو صورت اجرا در محل با قالب بندی سنتی و صنعتی(پیش ساخته) اجرا می گردند.مدول های نیمه پیش ساخته جهت انتقال به محل سایت مناسب می باشند که در این صورت مزایایی از قبیل سرعت ساخت و ساز و همچنین صرفه جویی اقتصادی را دارا خواهند بود. 

مقایسه دال کوبیاکس با دال بتن توپر: 
) در دهانه های یکسان 30-35% کاهش وزن و 5-10% کاهش ضخامت دال
2)در ضخامت دال یکسان کاهش وزن25-30% و افزایش دهانه5%
3)وزن یکسان دال ها 35-40%افزایش دهانه و 40-45%افزایش ضخامت 

1- استفاده از این نوع سقف به شرط رعایت ضوابط و محدودیت های ذکر شده در ذیل و مباحث ششم و نهم مقررات ملی ساختمان ایران، در ساختمانهای دارای دیوار برشی بتن مسلح مجاز است.
2- این ضوابط تنها برای سقفهای کوبیاکس با گویهای کروی شکل کاربرد داشته و سقف با گوی با اشکال غیر کروی را شامل نمیشود.
3- مجموع بار مرده روی این سقفها شامل پارتیشن، کفسازی و نازک کاری محدود به 260 کیلوگرم بر مترمربع بوده ضمن آنکه کاربرد این سقف تنها جهت پارکینگهایی که محل عبور اتومبیل سواری با حداکثر وزن 5/2 تن بابار متمرکز 1 تن می باشد مجاز است.
4- لازم است حداقل ضخامت بتن در اطراف گوی¬ها شامل بالا ، پائین و مابین دو گوی متوالی حداقل 5 سانتیمتر درنظر گرفته شود.
5- در طراحی از ظرفیت برشی فولاد مورد استفاده در قفسه گویها صرفنظر شود، با این حال میزان فولاد با امتداد قائم در این قفسه بایستی مطابق بند 9-12-6-3-1 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران با فرض bw برابر با حداقل فاصله بین دو گوی متوالی در هر جهت دال تأمین شود.
6- در طراحی برای برش در هر جهت دال، مقاومت برشی نهایی بتن (Vc) باید حداکثر 50 درصد مقدار محاسبه شده طبقه رابطه 9-12-4 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران و با فرض مقطع تمام پر بتنی محاسبه شود. در تمام نقاط دال که نیروی برشی نهایی (Vu) بیش از مقاومت برشی نهایی تأمین شده توسط بتن (Vc) باشد، دال باید به صورت توپر و بدون گوی اجرا شود.
7- در طراحی و کنترل برش در حالت حدی نهایی برای عملکرد دوطرفه در حوالی بارهای متمرکز و تکیه گاهها، مقارمت برشی نهایی بتن نباید حداکثر از 50 درصد مقداری که از بند 9-12-17-2-4 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران حاصل میشود بیشتر منظور شود.
8- طراحی دال برای خمش در هر جهت بنا بر جزئیات اجرایی و با منظور نمودن حفره ها با مقطع دایره، در ضعیف ترین مقطع دال انجام گیرد.
9- محاسبات تغییر شکل دال بر پایه بند 9-14-2-6-1 و با محاسبه دقیق ممان اینرسی موثر دال سوراخدار انجام گیرد. اضافه افتادگی درازمدت بر پایه بند 9-14-2-4-3 محاسبه شود.
10- ایجاد هرگونه بازشو در این نوع دال تابع ضوابط بند 9-15-3-5 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران می باشد.
11- در محل تقاطع دیوارهای برشی و دال کوبیاکس ، انتقال برش ناشی از زلزله از دال به دیوار باید در ضعیفترین سطح مقطع دیوار کنترل شده و در صورت نیاز از فولادگذاری برای تسهیل انتقال برش درون صفحه دیافراگم به دیوار بهره برده شود.
12- پیش بینی المانهای مرزی در اطراف بازشوها و لبه دال حسب مورد مطابق ضوابط طراحی آئین نامه ها و مقررات موجود انجام گیرد.
13- حداکثر دهانه (مرکز ستون به مرکز ستون) برای این نوع سقف در حالت کاربرد به صورت دال تخت به 5/6 متر محدود می شود. در صورت کاربرد این سقف در ترکیب با قاب خمشی بتن آرمه شامل تیر و ستون مجزا که به تفکیک از دال طرح شده باشد، محدودیت فوق الذکر برای دهانه دال به 8 متر افزایش می یابد.
14- استفاده از روش پیش دال تنها در حالتی که سقف و گوی ها در پیش دال درگیر بوده و فولادهای کششی در پیش دال پیش بینی شده باشد مجاز است.
15- الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «صرفه جویی در مصرف انرژی» رعایت شود.
16- رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «حفاظت ساختمانها در مقابل حریق» و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری ووظیفه عملکردی اجزای ساختمانی الزامی است. تطابق شرایط و مشخصات مصالح و نحوه اجرا با مدرک فنی
“P-SAC 02/III-187 General Test Certificate of Building Inspectorate-MFPA Leipzing Gmbh”
نیز ضروری است.
17- درخصوص عایق بندی بام، عایق پلی استایرن منبسط شده (پلاستوفوم) مورد استفاده، لازم است تا از نوع کندسوز مطابق با استانداردهای معتبر باشد. این عایق پلی استایرن باید به وسیله حداقل 5/1 سانتیمتر اندود یا تخته گچی محافظت شود. اتصال مکانیکی اندود یا تخته به سازه بام ضروری می باشد.
18- صدا سقف بین طبقات باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «عایق بندی و تنظیم صدا» تأمین شود.
19- کلیه مصالح و اجزا در این سیستم اعم از معماری و سازه ای از حیث دوام و مسائل زیست محیطی باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین نامه های معتبر بین المللی بکار گرفته شوند.
20- در شرایط مختلف اقلیمی و محیطهای خورنده ایران ، رعایت تمهیدات لازم از نظر دوام و پایایی اعضای بتنی ضروری است.

160 نکته در مدیریت : توصیه‌هایی برای مدیران، سرپرستان و سرگروه‌‌هایی که با انسان‌ها در ارتباط‌ند

160 نکته در مدیریت : توصیه‌هایی برای مدیران، سرپرستان و سرگروه‌‌هایی که با انسان‌ها در ارتباط‌ند

چکیده

یکی از ویژگی‌های دوران معاصر، سرعت و شتابی است که زندگی و کار به خود گرفته است. براساس ویژگی‌های این دوره، حتی ادبیات، روزنامه‌نگاری و اطلاع‌رسانی نیز تغییراتی کرده ‌است. به عبارت دیگر در حوزه داستان‌نویسی، پس از رمان‌های چند جلدی دهه‌های نخست قرن بیستم، شاهد ظهور داستان‌های مینی مالیستی و کوتاه هستیم، در حوزه روزنامه‌نگاری و اطلاع‌رسانی هم، خبرنویسی و ارائه اطلاعات با کمترین حجم و بیشترین اطلاعات از پیامدهای روزگار معاصر است. در این ارتباط، 160 نکته کاربردی و اجرایی در مدیریت را برای مطالعه مدیران، سرپرستان و کلیه افرادی که به طور مستقیم با انسانها سروکار دارند، ارائه کرده‌ایم که می‌تواند چکیده دهها کتاب و اثر علمی مدیریتی در این خصوص باشد.

منبع : روزنامه همشهری،‌ شنبه 24 اردیبهشت 1384، سال سیزدهم، شماره 3697، صفحه 11 و یکشنبه 25 اردیبهشت 1384، سال سیزدهم، شماره 3698، صفحه 15

---

1- در انجام کارها روی شیوه‌ای خاص تأکید نکنید. شاید کسی بتواند از مسیر کوتاه‌تر و بهتری شما را به مقصد برساند.
2- توجه داشته باشید دانش و تجربه، هیچ کدام به تنهایی رهگشا نیستند، مثل اکسیژن و هیدروژن که از ترکیب معینی از آنها هوای تنفس ما تأمین می‌شود، می‌توان با آمیختن دانش و تجربه، راهکارهای حیاتی و استثنایی خلق کرد.
3- از هر فرصتی برای استخدام و به کارگیری افراد برجسته استفاده کنید.
4- به خاطر داشته باشید رعایت استانداردهای محیط کار در کارایی کارمندان مؤثر است.
5- با فرق گذاشتن بیهوده بین افراد گروه، انگیزه کاری آنها را از بین نبرید.
6- از مشورت و نظرخواهی با نیروی جوان ابایی نداشته باشید.
7- با رفتارهای ضد و نقیض، اعتماد زیردستان را از خود سلب نکنید.
8- در به وجود آوردن فضای رقابتی سالم، کوشا باشید.
9- برای ارتقای سطح دانش کارمندان و افزایش بهره‌وری آنان، کلاسهای آموزشی ترتیب دهید و از لوازم کمک آموزشی بهره گیرید.
10- دقت کنید که توبیخ کارمند خطاکار، باید متناسب با اشتباهاتش تعیین شود.
11- مطمئن شوید مأمور خریدی که برای سازمان در نظر گرفته‌اید، علاوه بر کاردانی و رعایت اصول درست بازاریابی، مورد اعتماد، زرنگ و خوش‌سلیقه نیز هست و همان‌گونه که بر قیمت کالاها توجه دارد، بر زیبایی و کیفیت آنها نیز اهمیت می‌دهد.
12- در صورت لزوم با قاطعیت نه بگویید.
13- سعی کنید با اصول ساده روانشناسی آشنا شوید.
14- طوری رفتار کنید که دیگران شما را به عنوان الگو انتخاب کنند و آینده کاری دلخواه خود را در قالب شخصیت شما مجسم کنند.
15- هرگز در حضور کارمندان با دیگر معاشرین خود، پشت سر افراد بدگویی نکنید.
16- رعایت سلسله مراتب کاری را به مسئولین و سرپرستان گوشزد کنید.
17- برای آزمودن کارمندانتان با آزمایشهای فاقد ارزش و بی‌اساس، شخصیت آنان را زیر سؤال نبرید.
18- با شروع به موقع جلسات، وقت‌شناسی را عملاً به حاضرین بیاموزید.
19- برای گیراتر شدن سخنان خود، همیشه چند عبارت کلیدی از بزرگان و افراد برجسته در ذهن داشته باشید و در موقع لزوم آنها را به کار ببرید.
20- در انجام کارها به سه نکته بیش از بقیه نکات توجه کنید: اعتماد به نفس، اعتماد به نفس، اعتماد به نفس.
21- انتقاد پذیر باشید.
22- با بی‌توجهی، تلاش و زحمات زیردستان را بی‌ارزش نکنید.
23- با وسواس بیهوده در انتخاب، زمان را از دست ندهید و به خاطر داشته باشید زمان برای شما متوقف نمی‌شود.
24- برای حل مشکلات احتمالی، دوراندیش باشید و مطمئن باشید با در نظر داشتن چند راهکار تخصصی، هرگز در موارد اضطراری غافلگیر نخواهید شد.
25- نقش تبلیغات را در سودآوری سازمان نادیده نگیرید.
26- خواسته‌های خود را واضح و روشن بیان کنید و اطمینان حاصل کنید که کارمندان به خوبی از جزئیات وظیفه‌ای که به عهده آنان است، مطلع هستند.
27- از هر کس، مطابق دانش و تجربه‌اش توقع داشته باشید تا بهترین نتیجه را بدست آورید.
28- وظایف کارمندان را متناسب با توانایی‌های فیزیکی و حرفه‌ای آنان تعیین کنید.
29- اگر از موضوعی علمی اطلاعی ندارید، یا احتیاج به توضیحات بیشتری دارید، بدون هیچ تردیدی سؤال کنید.
30- در موارد بحرانی، خونسردی خود را حفظ کنید و چند استراتژی بحران‌زدایی مناسب با فعالیت سازمانی خود را پیش‌بینی و طراحی کنید تا در موارد لزوم از آنها استفاده کنید.
31- از رفتارهایی که شما را در سازمان عصبی معرفی می‌کند، پرهیز کنید.
32- انتقامجو نباشید.
33- زمان پیاده‌سازی تصمیم‌گیری‌ها، به اندازه اخذ تصمیمات، مهم است. چون ممکن است اجرای یک نقشه خوب تجاری در زمان نامناسب با شکست روبه‌رو شود.
34- در مورد چیزی که نمی‌دانید، به کسی اطلاعات اشتباه ندهید و از گفتن نمی‌دانم، هراسی نداشته باشید.
35- با محول کردن مسئولیت به کارمندان مستعد و خلاق، زمینه رشد و خلاقیت آنان را فراهم کنید.
36- بدون تفکر و درنگ پاسخ ندهید.
37- نحوه چیدمان میز کارمندان و محل استقرار آنها را طوری انتخاب کنید که افراد فراموش نکنند در محل کارشان هستند و نباید بیش از حد مجاز باز هم به گفت‌و‌گو بپردازند.
38- حرفه‌ای‌ترین و بهترین حسابدار و مشاور حقوقی را استخدام کنید.
39- به مشکلات مالی افراد توجه کنید و درخواستهای موجه اخذ وام آنان را به تعویق نیندازید.
40- همیشه به خاطر داشته باشید تواضع و متانت بر شکوه شما می‌افزاید.
41- اگر قاطعیت مدیر با مهربانی توأم باشد، تأثیر شگفت‌انگیزی بر اطرافیان خواهد داشت و فرمانبری با ترس جای خود را به انجام وظیفه با حس مسئولیت‌پذیری می‌دهد.
42- سامانه‌ای را جهت اخذ پیشنهاد اختصاص دهید و به کارمندان اطمینان دهید که در کمال رازداری به پیشنهادهای مطرح شده رسیدگی می‌کنید.
43- مطمئن شوید که حق و حقوق دیگران توسط مسئولین و سرپرستان سازمان رعایت می‌شود.
44- چند ساعت از یک روز مشخص در ماه را به بازدید از سطوح مختلف سازمان و گفت‌وگوی رودررو با کارمندان اختصاص دهید.
45- در سمینارهای مرتبط با فعالیت خود شرکت کنید.
46- در کمک رسانی‌های مراسم خیریه پیشقدم باشید.
47- با درایت و زیرکی همیشه در کمین شکار فرصتهای طلایی باشید.
48- صبر و حوصله را از مهمترین ارکان موفقیت تلقی کنید.
49- مسئولیت‌پذیر باشید.
50- به منظور اطلاع حاصل کردن از مطالب جدید علمی، در چند سایت اینترنتی مرتبط عضو شوید.
51- چند تکه کلام اختصاصی و جالب برای خود انتخاب کنید.
52- تفکر و تعمق قبل از پاسخگویی راحت‌تر از پیدا کردن چاره‌ای برای تغییر آنچه عنوان شده می‌باشد.
53- وقتی می‌خواهید کاری را به کسی محول کنید، روشی را برای عنوان کردنش انتخاب کنید تا حس مسئولیت افراد برانگیخته شود.
54- علت شکست‌های سازمانی را تجزیه و تحلیل کنید تا ضمن تشخیص مسیر نادرست، از تکرار آن جلوگیری کنید.
55- با بی‌اهمیت جلوه دادن کارهای کارمندان، زحمات آنان را بی‌ارزش نکنید.
56- با انجام ورزشهای فکری، قابلیت‌های ذهنی خود را تقویت کنید.
57- به هر کس فراخور فعالیت و بازده کاری‌اش پاداش دهید و با در نظر گرفتن پاداشهای مساوی، حرکت افراد شایسته گروه را کند نکنید.
58- با به کارگیری مشاورین کارآزموده و متعهد، موقعیت بازار کار را تحلیل کنید و استراتژی به کار بگیرید که همیشه یک گام از رقبا جلوتر باشید.
59- اجازه ندهید بار مسئولیت کارمندان بی‌کفایت و کند بر دوش کارمندان خبره و ساعی تحمیل شود زیرا افراد با درک این بی‌عدالتی انگیزه خود را از دست می‌دهند.
60- دانش حرفه‌ای خود را تا حدی بالا ببرید که در موارد لزوم در مقابل کلیه سؤالات حرفه‌ای حاضر جواب باشید.
61- زمان استخدام، افراد علاوه بر تست‌های مقرر شده، تست‌هایی انجام دهید که مطمئن شوید کسی را که به کار می‌گمارید، تنبل نیست! زیرا افراد تنبل فشار کاری دیگران را بیشتر می کنند.
62- هنگام دست دادن، دست افراد را محکم و صمیمانه بفشارید.
63- وقتی عصبانی هستید، درباره دیگران تصمیم‌گیری نکنید.
64- همیشه وقت‌شناس باشید. برای حضور به موقع، می‌توانید از ترفند قدیمی 5 دقیقه جلو کشیدن ساعت استفاده کنید.
65- هرگز امید ارتقا را از زیردستان نگیرید، زیرا به طور یقین، انگیزه آنها برای تلاش از بین می‌رود.
66- سعی کنید در صورت لزوم در دسترس باشید و شانس حرف زدن را به همه سطوح سازمان بدهید. در این صورت شاید با ایده‌های درخشانی روبه‌رو شوید.
67- به کارمندان ساعی و متعهد بگویید که چقدر برای سازمان مفید هستند و شما به آنها علاقه و اعتماد دارید.
68- هیچگاه اجازه ندهید کسی حالت افسردگی و ناامیدی شما را ببیند.
69- به شایعات بی‌اساس بی‌توجه باشید و در مورد زیردستان از روی دهن‌بینی قضاوت نکنید.
70- خشکی جلسات طولانی را با شوخ‌طبعی قابل تحمل کنید.
71- از سرزنش کردن دیگران در جمع خودداری کنید.
72- برای همه سطوح سازمان حتی خدمه و نامه‌رسانها احترام قائل شوید.
73- از منشی خود بخواهید روز تولد کارمندان، کارت تبریکی را که توسط شما امضا شده است، برایشان ارسال کند.
74- در موقع امضا کردن نامه‌‌ها و مکتوبات آنها را به دقت مطالعه کنید و از امضا کردن آنها، زمانی که حوصله و تمرکز ندارید پرهیز کنید.
75- خوش‌‌ژست و خوش‌بیان باشید و در جمع با انرژی و اشتیاق حاضر شوید.
76- با قدردانی به موقع از کارمندان، انرژی کاری آنان را افزایش دهید و حسن خلاقیت را در آنان تقویت کنید.
77- موقع حرف زدن با اعتماد به نفس به چشمان افراد نگاه کنید و همیشه متبسم باشید.
78- هرگز برای پیشبرد اهداف کاری خود، دیگران را با وعده‌های بی‌اساس فریب ندهید.
79- سعی کنید اسامی کارمندان را به خاطر بسپارید و در حین صحبت کردن با آنان، اسمشان را به زبان بیاورید.
80- همواره به خاطر داشته باشید به کار بردن الفاظ مؤدبانه از اقتدار شما نمی‌کاهد.
81- اشتباهات زیردستان را بیش از حد لازم به آنها گوشزد نکنید.
82- امین و رازدار افراد باشید.
83- روی اشتباهات خود پافشاری نکنید و بی‌تعصب خطاهای خود را بپذیرید.
84- با عبارات کنایه‌آمیز و نیشدار به دیگران درس عبرت ندهید.
85- با آرامش و خونسردی به حرفهای دیگران گوش کنید و برای صرفه‌جویی در زمان مرتباً حرف آنان را قطع نکنید.
86- روش محاسبات مالی را تا حدی یاد بگیرید تا قادر به تجزیه و تحلیل‌های گزارشات مالی سازمان باشید.
87- در جلسات دائماً به ساعت خود نگاه نکنید.
88- به نحوه پوشش و ظاهر خود توجه کنید.
89- تا صحت و سقم مسأله‌ای روشن نشده، کسی را مؤاخذه نکنید.
90- معاشرین چاپلوس خود را جدی نگیرید.
91- نکات جالب و پندآموز کتابهایی را که می‌خوانید، در دفتری یادداشت کنید و در موارد مناسب آنها را به کار ببرید.
92- انعطاف‌پذیر باشید.
93- بدون توهین به عقاید دیگران، با آنها مخالفت کنید.
94- نسبت به قول خود پایبند باشید.
95- در موقعیت‌های بحرانی بر خود مسلط باشید و نگذارید زیردستان از اضطراب شما آگاه شوند.
96- برای حرف زدن زیباترین و خوش‌آهنگ‌ترین الفاظ را انتخاب کنید.
97- ریسک‌‌پذیر باشید.
98- نحوه استفاده از نرم‌افزارهای مرتبط با کار خود را بیاموزید.
99- برای ثبت ایده‌های درخشانی که ناگهان به ذهن می‌رسند، همیشه یک قلم و کاغذ به همراه داشته باشید.
100- کتابخانه سازمان را به روز کنید و اسامی کتابهایی را که اضافه می‌شود به صورت لیست منتشر شده در اختیار کارمندان قرار دهید.
101- مطمئن شوید ابراز رضایت شغلی افراد به سبب ترس از توبیخ مسئولین و سرپرستان نیست.
102- به واسطه مدیر بودن خود، از دیگران توقع بیجا نداشته باشید.
103- در اولین فرصت در خاتمه دادن به مشاجرات و کدورتهایی که بین کارمندان پیش می‌آید، حکمیت کنید و برقرار کننده صلح و آشتی باشید.
104- در مصاحبه‌ استخدامی افراد به سوابق کاری آنان توجه و به خاطر داشته باشید کارمند موفق کارنامه‌ای پربار به همراه دارد.
105- از انحصاری کردن خدمات رفاهی سازمان پرهیز کنید و اجازه دهید همه سطوح از این خدمات بهره‌مند شوند.
106- زمان دقیق پیاده‌سازی تصمیمات اخذ شده را پیدا کنید، چون ممکن است اجرای یک نقشه خوب، در زمان نامناسب با شکست روبه‌رو شود.
107- برای حفظ اطلاعات سازمانی، از بهترین و پیشرفته‌ترین سیستم حفاظتی استفاده کنید.
108- زبده‌ترین کادر بازاریابی را گردآوری کنید و حتی زمانی که سوددهی سازمان در وضع مناسبی قرار دارد، از آنان بخواهید ریتم فعالیت‌های خود را کند نکرده و همچنان به صورت جدی ادامه دهند.
109- به منظور جلوگیری از تک‌روی و رقابت‌های ناسالم، روحیه انجام کار گروهی در سازمان را تقویت کنید.
110- از عنوان کردن فرامین غیرقابل اجرا و غیرمنطقی احتراز جویید، زیرا جز خدشه‌دار کردن شخصیت حرفه‌ای شما پیامدی ندارد.
111- عملکرد افراد را در زمان اضافه‌کاری کنترل کنید تا بدینوسیله از سوء استفاده افراد ناشایست که به عنوان اضافه‌کاری در سازمان به انجام کارهای شخصی یا اتلاف وقت می‌پردازند، جلوگیری شود.
112- از نگارش واژه‌ای که از صحت املای آن اطمینان ندارید، پرهیز کنید و برای حصول اطمینان از نگارش صحیح لغاتی که فراموش کرده‌اید، همیشه یک فرهنگ لغت در دسترس داشته باشید.
113- وقتی در مورد موضوعی محرمانه صحبت می‌کنید، مراقب استراق سمع دیگران باشید.
114- اموال مهم سازمان را بیمه کنید.
115- در سلام کردن و ایجاد ارتباط دوستانه پیشقدم باشید.
116- مراقب سلامتی خود باشید و هرگز از یاد مبرید عقل سالم در بدن سالم است.
117- مطمئن شوید کادر مالی شما به موقع در پرداخت صورت حساب‌ها اقدام می‌کنند و پرداختها بنا به دلایل غیرموجه، به تعویق نمی‌افتد. چون تأخیر در پرداخت‌ها به اعتبار مالی شما لطمه جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
118- عیب‌جو و بهانه‌گیر نباشید و اجازه ندهید این دو خصلت در شما به عادت مبدل شود.
119- هرگز از خاطر نبرید انسان، اشرف مخلوقات است و با درایت و پشتکار می‌تواند برای هر مشکلی، راه حل مناسبی پیدا کند.
120- برخی از بازنشستگان پس از بازنشستگی تمایل به ادامه کار دارند، اگر می‌خواهید این افراد را به کار بگیرید توجه داشته باشید توانایی و انرژی و یا انگیزه‌ کافی جهت نیل به اهداف سازمانی در این افراد وجود داشته باشد و درخواست کار آنها صرفاً به دلیل رفع نیاز مالی نباشد.
121- همواره هوشیار باشید کسی در سازمان جهت حفظ عنوان شغلی و موقعیت خود به عنوان ترمز برای نیروهای فعال و پرانرژی عمل نکند.
122- از اشتباهات خود درس بگیرید و آن را به دیگران نیز درس بدهید.
123- حتی وقتی موردی پیش آمده که به شدت ترسیده‌‌اید، اجازه ندهید اطرافیان از این حس شما مطلع شوند.
124- افراد متخصص سازمان را برای اخذ نشریه‌های تخصصی آبونه کنید.
125- هیچکس را دست کم نگیرید.
126- حامی ضعیفان باشید و اجازه ندهید حق کسی ضایع شود.
127- اگر در جمعی هستید که موضوع مورد بحث را نمی‌دانید و روشن شدن این امر به اعتبار علمی شما لطمه خواهد زد، لازم نیست با اظهار نظر در مورد آن، عدم آگاهی خود را عیان سازید. می‌توانید سکوت کنید تا در اولین فرصت به تکمیل اطلاعات خود بپردازید.
128- آرام و شمرده صحبت کنید.
129- زمانی که از کسی اشتباهی سر می‌زند، با رفتار صحیح و منطقی او را شرمنده کنید، نه با توهین و ناسزا.
130- به اندازه کافی استراحت کنید و اجازه ندهید خستگی و استرس به سلامت روحی شما لطمه وارد کند.
131- هر از چند گاهی جلسه‌ای به منظور پرسش و پاسخ با حضور سرپرستان ترتیب دهید تا از صحبت عملکرد و برنامه‌های آنان مطمئن شوید.
132- سرپرستان و مسئولین، پل ارتباطی مدیریت و کارمندان هستند، تا از استحکام این پل مطمئن نشده‌اید بی‌محابا گام برندارید، چون در غیر این صورت ممکن است سقوط کنید.
133- کارمندان را تشویق کنید تا با ابتکار در انجام کارهایشان راههایی برای صرفه‌جویی و پایین آوردن هزینه‌ها پیدا کنند.
134- کتاب قانون تجارت را در دسترس داشته باشید.
135- با توجه بیش از حد به افراد خاص، حسادت دیگران را برانگیخته نکنید.
136- به دیگران فرصت جبران اشتباهاتشان را بدهید.
137- نقاط ضعف و قوت خود را کشف کنید.
138- مطمئن شوید هیچ منبع انرژی، بیهوده به هدر نمی‌رود. برای مثال کسی را موظف کنید تا از خاموش بودن چراغها و بسته بودن شیرهای آب پس از اتمام ساعات اداری و خروج نیروها اطمینان حاصل کند.
139- با اولین برخورد، در مورد کسی قضاوت نکنید.
140- حس ششم خود را نادیده نگیرید.
141- هر کسی را فقط با خودش مقایسه کنید، نه دیگران.
142- برای هر بخش، یک جعبه کمک‌های اولیه تهیه کنید.
143- اعجاز عبارات تأکیدی و مثبت را نادیده نگیرید.
144- راحت‌ترین مبلمان و چشم‌نوازترین وسایل را برای اتاق خود تهیه کنید و برای استفاده بهینه از فضا و زیبایی محیط از طراحان داخلی کمک بگیرید.
145- پنجره‌ها را مسدود نکنید، اجازه دهید همگان از نور و هوای تازه که ارزانترین موهبتهای الهی هستند، بهره‌مند شوند. گاهی وزش یک نسیم می‌تواند آرامش چشمگیری برای محیط به ارمغان بیاورد.
146-از انجام هر جابه‌جایی برای نیروی انسانی در محیط کار، نمی‌توان نتیجه مطلوب گردش شغلی را حاصل نمود. اگر جابه‌جایی کارمندان اصولی و حساب شده نباشد، باعث افت راندمان کاری و دلزدگی آنان از کارشان می‌‌شود.
147- مراقب باشید و اجازه ندهید سرپرستان و مسئولان برای پیاده‌سازی نظرات شخصی و اجرای فرامین خود، خودسرانه دستوری را به اسم شما اعلام کنند، زیرا در این صورت اگر این دستورات صحیح و قابل اجرا نباشد، از حسن شهرت و محبوبیت شما کاسته خواهد شد.
148- سرمایه‌های مالی، وقت و انرژی نیروی انسانی را با آموزشهای غیرضروری به هدر ندهید. برای هر کسی آموزشی را تدارک ببینید تا بتواند از آن در بهبود بخشیدن کارهایش استفاده کند. در غیر این صورت وقتی فرصتی برای استفاده از این آموخته‌ها دست ندهد، خیلی زود به ورطه فراموشی سپرده می‌شود و هرگز تبدیل به یک مهارت نمی‌شود.
149- بی‌طرفانه راجع به مسائل تصمیم‌گیری کنید تا زاویه دید شما وسعت پیدا کند.
150- با هر نوع بی‌انضباطی مبارزه کنید.
151- روز خود را با خوردن صبحانه‌ای مقوی آغاز کنید.
152- از ایمن بودن آسانسورها و سایر وسایل مهم اطمینان حاصل کنید و اگر احتیاج به تعبیر یا تغییر دارند، بدون فوت وقت اقدام کنید.
153- حتی اگر سن شما از کارمندان کمتر است، آنچنان دلسوزانه با مسائلشان برخورد کنید تا لقب "پدر سازمان" را کسب کنید.
154- جهت حفظ سلامتی و چالاکی هر روز حداقل 15 دقیقه نرمش کنید.
155- در برخی از برنامه‌ریزی‌ها و اخذ تصمیمات از کارکنان نیز نظرخواهی کنید تا با این مشارکت صمیمیت بیشتری بین مدیریت و کارکنان برقرار گردد و حس مسئولیت‌پذیری افراد افزایش یابد.
156- از کارکنان بخواهید اگر با مشکلی روبه‌رو می‌شوند ضمن اعلام آن مشکل چند راه حل مناسب نیز ارائه دهند.
157- گاهی اوقات بدون اطلاع قبلی وارد اتاق کارکنان شوید و شخصاً با آنان به گفت‌وگو بپردازید.
158- با برقراری امنیت شغلی در محیط روحیه کاری افراد را بهبود ببخشید.
159- اگر به افراد شخصیت بدهید و با برخوردهای نادرست عزت نفس آنان را پایمال نکنید آنان به مثابه اهرم عمل می‌کنند و قادر خواهند بود مسئولیت‌هایی که به عهده آنان است بدون استرس و فشار روحی و با کیفیت بهتری به انجام برسانند.
160- مشوق و ترویج‌دهنده کار تیمی باشید تا هماهنگی و همسویی کارکنان جایگزین رقابت‌های ناسالم شود.

130 ترکیب بار برای طراحی سازه های بتنی بر مبنای آیین نامه ACI

130 ترکیب بار برای طراحی سازه های بتنی بر مبنای آیین نامه ACI

1) 1.4DL
2) 1.4DL+1.7LL
3~4) 0.75(1.4DL+1.7LL±1.875 EXN)
5~6) 0.75(1.4DL+1.7LL±1.875 EXP)
7~8) 0.75(1.4DL+1.7LL±1.875 EYP)
9~10) 0.75(1.4DL+1.7LL±1.875 EYN)
11~12) 0.9DL±1.43 EXN
13~14) 0.9DL±1.43 EXP
15~16) 0.9DL± 1.43EYP
17~18) 0.9DL±1.43 EYN
19~22) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(±EXN±0.3EY))
23~26) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(±EXP±0.3EY))
27~30) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(±EYP±0.3EX))
31~34) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(±EYN±0.3EX))
35~38) 0.9DL+1.43(± EXN±0.3EY))
39~42) 0.9DL+1.43(± EXP±0.3EY)
43~46) 0.9DL+1.43(± EYP±0.3EX)
47~50) 0.9DL+1.43(± EYN±0.3EX)
51~58) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(± EXP±0.3EY±0.3EZ))
59~66) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(± EXN±0.3EY±0.3EZ))
67~74) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(± EYP±0.3EX±0.3EZ))
75~82) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(± EYN±0.3EX±0.3EZ))
83~86) 0.75(1.4DL+1.7LL+1.875(+ EZ±0.3EX±0.3EY))
87~90) 0.75(1.875(- EZ±0.3EX±0.3EY))
91~98) 0.9DL+1.43(± EXP±0.3EY±0.3EZ))
99~106) 0.9DL+1.43(± EXN±0.3EY±0.3EZ)
107~114) 0.9DL+1.43(± EYP±0.3EX±0.3EZ))
115~122) 0.9DL+1.43(± EYN±0.3EX±0.3EZ))
123~126) 0.9DL+1.43(+ EZ±0.3EX±0.3EY))
126~130) 1.43(- EZ±0.3EX±0.3EY))

125نمونه سوالات نرم افزار تحلیل و طراحی سازه های ساختمانی etabs

125نمونه سوالات نرم افزار تحلیل و طراحی سازه های ساختمانی etabs 

نمونه سوالات نرم افزار تحلیل و طراحی سازه های ساختمانی etabs

1 – دستورهای import و export به ترتیب چه کارهایی انجام می دهند؟

الف) ساختن فایل f2k و ارسال آن به safe

ب ) وارد کردن فایل های مختلف به etabs و صادر کردن فایل های موجود در etabs به برنامه های دیگر

ج ) اولی در سازه های با اسکلت فولادی و دومی در سازه های با اسکلت بتنی برای تهیه فایل مربوط به safe کاربرد دارند.

د ) الف و ج

2 – دستور replicate چند حالت دارد؟

الف) linear

ب )linear و radial

ج ) linear و radial و mirror

د ) linear و radial و mirror و story

3 – برای تعریف توابع طیف بازتاب از کدام دستور استفاده می شود؟

الف) ... define menu > time history functions

ب ) define menu > groups…

ج ) define menu > response spectrum functions…

د ) define menu > especial seismic load effects…

4 – در جعبه گفتگوی مربوط به معرفی ترکیبات بار ، انتخاب ADD در مقابل load combination type به چه منظوری است؟

الف ) حداکثر ترکیب از جمع جبری حداکثر مقادیر بار و حداقل ترکیب از جمع جبری حداقل مقادیر بار برای هر یک از حالات تحلیل حاصل می شود.

ب ) حداکثر ترکیب از مجموع قدر مطلق حداکثر مقادیر بار و حداقل ترکیب از از حداکثر ترکیب بار با علامت منفی برای هر یک از حالات تحلیل حاصل می شود.

ج ) حداکثر ترکیب از حداکثر مقادیر بار در ترکیب و حداقل ترکیب از حداقل مقادیر بار در ترکیب برای هر یک از حالات تحلیل حاصل می شود.

د ) حداکثر ترکیب از جذر مجموع مربعات قدر مطلق حداکثر مقادیر بار در ترکیب و حداقل ترکیب از حداکثر مقادیر باردر ترکیب با علامت منفی حاصل می شود.

5 - ابزارهای snap to کدامند؟

الف) ربایش گره ها و محل تقاطع خطوط شبکه

ب) ربایش نقاط مرکزی و انتهای المان

ج ) ربایش محل تقاطع المانها

د) همه موارد

6 – معرفی شرایط تکیه گاهی با کدامیک از دستورهای زیر امکان پذیر است؟

الف) ... panel zone < assign menu > joint/point

ب) ... rigid diaphragm < assign menu > joint/point

ج ) ... restraints < assign menu > joint/point

د ) loads … assign menu > joint/point



7 – در جعبه گفتگوی پارامترهای تحلیل دینامیکی علاوه بر روش eigenvectors کدامیک از روش های دیگر نیز جزو امکانات برنامه etabs می باشد؟

الف) relative tolerance

ب )ritz vectors 

ج ) non – iterative –based on mass

د ) itrerative – based on load combination

8 – در صورتی که پروژه ای را با آبا طراحی کنیم در تنظیم پارامترهای تحلیل p-delta کدام ترکیب بار را تعریف می کنیم ؟

الف) 1.25 D + 1.5 L

ب ) 1.5 D + 1.25 L

ج ) 1.7 D + 1.4 D

د ) 1.4 D + 1.7 L

9 –بار wall به چه منظوری تعریف می شود؟

الف) اعمال بار دیوارهای پیرامونی بدون بازشو (بدون نما)

ب ) اعمال بار دیوارهای پیرامونی دارای بازشو ( نمادار )

ج ) اعمال وزن پارتیشن ها در طبقه آخر

د ) اعمال وزن نصف دیوارهای پیرامونی در طبقه آخر

10 – برای معرفی سایز میل گردهایی که در برنامه وجود ندارند از کدام دستور استفاده می کنیم؟

الف) define menu > preferences > reinforcement bar sizes

ب ) options menu > preferences > reinforcement bar sizes

ج ) assign menu > preferences > reinforcement bar sizes

د ) display menu > preferences > reinforcement bar sizes

11 – پیغام زیر به چه معنایی است و چه کار باید کرد؟

analysis and design sections differ for 36 steel frames.do you want to select them?

الف) پیغام اعلام عدم تشابه مقطع تحلیل و طراحی در تعدادی از اعضا است و باید قفل را باز کرده و مقاطع را تغییر داد.

ب ) پیغام اعلام اختلاف جزیی مقطع تحلیل و طراحی در تعدادی از اعضا است که قابل صرفنظر کردن می باشد.

ج ) پیغام اعلام عدم تشابه مقطع تحلیل و طراحی در تعدادی از اعضا است که بایدمجددا ً عملیات تحلیل و طراحی را تکرار کرد.

د ) پیغام اعلام اختلاف جزیی مقطع تحلیل و طراحی در تعدادی از اعضا است که باید قفل را باز کرده و مقاطع را تغییر داد.

12 – به منظور کاهش سختی تیرها به علت ترک خوردگی به ترتیب کدامیک از ضرایب زیر در مقابل moment of inertia about 3 axis و moment of inertia about 2 axis اعمال می شوند؟

الف) 0.35= moment of inertia about 3 axis =0.7 moment of inertia about 2 axis

ب ) 0.35= moment of inertia about 3 axis =1 moment of inertia about 2 axis

ج ) 0.35= moment of inertia about 3 axis = 0.35 moment of inertia about 2 axis

د ) 0.7= moment of inertia about 3 axis =0.7 moment of inertia about 2 axis

13 - برای جابجایی تیر پاگرد راه پله پس از انتخاب تیر مورد نظر از کدام دستور استفاده می کنیم؟

الف) edit menu > move points/lines/areas…

ب ) select menu > move points/lines/areas…

ج ) edit menu > edit reference lines…

د ) select menu > select by line object type …

14 - با دستورهای زیر چه کاری انجام می دهیم؟

Design menu > steel frame design > change design section …

الف) تغییر مشخصات مقطع اعضا بدون باز کردن قفل

ب) تغییر مشخصات مقطع اعضا قبل از طراحی بدون باز کردن قفل

ج ) تغییر مشخصات مقطع اعضا با باز کردن قفل

د ) تغییر مشخصات مقطع اعضا پس از طراحی بدون باز کردن قفل





15 – Design menu > steel frame design > make auto select section null…

الف) خارج کردن اعضا از حالت auto select پس از یکسان شدن مقاطع تحلیل و طراحی

ب ) خارج کردن اعضا از حالت auto select به منظور یکسان شدن مقاطع تحلیل و طراحی

ج ) auto select کردن اعضا قبل از تحلیل

د ) auto select کردن اعضا قبل از طراحی

16 - option menu > preferences > concrete frame design …

الف) معرفی پارامترهای طراحی سازه های بتنی

ب ) مشاهده نتایج تحلیل سازه های بتنی

ج ) معرفی آیین نامه طراحی سازه های بتنی

د ) مشاهده نتایج طراحی سازه های بتنی

17 - design menu > concrete frame design > view/revise overwrites…

الف) انتخاب اعضای سازه برای معرفی پارامترهای تحلیل سازه های بتنی

ب ) انتخاب اعضای سازه برای معرفی پارامترهای طراحی سازه های بتنی

ج ) معرفی پارامترهای تحلیل اعضای سازه پس از انتخاب آنها

د ) معرفی پارامترهای طراحی اعضای سازه پس از انتخاب آنها

18 - نرم افزار etabs دارای چند مود می باشد و منوهای design و assign در کدام مود فعال هستند؟

الف) دو2 مود - select

ب ) یک مود - draw

ج ) سه مود - option

د ) چهار مود - draw

19 – کدامیک از موارد ذیل از قابلیتهای نرم افزار etabs به شمار نمی رود؟

الف) تحلیل استاتیکی ، دینامیکی طیف پاسخ و دینامیکی تاریخچه زمانی

ب ) طراحی دیوارهای برشی به صورت دو بعدی و سه بعدی

ج ) کنترل برش سوراخ کننده

د ) طراحی تیرهای مرکب

20 – برای پرهیز از تکرار انتخاب دوباره اعضا برای انجام دستوری بر روی آنها نرم افزار etabs چه امکانی را برای کاربر تدارک دیده است ؟

الف) group

ب ) previous selection get

ج ) similar stories

د ) replicate

21 - در تعریف مشخصات مصالح بتنی گزینه light weight concrete کی و به چه منظوری فعال می شود؟

الف) در صورت استفاده از بتن سبک – برای معرفی ضریب کاهش مقاومت برشی بتن

ب ) در صورت عدم استفاده از بتن سبک – برای معرفی ضریب کاهش مقاومت کششی بتن

ج ) در صورت استفاده از بتن سبک – برای معرفی ضریب کاهش مقاومت خمشی بتن

د ) در صورت عدم استفاده از بتن سبک – برای معرفی ضریب کاهش مقاومت برشی بتن

22 – مدول برشی مصالح چگونه تعریف می شود؟

الف) به صورت دستی طبق آیین نامه و تعریف در قسمت معرفی مشخصات مصالح

ب ) به صورت پیش فرض در برنامه وجود دارد

ج ) توسط برنامه به صورت خودکار با توجه به دیگر مشخصات مصالح محاسبه و اعمال می گردد.

د ) پس از تحلیل و طراحی قابل دسترسی است

23 – برای تعریف مقاطع تکی (پروفیلهای تک) و مقاطع متغیر از جعبه کشویی واقع در پنجره define frame properties به ترتیب کدام گزینه ها را انتخاب می کنیم؟

الف) import I / wide flange و import angle

ب ) add I / wide flange و add angle

ج ) import I / wide flange و import nonprismatic

د ) add I / wide flange و add nonprismatic

24 - در جعبه کشویی سوال فوق گزینه add sd section چه کاربردی دارد؟

الف) تعریف مقاطع مرکب

ب ) معرفی مقطع ساخته شده در section designer به برنامه

ج ) تعریف لیست انتخاب خودکار مقاطع

د ) تعریف مقاطع متغیر



25 – نرم افزار etabs از چند روش قادر به محاسبه جرم ساختمان می باشد؟

الف) محاسبه جرم ساختمان بر اساس جرم المان

ب ) محاسبه جرم ساختمان بر مبنای ترکیب بارها

ج ) محاسبه جرم ساختمان بر اساس جرم المان و جرم های تعیین شده به همراه ترکیبات بار

د ) هر سه روش فوق

26 – برای مشاهده تغییر مکان و دوران گره ها از چه دستوری استفاده می شود؟

الف) show mode shape

ب ) show deformed shape

ج ) show member force / stress

د ) show response spectrum curves 

27 – در نرم افزار etabs صفحه نمایش حداکثر در چند پنجره قابل مشاهده است؟

الف) یک

ب) دو

ج) سه

د) چهار

28 - علاوه بر حالت perspevtive مدل سازه در کدامیک از حالات زیر قابل مشاهده است؟

الف) default 3d view

ب ) plan view

ج ) elevation view

د ) همه موارد

29 – با استفاده از دستور view menu > measure چه کاری قابل انجام است؟

الف) اندازه گیری طول المانها

ب ) اندازه گیری طول و زاویه بین المانها

ج ) اندازه گیری طول و مساحت و زاویه بین المانها

د ) اندازه گیری مساحت و زاویه بین المانها

30 – برای ادیت ، اضافه یا حذف اطلاعات طبقات از کدام دستور استفاده می شود؟

الف) edit menu > edit story data

ب ) edit menu > edit grid data

ج ) edit menu > edit reference plans…

د ) edit menu > edit reference lines… 

31–کدام یک از ترکیبات بار زیر برای محاسبه جرم استفاده نمی شود؟

الف) DEAD+LIVE

ب ) DEAD+0.2LIVE+0.2RLIVE

ج ) DEAD+0.2 LIVE

د ) DEAD+MASS+0.2LIVE

32- طبق آئین نامه آبا، حداکثر درصد آرماتورها به ترتیب در ستونها و تیرهای قاب خمشی متوسط کدام است؟

الف) 4% , 4%

ب ) 4% , 3%

ج ) 2.5% , 3%

د ) 2.5% , 2.4%

33–مسیر نمایش وزن اسکلت سازه کدام است؟

الف) Display > Show tables > Building Data > Material list (EQX,EQY)

ب ) Display > Show tables > Building Data > Material list (DL,LL,RL)

ج ) Display > Show tables > Building Output> Material list ….. 

د ) Display > Show tables > Building Data > Material list



34.در شروع کار با نرم افزار etabs ( بعد از گزینه new model) پنجره ای مشاهدهمی گردد ، عبارت (choose .edb) در این پنجره برای چه منظوری کاربرد دارد؟

الف ) استفاده از مشخصات و تعریفات انجام یافته در یک پروژه قبلی ETABS

ب) باز کردن (OPEN)یک فایل ETABS

ج) فراخوانی (Import) یک فایل cad برای شروع مدلسازی

د) الف و ب صحیح می باشد.

35- برای ایجاد سازه ای بادال مشبک از کدام یک از پیش فرضهای زیر در برنامه etabs می توان استفاده کرد؟

الف) steel deck

ب)tow way or ribbed slb

ج) waffle slab

د) flat slab

36-( splice point) ها در پنجره اطلاعات طبقات چه کاربردی دارند ؟

الف)وجود یا عدم وجود نقاط وصله ستونها در آن ستونها در آن طبقه + محل وصله ستون را نشان می دهند.

ب) وجود یا عدم وجود نقاط وصله ستونها در آن ستونها در آن طبقه را نشان می دهد.

ج)نشان دهنده نقاط اتصال تیر به ستون هستند.

د)هیچکدام.

37) در یک ساختمان چند طبقه مبنا (master srory) می توانیم داشته باشیم؟

الف) فقط یک طبقه

ب) حداکثر دو طبقه

ج)حداقل دو طبقه

د)به تعداد طبقات ساختمان

38- از نرم افزار etabs چند جدول خروجی گرفته می شود؟

الف)input،oputput، analysis، summary

ب) input،oputput، analysis ،summery report،drift

ج) ) input،oputput، analysis ،summery report،design

د) oputpu، input ،analysis، summery report،design، design

39- کدامیک از مسیر های زیر مربوط به فراخوانی پلان ترسیم شده یک طبقه ساختمان در نرم افزار cad است؟

الف) file>export>DXF File of 3D Model

ب) file>import>DXF File of 3D Model

ج) file>import>DXF File of floor plan

د) edit>import>DXF File of floor plan

40-تفاوت استفاده از عملگرهای copy و replicate در چیست ؟

الف)در فرایند copy فقط شکل ترسیم شده منتقل شده ولی با replicate هم شکل ترسیم شده و هم مشخصات آن منتقل می شوند.

ب) در فرایند copy ، replicate تمام مشخصات منتقل می شوند به غیر از بارها.

ج)فرایندreplicate مقدمه ای برای برای copy کردن قسمتهای مختلف ترسیم شده است .

د) هیچکدام

41-گزینه glue joints to gridline چه کاربردی دارد؟

الف) چسباندن خطوط خطوط شبکه ( grid line ) به یکدیگر

ب) جدا کردن خطوط شبکه( grid line ) به یکدیگر

ج) چسباندن خطوط شبکه و خطوط ترسیم شده به یکدیگر

د) جدا کردن خطوط شبکه و خطوط ترسیم شده به یکدیگر

42- برای اصلاح اطلاعات مربوط به خطوط شبکه از کدام مسیر باید استفاده کرد؟

الف:Edit Grid< Data

ب: Edit>Edit Grid Data>Edit Grid

ج: Edit>Edit Grid Data>Insert Story

د: View>Edit Grid Data>Edit Grid

43- برای اضافه کردن یک طبقه به سازه موجود از کدام مسیر باید استفاده کنیم؟

الف: Edit>Edit Story Data>Edit Story

ب: Edit>Edit Story Data>Delete >Edit Story

ج: Edie>Edit Story Data>Insert Story

د: Edit> Edit Reference Plane

44- برل حذف یک طبقه از سازه موجود از کدام مسیر باید استفاده کرد؟

الف: Edit>Edit Story Data>Delete Story

ب: Edit>Edit Story Data>Insert Story

ج: Edit>Edit Grid Data>Delete Grid

د: Edit >Edit Grid Data>Delete Story

45- برای اتصال دو عضو خطی در یک نقطه مشخص پس از انتخاب آنها از کدام مسیر زیر عمل می کنیم؟

الف: Edit > Merge Points

ب: Edit > Align Points/Lines/Edges

ج:Edit > Join Lines

د: Edit > Merge Point

46- گزینه (Auto Re label All) چه کاربردی دارد؟

الف: شماره گذاری و نام گذاری مجدد تیرها

ب: شماره گذاری ونام گذاری مجددنقاط تکیه گاه

ج: شماره گذاری ونام گذاری مجددکل اعضای سازه

د: نام گذاری اعضای ترسیمی جدید

47- در صفحه کار ETABS چند نما را می توان مشاهده نمود؟

الف: View (3D , 4D , Plan , Elevation)

ب(3D , 4D , Plan , Elevator) View

ج: (3D , Plane , Elevation , Perspective) View

د: (Plane , Elavation)View

48- کدام یک از عملگردهای زیر برای تنظیم وتعیین موارده نشان داده شده در صفحه کار نرم افزار ETABS است؟

الف: Set View Options

ب: Set BULDING View Options

ج: Save Custom View

د: Save Custom View

49- در قسمت Material properties منوی Define حداقل چند نوع مصالح وجود دارد؟

الف: 1 ب: 2

ج: 3 د: می توان هیچ مصالحی تعریف نشده باشد

50- برای اصلاح مشخصات مصالح بتنی پروژه از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Edit>Material Properties > CONC>Add new Material 

ب: Define>Material Properties>Steel>Modify/Show Material

ج:Define>Material Properties>CONC>Modify/Show Material

د: هیچکدام

51- ضریب پراسن مصالح بتنی و فولادی به ترتیب کدام است؟

الف:0.2 , 0.2

ب:0.3 , 0.3

ج: 0.2 , 0.3

د:0.3 , 0.2

52- گزینه (Cost Per Unit Weight) در کدام یک از مصالح و با چه کاربردی وجود دارد؟

الف: Steel و قیمت واحد حجم فولاد

ب: CONC و قیمت واحد حجم بتن

ج: Steel و قیمت واحد وزن فولاد

د: CONC وقیمت واحد وزن فولاد

53- برای معرفی مصالح همگن کدام یک از گزینه هی زیر باید فعال باشد ؟

الف: Isotropic ب: ORTHO tropic

ج: HOMOGEN د: هیچکدام

54- برای فراخوانی یک مقطع دوبل نبشی آماده از یک فایل Pro از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Define>Frame Sections>Import Angle

ب:Double Angel Define>Frame Sections>Import

ج:Channel Define>Frame Sections>Import

د:Channel Export DOUBLE Define>Frame Sections>





55- برای فراخوانی یک مقطع دوبل ناودانی از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Define>Frame Sections>Import Double CHANNEL

ب:Channel Define>Frame Sections>Import

ج: Define>Frame Sections>Double Channel

د: هیچکدام

56- کدام یک از گروه زیر را از فایل Euro Pro نمی توان فراخوانی کرد؟

الف: Double Angle, Channel , I wide Flange

ب: Box , Angle , I Wide Flange

ج: Circle , Rectangular , General

د: الف و ب صحیح است

57- برای معرفی ستونهای دایروی بتنی کدام یک از میرهای زیر را انتخاب می کنیم؟

الف:Define>frame seetions>add rectangular

ب: Define>frame seetions>add generalr

ج: Define>frame seetions>add cirder

د: Define>frame seetions>add non prismaticr

58- مسیر معرفی مقطع سقفها ,دالها ودیوارها کدام است؟

الف: define > frame sections >wall/slab

ب: define > wall/slab/deck sections

ج: define > wall/frame selections

د: الف و ب

59- چند نوع مقطع پیش فرض در wall/slab/deck selections وجود دارد؟

الف: 2 ب: 3

ج: 4 د: 5

60- برای معرفی سقف تیرچه و بلوک از کدام یک از انواع سقف زیر استفاده می کنیم؟

الف: filled Deck

ب: Unfilled Deck

ج: Solid slab 

د: Ribbed slab 

61- برای معرفی دال سقفهای مرکب از کدام یک از انواع سقف زیر استفاده می کنیم؟

الف: Slab

ب: Solid slab

ج: Filled slab

د: Ribbed slab

62- قسمت (Unit/Weight/Area) در مشخصات معرفی یکDeck مربوط به چه قسمتی از سقف است؟

الف: وزن واحد سطح قالب فولادی

ب: وزن واحد حجم دال بتنی

ج: وزن واحد سطح بلوک به کار رفته در دال

د: وزن واحد سطح میلگرد استفاده شده در دال

63- حداقل ضخامت دال بتنی سقفهای تیرچه و بلوک چه مقدار است؟

الف: 5 سانتی متر ب: 7 سانتی متر

ج: 8 سانتی متر د: محدودیتی ندارد

64- کدام یک از انواع حالات بار زیر در نرم افزار Etabs تعریف نشده اند؟

الف: بارها زلزله افقی

ب: بار باد

ج: مولفه بار قائم زلزله

د: بار زنده کاهش یافته

65- برای استفاده از توزیع ارتقاعی نیروی جانبی محاسبه شده توسط کاربر باید کدام یک از گزینه های زیر را در قسمت (Auto-Lateral-Load)انتخاب کرد؟

الف: User coefficient

ب: User loads

ج: None

د: Ubs97

66- برای ایجاد پروژه عادی حداقل چند حالت بار باید تعریف شود؟ 

الف:2(Dead , LIVE )

ب: 3(Dead , Live و(EQZ,

ج: 4(Dead , LIVE , EQX , EQY)

د: 7((Dead , LIVE , EPX , EPY , ENY, MASS

67- چند درصد بعد مقابل ساختمان را بجای پیچش تصادفی در نظر می گیریم؟

الف: 10 درصد

ب: 5 درصد

ج: 20 درصد 

د: بعد مقابل موثر نیست

68- برای معرفی یک ترکیب بار از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Define > Add New Combo

ب: Define > Load Combinations > Modify/Show Combo

ج:Define > Load Combinations> Modify/ > Add New Case

د: Define > Static Load Cases > Add New Case



69- کاربرد (Draw Section CUT) چیست؟

الف: برش زدن یک طبقه و محاسبه میزان نیروهای آن طبقه

ب: برش زدن یک طبقه از یک قاب ومحاسبه میزان نیروهای آن طبقه قاب

ج: برش زدن سقف یک طبقه برای محاسبه نیروی های درون صفحه ای

د: هیچکدام

70- با کدام یک از مسیر های زیر می توان اعضای قابی دارای یک مقطع خاص را انتخاب کرد؟

الف: select > By Frame Section

ب: Select > By Area Sections

ج: Deselect > By Frame Section

د: Select > By Line Object Type

71- با کدام یک از ابزارهای زیر نمی توان دیوارهای یک سازه را انتخاب کرد؟

الف: Select > By Wall Slab/ Deck

ب: Select > By Area Object Type

ج: Select > Link Properties

د: Select > By Pier ID

72- اگر بخواهیم تمام اعضایی که الان در صفحه انتخاب نشده اند را انتخاب کنیم از چه گزینه ای استفاده می کنیم؟

الف: Invert

ب:Deselect

ج: Inter Selecting Line

د: Selection Get Previous

73- برای معرفی تیرها واتصالات قاب خمشی ویژه از کدام مسیر اسفاده خواهیم کرد؟

الف: Assign > Frame/Line > Moment Frame Beam Type

ب: Assign > Frame/Line > End (length) Offsets

ج: Assign > Frame/Line > Frame Releases

د: Assign > Frame/Line > Frame Out Put Stations

74- برای معرفی تعداد نقاط ایجاد خروجی و بررسی در روی یک عضو قابی از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Assign > Frame/Line > Moment Frame Beam Type

ب: Assign > Frame/Line > End (length) Offsets

ج: Assign > Frame/Line > Frame Releases

د: Assign > Frame/Line > Frame Out Put Stations

75- برای تغییر زاویه قرار گیری اعضای قابی نسبت به حالت عادی از کدام گزینه استفاده می کنیم؟

الف: Pier Labd

ب: Local Axes

ج: Insertion Point 

د: Frame Section

75- برای تغییر زاویه قرار گیری اعضای قابی نسبت به حالت عادی از کدام گزینه استفاده می کنیم؟

الف: Pier Labd

ب: Local Axes

ج: Insertion Point 

د: Frame Section

76- برای نام گزاری ستونها به دیوارهای برشی از چه گزینه ای استفاده می کنیم؟

الف: Frame Line > Pier Label< Assign

ب: Frame Line > Local Axes< Assign

ج: Assign > Frame Line > Line Springs

د: Assign > Frame Line > Automatic Frame Subdivides

77- برای معرفی دیا فراگم صلب برای سقف طبقات از کدام مسیر استفاده می کنیم؟

الف: Assign > Join/point>Diaphragms

ب: Assign > Frame/Line>Diaphragms

ج: Assign > Shell/Area>Diaphragms

د: Define > Diaphragms

78- برای معدفی باز شو در یک یک قسمت سقف از چه گزینه ای استفاده می کنیم؟

الف: Assign > Shell/Area>Opening

ب: >Local Axes Assign > Shell/Area

د: Assign > Shell/Area>Additional

79- برای تغیر جهت بار ریزی دالها از چه گزینه ای استفاده می کنیم؟

الف: Assign > Shell/Area>Opening

ب: >Local Axes Assign > Shell/Area

ج:Assign > Shell/Area>Pier Label

د: Assign > Shell/Area>Additional

80- برای نام گزاری دیوارهای برشی سازه از چه گزینه ای استفاده می کنیم؟

الف: Assign > Shell/Area>Opening

ب: >Local Axes Assign > Shell/Area

ج: Assign > Shell/Area>Pier Label

د: Assign > Shell/Area>Additional

81- برای ایجاد مشخصات سختی و هندسی یک دال از چه گزینه ای استفاده خواهیم کرد؟

الف: Assign>Shell/Area>Wall/Slab/Deck Sections

ب: Assign>Shell/Area>Shell Stiffness Modifiers

ج: Assign>Shell/Area>Shell Properties Modifiers

د: Assign>Shell/Area>Auto Object Mesh Options

82- به طور کلی چند نوع بار می توان به سازه وارد کرد؟

الف: بارنقطه ای , بارخطی , بارسطحی

ب: بار نقطه ای , بارغیرخطی , بارعمودی

ج: باراسکلت , بارخرپشته , بار فضایی

د: هیچکدام صحیح نمی باشند

83- علاوه بر نیرو ها چه نوع بارهای دیگری را می توان به نقاط و اعضا وارد کرد؟

الف: بارهای جابجایی

ب: بارهای حرارتی

ج: بارهای طولی

د: الف و ب صحیح است

84- بعد از انتخاب چند عضو برای تخصیص یک گروه به آنها , از چه مسیری استفاده می کنیم؟

الف: Define > Groups

ب: Assign > Group Names

ج: Design > SFD > Select Design Group

د: Design > CFD > Select Design Group

85- برای تنظیم مولفه های تحلیل از کدام مسیر استفاره می کنیم؟

الف: Define>Set Analysis Parameters

ب: Analyze>Set Analyses Options

ج: Analyze>Check Model

د: Options>Preferences>Set Options

86- برای سازه های عادی که به طور کلی در نرم افزار مدل می شوند کدام یک از حالات زیر را انتخاب می کنیم؟

الف: Full 3D

ب: XZ Plane

ج: YZ Plane

د: NOZ Rotation

87- در گزینه (Set Dynamic Parameters) از چه روشی استفاده می کنیم؟

الف: Eigenvalues

ب:Eigenvectors

ج: Ritz Vectors

د: Modified Riks Method

88- در منوی Display بار های اعمال شده به سازه در چه حالت هایی دوباره نشان داده می شوند؟

الف: Joint/Point

ب: Frame/Line

ج: Shell /Area

د: هر سه مورد صحیح است

89- برای نمایش شکل تغییر یافته سازه بعد از تحلیل ازکدام گزینه استفاده می کنیم؟

الف: Show Und formed

ب: Show Deformed Shape

ج: Show Mode Shape

د: Show Member Forces/Stress DIAGRAM

90- برای اصلاح مشخصات وپارامترهای طراحی اعضا از کدام گزینه استفاده می کنیم؟

الف: Select Design Group

ب: View/Revies Overwrites

ج: Display Design Info

د: Change Design Section

91- برای طراحی یک سازه بتنی دارای دیوار برشی کدام یک از طراحی روش های زیر لازم است؟

الف: Select From Design

ب: Concrete Frame Design

ج: Shear Wall Design

د: ب و ج

92- در سازه های فولادی برای فشرده در نظر گزفته شدن تیرها کدام یک از پارامترهای زیر را یک مقدار حداقل (مدل2.21) وارد کنیم؟

الف: (Minor K) Effecctive Lenght Factor

ب: Length Ratio (Minor LTB) Unbraced

ج: Length Ratio (Major) Unbraced

د: Effective Length Factor (K Major)

93- برای سازه هایی که در یک سمت مهار بندی شده و از سمت دیگر بدون مهار بندی هستند ,ضریب طول موثر ستونها را به ترتیب چه مقداری وارد می کنیم؟

الف: 1 و1 ب: 1,0.85

ج: 0.85 , 0.85 د: 0.85 , 1

94- برای تنظیم پارامترهای طراحی باد بندهاب واگرا به چه صورت عمل می کنیم؟

الف: تمام تیرها و ستون های هانه دارای باد بندEbF را انتخاب ونوع المان (Element Type ) را برابرFbE قرار می دهیم.

ب: باد بندهای واگرا احتیاج به تنظیم پارامتر طراحی ندارند.

ج: فقط باد بندها را انتخاب و نوع المان آنها را برابر EbF وارد می کنیم.

د: هیچکدام

95- به وسیله کدام یک از گزینه های زیر می توان نوع فرایند طراحی اعضای سازه را تغییر داد؟

الف: Over write Frame Design Precedure

ب: Steel Jois Design Precedure

ج: Live Load Reduction

د: Output Decimals

96- کدام یک از گزینه های زیر اطلاعات بدست آمده از طراحی را نشان می دهد؟

الف: Dsplay Tables

ب: Display Design Info

ج: Chanje Design Section

د: Verify all Members Passed

97- پیغام زیر حاوی چه پیامی است؟

((Capacity Check/All Steel Frames Passed The Stress))

الف: تمام اعضای فولادی در بازه ظرفیت تنش مجاز قرار ندارند

ب: تمام اعضای فولادی در بازه ظرفیت تنش مجاز قراردارند

ج: تمام اعضای فولادی در بازه احتیاح به تحلیل و طراحی دوباره دارند

د: تمام اعضای سازه فولادی قوی تر از حد مورد نیاز هستند

98- چند روش برای طراحی یک دیوار برش وجود دارد؟

الف: 1 ب: 2

ج: 3 د: 4

99- دیوارهای برش ترک خورده و تذک نخورده به ترتیب چه ضرایب اصلاح ترک خوردگی را لازم دارند؟

الف: 0.7 , 0.35 ب: 0.65 , 0.35

ج: 0.7 , 1 د: 0.35 , 0.7

100- محدودیت ضخامت دیوار برش و عرض المان مرزی لبه ای آن به ترتیب چند سانتی متر است؟

الف: 20 , 15

ب: 50 , 20

ج: 30 , 15

د: 15 , 15

101- نحوه طراحی صحفه Grid درسازه ها چه تاثیری دارد؟

الف) هیچ تاثیری ندارد ب) نیروهارا تقویت میکند 

ج) اجزای سازه را تقویت می کند د) جهت قرار گیری اعضای غیر باربر سازه عملکرد مناسبی دارد

102- فایلهای نرم افزار Etabs با چه پسوندی ذخیره می شود؟

الف) Dwt ب) DWG ج) Ebd د) Deb

103- درطراحی سازه واحد Unit برچه اساسی تعیین می گردد؟

الف) Kip-in ب) Kgf-m ج) Kgf-mm د) N-M

104- گزیسنه روبرو یعنی چه؟

الف) فاصله بین محورهای xجهت طراحی اعضای خطی عمودی چقدر باشد

ب) فاصله بین محورهای xجهت طراحی صحفه qrid چقدر باشد

ج) فاصله بین محورهای x جهت طراحی خطوط مهم وباربر پروژه چقدر باشد

د) فاصله بین محورهای xجهت طراحی تعداد خطوط باربر پروژه چقدر باشد

105- در نرم افزار Etabs جهت تعیین حالت های قطبی از چه زیر مجموعه ای استفاده می کنیم؟

الف) Ordinate ب) Spacing ج) Primery د) Secondery

106- چنانچه بخواهیم صحفه زیر را به چهار قسمت تقسیم کنیم از کدام منو استفاده می کنیم ؟

الف) Edit Windows ب) Edit Windows 

ج) windows Option د) Option Windows 

107- جهت مرجع قراردادن یک طبقه کدام هویت آن را تغییر می دهیم؟

الف) Secondery ب) Similar ج) Primery د) pyramid

108- Splice در Etabs چه چیزی را تعریف می کند؟

الف) مراجع ب) توابع ج) ستونها د) وصله ها

109- آیکون روبروی نشانه چه دستوری است وبرای چه کاری ، کاربرد دارد؟ 

الف) تحلیل – بارها به دو سر تیر فشار بیاورند ب) تحلیل- بارها از مرکز تیر به سمت لبه ها گسترش یابد

ج) طراحی- بار ازمرکز ودو سر تیر برداشته شود د) Snap – وسط و دو سر عضو را انتخاب کند

110- نرم افزار Etaps در مرحله طراحی اولیه نحوه اتصا لات راچگونه شناسایی می کند؟

الف) گیر دار ب) مفصلی ج) ریلی د) غلطکی

111- نکته ای که باید درطراحی بادبندها درنظر بگیریم چیست؟

الف) ما می توانیم بادبندها را افقی طراحی کنیم( plan) ب) ما باید بادبندها را درAxis Plan طراحی کنیم

ج) ما باید باد بندها را درنماها طراحی کنیم د) ما برای طراحی باد بندها باید از برنامه Sapاستفاده کنیم 

112- درطراحی سطوح Deckیعنی چه؟

الف) سقف کامپوزیت ب) سقف قارچی ج) سقف تیرچه بلوک د) دال شی

113- Releasesچه چیزی رابه ما نشان می دهد؟

الف) میزان گیرداری سقف ها ب) میزان آزادی ج) میزان باربری عضا د) میزان فشردگی اعضا

114- by wall/ slab/deek section select چه عملی را برای ما انجام می دهد؟

الف)میزان بار وارد براعضا ی سطحی را انتخاب وتعیین می کند؟ ب) میزان اندازه وابعاد سطوح رابه ما ارائه می کند

ج) بر مبنای دیوار، دال و.... وتمامی اعضای سطحی انتخاب را انجام می دهد د) میزان گنجایش حداکثر بار هر یک از سطوح رابه ما میدهد

115- جهت تعریف خصیصه های اجزاء ، از کدام منو استفاده می کنیم؟

الف) Assign ب) Design ج) Analize د) Define

116- جهت برش دادن یا امتداد دادن یک عضو از کدام منو استفاده می کنیم؟

الف) Align paints/ links/ Edyes Edit ب) Move paints/ lines / Areas Edit

ج) Time or Extent T obgect Edit د) Strech or Time objects Edit

117- جهت تخصیص خصیصه های تعریف شده ازکدام منو استفاده می کنیم؟

الف) Assiyn ب) desiyn ج) Analize د) De fine

118- چنانچه جهت قرار گیری تیرچه نیاز به چرخش داشته باشد چه عملی انجام می دهیم؟

الف) Select- Rotate ب) Local Axis Shell/ Area Assign

ج) Rotate Shell/Area Assign د) Loca Axis Shell/Area Select

119- در تعریف بار ها ی استاتیکی ، چه مواردی را تعریف می کنیم؟

الف) بار زنده و مرده - بارزلزله ب) بارهای زنده ومرده ج) بار های زلزله د) بارهای عمود براعضا

120- در قسمت Assign ،گزینه Distributet، برای چه عملی انتخاب می شود؟

الف) جهت تخصیص بارهای مرده یکدست ب) جهت تعریف بارهای مرده یک نواخت

ج) جهت تخصیص بارهای گسترده د) جهت تعریف بارهای گسترده

121- گزینه Rigit Difragmچه عملی راانجام می دهد؟

الف)جهت اختصاص دیافراگم صلب که مرکز طبقه مارا نشان می دهد

ب) جهت اختصاص دیافراگم صلب که مرکز جرم یک مجتمع رادر نقطه به ما نشان می دهد

ج) جهت حذف دیافراگم صلب از یک سازه تا بتوان آن را به راحتی تحلیل نمود

د) جهت اضافه کردن چندین دیافراگم صلب تا میزان مقاومت سازه رابه ما نشان دهد

122- جهت شروع تحلیل از چه دستوری استفاده می کنیم؟

الف) Check Analize ب)Run Analize ج) Power Analize د) Stowt Analize

123- وقتی که یک فایل را تحلیل کنیم چه اتفاقی برای آن می افتد؟

الف) تمامی اطلاعات را بصورت یک سند چاپی به ما ارائه می کند که دیگر قابل ویرایش نیستند

ب) فایل را قفل می کند ج) فایل راتا سه روز مسدود می کند د) همراه با تحلیل طراحی رانیز انجام می دهد

124- شرط طراحی یک فایل چیست ؟ (سازه ای)

الف) مسدود بودن آن تاسه روز ب) چاپ سندهای اطلاعاتی آن ج) قفل شدن آن د) به هیچ عاملی بستگی ندارد

125- جهت تغییر وضعیت دید کاربر نسبت به کار چه دستوری استفاده می کنیم؟

الف) Pan ب) Zoon ج) Move د)

تنش فشاری در بتن

تاریخچه :

اولین کسی که ظاهرأ توانست با ایجاد تنش فشاری در بتن آن را تحت تأثیر لنگر خنثی افزایش دهد ، یک نفر آمریکایی به نام Jackson بود که اختراع خود را در سال 1886 به ثبت رسانید .

در سال 1888 دو هرینگ آلمانی با قرار دادن یک میله فولادی کشیده شده در داخل یک دال بتنی توانست ، اولین دال بتنی پیش تنیده را ایجاد کند . نظر او به این بود که ، چون بتن جسمی است مقاوم در برابر فشار و لیکن مقاومت آن در مقابل کشش کم می باشد ، میتوان با وارد کردن فشار به بتن کشش ایجاد شده در اثر بار مرده وزنده را دال تقلیل ، و در نتیجه مقاومت آن را افزایش داد .

هیچکدام از روشهای اولیه پیش تنیدگی در عمل موفق نبود ، زیرا به علت نامرغوب بودن نوع فولاد و بتن مقدار زیادی و گاهی همه تنش پیش تنیدگی به مرور زمان در اثر خزش(Creep) و انقباض بتن (Shrinkage) از بین میرفت . در نتیجه بتن پیش تنیده از نظر اقتصادی نمی توانست با بتن فولادی رقابت نماید .

اولین کسی که در حقیقت  توانست از بتن پیش تنیده به صورتی که امروزه آن را می شناسیم استفاده کند ، یک نفر فرانسوی به نام Freyssinet بود . او در سال 1828 توانست با استفاده از فولادهای با مقاومت بالا ،  در صد از دست رفتن تنش ناشی از خزش و انقباض به تنش اولیه پیش تنیدگی را کاهش داده و در نتیجه بتن پیش تنیده را از نظر اقتصادی مقرون به صرفه کند .

کاربرد بتن پیش تنیده معمولأ در عضوهایی است که تحت تأثیر خمش میباشد مانند تیرها ، دال ها ، دیوار های حائل و ستونها . ولی از بتن پیش تنیده در عضو هایی که تحت تأثیر کشش هستند مانند لوله ها ، مخازن آب و غیره به نحو مطلوب می توان استفاده نمود. کاربرد بتن پیش تنیده معمولاً در عضوهایی است که تحت تاثیر خمش می باشد مانند : تیرها ، دال ها ، دیوارهای حائل و ستون ها . ولی می توان از بتن پیش تنیده در عضوهایی که تحت تاثیر کشش هستند مانند : لوله ها ، مخازن آب و غیره نیز به نحو مطلوب استفاده نمود

مفهوم پیش تنیدگی

 پیش تنیدگی عبارت است از ایجاد یک تنش ثابت و دائمی ( Prestress ) در یک عضو بتنی به نحو دلخواه و به اندازه لازم ، به طوریکه در اثر این تنش ، مقداری از تنش های ناشی از بارهای مرده و زنده در این عضو خنثی شده و در نتیجه مقاومت باربری آن افزایش پیدا می کند .هدف اصلی از پیش تنیده کردن یک عضو بتنی ، محدود کردن تنش های کششی و ترک های ناشی از لنگر خمشی ، تحت تاثیر بارهای وارده در آن عضو می باشد .

بتن جسمی است مقاوم در مقابل فشار ، ولیکن مقاومت آن در مقابل کشش بسیار کم می باشد ، بنابراین می توان با وارد کردن فشار به بتن ، کشش ایجاد شده در اثر بار مرده و زنده را در عضو بتنی تقلیل و در نتیجه مقاومت آن را افزایش داد .

استفاده از بتن پیش تنیده در ایجاد پلها و ساختمان ها از حدود 50 سال پیش تا کنون در سطح وسیع متداول شده است. با توجه به عیوب مختلف فولاد ( نا پایداری الاستیک نیمرخ های فلزی، خوردگی و زنگ زدگی، فزونی بهای تولید...) امروزه اغلب پلهای بزرگ از بتن پیش تنیده ساخته می شوند، اما برخلاف حالت بتن مسلح مصالح مصرفی جهت این پلها باید از کیفیت بسیار خوبی برخوردار باشند در بتن پیش تنیده نیز مانند بتن مسلح از بتن که دارای مقاومت بسیار خوب فشاری است و فولاد استفاد می شود.

مزایای بتن پیش تنیده

۱ ) نداشتن ترکهای دائمی

 یکی از مهمترین خواص سازه های بتن پیش تنیده نداشتن ترک های دائمی می باشد . این موضوع باعث دوام بیشتر این نوع سازه ها نسبت به سازه های بتنی و بتن آرمه می شود . این امر به خصوص در محیط هایی با گازها و زمین های خورنده و همچنین سازه های دریایی بسیار حائز اهمیت می باشد . برتری بتن پیش تنیده نسبت به بتن آرمه در ساختمان تانکرهای آب و مخازن به جهت نداشتن ترک واضح است .

 ۲ ) وزن کمتر سازه

وزن سازه های بتن پیش تنیده به مراتب از وزن سازه های بتن آرمه معادل کمتر است . اولاً چون از مقاومت تمام سطح مقطع بتن استفاده می شود ، میزان بتن لازم کمتر است . ثانیاً چون فولاد مصرفی دارای مقاومت زیادتری است ، معمولاً وزن فولاد لازم بین یک سوم تا یک پنجم وزن فولاد معمولی معادل می گردد .

 ۳ ) نداشتن خیز به سمت پایین

خیز به طرف پایین ( deflection ) تیرهای بتنی پیش تنیده تحت اثر بارهای سرویس معمولاً بسیار کم می باشد . زیرا قبل از وارد آمدن بارهای سرویس ، تحت تاثیر نیروهای پیش تنیدگی مقداری خیز به طرف بالا در تیر به وجود آمده است ، که از شدت خیز به طرف پایین می کاهد .

 ۴ ) تست سازه قبل از بارگذاری

در سازه های بتن پیش تنیده قبل از وارد آمدن بارهای سرویس ، سازه به وسیله نیروی پیش تنیدگی به شدت بارگذاری شده و بتن و فولاد تحت اثر تنش های زیادی قرار می گیرد ، و این خود یک نوع امتحان از نظر مطمئن بودن بتن و فولاد می باشد .

 ۵ ) قابلیت انعطاف پذیری

با تغییر مقداری نیروی پیش تنیدگی می توان سازه را صلب و یا انعطاف پذیر کرد ، بدون اینکه مقاومت نهایی آن تغییری بکند .

 ۶ ) اقتصادی بودن سازه

سازه های بتن پیش تنیده معمولاً برای دهانه های بزرگ و بارهای سنگین اقتصادی تر از سازه های بتن آرمه می باشد .

7 ) انعطاف پذیری در معماری

سازه های بتن پیش تنیده به دلیل حذف بعضی از ستون ها و پایه ها ، امکان اجرای سازه با دهانه های بزرگتر را امکان پذیر ساخته و قابلیت سازه از نظر معماری را افزایش می دهد .

به عنوان مثال سطح هیپربولوئید ( که از دوران هذلولی به وجود می آید ) پیش تنیده برای پوشش سقف ساختمان های صنعتی با دهانه های ۱۰ تا ۱۸ متر ، سازه های فضایی و … از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه و از نظر آرشیتکتی بسیار زیبا می باشد .

انواع پیش تنیدگی

اعمال نیروی پیش تنیدگی به دو روش پیش کشیده یا پس کشیده صورت  میگیرد

بدین معنی که عملیات کشش کابلها می تواند پیش از بتن ریزی یا پس از  بتن ریزی انجام شود.                          بتن پیش تنیده پیش کشیده   

دراین روش ابتدا کابلها روی بسترپیش ساخته  در حد فاصل دو انتها  کشیده می شوند. بعد از بتن ریزی و کسب مقاومت لازم با بریدن کابلها نیروی کششی موجود به صورت فشاری به بتن منتقل می گردد.

این روش در کارگاهها یاکارخانه های تولید قطعات بتنی مورد استفاده قرار گرفته و معمولامحصولات تولید شده بصورت پیش ساخته می باشد

الف) سیستم پیش کشیده : در این سیستم در مرحله اول فولادها تحت کشش قرارگرفته ودر دو انتهای عضو توسط گیره های مخصوص کاملا گیر داده می شوند. در مرحله دوم عضو مورد نظر بتن ریزی می شود و سپس بتن عمل آورده می شود و به مقاومت کافی می رسد و در مرحله سوم فولاد های پیش تنیدگی در دو انتهای تیر، بریده شده و نیروی پیش تنیدگی بصورت یک نیروی فشاری بر عضو اعمال میشود. فولاد های پیش تنیدگی به دو صورت فولاد با مسیر مستقیم یا فولاد با مسیر شکسته می باشد. اجرای مسیر با منحنی پیوسته برای کارهای پیش کشیده تقریبا امکان پذیر نیست.

 ب) سیستم پس کشیده : در این سیستم در مسیر عبور فولادهای پیش تنیدگی ، غلافی تو خالی در بتن تعبیه می گردد سپس کابل ها از درون غلاف ها عبور داده شده بطوریکه دو سر آن از غلاف بیرون بوده و عملیات بتن ریزی انجام می شود وغالبا قبل از بتن ریزی دو ورق صفحه فشار جایگذاری می شود. بعد از اینکه بتن به مقاومت مورد نظر رسید فولادهای پیش تنیدگی توسط جک هایی که به صفحه فشار تکیه می نمایند کشیده می شوند.

 روشهای پیش تنیدگی:

 ۱- بتن پیش تنیده پیش کشیده (Pre-tensioned concrete ) 

بتن پیش کشیده بتنی است که کابل های پیش تنیدگی آن قبل از ریختن بتن کشیده شده باشند . در بتن پیش کشیده کابل های داخل بتن به بتن چسبیده اند و در واقع کابل بدون غلاف داخل بتن جای می گیرد و بعد از اینکه بتن به مقاومت مشخصه رسید ، کابل ها را از تکیه گاههای دو طرف آزاد کرده و قسمت اضافی بیرون مانده از بتن را قطع می نمایند . تمام نیروی پیش تنیدگی به طور کامل در طولی از کابل به بتن منتقل می شود که این طول انتقال ، بستگی به نوع سطح فولاد ، شکل مقطع و قطر آن دارد . همچنین مقاومت بتن نیز در آن موثر می باشد همانند تولید شمع ها و تیرهای پیش ساخته .

برای جلوگیری از وارد شدن ضربه به بتن در موقع انتقال نیروی پیش تنیدگی ، باید این نیرو به طور آرام و تدریجی به بتن منتقل شود . همچنین قطعه بتنی باید بتواند به راحتی در روی بستر خود بلغزد تا جلوی به وجود آمدن نیروهای داخلی در اثر اصطکاک گرفته شود .

یکی از خاصیت های مهم بتن پیش کشیده این است که می توان چندین عضو یک شکل را در آن واحد بین دو تکیه گاه ریخته و پس از گرفتن بتن با قطع کردن کابل های مشترک ، آنها را از هم جدا کرد . این کار از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه می باشد ، زیرا عمل کشیدن کابل ها برای تمام عضوها فقط یکبار انجام می شود همانند تولید قطعات پیش ساخته Hallow-core که مراحل تولید به شکل زیر می باشد .

۲- بتن پیش تنیده پس کشیده (Post-tensioned concrete ) :

اگر فولاد پیش تنیدگی را بعد از گرفتن و سفت شدن بتن بکشند ، بتن را اصطلاحاً بتن پس کشیده می نامند . نیروی پیش تنیدگی توسط گیره های ( anchorages ) دو انتهای سازه از کابل به بتن منتقل می گردد . فولاد پیش تنیدگی نباید قبل از کشیدن به بتن چسبیده باشد ، در غیر این صورت امکان کشیدن آن وجود نخواهد داشت . فولادهای پیش تنیدگی را باید در داخل غلاف ها یا مجراهایی که در داخل بتن یا خارج از آن تعبیه شده است ، قرار داد .کابل های پیش تنیدگی را می توان قبل و یا بعد از بتن ریزی در داخل غلاف ها کار گذاشت . کابل ها به صورت یکی یکی به وسیله دستگاه کابل ردکن ( strand pusher ) و یا به طور دسته ای بوسیله نیروی انسانی در داخل غلاف کار گذاشته می شود .

انواع بتن پیش تنیده پس کشیده

۱) با روش چسبنده ( Bonded ) 

بعد از پایان عملیات کشش کابل ها ، برای جلوگیری از زنگ زدن کابل ها ، دوغاب سیمان به داخل غلاف ها تزریق می شود تا فاصله بین کابل و غلاف را پر کند . در این حالت چون کابل توسط دوغاب به غلاف و در نتیجه به بتن می چسبد ، اصطلاحاً این روش را چسبنده ( Bonded )  می نامند .

   پل صندوقه ای به وسیله دستگاه شاریو

پل صندوقه ای درجا ریز

تیر پس کشیده

سقف ساختمان پس کشیده

۲) با روش غیر چسبنده ( Unbonded )

گاهی اوقات به دلائل خاصی از جمله ایجاد انعطاف پذیری بیشتر سازه جهت مقاومت بهتر در مقابل زلزله ، ممکن است دوغاب به داخل غلاف تزریق نکنند . در چنین حالاتی چون هیچ نوع چسبندگی بین کابل و غلاف وجود ندارد ، این روش را غیر چسبنده ( unbonded ) می نامند . در چنین مواقعی برای جلوگیری از زنگ زدن کابل ، داخل غلاف و دور کابل را پر از گیریس می کنند . بعضی از کارخانه های کابل سازی ، کابل هایی تولید می کنند که در داخل لوله های پلاستیک پر از گریس قرار دارد . این نوع کابل های فاقد چسبندگی را می توان مستقیماً در داخل بتن کار گذاشت و بعد از کسب مقاومت از بتن ، کابل ها را کشید که گریس مانع از چسبیدن کابل به غلاف پلاستیکی و در نتیجه به بتن می شود .

در روش غیر چسبنده اگر به دلائلی کابل از داخل گیره ها در برود و یا از هر نقطه پاره شود ، نیروی پیش تنیدگی در آن مقطع از بین می رود .اصولاً مقاومت نهایی بتن پس کشیده چسبنده خیلی بیشتر از مقاومت نهایی بتن پس کشیده غیر چسبنده مشابه می باشد .

سقف ساختمان های پس کشیده به روش Unbonded

سقف ساختمان های پس کشیده به روش 

چگونگی پیش بینی وضعیت مسکن برای سال 90

چگونگی پیش بینی وضعیت مسکن برای سال 90

اکونیوز: مسوولان و کارشناسان با اشاره به شش عامل عمده ثبات قیمت مسکن، معتقدند که قیمت افزایش پیدا نمی کند وحتی در بخش هایی از بازار کاهش خواهد یافت.

به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)، وزیر مسکن به عامل اول یعنی عدم تغییر قیمت مصالح ساختمانی بعد از هدفمندی یارانه ها اشاره دارد.رئیس اتحادیه مشاوران املاک، رکود حاکم بر بازار مسکن، نظارت برای جلوگیری از افزایش قیمت ها و اقدام وزارت بازرگانی در ذخیره سازی آهن و سیمان را عوامل دوم تا چهارم می خواند ومدیر عامل بانک مسکن عامل پنجم را سیاست دولت در افزایش عرضه زمین و مسکن و عامل ششم را افزایش سرعت تسهیلات به ساخت مسکن معرفی می کند .
 یک دلیل جداگانه نیز تغییر رجحان مصرف کننده است و مردم ابتدا ترجیح می دهند که هزینه اجاره مسکن، قبض ها، ایاب وذهاب و خوراک و پوشاک و... را بپردازند و در اولویت بعدی به خرید و فروش ملک و ساختمان فکر می کنند
اجرای هدفمندی یارانه ها و افزایش قیمت حامل های انرژی این انتظار را ایجاد کرده بود که قیمت مسکن و مصالح ساختمانی افزایش یابد و برای بسیاری از فعالان و کسانی که در فکرخرید خانه بودند این نگرانی را به وجود آورد که ممکن است با واقعی شدن قیمت حامل های انرژی، قیمت برخی مواد اولیه در بخش ساخت و ساز نیز افزایش پیدا کرده و به دنبال آن قیمت ملک بالا برود.
اما قیمت مسکن تنها تابع نرخ حمل و نقل بار یا اثر هزینه انرژی بر مصالح ساختمانی نیست و دلایل عمده دیگری دارد.یکی از مهمترین آنها رشد نقدینگی و تسهیلات و تورم در فضای عمومی و کلان اقتصاد است که بعد از اجرای سیاست کنترل نقدینگی از سال 87 به این سو، اثر وام های بانکی و رشد نقدینگی و تورم کمتر شده و مانند سال های 84 تا 86 که قیمت مسکن سه تا چهار برابر شد، شاهد رشد قیمت مسکن نیستیم و اعتبارات بانکی با سیاست های کنترلی بانک ها همراه شده است و تزریق پول جدید به بازار هم کم است و هم به بازار مسکن هدایت نمی شود.
عامل بعدی نرخ خدمات دولتی مانند عوارض شهرداری و... است.عوامل دیگر، ذخیره سازی و تولید مصالح ساختمانی و کنترل قیمت آن است.
همچنین سطح دستمزد کارگران افزایش زیاد نداشته و به خاطر رشد اقتصادی ملایم زیر 3 درصدی و رکود برخی فعالیت های اقتصادی، دلیلی برای افزایش دستمزدها وجود ندارد.
عامل مهم دیگر این است که دو میلیون خانوار فاقد مسکن در کشور که نسبت به 17 میلیون خانوار ایرانی، از سطح درآمد و قدرت خرید پایین تری برخوردارند و متقاضی اصلی مسکن هستند هنوز از توان مالی بالایی برخوردار نشده اند و بخشی از آنها نیز از طریق مسکن مهر مالک خانه خواهند شد و در نتیجه تقاضا در بازار متعادل است و سفته بازی و خرید و فروش غیر ضروری و با هدف کسب سود، وجود ندارد و در نتیجه میزان خرید و فروش نیز مانند سال های 84 تا 86 نیست و تب خرید و فروش و حباب های مالی بازار مسکن فرو نشسته است و حتی در بخش هایی از این بازار با کاهش قیمت نسبت به سال 87 مواجه هستیم.
بسیاری از آپارتمان هایی که با هدف سود بیشتر خریداری شده بود نیز به خاطر نیاز مالکان به پول برای پرداخت بدهی های خود، با قیمت پایین تر از حد مورد انتظار در لیست فروش قرار گرفته است و در نتیجه عوامل مختلفی دست به دست هم داده و باعث شده که بعد از هدفمندی یارانه ها، قیمت ها بالا نرود.
یک دلیل دیگر این است که مردم بعد از اجرای هدفمندی یارانه ها ابتدا به هزینه های جاری و خوراک و پوشاک، قبض های برق، آب و گاز و ... فکر می کنند و در اولویت دیگر به خرید مسکن می پردازند.
هرچند در چند هفته اول اجرای هدفمندی یارانه ها قیمت اجاره بها افزایش پیدا کرد اما در حال حاضر در خرید و فروش ملک چندان تغییری به وجود نیامده است . بیشتر فعالان و دست اندرکاران حوزه ساخت و سازمنتظر واکنش بازار مواد اولیه هستند تا متناسب با آن قیمت ها را تغییر دهند.
همچنین علاوه بر مواد اولیه تعیین میزان دستمزد سال آینده کارگران نیز از دیگر موارد تاثیرگذار برساخت و ساز مسکن است که در حال حاضر شورای عالی کار در حال رایزنی با نماینده کارگران و کارفرمایان برای تعیین دستمزد سال آینده است.
علی نیکزاد وزیر مسکن و شهرسازی چندی پیش در این خصوص اعلام کرد که قیمت مصالح ساختمانی با همکاری وزارت صنایع و معادن ثابت مانده و با اجرای هدفمندی یارانه ها تغییری نکرده است.
وزیر مسکن و شهرسازی در مورد هزینه های دیگر این بخش می گوید: نرخ خدمات فنی و مهندسی شهرداری ها و نظام مهندسی و قیمت زمین در اختیار دولت است.
همچنین دستمزدهای این بخش نیز تغییری نکرده و در مجموع کل قیمت تمام شده ساخت مسکن تغییرمحسوسی ندارد و همین عامل باعث شده که علت واقعی برای افزایش قیمت مسکن وجود نداشته باشد
به نظر می رسد با نزدیک شدن به اعلام دستمزد سال آینده کارگران و نزدیک شدن به ارایه اولین قبض های آب، برق و گاز این نگرانی وجود دارد که قیمت ها افزایش پیدا کند.
 بر همین اساس برخی مالکان در چند روز اخیر از تعیین قیمت خودداری کرده و تعیین قیمت ملک رابه آینده موکول کرده اند. این گروه اصلی ترین دلیل خود را برای تعیین نکردن قیمت مسکن، بی اطلاعی از آینده بازار عنوان می کنند.
در عین حال گروه دیگری از مالکان به صورت ذهنی و تنها با این پیش فرض که در آینده قیمت ها افزایش پیدا خواهد کرد قیمت بالاتری را برای ملک خود تعیین کرده اند تا با این شیوه از احتمال ضرر جلوگیری کنند.
 اما این دسته از عرضه کنندگان مسکن، متقاضی زیادی ندارند و بازار خرید و فروش ملک هایی که با قیمت بالاتر نسبت به قبل از هدفمندی یارانه ها مواجهند در رکود نسبی به سر می برد.
براین اساس، باید در نظر داشت که بازارتا حدودی می تواند افزایش قیمت ها را تحمل کند و در صورتی که مالکان به عنوان عرضه کننده ملک قصد ادامه چنین روندی را داشته باشند بخش تقاضا از خود واکنش نشان داده و دیگر اقدام به خرید یا معامله نمی کند یا میزان تقاضا نسبت به دوره های قبل کاهش پیدا خواهد کرد.
بخشی از مالکان در بخش خرید و فروش تصمیم به افزایش قیمت گرفته اند عده ای دیگر حاضر به فروش ملک خود با قیمت های فعلی نیستند و تعداد مالکانی که حاضرند با قیمت های قبلی ملک خود را به فروشند کم هستند، اما در بخش اجاره، دو نوع بازار وجود دارد.
عده ای اجاره را بالا برده اند و موفق به امضای قرار داد شده اند اما اکثرمالکان تلاش می کنند تا با متقاضیان اجاره ملک بر سر قیمت اجاره بها به توافق برسند و یا افزایش کمی را اعمال کرده اند و یا با قیمت قبلی قرارداد را تمدید کرده اند .
دلیل این تصمیم این مالکان این است که به خاطر افزایش هزینه ها و پرداخت قبض های آب، برق و گاز و همچنین پرداخت اقساط وام های بانکی، مجبور هستند که ملک خود را اجاره بدهند و نمی توانند چند ماه صبر کنند تا قیمت های جدید را شاهد باشند.
این موضوع باعث شده که در مجموع بازار اجاره مسکن، با وجود برخی افزایش اجاره ها، رونق بیشتری نسبت به خرید و فروش داشته باشد و در حال حاضر از نظر مالکان، بهترین تصمیم اجاره دادن است نه فروش ملک.
زیرا حداقل مبلغی را به عنوان اجاره دریافت می کنند وهزینه پرداخت اقساط و قبض ها را تامین می کنند و در سال آینده تصمیم خواهند گرفت که ملک خود را بفروشند و یا با نرخ بالاتر اجاره بدهند.
از سوی دیگر برخی مالکان تصور می کنند در چند ماه آینده این بخش شاهد افزایش قیمت خواهد بود. اما دست اندرکاران و فعالان در این حوزه نظر دیگری دارند و معتقدند در حال حاضربخش مسکن هیچ افزایش قیمتی نداشته و با توجه به اقدام های دولت در آینده نه تنها قیمت ملک افزایش پیدا نخواهد کرد بلکه قیمت ها کاهش نیز خواهد داشت.
زیرا مردم اول به اولویت مهمتر پرداخت قبض ها، اقساط بانک و تامین هزینه خوراک و... فکر می کنند ودر اولویت بعدی به اجاره خانه بهتر یا خرید ملک می پردازند.
مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران مسکن در این خصوص می گوید: با توجه به این که دولت اقدام به ذخیره سازی آهن و سیمان کرده قیمت مسکن طی ماه های آینده کاهش خواهد یافت.
برخی کارشناسان نیز می گویند که تولید سیمان به شدت رشد کرده و جشن خودکفایی سیمان در فروردین ماه برگزار می شود و قیمت مصالح ساختمانی به خاطر رکود نسبی و افزایش تولید، از ثبات نسبی برخوردار است.
قلی خسروی، با بیان این که هدفمندی یارانه ها تغییری در قیمت بازار ایجاد نکرده، پیش بینی کرد در ادامه اجرای این قانون، قیمت مسکن سیر نزولی داشته باشد.
وی رکود حاکم بر بازار مسکن، نظارت برای جلوگیری از افزایش قیمت ها و اقدام وزارت بازرگانی در ذخیره سازی آهن و سیمان را عواملی می داند که باعث می شود تا در ماه های آینده بازار مسکن شرایط مطلوبی داشته باشد.
در عین حال خسروی برگزاری جلسه های توجیهی برای مشاوران مسکن را از دیگر اقدام های مناسبی عنوان می کند که تاثیر مثبتی در ایجاد آرامش و جلوگیری از جوسازی در بازار دارد.
از سوی دیگر دولت تلاش می کند تا با پرداخت تسهیلات برای خرید و ساخت مسکن از کاهش نقدینگی برای خرید مسکن و به وجود آمدن رکود بیشتر در این بخش جلوگیری کند.
قدرت اله شریفی مدیر عامل بانک مسکن نیز با بیان این که سیاست دولت افزایش عرضه مسکن و پرداخت تسهیلات به ساخت مسکن است، می گوید: سیاست پرداخت تسهیلات در بانک مسکن، انعقاد قرارداد نهادینه وشفاف است و با سرعت ادامه دارد و برداشت من این است که قیمت مسکن افزایش پیدا نمی کند.
وی می افزاید: نمی گذاریم قیمت مسکن افزایش پیدا کند زیرا ما می خواهیم کل نیاز فولاد مسکن مهر را تامین کنیم.
شریفی اضافه می کند: برای این که بحث افزایش قیمت مسکن رخ ندهد سعی می کنیم تخصیص اعتبار زودتر انجام شود و تاکنون هم نگذاشته ایم رشد قیمت مسکن اتفاق بیفتد.
اما عده ای از سازندگان مسکن معتقدند که تخصیص اعتبار به سازندگان و خریداران مسکن به کندی صورت می گیرد و همواره متقاضیان در این خصوص گله مند بوده اند.
به طوری که در مورد برخی از وام هایی که سند خانه در رهن بانک می ماند متقاضی باید برای تضمین پرداخت اقساط وام ،مدارکی همچون گواهی اشتغال به کار، میزان حقوق دریافتی، بیمه و اسنادی از این نوع را به بانک ارایه کند
 در صورتی که متقاضی دریافت وام باید در این خصوص نگران تر از بانک باشد زیرا این امکان وجود دارد که با پرداخت نشدن تنها چند قسط، بانک برای دریافت مطالباتش، خانه را به حراج بگذارد.
با توجه به این موضوع و این که پرداخت تسهیلات، بخش کوچکی از قیمت مسکن را در کشورپوشش می دهد بعید به نظر می رسد که به گفته مدیر عامل بانک مسکن بتواند باعث کاهش قیمت به این شدت شود.
گزارش از: رضا احمدی
انتهای پیام//

http://www.econews.ir/fa/NewsContent-id_129835.aspx

فرآیندهای ترموشیمیایی

فرآیندهای ترموشیمیایی: این فرآیندها شامل پیرولیز (آرام تا بسیار سریع)، گازی کردن در دمای معمولی (Gasification)، گازی کردن در دمای بسیار بالا ( پلاسما)، کربنیزه کردن و مایع ساز کاتالیستی می باشد.

• احتراق مستقیم: در این فناوری، منابع جامد زیست توده نظیر زائدات جنگلی، کشاورزی، زائدات صنایع غذایی و زباله های شهری مستقیماً در بویلرهای خاصی سوزانده شده و از حرارت حاصل برای تولید برق، حرارت و یا برق و حرارت استفاده میشود. مهمترین تکنولوژی تولید برق در این گروه زباله سوزها و چوب سوزها می باشند.

• احتراق زیست توده با ذغال سنگ یا سایر صنایع فسیلی در بویلرهای مدرن (Cofiring)‏: دراین تکنولوژی منابع مختلف زیست توده با منابع فسیلی بصورت مستقیم، بستر سیال، سیکلون و… محترق می شوند. این تکنولوژی بشدت مورد توجه آمریکا  (برنامه ذغال پاک) و اروپا (احتراق با سایر زیست توده، ذغال سنگ و سایر سوخت های فسیلی) واقع شده است.
• پیرولیز (Pyrolysis): پیرولیز، واکنش منابع زیست توده در دمای بالا و بدون حضور هوا که منجر به تجزیه آنها می شود را می نامند. محصولات نهائی پیرولیز بفرم جامد (ذغال)، مایع (روغنهای اکسیژنه) و گاز (متان، مونواکسید و دی اکسید کربن) می باشد.

• گازی کردن در دمای پایین (Gasification): این تکنولوژی اساساً تجزیه به کمک گرما می باشد. در این تکنولوژی، ضمن حرارت دادن به منابع زیست توده و در حضور هوای بسیار کم، گازهای متان، دی و مونواکسید کربن و هیدروژن تولید می شود.

• گازی کردن در دمای بسیار بالا (Plasma): این تکنولوژی اساساً تجزیه به کمک گاز یونیزه دما بالا (حالت چهارم ماده پلاسما) می باشد. در این تکنولوژی، ضمن حرارت داده به منابع زیست توده ایجاد دمای بسیار بالا (۳۴۰۰ تا ۲۰۰۰۰ درجه سلسیوس)، در حضور هوای بسیار کم، گازهای متان، دی و مونواکسید کربن و هیدروژن تولید می شود.
• کربنیزه کردن: این تکنولوژی جزو قدیمی ترین تکنولوژی ها می باشد و محصول نهائی آن ذغال چوب، برق و حرارت می باشد. اخیراً نمونه های موفقی از آن در کانادا جهت تولید برق یا ذغال (قابل استفاده در صنایع نظیر سیمان) راه اندازی شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است.
• مایع سازی کاتالیستی: در این تکنولوژی، منابع زیست توده در دمای پائین و فشار بالا قرار می گیرند و محصول نهائی مایع با ارزش حرارتی نسبتا بالاست.

فشارهیدرواستاتیک (Hydrostatic pressure)

فشارهیدرواستاتیک (Hydrostatic pressure)

2) هدف :

الف) به دست آوردن مرکز فشار بر روی سطح صفحه ای که شناور می باشد

 ب ) تعیین موقعیت مرکز فشار یک صفحه مسطح مستغرق در آب و مقایسه شرایط تئوری با شرایط تجربی  

3) وسایل لازم :

1 - وزنه : برای ایجاد کشتاور در مقابل نیروی هیدرواستایتک آب که بر صفحه جسم شناور وارد می شود ، نیاز به نیروی دیگری داریم که این نیرو به وسیله وزنه ها تامین می شود .

2- دستگاه فشار هیدرواستاتیک : این دستگاه یک محفظه شیشه ای مطابق شکل زیر است که در داخل ان یک صفحه منحنی قرار دارد که قابلیت شناور شدن و حرکت را دارد این وسیله دارای ورودی آب می باشد که با تلمبه ای که در مسیر آی وجود دارد ، آب را به داخل آن می توان کشید از طرف دیگر برای خارج کردن آب اضافی دارای شیر می باشد که با باز کردن شیر آب اضافی از محفظه خارج می شود. صفحه شناور داخل دستگاه مدرج شده می باشد که از روی آن می توانیم مقدار ارتفاع آب موجود در محفظه را به دست آوریم .

 شکل زیر نمای کلی این وسیله را نشان می دهد:

از دیگر قسمت های دستگاه میله است که در بالای دستگاه قرار دارد که وزنه ها در انتهای آن آویزان می شوند. در طرف دیگر این میله وزنه تعادلی قرار دارد که تعادل در این میله حفظ شود. باید توجه داشت که مرکز دوران بر روی این خط واقع است.

همچنین در این آزمایش تراز بودن کف محفظه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است .به همین خاطر در کف محفظه یک تراز کروی قرار داده شده است که یا آن تراز بودن کف بررسی می شود.

3- خط کش : برای اندازه گیری عرض سطح مقطع جسم شناور ، طول میله ای که وزنه ها به آن آویزا ن می شوند و... نیاز به یک وسیله اندازه گیری داریم که این کار با خط کش انجام می شود.

4) شرح تئوری آزمایش :

اگر تمام سیال نسبت به یک دستگاه مختصات اینرسیال ، ساکن بوده و یا همگی دارای سرعت ثابت یکسانی باشند ، گویند سیال تعادل استاتیکی دارد. در چنین حالتی هیچ گونه تنش برشی وجود ندارد و بنابراین با توزیع کمیت اسکالر فشار سر و کار داریم.

هیدرواستاتیک یا نیرویی که یک سیال در حین سکون وارد می کند از موارد بسیار مهم است که در قسمت های مختلف علم عمران از اهمیت ویژه ای برخوردار است . نیروی وارده به سدها از طرف آب پشت سد ، نیروی وارد از طرف آب های زیر زمینی به پی ساختمان ها ، نیروی وارده به دیواره مخازن آب زمینی یا هوایی و... نمونه هایی از فشارهای هیدرواستاتیک می باشد .

در بحث نیروی وارده از طرف سیال ساکن دو مورد اهمیت دارد یکی بحث مقدار نیروی وارده از طرف سیال به جسم می باشد و دیگری بحث محل واردشدن این نیرو که اصطلاحاً آن را مرکز فشار می گویند. این بحث را در 3 بخش صفحات مسطح افقی ، صفحات مورب و سطوح منحنی السطح بررسی می کنند. که ما در این جا به بررسی نوع دوم که به نوعی مورد اول را نیز پوشش می دهد بررسی می کنیم.

در قسمت اول آزمایش اساس کار براساس گشتاور (Moment) استوار است. در این حالت ماشاهد اعمال نیروهای زیر هستیم :

1. نیروی وزن : برابر با جرم وزنه ها خواهد بود که در فاصله L از مرکز سطح قرار دارد و برابر mg می باشد.

2. نیروی هیدرواستاتیک آب : این نیرو در سه سطح بر جسم شناور اعمال می شود . یکی در سطح اصلی و دو نیروی دیگر در دو سطح کناری اعمال می شود اما از آنجا که نیرویی که بر این دو سطح اعمال می شود با هم مساوی و بر خلاف جهت یکدیگر می باشند ، مقدار این دو صفر شده و تنها نیروی موثر بر سطح اصلی اعمال می شود. مقدار نیرو در این نقطه برابر با  می باشد. از طرف دیگر داریم :

لذا با توجه به این اطلاعات ، این نیرو نیز برابر با خواهد بود.

از طرف دیگر اگر برای محل تکیه گاه که مرکز دایره سطح شناور است رابطه لنگر را  بنویسیم داریم :

 

که با زدن g از طرفین رابطه  داریم. به یاد داشته باشید نیروهای که به سطح منحنی نیز وارد می شوند چون در نقطه راس سطح شناور همرس اند ، لذا لنگر نمی دهند.

برای اثبات رابطه قسمت دوم آزمایش داریم :

مقدار نیرو از رابطه زیر حساب می شود:

 

پس مقدار نیرو عبارت فوق است برای یافتن مرکز فشار (مرکز فشار ، نقطه ای است که نیروی برآیند هیدرواستاتیکی برآن اعمال می شود و به دست می آید که از مرکز سطح پائین تر است.) یک رابطه لنگر برای نیروی برآیند و مجموع نیروهای اعمال شده می نویسیم :

 

از طرف دیگر می دانیم پس رابطه به شکل زیر تبدیل می شود :

که از روی این رابطه می توان گفت که مرکز فشار از مرکز سطح پائین تر است . و همان طور که در جزوه نیز گفته شده است این رابطه پس از ساده کردن و اعمال مقادیر داریم :

 

5)شرح عملی آزمایش :

این آزمایش در دو مرحله انجام می شود . در مرحله اول برآنیم که مرکز فشار بر روی سطح صفحه ای که شناور می باشد را به دست آوریم. برای این منظور ، دستگاه آزمایش را تراز می کنیم. پس از تراز کردن دستگاه آزمایش شیر خروجی آب را می بنیم که آب در داخل محفظه شیشه ای باقی بماند. سپس وزنه اول را انخاب کرده و بر روی میله مخصوص این کار که در شکل مشخص است ، قرار می دهیم . بعد از این مرحله آب را از داخل شیلنگ و با کمک تلمبه ای که موجود است ، آب را به داخل مخزن هدایت می کنیم.

این عمل را آن قدر ادامه می دهیم تا سطح شناور در داخل محفظه به تعادل برسد . پس از به تعادل رسیدن نیروی وزنه ها با نیروی آب ساکن ، ارتفاع آب موجود در داخل محفظه را از روی سطح شناور می خوانیم ،و به عنوان عدد مرحله اول یادداشت می کنیم. این کار را با 5 وزنه ، 50-75-100-125-150-175-200 ادامه می دهیم .به این مرحله از کار ، تانک در حال پر شدن ممی گویند.

پس از اتمام این مرحله ، وزنه ها را( که اکنون وزنه 200 گرمی بر روی میله قرار دارد) کم می کنیم. مانند مرحله قبل ، این عمل نیز در 5 قسمت انجام می شود. و وزنه ها در هر مرحله 25 به 25 گرم کم می کنیم ، و عدد مربوط به ارتفاع آب را یاداشت می کنیم .این مرحله از آزمایش را نیز تانک در حال خالی شدن می نامند.

توجه داشته باشید در قسمت از آزمایش تنها از سطحائین جسم شناور استفاده کردیم ، یعنی نهایتاٌ ارتفاع آب ما 100 میلی متر بود. این دو حالت را اندازه گیری در حالت جسم نیمه مغروق می نامند.

اما در قسمت دوم آزمایش ، از قسمت بالای سطح شناور استفاده می کنیم و هدف ما در این مرحله به دست آوردن موقعیت مر کز فشار جسم شناور می باشد .

برای این منظور مانند مرحله قبل ، وزنه ها را به میله مخصوص اضافه می کنیم (توجه داشته باشید ، چون از قسمت بالای سطح شناور استفاده می کنیم ، وزنه ها از 200 شروع می شوندو از 200 تا 400 به اندازه های 200-225-250-275-300-325-350-375-400 ادامه می یابد. )

در هر مرحله عدد ارتفاع آب را یادداشت می کنیم و در جدول می نویسیم.در قسمت جسم شناور ما در حالت مغروق قرار دارد و کلیه اندازه گیری وزنه ها در حال پر شدن انجام می گیرد.

6)محاسبات ، جداول و نمودارها :

جدول1. جسم نیمه مغروق

تانک در حال خالی شدن		تانک در حال پر شدن
Y(mm)	M(gr)	Y(mm)	M(gr)
48	50	46	50
57	75	47	75
67	100	66	100
75	125	74	125
83	150	81	150
90	175	88	175
96	200	96	200

		میانگین
	Y2	Y(mm)	M(gr)
2.2635 0.023084 0.022613 0.022522 0.022308 0.022093 0.021701	2209	47	50
2.3084 0.023084 0.022613 0.022522 0.022308 0.022093 0.021701	3249	57	75
2.2613	4422.25	66.5	100
2.2522	5550.25	74.5	125
2.2308	6724	82	150
2.2093	7921	89	175
2.1701	9216	96	200

جدول 2. نتایج قسمت اول

نمودار1. اندازه Y برحسب m/y2

مطابق نمودار به دست آمده شیب برابر با0.0218- و عرض از مبدا برابر با 24.03 به دست آمده است . طبق متن درس داریم این مقدار شیب برابر با  و عرض از مبدا نیز برابر  به دست می آید . برای مقادیر این دو نیز داریم :

که تقریباٌ اعداد به دست آمده نزدیک به اعداد روی نمودار می باشد.

در مورد نتایج قسمت دوم آزمایش یعنی در مورد تعیین محل نیروی برآیند هیدرو استاتیکی جدول زیر به دست آمد :

تانک در حالت پرشدن
XcT*	XcA*	Y(mm)	M(gr)	شماره
159.33	160.1	107	250	1
157.93	157.33	113	275	2
155.35	155.33	119	300	3
152.5	153.33	125	325	4
147.3	151	132	350	5
145.4	149	138	375	6
141.5	147	144	400	7

جدول3. اطلاعات و نتایج قسمت دوم آمایش

در مورد محاسبه XcA  و XcT  داریم :

به عنوان مثال برای اعداد ستون اول داریم :

: *

: **

نمودار2. X تئوری برحسب X آزمایشگاهی

7) نتیجه گیری :

در قسمت اول آزمایش مقادیری را از روی نمودار به دست آوریم و با عدد تئوری که از رابط بیرو ن می آمد ، مقایسه کردیم. در انجام این مقایسه اختلاف بین این دو عدد مشاهده شد. این اختلاف از دو عامل نشئت می گیرد، یکی اشتباهات روی داده و دیگری خطاهای انجام شده.

عامل اول عامل انسانی یا اشتباه در کار می باشد که از اشتباهات انجام شده در حین کار می توان به اشتباه دیدن عدد روی سطح شناور (اشتباه چشمی ) ، اشتباه در حین وارد کردن اعداد ، تکان دادن میز و به هم زدو تعادل آب در داخل نخزن و.... اشاره کرد .

اما در بخش خطاهای آزمایش می توان به تکان خوردن سطح آب و خواندن ارتفاع در این هنگام ، عدم نشان دادن دقیق ارتفاع یعنی دقت 0.0001 متر ، تکان خوردن وزنه ها و... اشاره کرد. 

8) فهرست منابع و مآخذ :

·       مکانیک سیالات و هیدرولیک مهندس حسن مدنی انتشارات جهاد دانشگاهی

·       نتایج به دست آمده در آزمایشگاه

·       جزوه درس مکانیک سیالات دکتر عطاری 

·       جزوه آزمایشگاه هیدرولیک مهندس بهشتی

·       مکانیک سیالات شیمز – ترجمه مهندس علیرضا انتظاری

الزامات سقف مجوف پیش ساخته پیش تنیده (Hollow Core Slabs)

الزامات سقف مجوف پیش ساخته پیش تنیده (Hollow Core Slabs)

1-    سقف­های ساخته شده از دال­های هالوکور (Hollow Core Slabs) از انواع بتن آرمه معمولی و بتن آرمه پیش تنیده از سیستمهای شناخته شده در سراسر دنیا بوده و جزو سقفهای نیمه سنگین تا سنگین محسوب می شوند.

2-    استفاده از این نوع سقف تنها در ساختمانهای با اسکلت بتن مسلح مجاز است.

3-    بارگذاری ثقلی و لرزه­ای سیستم سازه­ای حاصله به ترتیب باید براساس آخرین ویرایش مبحث ششم مقرات ملی ساختمان ایران با عنوان بارهای وارد بر ساختمان و استاندارد 2800 ایران اعمال شود.

4-    طراحی، ساخت و اجرای دال­های هالوکور از نوع بتن آرمه معمولی باید بر مبنای آخرین ویرایش دستورالعمل طراحی (Manual for the Design of Hollow Core Slabs)PCI ، ضمن درنظر گرفتن ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه انجام شود.

5-    بررسی صلبیت دیافراگم سقف­های هالوکور باید براساس بند 2-9 و پیوست شماره 6 استاندارد 2800 ایران صورت گرفته و تمهیدات لازم برای تأمین یکپارچگی سقف و صلبیت براساس ضوابط دستورالعمل PCI در نظرگرفته شود.

6-     بررسی صلبیت دیافراگم ، در صورت استفاده از بتن رویه، رعایت ضخامت حداقل 5 سانتیمتر الزامی است.

7-          به منظور تأمین یکپارچگی سقف، اجرای میل مهار کافی در محل اتصال پانل­های سقف پیش ساخته به یکدیگر و اجرای تیرچه در پیرامون بازشوهای سقفی و همچنین اجرای کلاف­های پیرامونی سقف الزامی است.

8-          برای انتقال برش در ناحیه اتصال دیافراگم به سیستم مقاوم در برابر بار جانبی و یا المان­های مرزی، باید از میلگردهایی به صورت قلاب استفاده شود.

9-          محدودیت ابعاد بازشوها باید براساس ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران رعایت شود و در هر حال نباید از یک پنجم طول پانل هالوکور و یک دوم عرض پانل بیشتر باشد.

10-      در پلان­های نامنظم و یا در حالتی که ابعاد بازشوها در پلان از یک پنجم طول پانل هالوکور و یا یک دوم عرض پانل بزرگتر باشد، لازم است که یک لایه بتن با ضخامت حداقل پنج سانتیمتر اجرا شود.

11-      ضوابط طراحی و اجرای سیستم سقف بتنی هالوکور به صورت پیش تنیده باید براساس آئین­نامه ACI 318 و آئین نامه طرح و محاسبه قطعات بتن پیش تنیده موضوع نشریه 250 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که بخش الحاقی آئین نامه بتن ایران (آبا) می­باشد، انجام شود.

12-      رعایت حداقل رده بتن مصرفی معادل C30 در قطعات بتن آرمه پیش تنیده الزامی است.

13-      مقاومت گسیختگی تضمین شده انواع فولادهای پیش تنیدگی به شرح زیر باید بین 1200 تا 2200 نیوتن بر میلی متر مربع باشد :

a)      سیم بدون پوشش تنش زدایی شده

b)     رشته هفت سیم بدون پوشش تنش زدایی شده یا رشته­هایی از آن

c)     میله فولادی پر مقاومت بدون پوشش

14-      کنترل نیروی کشش فولادی پیش تنیدگی باید توسط جک­های کالیبره شده دقیق انجام شود.

15-      ساخت دال­های هالوکور پیش تنیده باید توسط تیم متخصص آموزش دیده انجام شده و در زمان ساخت نیازمند کنترل کیفیت دقیق می باشد.

16-      محافظت فولادهای پیش تنیدگی در برابر زنگ زدگی بسیار حائز اهمیت بوده و باید به نحو مؤثری محافظت شود به هر حال رعایت تمهیدات لازم مطابق با شرایط مختلف اقلیمی و محیط­های خورنده ایران الزامی است.

17-      کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، زیست محیطی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های ملی یا معتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید بکار گرفته شوند.

18-      الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان صرفه­جویی در مصرف انرژی رعایت شود.

19-      رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

20-      صدابندی هوابرد و کوبه­ای سقف بین طبقات می بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان عایق بندی و تنظیم صدا تأمین شود.

21-      چنانچه مجموعه ضوابط، دستورالعمل و یا آئین­نامه درخصوص این سیستم توسط این مرکز انتشار یابد. شرکتهای تولید کننده، کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران ملزم به رعایت آن می­باشند.

22-      اخذ گواهی­نامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه ، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات سقف دال­های نیمه پیش ساخته بتن مسلح Double Tee با بتن رویه

الزامات سقف دال­های نیمه پیش ساخته بتن مسلح Double Tee با بتن رویه

1-    رفتار سیستم سقف دال­های نیمه پیش ساخته بتن مسلح Double Tee مشابه سقفهای داخل یک طرفه می­باشد. در طراحی و اجرای این سیستم باید، صلبیت و یکپارچگی سقف با ارائه محاسبات کافی صرفاً به کمک اجرای بتن رویه تأمین شود.

2-    در این سیستم، به منظور تأمین یکپارچگی در دیافراگم سقف و همچنین تحمل عکس­العمل ناشی از تیرچه­ها، می­بایست در پیرامون سقف، تیرهای پیرامون طراحی و اجرا شوند. همچنین در محل اتصال دال نیمه پیش ساخته به تیر پیرامونی، لازم است، میلگردهای تأمین کننده یکپارچگی اعضا به طور مناسب طراحی و اجرا شوند.

3-    استفاده از این سیستم با توجه به دو بند فوق، در کلیه پهنه­های لرزه­خیزی ایران بلامانع است.

4-    لازم است یکپارچگی و کفایت اتصال دال بتن مسلح به عضو باربر جانبی باارائه محاسبات مناسب در طراحی و اجرا تأمین شود.

5-    چنانچه در طراحی­ها از عملکرد مرکب بتن رویه و دال نیمه پیش ساخته استفاده می­شود، لازم است زائده­های برشی برای انتقال برش ناشی خمش، بین بتن رویه و Double Tee پیش ساخته طراحی و اجرا شوند.

6-     ضوابط مربوط به حداکثر ابعاد بازشوها و همچنین تمهیدات لازم در اطراف بازشوها از نظر طراحی و اجرای تیرچه پیرامونی، باید مطابق راهنمای طراحی PCI انجام شود.

7-    ضوابط طراحی وکنترل سقف دال­های نیمه پیش ساخته بتن مسلح Double Tee باید براساس آئین­نامه ACI318 و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان انجام شود.

8-    جزئیات ساخت، حمل ونصب اعضاء و اتصالات قطعات پیش­ساخته باید مطابق آخرین ویرایش آئین­نامه ACI318 و راهنمای طراحی PCI انجام شود.

9-    رعایت تمهیدات لازم متناسب با شرایط اقلیمی و محیط­های خورنده ایران الزامی است.

10-      رعایت الزامات مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، جهت صرفه­جویی در مصرف انرژی الزامی است.

11-      رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در خصوص حفاظت ساختمان­ها در برابر حریق وهمچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت جداره­ها در مقابل حریق با درنظرگرفتن تعداد طبقات، ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی عنصر ساختمانی ضروری است.

12-      صدابندی هوابرد و کوبه­ای سقف بین طبقات می­بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین شود.

13-      اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات بلوکهای چوبی - سیمانی

الزامات بلوکهای چوبی - سیمانی

1-    استفاده از پانلهای حاصل از این بلوکها به عنوان جداکننده های داخلی و خارجی ساختمانها به شرط رعایت کلیه الزامات زیر بلامانع است.

2-    اتصال دیوارهای غیرباربر حاصله به سیستم سازه­ای باید مطابق بندهای 2-8 و 2-12 استاندارد 2800 ایران به نحوی باشد که ضمن تأمین پایداری آنها در برابر بارهای وارده، از اندرکنش آنها و سازه اصلی تا حد امکان جلوگیری شود.

3-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر حاصله در مقابل نیروی زلزله ناشی از جرم دیوار، مطابق استاندارد 2800 ایران انجام شود.

4-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر خارجی حاصله در مقابل بارباد مطابق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان بارهای وارد بر ساختمان انجام شود.

5-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر حاصله در مقابل نیروهای ضربه­ای مطابق استاندارد.

6-     حداکثر ارتفاع خالص مجاز دیوارهای غیرباربر حاصله 2/3 متر می باشد.

7-    در این محصول ضروری است تا مشخصات ، الزامات و جزئیات اجرایی مندرج در تأییدیه فنی اروپائی ETA 08/0023 رعایت شود.

8-    رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

9-    صدابندی هوابرد جداکننده­های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان         می­بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان عایق­بندی و تنظیم صدا تأمین شود.

10-     الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان صرفه جویی در مصرف انرژی رعایت شود.

11-     کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، زیست محیطی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های ملی یامعتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید، بکار گرفته شوند.

12-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن الزامی است.

الزامات آجر سفال ابداعی

الزامات آجر سفال ابداعی

1-    این آجر سفال­ها از نظر مشخصات فیزیکی و مکانیکی همانند آجر سفال­های معمولی با سوراخهای افقی می باشند و تنها از نظر شکل ظاهری، در بالای خود دارای دو لبه امتداد شده در طرفین هستند که شکلی همانند کاسه را در بالای آنها پدید آورده است لذا رعایت تمامی استانداردها و آئین نامه­های معتبر مربوط به آجر سفال­ها در خصوص این محصول هم الزامی است. استفاده از پانلهای حاصل از این آجر سفالها به عنوان جدا کننده­های غیرباربر داخلی و خارجی ساختمانها به شرط رعایت کلیه الزامات زیر بلامانع است.

2-    رعایت استانداردهای ملی ایران به شماره 7122 و 7134 الزامی است.

3-    اتصال دیوارهای غیرباربر حاصله به سیستم سازه ای باید مطابق بندهای 2-8 و 2-12 استاندارد 2800 ایران به نحوی باشد که ضمن تأمین پایداری آنها در برابر بارهای وارده، از اندرکنش آنها و سازه اصلی تا حد امکان جلوگیری شود. در این خصوص استفاده از حداقل 1 عدد میلگرد ساده به قطر 12 میلیمتر و یا 1 عدد میلگرد آجدار به قطر 10 میلیمتر در هر 1 متر ارتفاع دیوار ضروری است.

4-    لازم است تمهیدات مناسبی جهت عمل آوری درست ملات ماسه سیمان مورد استفاده در ساخت این دیوارهای غیرباربر صورت پذیرد از جمله : زنجاب کردن آجر سفالها قبل از استفاده و ... .

5-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر حاصله در مقابل نیروی زلزله ناشی از جرم دیوار، مطابق استاندارد 2500 ایران انجام شود.

6-     کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر خارجی حاصله در مقابل بار باد مطابق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان بارهای وارد بر ساختمان انجام شود.

7-    حداکثر ارتفاع خالص مجاز دیوارهای غیرباربر حاصله 5/3 متر می باشد.

8-    رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با  عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

9-    صدابندی هوابرد جداکنده های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان می­بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان عایق­بندی و تنظیم صدا تأمین شود.

10-     الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان صرفه­جویی در مصرف انرژی رعایت شود.

11-     کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، زیست محیطی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های ملی یا معتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید، بکار گرفته شوند.

12-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه ، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات پانلهای ساخته شده از رزین و ساقه گندم و برنج

الزامات پانلهای ساخته شده از رزین و ساقه گندم و برنج

1-    لازم است مصالح ساخته شده از رزین و ساقه گندم و برنج، در تمامی موارد از جمله خورندگی، شار تابشی بحرانی، مقاومت در برابر قارچ، جذب بخار آب، انتشار بودی ناخوشایند، پنهان سوزی و مقاومت حرارتی، انطباق کامل با ویژگی­های استاندارد عایق حرارتی الیاف سلولزی ASTM C739 داشته باشد.

2-    اتصال این پانلها به یکدیگر و به عناصر سازه­ای به گونه­ای باشد که ضمن تأمین پایداری دیوارهای حاصل در برابر بارهای خارج از صفحه، از اندرکنش دیوا و سازه اصلی، تا حدامکان جوگیری شود.

3-    پانلهای مذکور باید طبق ضوابط استاندارد ISO 7892 ، مقاومت لازم در برابر آزمون­های ضربه را دارا باشند.

4-    ضخامت پانل می­بایست متناسب با ضریب هدایت حرارتی محصول و مطابق با شرایط ساختمان و گروه­بندی آن، براساس ضوابط مندرج در مبحث 19 مقررات ملی ایران به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی انتخاب شود. بدیهی است که در صورت عدم جوابگویی به انتظارات تأمین شده در مبحث 19، تأمین یک لایه عایق حرارتی با مشخصات مندرج در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان ایران روی جداره­های ساخته شده با این محصول الزامی است.

5-    لازم است پیش­بینی­های لازم برای جلوگیری از بروز میعان در داخل پانل و نفوذ آبهای ناشی از بارندگی صورت گیرد.

6-     لازم است شرایط و محدودیت­های مندرج در گواهینامه ICC-ESR-1582، در مورد رده­بندی اهمیتی ساختمان و لرزه­خیزی منطقه که ، توسط شرکت به این مرکز ارائه شده است، رعایت شود.

7-    استفاده از این پانلها، طبق آئین نامه محافظت ساختمانها در برابر آتش (نشریه 444 مرکز)، فقط در ساختمانهای نوع V مجاز است. بنابراین تعداد طبقات و ابعاد ساختمان محدود به این نوع (طبق جدول 4-3 از آئین نامه 444) می­باشد. به عنوان مثال حداکثر تعداد طبقات مجاز برای استفاده از این پانلها در ساختمانهای مسکونی آپارتمانی، 3 طبقه (با شرط تأمین حداقل یک ساعت مقاومت در برابر آتش) می باشد.

8-    پانل مذکور می بایست به وسیله یک پوشش تخته گچی با ضخامت حداقل نیم اینچ (5/12 میلیمتر) با شرایط اجرایی اشاره شده در ICC-ESR-1582 محافظت شود.

9-    رعایت کلیه مقررات ایمنی در برابر آتش، مرتبط با سیستم، مطابق با آئین نامه 444 مرکز و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، از جمله توجه به الزامات مقاومت دیوارهای خارجی در برابر آتش متناسب با فاصله از ساختمانهای مجاور، الزامی است.

10-     صدابندی هوابرد جداکننده­های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان می­بایستی مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران تأمین گردد. با توجه به ضخامت و مشخصات آکوستیکی پانلها، که دارای صدابندی هوابرد برابر با 38 دسی بل می باشد، براساس ضوابط مبحث 18 مقررات ملی ایران ، استفاده از این پانلها به عنوان جداکنده های داخلی در واحدهای مسکونی بلامانع است. به منظور استفاده از این پانلها در سایر کاربری­ها، لازم است مدارک کافی برای بررسی و تجدیدنظر به این مرکز ارسال شود.

11-     تأمین تمهیدات لازم جهت اجرای اندودهای تر و خشک از حیث مقاومت و دوام الزامی است.

12-     کلیه مصالح و اجزاءدر این سیستم از حیث دوام، خوردگی، زیست محیطی، بهداشتی و غیره می­بایستی بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین نامه های ملی یا معتبر بین المللی شناخته شده و مورد تأیید به کار گرفته شود.

13-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، ازمرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات پانلهای دیواری غیر باربر Ercolith

الزامات پانلهای دیواری غیر باربر Ercolith

1-         استفاده از این پانلها صرفاً به عنوان دیوارهای جداکننده غیرباربر داخلی ساختمانهای مجاز است.

2-         در نصب و اجرا، این پانلها باید برای تحمل بارهای حین اجرا کنترل شوند.

3-         اتصال این دیوارهای غیرباربر به سیستم سازه­ای باید به نحوی باشد که ضمن تأمین پایداری آنها در برابر بارهای وارده، از اندرکنش آنها و سازه اصلی تا حد امکان جلوگیری شود.

4-         کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر در مقابل نیروی زلزله ناشی از جرم دیوار، مطابق استاندارد 2800 ایران انجام شود.

5-         حداکثر ارتفاع خالص مجاز دیوارهای غیربار 2/3 متر می باشد.

6-          نوع بتن سبک به کار رفته در پانلها باید الزامات مندرج در استاندارد ASTM C 129 را برآورده سازد. از جمله می­توان به موارد مهم زیر اشاره نمود:

-         حداقل مقاومت فشاری هیچ یک از نمونه­ها نباید کمتر از Mpa 45/3 و مقاومت فشاری میانگین سه نمونه نباید کمتر از Mpa 14/4 باشد.

-         حداکثر جمع شدگی مجاز برابر با 065/0 می­باشد.

7-    کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، خوردگی، زیست محیطی، بهداشتی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین نامه­های ملی یا معتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید بکار گرفته شود.

8-    صدابندی هوابرد جدا کننده­های بین واحدهای مستقل باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین شود.

9-    رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

10-     چنانچه مجموعه ضوابط، دستورالعمل و یا آئین­نامه درخصوص این محصول توسط این مرکز انتشار یابد، شرکتهای تولید کننده، کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران ملزم به رعایت آن می­باشند.

11-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات سیستم خانه­های پیش ساخته سریع النصب دادو

الزامات سیستم خانه­های پیش ساخته سریع النصب دادو

استفاده از این سیستم به عنوان قاب ساده فولادی سرد نورد شده با مهاربندی­های هم­محور فولادی، به شرط رعایت کلیه الزامات زیر برای ساختمانهای یک طبقه با حداکثر ارتفاع 5/4 متر از تراز پایه در کلیه پهنه­های لرزه­خیزی کشور، بلامانع است.

1-         رعایت مشخصات فولادی سرد نورد شده براساس استاندارد ASTM الزامی است.

2-         بارگذاری ثقلی و کنترل سازه در مقابل بارهای جانبی مطابق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «بارهای وارد بر ساختمان» انجام شود.

3-         طراحی سازه­ای کلیه اعضا و اتصالات براساس آخرین ویرایش استاندارد AISI و طرح لرزه­ای آن براساس آخرین ویرایش آئین نامه ASCE 7 و استاندارد 2800 ایران انجام شود. در سایر موارد مانند : طراحی شالوده رعایت مقررات ملی ساختمان ایران الزامی است.

4-         لازم است سقف­ها تنها به صورت شیب دار با رعایت تمهیدات لازم از نظر مهاربندی جانبی دیافراگم سقف اجرا شوند.

5-         کلیه اتصالات سازه­ای در محل نصب اسکلت، با پیچ و مهره انجام شوند.

6-          برای جوشکاری اعضای سرد نورد شده، رعایت استانداردهای AISI و آئین­نامه­های AWS و AISI الزامی است.

7-         ضوابط مربوط به اجزای تصالی شامل پیچ خودکار و پیچ و مهره باید مطابق آئین­نامه AISC و استاندارد AISI در نظر گرفته شود.

8-         رعایت تمهیدات لازم جهت محدود نمودن جمع شدگی و تغییر شکلهای انقباضی ناشی از انباسط و انقباض حرارتی مربوط به بتن سبک مورد استفاده در جداره­ها، مطابق با استانداردهای معتبر ملی یا بین المللی الزامی است.

9-         در شرایط مختلف اقلیمی و محیطهای خورنده ایران ، رعایت تمهیدات لازم از نظر دوام و پایائی اعضای فلزی ضروری است.

10-     در اجرای پوششهای نازک کاری و نماسازی باید تمهیدات لازم جهت اتصال آنها به اجزا و قطعات فلزی زیر کار در نظر گرفته شود.

11-     کلیه مصالح و اجزا در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام و مسائل زیست محیطی باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین نامه­های معتبر بین المللی به کار گرفته شوند.

12-     الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «صرفه جویی در مصرف انرژی» رعایت شود.

13-     لازم است لایه­ای مستقل برای هوابندی جدار در نظر گرفته شود. برای بخاربندی نیز باید لایه­ای با مشخصات مناسب، هوابندی و بخاربندی می­تواند به صورت همزمان تأمین گردد.

14-     بین تخته سیمانی و عایق حرارتی باید حداقل 25 میلی­متر فاصله هوایی درنظر گرفته شود. در این لایه هوا باید امکان تهویه هوا از پائین به بالا پیش بینی شود.

15-     استفاده از جداره­های معرفی شده دراین سیستم فقط برای ساختمانهای یک طبقه مسکونی، در صورت محافظت به وسیله تخته­های گچی با حداقل ضخامت 25/1 سانتیمتر (نیم اینچ) بلامانع است. رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «حفاظت ساختمانها در مقابل حریق» و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزای ساختمانی نیز الزامی است. خصوصاً رعایت الزامات دیوارهای خارجی از نظر ایمنی در برابر آتش با توجه به فاصله با ساختمانهای مجاور مطابق با الزامات نشریه 444 مرکز تأکید می شود.

16-     صدابندی هوابرد در پوسته خارجی ساختمان و جداکننده­های بین واحدهای مستقل، می­بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «عایق بندی و تنظیم صدا» تأمین شود.

17-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات سیستم ساختمانی بلوک­های خشتی مسلح با تکنولوژی HABITECH

الزامات سیستم ساختمانی بلوک­های خشتی مسلح با تکنولوژی HABITECH

سیستم معرفی شده یک سیستم ساختمانی با مصالح بنایی است، در صورتی که در این سیستم، ضوابط ساختمان­های خشتی براساس مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «طرح و اجرای ساختمانهای بنایی» رعایت شود، استفاده از آن در مناطق با لرزه­خیزی کم و متوسط مطابق استاندارد 2800 ایران تا حداکثر 2 طبقه و صرفاً به عنوان مسکن روستایی مجاز است.

1-         درخصوص خصوصیات مصالح تشکیل دهنده رعایت موارد زیر الزامی است:

خاک : خاک مورد استفاده نباید حاوی کمتر از 25 درصد و بیش از 45 درصد مواد رد شده از الک نمره 200 باشد. خاک باید دارای مقدار کافی رس باشد، که ذرات را به هم بچسباند و نباید حاوی بیش از 2/0 درصد نمکهای محلول باشد.

ملات: اگر مواد ملات خاکی دارای همان مواد واحد بنایی خاکی باشد، استفاده از ملات خاکی مجاز است. همچنین ملات­های متداول آهک – ماسه – سیمان از انواع M ، S و N مجاز می­باشد.

تثبیت کننده­ها : در صورت لزوم مواد تثبیت کننده باید، قیر امولسیون شده، سیمان پرتلند، آهک یا سایر مواد افزودنی مورد قبول باشد. مواد تثبیت کننده باید به طور یکنواخت با خاک مخلوط، در مقادیر کافی مخلوط شوند تا مقاومت موردنیاز در برابر جذب آب بدست آید.

2-         مقدار رطبت خشت­های عمل آوری نشده نباید بیش از 4 درصد وزنی باشد.

3-         هیچ خشتی نباید دارای بیش از 3 ترک جمع شدگی باشد وهیچ ترک جمع شدگی نباید بیش از 76 میلیمتر طول یا بیش از 3 میلیمتر عرض داشته باشد.

4-         خشت­ها باید دارای میانگین مقاومت فشاری حداقل 2 مگاپاسکال باشند. یکی از 5 نمونه می­تواند مقاومت فشاری بیش از 7/1 مگاپاسکال داشته باشند.

5-         بلوکهای خاک تثبت شده با سیمان ، باید مطابق استاندارد IS3495:1992 آزمون شده و از نظر ویژگی­ها با استاندارد IS1725:1982 مطابقت داشته باشند.

6-          در اجرا و احداث ساختمان با این سیستم لازم است، کلیه موارد مندرج در راهنمای ساخت “HABITECH center” که به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ارائه شده، رعایت شود.

7-         درخصوص این سیستم، رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «حفاظت ساختمانها در مقابل حریق» و همچنین الزامات مندرج در آئین­نامه محافظت ساختمانها در برابر آتش، نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزای ساختمان الزامی است.

8-         درخصوص این سیستم با توجه به این نکته که دیوار ساخته شده به تنهایی جوابگویی انتظارات تعیین شده در مبحث 19 نیست، استفاده از یک لایحه عایق حرارتی در طرف داخل یا خارج آن الزامی است. مشخصات عایق حرارتی (از جمله ضخامت) باید مطابق محاسبات و طراحی باشد.

9-         رعایت مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «صرفه جویی در مصرف انرژی» الزامی است.

10-     صدابندی هوابرد جداکننده های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان «عایق بندی و تنظیم صدا» تامین شود.

11-     ضروری است تمهیدات لازم متناسب با شرایط مختلف اقلیمی و محیط های خورنده ایران صورت پذیرد.

12-     کلیه مصالح و اجزا در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، زیست محیطی و ... باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های معتبر بین­المللی به کارگرفته شود.

13-     اخذ گواهینامه فنی برای محصولات تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

الزامات سیستم مدولار دسترسی نوین

الزامات سیستم مدولار دسترسی نوین

1-         طرح موردنظر نوعی داربست و سکوی کار موقت می باشد که در هنگام اجرای ساختمان مورد استفاده قرار می­گیرد. لذا در رده ابزار کار اجرای ساختمان قرار می­گیرد.

2-         در استفاده از این تجهیزات مسئله ایمنی حین کار حائز اهمیت می باشد که در این خصوص، رعایت ضوابط استانداردهای زیر الزامی است.

-         مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ایران

-         EN ISO 14122

3-         براساس بند 12-7-2-2 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ایران، کلیه قسمتهای داربست و سکوی کار موقت، شامل جایگاه، اجزای نگهدارنده، تکیه­گاهها، اتصالات، راه­های عبور و پلکان داربست باید علاوه بر پایداری و ایستایی لازم، ظرفیت پذیرش چهاربرابر بار موردنظر را داشته باشد.

4-         برای تأمین ایستایی وجلوگیری از واژگون شدن هرگونه داربست، رعایت ضوابط بند 12-7-2-11 مرجع یادشده الزامی است.

5-         براساس بند 12-8-2-5 مرجع فوق، اینگونه تجهیزات هرگز نباید بیش از دوسوم (3/2) مقاومت نهایی خود بارگذاری شوند.

6-          ضمن رعایت الزامات مورد اشاره در فوق، رعایت کلیه موارد ارائه شده در مدارک ارسالی برای استفاده از این سیستم به عنوان داربست وسکوی کار موقت در تمامی مراحل اجرا، الزامی است.

الزامات اجرائی سیستم ساختمانی به روش بالون LSF

الزامات اجرائی سیستم ساختمانی به روش بالون LSF

1-    در مناطق با خطر نسبی کم، متوسط و زیاد (مطابق آئین نامه 2800 ایران) استفاده از این سیستم سازه­ای به عنوان قاب ساختمانی ساده به همراه دیوار برشی بتن آرمه حداکثر در پنج طبقه یا ارتفاع 18 متر از تراز پایه بلامانع است.

2-    بکارگیری این سیستم در مناطق لرزه خیز با خطر نسبی بسیار زیاد (مطابق آئین نامه 2800 ایران) مجاز نمی­باشد.

3-    طراحی اسکلت سازهLSF  می بایست به روش بالون، استفاده از استادهای یکسره و بدون قطع در تراز طبقه و تیر ریزی خورجینی، صورت پذیرد.

4-    سیستم مقاوم در برابر بار جانبی، دیوار برشی بتن آرمه متوسط می باشد که می بایستی مطابق با ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان طراحی شود. در صورت نیاز به طرح المانهای مرزی در دیوار برشی، می بایستی از نقش استادهای متصل به دو انتهای دیوار صرفنظر شود.

5-    رعایت ضوابط فصل 21 آئین نامه ACI318-05 و ویرایشهای پس از آن برای طراحی دیوارهای برشی بتن آرمه الزامی است.

6-     کنترل سازه در مقابل بارباد بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران مبحث ششم و با در نظر گرفتن سیستم مقاوم در مقابل بارجانبی ناشی از زلزله که در بندهای 1 و 2 آورده شده است انجام گردد.

7-    رعایت مشخصات فولاد سرد نورد شده براساس استاندارد ASTM الزامی است.

8-    طراحی کلیه اجزاء و اتصالات براساس استاندارد AISI و طرح سازه­ای و لرزه­ای آن براساس آئین نامه­های ASCE 2005-07 ، IBC 2003 و ویرایش­های بعد از آن انجام گیرد.

9-    کلیه اتصالات اعضاء قائم به اعضاء افقی می­بایستی به گونه­ای باشند که یکپارچگی اعضاء در ارتفاع سازه تأمین گردد.

10-     اجرای تیرهای لبه در محور استادها به گونه­ای صورت گیرد که برون محوری بار به انتهای استاد اعمال نشود.

11-     ضوابط مربوط به اجزائ اتصالی شامل پیچ خودکار، پیچ و مهره می­بایستی مطابق آئین نامه AISC و استاندارد AISI تأمی گردد.

12-     درصورت استفاده از اتصالات جوشی، رعایت ضوابط و مقررات مربوط به جوشکاری اعضاء سرد نورد شده مطابق استاندارد AISI و آئین­نامه­های AWS و AISC الزامی است.

13-     سقف سازه­ای این سیستم از نوع سقف مرکب با دال بتن آرمه فوقانی به ضخامت حداقل 8 سانتی­متر می باشد که می بایستی بر مبنای ضوابط مقاطع مرکب مطابق آئین نامه AISC  و دالهای بتن آرمه بر مبنای آئین نامه ACI تأمین گردد.

14-     لازم است در محل دیوارهای برشی بین بتن سقف و دیوار به طریق مقتضی درگیری کافی ایجاد شود تا در محل اتصال، ظرفیت انتقال کلیه بارهای جانبی داخل دیافراگم ایجاد شود.

15-     تأمین ضوابط دیافراگم صلب برای کلیه سقف­ها الزامی است.

16-     بکارگیری حداکثر دهانه 5 متر و حداکثر ارتفاع ناخالص (با احتساب ضخامت سقف) 60/3 متر برای هر طبقه در این سیستم مجاز می باشد.

17-     رعایت محدودیت حداکثر بار زنده و مرده به ترتیب kg/m2 250 و kg/m2 350 برای سقفها الزامی است.

18-     بکارگیری مصالح بنایی در دیوارهای خارجی و داخلی مجاز نمی­باشد. حداکثر وزن مترمربع سطح دیوار تمام شده در جداکننده­های داخلی نبایستی بیشتر از kg/m2 50 و در دیوارهای خارجی نبایستی بیشتر از kg/m2 100 باشد.

19-     لازم است تمهیدات لازم جهت عدم مشارکت پانل­های غیرباربر و جدا کننده­ها در سختی جانبی سازه صورت پذیرد.

20-     لازم است تمهیدات لازم متناسب با شرایط مختلف اقلیمی و محیط­های خورنده ایران صورت پذیرد.

21-     کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، خوردگی، زیست محیطی و غیره می­بایستی بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یاآئین­نامه­های ملی یا معتبر بین المللی شناخته شده و مورد تأیید، بکارگرفته شود.

22-     الزامات مربوط به انرژی باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان رعایت گردد.

23-     در صورتی که عایق حرارتی به صورت پرکننده اجرا شود، باید نوع و ضخامت عایق، مقاومت حرارتی موردنیاز را تأمین نماید.

24-     به منظور کاهش اثر پل حرارتی، لازم است حد فاصل ستونک­ها (stud) و لایه خارجی جداره با نوعی عایق حرارتی متراکم پر گردد.

25-     لازم است ملاحظات کامل هوابندی در جداره­های داخلی و خارجی، بازشوها و همچنین محل نصب اجزاء اتصالی نظیر پیچ و مهره، با توجه به اقلیم موردنظر ونیز خطر میعان به عمل آید.

26-     رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان درخصوص حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت جداره­ها در مقابل حریق با درنظرگرفتن ابعاد ساختمان، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

27-     صدابندی هوابرد جدا کننده­های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات می­بایست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین گردد.

28-     چنانچه مجموعه ضوابط، دستورالعمل و یا آئین­نامه درخصوص این سیستم توسط این مرکز انتشار یابد، شرکتهای تولید کننده، کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران ملزم به رعایت آن می­باشند.

29-     اخذ گواهینوامه فنی برای محصول تولیدی ، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

دیوارهای غیرباربر QPanel

دیوارهای غیرباربر QPanel

دیوارهای غیرباربرQ Panel متشکل از یک لایه بتن سبک فومی میانی و دو لایه روکش سیمان الیافی در طرفین می باشد که صرفاً به عنوان دیوارهای جدا کننده داخلی ساختمان قابل استفاده می­باشد. این دیوارها به کمک runner و track های درنظر گرفلته شده به کف و سقف سازه متصل می­شوند. ابعاد این پانل­ها 3 متر ارتفاع و 6/0 متر عرض می­باشد و در ضخامتهای مختلف تولید می شوند. وزن هر مترمربع این پانلها تقریباً بین 40 و 60 کیلوگرم بر مترمربع است. اتصال پانلهای کناری به یکدیگر به کمک کام و زبانه­های تعبیه شده در لبه طولی انجام میشود.

این پانلها به عنوان دیوارهای غیرباربر و جداکننده داخلی در زمینه­های حریق، آکوستیک و سازه در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد بررسی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده، مجاز است.

الزامات دیوارهای غیرباربر QPanel

1-    استفاده از این پانلها صرفاً به عنوان دیوارهای جداکننده غیرباربر داخلی ساختمانها مجاز است.

2-    درنصب و اجرا، این پانل جهت تحمل بارهای حین اجرا کنترل شود.

3-    اتصال این دیوارهای غیرباربر به سیستم سازه­ای باید به نحوی باشد که ضمن تأمین پایداری آنها در برابر بارهای وارده، از اندرکنش آنها و سازه اصلی تا حد امکان جلوگیری شود.

4-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر در مقابل نیروی زلزله ناشی از جرم دیوار، مطابق استاندارد 2800 ایران انجام شود.

5-    حداکثر ارتفاع خالص مجاز دیوارهای غیرباربر 2/3 متر می باشد.

6-     کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، خوردگی، زیست محیطی، بهداشتی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های ملی یا معتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید بکار گرفته شود.

7-    صدابندی هوابرد جداکننده­های بین واحدهای مستقل باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین شود.

8-    رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختامن و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان، کاربردی و وظایف عملکردی اجزآئ ساختمانی الزامی است.

9-    چنانچه مجموعه ضوابط، دستورالعمل و یا آئین­نامه درخصوص این محصول توسط این مرکز انتشار یابد، شرکتهای تولید کننده، کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران ملزم به رعایت آن می­باشند.

10-      اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

شیل منبسط شده

شیل منبسط شده

شیل منبسط شده ، یک نوع سبکدانه می باشد که ماده اولیه آن سنگ شیل است که یک نوع سنگ رسی است. این محصول مشابه لیکا می باشد با این تفاوت که دانه­های لیکا از خاک رس تهیه می­شوند. شیل منبسط شده در آلمان به لیاپور، در انگلستان به آگلیت ، در روسیه به کرامزیت و در آمریکا به هایدیت معروف است. از این محصول می توان به عنوان سبکدانه در بتن و بلوک سیمانی استفاده نمود. این محصول با استفاده از عملیات حرارتی در یک کوره گردان و حرارت دادن مواد اولیه تا دمای 1200 درجه سانتیگراد به مدت 5 تا 10 دقیقه تولید می شود. این محصول دارای دانه­بندی 0 تا 20 میلیمتر وچگالی انبوهی بین 500 تا 800 کیلوگرم بر مترمکعب است. قشر خارجی آن دارای بافت شیشه­ای و رنگ اخرایی تا قهوه­های بوده که وجود یک بافت اسفنجی متخلخل در داخل دانه تا حدود 70 درصد فضای کل، ایجاد خواص ویژه­ای را از جمله: وزن کم، رسانایی حرارتی پائین و ... را نموده است.

این محصول در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده مجاز است.

الزامات شیل منبسط شده

1-    استفاده از این محصول به عنوان سبکدانه در بتن و بلوک سیمانی به شرط رعایت کلیه الزامات زیر بلامانع است.

2-    رعایت استاندارد ملی ایران به شماره 7657 الزامی است.

3-    از لحاظ ویژگی­های شیمیایی، مواد زیان آور موجود در سنگدانه­های سبک باید در حد مجاز به شرح زیر باشند:

§        ناخالصی­های آلی : ناخالصی­های آلی سنگدانه­های سبک که از طریق آزمون تعیین می­شود 0طبق روش استاندارد ملی ایران به شماره 4979)، نباید رنگی تیره­تر از استاندارد ایجاد کند مگر آنکه ثابت شود که تغییر رنگ پس از آزمون به دلیل موجود مقادیر کمی از موادی است که برای بتن زیان آور نیست.

§        لکه گذاری : لکه ایجاد شده توسط یک سنگدانه سبک با شاخص 60 یا بیشتر به واسطه وجود مقداری آهن (بر حسب Fe2O3)، که با تجزیه شیمیایی اندازه­گیری شمی­شود (روش ASTM C-641) باید معادل یا بیشتر از 5/1 میلی گرم در 200 گرم نمونه باشد.

§        افت ناشی از سرخ شدن : افت ناشی از سرخ شدن سنگدانه­های سبک به دست آمده از فرآورده­های جانبی سوخت زغال سنگ یا کک (استاندارد ملی ایران به شماره 1692) ، نباید بیشتر از 12 درصد و افت سرخ شدن سایر سنگدانه­های سبک نباید بیشتر از 5 درصد باشد.

4-    از لحاظ ویژگی­های فیزیکی، سنگدانه­های سبک تحت آزمون باید مطابق الزامات زیر باشند:

§        کلوخه­های رسی و ذرات خرد شونده : مقدار کلوخه­های رسمی نباید بیشتر از 2 درصد وزن نمونه خشک باشد.

§        دانه­بندی : الزام خاصی برای دانه­بندی پیشنهاد نمی­شود و دانه­بندی می­تواند براساس درخواست متقاضی تولید شود. در پیوست الف استاندارد ملی ایران به شماره 7657 به عنوان راهنما، دانه­بندی سنگدانه سبک ارائه شده است.

§        یکنواختی دانه­بندی : برای اطمینان از یکنواختی در دانه بندی محموله­های متوالی سنگدانه سبک ، مدول نرمی نمونه­های برداشت شده از محموله ها باید در فواصل زمانی مقرر شده توسط خریدار، تعیین شود. مدول نرمی سنگدانه­های سبک در هر محموله نباید بیش از 7 درصد از نمونه­هایی که برای آزمونهای تعیین کیفیت ارائه شده، تفاوت داشته باشد مگر آنکه برای تولید بتنی در موارد خاص استفاده شود.

§        چگالی انبوهی غیرمتراکم؛ چگالی انبوهی غیرمتراکم سنگدانه­های سبک باید مطابق جدول زیر باشد:

مشخصه اندازه دانه ها	حداکثر چگالی انبوهی خشک غیرمتراکم (کیلوگرم بر مترمکعب)
ریز (75/4-0 میلیمتر)	1120
درشت (5/9 – 36/2 میلیمتر)	880
مخلوط ریز و درشت	1040

§        یکنواختی چکالی انبوهی غیرمتراکم؛ چگالی انبوهی غیرمتراکم خشک محموله­های سنگدانه سبک که نمونه­برداری و آزمایش می شود نباید بیش از 50 ± کیلوگرم بر مترمکعب یا 7 درصد، هرکدام که بیشتر است از نمونه­هایی که برای آزمون­های کنترل کیفی ارائه شده، تفاوت داشته و نباید از حدود ذکر شده در جدول شماره 1 استاندارد ملی ایران به شماره 7657 بیشتر شود.

5-    در نمونه­های بتنی دارای سنگدانه­های سبک تحت آزمون باید الزامات زیر رعایت شود:

§        بیرون پریدگی : نمونه­های بتنی ساخته شده با سنگدانه سبک که مطابق بند 7-1 استاندارد ملی ایران به شماره 7657 مورد آزمون قرار می گیرد، نباید هیچگونه بیرون پریدگی­های سطحی را نشان دهد.

§        پایداری در برابر یخ زدن و آب شدن: در صورت لزوم ، سنگدانه­های سبک باید از طریق آزمون یا عملکرد میدانی، پایداری لازم در برابر یخ زدن و آب شدن را داشته باشند.

§        جمع شدگی ناشی از خشک شدن؛ جمع شدگی ناشی از خشک شدن نمونه­های بتنی ساخته شده با این سنگدانه­ها که مطابق با روش بند 7-6 استاندارد ملی ایران به شماره 7657 آزمایش می شوند باید حداکثر 1/0 درصد باشد.

6-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

پانلهای پیش ساخته دیواری Rail-Wall از جنس بتن پرلیتی

پانلهای پیش ساخته دیواری Rail-Wall از جنس بتن پرلیتی

پرلیت نوعی سنگ سیلیکونی حاصل از گدازه­های آتشفشانی است که به دلیل چگالی کم، رسانایی ضعیف، خنثی بودن، غیرقابل احتراق بودن، سختی کم، درخشندگی خوب، قابلیت جذب و مقاومت، در صنایع مختلف به کار می­رود. از مهمترین کاربردهای پرلیت فرآوری شده می­توان در مصالح ساختمانی به صورت قطعات پیش ساخته اشاره نمود. بیشتر مصارف پرلیست درحالت منبسط شده آن می­باشد ولی در بعضی مواقع از پرلیت خام نیز استفاده می­شود.

پانل­های پیش ساخته دیواری از دو جداره از جنس بتن پرلیتی با عرض حدود 40 سانتی­متر و طول حدود 280 سانتیمتر تشکیل شده­اند که توسط قطعاتی به نام میان­بند فاصله گذاری شده و با پیچ به یکدیگر متصل می­شوند که پس از نازک کاری اثر پیچها حذف خواهدشد. فاصله جداره­ها      می­تواند با عایق مناسبی جهت صوت و انرژی پر شود و فضایی را جهت عبور تأسیسات در اختیار قرار می­دهد. وزن هریک از جداره­ها حداکثر 50 کیلوگرم است. جداره­ها می­توانند به صورت تخت یا انعطاف پذیر باشند که شکلی زیبا جهت معماری داخلی بدست می دهد.

هنگام نصب پانلها، در محل اتصال به اسکلت و سقف، یک فضای خالی درنظر گرفته شده که با مواد انعطاف پذیر پر می­شود تا هنگام زلزله، از اندرکنش سازه و پانل­ها جلوگیری شود و اثرات مخرب زلزله بر روی این پانلها کاهش یابد.

این پانل در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده مجاز است.

الزامات پانلهای پیش ساخته دیواری Rail-Wall از جنس بتن پرلیتی

1-    استفاده از این پانلها به عنوان جدا کننده های داخلی ساختمانها به شرط رعایت کلیه الزامات زیر بلامانع است.

2-    رعایت مشخصات بتن پرلیتی مطابق استانداردهای بین المللی الزامی است.

3-    در نصب و اجزاء این پانل جهت تحمل بارهای حین اجرا کنترل شود.

4-    اتصال این دیوارهای غیرباربر به سیستم سازه­ای باید به نحوی باشد که ضمن تأمین پایلداری آنها در برابر بارهای وارده، از اندرکنش آنها و سازه اصلی تا حد امکان جلوگیری شود.

5-    کنترل پایداری دیوارهای غیرباربر در مقابل نیروی زلزله ناشی از جرم دیوار، مطابق استاندارد 2800 ایران انجام شود.

6-     حداکثر ارتفاع خالص مجاز دیوارهای غیرباربر 2/3 متر می باشد.

7-    کلیه مصالح و اجزاء در این سیستم اعم از معماری و سازه­ای از حیث دوام، زیست محیطی و غیره باید بر مبنای مقررات ملی ساختمان ایران و یا آئین­نامه­های ملی یا معتبر بین­المللی شناخته شده و مورد تأیید، بکارگرفته شوند.

8-    رعایت مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان حفاظت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت اجزای ساختمان در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان ، کاربری و وظیفه عملکردی اجزاء ساختمانی الزامی است.

9-    چنانچه مجموعه ضوابط، دستورالعمل و یا آئین­نامه درخصوص این محصول توسط این مرکز انتشار یابد، شرکتهای تولید کننده، کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران ملزم به رعایت آن می باشند.

10-     اخذ گواهینامه فنی برای محصول تولیدی، پس از راه­اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

"روش اجرای ساختمان های بتن مسلح دیوار باربر با قالبهای عایق ماندگار بلوکی نئوپور"

"روش اجرای ساختمان های بتن مسلح دیوار باربر با قالبهای عایق ماندگار بلوکی نئوپور"

-1 سیستم سازه ای حاصل از این روش اجرا، به عنوان سیستم سازه ای دیوار باربر با دیوارهای برشی بتن مسلح محسوب می شود. در صورتی که ضوابط شکل پذیری بر اساس آئین نامه 2800 و مبحث نهم مقررات ملی ایران رعایت نشود با استناد به بند5-2-20-9 مبحث نهم مقررات ملی ایران

کاربرد این سیستم صرفاً در مناطق با‌ خطر نسبی کم و متوسط و برای ساختمان های دارای اهمیت کم و متوسط تا حداکثر ارتفاع 10 متر مجاز می باشد .بدیهی است در صورتی که ضوابط شکل پذیری رعایت شود، ضمن رعایت ضوابط مقاومت در برابر حریق، حداکثرارتفاع ساختمان براساس ضوابط آئین نامه 2800 ایران، 50 متر از تراز پایه می باشد.

-2 بارگذاری ثقلی و لرزه‌ای سیستم سازه ای حاصل از این روش، باید به ترتیب بر اساس آخرین ویرایش های مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و استاندارد 2800 ایران صورت گیرد.

-3 طرح سازه ای سیستم حاصل از این روش، باید بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان یا آئین نامه- 318  ACI 05و ویرایشهای بعد از آن صورت گیرد.

4 -ضخامت مفید دیواره های بتنی نباید از 15 سانتیمتر کمتر باشد.

5-بتن مصرفی باید از نوع بتن سازه ای و با حداقل مقاومت 20 MPa و حداکثر اندازه اسمی سنگدانه مصرفی20  میلیمتر باشد.

-6 مشخصات کلیه مصالح مصرفی مربوط به اجزاء قالب بندی ماندگار، باید مطابق با استانداردهای بین المللی معتبر و اسناد ارائه شده باشد . مشخصات سایر مصالح مصرفی نیز باید مطابق ا‌ستانداردها و آئین نامه های ملی یا معتبربین المللی باشد.

-7 مقاومت سیستم در برابر آتش که وابسته به نوع و جزئیات دیوار است باید مطابق با الزامات مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 444 مرکز تأمین شود . مدرک ارائه شده توسط متقاضی معرف سیستمی با مقاومت 90 دقیقه در برابر آتش است که برای ساختمان های بلند کافی نیست . برای مقاومت های بالاتر به ضخامت های بیشتر دیوار بتنی نیاز میباشد.

-8 پلی استایرن باید از نوع کندسوز)خود خاموش شو باشد توجه: اصولاً استفاده از پلی استایرن منبسط شده معمولی در ساختمان مجاز نیست و حتماً همیشه فقط باید از نوع خود خاموش شو استفاده شود)

-9 پلی استایرن مورد استفاده باید مطابق با استانداردهای معتبر بین المللی و دارای گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن باشد.

10 -محافظت از بلوک پلی استایرن باید به وسیله پوشش و مانع حرارتی مناسب صورت گیرد . به عنوان مثال، می توان از یک اندود یا تخته گچی حدود 13 میلی متر یا سایر مصالح که از نظر مقاومت در برابر دمای بالا ، معادل آن باشد، استفاده نمود. پوشش محافظ تکننده باید دارای اتصال مکانیکی به سازه باشد و چسباندن آن به پلی استایرن به تنهایی قابل قبول نیست توجه: در مدرک IAB 08/0310/ Thermo House پوششهای تائید شده برای این کار اشاره شده است که متقاضی میتواند مشخصات آنها را از تولیدکننده اصلی تهیه نماید.

-11 توجه به نکات فنی ذکر شده در مدارک IAB 08/0310/Thermo House ETA-05/0170 که توسط متقاضی پیوست شده است، ضروری است.

12 -لایه پلی استایرن بین واحدهای مستقل ، نباید امتداد داشته باشد و حتماً باید به وسیله مصالح غیر قابل سوختن با مقاومت کافی در برابر آتش قطع شود.

-13  لایه پلی استایرن باید در محل سیستم کف /سقف قطع شده، بین طبقات امتداد نداشته باشد . از جمله هرگونه امتداد عمودی لایه پلی استایرن در دیوارهای خارجی، شفت های پلکان، آسانسور و نظایر آنها بایر محل کف /سقف قطع شود.

14 . چنانچه هرگو نه سوراخ یا گشودگی در دیوارهای با مقاومت الزامی در برابر آتش ایجاد شود مثلاً برای عبور تأسیسات، گشودگی باید به نحو مناسب، آتش بندی شود، به گونه ای که درجه مقاومت در برابر آتش دیوار کاهش نیافته و ضمناً لایه پلی استایرن منبسط شده در برابر آتش کماکان محافظت شود.

-15  در مناطقی که در معرض خطر حمله حشرات موذی، مانند موریانه، قرار دارند لازم است تمهیدات لازم برای محافظت از لایه پلی استایرن به عمل آید.

-16تمهیدات لازم در شرایط اقلیمی مختلف کشور برای پوشش نهایی جهت مقابله در محیط های خورنده و نیز استفاده از فولاد گالوانیزه در این محیط ها و رعایت الزامات مربوط به مبحث نهم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

-17کلیه مصالح و اجزا در ا ین سیستم اعم از معماری و ساز های از حیث دوام، زیست محیطی و… باید بر مبنا ی مقررات ملی ساختمان ا یران و یا آئین نامه های ملی یا معتبر بین المللی شناخته شده و مورد تا یید به کار گرفته شود.

-18 در خصوص این سیستم، رعایت مبحث نوزدهم مقررات ملى ساختمان ایران با عنوان "صرفه جویی در مصرف انرژی" الزامى است.

-19 صدابندی هوابرد جداکننده های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان "عایق بندی و تنظیم صدا" تأمین شود.

-20 کلیه مقررات ساختمانی و مقررات محافظت در برابر آتش باید به تناسب و بر اساس مقررات موجود در کشور رعایت شود.

-21 در تمامی مراحل تولید، طراحی و اجراء مسوولیت نظارت عالیه و کنترل کیفی بر عهده شرکت متقاضی میباشد.

-22 توجیه اقتصادی طرح از وظایف مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن نبوده و صرفاً به عهده شرکت متقاضی است.

-23  رعایت کلیه مباحث مقررات ملی ساختمان و آیین نامه های ملی در استفاده از این سیستم الزامی است.

-24  اخذ گواهینامه فنی برای محصولات تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

"روش اجرای ساختمان های بتن مسلح دیوار باربر با قالبهای عایق ماندگار بلوکی نئوپور"

"روش اجرای ساختمان های بتن مسلح دیوار باربر با قالبهای عایق ماندگار بلوکی نئوپور"

-1 سیستم سازه ای حاصل از این روش اجرا، به عنوان سیستم سازه ای دیوار باربر با دیوارهای برشی بتن مسلح محسوب می شود. در صورتی که ضوابط شکل پذیری بر اساس آئین نامه 2800 و مبحث نهم مقررات ملی ایران رعایت نشود با استناد به بند5-2-20-9 مبحث نهم مقررات ملی ایران

کاربرد این سیستم صرفاً در مناطق با‌ خطر نسبی کم و متوسط و برای ساختمان های دارای اهمیت کم و متوسط تا حداکثر ارتفاع 10 متر مجاز می باشد .بدیهی است در صورتی که ضوابط شکل پذیری رعایت شود، ضمن رعایت ضوابط مقاومت در برابر حریق، حداکثرارتفاع ساختمان براساس ضوابط آئین نامه 2800 ایران، 50 متر از تراز پایه می باشد.

-2 بارگذاری ثقلی و لرزه‌ای سیستم سازه ای حاصل از این روش، باید به ترتیب بر اساس آخرین ویرایش های مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و استاندارد 2800 ایران صورت گیرد.

-3 طرح سازه ای سیستم حاصل از این روش، باید بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان یا آئین نامه- 318  ACI 05و ویرایشهای بعد از آن صورت گیرد.

4 -ضخامت مفید دیواره های بتنی نباید از 15 سانتیمتر کمتر باشد.

5-بتن مصرفی باید از نوع بتن سازه ای و با حداقل مقاومت 20 MPa و حداکثر اندازه اسمی سنگدانه مصرفی20  میلیمتر باشد.

-6 مشخصات کلیه مصالح مصرفی مربوط به اجزاء قالب بندی ماندگار، باید مطابق با استانداردهای بین المللی معتبر و اسناد ارائه شده باشد . مشخصات سایر مصالح مصرفی نیز باید مطابق ا‌ستانداردها و آئین نامه های ملی یا معتبربین المللی باشد.

-7 مقاومت سیستم در برابر آتش که وابسته به نوع و جزئیات دیوار است باید مطابق با الزامات مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 444 مرکز تأمین شود . مدرک ارائه شده توسط متقاضی معرف سیستمی با مقاومت 90 دقیقه در برابر آتش است که برای ساختمان های بلند کافی نیست . برای مقاومت های بالاتر به ضخامت های بیشتر دیوار بتنی نیاز میباشد.

-8 پلی استایرن باید از نوع کندسوز)خود خاموش شو باشد توجه: اصولاً استفاده از پلی استایرن منبسط شده معمولی در ساختمان مجاز نیست و حتماً همیشه فقط باید از نوع خود خاموش شو استفاده شود)

-9 پلی استایرن مورد استفاده باید مطابق با استانداردهای معتبر بین المللی و دارای گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن باشد.

10 -محافظت از بلوک پلی استایرن باید به وسیله پوشش و مانع حرارتی مناسب صورت گیرد . به عنوان مثال، می توان از یک اندود یا تخته گچی حدود 13 میلی متر یا سایر مصالح که از نظر مقاومت در برابر دمای بالا ، معادل آن باشد، استفاده نمود. پوشش محافظ تکننده باید دارای اتصال مکانیکی به سازه باشد و چسباندن آن به پلی استایرن به تنهایی قابل قبول نیست توجه: در مدرک IAB 08/0310/ Thermo House پوششهای تائید شده برای این کار اشاره شده است که متقاضی میتواند مشخصات آنها را از تولیدکننده اصلی تهیه نماید.

-11 توجه به نکات فنی ذکر شده در مدارک IAB 08/0310/Thermo House ETA-05/0170 که توسط متقاضی پیوست شده است، ضروری است.

12 -لایه پلی استایرن بین واحدهای مستقل ، نباید امتداد داشته باشد و حتماً باید به وسیله مصالح غیر قابل سوختن با مقاومت کافی در برابر آتش قطع شود.

-13  لایه پلی استایرن باید در محل سیستم کف /سقف قطع شده، بین طبقات امتداد نداشته باشد . از جمله هرگونه امتداد عمودی لایه پلی استایرن در دیوارهای خارجی، شفت های پلکان، آسانسور و نظایر آنها بایر محل کف /سقف قطع شود.

14 . چنانچه هرگو نه سوراخ یا گشودگی در دیوارهای با مقاومت الزامی در برابر آتش ایجاد شود مثلاً برای عبور تأسیسات، گشودگی باید به نحو مناسب، آتش بندی شود، به گونه ای که درجه مقاومت در برابر آتش دیوار کاهش نیافته و ضمناً لایه پلی استایرن منبسط شده در برابر آتش کماکان محافظت شود.

-15  در مناطقی که در معرض خطر حمله حشرات موذی، مانند موریانه، قرار دارند لازم است تمهیدات لازم برای محافظت از لایه پلی استایرن به عمل آید.

-16تمهیدات لازم در شرایط اقلیمی مختلف کشور برای پوشش نهایی جهت مقابله در محیط های خورنده و نیز استفاده از فولاد گالوانیزه در این محیط ها و رعایت الزامات مربوط به مبحث نهم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

-17کلیه مصالح و اجزا در ا ین سیستم اعم از معماری و ساز های از حیث دوام، زیست محیطی و… باید بر مبنا ی مقررات ملی ساختمان ا یران و یا آئین نامه های ملی یا معتبر بین المللی شناخته شده و مورد تا یید به کار گرفته شود.

-18 در خصوص این سیستم، رعایت مبحث نوزدهم مقررات ملى ساختمان ایران با عنوان "صرفه جویی در مصرف انرژی" الزامى است.

-19 صدابندی هوابرد جداکننده های بین واحدهای مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات باید مطابق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان "عایق بندی و تنظیم صدا" تأمین شود.

-20 کلیه مقررات ساختمانی و مقررات محافظت در برابر آتش باید به تناسب و بر اساس مقررات موجود در کشور رعایت شود.

-21 در تمامی مراحل تولید، طراحی و اجراء مسوولیت نظارت عالیه و کنترل کیفی بر عهده شرکت متقاضی میباشد.

-22 توجیه اقتصادی طرح از وظایف مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن نبوده و صرفاً به عهده شرکت متقاضی است.

-23  رعایت کلیه مباحث مقررات ملی ساختمان و آیین نامه های ملی در استفاده از این سیستم الزامی است.

-24  اخذ گواهینامه فنی برای محصولات تولیدی، پس از راه اندازی خط تولید کارخانه، از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن الزامی است.

ست توده یا بیومس (Biomass)

ست توده یا بیومس (Biomass) یک منبع تجدید پذیر انرژی است که از مواد زیستی به دست می‌آید. مواد زیستی شامل موجودات زنده یا بقایای آنها است. نمونه این مواد، چوب، زباله و الکل هستند. زیست توده معمولاً شامل بقایای گیاهی است که برای تولید الکتریسیته یا گرما به کار می‌رود. برای مثال بقایای درختان جنگلی، مواد هرس شده از گیاهان و خرده‌های چوب می‌توانند به عنوان زیست توده به کار گرفته شوند. زیست توده به مواد گیاهی یا حیوانی که برای تولید الیاف و مواد شیمیایی به کار می‌روند نیز اطلاق می‌گردد. زیست توده شامل زباله‌های زیستی قابل سوزاندن هم می‌شود، اما شامل مواد زیستی مانند سوخت فسیلی که طی فرایندهای زمین شناسی تغییر شکل یافته‌اند، مانند ذغال سنگ یا نفت نمی‌شود. اگرچه سوخت‌های فسیلی ریشه در زیست توده در زمان بسیار قدیم دارند، به دلیل اینکه کربن موجود در آن‌ها از چرخه زیستی طبیعت خارج شده‌است و سوزاندن آن‌ها تعادل دی اکسید کربن موجود در جو را به هم می‌زند، عنوان زیست توده به آن‌ها اطلاق نمی‌گردد.

چوب به عنوان یک منبع زیست توده

ساختار شیمیایی

زیست توده بر پایه کربن است و از مخلوط مولکول‌های آلی، شامل هیدروژن، معمولاً اکسیژن و اغلب نیتروژن و مقدار کمی از دیگر اتم‌ها مانند، فلزات قلیایی، فلزات قلیایی خاکی و فلزات سنگین است. .منابع زسیت توده شامل ترکیبات آلی با زنجیره بلند می باشند که در فرایند هضم به مو لکو لهای ساده تر تبدیل می گردد. حاصل این فرایند گازی قابل اشتعال به نام بیو گاز می باشد به بیو گازگاز مرداب نیز گفته می شود این گاز شامل دو جز عمده متان و دی اکسید کربن به همرام مقدار جزئی از گاز های دیگر می باشد این مخلوط گازی با ارزش حرارتی ۲/۲ – ۵/۱ مگاژول به ازای هر متر مکعب است.

• زیست‌سوخت

منابع زیست توده: تقسیم بندی و دسته بندی های گوناگونی وجود دارد یک دسته بندی ارائه شده توسط وزارت نیرو منبع زیست توده به شکل زیر دسته بندی می شوند: زایدات و ضایعات کشاورزی فضولات دامی زباله های شهری فاضلاب های شهری فاضلاب ها و پسماند های صنعتی دسته بندی دیگر توسط وزارت انرژی امریکا شامل سه دسته است: مواد اولیه: کلیه گیاهان زمینی که از فتو سنتز به عمل می آیند و در خشکی و آب وجود دارند مواد ثانویه:کلیه زایدات ضاعدات و محصولات جنبی صنایع غذایی چوبی جنگی و محصولات دامی را شامل می شود. منابع ثالثیه: کلیه ضایعات زباله ها و زایدات پس از مصرف نظیر چربی ها رو غن ها زباله های شهری زباله های بسته بندی فاضلاب ها می باشد.